בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#87 - יעדן ליב האבן, און אויך דרך ארץ, קען מען נאר מיט תפילה
חנוכה, שטעטל, גבאי, ליכט צינדן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב


געדענק וואס א גבאי מיינט, שמייכלען און אויפלעבן יעדן איינעם בלי יוצא מן הכלל, און זען אין יעדן איינעם נאר דאס גוטס, און אז מען זעט חסרונות - דארף מען גיין זיך מתבודד זיין אין די פעלדער און אין די וועלדער.


אויך דארף מען זען אז אלעס זאל זיך פירן מיט דרך ארץ, די שול און אזוי אלעס ארום - זאל זיין מיט דרך ארץ, און מיט מאכן א גוטע נאמען פארן צדיק; אויפהייבן דעם רבינ'ס נאמען. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפן צדיק; בפרט אין היכל הקודש דארף מען זייער מקפיד זיין עס זאל זיין אלעס מיט דרך ארץ.


פארשטייט זיך אז די צוויי זאכן - יעדן ליב האבן און זען עס זאל זיין סדר און דרך ארץ – קען מען נאר צאמשטעלן מיט תפילה והתבודדות.


ביטע איבערגעבן אין שטעטל פאר די אינגעלייט זיי זאלן נישט ארויפקומען צו מיין חנוכה ליכט צינדן, איך וויל צינדן פריוואט מיט מיינע קינדער, מכמה טעמים.


א פרייליכן חנוכה.

#86 - די ווייב ווארפט צוריק די מתנה
חינוך הילדים, חנוכה, שלום בית, משניות, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויגש, ב' דראש חודש טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעם א משניות און זאג אפאר פרקים משניות, נאר דאס וועט דיר בלייבן, נאר דאס איז תכלית. נעם א גמרא און זאג בלעטער גמרא, דאס וועסטו מיט נעמען מיט דיר אויף יענע וועלט.


הער אויס וואס צדיקים זאגן, נאר די צדיקים ווייסן וואס איז תכלית און וואס מאכט פרייליך. הער א מעשה, אמאל איז דאקטער לאנדא פון אומאן אריין צו רבי נתן אין שטוב און געהערט ווי רבי נתן רעדט פון תכלית, ער הערט זיך צו וואס רבי נתן רעדט, "אָדָם לְעָמָל יוּלָד" (איוב ה, ז), מענטשן מוטשען זיך פאר גארנישט, נאר תורה ותפילה איז תכלית, נאר דאס איז ווערד, נאר דאס בלייבט איבער פונעם מענטש. דר. לאנדא טראכט צו זיך: 'וואס ווייסט דען רבי נתן וואס מיינט גוט אז ער רעדט פון גוטס? ווייסט ער דען ווי גליקליך איך בין, איך האב היינט פארדינט גרויס געלט, און געקויפט א טייערע צירונג פאר מיין ווייב, וואס האט דען רבי נתן אפילו אן אנונג וואס גוטס מיינט?' און רבי נתן זאגט ווייטער: "א מענטש קען פארדינען געלט און אפילו קויפן א טייערע צירונג פאר זיין ווייב, און ער קומט אהיים און געבט איר די מתנה, און זי איז נישט צופרידן, עס ווערט א גאנצע מחלוקה פון דעם, ער אנטלויפט פון שטוב און זוכט נאר ווי אזוי זיך צו הרג'ענען", דר. לאנדא טראכט: 'א בטלן דער רבי נתן, וואס רעדט ער? וואס ווייסט ער?!'


למעשה איז רבי נתן געווען גערעכט, דער דאקטאר לאנדא איז אהיים, ער האט געגעבן פאר זיין ווייב די מתנה וואס ער האט איר געקויפט, און זי האט דאס נישט ליב געהאט. עס האט זיך אנגעהויבן א קריגעריי צווישן זיי, ביז ער איז ארויסגעלאפן פון שטוב, עס איז אים געווארן אזוי ביטער אז ער האט אנגעהויבן טראכטן פון זיך הרג'ענען. ער איז געלאפן צו רבי נתן און געזאגט: "איי ווי גוט האט איר צוגעטראפן; פינקט די ווערטער פון דעם שמועס האט ביי מיר פאסירט", רבי נתן האט אים מחזק געווען, ביז ער האט אים ארויסגעטריבן די שלעכטע מחשבות פון זיך הרג'ענען.


נעם נישט ארויס פון די מעשה נישט צו קויפן מער מתנות וכו'; קויף יא מתנות פאר דיין ווייב, אבער נאר אז דו וועסט זאגן משניות וועסטו זיין פרייליך, נאר אז דו וועסט רעדן צום אייבערשטן אפאר מינוט יעדן טאג וועסטו זיין פרייליך, אלעס אנדערש איז נאר צייטווייליגע זאכן, עס ענדיגט זיך מיט גארנישט; נאר תורה ותפילה, נאר חינוך הבנים והבנות - דאס בלייבט, דאס איז נצחיות.


חנוכה איז א צייט פון אנהויבן פריש אינוועסטירן אין שטוב מיט די קינדער, דער עיקר דארף מען אינוועסטירן אין שמחה; טאנצן אין שטוב, עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין שטוב, געבן גוטע ווערטער פאר אלעמען; די מאן פאר די ווייב און די ווייב פארן מאן, און ביידע פאר די קינדער, מען טאר נישט זיין קארג ביים געבן גוטע ווערטער, און מען דארף מחמיר זיין, אפילו עס קומט זיך נישט די גוטע ווערטער - זאל מען עס געבן, באגיסן יעדע קינד באזונדער מיט גוטע ווערטער, די גוטע ווערטער דאס איז די געזונסטע זאך, דאס מאכט זיי וואקסן געזונט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה און א גוטן חודש.

#85 - אום שבת, יום טוב, און ביי שמחות, ווערט צעשפילט די נערווען
חנוכה, מוסדות, ארץ ישראל, נערווען, עשרה בטבת

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויגש, ב' דראש חודש טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט איז די הייליגע טאג זאת חנוכה. עס שטייט פון צדיקים אז מען קען פועלן זאת חנוכה ישועות, זאלסטו זיך היטן פון קנאת המלאכים; היט זיך פון כעס און פון מחלוקת, ווייל יעדע מאל עס קומען די הייליגע טעג ווערט א פחד, די מלאכים זענען מקנא דעם מענטש און זיי זוכן אים אראפ צו ווארפן אין מחלוקת, אין כעס, פאר שטותים והבלים. וועסט גוט קוקן, יעדע שבת און יום טוב, און אויך ביי שמחות - ווערט דער מענטש צעשפילט מיט נערווען וכו' וכו', מען הויבט אן שרייען אויף די ווייב און קינדער, מען הויבט אן מיט פארשעמען השם ישמרינו; זאלסטו זיך אכטונג געבן נישט צו ווערן בכעס. היינט נאכט ביים צינדן די הייליגע מנורה זיי זיך מבטל צום אייבערשטן, עס זאל דיר גארנישט אנגיין, עס זאל דיר גארנישט אינטערעסירן, נאר איין זאך - שמחה.


