בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#8 - שלום איז נישט ווען צוויי מענטשן טראכטן אייניג
תפילה והתבודדות, שמחה, אמונה, שלום בית, גאווה, שלום, מוהרא"ש, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בא, י"ט שובבי"ם, ד' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


איך בעט אייך זייער מיינע טייערע ברידער, שטארקט אייך מיט אלע כוחות; בעיקר זאלט איר זיך פארלייגן אויף זיין פרייליך. מוהרא"ש שרייבט, עס איז גרינגער צו פאסטן און זיך פייניגן מיט סיגופים - ווי צו זיין פרייליך. זיין פרייליך איז א שווערע עבודה, מען דארף שטרעבן צו דעם און בעטן אויף דעם, און זוכן אלע וועגן ווי אזוי צו זיין פרייליך.


איך וויל אייך די וואך מחזק זיין מיט אפאר וויכטיגע נקודות. ווען איך בין געווען אין ארץ ישראל האב איך געזען אז עס איז דא וואס דארפן אסאך חיזוק אינעם פרט פון לעבן בשלום אין שטוב, אפילו מאן און ווייב זענען צוויי פארקערטע נאטורן, ווייל דיקא דעמאלט ווען עס קומען זיך צאם אינאיינעם צוויי פארקערטע נאטורן און מען לעבט אינאיינעם - דאס איז שלום.


מוהרא"ש פלעגט מיט אונז חזר'ן, שלום איז נישט ווען צוויי מענטשן טראכטן אייניג, שלום איז נישט ווען צוויי מענטשן האבן די זעלבע נאטור, שלום איז אזוי ווי עס שטייט (איוב כה, ב): "עוֹשֶׂה שָׁלוֹם בִּמְרוֹמָיו", דער אייבערשטער מאכט שלום אין הימל צווישן די מלאכים, קוקט אריין אין די ווערטער וואס דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן פ) עס שטייט (איוב כה, ב): "עוֹשֶׂה שָׁלוֹם בִּמְרוֹמָיו", דער אייבערשטער מאכט שלום אין הימל צווישן די מלאכים, "כִּי זֶה הַמַּלְאָךְ מֵאֵשׁ, וְזֶה מִמַּיִם", ווייל איין מלאך איז פייער און איין מלאך איז וואסער, "שֶׁהֵם תְּרֵי הֲפָכִים; כִּי מַיִם מְכַבֶּה אֵשׁ", וואס דאס זענען צוויי פארקערטע זאכן, ווייל וואסער לעשט אויס פייער און פייער טרוקנט אויס וואסער, "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עוֹשֶׂה שָׁלוֹם בֵּינֵיהֶם וּמְחַבְּרָם יַחַד", און דער אייבערשטער מאכט שלום צווישן זיי און ער באהעפט זיי צוזאמען, עיין שם.


ווען מען לעבט מיט א ווייב וואס טראכט פונקט פארקערט, זי רעדט נישט צו דער זאך און זי איז ממש פארקערט פון מיר - ווערט מען א הימל מענטש. מוהרא"ש זאגט, ביי די וועלט באטיטלט מען יעדן בטלן מיט די טיטל 'א הימל מענטש', אבער ווער איז טאקע א הימל מענטש? זאגט מוהרא"ש, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חגיגה יב.) די הימל האט באקומען דעם נאמען 'שמים' ווייל עס איז אויסגעמישט פון אש ומים, פייער און וואסער; די הימל איז פון צוויי פארקערטע זאכן, וואסער לעשט פייער, און פייער טריקנט אויס וואסער, דאך זענען זיי בשלום לעשות רצון קונם, אזוי אויך ווען מאן און ווייב לעבן אינאיינעם, איינער איז וואסער און איינער איז פייער, ממש צוויי פארקערטער נאטורן - דער איז א הימל מענטש.


