בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#57 - א סגולה בדוק ומנוסה צו האבן אן אייגענע הויז
סגולות, דירה, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תשא, י"ח אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מאנסי


דו זוכסט שוין א שטיק צייט צו קויפן א הויז; וויל איך דיר דערמאנען די סגולה פון מוהרא"ש, צו לערנען יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי, און א פרק ת'וספתא. מוהרא"ש זאגט, די דריי לימודים איז די ראשי תיבות בי"ת; אז מען לערנט יעדן טאג די דריי לימודים – בויט מען זיך א בי"ת נצחי, און אויך איז דא א סגולה צו האבן אן אייגענע הויז דא בזה העולם.


ווער נישט דערשראקן פון די ווארט ירושלמי, פון די ווארט תוספתא; פאר מיר איז דאס אויך געווען פרעמדע ווערטער איידער איך בין מקורב געווארן צום רבי'ן. בזכות מוהרא"ש זענען אלע ספרים געווארן אויס פרעמד, אויס פארשטופט; דורך לערנען אויפן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן עו), פון לערנען בלי הבנה, דורך גורס זיין כל התורה כולה.


פרוביר עס, די סגולה איז בדוק ומנוסה.

#56 - יעדער קען האבן אן אייגענע הויז, מיט א שטארקע ווילן
פרנסה, דירה, ברכת המזון, מנין, רענט

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בשלח, שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


קויף זיך א הויז, א שאד אוועקצאלן רענט, ענדערש קויפן און זיך אליינס צאלן די רענט.


יעדער קען האבן אן אייגענע הויז, מען דארף נישט קיין גרויסע געלטער צו האבן אן אייגענע הויז; מען דארף איין זאך, א שטארקע ווילן; מיט א שטארקע ווילן קען מען דאס באווייזן.


זיי נישט קיין בטלן, שפרינג אריין אין קויפן א הויז. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן פאר די תלמידים זיי זאלן קויפן הייזער, און ווען מען האט געפרעגט ווי אזוי מען באווייזט דאס, מען האט נישט קיין געלט? פלעגט מוהרא"ש זאגן די גראם: "אביסל בארגט מען, אביסל זארגט מען, ביז מען האט א הויז".


דאווען מיט מנין און בענטש ברכת המזון אין א סידור מיט שמחה - וועסטו זוכה זיין צו האבן גרויס שפע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#55 - חנוכת הבית
לימוד התורה, מנהגים, דירה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויחי, י"ב טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון הרב ... נרו יאיר, קרית ברסלב


אז דו גייסט זיך יעצט אריינציען אין די דירה וואס דו האסט זיך יעצט געקויפט זאלסטו טון וואס דער רבי זאגט (ספר המידות אות בית, סימן יג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לְהִכָּנֵס לְבַיִת לָדוּר בְּתוֹכוֹ", ווער עס וויל זיך אריינציען אין א נייע דירה, "יֹאמַר הַתּוֹרָה כֻּלָּהּ", זאל ער דורכזאגן די גאנצע תורה, "וְאַחַר כָּךְ יִכָּנֵס לָדוּר בְּתוֹכוֹ", און נאכדעם זיך אריינציען; אדער קענסטו עס אליינס טון, עס נעמט בערך אכט צי צען שעה, אדער קענסטו רופן א מנין אנשי שלומינו און יעדער נעמט א האלבע ספר און ביז א האלבע שעה, א דריי פערטל שעה – ענדיגט מען חמשה חומשי תורה.


העיקר זאלסטו לערנען תורה אין שטוב, אויסער וואס דו לערנסט אין כולל רוב טאג – זאלסטו לערנען אין שטוב. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עירובין יח:): "כָּל בַּיִת שֶׁנִּשְׁמָעִין בּוֹ דִּבְרֵי תוֹרָה בַּלַּיְלָה", יעדע שטוב וואס מען הערט דארט לערנען תורה ביינאכט, "שׁוּב אֵינוֹ נֶחֱרַב", ווערט נישט חרוב.


פון דיין טאטע וואס בעט שטענדיג פאר דיר.

#54 - מיר זענען דא פאר א קורצע צייט, מיר דארפן זיך אנגרייטן
תכלית, שיעורים כסדרן, דירה, סוכות, מעביר סדרה, געלט

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וזאת הברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום טוב סוכות אין ישיבה אין וויליאמסבורג, אויך וועט אם ירצה ה' פארקומען מאנטאג נאכט ביים רבינ'ס יארצייט - א סעודה אין די סוכה פון די ישיבה.


מיר בויען די סוכה, מיר גייען ארויס פון דירת קבע און מען גייט אריין אין די דירת עראי; דאס קומט אונז לערנען מען זאל געדענקען אז די גאנצע לעבן איז עראי, מיר זענען דא פאר א קורצע צייט און מיר דארפן זיך אנגרייטן א דירת קבע אויבן אין הימל פאר די נשמה, דורך לערנען און דאווענען.


דעריבער בעט איך דיר טייערער ברודער, כאפ זיך צוריק, הויב אן דיינע שיעורים כסדרן בכל חלקי התורה. ענדיג מעביר סדרה זיין פרשת וזאת הברכה, אויך משניות און גמרא; בוי זיך א פעסטע דירה וואס וועט האלטן פאר אייביג פאר דיין נשמה.