קומענדיגע וואך, פרייטאג פרשת ויחי, עשרה בטבת - געפאלט אויס די יארצייט פון אונזער הייליגער רבי נתן זכותו יגן עלינו. ליל שישי וועלן מיר מאכן די יארצייט סעודה אין מאנסי, אינאיינעם מיט א דינער פאר אונזערע מוסדות אין ארץ ישראל, מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש. איך לאדן דיך פערזענליך, איך וויל דו זאלסט קוקן אויף די מוסדות ווי דיינע אייגענע מוסדות, ווייל ביי מיר איז דאס אזוי חשוב און אזוי וויכטיג; מיר זאלן האבן ריינע ערליכע מוסדות על טהרת הקודש, געבויט אויף די וועג פון הייליגן רבי'ן, אזוי ווי מיר האבן מקבל געווען פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה און א גוטן חודש.

#84 - נישט מקנא זיין יענעמ'ס עבודת השם
תודה והודאה, חנוכה, עבודת השם, קנאה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויגש, א' דראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואס קוקסטו אויף א צווייטן? וואס ביסטו מקנא א צווייטן? וואס ווייסטו ווער איז חשוב אויבן? מיר זענען ביים רבינ'ס חדר, דאס איז די א-ב ביים רבי'ן; נישט צו קוקן אויף א צווייטן, נישט מקנא זיין א צווייטן, זוכן אין זיך גוטע נקודות און זיך פרייען מיט דעם, זוכן אין זיך דאס גוטס וואס דער אייבערשטער מאכט און דאנקען און לויבן אויף דעם.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ו, ה): "אַל תִּתְאַוֶּה לְשֻׁלְחָנָם שֶׁל מְלָכִים", גליסט נישט צו האבן יענעמ'ס טיש, "שֶׁשֻּׁלְחָנְךָ גָדוֹל מִשֻּׁלְחָנָם", ווייל דיין טיש איז שענער און גרעסער פון זייער, "וְכִתְרְךָ גָדוֹל מִכִּתְרָם", און דיין קרוין איז שענער און גרעסער פון זייער; מוהרא"ש זאגט, דאס מיינט מען מען זאל נישט מקנא זיין יענעמ'ס עבודת השם, ווייל אמאל קען זיין אז דייקא דער וואס עס גייט אריבער אויף אים, וואס עס גייט איבער און מען דערהאלט זיך, מען גייט דאווענען, מען כאפט ארויס אביסל תורה - דאס איז די שענסטע עבודה ביים אייבערשטן.


חנוכה איז א צייט פון זיך באנייען אויף תודה והודאה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן פאר די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט אונז, בעיקר פאר די נס אז מיר האבן געטראפן דעם פך שמן, דעם צדיק הדורות, וואס שטארקט אונז מיר זאלן זיך נישט נארן, מיר זאלן אריינכאפן גוטס וואס בלייבט, וואס מיר וועלן מיט נעמען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה און א גוטן חודש.

#83 - אין פופציג יאר ארום וועט זיין נייע זאכן אין רבינ'ס זאך
חנוכה, התחזקות, מוהרא"ש, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויגש, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מאך זיך א פרישע התחלה אנצוהויבן לערנען שיעורים כסדרן בכל התורה כולה אויפן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו); מאך זיך א שיעור אין תנ"ך, משניות, גמרא, שלחן ערוך, עין יעקב, מדרש רבה, זוהר הקדוש און אין דעם הייליגן רבינ'ס ספרים.


אז דו פאלסט אין בלאטע - זאלסטו זיך נישט נאכגעבן וכו', הייב אויף איין פוס, פרוביר כאטשיג ארויס צו גיין, לאז זיך נישט נאך, געב נישט נאך דעם יצר הרע. דער רבי זאגט, ווען מען גייט אין בלאטע איז דער עיקר א פוס אריין א פוס ארויס, א פוס אריין און א פוס ארויס, מען בעט דעם אייבערשטן און מען געבט נישט אויף.


היינט איז די יארצייט פון רבי אברהם בן רבי נחמן זכר צדיק לברכה, עס אזי דא אזויפול צו דערציילן פון דעם צדיק, איין אפענע רוח הקודש פון דעם צדיק מוז איך דיר דערציילן. מוהרא"ש האט באקומען פון הרב החסיד רבי אהרן גלידמאן זכרונו לברכה א זון פון רבי משה טשענסטעחאווער זכרונו לברכה (רבי לוי יצחק'ס שוואגער), שיחות וואס ער האט זיך אראפגעשריבן, וואס ער האט געהערט פון דעם געטליכן מאן רבי אברהם בן רבי נחמן זכרונו לברכה, און אין איין שיחה האט רבי אהרן געשריבן אזוי:


בשנת תרע"ה ווען איך האב באגלייט רבי אברהם אין מקוה, אויפן וועג ארויס, האט רבי אברהם זיך צו מיר אנגערופן: "אין פופציג יאר ארום וועט זיין נייע זאכן אין רבינ'ס זאך, עס וועט קומען א אינגערמאן און פארשפרייטן דעם רבינ'ס ליכטיגקייט אויף די גאנצע וועלט, און רבי אברהם האט אויסגעפירט און מיר געזאגט, און דו וועסט אים נאך קענען...", און אזוי איז טאקע געווארן, פון תרע"ה ביז תשכ"ה איז פינקט פופציג יאר, און דעמאלט איז מוהרא"ש געקומען און אנגעהויבן דרוקן דעם רבינ'ס ספרים און דאס פארשפרייט פאר די גאנצע וועלט. (קוק נאך די שיחה אין אשר בנחל, כרך יא, מכתב א' שסד, שנת תשל"ד).


וואס זאל איך דיר זאגן, אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו אשר בנחל שם גורלינו אז מיר האבן אזא רבי מיט אזעלכע תלמידים, אזעלכע עצות וואס וועקט אויף טויטע מענטשן און מאכט לעבן, מען זאל רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן, מען זאל זיך נישט מייאש זיין, זאל זיין וואס זאל זיין, און אפילו נאך טויזנט מאל אראפפאלן - זאל מען נאכאמאל אנהויבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#82 - דאנקען און לויבן, גארנישט מער און גארנישט ווייניגער
תפילות אויף אידיש, חנוכה, אמונה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויגש, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו אז מיר האבן א רבי וואס איז אונז מחזק, מעודד ומשמח, לאמיר טאנצן אינאיינעם: "בך רבינו נגילה, בך רבינו ונשמחה", דאנקען דעם אייבערשטן פאר די הייליגע צדיקים, און אז דער הייליגער צדיק דער חוזה פון לובלין זכותו יגן עלינו האט פאר זעכצן יאר אין א צי, יעדן טאג, אוועק געגעבן א גאנצע שעה צו דאנקען דעם אייבערשטן פארן אראפשיקן אזא הייליגע נשמה, דער הייליגער קדושת לוי זכותו יגן עלינו, איז וויפיל דארפן מיר דאנקען דעם אייבערשטן יעדן טאג אז מיר ווייסן פון הייליגן רבי'ן.


