בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#44 - נאר שפילן מיט קינדער וואס שפילן מיט אלעמען
תהלים, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


אייער טאטע האט מיר געברענגט א בריוו פון אייך, איך האב זיך זייער געפרייט צו הערן אז איר האט געענדיגט דעם דריטן מאל ספר תהילים. איך מוז אייך זאגן, איך בין זייער איבערגענומען פון אייער אויפפירונג, אז א יונג קינד זאל האבן אזא פארשטאנד, צו זאגן יעדן טאג אביסל תהילים; דאס ווייזט אז איר זענט א קלוג קינד, איר ווייסט וואס איז חשוב און וואו עס לוינט זיך צו אינוועסטירן.


זייט פרענדס מיט אלע אייערע שכנים, שפילט מיט די קינדער וואס מאכן נישט קיין קריגערייען, און אויב מען פארשעמט ביים שפילן איינאיינעם - א מיידל - זאלט איר נישט האבן קיין האנט אין דעם, איר זאלט אוועקגיין פון די שפיל, איר זאלט נאר שפילן מיט קינדער וואס שפילן מיט אלעמען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#43 - א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד, דארף מען פארברענען
מדות טובות, בין אדם לחבירו, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רבי נתן האט געזאגט פאר זיין תלמיד רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה: "ווען איך זע שלעכטס ביי אנדערע, אדער האב איך זיך נאכנישט מתבודד געווען, אדער האב איך זיך נישט גענוג מתבודד געווען; וואלט איך זיך מתבודד געווען וואלט איך נישט געזען קיין שלעכטס ביי יענעם".


קוק דעם לשון אין סיפורי מעשיות (מעשה יב), ווען דער גיבור האט זיי געפירט ביי די קאך, זיי האבן שוין זוכה געווען צו שפירן די ליכטיגקייט פון צדיק, נאכדעם ווען ער האט זיי אוועקגעפירט פון דארט האבן זיי אנגעהויבן שרייען: "עס שטינקט!" האט זיי דער גיבור געזאגט: "איר זעט דאך אז עס איז גארנישט פארהאנען קיים שום זאך וואס זאל שטינקען, מוז בוודאי זיין אז איר אליינס שטינקט"; די ווערטער דארף אונז אויפשאקלען און אויפטרייסלען, מוז זיין אז מיר דארפן תשובה טון, מיר דארפן גיין שרייען צום אייבערשטן, ביז מיר וועלן קענען יעדן דערליידן.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט נישט זוכן שלעכטס ביי אנדערע, נישט זוכן דאס שלעכטס ביי אידישע קינדער. דער הייליגן בעלזער רב זכותו יגן עלינו זאגט א טעם, פארוואס פארברענט מען ביי שריפת חמץ די לעכט וואס מען האט דערמיט בודק חמץ געווען? און אויך די פעדער און לעפל, זיי זענען דאך נישט קיין חמץ? נאר א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד - דארף מען פארברענען, ודברי פי חכם חן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#42 - די ארבעט פון א גבאי אין בית המדרש היכל הקודש
התחזקות, בית המדרש, היכל הקודש, בין אדם לחבירו, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, כ' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש עצתו אמונה קרית ברסלב


בנוגע מאכן א פארברענג מפעם לפעם פאר אינגעלייט וואס ווילן זיך מחזק זיין מיט עצות און חיזוק פון רבי'ן - אדרבה ואדרבה; אויף מחזק זיין אינגעלייט דארפסטו נישט פרעגן קיין רשות, אויף זאגן מוסר דארפסטו פרעגן רשות - אויב דו ביסט כדאי און אויב עס וועט ארויסקומען פון דעם גוטס, אבער צו געבן חיזוק - כל הקודם זכה! ווי פריער מען קען יענעם געבן א גוט ווארט - איז דאס די גרעסטע זכות.


א גבאי אין בית המדרש היכל הקודש איז נישט נאר גבאי ביים דאווענען, מען איז גבאי זיבן טעג א וואך, פיר און צוואנציג שעה א טאג. מען דארף טראכטן פון אלע מתפללים, און טראכטן פון אלע מקורבים, און אז מען זעט א אינגערמאן קומט נישט, אדער ער קומט יא אבער ער איז נישט אזוי פרייליך - דארף מען כאפן א שמועס מיט אים און אים מחזק זיין, און אז דעם אינגערמאן דרוקט חובות - איז מען אים מחזק ער זאל זיך נישט פארלירן, מען דערציילט אים מעשיות וואס מען איז אליינס אריבער און מען האט זיך דערהאלטן, און אז עס דרוקט דעם אינגערמאן עפעס אין שלום בית איז מען זיך מחזק.


א גבאי אין היכל הקודש איז נישט א טיטל און שוין, אויסרופן עליות קען יעדער און אויסקערן א שול קען אויך יעדער, ווער קען דען נישט האלטן א בעזעם אין די האנט? וואשן האנטוכער קען אויך יעדער, אבער זארגן פאר א צווייטן, טראכטן פון א צווייטן, קענען אפלערנען א פנים פון א צווייטן, וויסן אויב איינער פון די מתפללים, פון די חברים - מוטשען זיך מיט עפעס און אים פרובירן צו העלפן - דאס איז א גבאי היכל הקודש.


שטארק זיך מיט דיין גבאות, ווייז דעם בריוו פאר אלע גבאים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#41 - צו האבן א גוטע שלום בית, מוז מען רעדן אפן איינער מיט'ן צווייטן
שלום בית, רעדן, בין אדם לחבירו, לימוד התורה, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער אויף די שיינע זאכן וואס דו דערציילסט; דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות.


בנוגע וכו'; זאלסט זאגן דיין ווייב וואס עס שטערט דיר. זאג איר עס באופן אז דיר איז דאס שווער, נישט אז זי האט א פראבלעם. זאג איר נישט: "דו שטינקסט!" זאג איר: "מיר איז שווער די גערוך", און שלאג פאר זי זאל לייגן וואס מען לייגט - אוועק צו נעמען די שווייס, און אזוי אויך זיך וואשן די מויל מיט א מינט, וכדומה לזה. קען זיין אז ביים זאגן וועט דאס נישט זיין אזוי איינגענעם, אבער דאס וועט מאכן עס זאל זיין געשמאק און עס זאל בלייבן די ליבשאפט צווישן אייך.


דארפסט פארשטיין, נישט יעדער איינער ווייסט אז עס גייט א גערוך פון מויל, נישט יעדער איינער איז סענסעטיוו צו דעם, און אז מען זאגט עס אויף א שיינעם וועג - פריידט זיך יענער.


צו האבן א גוטע שלום בית - מוז מען רעדן, מען דארף זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן, בפרט זאכן וואס מאכט מען זאל זיך פאר'מיאוס'ן איינער אויפ'ן צווייטן - מוז מען זאגן; מען דארף נאר וויסן ווי אזוי עס צו זאגן.


מאך זיך א שיעור אין שטוב, א פרוי האט זייער ליב צו זען איר מאן לערנען; עס מאכט זי זאל אים ארויפקוקן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#40 - נעם זיך נישט צום הארצן ווען מענטשן רעדן זיך אפ
הכרת הטוב, בזיונות, אומאן, ראש השנה, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן, פה אומאן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך דאנק דיר זייער פאר'ן זארגן מיט אזא מסירות נפש פאר די גאנצע קהילה מיר זאלן האבן א פיינע צוגעשטעלטע פלאץ אין אומאן צו שלאפן, עסן, מקוה, דאווענען און אזוי ווייטער. בפרט די יאר ווען עס איז אינמיטן א מלחמה, אלעס איז שווערער צו באקומען, האסטו אזוי געזארגט אז אלעס זאל זיין אויפ'ן בעסטן פארנעם.