קויף ד' מינים פאר דיינע זין, זאג נישט עס קאסט אסאך; די גאנצע מטרה פון געלט איז נאר פאר די טעג פון יום טוב פאר מצוות, אינמיטן ווינטער איז נישטא וואס צו טון מיט די געלט; יעצט איז די צייט אויסצוגעבן פאר א סוכה, פאר ברעטער, סכך, נוי סוכה, שלאק און פאר ד' מינים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.





 


 





 

#53 - קום וואוינען פאר רענט אין שטעטל, און נאכדעם וועסטו קענען קויפן
שטעטל, דירה, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבא לאומאן, י"ג אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך וועל זיך זייער פרייען אז דו וועסט קומען וואוינען ביי אונז אין שטעטל קרית ברסלב ליבערטי, מיר פרייען זיך פאר יעדע ערליכע משפחה וואס קומט, און וויל זיין א חלק אין אונזער הייליגע קהלה.


בנוגע קויפן א הויז אין שטעטל; מיר האבן געמאכט א נייע זאך, מיר פארקויפן מער נישט קיין הייזער פאר משפחות וואס וואוינען נישט אין שטעטל, ווער עס וויל קומען וואוינען אין שטעטל - קען זיך מעלדן צום ועד וואס זענען געשטעלט אויף דעם, דינגען א דירה און קומען וואוינען און ערשט נאכדעם גייט מען ארויף אויף די ליסטע פון קענען קויפן. ווייל ווי דו ווייסט איז יעצט שווער צו קויפן נייע הייזער, עס קומען נישט ארויף קיין סאך נייע הייזער און אויך בויען גייט שוין אביסל שטייטער, און משפחות פון שטעטל האבן טענות פארוואס מען פארקויפט פאר משפחות וואס קומען בכלל נישט ארויס וואוינען. לעצטנס האבן זיך אפאר משפחות געקויפט הייזער פאר זומער און נאכן זומער זענען זיי צוריק אין שטאט, מען האט טענות פארוואס מען שטעלט נישט צו קודם פאר די איינוואוינער און זיי זענען גערעכט; דעריבער האבן מיר געמאכט א נייע זאך, נישטא מער פארקויפן א הויז פאר מענטשן וואס וואוינען נישט אין שטעטל.


זיי נישט ברוגז, איך וויל דיך נישט אוועק שטופן, איך ארבעט גאר שווער פאר די שטעטל, איך וויל נאר דאס גוטס פון די איינוואוינער; קום וואוינען פאר רענט און נאכדעם וועסטו קענען קויפן.


קויף זיך א בית נצחי, לערן יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי און א פרק ת'וספתא, די דריי לימודים אז מען לערנט - בויט מען זיך אן אייביגע הויז. די הויז פון ציגל און ליים - לאזט מען איבער דא, אבער די תורה הקדושה דאס איז אן אייביגע הויז, דאס איז אמת'ע רייכטום. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קכ.) אויפן פסוק (ישעי' ג, ז): "'וּבְבֵיתִי אֵין לֶחֶם וְאֵין שִׂמְלָה', זֶה שֶׁאֵין בְּיָדִי לֹא מִקְרָא וְלֹא מִשְׁנָה וְלֹא תַּלְמוּד", א מענטש וואס לערנט נישט יעדן טאג אביסל חומש, א פרק משניות און א דף גמרא - איז דער גרעסטער ארעמאן, און פארקערט, דער וואס לערנט יעדן טאג חומש, משניות, גמרא וכו' - דער איז אן עושר, דער האט א הויז פאר אייביג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#52 - ערקלערן פאר די וואס קויפן א הויז, ווי אזוי זאכן ארבעטן
ריינקייט, מחלוקת, שטעטל, שלום, דירה

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


דיר בעט איך זייער דו זאלסט זען אז די אלע וואס קויפן דירות ביי שבתי זאלן זיין צופרידן, מאך דאס בעסטע וואס דו קענסט; אודאי וועט מען האבן טענות, אבער אז מען האט אן אוזן קשבת, מען קען צו איינעם רעדן - פארמיידט מען מחלוקות.


עס איז כדאי זאלסט ערקלערן פאר די אלע וואס קויפן דירות אין שטעטל, זיי זאלן וויסן די זאכן וואס זיי זענען נישט געווען צוגעוואוינט פון פארדעם. ווי צום ביישפיל אז מען טאר נישט לייגן קיין ווייפס אין בית הכסא; די וואס קויפן קומען פון שטאט, דארט לייגן מענטשן ווייפס אין טוילעט, אבער ביי א סעפטיק, אז מען לייגט ווייפס - ווערט א שאדן, און נאך א שטיק צייט ווערט א בעק-אפ, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך, נישט אלע נעמען אין אכט אז מען דארף טוישן די פילטער ביי די עירקאנדישן און נאך א יאר צעברעכט זיך די מאשין, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך די נייע הייזער וואס די שטאט פארלאנגט מען זאל דאס אינגאנצן פארמאכן, און נאכן פלעסטערן ווערט די לופט אנגעפילט מיט וואסער און מען דארף אין אנהויב לייגן א מאשין וואס ציט ארויס די נאסקייט, איז כדאי דו זאלסט דאס זאגן, ווייל אז נישט וועלן אנהויבן שימלען זאכן און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך איז כדאי צו זאגן פאר אלע וואס קויפן הייזער, זיי זאלן מתפלל זיין עס זאל קומען גוטע וואסער פון קוואל, ווייל עס פאסירט ביי מענטשן אז עס קומט שמוציגע וואסער און מען ווערט אויסער זיך; מען האט געקויפט א הויז, מען האט געבארגט געלט, מען איז איבערגעשטרענגט און מען ווערט פארווייטאגט; איז גוט זאלסט די אלע זאכן אויסשמועסן.