דער רבי האט אמאל געבעטן זיין תלמיד רבי יודל פון דאשוב זכרונו לברכה (חיי מוהר"ן, סימן תרי): "זאג מיר עפעס נאך פון דיין רבי'ן, רבי פנחס קוריצער זכותו יגן עלינו", איידער רבי יודל איז מקורב געווארן צום רבי'ן איז ער געווען א תלמיד ביים צדיק וקדוש רבי פנחס קוריצער, האט רבי יודל געזאגט: "לכאורה פארוואס זאגן מיר 'אשמנו' בלשון רבים, מען דארף דאס ווען זאגן 'אשמתי, בגדתי' בלשון יחיד, וואס איז דער לשון רבים אשמנו - מיר האבן געזינדיגט? בגדנו מיר האבן געפעלטשט? נאר מיר קומען מיט א טענה צום אייבערשטן, מיר זאגן, 'רבונו של עולם, איך צוזאמען מיט דיר כביכול האבן געזינדיגט, ווען דו נעמסט ווען ארויס דיין כח פון מיר וואלט איך נישט געזינדיגט, דערפאר בעטן מיר דיר, זיי אונז אינאיינעם מוחל'".


ווען דער רבי האט דאס געהערט, האט ער זיך צופייערט און געזאגט: "מיר זאגן אויך אזוי", דער רבי האט אים געטייטשט דעם פסוק פון די פרשת השבוע, (בראשית מד, יח): "וַיִּגַּשׁ אֵלָיו יְהוּדָה", א איד קומט צום אייבערשטן, "וַיֹּאמֶר בִּי אֲדֹנִי", און זאגט, זיי נישט ברוגז אויף מיר אז איך האב געזינדיגט, ווייל "בִּי", אין מיר, "אֲדֹנִי".


די ווערטער זאלסטו זאגן פארן אייבערשטן און אים בעטן: "הייליגער באשעפער ווען וועל איך שוין זוכה זיין דיך צו שפירן? ווען וועל איך געדענקען אז 'בִּי אֲדֹנִי', דו ביסט אין מיר, ביי מיר און נעבן מיר? העלף מיר איך זאל נישט פארגעסן פון דיר, איך זאל געדענקען אז אלעס ביסטו, און קיינער קען מיך נישט העלפן און נישט שעדיגן".


דער עיקר פון חנוכה איז דאנקען און לויבן, גארנישט מער און גארנישט ווייניגער; דאס קענסטו טון וואו דו גייסט און וואו דו שטייסט, זאג נאכאמאל און נאכאמאל: "טאטע איך דאנק דיר, טאטע איך לויב דיר פאר אלעס גוטס וואס דו טוסט מיר".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#81 - אפילו מען איז פארלאשן, קען מען זיך צוריק אנצינדן
חנוכה, התחזקות, התחדשות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


יעצט חנוכה ביים לערנען די סוגיא פון כבתה, דערמאן איך זיך, מיט יארן צוריק האבן מיר געלערנט בחברותא די סוגיא פון כבתה, איך בענק זיך צוריק צו אונזער חברותא; אפשר וואלסטו ארויפגעקומען אין ישיבה און מיר וועלן לערנען אביסל אינאיינעם.


אפשר ביסטו אנגעווייטאגט אויף מיר? אפשר וועגן דעם קומסטו קיינמאל נישט ארויף אין ישיבה? אמאל דארף איך זאגן פאר בחורים צו קומען צייטליך און אמאל ווען זאגן העלפט נישט – שיק איך אהיים פאר א טאג, אבער איך מיין נישט קיין שלעכטס, איך וויל נאר די טובה פון די בחורים און די תלמידים.


צדיקים זאגן, "כבתה", אפילו מען איז פארלאשן – "זקוק לה", קען מען זיך צוריק אנצינדן און ווערן א גרויסער צדיק.


טייערער ... רעד אפאר ווערטער יעדן טאג צום אייבערשטן, דאס וועט דיך מאכן פאר א גרויסער ערליכער איד.

#80 - א זיכערע אינוועסטמענט וואס לוינט
חנוכה, לימוד התורה, אינוועסטמענט

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


געלט איז א זאך וואס היינט האט מען און מארגן – פארלירט מען, און איבערמארגן זעט שוין אויס ווי מען גייט שוין ווערן רייך; אזוי גייט דאס לעבן, דער רבי האט דערציילט אזא מעשה, די מעשה מיט "די פלאמפ".


וואס איז יא? וואס איז א זאך וואס בלייבט? תורה, תפילה, חינוך הבנים והבנות; דאס בלייבט, דאס פאלט נישט, יעדע ווארט תורה וואס מען איז זוכה צו לערנען – איז נצחיות.


דעריבער טייערער ליבער ברודער, באניי זיך, יעצט חנוכה איז א צייט פון ווערן צוריק פריש. מאך זיך שיעורים בכל התורה כולה, לייג אריין סטיקערס אין אלע ספרים; תנ"ך, משניות, בבלי, ירושלמי, מדרש רבה, מדרש תנחומא, זוהר הקדוש, תיקונים, ספרי רבינו, ספרי הלכה, טור, שלחן ערוך, רמב"ם, אויך ספרי תלמידי בעל שם טוב זכותם יגן עלינו. מען דארף נישט כאפן אלעס אויף איין מאל, אבער מען דארף בענקען, וועלן, און אנהויבן צוביסליך.


די אינוועסטמענט לוינט, די אינוועסטמענט איז א זיכערע.

#79 - דעם שבת זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן צו זיין מקורב צום צדיק
חנוכה, שלום בית, צדיקים

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך שבת, שבת חנוכה - איז א צייט וואס מען קומט זיך צוזאמען ביים הייליגן רבי'ן. דער רבי האט געזאגט, ווער עס וועט קומען די דריי זמנים צו אים; ראש השנה, שבת חנוכה און יום טוב שבועות - וועט ניצול ווערן פון עולם התוהו. דער רבי ראטעוועט אונז נאך דא אויף די וועלט פון עולם התוהו, מען זעט מענטשן דרייען זיך ארום, מען טראכט פון געלט, פון תאוות, פון כבוד וכו' וכו'; מען פארגעסט אז עס איז דא א באשעפער וואס מאכט אלעס און טוט אלעס, מען פארגעסט אז עס איז דא א בית החיים וואס קיינער וועט זיך פון דעם נישט קענען ארויסדרייען, און דער רבי דערמאנט אונז מיר זאלן לעבן מיט תכלית, לעבן מיט תודה והודאה. שבת חנוכה באקומען מיר פון רבי'ן די זאך פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אויפזוכן דאס גוטס אין לעבן, און אויף דעם דאנקען און לויבן.


קריג זיך נישט אין שטוב, זיי א ותרן אין שטוב, און אז מען שרייט אויף דיר - זאלסטו חס ושלום נישט ענטפערן, נאר דן זיין לכף זכות. דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן רעדן שיין אין שטוב און האלטן טייער די ווייב; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד): "הֲלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם", די פרויען ליידן גאר אסאך צער און ווייטאג פון די קינדער, "צַעַר הָעִבּוּר", זיי ליידן בשעתן טראגן, "וְהַלֵּדָה", נאכדעם די צער פון געבוירן, "וְהַגִּדּוּל", און צער פון אויפציען די קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", אזוי ווי עס איז פאר יעדן באקאנט ווי שווער עס איז אריבער צו גיין די זאכן. דער הייליגער רבי נתן זאגט (שם, סימן רסג), ער האט געהאט א שמועס מיטן רבי'ן איבער דעם וואס מען זעט ביי אינגעלייט אז זיי צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ענדיגט זיך דאס מיט א גט חס ושלום, האט דער רבי געזאגט: "שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דאס איז מעשה שטן, דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין ביטערע עבירות, דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין זיין נעץ השם ישמרינו.