צו דעם קען מען נאר זוכה זיין אויב מען נעמט אריין אמונה אין זיך, מען חזר'ט אמונה, אז 'אלעס איז דער אייבערשטער, עס איז גארנישט דא, נאר דער אייבערשטער', מען איז זיך מבטל צום אייבערשטן - דעמאלט קען מען לעבן מיט יעדן איינעם, אפילו פארקערטע מענטשן, ווייל אינעווייניג לאכט מען זיך גוט אויס. אזוי ווי מוהרא"ש טייטשט דעם פסוק (תהילים ב, ד): "יוֹשֵׁב בַּשָּׁמַיִם יִשְׂחָק", ווען א מענטש טראכט נאר פונעם אייבערשטן, ער איז בטל צום 'יוֹשֵׁב בַּשָּׁמַיִם', דעמאלט 'יִשְׂחָק', קען ער זיך גוט אויסלאכן פון יעדן איינעם, ווייל 'איך וויל גארנישט, איך האב גארנישט, איך דארף גארנישט - קענסטו מיר גארנישט צונעמען, קענסט מיר גארנישט אראפווארפן, ווייל איך בין גארנישט, איך האב גארנישט, איך וויל גארנישט און איך דארף גארנישט נאר דעם זיסן באשעפער'.


טייערע ברידער, מיר פלעגן זיצן ביי מוהרא"ש און שפירן ווי מיר זיצן אין גן עדן. איך ווייס נישט צי איר וועט פארשטיין וואס איך שרייב, איך ווייס נישט צי מען קען שרייבן הרגשים, אבער אזוי פלעגן מיר שפירן ביי א שיעור, מיר פלעגן טראכטן 'הלואי ענדיגט זיך נישט די שיעור', מוהרא"ש פלעגט אונז אנשטאפן מיט אמונה און פון זיין בטל ומבוטל צום אין סוף ברוך הוא. מוהרא"ש זאגט, אלעס וואס גייט אריבער אויפן מענטש, אלע עגמת נפש, אלע צרות און יסורים - איז נאר צו צעברעכן זיין חומר, די גאוה, און מען זאל זוכה זיין צו שפירן דעם אייבערשטן, ווייל ווען מען איז גוט צעבראכן, מען האט חלישות הדעת, דעמאלט איז מען זייער נאנט צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט (ישעי' נז, טו): "אֶשְׁכּוֹן וְאֶת דַּכָּא", דער אייבערשטער רוט ביי ווער עס האלט זיך גארנישט.


מיר וועלן אלע אנקומען צו דעם אויב מיר וועלן פאלגן; מיר וועלן גיין יעדן טאג רעדן אביסל צום אייבערשטן, מיר וועלן זיך מתבודד זיין, און לערנען אסאך תורה אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו); וועלן מיר צוקומען צו דעם.


איך וויל ענק שרייבן נאך אפאר וויכטיגע נקודות, אבער איך בין אזוי טרוד איך מוז מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7 - נישט קוקן אויף זיך, נאר מחזק זיין אנדערע אידן
הפצה, זיכוי הרבים, גאווה, חסידות ברסלב, שטעטל, בין אדם לחבירו, מוסר

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


זיי נישט ברוגז אז איך האב דיר אזוי שארף געזאגט, ווי מעג מען לאזן אזעלכע מחשבות? איך וויל דיר פרעגן, ווען דו זעסט א מענטש דערטרונקט זיך אין וואסער, וועסטו אויך טראכטן די צעדרייטע מחשבות פון 'מי אנכי? ווער בין איך דען? בין איך דען ראוי יענעם ארויס צו שלעפן? האב איך דער רשות?' אויף דעם זאגן שוין די הייליגע חכמים (סוטה כא:) אז דאס איז א חסיד שוטה.


די זעלבע איז ווען מען זעט איינער איז צעבראכן און צעשטאכן, ער זיצט אין שטוב, מען זעט אים נישט פאר די אויגן; היתכן מען זאל נישט יענעם מחזק זיין?! יענעם ארויסנעמען אויף א שפאציר?!


דאס איז שוין נאכן זאגן און זאגן און זאגן אז דאס דארפן מיר טון, דער רבי האט אונז דאס באפוילן צו טון; נו וואו קומט אריין די צעדרייטע מחשבה 'מי אנכי? בין איך דען ראוי?' דאס איז א סימן אז מען שטונקט פון גאוה פון קאפ ביז פוס, ווייל אז דער אייבערשטער האט אונז געהאלפן, מיר ווייסן פון רבי'ן, מיר שפירן א טעם אין לעבן, מיר שפירן די זיסע געשמאקע איינגענעמע טעם פון זיין מיט'ן אייבערשטן, פארוואס זאלן מיר נישט טראכטן פון א צווייטן?