איך בעט דיר זייער, נעם זיך נישט צום הארצן. אז איינער זאגט א ווארט און איינער קרעכצט און רעדט זיך אפ, דארפסטו פארשטיין אז מענטשן זענען אונטערוועגנס, מענטשן זענען איבערגעשטרענגט, מען שלעפט זיך לאנגע וועגן, קומט אויס דער זאל אריינזאגן אז דאס קלאפט נישט, יענץ קלאפט נישט, בעט איך דיר, זיי פון די הנעלבים ואינם עולבים, ענטפער קיינעם נישט צוריק, דו טו דיינס, פרוביר צו מאכן יעדן איינעם באקוועם און דו וועסט האבן א גוט געבענטשט יאר.


א כתיבה וחתימה טובה.

#39 - די וואס זענען עוסק אין שידוכים, דארפן אסאך חיזוק
צרות, התחזקות, בין אדם לחבירו, שדכנים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל ווייטער עוסק זיין אין די גרויסע מצוה פון שידוכים.


די וואס זענען עוסק אין שידוכים - די דארפן אסאך חיזוק, ווייל מענטשן שרייען און פארשעמען; אנשטאט מען זאל זיך באדאנקען פאר'ן אנטראגן א שידוך, פאר'ן טראכטן פון מיר, פאר'ן טון פאר מיר - שרייט מען אויפ'ן שדכן; די שידוך פאסט נישט, די שידוך איז נישט פאר אונז וכו' וכו'.


דער וואס האט געשריגן און פארשעמט דיין ווייב - איז א צעבראכענער מענטש, ער מיינט נישט קיין שלעכטס. זאג פאר דיין ווייב זי זאל עס נישט נעמען צום הארצן, זי האט זייער גוט געטון און זי זאל ווייטער אזוי טון.


איך האב אזעלכע מעשיות טאג טעגליך, מען שרייט אויף מיר; דאך שטעל איך נישט אפ דאס טון שידוכים; אזוי גייען אלע שידוכים, מען שטערט פון אלע זייטן, ביז די צד הקדושה איז זיך גובר און עס ווערט א שידוך.


וואויל איז דעם וואס איז עוסק אין שידוכים, וואויל איז אים בזה ובבא.

#38 - מ'האט נאכנישט אריינגעלייגט עירקאנדישן ביי אייך אין אפיס
אמונה, מוסדות, הכרת הטוב, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך בעט אייך זייער, איר זאלט נישט זארגן, דער אייבערשטער איז זייער גרויס, ער וועט מאכן גרויסע ניסים; דאנקט און לויבט אים אויף די חסדים וואס ער טוט מיט אייער משפחה.


עס איז אריבער א יאר אין בית פיגא, מיר דאנקען אייך פאר די ארבעט וואס איר לייגט אריין די גאנצע צייט, און זייט אונז מוחל אויף דעם וואס מיר זענען נאכנישט אנגעקומען צו לייגן אן עירקאנדישן ביי אייך אין אפיס, און איר ארבעט שווער אין די היצן. איך קען סך הכל בעטן, און נאכאמאל בעטן, איך ווייס נישט ווי אזוי מען לייגט אריין אן עירקאנדישן; איך בעט דעם אייבערשטן מען זאל אנקומען דאס צו טון.


שטארקט אייך, זייט נישט פאר'דאגה'ט; די וועלט האט א בעל הבית, דער אייבערשטער פירט די וועלט אזוי זיס און אזוי שיין, מיר דארפן נאר גלייבן און אים בעטן.

#37 - יישר כח פאר'ן חשוב'ער דיין שליט"א
הכרת הטוב, שטעטל, בין אדם לחבירו, דיינים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד אונזער חשוב'ער דיין שליט"א


א גרויסן יישר כח פאר'ן זיין גרייט פאר יעדן איינעם צו ענטפערן שאלות מיט אזא איבערגעגעבנקייט, מאכסט יעדן איינעם שפירן גוט און חשוב; יעדער גייט אוועק מיט א גוטע געפיל; אשריך ואשרי חלקיך.


א גרויסן יישר כח פאר'ן לערנען מיט מיינע קינדער.

#36 - איז גוט פאר א מיידל צו פארן מיט א בייק מיט צוויי רעדלעך?
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אויף אייער פראגע אויב עס איז גוט פאר א מיידל צו פארן מיט א בייק מיט צוויי רעדלעך.


איר האט זייער וואוילע עלטערן, פרעגט זיי, און וואס זיי זאגן אייך - אזוי זאלט איר טון; איך וועל זיך נישט מישן, איך וועל לאזן אייערע חשוב'ע עלטערן אייך מחנך זיין.


(מיינע טעכטער, פון ווען זיי ווערן שוין אביסל גרעסער, זיי זענען שוין נישט קיין קליינע בעבילעך קויף איך זיי א סקוטער, דאס איז איידל פאר מיידלעך).


זעט צו זיין חבר'טעס מיט די קינדער וואס אנדערע קוקן זיך נישט אום אויף זיי, זעט צו האבן א לב בשר, אותיות ברסלב (חיי מוהר"ן, סימן שלט), א ווייכע הארץ פאר אנדערע. דער רבי זאגט (שם): "לֶעָתִיד לָבוֹא וֶועט דִיא גַאנְצֶע וֶועלְט זַיין בְּרֶסְלֶבֶיר חֲסִידִים", ווען משיח וועט קומען וועלן אלע אידן זיין ברסלב'ער חסידים, אזוי ווי עס שטייט (יחזקאל לו, כו): "וַהֲסִרֹתִי אֶת לֵב הָאֶבֶן מִבְּשַׂרְכֶם", איך וועל אוועקנעמען די פארשטיינערטע הערצער, "וְנָתַתִּי לָכֶם לֵב בָּשָׂר", איך וועל אייך געבן א לב בשר, יעדער וועט פארגינען א צווייטן.


געבט א גרוס פאר אייערע עלטערן.

#35 - נישט ווערן צעבראכן ווען אנדערע זאגן מער תהלים
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, קעמפ, בין אדם לחבירו, יענער, זעלבס זיכערקייט, געפילן

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


די חשוב'ע בית פיגא תלמידה ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר זאגט תהלים, איר האט שוין מסיים געווען אזויפיל מאל תהלים; בזכות די תהלים וועט אייך דער אייבערשטער געבן הצלחה אין לעבן.


איך וויל אייך זייער בעטן איר זאלט נישט קוקן אויף א צווייטן, קלאפט זיך נישט אראפ פון א צווייטן, זייט נישט מקנא די קינדער וואס האבן שוין געענדיגט תהלים מער מאל ווי אייך.


איינער זאגט מער תהלים, א צווייטער זאגט טאקע ווייניגער תהלים אבער האט אנדערע גוטע זאכן וואס מען איז מער פון אנדערע; מען טאר נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט ווי אנדערע טוען מער און זאגן מער תהלים וכו'.


דער הייליגער רבי האט אונז דערציילט, דער הייליגער תם פלעגט זאגן פאר זיין ווייב (ספורי מעשיות מעשה ט', פונעם חכם ותם): "וואס האט דאס צוטון מיט מיר? דאס איז מיין מעשה און דאס איז יענעמ'ס מעשה"; ער פלעגט קוקן אויף זיך, אויף זיין עבודת השם און זיך מיט דעם מחי' זיין, ער פלעגט נעמען זיינע שיך וואס האט געהאט א פנים מיט דריי עקן, ער פלעגט זינגען: "אזא שיינע וואוילע זיסע צוקערדיגע האניגדיגע שיך האב איך געמאכט".