דעם שבת זאלסטו זיך מתבודד זיין און בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט זוכה זיין מקורב ווערן צום צדיק, און זיך נישט לאזן אפנארן בזה העולם. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי שֶׁלֹּא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם, כִּי הָעוֹלָם מַטְעֶה מְּאֹד", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר: די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן, די טעג און די יארן גייען אריבער און אז מען נעמט אן דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ופשיטות איז מען זוכה צו קומען צו די העכסטע מדריגות.


וואו איז דער רבי? וואו איז דער צדיק? דארט וואו מען רעדט פון צדיק, אזוי ווי די מעשה וואס מוהרא"ש דערציילט, עס איז געקומען צו רבי נתן א איד ר' משה, און ווען רבי נתן האט אזויפיל גערעדט פון צדיק, אז מען דארף האבן א צדיק, מען דארף לעבן מיט א צדיק, אלע השפעות קומען דורכן צדיק - האט ער זיך זייער צופלאמט, און ער איז צוריק געפארן צו זיין רבי, (ער איז נישט געווען קיין ברסלב'ער חסיד).


שפעטער איז ער צוריק געקומען צו רבי נתן, ער האט געפרעגט רבי נתן: "איך האב געהערט פון אייך אזויפיל רעדן פון צדיק, איך זאג אייך דעם אמת, מיין רבי איז טאקע א צדיק, אבער ביי אים באקום איך נישט וואס איך באקום פון אייך", זאגט אים רבי נתן: "מיר זעען אין די תורה (פרשת השבוע) פרעה זאגט פאר יוסף (בראשית מא, לט) 'אַחֲרֵי הוֹדִיעַ אֱלֹקִים אוֹתְךָ אֶת כָּל זֹאת אֵין נָבוֹן וְחָכָם כָּמוֹךָ', נאכדעם וואס דו האסט מיר אנטפלעקט וואס דער אייבערשטער האט דיר געוויזן, זאג איך אז עס איז נישטא קיין גרעסערער חכם ווי דיר", זאגט אים רבי נתן: "פרעה איז שוין קלוגער פון דיר, ווייל ווען דו האסט געהערט דא ביי מיר דאס גרויסקייט וואס מען באקומט ביים צדיק - וואלסטו געדארפט פארשטיין אז דא וואו דו הערסט אזעלכע גילויים, איז א סימן אז דער צדיק איז דא"...


מוהרא"ש פלעגט אונז דערציילן די מעשה, מוהרא"ש האט אונז אפילו דאס אויסגעלערנט, מיר זאלן זיך מאכן דעם חשבון 'ווער איז מיר מגלה דעם אייבערשטן? ווער איז מיר מגלה אז איך – וואס איך ווייס דאך יא אביסל ווער איך בין – זאל אויך קענען לעבן מיטן אייבערשטן און לערנען די הייליגע תורה און זיך אויסקומען מיט א ווייב מיט קינדער וכו' וכו'?' דארט איז דער צדיק.


שבת זאלסטו זיין נאר פרייליך.


א גוט שבת און א פרייליכן חנוכה.

#78 - וואס וועסטו האבן פון א באקס מיט געלט?
תודה והודאה, חינוך הילדים, חנוכה, געלט, הלל

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חנוכה ביי הלל זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקורב צום צדיק. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות אהבה, סימן ח): "עַל יְדֵי אֲמִירַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "בְּקוֹל גָּדוֹל", מיט א הויכע קול - "זוֹכִים לְאַהֲבַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איז מען זוכה, מען הויבט אן ליב האבן דעם אייבערשטן. נאך זאגט דער רבי (שם אות מריבה, סימן ג): "עַל יְדֵי קְרִיאַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "יוֹשִׁיעַ לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", וועט דער אייבערשטער דיר העלפן - "מֵאוֹיְבֶיךָ", פון דיינע פיינט; זינג: "מקימי מעפר דל", האסט מיך אויפגעהויבן פון מיין בלאטע, "מאשפות ירים אביון", פון די מיסט האסטו מיך אויפגעהויבן; איך ווייס דאך יא ווער איך בין געווען, וואו בין איך געלעגן; פון די מיסט, פון די טומאה - האט מיך דער צדיק מקרב געווען צום אייבערשטן.


חנוכה ווערט אנטפלעקט די אור הגנוז, די אמונה, די הייליגע חשמונאים האבן מנצח געווען, מען האט געזען אז עס נישטא קיין טבע, נישט קיין מקרה, קיין מזל, עס איז נאר דא אייבערשטער.


אנשטאט טראכטן פון געלט - טראכט פונעם אייבערשטן; וואס וועסטו האבן אז דו וועסט האבן א באקס מיט געלט? א שטוב מיט געלט? וועסט נאכאלץ דארפן צוקומען צום אייבערשטן; אטעמען קענסטו נישט אליין, מען קען נישט אוועק לייגן א באקס מיט לופט, און געזונט קענסטו אויך נישט אליין, מען קען נישט אוועק לייגן א באקס מיט געזונט, מען דארף אנקומען צום אייבערשטן; איז וואס עפעס ביי געלט פיבערט דיין מח ווי מען קען אוועק לייגן געלט? אנשטאט אוועקגעבן די לעבן צו טראכטן פון געלט - זאלסטו טראכטן נאך איין מינוט 'עס איז דא א באשעפער וואס איז מחי' די וועלט, מהוה די וועלט, ער טוט אלעס, ער מאכט אלעס און נאר צו אים דארף מען זיך ווענדן ווען מען איז געדרוקט'.


לכבוד חנוכה זאלסטו געבן פאר דיינע קינדער'ס מלמדים און לערערינס א טיפ (געלט-מתנה), חנוכה איז א צייט פון חינוך הבנים והבנות, מען דארף אלעס טון פאר די חינוך הבנים והבנות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#77 - זיין צייטליך אין שטוב צו צינדן חנוכה ליכט
חינוך הילדים, חנוכה, הדפסה, אשר בנחל

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט גייען מיר צינדן די הייליגע מנורה. מוהרא"ש האט זייער אסאך גערעדט מיט אונז אז חנוכה איז א יום טוב פון חינוך הבנים והבנות, וויל איך דיר בעטן זאלסט זיין צייטליך אין שטוב. מאך אלע הכנות פאראויס, מקוה וכדומה, אלעס זאלסטו טון פריער אין טאג - אז ביים זמן זאלסטו שוין צינדן.


מיר פירן זיך אנצוטון שטריימל און בעקיטשע ביים צינדן, מען זינגט זמירות און מען איז זייער פרייליך, און מען בעט דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צום אור הגנוז, אנהויבן לערנען די הייליגע תורה, שיעורים כסדרן בכל התורה כולה, מקרא משנה גמרא הלכה ואגדה, און מען בעט פאר די קינדער און פאר די קינד'ס קינדער, אלע זאלן זוכה זיין צו לערנען די הייליגע תורה, און גיין אין די וועג פון די תורה.