אז עס וועט זיין שלום צווישן אנשי שלומינו וועט אונז דער רבי ברענגען צו זייער הויכע מדריגות, און אז מען וועט זיך קריגן, מען וועט נישט קענען איינער דעם צווייטן ליידן - וויל איך נישט טראכטן וואס וועט פאסירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#51 - וואוינען אין שטעטל איז נישט נאר האניג, מען דארף זיך גוט דערהאלטן
שטעטל, קנאה, היכל הקודש, נסיונות, יענער, דירה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


טראכט עס גוט דורך, טו נישט קיין ווילדע זאכן; אין שטעטל קומען וואוינען - איז נישט נאר האניג, מען דארף זיך גוט דערהאלטן; בפרט ווען מען קומט פון א צווייטע לאנד - דארף מען זיך גוט בארעכענען איידער מען טוט דאס.


טראכט נישט פאר איין רגע אז אנשי שלומינו וואס וואוינען אין שטעטל זענען בעסער ווי אנשי שלומינו פון לאנדאן. מענטשן מיינען, ביי יענעם איז די גראז גרינער, א רחמנות אויף מענטשן וואס מיינען אז ביי יענעם איז בעסער, ביי יענעם איז גרינער די גראז; עס איז נישט אמת, עס ווענדט זיך אלעס אינעם מענטש אליין; איז דער מענטש דבוק צום אייבערשטן - איז ער איבעראל פרייליך, וואו ער גייט, וואו ער שטייט - שפירט ער מיט זיך די ש"י עולמות, און אז נישט, איז וואו ער גייט און וואו ער שטייט - שאקלט זיך אונטער אים די ערד, אזוי ווי די קללה פון קין (בראשית ד, יב): "נָע וָנָד תִּהְיֶה בָאָרֶץ".


ווען מען פרעגט מיך וואו איך וואוין, ענטפער איך: "איך וואוין אין מיין דירה, מיט מיין ווייב און קינדער", און אז מען וויל וויסן וואו מיין דירה געפונט זיך; מיין דירה געפונט זיך אין אמעריקע, אין ניו יארק, אין א געגענט וואס רופט זיך וויליאמסבורג, אבער וואוינען וואוין איך אין מיין שטוב, און מיט דעם רבינ'ס עצות מאך איך מיין שטוב פאר גן עדן.


דעריבער אז דו ווילסט זיך אוועק ציען פון לאנדאן, קומען וואוינען אין שטעטל - זאלסטו וויסן אז אין שטעטל וואוינט יעדער איינער ביי זיך אין שטוב מיט די ווייב און קינדער, און דער יצר הרע קומט אויך דארט און וויל אלעמען ארויסנעמען פון די אייגענע ד' אמות, מען דארף דארט אויך אסאך התחזקות.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, כא): "הַקִּנְאָה וְהַתַּאֲוָה וְהַכָּבוֹד, מוֹצִיאִין אֶת הָאָדָם מִן הָעוֹלָם", די אלע וואס זענען מקנא אנדערע, גלוסטן און זוכן כבוד, די דריי זאכן נעמט אוועק דעם מענטש פון די וועלט; פרעגט מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, אזויפיל מענטשן זענען דא וואס האבן קנאה, תאוה און כבוד, אדער איינע פון די זאכן, און זיי לעבן אויף די וועלט, וואס זאגט די משנה אז עס נעמט אוועק פון די וועלט? זאגט מוהרא"ש, פשט איז, יעדער מענטש האט זיך אן אייגענע וועלט, זיין שטוב, זיין ווייב און קינדער, אזוי אויך א פרוי האט איר מאן מיט אירע קינדער, אבער ווי נאר מען הויבט אן קוקן אויף אנדערע - גייט מען ארויס פון די אייגענע וועלט, מען טראכט נישט פון דאס גוטס פון די אייגענע שטוב, פון די פלאץ וואו מען איז, פון די ווייב און קינדער, מען קוקט אויף אנדערע, דאס איז פשט: "הַקִּנְאָה וְהַתַּאֲוָה וְהַכָּבוֹד, מוֹצִיאִין אֶת הָאָדָם מִן הָעוֹלָם".


מיין נישט איך וויל דיך נישט ביי אונז אין די קהילה, ביי מיר ביסטו און דיין משפחה זייער חשוב, איך זאג נאר זאלסט נישט מיינען קיין איין רגע אז מען קומט וואוינען אין ליבערטי דארף מען מער נישט קיין חיזוק, מען דארף אסאך חיזוק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#50 - מאך אסאך התבודדות אויב דו זאלסט דארט קויפן א דירה
תפילה והתבודדות, שלום בית, מוסדות, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת תזריע מצורע, כ"ט ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, בני ברק


איידער דו ווילסט זיך אריינלייגן צו קויפן א דירה אין טבריה - זאלסטו אהין גיין מיט דיין ווייב אויף א שבת. גיי קוקן אויב עס איז בכלל אינטערעסאנט די פלאץ פאר ענק און מאך אסאך התבודדות וואס צו טון, אויב דו זאלסט דארט קויפן א דירה, אויב נישט; אזוי וועסטו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן. התבודדות קלארט אויס, מען ווייסט וואס מען האט צו טון.