דאס איז זייער א וויכטיגע לימוד פאר'ן לעבן, דער רבי לערנט אונז און זאגט אונז: "קוק נישט אויף יענעם", "קלאפ זיך נישט מיט יענעם"; דער אייבערשטער האט ליב יעדן איינעם. מען דארף זיך אליינס זאגן: "דער אייבערשטער האט מיך ליב, יא, מיך ליב! אפילו און אפילו און אפילו, מיט אלע אפילו'ס האט מיך דער אייבערשטער ליב".


געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, ווען מען רעדט צום באשעפער ווערט מען זיכער מיט זיך, מען באקומט זיכערקייט, מען ווערט זעלבסטשטענדיג, מען איז מער קיינעם נישט מקנא.


יעצט פארט מען אין קעמפ, מען דארף זיך רעכענען מיט אנדערע. בפרט ווען עס איז דא אין די באנק א מיידל וואס איז קאלט, דארף מען זיך רעכענען מיט איר, אפילו אנדערע שרייען: "ס'איז הייס!" מען דארף זיך רעכענען מיט ווער עס איז קאלט. אדער קען מען לייגן די מיידל וואס איז קאלט אין די זייט פון שטוב וואו עס בלאזט נישט אזוי שטארק די עירקאנדישן.

#34 - ווער אין היכל הקודש איז באמת היכל הקודש?
סקול, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, צדיקים, מדות טובות, היכל הקודש, בין אדם לחבירו, עצתו אמונה, ראש ישיבה, זעלבס זיכערקייט, תלמיד

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער הודעה.


עס איז אינטערעסאנט צו הערן וואס איר שרייבט וועגן מרת ..., איר שפירט געקלאפט נאכן רעדן מיט איר. לויט וויפיל איך ווייס זוכט זי נישט יענעם אראפצוקלאפן, זי זוכט נאר צו העלפן אנדערע. זי איז זייער קליין ביי זיך; וואלט זי געהאט אפילו א ספק אז מענטשן שפירן זיך צווייט-קלאסיג נאכן רעדן מיט איר - וואלט זי אלעס געטון דאס זאל נישט פאסירן.


די צווייטע חלק וואס איר שרייבט - דאס איז וואר; דאס איז זייער וויכטיג און הלוואי זאלן דאס אלע וויסן. אלע זאלן טראכטן און וויסן אז היכל הקודש איז נישט א מענטש, מען קען נישט קוקן אויף איינעם און טראכטן 'דער איז היכל הקודש' און וועלן זיין אזוי ווי יענעם. היכל הקודש איז שכל פון צדיק, עצות פון צדיק, חיזוק פון צדיק.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן נט) דער צדיק בויט אן היכל הקודש מיט'ן מקרב זיין מענטשן צום אייבערשטן. עס שטייט אין פסוק (ישעיה ד, ג): "וְהַנּוֹתָר בִּירוּשָׁלַיִם קָדוֹשׁ יֵאָמֶר לוֹ", די אלע וואס דערהאלטן זיך ביים צדיק, אויף זיי זאגט דער פסוק קָדוֹשׁ יֵאָמֶר לוֹ, "אַף עַל פִּי שֶׁיֵּשׁ כַּמָּה וְכַמָּה שֶׁנָּפְלוּ מִקְּדֻשָּׁתָם", אפילו עס זענען טאקע דא זייער אסאך וואס פאלן אוועק, זיי דערהאלטן זיך נישט, "אַף עַל פִּי כֵן, מֵאֵלּוּ שֶׁנִּשְׁאֲרוּ בְּיִרְאָה שָׁלֵם", מיט דעם, די אלע וואס האלטן זיך, "עַל יְדֵי זֶה, קָדוֹשׁ יֵאָמֵר לוֹ".


איך געדענק ביי מיר איז געווען די זעלבע מעשה. אנהויב ביי מיין התקרבות, איך האב נאכנישט געהאט די שכל פון קוקן אויף זיך, האב איך געמיינט אז דער איז היכל הקודש, יענער איז היכל הקודש, איך האב געהאט אסאך חלישות הדעת. אבער נאכן הערן פיל דרשות, שיעורים און ליינען די בריוו פון מוהרא"ש וואס איז דאס היכל הקודש - האב איך זיך צוביסליך אנגעהויבן אויסגראדן מיין קאפ, נישט צו ווערן איבערגענומען פון אנדערע.


זייער גוט אז איר לאזט זיך נישט צעברעכן פון קיינעם, איר שרייבט זייער אמת'דיג, איר שרייבט אז די מענטשן וואס האבן א כח אין היכל הקודש, די טוערס, די מאכערס - דארפן זיין זייער געווארענט זייער אכטונג צו געבן אויף אנדערע; איך געב זייער אכטונג אז די אלע וואס ארבעטן פאר די מוסד זאלן זיין צוגעלאזענע מענטשן, זיי זאלן נישט טרעטן אויף אנדערע, און איך בעט פון אלע אנשי שלומינו, סיי די מענער און סיי די ווייבער - זיי זאלן מיר זאגן אויב זיי ווערן בא'עולה'ט, אויך אויב מען ווערט פון מיר בא'עולה'ט זאל מען מיר זאגן. איך בעט יעדן טאג דעם באשעפער: "יהי רצון מלפניך ה' אלקינו, עס זאל נישט ארויסקומען פון מיר קיין שלעכטס, קיינער זאל נישט ווערן וויי געטון פון מיר, קיינער זאל נישט האבן חלישות הדעת פון מיר", און מיט דעם זענען דא מענטשן וואס שרייבן מיר כסדר אז עס באדערט זיי זאכן.


צום ביישפיל, איר האט מיר געשריבן אזויפיל מאל אז אייער עונג שבת איז צו ליינען די קונטרסים פון עצתו אמונה, איש אמונות; איר פלעגט ליינען אלע סארט מאגעזינען, היינט צו טאגס קענט איר נישט קוקן אין די זאכן, איר ווארט א גאנצע וואך פאר די עצתו אמונה. אזויפיל מענטשן שרייבן מיר אז דאס איז זייער לעבן, מיט דעם שרייבט מיר א פרוי, א טייערע פרוי פון שטעטל, אז זי ווערט אזוי צעבראכן פון די בריוו. איר מאן זאגט איר: "ליין עס נישט", איך האב איר אויך געשריבן זי זאל עס נישט ליינען; פרעג איך אייך, זאל איך מער נישט שרייבן? איך זוך צו צעברעכן מענטשן? איך האב נישט וואס צו טון?!


דאס איז די גרויסקייט פונעם אייבערשטן, ער האט באשאפן א וועלט, אזויפיל מענטשן, יעדער טראכט אנדערש, יעדער רעדט אנדערש און אז מען ווייסט דאס איז נישט אזוי שווער צו לעבן מיט אנדערע.