היינט ערב חנוכה האט מוהרא"ש אנגעהויבן שרייבן אשר בנחל פאר איין אין זעכציג יאר צוריק, פון שנת תשכ"ד ביז תשע"ה האט מוהרא"ש געשריבן בריוו פאר אידישע קינדער; מוהרא"ש האט געשריבן א חשבון פון זיבעציג טויזנט בריוו. בריוו וואס זענען מחזק יעדן איינעם אין יעדן מצב וואו ער געפינט זיך, ווי וואלטן מיר געווען ווי וואלטן מיר אויסגעזען ווען נישט די ספרים און די בריוו וואס איז אונז אזוי מחי' ומחזק.


ווער עס דארף א ישועה זאל מנדב זיין געלט פארן בית הדפוס פאר דרוקן אשר בנחל, און אזוי אויך די אנדערע ספרים און קונטרסים. מוהרא"ש האט מבטיח געווען מען וועט זען ישועות, און אזוי פיר איך זיך ווען איך דארף א ישועה, איך בין מנדב געלט צו דרוקן די ספרים און קונטרסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#76 - די שמחה פון צינדן חנוכה לעכט, זאל איבעררינען אויף די משפחה
שמחה, תודה והודאה, חנוכה, חומרות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת מקץ, כ"ג כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מארגן נאכט צינדן מיר שוין די הייליגע מנורה, דער עיקר זאלסטו זען עס זאל זיין פרייליך אין שטוב, מאך די מצוות מיט גרויס שמחה, בעט אסאך דעם אייבערשטן אויף שמחה, און ווען דו טוסט די מצוות - זאלסטו אריינלייגן דיינע פרומקייטן אין איין זאך, נאר אין זיין פרייליך און צו טון די מצוה מיט א חיות, נישט מיט קיין עצבות ומרה שחורה.


דער סמ"ך מ"ם קומט צו די ערליכע אידן מיט א פארשטעלאכטס פון חומרות, ער נעמט די שעדליכע זאך פון עצבות ומרה שחורה, די שעדליכע זאך פון איבערטראכטן און די מחשבות 'יא יוצא געווען? נישט יוצא געווען?' און ער טוט דאס אן מיט א פרומע קלייד, מיט די נאמען 'חומרות' און מיט די נאמען 'זיין א מהדר', אבער זיין כונה איז - אראפ צו ווארפן דעם מענטש אין עצבות ומרה שחורה, אין נוקבא דתהומא רבא רחמנא לצלן.


בעט דעם אייבערשטן נאר אויף שמחה; ווען דו גייסט צינדן די הייליגע לעכט, די נירות חנוכה - זאלסטו נאר זיין פרייליך, עס זאל איבער רינען פון דיין שמחה אויף דיין משפחה.


חנוכה איז א צייט פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אונז.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#75 - אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט, זאלסטו גיין אין מקוה
מקוה, חנוכה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


הויב אן דיין טאג מיט מקוה, ענדערש גיי אין מקוה פארן לערנען און זאגן תהילים, ווי איידער צו בלייבן אין שטוב לערנען און זאגן תהילים - אן מקוה. וואלסטו געוואוסט דאס גרויסקייט פון מקוה, צו וואס מען קען זוכה זיין יעדע מאל מען גייט אין מקוה - וואלסטו די ערשטע זאך געלאפן אין מקוה.


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו ברענגט פון הייליגן מאור ושמש זכותו יגן עלינו (מאור ושמש, פרשת אמור), אז די כת ש"ץ ימח שמם זענען געווארן אפיקורסים ווייל זיי זענען נישט געווען נזהר אין טבילת עזרא; זיי האבן עוסק געווען אין קבלה אן טהרה. און פארקערט אויך, דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר זיינע תלמידים אז ער איז צוגעקומען צו זיינע מדריגות ווייל ער האט זיך אסאך גע'טובל'ט.


זיי מקפיד אויף מקוה, אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט - זאלסטו גיין אין מקוה. דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "'מקוה' איז מלשון 'תקוה', אז מען גייט אין מקוה - האט מען א תקוה אז מען וועט אלעס פאררעכטן". אזוי אויך האט דער הייליגער רבי אהרן קארלינער זכותו יגן עלינו געזאגט: "מקוה איז טאקע נישט קיין מצוה, אבער צו וואס מקוה קען צוברענגען קען נישט קיין שום אנדערע מצוה צוברענגען".


קוק נישט אן שלום בית ווי א מאדערנע זאך, כאילו דאס רעדט מען ביי די מאדערנעזירטע פלעצער, און ווי מער פרום מען וויל זיין - דארף מען מער זיך קריגן אין שטוב, חס ושלום אזוי צו טראכטן; דער רבי האט זייער שטארק געווארנט מיר זאלן זיך פירן אין שטוב מיט שלום און ליבשאפט, מען האט נישט געקענט קומען צום רבי'ן אויב מען האט זיך געקריגט, און אז דו ווילסט זיין ביים רבי'ן אויף שבת חנוכה (בלייבן אין שטוב און זיין ביים רבי'ן) - זאלסטו זיך איבערבעטן, און פון היינט נאר רעדן מיט דרך ארץ און מיט ליבשאפט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#74 - חנוכה איז מען אין שטוב
תודה והודאה, חינוך הילדים, חנוכה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וישב, ט"ו כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


קומענדיגע וואך איז שוין חנוכה, דו ווייסט אז מוהרא"ש האט נישט געהאלטן פון די וואס פארן קיין אומאן אום חנוכה, מען לאזט איבער די משפחה. מוהרא"ש זאגט, חנוכה איז מען אין שטוב, די קינדער דארפן זען דעם טאטן צינדן די מנורה. אמת, ווען דער רבי האט געלעבט האט דער רבי געזאגט מען זאל קומען צו אים שבת חנוכה, דאס איז געווען בחיים חיותו פון הייליגן רבי'ן, היינט - זאגט מוהרא"ש - גייט מען נישט אין ערגעץ, חנוכה בלייבט מען אין שטוב צינדן די מנורה מיט די קינדער.


בכלל איז גוט צו וויסן, די געזונטסטע און דאס בעסטע פאר קינדער איז - זיין אין שטוב, קינדער דארפן נישט מער ווי א ווארעמע שטוב, וואו טאטע מאמע קריגן זיך נישט, וואו טאטע מאמע רעדן שיין איינער צום צווייטן און זענען פרייליך; דאס דארפן קינדער, סיי חנוכה, און סיי א גאנץ יאר; נישט מתנות מאכט פרייליך, נישט אוועק פארן מאכט פרייליך, און זיכער נישט שבת און יום טוב, וואס די קינדער קוקן ארויס צו זיצן מיט די עלטערן ביים טיש און זיך אויפבויען גייסטיש.