זאג דיין ווייב עס איז שוין צייט אפצולאזן די מחשבות פונעם יצר הרע, דער רבי זאגט בפירוש (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מח): "שֶׁאִלּוּ הָיָה אוֹמֵר לוֹ אֶחָד, 'יִהְיֶה מִי שֶׁיִּהְיֶה' בְּעֵת שֶׁעָסַק בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם בִּתְחִלָּתוֹ, 'אָחִי, חֲזַק וֶאֱחֹז עַצְמְךָ'", ווען איך וואלט געהאט איינער, זאל זיין ווער עס זאל זיין, זאל מיר זאגן אין מיינע יונגע יארן, ברודער שטארק זיך און דערהאלט זיך, "הָיִיתִי רָץ וּמִזְדָּרֵז מְאֹד בַּעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַךְ", וואלט איך געהאט נאכמער כח צו דינען דעם אייבערשטן, "כִּי גַּם עָלָיו עָבַר כָּל הַנַּ"ל, וְלֹא הָיָה שׁוֹמֵעַ שׁוּם הִתְחַזְּקוּת מִשּׁוּם אָדָם", איך האב אבער נישט געהאט ווער עס זאל מיר דאס זאגן.


מוסר זאגן – דאס איז עפעס אנדערש, דאס דארף מען שוין זיין ראוי, נישט יעדער קען זאגן 'מוסר'. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ח): "אַף עַל פִּי שֶׁתּוֹכָחָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל", כאטשיג מוסר זאגן איז א גרויסע זאך, "אַף עַל פִּי כֵן לָאו כָּל אָדָם רָאוּי לְהוֹכִיחַ", - אבער נישט יעדער קען געבן מוסר, ווייל אויב מען איז נישט ראוי קען מען ערגער מאכן, נאר ווער עס קען זאגן מוסר אזוי ווי משה רבינו האט געזאגט מוסר, ער האט אריינגעגעבן א ליבשאפט אין די אידן, נאכן זינדיגן ביים עגל האט ער זיי געזאגט (גיטין לו:): "עַדַיָין חֲבִיבוּתָא הוּא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאכאלץ ליב, אבער חיזוק – דאס מעג יעדער געבן און דאס דארף יעדער געבן.


עס ליגט א חוב אויף אנשי שלומינו מחזק צו זיין איינער דעם צווייטן, בפרט אז מען בויט א שטאט על שם רבינו, דארף זיך יעדער אומקוקן איינער אויפ'ן צווייטן, אפשר איז דא איינער וואס איז אריינגעפאלן אין א מרה שחורה? אפשר דארף איינער א גוטער חבר? אפשר קען איך יענעם מחזק זיין? די מענער דארפן טראכטן פון די מענער און ביי די פרויען - פון די פרויען; מען דארף נישט קיין רשות צו מחזק זיין, מען דארף נישט זיין חשוב, מען דארף נישט זיין עפעס ווייס איך וואס, מען דארף טראכטן פון יענעם, יענער דארף עסן, יענער דארף א חבר, יענער דארף א גוט ווארט; דא קומט נישט אריין 'מי אנכי, ווער בין איך? בין איך דען ראוי?!' דאס איז די גרעסטע גאוה.


אינטערעסאנט, ביי די אייגענע הנאות טראכט מען נישט 'מי אנכי? דארף איך דען א הויז? דארף איך דען א קאר? דארף איך דען עסן? ביך איך דען ראוי?!' וואס האב איך געטון ווען מוהרא"ש האט מיר געזאגט רעדן און מחזק זיין אנדערע? איך האב געפאלגט און איך וועל ווייטער פאלגן.


מיר גייט נישט אן אויב איך בין יא ראוי אדער נישט; איך ווייס גאר גוט ווער איך בין, איך בעט דעם אייבערשטן אין די זכות וואס איך טו מיט אידישע קינדער, זאל דאס זיין פאר מיר א תיקון; וואס איז נוגע ווער איך בין? וואס איך בין? אז מען קען א טובה טון פאר א מענטש איז אלעס כדאי.


מוהרא"ש ברענגט אן א שיעור מאל די ווארט פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט, ליידט זיך אפ זיבעציג יאר צרות צרורות, לוינט זיך עס אויב מען קען א טובה טון פאר א איד"; דאס איז אפילו בגשמיות, מען קען יענעם פאררעכטן א לאך אינעם רעדל, עפענען זיין טיר, ארויסשלעפן די קאר פון שניי, בלאטע; כל שכן וכל שכן אז א מענטש איז צעבראכן, א מענטש איז אליין, דערביטערט, און מען זאגט אים א גוט ווארט, מען שלעפט אים ארויס פון זיין מרה שחורה; יענער הייבט אן לעבן.