דאס וואס איר שרייבט אז מענטשן שפירן זיך געטשעפעט פון די יונגע ווייבלעך, די "בית פיגא תלמידות", ווי זיי ברענגען א געפיל ביי אנדערע אנשי שלומינו אז זיי זענען נישט קיין תלמידות; זיי פאלגן דעם ראש ישיבה, נאר זיי, אנדערע נישט - וואס זאל איך זאגן, מיין ווייב תחי' זאגט מיר די זעלבע זאך, זי זאגט מיר: "פארוואס בין איך אנדערש? פארוואס האב איך נישט באקומען די זיסע בית פיגא יארן?" מיר קוקן אויף אונזערע טעכטער, מיר שעפן אזויפיל נחת, מען זעט אויף זיי וויפיל כוחות מען לייגט אריין אין זיי, מען שטאפט זיי אן מיט אמת, מען פילט זיי אן מיט קדושה וטהרה, מען פארברענט נישט קיין צייט; עס באדערט פארוואס מיר האבן אפגעפיסטעוועט די יארן, די שענסטע יארן מיט נארישע לימודים, מיט חבר'טעס, די קאפ איז געווען אזוי ווייט פון אמת, אבער אז מיר קוקן אויף די קינדער - דאס איז דער נצחון, אז די קינדער פירן זיך ערליך און אזוי זויבער.


איך האב אביסל פארלענגערט דעם בריוו, איך האף איר וועט זיין שטארק נישט צו ווערן צעפאלן פון קיינעם, זיך פון קיינעם נישט לאזן צעברעכן.

#33 - הייליגער באשעפער העלף איך זאל זיך ליב האבן און גלייבן אין מיר
תפילות אויף אידיש, רעדן, מדות טובות, בין אדם לחבירו, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ...


דו ביסט אזא גוטער מענטש, ביסט אזא וואוילער אינגערמאן, דעריבער זוכט דער יצר הרע דיך אראפצואווארפן, ער רעדט דיך איין אלע שלעכטע זאכן, דו טראכסט נאר שלעכטס אויף דיר, נאכדעם פאסירט אז דו רעדסט צו אנדערע מיט האס, ווייל דו מיינסט אז יעדער מיינט דיין שלעכטס, אלע ווילן דיך אונטערברענגען.


קיינער וויל דיך נישט אונטערברענגען, קיינער זוכט נישט דיין שלעכטס; עס איז דער יצר הרע וואס רעדט דיר איין אז דו ביסט נישט גוט.


בעט דעם אייבערשטן די ווערטער יעדן טאג: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל האלטן פון מיר. איך קען נישט לעבן, מען האט מיר אזוי דערנידערט אין מיינע יונגע יארן, מען האט מיר געמאכט שפירן ווי דער ערגסטער מענטש, ערגער פון דער ערגסטער מענטש; בעט איך דיר הייליגער באשעפער, הייל מיך אויס, מאך מיך געזונט, איך זאל טראכטן גוטס אויף מיר, איך זאל זיך ליב האבן, איך זאל גלייבן אין מיר"; אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג, ביז דו וועסט זיך ליב האבן.

#32 - עטליכע הדרכות פאר די שטעטל, קרית ברסלב ליבערטי
שטעטל, שלום, בזיונות, סכנה, בין אדם לחבירו, דרייוון, יום טוב, חול המועד

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מצורע, ה' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, חבר הנהלה, ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מעגן קומען חול המועד ענדיגן מיט די וואסער טעסט, עס איז א דבר האבד; שוין אפאר יאר וואס מיר מוטשען זיך צו קענען אויפווייזן פאר די שטאט אז עס איז דא גענוג וואסער אין שטעטל, זיי זאלן לאזן בויען נאך הייזער; יעדעס מאל שלעפט זיך דאס מיט א צווייטע מעשה, יעצט אז זיי ווילן קומען חול המועד - מעגן זיי קומען.


צווייטנס עס איז צורך רבים, אזויפיל משפחות ווארטן פאר דירות צו קומען וואוינען אין שטעטל; אז דו וועסט צושטעלן היינט הונדערט דירות - וועסטו היינט האבן הונדערט פרישע משפחות וואס ווילן קומען וואוינען אין ברסלב, מחנך זיין די קינדער מיט די ברסלב'ער חינוך.


בנוגע גיין צו די טאון בעטן זיי זאלן פאררעכטן די גאסן אין שטעטל, אנפילן די לעכער; יעצט איז נישט כדאי דאס צו טון, יעצט קומט ארויס א טובה פון די גרויסע לעכער, אזוי פארט מען נישט אזוי ווילד; עס זענען דא וואס פארן אזוי שנעל - ממש סכנת נפשות, נאר די לעכער האלט זיי אפ.


א אינגערמאן פרעגט אויב ער קען גיין קלאגן די שטאט נאכדעם וואס זיין קאר האט זיך צעבראכן, די רעדל איז אים אריינגעפאלן אין א לאך; זאג אים אז ער וועט פארן ווילד - וועט מען אים קלאגן, בפרט יעצט ווערט זומער, די קינדער הויבן אן שפילן - איז ממש סכנת נפשות; ענדערש זאלסטו בעטן די שאטאט צו מאכן בערגלעך אפצושטעלן דאס שנעל פארן אז אונזערע קינדער און ווייבער זאלן זיין אפגעהיטן.


אויב דו ווילסט מיר ווייטער העלפן מיט'ן בויען די קהילה נעם איך זיך אויס מיט דיר א תנאי כפול ומכופל, דאס קען נאר זיין אז דו וועסט נישט ווערן באליידיגט פון קיינעם, ווער נישט באליידיגט פון אנדערע; קיינער מיינט נישט קיין שלעכטס, מענטשן טראכטן נישט וואס זיי זאגן און ווי אזוי זיי זאגן דאס, אויב מען ווערט באליידיגט פון יעדע ווארט וואס א צווייטער זאגט - קען מען נישט ארבעטן מיט מיר.


ווען איינער שרייט אויף מיר זאג איך אים גלייך צוריק: "איך האב דיר זייער ליב"; ווען איינער רעדט אויף מיר געב איך יענעם גוטע ווערטער, ווייל נאר דאס פעלט יענעם; וואלט יענער באקומען גוטע ווערטער - וואלט ער נישט גערעדט אויף אנדערע.


זאלסט האבן א פרייליכן פסח.

#31 - יישר כח פאר'ן אהערשטעלן אזא שיינעם ראש השנה אין אומאן
הכרת הטוב, אומאן, ראש השנה, סכנה, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


מוצאי ראש השנה, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


בשם כל הקהל הקודש טו איך דיר דאנקען אויף אלעס וואס דו האסט געטון מיר זאלן האבן א שיינעם ראש השנה אין אומאן, אלע זאגן פה אחד אז זיי האבן נאכנישט געהאט אזא שיינעם ראש השנה; מיר האבן געהאט אינעם בנין מענטשן וואס קומען קיין אומאן שוין אסאך יארן, אלע זאגן אז זיי האבן נאכנישט געהאט אזא הערליכע ראש השנה.


נישט אלע ווייסן וויפיל ארבעט עס ליגט אין אהערשטעלן דעם בנין פאר ראש השנה; מענטשן מיינען אז עס ליגט ארבעט פון אפאר וואכן, מען ווייסט נישט אז יעדן טאג אינעם יאר ארבעטן מיר פאר ראש השנה, עס גייט נישט אריבער א טאג וואס מיר זאלן נישט טון פאר ראש השנה; דער זכות זאל דיר באשטיין פאר דיר, פאר דיין ווייב און דיין גאנצע משפחה.


בעיקר אויף וואס איך דאנק דיר, אז מענטשן האבן מיר געזאגט אז די יאר איז געווען גאר אנדערש די באנעמונג צום עולם; מען האט מער אכטונג געגעבן צו רעדן שיין, נישט שרייען, נישט וויי טון קיינעם; דאס איז ביי מיר א גרויסע שמחה, ווייל עס גייט מיר ממש אין לעבן עס זאל זיין אחדות, ליבשאפט און שלום צווישן אנשי שלומינו.


