בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#4 - וויפיל שעות האסטו פארברענט דאס יאר מיט'ן טעלעפאן?
תפילות אויף אידיש, טעלעפאן, חשבון הנפש, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שלח, מברכין תמוז, כ"ב סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט ערב שבת מברכים תמוז דארף שוין געבן א שטיקל קיצל אין די ביינער; דורשי רשומות זאגן, תמוז איז די ראשי תיבות: ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין, עס קומט שוין אלול, מען פארט שוין צום רבי'ן נאכאמאל אויף ראש השנה; דארפן מיר זיך פרעגן 'ווי האלט איך מיט מיין שמירת עיניים? שמירת המח והמחשבה? ווי האלט איך מיט ביטול זמן, וויפיל צייט עסט מיר די טעלעפאן און די קאמפיוטער אויף?'


אפשר דאך, אולי יחוס? אולי ירחם? נישט צו האבן די טעלעפאן - נישט אין שטוב, נישט אין קאר, נאר אין אפיס ביי די ארבעט; טייערער הארציגער ברודער, עס איז שוין כמעט אריבער די יאר, וויפיל שעות האסטו פארברענט מיט די טעלעפאן - מיט קוקן די נייעס? מיט קוקן זינגערס אנא בערד זינגען און ווארפן זייער קערפער? וויפיל צייט אוועק געגעבן פאר קוקן ווי מען מאכט חוזק פון מענטשן? לשון הרע, ליצנות, אפגערעדט גילוי עריות שפיכות דמים?


בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער נעם אוועק פון מיר די כלים, די טעלעפאן, אייפאד, טעבלעט וכו' וכו', העלף מיר איך זאל קענען אויפשטעלן א שיינע ערליכע שטוב מיט ערליכע דורות".


א פרייליכן שבת.



 

#3 - דיין בחור וועט זיך פירן פונקט אזוי ווי דו פירסט זיך יעצט
חינוך הילדים, שלום בית, טעלעפאן, דף גמרא, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווילסט וויסן ווי אזוי דיין בחור וועט זיך פירן, וואס פאר א טעלעפאן ער וועט האבן אין טאש? קוק אין שפיגל, אזוי ווי דיר; ווי אזוי דו פירסט זיך - אזא טעלעפאן, מיט אזעלכע ווערטלעך, אלעס אלעס, פונקט אזוי, מיט פראצענט - וועלן זיי זיין, דעריבער האב שכל, טו זיך אליין א טובה און לאז אפ די שטותים.


זאלסט נישט קומען מיט טענות: 'מיין זון קוקט מאוויס', 'מיין זון קוקט סטעטוס', 'מיין זון איז פאר'כישופ'ט צום טעלעפאן וכו' וכו'' ווייל אזוי גייט עס, "כְּאִמָּה בִּתָּהּ" (תנחומא וישלח, ז), אזוי ווי די מאמע - אזוי איז די טאכטער, און אזוי ווי דער טאטע - אזוי איז דער זון.


היינט ראש חודש תמוז, ווען מיר קומען שוין נענטער צום סוף יאר, מיר גרייטן זיך שוין צום רבינ'ס ראש השנה - מאך די ריכטיגע החלטה, לאז אפ די געטשקע, גיי ארויס פון דיין גלות.


נעכטן שרייבט מיר א ווייבל ווי ביטער עס איז איר, זי איז פארקנעכטעט צום טעלעפאן, זי האט נישט קיין געדולד פאר גארנישט; נישטא קיין וועש, נישטא קיין קינדער, נישטא גארנישט, נאר מאוויס; זי וויינט זי וויל ארויסגיין פון איר תפיסה, זי קען נעבעך נישט, סיי זי, סיי איר מאן, ביידע זענען ארעסטירט ביי די נישט גוטע.


א אינגערמאן פון אנשי שלומינו פון בארא פארק זאגט מיר: "איך בין ארויס פון מיין תפיסה, איך האב אוועק געווארפן דעם געטשקע; עס איז מיר געווען ביטער שווער, צוויי וואכן האב איך געמיינט איך ווער משוגע פון זיין יעדע רגע צוגעקלעבט צום וואטס-עפפ, אבער יעצט בין איך אן אויסגעלייזטער מענטש, איך האב אסאך צייט; איך האב צייט צו לערנען, איך קען טראכטן, איך הער מיין ווייב רעדן צו מיר, איך הער מיינע קינדער'ס ווערטלעך, און אזוי ווייטער".


נעם א גמרא און לערן דעם בלאט, זאג די ווערטער - וועסטו זוכה זיין צו ווערן א צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#2 - גיי נישט צום ארבעט איידער דו גייסט דאווענען, בפרט אין ראש חודש
תודה והודאה, מחלוקת, אומאן, פרנסה, ישיבה, מנין, ראש חודש, הלל, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט איז ראש חודש, גיי אין שול דאווענען מיט מנין. זינג הלל; זינג די זיסע ווערטער פון הלל, ווי דוד המלך זינגט (תהילים קיח, יג): "דָּחֹה דְחִיתַנִי לִנְפֹּל וַה' עֲזָרָנִי", מיינע פיינט ווילן מיך אראפווארפן, אבער דער אייבערשטער העלפט מיר; די פיינט מען מען די סטרא אחרא, וואס וויל אויסרייסן דעם מענטש פון ביידע וועלטן. אזוי ווי דער זוהר הקדוש טייטשט (פרשת וישלח, קעט.): "דָּא סִטְרָא אָחֳרָא", דאס מיינט מען די סטרא אחרא, "דְּדַחְיָיא לֵיהּ לְבַר נָשׁ תָּדִיר", וואס ווארפט אראפ דעם מענטש נאכאמאל און נאכאמאל, אבער: "וַה' עֲזָרָנִי", דער אייבערשטער היט אים, ווי אזוי? וואס איז די עצה צו ווערן אפגעהיטן פונעם סמ"ך מ"ם? זאגט מוהרא"ש (סידור עת רצון, הלל) דורך (תהילים קיח, יד): "עָזִּי וְזִמְרָת קָהּ", דורך זינגען און לויבן צום אייבערשטן, "וַיְהִי לִי לִישׁוּעָה", דאס איז די ישועה; זינגען צום אייבערשטן און זוכן אין זיך גוטע נקודות - דאס פארשניידט די שלעכטס.