ווער רעדט נאך א אידישע מאמע וואס גייט איבער אויף איר אזעלכע צרות און יסורים, קיינער ווייסט נישט וואס אידישע פרויען ליידן זיך צאם שטילערהייט; אז א פרוי קומט אריבער, רופט אן, נעמט ארויס וכו' וכו', איז דאס דאך אזא מצוה, עס לוינט זיך צו לעבן פאר דעם.


וויפיל קען איין מענטש טון? וואלט איך געהאט מיט מיר אפאר תלמידים ותלמידות וואס וואלטן געדענקט צו אויפהייבן אנשי שלומינו; געדענקט, געטראכט – פון די וואס דארפן חיזוק, וואלטן אלע געלעבט, אלע וואלטן געהאט חיות; היות איך בין אליין, איך האב נישט צייט אנצורופן יעדן, נאכלויפן יעדן – פאסירט וואס פאסירט.


איך שרייב דיר דאס נאר ווייל איך בין צעבראכן אז דאס האט פאסירט; משפחות שטייען פון אינדרויסן, זיי שפירן נישט אנגענומען; אנשטאט זיי מחזק זיין – מאכט מען זיי משוגע: 'דער ראש ישיבה לאזט נישט דאס, דער ראש ישיבה לאזט נישט יענץ'; ביי דעם וואלט מען געדארפט פרעגן רשות, פאר מען זאגט ארויס א ווארט מוסר פון מויל.


א אינגערמאן דערציילט מיר, זיין ווייב קוקט א גאנץ יאר ארויס צו קומען דא אין שטעטל, זי וויל זיין מיט די ברסלב'ער קהילה; די ערשטע קבלת פנים קומט איר א פרוי אנטקעגן מיט מוסר: "דו טוסט אן דיינע קינדער אזוי? דער ראש ישיבה לאזט נישט!" א מינוט שפעטער: "דו גייסט אזוי אנגעטון? דער ראש ישיבה לאזט נישט!" דער אינגערמאן קומט אהיים, ער זעט זיין ווייב וויינט, זי זאגט אים: "נעם מיר ארויס פון דעם פלאץ, איך וויל נישט זיין מיט די סארט מענטשן".


גערעכט איז זי, איך וואלט אויך נישט געוואלט זיין מיט אזעלכע מענטשן; ביי דעם פרעגט מען נישט קיין רשות, מען טראכט נישט 'מי אנכי?' מען שטעכט, מען פליקט, מען האט א קליינע שארפע מעסער וואס הייסט 'ראש ישיבה' און מען טיילט דעות. ווער האט געבעטן זאגן יענעם? ווער האט דיר געגעבן רשות צו מוסר'ן? ווילסט רעדן? רעד חיזוק, רעד גוטע ווערטער, נעם אויף יעדן איינעם מיט גוטע ווערטער.


וואויל איז דעם וואס געבט גוטע ווערטער פאר אנדערע, איז מחזק אנדערע און טראכט פון אלעמען; אויף דעם איז געזאגט געווארן (סנהדרין לז.): "כָּל הַמַצִיל נֶפֶשׁ אַחַת מִיִּשְׂרָאֵל, כְּאִילוּ קִיֵים עוֹלָם מָלֵא".

#6 - נישט קוקן אויף זיך, נאר מחזק זיין אידישע קינדער
חיזוק פאר פרויען, התחזקות, זיכוי הרבים, גאווה, עניוות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב שוין אסאך מאל געזאגט און געשריבן פאר דיין ווייב זי זאל רעדן פאר די פרויען, זי דארף מיר נישט איבערפרעגן יעדעס מאל מען בעט איר וכו'.


עס איז נישט קיין סתירה אז די מנהלת תחי' געבט א שיעור איינמאל א וואך פאר די פרויען, עס איז נישטא קיין שיעור אויף וויפיל התחזקות מען קען געבן; כל זמן מען קומט צו איר, מען בעט איר זי זאל רעדן – איז זי מחויב צו רעדן. זאג איר אז זי קען נישט אונזער מנהלת תחי', זי וויל גארנישט, זי וועט זיך נאר פרייען אז נאך פרויען געבן שיעורים.


מיר האבן א פליכט דאס צו טון, דער רבי האט אונז געהייסן מחזק זיין מענטשן; מחזק זיין נאנטע מענטשן, מחזק זיין אנשי שלומינו – איז א גרעסערע מצוה ווי זוכן פון אינדרויסן וכו'.