חנוכה איז א צייט וואס מען קען זוכה זיין צו שפירן דעם אור הגנוז לצדיקים, דורך תודה והודאה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן פאר אלע חסדים וואס ער טוט מיטן מענטש; ווי מער מען געוואוינט זיך צו, מען דאנקט אים - אלץ מער שפירט מען דעם אור הגנוז, עס ווערט ליכטיג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#73 - לערנען מיט תלמידות פון זיך שערן די האר נאך די חתונה
חנוכה, ניגונים, שערן די האר, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - מוצאי שבת קודש פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


לייגט אריין אין די קעריקולעם פון בית פיגא מען זאל לערנען מיט די תלמידות פון דאס גרויסקייט פון זיך שערן די האר נאך די חתונה, מען קען נישט קומען מיט א שער מאשין א טאג נאך די חתונה און אפשערן די האר ווען די כלה האט נישט געהערט וואס איז דאס זיך אפשערן; עס איז נישט גענוג צו געבן א שיעור איין מאל א יאר פון דעם, ווייל נישט אלע תלמידות קומען פון שטיבער וואו מען לויבט אויס צניעות, און ווי מען לויבט אויס דאס גיין אין די וועג פון צדיקים, עס זענען דא שטיבער וואו מען קרעכצט ווי שווער עס איז צו זיין א איד, און אונזער ארבעט איז ליכטיג מאכן די הערצער פון די תלמידות, זיי געבן צו שפירן די זיסע טעם פון זיין איידל און גיין אין די וועג פון צדיקים.


יעצט אז מען זינגט מיט די מיידלעך ניגונים פון חנוכה, זאל מען טוישן די ווערטער פון די ליד: "איך בין א מכבי, איך בין א מכבי", צו די ווערטער: "איך בין א איד, איך בין א איד"; ווייל די ערב רב האבן גענומען די ווארט מכבי, זיי זענען דאס מגשם וכו', דארפן מיר זינגען: "איך בין א איד", "איך בין א איד".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#72 - מחנך זיין קינדער צו גיין נאך צדקה, ווי ערליכע אידן
חינוך הילדים, חנוכה, צדקה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב ליבערטי


בנוגע די פושקעס אין שטעטל, ווי די קינדער האקן אין שול און מענטשן ווערן נערוועז; לעת עתה איז נישטא פאר די קינדער נאך א פלאץ וואו זיי זאלן צוזאמנעמען צדקה, נאר אין שול; זאלסטו מחזק זיין אלע קינדער זאלן גיין מיט די פושקעס אין שול, און אז מענטשן ווערן נערוועז און האבן טענות - זאלסטו זיך נישט וויסנדיג מאכן.


איך וויל אונזערע קינדער זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן, און איינע פון די זאכן וואס אן ערליכער איד טוט - איז צוזאמנעמען געלט פאר צדקה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#71 - א שאד דיינע שיינע טעג און יארן גייען אריבער מיט גארנישט
חנוכה, התחדשות, סדר דרך הלימוד, תכלית, חכמות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חנוכה איז א צייט וואס מען קען זיך באנייען, אנהויבן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן, וויל איך דיך מחזק זיין זאלסט זיך באנייען מיט דיין עבודות השם, בעיקר מיטן לערנען די ספרים פון הייליגן רבי'ן און פון זיינע תלמידים, מאך זיך א שיעור אין ליקוטי מוהר"ן. דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ", מען קען ווערן אן אמת'ער בעל תשובה אז מען לערנט זיינע ספרים. "וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ", נאך האט דער רבי געזאגט: "ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת, וועט זיך אים עפענען אלע זיינע פארשטאפטע אדערן".


איך בעט דיך זייער, לאז אפ דיינע חכמות, פאלג דעם רבי'ן בתמימות. נעם אן דעם סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), לערן יעדן טאג שיעורים כסדרן בכל התורה כולה; מקרא, משנה, גמרא - בבלי ירושלמי, תוספתא, ועוד; לאז זיך נישט נארן, וואס בלייבט פון אלע נארישקייטן? נאר תורה בלייבט.


דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ו): "הַיֵּצֶר הָרָע דּוֹמֶה כְּמוֹ מִי שֶׁהוֹלֵךְ וְרָץ בֵּין בְּנֵי אָדָם, וְיָדוֹ סְגוּרָה וְאֵין אָדָם יוֹדֵעַ מַה בְּתוֹכָהּ", דער יצר הרע איז צוגעגליכן צו א מענטש וואס לויפט צווישן מענטשן מיט א פארמאכטע האנט, ער פאפט אויס אלעמען און פרעגט זיי: "וואס האב איך אין מיין האנט?" פאר יעדן איינעם דאכט זיך אז ער האט אין זיין האנט דאס וואס ער וויל, דעריבער לויפן אים אלע נאך, ווייל מען מיינט אז מען וועט באקומען די זאך וואס מען וויל, "וְאַחַר כָּךְ הוּא פּוֹתֵחַ אֶת יָדוֹ וְאֵין בָּהּ כְּלוּם", אבער ביים ענדע עפנט ער זיין האנט און מען זעט אז עס איז גארנישט דא דארט, "כְּמוֹ כֵן מַמָּשׁ הַיֵּצֶר הָרָע", אזוי אויך – זאגט דער רבי – איז מיטן יצר הרע, "שֶׁהוּא מְרַמֶּה כָּל הָעוֹלָם, וְהַכֹּל רָצִים אַחֲרָיו וּמְרַמֶּה לְכָל אֶחָד וְאֶחָד", ער רעדט איין א מענטש אז ער זאל אים נאכלויפן, ווייל אזוי וועט ער באקומען אלע זיינע תאוות, אבער ביים סוף ווען דער מענטש גייט אוועק פון די וועלט, עפנט ער זיין האנט און מען דערזעט זיך אינגאנצן אפגעפאטשט, נאכדעם וואס מען איז אים נאכגעלאפן א גאנץ לעבן אומזיסט.


וואו האלסטו אין משניות? וואו האלסטו אין ש"ס? א שאד דיינע שיינע טעג און יארן גייען אריבער מיט גארנישט; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי שֶׁלֹּא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם, כִּי הָעוֹלָם מַטְעֶה מְּאֹד", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר, 'די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן'; א מענטש דארף זייער אכטונג געבן ער זאל זיך נישט אפנארן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#70 - צוויי וויכטיגע זאכן צו געדענקען אום חנוכה
חנוכה, אמונה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך בין נעכטן צוריק געקומען פון שטעטל, עס איז געווען א הערליכע שבת חנוכה מיט אנשי שלומינו. די שטעטל איז א בחינה פון וואס דער רבי דערציילט, ווי דער בעל תפילה האט געהאט א פלאץ חוץ לישוב וואו ער האט ארויסגעטראגן זיינע מענטשן; קוק נאך אין סיפורי מעשיות, מעשה מבעל תפילה.


איך וויל דיר דערמאנען צוויי וויכטיגע זאכן וואס איז וויכטיג יעצט חנוכה.


ערשטנס, געב זיך איבער צום אייבערשטן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי", איך פיר זיך, "כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם", ווען עס קומט א נייעם טאג, "אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי", געב איך איבער דעם גאנצן טאג פארן אייבערשטן, "וְשֶׁל בָּנַי, וְהַתְּלוּיִים בִּי, עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איך געב איבער פארן אייבערשטן אלע מיינע קינדער און אלע וואס זענען אנגעהאנגען אין מיר, "שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", אז אלעס זאל זיין אזוי ווי דער אייבערשטער וויל, "וְזֶה טוֹב מְאֹד", און דאס איז זייער א גוטע זאך, ווייל אזוי קען מען זיין רואיג אז אלעס וואס פירט זיך, אלעס וואס פאסירט - איז אזוי ווי דער אייבערשטער וויל.