מיר האבן זייער גוטע מוסודות דארט. עס איז נאך קליין, בבחינת והיה ראשיתך מצער, נאך אביסל וועט זיין ואחריתך ישגא מאוד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#49 - שלאגן די קינדער וועט גארנישט העלפן, נאר מאכן צרות
חינוך הילדים, סכנה, דירה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת תזריע מצורע, א' דראש חודש אייר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך מיש זיך נישט וואו מען זאל וואוינען, דאס האט מיט דיר, דיין ווייב און דיינע קינדער.


איך בעט דיר בכל לשון של בקשה, און אויב איך מעג ווארענען וואלט איך געווארענט; מען טאר נישט שלאגן א קינד און זיכער נישט א בחור, עס איז א קלארע איסור פון שלחן ערוך (יורה דעה סימן רמ, סעיף כ), און ווער רעדט נאך שלאגן מיט א שעפ-לעפל; דו שרייבסט מיר דו האסט געשלאגן דיין זון מיט א שעפ-לעפל שוין צען מאל, דאס איז אסור, דאס איז א סכנה; אפגערעדט אז עס העלפט נישט, עס טוט גארנישט אויף, און אפהיטן זאל דער אייבערשטער אויב איינער וועט דאס הערן, קען מען אוועק נעמען אלע קינדער פון שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#48 - גיי התבודדות אינדערפרי, וועט דער טאג אין חדר זיין גאר אנדערש
חינוך הילדים, מלמדים, שטעטל, חדר, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקהל-פקודי, י"ט אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד בקרית ברסלב היכל הקודש ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו וועסט גיין התבודדות אינדערפרי, איידער דו גייסט אין חדר - וועט דער טאג זיין גאר אנדערש, און אז דו וועסט זיך גוט אויסרעדן דאס הארץ און זיך גוט אויסשמועסן - וועט דיר אלעס גיין גרינגער.


בנוגע די דירה וכו'; רעד צו האברך מרדכי אהרן נרו יאיר, איך האב אים געשטעלט ער זאל צושטעלן דירות פאר אנשי שלומינו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#47 - דאווען די דריי תפילות מיט מנין וועט זיך אלעס טוישן צום גוטן
שמחה, בחור, אמונה, יענער, דאווענען, זעלבס זיכערקייט, דירה, ארץ ישראל, מנין

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, ט"ז אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי אין שול דאווענען די דריי תפילות מיט מנין וועט זיך אלעס ביי דיר טוישן צום גוטן. קוק נישט אויף קיינעם, טראכט: 'איך קום צום אייבערשטן, איך דארף נישט קיינעם', אזוי וועט דיר זיין גרינגער.


בנוגע וואס דו שרייבסט אז דו שפירסט זיך ווי אן אויסגעקלאפטער בחור דארט אין ארץ ישראל, דו ווילסט קומען קיין אמעריקע; קום נישט קיין אמעריקע, נישטא גארנישט אין אמעריקע, בלייב אין ארץ ישראל. דאס וואס דו שפירסט זיך ווי אן אויסגעקלאפטער, ווי אלע קוקן אויף דיר ווי א דורכפאל - דאס האט נישט מיט די פלאץ, דאס איז אין קאפ; אז דו וועסט דאווענען די דריי תפילות, שחרית מנחה מעריב, און דו וועסט בעטן דעם אייבערשטן אויף שמחה - וועט דיר גאר ווייניג אינטערעסירן וואס דער זאגט און וואס יענער זאגט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#46 - מען זוכט א דירה וואו די קינדער וועלן באקומען די בעסטע חינוך
חינוך הילדים, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תרומה, ב' דראש חודש אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


...


ווען מען זוכט א פלאץ וואו צו וואוינען - קוקט מען נישט וואו מען קען האבן א גרויסע דירה, מען קוקט אויף איין זאך 'ווי וועלן אונזערע קינדער באקומען דאס בעסטע חינוך?'


גרויסע דירה און גרויסע פעלדער ארום די שטוב און פלאץ וואו צו שטעלן די קאר - דאס איז נישט די ערשטע זאך וואס א איד קוקט, א איד קוקט 'וואו וועל איך קענען געבן פאר מיינע קינדער דאס בעסטע חינוך?'


איך מיש זיך נישט וואו איר זאלט וואוינען; אז איר פרעגט מיר זאג איך אייך עס איז כדאי צו בלייבן אין א קליינע שטוב מיט א גוטע חינוך, א חינוך פון היכל הקודש.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#45 - מיר קוקן נישט קיין ווידיאו
שטעטל, מאוויס, סיפורי צדיקים, דירה, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ל' שובבי"ם, ט"ז שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו און דיין ווייב'ס בריוו.


איך פריי זיך צו הערן אז דו שטארקסט זיך מיט דיינע שיעורים כסדרן, דו לערנסט יעדן טאג א בלאט בבלי, א בלאט ירושלמי און א פרק תוספתא - ראשי תיבות בי"ת נצחי. מוהרא"ש זאגט, דאס איז מסוגל פאר א בית בזה ובבא. דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט קענען קויפן א הויז אין שטעטל - קרית ברסלב ליבערטי, אינעם נייעם געגנט בארדיטשוב, אויף די גאס רעדקליף.