איך ווייס אז עס איז נישט גרינג, ווייל מען קען ווערן צעפלאצט ווען מען האט מיט א רבים, בפרט ווען מענטשן זענען אונטערוועגנס, מען איז איבערגעשטרענגט, געבט מען זיך אויס אויף די וואס העלפן; אונז כאפן די פסקים, אונז כאפן די טענות; דעריבער ווען איך הער פון אנשי שלומינו אז מען איז צופרידן, מען רעדט שיין – פריי איך זיך זייער.


איך האף צו ענדיגן דעם בנין די יאר, אבער די ערשטע זאך וואס מען דארף טון איז זען עס זאל נישט זיין קיין סכנה, ווי למשל עמערדזשענסי לייטס, אז ווען עס לעשט זיך אויס די לעקטער זאל נישט זיין קיין סכנה. אויך פייער עקסטינגווישערס; עס איז געווען ראש השנה צוויי פייערס, עס איז געווען גרויסע ניסים. אזוי אויך געיטס אויף די פענסטערס.

#30 - נישט קוקן אויף זיך, נאר מחזק זיין אנדערע אידן
הפצה, זיכוי הרבים, גאווה, חסידות ברסלב, שטעטל, בין אדם לחבירו, מוסר

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


זיי נישט ברוגז אז איך האב דיר אזוי שארף געזאגט, ווי מעג מען לאזן אזעלכע מחשבות? איך וויל דיר פרעגן, ווען דו זעסט א מענטש דערטרונקט זיך אין וואסער, וועסטו אויך טראכטן די צעדרייטע מחשבות פון 'מי אנכי? ווער בין איך דען? בין איך דען ראוי יענעם ארויס צו שלעפן? האב איך דער רשות?' אויף דעם זאגן שוין די הייליגע חכמים (סוטה כא:) אז דאס איז א חסיד שוטה.


די זעלבע איז ווען מען זעט איינער איז צעבראכן און צעשטאכן, ער זיצט אין שטוב, מען זעט אים נישט פאר די אויגן; היתכן מען זאל נישט יענעם מחזק זיין?! יענעם ארויסנעמען אויף א שפאציר?!


דאס איז שוין נאכן זאגן און זאגן און זאגן אז דאס דארפן מיר טון, דער רבי האט אונז דאס באפוילן צו טון; נו וואו קומט אריין די צעדרייטע מחשבה 'מי אנכי? בין איך דען ראוי?' דאס איז א סימן אז מען שטונקט פון גאוה פון קאפ ביז פוס, ווייל אז דער אייבערשטער האט אונז געהאלפן, מיר ווייסן פון רבי'ן, מיר שפירן א טעם אין לעבן, מיר שפירן די זיסע געשמאקע איינגענעמע טעם פון זיין מיט'ן אייבערשטן, פארוואס זאלן מיר נישט טראכטן פון א צווייטן?


זאג דיין ווייב עס איז שוין צייט אפצולאזן די מחשבות פונעם יצר הרע, דער רבי זאגט בפירוש (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מח): "שֶׁאִלּוּ הָיָה אוֹמֵר לוֹ אֶחָד, 'יִהְיֶה מִי שֶׁיִּהְיֶה' בְּעֵת שֶׁעָסַק בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם בִּתְחִלָּתוֹ, 'אָחִי, חֲזַק וֶאֱחֹז עַצְמְךָ'", ווען איך וואלט געהאט איינער, זאל זיין ווער עס זאל זיין, זאל מיר זאגן אין מיינע יונגע יארן, ברודער שטארק זיך און דערהאלט זיך, "הָיִיתִי רָץ וּמִזְדָּרֵז מְאֹד בַּעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַךְ", וואלט איך געהאט נאכמער כח צו דינען דעם אייבערשטן, "כִּי גַּם עָלָיו עָבַר כָּל הַנַּ"ל, וְלֹא הָיָה שׁוֹמֵעַ שׁוּם הִתְחַזְּקוּת מִשּׁוּם אָדָם", איך האב אבער נישט געהאט ווער עס זאל מיר דאס זאגן.


מוסר זאגן – דאס איז עפעס אנדערש, דאס דארף מען שוין זיין ראוי, נישט יעדער קען זאגן 'מוסר'. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ח): "אַף עַל פִּי שֶׁתּוֹכָחָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל", כאטשיג מוסר זאגן איז א גרויסע זאך, "אַף עַל פִּי כֵן לָאו כָּל אָדָם רָאוּי לְהוֹכִיחַ", - אבער נישט יעדער קען געבן מוסר, ווייל אויב מען איז נישט ראוי קען מען ערגער מאכן, נאר ווער עס קען זאגן מוסר אזוי ווי משה רבינו האט געזאגט מוסר, ער האט אריינגעגעבן א ליבשאפט אין די אידן, נאכן זינדיגן ביים עגל האט ער זיי געזאגט (גיטין לו:): "עַדַיָין חֲבִיבוּתָא הוּא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאכאלץ ליב, אבער חיזוק – דאס מעג יעדער געבן און דאס דארף יעדער געבן.


עס ליגט א חוב אויף אנשי שלומינו מחזק צו זיין איינער דעם צווייטן, בפרט אז מען בויט א שטאט על שם רבינו, דארף זיך יעדער אומקוקן איינער אויפ'ן צווייטן, אפשר איז דא איינער וואס איז אריינגעפאלן אין א מרה שחורה? אפשר דארף איינער א גוטער חבר? אפשר קען איך יענעם מחזק זיין? די מענער דארפן טראכטן פון די מענער און ביי די פרויען - פון די פרויען; מען דארף נישט קיין רשות צו מחזק זיין, מען דארף נישט זיין חשוב, מען דארף נישט זיין עפעס ווייס איך וואס, מען דארף טראכטן פון יענעם, יענער דארף עסן, יענער דארף א חבר, יענער דארף א גוט ווארט; דא קומט נישט אריין 'מי אנכי, ווער בין איך? בין איך דען ראוי?!' דאס איז די גרעסטע גאוה.


אינטערעסאנט, ביי די אייגענע הנאות טראכט מען נישט 'מי אנכי? דארף איך דען א הויז? דארף איך דען א קאר? דארף איך דען עסן? ביך איך דען ראוי?!' וואס האב איך געטון ווען מוהרא"ש האט מיר געזאגט רעדן און מחזק זיין אנדערע? איך האב געפאלגט און איך וועל ווייטער פאלגן.


מיר גייט נישט אן אויב איך בין יא ראוי אדער נישט; איך ווייס גאר גוט ווער איך בין, איך בעט דעם אייבערשטן אין די זכות וואס איך טו מיט אידישע קינדער, זאל דאס זיין פאר מיר א תיקון; וואס איז נוגע ווער איך בין? וואס איך בין? אז מען קען א טובה טון פאר א מענטש איז אלעס כדאי.


מוהרא"ש ברענגט אן א שיעור מאל די ווארט פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט, ליידט זיך אפ זיבעציג יאר צרות צרורות, לוינט זיך עס אויב מען קען א טובה טון פאר א איד"; דאס איז אפילו בגשמיות, מען קען יענעם פאררעכטן א לאך אינעם רעדל, עפענען זיין טיר, ארויסשלעפן די קאר פון שניי, בלאטע; כל שכן וכל שכן אז א מענטש איז צעבראכן, א מענטש איז אליין, דערביטערט, און מען זאגט אים א גוט ווארט, מען שלעפט אים ארויס פון זיין מרה שחורה; יענער הייבט אן לעבן.