גיי נישט צום ארבעט איידער דו גייסט אין שול דאווענען; בפרט אזא טאג ווי ראש חודש ווען דער אייבערשטער איז מוחל אלע עבירות - זאלסטו קומען אין שול דאווענען און זינגען הלל צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות אות אהבה, סימן ח): "עַל יְדֵי אֲמִירַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "בְּקוֹל גָּדוֹל", מיט א הויכע קול - "זוֹכִים לְאַהֲבַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איז מען זוכה, מען הויבט אן ליב האבן דעם אייבערשטן. נאך זאגט דער רבי (שם אות מריבה, סימן ג): "עַל יְדֵי קְרִיאַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "יוֹשִׁיעַ לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", וועט דער אייבערשטער דיר העלפן - "מֵאוֹיְבֶיךָ", פון דיינע פיינט; ווייל אז מען דאנקט און מען לויבט דעם אייבערשטן - באקומט מען אזא שכל און פארשטאנד, מען ווערט געוואר 'קיינער קען מיר גארנישט טון, קיינער קען מיך נישט טשעפען אדער שעדיגן'.


ברודער, וואס איז מיט דיר? וועק זיך אויף! מיר שטייען שוין ביי תמוז... מוהרא"ש זאגט נאך פון פריערדיגע אז תמוז איז די ראשי תיבות: ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין; עס קומט שוין די הייליגע טעג, די טעג פון תשובה. עס כאפט א קיצל אין די ביינער, דער יאר איז שוין כמעט אריבער, מיר פארן שוין כמעט צום רבי'ן קיין אומאן אויף ראש השנה, דארף מען זיך אויפוועקן; אנהויבן דאווענען מיט מנין אלע דריי תפילות און אפלאזן די מחלוקות, אפלאזן קריגערייען.


איך פאר מיטן אייבערשטנ'ס הילף די וואך אין שטעטל - ביז א וואך פאר סליחות, און ב' סליחות פארן מיר קיין אומאן. איך האף דו וועסט קומען אמאל צו א שיעור; די שיעורים גייען אן ווי געהעריג, גארנישט האט זיך געטוישט. אנדערע זאגן די ישיבה טוישט זיך, עס איז נישט אזוי; עס איז צוריק ווי יארן צוריק, ווען אין ישיבה זענען געקומען בחורים מיט די כוונה צו לערנען און דאווענען. איך דארף נאר כח צו קענען פאלגן מוהרא"ש, ליידער איז מיר שווער צו פאלגן. מוהרא"ש האט מיר געזאגט סימנים וועם צו האלטן אין ישיבה און וועם נישט; איך דארף נאר פאלגן, אז איך וועל פאלגן - וועט זיין גוט פאר מיר און פאר די גאנצע קהילה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#1 - ראש חודש תמוז, ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין
שמחה, התחזקות, ראש השנה, פרישע כוחות, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט איז ראש חודש תמוז, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו ברענגט פון פריערדיגע אז די ראשי תיבות פון תמוז איז: ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין, מען דארף זיך שוין געבן א דערוועק, עס קומען שוין די טעג פון תשובה, מיר קומען נענטער און נענטער צום גרויסן יום הדין.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף פאָר איך די וואך אין שטעטל, איך וועל דארט לערנען מיט די בחורים און געבן שיעורים. מען וועט זיך גרייטן מיט די עצות פון רבי'ן התבודדות ותפילה, און שיעורים כסדרן בכל התורה כולה, און נאך - צו פארן צום רבי'ן אויף ראש השנה.


דיר בעט איך ברחמים, דראפע זיך און דערהאלט זיך; דו גייסט יעצט אריבער דעם שמאלן בריקל, און דער רבי בעט פון דיר: "האב נישט מורא!" דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מח): "דַע, שֶׁהָאָדָם צָרִיךְ לַעֲבֹר עַל גֶּשֶׁר צַר מְאֹד מְאֹד", די וועלט איז ווי א שמאלער בריק, מען דארף אריבערגיין זייער א שמאלער בריק, "וְהַכְּלָל וְהָעִקָּר שֶׁלֹּא יִתְפַּחֵד כְּלָל", דער עיקר איז - מען זאל נישט מורא האבן.


זיי פרייליך אז דו ביסט א איד, גיי אין שול אנטון טלית און תפילין און הויב אן פונדאסניי זיין א איד; דו קענסט נאך פון יעצט אנהויבן זיין א איד, און דו קענסט נאך ווערן א גרויסער צדיק.


געדענק וואס דער רבי בעט דיר: "וְהַכְּלָל וְהָעִקָּר, שֶׁלֹּא יִתְפַּחֵד כְּלָל".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.