בנוגע קוקן ווידיאו; מיר קוקן נישט קיין ווידיאו, אבער פון אונזערע רבי'ס - קוקן מיר, און פון צדיקים קען מען קוקן. מיין גרויסער זיידע, קארלסבורגער רב זכר צדיק לברכה, וואס איז געווען א גרויסער קנאי קעגן ווידיאוס און בילדער - איז אבער געגאנגען קוקן א ווידיאו פון הרב הקדוש דער הייליגער מנחת אלעזר זכותו יגן עלינו, ווי ער שרייט קיין אמעריקע, צו די אמעריקאנער אידן: "האלט שבת!" אבער חס ושלום קוקן ווידיאו.

#44 - מען קען נישט צווינגען די ווייב אז זי מוז טון אזוי און אזוי
אמונה, ניגונים, שלום בית, צדיקים, שטעטל, שערן די האר, היכל הקודש, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו מיינסט אין שטעטל דארף מען נישט קיין התחזקות? מאך נישט קיין ווילדע זאכן, איבערלאזן די לאנד וואו דו וואוינסט - צו קענען וואוינען אין שטעטל, עס איז נישט קיין פשוט'ע זאך דאס צו טון.


נעם אריין דעם אייבערשטן ביי דיר אין שטוב, נעם דעם רבינ'ס עצות דארט וואו דו וואוינסט. פארמאך דיינע אויגן און זינג: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת מִבַּלְעָדֶיךָ יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, אלעס איז דער אייבערשטער, דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר" - וועסטו שפירן די טעם וואס מען שפירט אין גן עדן, עס וועט דיר זיין גוט דארט.


מיין נישט אז אין שטעטל דארף מען נישט קיין חיזוק; דאס מערסטע חיזוק דארפן די וואס זענען אין שטעטל. ווייל ווען מען איז ווייט - בענקט מען, ווען מען איז ווייט - גליסט מען, און ווען מען איז נאנט קען זיך פלוצלונג אלעס אפקילן; דער אייבערשטער זאל אפהיטן.


בנוגע וכו'; מען קען נישט שטופן די ווייב אז זי מוז טון אזוי און אזוי, מען קען נישט איבעררייסן די שטריק; וואס יא? קענסט פון צייט צו צייט רעדן פון דאס גרויסקייט פון זיך אפשערן וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#43 - מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן וואו צו וואוינען
תפילה והתבודדות, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו, צפת


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישט אמת וואס איר זאגט אז ערליכע אידן קענען דארט נישט וואוינען, עס זענען דא דארט הערליכע ערליכע קהילות, הערליכע מוסדות; עס איז דארט א וואונדערליכע פלאץ.


בנוגע איר זוכט א דירה און איר טרעפט נישט; דאס בעסטע איז איר זאלט זיך ווענדן צו האברך שלמה טייטלבוים נרו יאיר, ער וועט אייך העלפן מיט א דירה.


מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן וואו צו וואוינען, עס איז נישט א זאך וואס מען קען זאגן פאר א צווייטן, מען דארף אסאך זיך מתבודד זיין ביז מען באקומט א קלארע תשובה פון הימל.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#42 - ווי אזוי קען מען וויסן וואו צו וואוינען?
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווי קען איך דיר זאגן וואו צו גיין וואוינען? איך אליינס ווייס דען וואו איך דארף וואוינען? איך בעט אזויפיל דעם אייבערשטן זאל מיר זאגן וואו איך זאל וואוינען און וואס איך זאל טון, און אזוי ווייטער.


בעט דעם אייבערשטן, שמועס מיט אים און שמועס אויס אלע צדדים; וואו דו וואוינסט יעצט און וואס ציט דיר זיך אריבערציען אהין, אזוי וועסטו וויסן וואו דיין פלאץ איז.


מיין ליבער טייערער ברודער, התבודדות ותפילה איז אזוי ווי די אורים ותומים. אין די צייט פון די בית המקדש, ווען מען האט געהאט א ספק - איז מען געגאנגען צום כהן גדול, מען האט געפרעגט די ספק און עס האט אנגעהויבן שיינען אותיות אויפ'ן חושן; אזוי האט מען געוויסט ווי אזוי זיך צו פירן. היינטיגע טעג ווען מיר האבן נישט קיין אורים ותומים - האבן מיר תפילה והתבודדות; ווען מען בעט דעם אייבערשטן, מען שמועסט אויס די ספק מיט'ן אייבערשטן און מען בעט אים: "הייליגער באשעפער, איך ווייס נישט וואס איז ריכטיג, איך ווייס נישט ווי אזוי זיך צו פירן, באווייז זיך צו מיר, ווייז מיר די וועג ווי אזוי איך זאל זיך פירן" - דורכדעם הויבט אן שיינען פאר'ן מענטש די וועג ווי אזוי זיך צו פירן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה ל, ג): "בַּדּוֹרוֹת הַלָּלוּ" אין די היינטיגע טעג, "שֶׁאֵין לָהֶם לֹא מֶלֶךְ" וואס מיר האבן נישט קיין קעניג, "וְלֹא נָבִיא" און מיר האבן נישט קיין נביא, "לֹא כֹהֵן" מיר האבן נישט קיין כהן, "וְלֹא אוּרִים וְתֻמִּים" און נישט קיין אורים ותומים, "וְאֵין לָהֶם אֶלָּא תְּפִלָּה זוֹ בִּלְבָד" מיר האבן נאר תפילה, "אָמַר דָּוִד לִפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא 'רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם אַל תִּבְזֶה אֶת תְּפִלָּתָם'", אויף אונז בעט דוד המלך, רבונו של עולם נעם אן די תפילות פון אידישע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#41 - ווי מער מען בעט, אלץ מער נחת זעט מען
קינדער, תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, שטעטל, נחת, מורה דרך, הלכה, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע אייער זון נרו יאיר, ער איז זייער וואויל און זייער טייער, ער פירט זיך מיט יראת שמים, ער לערנט פלייסיג, איך בין אים זייער מקרב.