זיי איר מחזק זיי זאל מחזק זיין די טייערע פרויען, משפחות אנשי שלומינו; זאג איר זי זאל אויפהערן טראכטן אזויפיל פון זיך. די אלע מחשבות וואס דרייען זיך אין קאפ 'איך בין יא ווערד צו קומען רעדן, איך בין נישט ווערד צו קומען רעדן וכו' וכו'', דאס איז דער יצר הרע, ווייל וואס איז א חילוק וואס מען איז? וועם גייט אן וואס זי איז? דער עיקר איז אז מענטשן גייען אהיים מיט חיזוק.


שטעל זיך פאר א מענטש הערט שרייען "הצלה!" דער מענטשן קען געבן ערשטע הילף, ער קען יענעם צוריק ברענגען צום לעבן, אבער ער טראכט: 'בין איך דען ווערד?' ער טראכט: 'אלע קוקן ווי איך לויף מיט מיין לייטס און סיירינס וכו' וכו'', וועם גייט אן די זאכן? דער עיקר איז אז א מענטש ווערט געראטעוועט.


זאג דיין ווייב זי זאל שוין אפלאזן די פאלשע ענוה, פון היינט אויב איינער רופט איר – זאל זי רעדן.


ווען זי רעדט זאל זי רעדן פון אמונ"ה און פון פאלגן דעם רבי'ן.

#5 - אז מ'ווייסט דעם אמת ווער מ'איז, קען קיינער נישט אוועקנעמען די פרנסה
גאווה, פרנסה, אמת

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


דער רבי האט אן עצה מען זאל נישט קענען שלעכטס טון דעם מענטש, מען זאל אים נישט קענען אוועק נעמען אדער אוועק שטופן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן עט): "עַל יְדֵי זֶה שֶׁזּוֹכִין לִרְאוֹת שִׁפְלוּתוֹ בֶּאֱמֶת", אז מען איז זוכה צו וויסן ווער מען איז, מען ווייסט ווי נידריג מען איז, "עַל יְדֵי זֶה אֵין שׁוּם אָדָם יָכוֹל לְהוֹצִיאוֹ וְלִדְחוֹתוֹ מִמְּקוֹמוֹ", קען מען אים נישט אוועק שטופן פון זיין פלאץ, "דְּהַיְנוּ לְקַפֵּחַ פַּרְנָסָתוֹ, חַס וְשָׁלוֹם", מען קען נישט אוועק נעמען די פרנסה, "כִּי מֵאַחַר שֶׁהוּא עָנָו וְשָׁפָל בֶּאֱמֶת", אז מען איז ביי זיך גארנישט, - "הוּא בִּבְחִינַת אַיִן, וְאֵינוֹ תַּחַת הַמָּקוֹם כְּלָל, עַל כֵּן, בְּוַדַּאי אֵין יְכוֹלִין לִדְחוֹתוֹ מִמְּקוֹמוֹ".


דערפאר בעט איך דיר זייער, אנשטאט זאלסט מורא האבן טאג און נאכט אז מען גייט דיר צונעמען פרנסה, דו גייסט פארלירן א קאסטומער, גייסט פארלירן געלט, איינער גייט דיר אויסכאפן וכו' וכו', - זאלסטו נעמען די עצה פון רבי'ן; טו תשובה, זיי זיך מתודה, וועסטו ווערן ביי זיך מער און מער בטל ומבוטל צום אייבערשטן, וועט מען דיר נישט קענען שלעכטס טון.


אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר האבן א רבי וואס העלפט אונז, וואס דערנענטערט אונז צום אייבערשטן.

#4 - קוקן אויף די טובה פונעם קינד, נישט אויף כבוד המדומה
שידוכים, גאווה, שדכנים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חקת, ח' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך ווייס נישט פארוואס איר זענט אזוי ברוגז אויף מיר פאר'ן אנטראגן דעם שידוך.


הדבר הראשון - איך בין נישט קיין שדכן, געווענליך א שדכן האט אן אינטערעסע, ער וויל מאכן די שידוך כדי צו מאכן זיינע פאר דאלער, א טאג נאכן שידוך איז ער שוין נישט צום געפונען. איך בין נישט קיין שדכן, ווען איך מאך א שידוך פאר מיינע תלמידים - איז דאס פאר מיר ארבעט פאר מיין גאנצע לעבן; איך ארבעט ביטער שווער אז מיינע תלמידים זאלן לעבן באהבה, אחוה, שלום וריעות.