"וְכֵן כְּשֶׁמַּגִּיעַ שַׁבָּת אוֹ יוֹם טוֹב", אזוי אויך ווען עס קומט שבת אדער יום טוב, "אֲזַי אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַהִתְנַהֲגוּת וְכָל הָעִנְיָנִים וְהַתְּנוּעוֹת שֶׁל אוֹתוֹ הַשַּׁבָּת אוֹ הַיּוֹם טוֹב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", געב איך זיך אינגאנצן איבער פארן אייבערשטן, "וַאֲזַי, אֵיךְ שֶׁמִּתְנַהֵג בְּאוֹתוֹ הַשַּׁבָּת וְיוֹם טוֹב, שׁוּב אֵינוֹ חוֹשֵׁב וְחוֹשֵׁשׁ כְּלָל שֶׁמָּא לֹא יָצָא יְדֵי חוֹבָה בְּהַנְהָגַת קְדֻשַּׁת אוֹתוֹ הַיּוֹם, מֵאַחַר שֶׁכְּבָר מָסַר הַכֹּל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְסָמַךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ לְבַד". אזוי בין איך רואיג און פרייליך פונעם שבת און פונעם יום טוב, איך דארף נישט איבערטראכטן און איבערקלערן צי איך האב גוט געטון אדער נישט.


צווייטנס, יעצט חנוכה מאך נישט פון טפל עיקר און פון עיקר טפל. דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בריש ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי, שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק, שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִיקָר, רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", מיין ליבער איידעם, איך בעט דיר זייער זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און שלחן ערוך, זאלסט חס ושלום נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר און פון עיקר א טפל; חנוכה איז דער עיקר די שמחה און דאס לויבן, אלעס אנדערש איז טפל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#69 - דער אייבערשטער הייבט אויף יעדן, און נעמט צוריק יעדן איינעם
תפילה והתבודדות, חנוכה, התחזקות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת מקץ, ג' טבת, זאת חנוכה, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


היינט זאת חנוכה איז א צייט וואס אלע פארפאלענע, אלע פארגעסענע, די בני מנשה, א לשון פון (בראשית מא, נא): "כִּי נַשַּׁנִי אֱלֹקִים" – קענען זיך דערנענטערן צום אייבערשטן; אז מען בעט און מען שרייט: "הייליגער באשעפער איך וויל אויך זיין נאנט צו דיר, גמ - לי - א-ל, אויך איך וויל שפירן אייבערשטער".


דאס איז די קריאה וואס מען ליינט היינט זאת חנוכה (במדבר ז, נד): "בַּיּוֹם הַשְּׁמִינִי" זאת חנוכה, "נָשִׂיא" ווערן אויפגעהויבן, "לִבְנֵי מְנַשֶּׁה", די פארפאלענע פארגעסענע וואס בעטן און שרייען "גַּמְלִיאֵ-ל", איך וויל אויך זיין גוט; "בֶּן פְּדָה-צוּר", זיי בעטן: "אייבערשטער לייז מיך אויס, נעם מיך ארויס פון מיין בלאטע".


דאס איז נישט מיין ווארט, דאס האב איך געהערט פון מוהרא"ש. אלע יארן וואס איך האב זוכה געווען צו זיין ביי מוהרא"ש האט ער נאר גערעדט פון נשיא לבני מנשה, דער אייבערשטער הייבט אויף יעדן, און נעמט צוריק יעדן איינעם.


אשרינו מה טוב חלקינו.

#68 - הויב אן נאכאמאל, לאז נישט נאך דיין ווילן
תפילה והתבודדות, שמחה, חנוכה, מאוויס, עבירות, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת מקץ, ג' טבת, זאת חנוכה, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט זאת חנוכה איז א גרויסער טאג, מען קען היינט אנהויבן דינען דעם אייבערשטן מיט שמחה.


בעט איך דיך זייער, הויב אן נאכאמאל, לאז נישט נאך דיין ווילן, געב נישט אויף; דער רבי האט געשריגן מיט א הויך קול (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עח): "גיוואלד! קיין יאוש איז גארנישט פארהאנען!"


טייערער ברודער מיינע, געענדיגט מיט די טומאה, היינט זאת חנוכה קענסטו זוכה זיין צו ווערן ריין פארן אייבערשטן, ווארף אוועק די טומאה, קוק נישט קיין מאוויס מער, קוק נישט קיין זוהמה; אז מען קוקט עבירות ווערט מען בעצבות, מען פארלירט אלעס.


פאלג מיך טייערער הארציגער חבר, אנשטאט זיך באהאלטן מיט א טעבלעט, אייפאד, סמארטפאון און קוקן שמוץ, קוקן ניאוף רחמנא לצלן - זאלסטו זיך באהאלטן מיטן אייבערשטן; זוך א ווינקל וואו קיינער איז נישט דארט און שמועס זיך אויס דאס הארץ, רעד זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן, וויין צו אים, זאג אים: "רבונו של עולם, ווען וועל איך שוין תשובה טון? איך ליג אין בלאטע, איך ליג אין עבירות, מיין גאנצע מח מחשבה איז נאר ניאוף; העלף מיר טאטע, ראטעווע מיך באשעפער".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה און א גוט שבת.

#67 - דייקא דורך הלל והודאה קומט מען צו די העכסטע תיקון
תודה והודאה, חנוכה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, ב' טבת, ז' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


גיי ארויס פון דיין קטנות הדעת, דער אייבערשטער איז אזוי גרויס, ער וועט דיר העלפן, עס וועט דיר בעסער ווערן; דו דארפסט נאר גיין צו אים און זיך פארלאזן אויף אים.


דער רבי האט אמאל געפרעגט איינעם: "האסט שוין היינט געקוקט אויפן הימל?" דער רבי האט פארשטאנען אז יענער איז אזוי אריינגעטון אין געלט אז עס ווערט אים שלעכט פון טראכטן אזוי סאך פון געלט; האט אים דער רבי געגעבן אן עצה, געב א קוק צום הימל - וועסטו קומען צו גדלות המוחין.


היינט נאכט צינדן מיר די לעצטע ליכטל, היינט נאכט זאת חנוכה איז די גמר פון אלע תיקונים פון גאנץ חודש תשרי. עס שטייט פון צדיקים אז גאנץ תשרי זענען מיר פארנומען מיט בעטן דעם אייבערשטן, מען פאסט, מען זאגט סליחות, מען וויינט, מען שרייט, דארף מען ווארטן ביז חנוכה גייט אריבער, חנוכה איז א צייט פון דאנקען, און דיקא דורך הלל והודאה קומט מען צו די העכסטע תיקון.


איך דארף מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#66 - א ברסלב'ע געים צו שפילן יעדן טאג אינדערהיים
תודה והודאה, חנוכה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע ... נרו יאיר און ... תחי'


יעצט חנוכה איז א צייט פון לויבן דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט ענק, יעדע קינד איז דאך א באזונדערע נס, ענקערע קינדער שיינען, זיי זענען ליכטיג און טייער.