ווער רעדט נאך א אידישע מאמע וואס גייט איבער אויף איר אזעלכע צרות און יסורים, קיינער ווייסט נישט וואס אידישע פרויען ליידן זיך צאם שטילערהייט; אז א פרוי קומט אריבער, רופט אן, נעמט ארויס וכו' וכו', איז דאס דאך אזא מצוה, עס לוינט זיך צו לעבן פאר דעם.


וויפיל קען איין מענטש טון? וואלט איך געהאט מיט מיר אפאר תלמידים ותלמידות וואס וואלטן געדענקט צו אויפהייבן אנשי שלומינו; געדענקט, געטראכט – פון די וואס דארפן חיזוק, וואלטן אלע געלעבט, אלע וואלטן געהאט חיות; היות איך בין אליין, איך האב נישט צייט אנצורופן יעדן, נאכלויפן יעדן – פאסירט וואס פאסירט.


איך שרייב דיר דאס נאר ווייל איך בין צעבראכן אז דאס האט פאסירט; משפחות שטייען פון אינדרויסן, זיי שפירן נישט אנגענומען; אנשטאט זיי מחזק זיין – מאכט מען זיי משוגע: 'דער ראש ישיבה לאזט נישט דאס, דער ראש ישיבה לאזט נישט יענץ'; ביי דעם וואלט מען געדארפט פרעגן רשות, פאר מען זאגט ארויס א ווארט מוסר פון מויל.


א אינגערמאן דערציילט מיר, זיין ווייב קוקט א גאנץ יאר ארויס צו קומען דא אין שטעטל, זי וויל זיין מיט די ברסלב'ער קהילה; די ערשטע קבלת פנים קומט איר א פרוי אנטקעגן מיט מוסר: "דו טוסט אן דיינע קינדער אזוי? דער ראש ישיבה לאזט נישט!" א מינוט שפעטער: "דו גייסט אזוי אנגעטון? דער ראש ישיבה לאזט נישט!" דער אינגערמאן קומט אהיים, ער זעט זיין ווייב וויינט, זי זאגט אים: "נעם מיר ארויס פון דעם פלאץ, איך וויל נישט זיין מיט די סארט מענטשן".


גערעכט איז זי, איך וואלט אויך נישט געוואלט זיין מיט אזעלכע מענטשן; ביי דעם פרעגט מען נישט קיין רשות, מען טראכט נישט 'מי אנכי?' מען שטעכט, מען פליקט, מען האט א קליינע שארפע מעסער וואס הייסט 'ראש ישיבה' און מען טיילט דעות. ווער האט געבעטן זאגן יענעם? ווער האט דיר געגעבן רשות צו מוסר'ן? ווילסט רעדן? רעד חיזוק, רעד גוטע ווערטער, נעם אויף יעדן איינעם מיט גוטע ווערטער.


וואויל איז דעם וואס געבט גוטע ווערטער פאר אנדערע, איז מחזק אנדערע און טראכט פון אלעמען; אויף דעם איז געזאגט געווארן (סנהדרין לז.): "כָּל הַמַצִיל נֶפֶשׁ אַחַת מִיִּשְׂרָאֵל, כְּאִילוּ קִיֵים עוֹלָם מָלֵא".

#29 - געב אכטונג אויף די געפילן פון אנדערע בחורים
בחור, שידוכים, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה


זיי ממשיך מיט דיין לערנען און דאווענען.


געב אכטונג אויף די געפילן פון אנדערע בחורים; פיר זיך מיט גוטע מידות. גוטע מידות איז דער יסוד פונעם מענטש, יעצט אין די יונגע יארן איז די צייט צו ארבעטן אויף דעם.


איך האב שוין גערעדט מיט דיינע עלטערן א שידוך פאר דיר, א גוטע זאך, א תלמידה פון בית פיגא, א בעלת מידות טובות; מען דארף נאך אביסל ווארטן.


דיר בעט איך, רעד נישט מיט קיינעם פון שידוכים; נישט מיט בחורים און נישט מיט אינגעלייט. דו האסט גוטע עלטערן, פארשטענדליכע עלטערן, זיי ווילן פאר דיר נאר גוטס, מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועסטו בקרוב האבן דיין זיווג.


נאכאמאל, ארבעט אויף גוטע מידות; זע צו מקרב זיין בחורים צו וועם דו האסט נישט קיין געפיל, גיי ארויס פון דיין וועג פאר אנדערע, טראכט נישט נאר פון דיר.

#28 - מענטשן האבן ליב ווען מען רעדט ווייך און שיין
מוסדות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מזל טוב, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו מגדל זיין אייער טאכטער לתורה ולחופה ולמעשים טובים.


מיר זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט אין אפיס, איר מאכט א גוטע ארבעט מיט'ן איינקאסירן די שכר לימוד; איר רעדט זייער שיין צו מענטשן, מענטשן האבן ליב ווען מען רעדט ווייך און שיין. מיט גוטנ'ס פועל'ט מען מער ווי מיט שטרענג.

#27 - די וואס נעמען א חלק אין אויפבויען די שטעטל - די טוען פאר זיך אליינס
שטעטל, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, חבר הנהלת קהילת היכל הקודש ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן די רשימה פון די וואס ווילן נישט צאלן די צען טויזנט דאללער; פון היינט און ווייטער, ווער עס וויל קויפן א הויז אין שטעטל, זיין א חלק פון די קהילה - דארף אנהייבן מיט די צען טויזנט דאללער, אזוי וועסטו זיי נישט דארפן נאכלויפן.


בנוגע די פאר משפחות וואס דרייען זיך ארויס; דו בעט זיי שיינערהייט, מער פון דעם קענסטו נישט טון. וואס מיינסטו? וואס טו איך מיט די משפחות וואס צאלן נישט קיין שכר לימוד? זיי מיינען מען קען מיר בא'גנב'ענען, מיר קען קיינער נישט בא'גנב'ענען, ווייל איך האב גארנישט און איך דארף גארנישט. די וואס צאלן שכר לימוד, די וואס נעמען א חלק אין אויפבויען די שטעטל - די טוען פאר זיך אליינס, און די וואס שפילן אויס, זיי דרייען זיך ארויס - זיי טוען נאר פאר זיך.


זיי שטארק, ווער נישט אפגעשוואכט פון העלפן דעם רבי'ן און די מוסד, אויך זאלסטו יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן יעדן איינעם, די אלע וואס דרייען זיך ארויס - זאלסטו ווייטער ליב האבן און קוקן גוט אויף אנשי שלומינו.


גיי אביסל שפאצירן אין פעלד ארום דיין שטוב, רעד זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן; דאס רעדן צום אייבערשטן קלעבט צו דעם מענטש צו אים.

#26 - לאז נישט יעדן נוצן דיין נאמען
שלום בית, בין אדם לחבירו, חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף דו פירסט זיך אין שטוב אזוי ווי איך האב דיר געלערנט, דו רעדסט שיין, געלאסן, מיט סבלנות צו דיין ווייב. ביים רבי'ן איז געווען שלום בית א וויכטיגע זאך, מען האט נישט געקענט זיין ביים רבי'ן אויב מען האט געלייגט א פחד אין שטוב.


דו האסט א גרויסע נס, דו האסט באקומען א טייערע ווייב; דארפסטו איר האלטן טייער, זארגן פאר איר זי זאל זיין פרייליך און צופרידן.