בנוגע וכו'; אויב מאכט זיך אסאך שאלות וכו' - מאכט מען נאר די ערשטע און די לעצטע טאג.


בנוגע וכו'; וואו מען וואוינט איז גוט, עס איז גוט אין שטאט, עס איז גוט אין שטעטל; דער עיקר דארף מען קוקן וואו קענען די קינדער באקומען א גוטע חינוך, און וואו קען דער מאן האבן גוטע חברים, אן ערליכער רב, אן ערליכער דיין; נאר אויף דעם דארף מען קוקן.


עלטערן דארפן בעטן און בעטן אן אויפהער פאר אלע קינדער און קומענדיגע דורות, זיי זאלן זיין ערליך; ווי מער מען בעט - אלץ מער נחת זעט מען.

#40 - מיט וואוילע טאטע און מאמע, ווערן די קינדער נאר בעסער
קינדער, שידוכים, דירה, זיווג שני

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת חיי שרה, כ"ב מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע אז איר ווילט וויסן אינפארמעישן אויף האברך ... נרו יאיר; ער איז א גוטער מענטש, ממש כליל המעלות, איך בין זייער זייער איבערגענומען פון אים. יעדע מאל איך רעד מיט אים ווער איך פריש איבערגענומען פון אים, ער איז א שטיק איידלקייט, א שטיק ערליכקייט, א שטיק גוטע מידות; איך זאג אייך דעם אמת, עס איז נישטא צופיל מענטשן זיינ'ס גלייכן.


בנוגע אייער פראגע וואס וועט זיין מיט אייערע קינדער און זיינע קינדער? איר זארגט זיך פאר אייערע קינדער, אויב זיי וועלן האבן א ירידה דורך זיינע קינדער וכו' וכו'; מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועט עס נישט שאטן, אלע וועלן נאר שטייגן. א שטוב וואס איז דא דארט א וואוילער טאטע און א וואוילע מאמע - ווערן די קינדער נאר מערער און בעסער, ווידעראום א שטוב וואס איז ליידיג, עס איז נאר דא א טאטע אדער מאמע, ווי גוט די קינדער זענען - קענען זיי זיין נאך מער, און זיכער אין געזונט; אינו דומה קינדער וואס וואקסן אויף אין א געזונטע שטוב מיט א טאטע מאמע וואס לעבן מיט ליבשאפט - ווי קינדער וואס וואקסן אויף אליינס.


בנוגע זיך אריבערציען אין אן אנדערע שטאט וכו'; דאס ווייס איך נישט, איך קען אייך נישט ענטפערן; דאס דארפט איר פרעגן אייער רב.


כל טוב.

#39 - סיי וואו איר וועט נאר וואוינען, וועט איר דארפן האבן חיזוק
התחזקות, רפואה, מוסדות, שטעטל, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע אייער בעבי וכו'; בזכות וואס איר און אייער מאן געבן זיך אזוי אוועק פאר אונזער מוסד, איר געבט זיך אוועק פאר אידישע קינדער - וועט איער בעבי זיין געזונט און שטארק.


בנוגע קומען וואוינען אין שטעטל וכו'; איר מיינט אז אין שטעטל דארף מען נישט קיין חיזוק? איר מיינט אז אין שטעטל גייט נישט אריבער וואס גייט אריבער? מען קען שפירן איבעראל אייבערשטער, און מען קען זיין אין בית המקדש, אין די עזרה - און דארט זיין פארנומען מיט כבוד און געלט. מען קען זיין אויפן מזבח און דארט זיין א רוצח און שטעכן איינעם צום טויט, אזוי ווי מיר געפונען, די הייליגע חכמים זאגן (יומא כב.) איינער האט אראפגעשטופט פונעם מזבח א צווייטן כהן כדי ער זאל געווינען דעם פארמעסט און זוכה זיין צו טון די עבודה, נאך זאגן זיי (שם כג.) איינער א כהן האט געשטאכן א צווייטן כהן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#38 - די פרויען דארפן אסאך וויכטיגער דעם רבי'ן
שלום בית, שטעטל, דירה

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת בראשית, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


אז דיין ווייב וויל נישט קומען וואוינען אין שטעטל - זאלסטו איר נישט שלעפן צו קומען, עס איז נישט כדאי, און אפילו עס וועט דיר געלונגען איר משכנע צו זיין - וועסטו שפעטער ליידן פון דעם. ענדערש בלייב אין מאנסי און ווארט אביסל, ביז זי וועט וועלן קומען.