שנית, די הייליגע חכמים זאגן (שבת לא.): "דעלך סני, לחברך לא תעביד", וואס דו האסט אליינס פיינט, טו נישט פאר דיין חבר; אז איך האב אייך אנגעטראגן דעם שידוך, וואלט איך דאס געטון פאר מיינס א קינד אויך, איך וואלט גענומען דעם שידוך פאר מיר; חס וחלילה צו טראכטן אז איך וויל אייך ארייננארן מיט עפעס שלעכטס.


איך וועל ווייטער בעטן דעם אייבערשטן אז די שלעכטע זאכן, די לשון הרע'ס וואס איר האט געהערט - זאל ארויסגיין פון אייך; איר זאלט זיך בארעכענען, ווייל אזא שידוך וועט איר נישט טרעפן; בעסערס פון דעם, פאר די טובה פון אייער קינד - וועט איר נישט האבן.


אז איר קוקט אויף אייער כבוד, אויף 'מה יאמרו הבריות?' - דאס יא, עס איז דא אפשר מער כבוד המדומה, אבער בעסערס פאר אייער קינד נישט.

#3 - זיך היטן די אויגן און נישט זוכן כבוד פון מענטשן
תפילות אויף אידיש, גאווה, סיפורי צדיקים, שמירת עינים, פאליטיק, זומער

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שלח, כ"ב סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד טייערע אנשי שלומינו, תלמידי היכל הקודש בני ברק, ה' עליהם יחיו


שטארק אייך אינאיינעם מיט די עצות פון רבי'ן. אנטלויפט פון פאליטיק; פאליטיק מאכט פארגעסן פונעם אייבערשטן, מען פארגעסט אז דער אייבערשטער איז דער וואס פירט די וועלט, ער איז דער בעל הבית; נישט די פארטיי איז גוט און נישט יענע פארטיי איז שלעכט, אלעס איז איין שטיק בלאף, איין שטיק שקר.


בכלל זאלט איר נעמען די כלל, ווען איר הערט רעדן; דער פארקויפט דאס, א צווייטער פארקויפט יענץ, יעדער שרייט ער פארקויפט אמת; אז מען רעדט נישט פון אייבערשטן איז אלעס בלאף.


מוהרא"ש זאגט, ווען וועט מען קענען ליינען די צייטונגען? ווען מען וועט זען אין די גרויסע העדליינס שטיין: "אין עוד מלבדו! מלא כל הארץ כבודו!" דעמאלט וועט איר קענען ליינען די צייטונג, אבער ווי לאנג עס שטייט אז דער רבי האט געהאט הונדערט טויזנט מענטשן און יענער רבי האט געהאט א מיליאן מענטשן - איז דאס הבל הבלים און נישט כדאי אריין צו נעמען אין האנט.


שטארקט אייך אין די זומער טעג מיט שמירת עיניים; איידער איר גייט ארויס פון שטוב זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף אייער שפראך אפאר ווערטער: "רבונו של עולם היט מיר מיינע אויגן; העלף מיר איך זאל צוריק קומען אהיים אן קיין איין שלעכטע קוק".


מוהרא"ש האט אונז דערציילט צוויי מורא'דיגע מעשיות וואס דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט דערציילט פאר זיינע תלמידים, א מעשה פון אן עושר און א מעשה פון א קמצן. עס איז געווען א גרויסער עושר, זייער א רייכער מענטש, וואס האט נישט געגעבן קיין איין פרוטה פאר צדקה; ער איז געווען א גרויסער קמצן, אזוי רייך ווי ער איז געווען - אזוי קארג איז ער געווען. די ארעמעלייט זענען געווען זייער ברוגז אויף אים, זיי פלעגן אים שעלטן מיט אלע קללות. ווען ער איז נפטר געווארן האט מען אים באצאלט אזוי ווי ער האט זיך אויפגעפירט, מען האט אים מבזה געווען בשעת זיין לוי' און בשעת'ן מקבר זיין האבן די ארעמעלייט געשטערט די קבורה, מען האט געשריגן מען זאל אים נישט מקבר זיין ווייל ער איז געווען א שרעקליכער קמצן, און פאר אזא מענטש קומט נישט קיין כבוד המת רחמנא לצלן.