עס וואלט געווען א גוטע זאך ווען ענק ביידע וועלן שפילן יעדן טאג די ברסלב'ע געים. מאן און ווייב זאגן איינער נאכן צווייטן שכוח אייבערשטער פאר דאס, שכוח אייבערשטער פאר יענץ, ביז זעכציג סעקונדעס. למשל, דער מאן הויבט אן: "שכוח אייבערשטער פאר מיין ווייב", זאגט די ווייב: "שכוח אייבערשטער פאר מיין מאן", זאגט דער מאן: "שכוח אייבערשטער מיר האבן זיך ליב", זאגט די ווייב: "שכוח אייבערשטער מיר זענען געזונט", און אזוי ווייטער, ביז איין מינוט, און אויב איינער בלייבט שטיל ווערט מען אאוט, און די געים הויבט זיך נאכאמאל אן.


הלוואי זאלט איר שפילן די שפיל יעדן טאג, וועט איר שפירן טעם עולם הבא.


 

#65 - גיי נאך געלט און ברענג עס אין אפיס פון די מוסד צו צאלן מלמדים
חנוכה, אמונה, צדקה, מוסדות, קעמפ, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וישב, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי נאך געלט און ברענג עס אין אפיס פון די מוסד, עס איז מיר זייער שווער אז שוין אפאר וואכן צאלן מיר נישט די איינגעשטעלטע, די אפיס זאגט אז איך בין שולדיג פארן געבן כמעט בחינם קעמפ פאר די קינדער. דאס ווייס איך אז איך בין שולדיג, איך דארף תשובה טון, איך דארף צוריק גיין צום אייבערשטן און זיך נישט פארלאזן אויף קיינעם. אויב דו קענסט גיין נאך געלט און דאס ברענגען אין אפיס אז מען זאל קענען באצאלן די מלמדים - וועסטו האבן א גרויסע זכות.


מענטשן מיינען אז צדקה וואס מען געבט פריוואט איז א גרעסערע צדקה ווי געבן פאר די מוסד; איך מאך נישט אוועק קיין שום צדקה, אבער ווען מען געבט צדקה פריוואט איז דאס סך הכל פאר די מענטש, פאר זיין משפחה, אבער ווער עס האט די זכי' צו העלפן א חדר, א ישיבה, א סקול - העלפט א רבים, העלפט דעם אייבערשטן; עס איז נישט קיין קליינע מצוה געבן פאר א מוסד, עס איז פון די גרעסטע צדקה וואס איז נאר שייך.


איך וועל ווייטער טון וואס מוהרא"ש האט מיר געלערנט, די עצה פון רבי'ן, איך וועל גיין צום אייבערשטן און זיך גוט אויסוויינען ער זאל רחמנות האבן אויף מיר און אויף אלע אידן, אלע זאלן האבן שפע, מיר זאלן קענען ווייטער אנגיין מיט די חדר און בית פיגא.


גיי צינד די מנורה מיט שמחה; אלעס אנדערש איז זייער שיין, זייער חשוב, אבער דער עיקר איז שמחה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#64 - מאך נישט קיין אנגעצויגענע מצב אין שטוב
חינוך הילדים, חנוכה, שלום בית, שבת קודש, פרנסה, חובות, כעס, יום טוב, נערווען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וישב, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דיין ווייב ליידט פון דיר, און נאך מער ליידט זי ווען עס קומט די הייליגע צייטן ווי שבת און יום טוב; דו מאכסט די גאנצע שטוב פאר איין שטיק נערווען, דו פארלאנגסט די שטוב זאל זיין ריין צוזאמגענומען, דו פארלאנגסט פון איר זי זאל זיין גרייט ווען דו ווערסט גרייט, און אז זי קען נישט זיין אזוי שנעל און גרייט ווען דו ווערסט גרייט - הייבסטו אן שרייען השם ישמרינו, די קינדער כאפן א שרעק, דו מאכסט משוגע די גאנצע הויז.


איך בעט דיך זייער, מאך נישט קיין אנגעצויגענע מצב אין שטוב, חנוכה איז א פרייליכע צייט, שבת און יום טוב איז א צייט וואס די שכינה הקדושה קומט אין אידישע שטיבער, און מיט כעס פארטרייבט מען איר.


אז דו קומסט אהיים און זאכן פליען, עס איז נישטא קיין זכר פון חנוכה - זאלסטו ארויפבייגן דיינע ערמל און העלפן; העלף איר מיט די קינדער, העלף רוימען די שטוב מיט שמחה.


אפשר ווייל דו שרייסט אויף דיין ווייב איז נישטא קיין ברכה אין דיין געלט?


גיי שריי צום אייבערשטן: "אייבערשטער איך האב מיט די נערווען און איך גיס עס אויס אין שטוב, הצלינו, ראטעווע מיך".


איך זאג דיר צו, אז דו וועסט רעדן פון היינט אן שיין אין שטוב מיט דיין ווייב - וועסטו ביז א קורצע צייט ארויסגיין פון אלע חובות און האבן גרויס שפע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#63 - בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען צינדן די מנורה מיט שמחה
שמחה, חנוכה, כעס, נערווען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וישב, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט איז חנוכה, מען גייט אנצינדן די הייליגע חנוכה ליכט. עס שטייט פון צדיקים אז ווען מען צינדט אן די חנוכה ליכט איז א צייט וואס מען פועל'ן ישועות, עס איז זייער א הייליגע צייט, און זה לעומת זה עשה אלוקים, די סטרא אחרא זוכט דיקא אין די הייליגע צייט אוועק צו נעמען דעם מח, די מנוחה, די ישוב הדעת, די געפילן; זיי שטעלן אונטער שפיצלעך מען זאל זיך אויפרעגן און פארלירן אלע הייליגקייטן.


בכן בעט איך דיר זייער מיין ליבער ברודער, זאלסט חס ושלום נישט קומען צו כעס, זיי זיך מבטל צום אייבערשטן. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אונז געלערנט א וועג ווי אזוי אלעס זאל גיין ווי אזוי מען וויל, דורך גארנישט וועלן. דער הייליגער בעל שם טוב זאגט: "וויל ווי עס גייט - וועט גיין ווי דו ווילסט", אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ד): "בטל רצונך מפני רצונו, כדי שיבטל רצון אחרים מפני רצונך", דאס איז ממש די ווערטער 'וויל ווי דער אייבערשטער מאכט - וועט אלעס זיין ווי דו ווילסט'; געב זיך איבער צום אייבערשטן.


קום אהיים אן נערווען, לאז איבער די פעקל נערווען אין קאר, אין אפיס, ברענג עס נישט אהיים. אז דו קומסט אהיים און זאכן זענען נישט גרייט, זאכן זענען ווייט פון טראכטן פון אנגרייטן בכלל די מנורה - זאלסטו נישט ווערן בכעס, ווייל אויב מען איז בכעס - פארלירט מען אלעס.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען צינדן מיט שמחה, זאלסט שפירן די ליכטיגקייט פון די מצוה.


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך געבן היינט נאכט די וועכנטליכע ליל שישי שיעור אין שטעטל, אויך שבת חנוכה וועל איך זיין מיט אנשי שלומינו אין שטעטל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.