אויב דו וועסט איר נישט שטופן - וועט זי דיר שלעפן צו קומען אין שטעטל, ווייל די פרויען דארפן אסאך וויכטיגער דעם רבי'ן, זיי דארפן דער רבי זאל מחזק זיין דעם מאן צו לערנען און דאווענען און העלפן אין שטוב וד"ל.


דאנק דעם אייבערשטן אויף די גרויסע נס אז דו האסט א ווייב, דו וואלסט זיך נאך געקענט וואלגערן אין ישיבה כמה שנים... טראכט צוריק די גרויסע נס פון דיין שידוך, די נס אז דו ביסט חתונה געהאט, די נס אז דו האסט קינדער און די אלע אנדערע ניסים.


מאך אין מאנסי א לופט פון שטעטל, גיי יעדע וואך ליל שישי מיטהאלטן די וועכנטליכע שיעור, אויך הויבט זיך יעצט צוריק אן יעדע נאכט דעם דף שיעור. פארבינד זיך מיט האברך אלי קנאלל נרו יאיר, ער וועט דיר איינמעלדן וואו און ווען די שיעורים קומען פאר.

#37 - א שאד אז דו האלסט נישט די זמנים פון כולל
כולל, שטעטל, לימוד התורה, היטן די צייט, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, אסרו חג, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


עס איז א שאד אז דו האלסט נישט די זמנים פון כולל, דו קומסט נישט צייטליך. יעצט זאגט מיר דיין חברותא ער וויל א צווייטע חברותא פאר'ן קומענדיגן יאר; ער איז בעצם זייער צופרידן צו לערנען מיט דיר, ווען דו קומסט אין כולל לערנסטו פלייסיג, אבער ביז דו קומסט אן דארף ער ווארטן; עס איז אים נישט גוט, ער וויל איינער וואס נעמט ערנסט כולל.


בנוגע קויפן א דירה אינעם נייעם שטעטל וכו'; ענדערש בלייב אין כולל און וואוין פאר רענט מיט מנוחה, ווי איידער האבן אן אייגענע דירה און דארפן ארויסגיין פון כולל צו קענען דעקן די הוצאות.


אז דו וועסט בלייבן אין כולל לערנען בהתמדה - וועט קומען פאר דיר א דירה אן דארפן דאגה'נען. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ג, ה): "כָּל הַמְקַבֵּל עָלָיו עֹל תּוֹרָה, מַעֲבִירִין מִמֶּנּוּ עֹל מַלְכוּת וְעֹל דֶּרֶךְ אֶרֶץ".


זע צו היטן די זמנים.

#36 - נישטא אזא זאך א פלאץ וואס דארט איז נישטא קיין נסיונות
שמחה, חינוך הילדים, שטעטל, נסיונות, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', יבנאל


איך האב ערהאלטן אייערע בריוו.


די געפילן וואס וועקן זיך אויף אין אייך, איר הייבט אן טראכטן 'וואס טו איך דא? איך וויל צוריק גיין קיין אמעריקע, איך וויל גיין קיין שטעטל'; וואס מיינט איר, אין אמעריקע אין שטעטל איז מען אלץ פרייליך? וואס מיינט איר, אלע וואס זענען אין שטעטל זענען אלץ אין א גוטע גוסטע?


איך בעט אייך זייער, לאזט זיך נישט צעברעכן, בלייבט שטארק. די אלע וואס זענען אין שטעטל - דארפן זיך אויך שטארקן, און די תלמידות פון בית פיגא אין אמעריקע - דארפן זיך אויך שטארקן. עס איז נישט פארהאן א פלאץ אין די וועלט וואס דארט איז יעדער פרייליך, נישטא אזא זאך א פלאץ וואס דארט איז נישטא קיין נסיונות, איבעראל איז דא נסיונות, און אז מען שטארקט זיך, מען דערהאלט זיך - איז מען זוכה צו שיינע זאכן.


לייגט אריין אין אייערע תלמידות אמונה, און א ליבשאפט צו צניעות. אויב קינדער באקומען א גוטע חינוך, מען ווייזט זיי דאס שיינקייט פון אידישקייט - וועלן זיי קיינמאל נישט אפלאזן אידישקייט, זיי וועלן טון אידישקייט מיט זייער גאנצע ווילן; דעריבער זאלסטו אריינלייגן איידלקייט מיט א געפיל, מיט א געשמאק.


געבט א גרוס פאר ..., אינאיינעם זאלן ענק אויפבויען ענקערע תלמידות, און אריינלייגן אין זיי א שמחה.


א כתיבה וחתימה טובה.


...


געבט א גרוס פאר אייערע עלטערן.

#35 - דאווען אינעווייניג, רעד נישט ביים דאווענען, וועסטו האבן אסאך געלט
שטעטל, פרנסה, דאווענען, דירה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו תחי'


דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל ארויפקומען נאך דירות אין שטעטל, וועסטו האבן א דירה.


זיי נישט ברוגז וואס האט פאסירט; איך האב געמאכט א טעות, איך האב געזאגט פאר נאך צוויי משפחות זאלן גיין קוקן די דירה וואס מען האט אפגעשמועסט דיר צו געבן; איך בין אזוי איבערגעשטרענגט אז איך אליינס האלט נישט קאפ.