געב אכטונג אויף דיין נאמען, געב נישט דיין נאמען פאר בחורים זיי זאלן קענען ארויסנעמען א קאר. אז דו וועסט געבן דיין קאר פאר בחורים וואס האבן נישט קיין לייסענס וועסטו האבן א חלק אויב זיי וועלן מאכן שאדן. יעצט האט מען אפגעשטעלט א בחור, די פאליציי האבן געזען איינער פארט ווי א רוצח; דאס איז געווען דורך דיר.


וואס זוכסטו זיך צרות? לאז אפ די סארט מצוות, שטיי ווייט פון די זאכן; האסט חתונה געהאט - דארפסטו טון מצוות מיט דיין ווייב, איך האף דו פארשטייסט וואס איך מיין.

#25 - בעט דעם אייבערשטן זאלסט רעדן שיין און איידל צו יעדן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אמור, י"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


בעטסט מיר כסדר איך זאל דיר זאגן ווי אזוי זיך אויפצופירן, ווי אזוי צו ווערן בעסער; אלץ טראכט איך 'יא זאגן - נישט זאגן', 'יא שרייבן - נישט שרייבן'. איך וועל דיר שרייבן א קלייניקייט וואס וועט אסאך אויסמאכן.


דו ביסט א טייערער אינגערמאן, באמת א וואוילער, א לב טוב; ביסט א גוטער מענטש, דו לערנסט, דו דאווענסט, דו טוסט חסד וכו' וכו', עס בלייבט איבער א קלייניקייט וואס קען זיין דו ביסט נישט שולדיג, דו ביסט אזוי אויפגעוואקסן, אזוי האט מען צו דיר שטענדיג גערעדט, אזוי האסטו געהערט טאג און נאכט אז דאס איז די וועג פון רעדן צו אנדערע.


דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו בעט אין די תפלה קודם התפלה: "וְשֶׁנְּדַבֵּר כָּל אֶחָד אֶת חֲבֵרוֹ בַּדֶּרֶךְ הַיָּשָׁר וְהָרָצוּי לְפָנֶיךָ", מיר זאלן רעדן צו אונזערע פריינט שיין און איידל; אז דו וועסט ארבעטן אויף די נקודה, דו וועסט בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך וויל רעדן שיין, נישט שטעכעדיג, נישט פליקעדיג, נישט שפיזיג; העלף מיר אייבערשטער אז מיינע רייד פון מויל זאלן זיין געוואויגן", דעמאלט וועסטו האבן חן אין יעדנס אויגן.


מיר זענען געקומען צום רבי'ן, דארפן מיר רעדן אזוי ווי דער רבי וויל מיר זאלן רעדן - מיט דרך ארץ. מוהרא"ש זאגט, אנשי שלומינו פלעגן זיך רופן 'רבי' איינער דעם צווייטן, ר' אייזיק, ר' שבתי, ר' ארי, ר' שלומי.


גיי התבודדות אויף די נקודה - וועסטו עס קענען טוישן.

#24 - א גבאי צדקה דארף קוקן גוט אויף יעדן איינעם
צדקה, זכותים, בין אדם לחבירו, חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אמור, ט"ו אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מנהל בית התבשיל קרית ברסלב


איך האב הנאה אז דו נעמסט אן וואס איך זאג דיר, דו שרייבסט מיר איך זאל דיר שרייבן ווייטער ווי אזוי זיך צו פירן; וועל איך דיר שרייבן א וויכטיגע זאך וואס דו וועסט קענען נוצן און אויך אלע גבאי צדקה.


ווען מען גייט נאך געלט דארף מען אסאך רחמים מען זאל נישט קוקן אדער טראכטן שלעכטס אויף אידישע קינדער; מען דארף צומאכן די אויגן און די אויערן נישט טראכטן שלעכטס אויף די וואס געבן נישט, און נישט אויסהערן די וואס האבן אלץ שיינע סברות וואס צו זאגן.


צדיקים האבן געזאגט, פארוואס האט מען צוויי טאשן? איינס אריינצולייגן די געלט וואס מען נעמט צאם, און די אנדערע טאש פאר די בזיונות.


מען קען אמאל טראכטן, דער איז א קמצן, דער איז א חי', דער געבט גארנישט, דער געבט אפאר פרוטות וכו'; דארף מען בעטן אסאך דעם אייבערשטן מען זאל אלץ קוקן גוט און דן זיין אלעמען לכף זכות.


מענטשן גייען אריבער שווערע צייטן, מענטשן האבן שווערע ביטערע צרות; רוב מאל ווייסט דאס קיינער נישט, רוב מענטשן שפילן א שפיל, אלע מיינען אז עס גייט זיי גוט; זיי האבן געלט, זיי האבן שלום בית, זיי האבן כל טוב, ווען באמת איז דאס א שפיל, און ווען דער גבאי צדקה קומט בעטן געלט און יענער געבט גארנישט, דארף דער גבאי צדקה בעטן דעם אייבערשטן פאר אלע וואס געבן נישט ער זאל זיי קענען דן זיין לכף זכות, ער זאל יענעם געבן א שמייכל און בעטן פאר יענעם ער זאל האבן שפע.


איך שרייב דיר ווייל דו האסט מיר געשריבן איך זאל דיר זאגן וואס צו פאררעכטן. זאלסטו ווייטער ממשיך זיין מיט דיין חסד, סיי מיט'ן בית התבשיל, סיי מיט העלפן אלע וואס דארפן הילף און מיט'ן רייניגן דעם בית המדרש, און ווער עס העלפט דיר און ווער עס העלפט דיר נישט - ביידע זאלן זיין דיינע פריינט, אלע זאלן באקומען א שמייכל פון דיר.

#23 - מ'טאר זיך נישט לאזן פייניגן
שלום בית, בין אדם לחבירו, גט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי קדושים, ח' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך שעם זיך זייער, ווייל איך בין געווען שדכן; איך האב נישט גע'חלומ'ט אין מיין וויסטן חלום אז אייער מאן וועט אזוי רעדן צו אייך, ער וועט אייך סטראשען מיט א גט, ער וועט רעדן צו אייך מיאוס'ע ווערטער; איך ווייס אייך נישט וואס צו זאגן, איך האב גרויס צער.


איך גיי רעדן צו אים, איך וועל זען אויב איז די מעשה טאקע אזוי ווי איר שרייבט, אז ער שלאגט און ער טשעפעט אייך מיט מיאוס'ע ווערטער. אויב איז דאס אזוי, ווייס איך אייך נישט וואס צו זאגן; איך וואלט נישט געזאגט מיין טאכטער זאל בלייבן וואוינען מיט א מאן וואס שלאגט אדער סטראשעט מיט מיאוס'ע ווערטער.


איין זאך פארשטיי איך נישט פון די בריוו, אויב איז טאקע אזוי ווי איר שרייבט, ער שלאגט, ער שרייט די מיאוס'ע ווערטער און ווארפט א פחד אויף אייך, פארוואס שרייבט איר מיר אז איך זאל אים נישט זאגן אז איר האט געשריבן? דאס גייט מיר נישט אריין אין קאפ, פארוואס זאלט איר נישט מעגן דערציילן אז איר ליידט? פארוואס זאלט איר נישט מעגן זוכן הצלה זיך צו ראטעווען? וואס איז די סוד?! אויב איז טאקע וואר די ווערטער וואס איר שרייבט; איך ברענג אייך די ווערטער וואס איר שרייבט:


"נעכטן האט ער זייער געשריגן אויף מיר, אז ער גייט מיר צערייסן און אז איך מאך אים נמאס דאס לעבן און אז איך בין גארנישט ווערד, און אז איך פיר זיך נישט ווי א פרוי נאר ווי א ... פון גאס, און ער גייט זיך גט'ן פון מיר, און איך זאל וויסן אז דאס גייט זיין די סוף, אז ער גייט מיר געבן א גט, און קיינער גייט נישט וועלן חתונה האבן מיט מיר. ער האט מיר אראפגעלייגט אויפ'ן ערד און ער זאגט אז איך דארף דאנקען די קינד ווייל ווען נישט מיר האבן א קינד וואלט שוין לאנג געווען א גט, איך האב זיך זייער דערשראקן און איך האב נישט געקענט רעדן פון גרויס שרעק, און איך האב זיך גענומען וויינען זייער שטיל, וועגן איך האב מורא געהאט אויב איך גיי וויינען הויך גייט ער מיר שלאגן".