אזוי ווי ער איז נפטר געווארן איז געווארן א גרויסער רעש אין שטאט, ווייל דער בעקער האט מער נישט געגעבן קיין ברויט מיט חלות פאר די ארעמעלייט, און דער פרוכט סוחר האט מער נישט פארקויפט פאר די עניים קיין פרוכט און גרינצייג, דער פלייש געשעפט האט מער נישט געגעבן קיין פלייש פאר די ארעמעלייט. ווען מען האט זיי געפרעגט פארוואס זיי געבן מער נישט קיין עסן, האבן די סוחרים געענטפערט אז ביז יעצט פלעגט דער עושר זיי געבן געלט, ער האט זיי באשוואוירן אז זיי טארן נישט דערציילן אז ער געבט די געלט, ער האט געוואלט מען זאל אים האלטן פאר א גרויסער קמצן און היות ער איז געשטארבן - קענען זיי מער נישט געבן קיין עסן.


נאך א מעשה האט דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו דערציילט. עס איז געווען א בעל מנגן וואס פלעגט ארום גיין צו חתונות זינגען און שפילן, און וויבאלד ביי חתונות איז דא אסאך פרויען און ער האט נישט געוואלט נכשל ווערן מיט ראיות אסורות האט ער זיך געמאכט ווי ער איז בלינד און ער האט זיך פארקלעבט די אויגן, יעדער האט געמיינט אז ער איז טאקע בלינד. ווען דער בעל מנגן איז נפטר געווארן איז ארויסגעקומען דער סוד אז ער איז נישט געווען בלינד, נאר וויבאלד ער האט נישט געוואלט נכשל ווערן מיט ראיות אסורות האט ער זיך פארבינדן זיינע אויגן און מען האט געמיינט אז ער איז בלינד.


דער הייליגער בעל שם טוב האט אויסגעפירט די צוויי מעשיות און געפרעגט זיינע תלמידים: "זאגט מיר ווער איז געווען גרעסער, דער וואס האט זיך געמאכט בלינד זיין גאנצע לעבן כדי ער זאל נישט נכשל ווערן מיט א שלעכטן קוק, אדער דער עושר וואס מען האט געמיינט אז ער איז א קמצן, און זיין גאנץ לעבן האט ער אריינגעכאפט בזיונות, און מען האט אים געשאלטן מיט אלע קללות פון די ארעמעלייט?" די תלמידים זענען געווען מורא'דיג צוקאכט פון ביידע מעשיות און זיי האבן געענטפערט: "ביידע זענען זייער גרויס", האט דער בעל שם טוב געזאגט: "אין הימל קען מען אויך נישט מכריע זיין ווער עס איז געווען גרעסער, ביידע זענען זייער גרויס".


מיר דארפן זיך שטארקן פון די מעשיות אז מיר זאלן זיך היטן די אויגן און נישט זוכן כבוד פון מענטשן; אלעס וואס מיר טוען זאל זיין נאר פאר'ן אייבערשטן.


איך האף איר גרייט זיך צו קומען קיין אומאן; מאכט שוין אייערע פלענער ווייל מען געבט זיך איין דריי און עס איז שוין ראש השנה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#2 - די מערסטע חיזוק דארפן אידישע מאמעס
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, זיכוי הרבים, גאווה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שלח, כ"א סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון מחזק זיין א צווייטן איד, בפרט מחזק זיין אידישע מאמעס וואס זענען שטארק אויסגעמאטערט פון פירן א שטוב.


די מערסטע חיזוק דארפן אידישע מאמעס, זיי ארבעטן טאג און נאכט - נאכט און טאג אן קיין אפרו; ווען מען ווערט פערטיג מיט איין קינד - לויפט מען צום צווייטן קינד, נאכדעם דארף מען שוין צוריק גיין צום ערשטן, פון דארט דארף מען לויפן צו די וועש, צו די עסן, רוימען און וואשן, ועל כולם ווען דער מאן קומט אהיים, און אז ער איז נישט געלערנט פארלאנגט ער דאך מען זאל אלעס אפלאזן און נאר אים באדינען, די צעבראכענע מידע מאמע/ווייב פרובירט צו טון און טון, און ווען זי באקומט נישט חיזוק קען געשען דאס זייער שרעקעדיגס, די נערוון זאלן פלאצן.


דעריבער איז זייער א גרויסע מצוה צו מחזק זיין אידישע מאמעס; וואויל איז די וואס שטארקט די פרויען, די וואס בלאזט אריין פרישע לופט צו אטעמען, בפרטי פרטיות ווען עס קומט צו אייגענע משפחה, קינדער אדער געשוויסטער - איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון זיי מחזק זיין.