איך האף דיר צו ברענגען א גוטע דירה בקרוב.


שטארק זיך מיט'ן דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, און נעם זיך פאר נישט צו רעדן ביים דאווענען.


מען טאר נישט רעדן ביים דאווענען; אז מען רעדט ביים דאווענען פארשעמט מען דעם באשעפער, עס איז א חילול השם.


נעם זיך פאר צו דאווענען אין א סידור און נישט רעדן פון אנהויב דאווענען ביז'ן סוף, וועסטו האבן אסאך געלט.


א כתיבה וחתימה טובה.

#34 - סיי וואו אויף די וועלט קען מען זיין נאנט צו היכל הקודש
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, היכל הקודש, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת פנחס, כ"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


לייגט אוועק אלע אייגענע חשבונות, לייגט אין די זייט אלעס אויף די וועלט; אבי נישט צו צעברעכן און חרוב מאכן אייער בית המקדש. על פי תורה גייט די ווייב וואוינען דארט וואו דער מאן וויל, דארפט איר גיין מיט אייער מאן; אזוי זאלט איר טון, אזוי וועט אייער שטוב בלייבן גאנץ.


לאזט זיך נישט פארפירן פונעם יצר הרע וואס בלאזט אויף אלע חסרונות און שוואכקייטן פון אייער מאן, ווייל יעדער איינער האט חסרונות און שוואכקייטן, די ארבעט פון א איד איז אויפצוזוכן גוטס ביי יענעם; זוכן דאס גוטס פונעם מאן, זוכן דאס גוטס פון יעדן פלאץ, בפרט אייער מאן איז דאך א טייערער אינגערמאן, אן ערליכער איד; דארפט איר זיין פון די העלדישע פרויען וואס האבן געבויט זייערע שטובער, געקוקט גוט אויף זייער מאן, געבויט דעם מאן.


בלייבט נישט קיין איין מינוט אליין; גייט צו אים, פרעגט אים וואו ער וויל וואוינען און דארט זאלט איר וואוינען. א שאד אזא שיינע שטוב זאל צעפאלן צוליב אזא שטות.


גלייבט מיר, איך ווייס וואס איך זאג, איך ווייס וואס איך רעד; מען קען זיך געפונען אין די אנדערע זייט וועלט און זיין נאנט צו היכל הקודש, און מען קען זיין אין שטעטל - און גארנישט האבן מיט היכל הקודש.


עס זענען דא ביי אונז משפחות אויסגעשפרייט אין אלע לענדער וואס לעבן און אטעמען דעם רבי'ן, אטעמען די הייליגע אמונה, זייער שטוב איז געבויט אויפ'ן רבינ'ס עצות און לימודים. איך האב א תלמיד אין ארגענטינא, ער איז דארט א מפיץ, ער לעבט דארט אין גן עדן, ווייל מיט'ן רבינ'ס לימודים, איז וואו מען איז - די גן עדן; ממילא איז א שאד זיך צו עקשנ'ען און צעברעכן די שטוב צוליב אזא שטות.


דער הייליגער רבי האט געזאגט (עיין אשר בנחל חלק יב, מכתב א'תפה): "ווען דער יצר הרע זעט אן ערליכער איד - טשעפעט ער אן אין אים א משוגעת"; ביי אייך זאל נישט זיין קיין משוגעת'ן, לאזט נישט דעם יצר הרע אייך געווינען.


איך בין גרייט אייך מדריך זיין ווייטער אויף טריט און שריט, אבער נאר אז איר וועט לייגן אין די זייט אלע חשבונות און טון רצון השם.


איך האב תלמידים אין ארץ ישראל, אין קאנאדא, זיי לעבן מיט'ן רבינ'ס עצות. עס איז זיי אזוי גוט, ווייל דעם רבינ'ס לימוד איז נישט באגרעניצט אין א פלאץ, אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן נו): "כְּשֶׁיֵּשׁ לְהָאָדָם לֵב" ווען מען האט א הארץ צום אייבערשטן, "אֵין שַׁיָּךְ אֶצְלוֹ מָקוֹם כְּלָל" איז ביי אים נישטא די זאך פון א פלאץ.


איך בעט פאר אייך איר זאלט האבן אסאך כח און שטארקע נערווען.


 

#33 - איך וועל זיך נישט מישן וואו איר זאלט וואוינען
כיבוד אב ואם, מוסדות, הכרת הטוב, שטעטל, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן אין סקול אזוי געטריי, דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח און מח צו זיין א געזונטע מאמע מיט שטארקע נערווען.


בנוגע זיך אריבערציען אין שטעטל; דאס ווענדט זיך אין אייך, איך וועל זיך נישט מישן וואו איר זאלט וואוינען, איר זאלט טון וואס עס איז גוט פאר אייך און אייער מאן. מען קען זיין אין שטעטל, מען קען זיין ערגעץ אנדערש; מען דארף איבעראל רחמי שמים צו זיין דבוק צום אייבערשטן.


בנוגע וכו'; וואס די עלטערן געבן אייך זאלט איר נעמען מיט שמחה, נאך אביסל וועט איר אויך שפירן די טעם פון געבן מתנות פאר קינדער; עלטערן האבן נישט קיין אינטערעסע, זיי ווילן נאר עס זאל זיין גוט פאר די קינדער.