אויב איז דאס וואר, פארוואס זאלט איר דאס נישט דערציילן? פארוואס זאלט איר מורא האבן? פון וועמען מורא האבן? פארוואס זיך לאזן פייניגן? פארוואס לעבן מיט איינעם וואס רעדט אזוי מיאוס?! איר האט מורא איר וועט בלייבן אליינס? אפילו עס איז אמת, קיינער וועט נישט וועלן חתונה האבן מיט אייך איז נאכאלץ ענדערש צו לעבן אליין ווי צו לעבן מיט איינער וואס לייגט אראפ אויף דער ערד און רעדט אזעלכע ווערטער!


איך גיי אים יעצט שרייבן און פרעגן וואס עס גייט פאר; איך האב נישט מורא פון קיינעם, מוהרא"ש האט מיר אויסגעלערנט צו גיין מיט'ן אמת, איך וועל אים פרעגן אויב דאס איז אמת, איך וועל אים פרעגן וואס גייט פאר, וואס איז די צווייטע זייט פון די מעשה.


ביי מוהרא"ש איז איינער אמאל אריינגעקומען צובלוטיגט; די גאנצע העמד איז געווען בלוטיג, יענער בחור האט געוויינט אז איינער האט אים געשלאגן ביז בלוט; ווען מוהרא"ש איז געגאנגען פרעגן דעם אנדערן, אזוי ווי די הלכה איז, אז מען דארף אלץ הערן ביידע מעשיות, האט יענער געזאגט: "איך האב אים נישט געשלאגן, יענער האט מיר געשלאגן; יענער האט מיר געמאכט בלוטן, די בלוט איז פון מיינע וואונדן. יענער האט מיר ארומגענומען, ער האט מיר געוואלט דערווערגן, ער האט מיר געהאקט און געשלאגן, פון דעם איז יענער בלוטיג".


מוהרא"ש האט דאס דערציילט פאר אונז צו ווייזן ווי מען דארף פאלגן די תורה און הערן ביידע זייטן, אפילו עס זעט אויס ממש ווי מען ווייסט דעם אמת.


איך האב אמאל געזען א מעשה ביי מיין זיידע, קארלסבורגער רב זכרונו לברכה. א פרוי איז געקומען שרייען: "מיין מאן שלאגט מיר!" די פרוי האט געוואוינט בשכינות מיט אונז, טאג און נאכט איז דארט געווען קריגערייען; איין טאג קומט זי וויינען: "מיין מאן שלאגט מיר!" מען האט אריבערגערופן דעם מאן, דעמאלט האט מען אלעס געזען, דער מאן איז געווען צעגראזשעט, די פנים צובלוטיגט פון איר, ער האט געוויינט צו מיין זיידע אז ער ווייסט נישט וואס צו טון, זי בייסט אים, זי גראזשעט אים, וואס זאל ער טון? ביז יענער האט זיך געדארפט גט'ן.


איך גיי רעדן צו אייער מאן, איך וועל זען וואס דא גייט פאר.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#22 - העלפן דעם רבי'ן, אבער אן שטעכן א צווייטן
חסידות ברסלב, משמש דעם רבי'ן, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


עס איז דא אסאך תלמידים פון ישיבה וואס זענען געטריי און העלפן מיר מיט אן איבערגעגעבנקייט, אבער תלמידים וואס העלפן מיר אן שטעכן אנדערע, אן זיך גרויסן און שאפן אויף אנדערע - דאס קען איך ציילן אויף די פינגער.


שלימות איז ווען מען וויל גארנישט, מען איז געטריי - אן שטעכן אנדערע, אן זיך גרויסן. אסאך מאל דארף איך זיך זייער איינהאלטן ווען איך זע איינעם העלפן און עס שפריצט פייער פון זיינע אויגן, ער גרויסט זיך וכו'.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט דיין גאנץ לעבן זיין איבערגעגעבן פאר'ן רבי'ן, העלפן די מוסד, העלפן אין הפצה און אין די זעלבע צייט בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט גארנישט וועלן; נישט זוכן יענעם אוועק צו מאכן, יענעם שטעכן.


 

#21 - א טענענט האט שטענדיג טענות אויפ'ן לענדלארד
בין אדם לחבירו, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


אפילו מיר האבן שוין גערעדט, דאך וויל איך דיר נאכאמאל איבער'חזר'ן בכתב.


האברך ... נרו יאיר איז נישט אזוי שלעכט ווי דו טראכסט; דאס איז דער נאטור פון א טענענט, ער האט שטענדיג טענות אויפ'ן לענדלארד. דער טענענט ארבעט שווער צו פארדינען, ענדליך ער באקומט זיין געהאלט - דארף ער דאס אוועק געבן פאר'ן לענדלארד חודש'ליך; דאס מאכט א שלעכטע געפיל, 'די פארדינסטן פון רוב חודש גייט אוועק צו פלוני אלמוני'; דערפאר הייבט מען אן זוכן, דאס טויג נישט, יענץ טויג נישט.


אנדערש איז מיט די וואס טראכטן: 'קיינער קומט מיר גארנישט'; דער קוקט אויף די גאנצע וועלט מיט א ליכטיגע בליק, ער זעט נאר ווי מענטשן טוען אים גוטס, ער קוקט אויף זיין לענדלארד מיט רחמנות, ער זעט אין אים עפעס אנדערש, ער זעט א מענטש בויט א הויז, ער מוטשעט זיך - אז איך זאל האבן וואו צו וואוינען, 'איינער טוט און מאכט פאר מיר? פארוואס?' אזא איינער טראגט די רענט מיט א שמחה, ער דאנקט און לויבט יעדן איינעם.


ווען דו האסט ווען אן אייגענע הויז, ווער וואלט דעמאלט געווען שולדיג אז עס ווערט נישט געטון די אלע זאכן?


איך וואונטש דיר בקרוב אן אייגענע הויז; איך האף דו וועסט זיין פרייליך אין דיין אייגענע הויז.

#20 - זיי שטאלץ מיט דיין צלם אלקים, דיין בארד און פיאות
שידוכים, בין אדם לחבירו, בארד און פאות, ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין זייער פרייליך דיר צו זען אין ישיבה לערנען און דאווענען.


זע צו רעדן שיין מיט יעדן איינעם, וועסטו זיך איינקויפן א גוטע נאמען און עס וועט נישט נעמען לאנג ביז דו וועסט טרעפן דיין גוטע שידוך.


זיי שטאלץ מיט דיין צלם אלקים, דיין בארד און פיאות. עס זענען דא וואס האבן א פארדרייטע קאפ, זיי שערן די בארד און לאזן וואקסן א בארד העכערן שטערן, דאס ווייזט אז זיי שטייען מיט א פארקערטע קאפ; אבער אז דער קאפ איז גראד, דעמאלט שערט מען זיך די האר העכערן שטערן און מען לאזט וואקסן די הייליגע בארד.