אז מען רופט אייך בעטן חיזוק זאלט איר נישט טראכטן פאלשע שלעכטע גאווה'דיגע מחשבות: 'ווער בין איך? וואס בין איך? ווער זאגט איך מעג מחזק זיין?' עס ליגט א חוב צו מחזק זיין און שטארקן. מוהרא"ש זאגט, ער האט מקובל פון אנשי שלומינו, ווער איז א תלמיד הגון וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן ס) מיט וועם מען דארף רעדן? דער וואס קומט צו דיר; אז מען קומט צו אייך, מען רופט אייך, מען בעט אייך 'רעד צו מיר, זיי מיר מחזק' - איז דאס די גרעסטע מצוה.


בנוגע וואס צו רעדן; ווי קען מען וויסן וואס צו רעדן? אויף דעם האט אונז שוין דער רבי געלערנט אז מען זאל רעדן אן וויסן וואס יענער דארף הערן. רבי נתן האט אמאל געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן שכה): "ווי אזוי קען איך רעדן צו מענטשן, זיי מחזק זיין, ווען איך ווייס נישט וואס עס גייט אריבער אויף יענעם?" האט אים דער רבי געזאגט: "דו רעד, אפילו דו ווייסט נישט וואס יענער וויל הערן".


אז איר ווייסט אז די פרוי גייט אריבער שוועריקייטן פון איר מאן, זאלט איר חס ושלום איר נישט אויפהעצן קעגן אים; אייערע דיבורים זאלן זיין בעיקר איר אויפצובויען, איר הייבן, זי זאל זיך נישט קלאפן. דער עיקר דארף מען אסאך רעדן דיבורי אמונה, דעמאלט ווערן פארשווינדן אלע ווייטאגן; ווי נאר מען נעמט אריין דעם אייבערשטן אין זיך, מען הייבט אן וויסן אז עס איז אין עוד מלבדו, אלעס איז דער אייבערשטער - ווערט שוין גרינגער די ארבעט, מען קומט צוריק צו די כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1 - רעד מיט א שטארקייט, פראווע נישט קיין עניוות
זיכוי הרבים, גאווה, בית המדרש, בושה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, כ' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


איך האב יעצט א שליח וואס פארט קיין ארץ ישראל, שרייב איך דיר א בריוועלע.


אז עס איז דיר אנגעקומען די זכות צו רעדן פאר די אינגעלייט אין בית המדרש היכל הקודש – בית שמש, זאלסטו נישט צווייפלען נאר רעדן מיט א שטארקייט מחזק זיין די אינגעלייט מיט די חיזוק און עידוד פון הייליגן רבי'ן.


געדענק, ווען עס קומט צו מחזק זיין א איד, אפילו מען שפירט ביי זיך (שמואל-א טו, יז): "אִם קָטֹן אַתָּה בְּעֵינֶיךָ", איך בין גארנישט, "רֹאשׁ שִׁבְטֵי יִשְׂרָאֵל אָתָּה", ביסטו יעצט א פירער פאר אידישע קינדער; מען קען נישט פראווען קיין עניוות. דוד המלך זאגט (תהלים קיט, מו): "וַאֲדַבְּרָה בְעֵדוֹתֶיךָ נֶגֶד מְלָכִים וְלֹא אֵבוֹשׁ", איך רעד פון דיר – אייבערשטער – פאר אלעמען אן קיין בושה.


ווען עס קומט צו דברים של מה בכך, דעמאלט זאלסטו טראכטן צי דו ביסט ראוי אדער נישט; דעמאלט טראכט מען נישט די אלע בלבולים, ווייל דער יצר הרע האט זייער מורא אויב וועט נאך א איד מחוזק ווערן, דערפאר מאכט ער קאפ וויי, אז מען טראכט: 'ווער בין איך?' 'מעג איך רעדן?' 'רעד איך גוט?'


 שטארק זיך, דיינע עיקר דיבורים זאלן זיין מיט די תוכחה פון משה רבינו, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ח) אז ער האט גערעדט צו די אידן מיט רחמנות: "עֲדַיִן חֲבִיבוּתָא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאך אלץ ליב; דאס דארף זיין די עיקר דיבורים אין היכל הקודש.


איך האף צו קומען צו אייך בקרוב.