בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#149 - באשעפער רייניג מיך פון קנאה און פיינטשאפט
תפילות אויף אידיש, הפצה, קנאה, עבירות, מדות טובות, התבודדות, ספר המידות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תצוה, שובבי"ם, י' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווען דו ביסט זיך מתבודד זאלסטו שרייען צום אייבערשטן ער זאל דיך רייניגן פון די פיינטשאפט און קנאה וואס איז איינגעגעסן אין דיר, ווייל ווער עס זינדיגט אין פגם הברית וכו' - קומט אים שטענדיג אריין מחשבות פון קנאה, שנאה, כעס רציחה וכו' - און אלע שלעכטע מידות.


דעריבער זאלסטו זיך אויסרעדן צום אייבערשטן און זאגן: "הייליגער באשעפער, רייניג מיך פון מיינע שלעכטע מידות, הייליגער באשעפער איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ריין, וואס טו איך דא מיט די פיינטשאפט, מיט די קנאה, מיט די כעס און רציחה, רייניג מיך".


אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין לערנען ספר המידות, און ביי יעדע מידה זאלסטו נאס מאכן דעם ספר; זיך מתבודד זיין מיט הייסע טרערן אז די שלעכטע מידות זאלן ארויסגיין און די גוטע מידות זאלן אריינקומען.


איך האף אז דו ביסט עוסק אין הפצה. פארבינד זיך מיט אונזער בית הדפוס, פרעג וואס דו קענסט העלפן מיט פארשפרייטן די ספרים; מיר קענען נוצן הילף בגוף, בטירחא ובממון. אזוי ווי רבי נתן האט אונז געלאזט צוואה מיר זאלן עוסק זיין אין פארשפרייטן די ספרים וואס ברענגען די גאולה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#148 - קיינמאל זאלט איר נישט וויי טון א צווייטן
חיזוק פאר מיידלעך, מדות טובות, אחדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תרומה, שובבי"ם, ד' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


קיינמאל זאלט איר נישט וויי טון א צווייטע מיידל; אפילו די מיידל מאכט אייך נערוועז, זאלט איר חס ושלום נישט וויי טון די מיידל.


עס טוט מיר זייער וויי צו הערן אז מען טשעפעט די מיידל ..., זי האט נישט קיין חבר'טעס מיט וועם צו שפילן, נאר איר שפילט זיך מיט איר, און איך בעט אייך זייער איר זאלט איר נישט אוועק שיקן, זייט איר חבר'טע, איר זאלט אכטונג געבן אויף א צווייטע הארץ. טראכטס, וואס וואלט איר געטון ווען קיינער אין אייער קלאס וויל נישט שפילן מיט אייך און איר האט איין קאזין אין סקול און איר גייט צו איר און זי שיקט אייך אויך אוועק, ווי אזוי וואלט איר געשפירט...


אז איר וועט איר מקרב זיין, איר וועט אכטונג געבן אויף איר - וועט דער אייבערשטער אכטונג געבן אויף אייך און אייך געבן נאר ברכות און ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#147 - אז מען בא'גנב'ט א צווייטן, ווערט מען בא'גנב'ט
גניבה, מדות טובות, התבודדות, ספר המידות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טברי'


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה אז דו האסט א שיעור אין ספר המידות, דער רבי האט געזאגט אז דער ספר האט אים געמאכט פאר א איד. ווען דו לערנסט די ספרים זאלסטו זיך מתבודד זיין; בעטן דעם אייבערשטן אויף יעדע מידה, ווי אזוי מען איז זוכה צוצוקומען צו דעם.


דו פרעגסט וואס איז פשט וואס דער רבי זאגט (ספר המדות אות גניבה וגזילה, סימן י): "מִי שֶׁמְּעָרֵב מַשְׁקָיו בְּמַיִם, גַּנָּבִים בָּאִים עָלָיו", ווער עס מישט אריין וואסער אין טרינקען - וועלן קומען צו אים גנבים.


דער רבי רעדט פון איינער וואס טוט גניבות, ער פארקויפט מילך אדער וויין און ער מישט אריין וואסער, ער טוט גנב'ענען פון אנדערע, איז מידה כנגד מידה - וועלן קומען צו אים אויך גנבים און גנב'נען פון אים, אבער פאר זיך מעג מען אויסמישן טרינקען מיט וואסער; דער רבי רעדט פון פארקויפן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#146 - מער אמונה, ברענגט מער רחמנות און מער פרנסה
אמונה, סבלנות, פרנסה, מדות טובות, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תולדות, ג' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער חבר ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ווי מער מען נעמט אריין אין זיך אמונה, מען חזר'ט טאג און נאכט די אמונה אז עס איז נישטא גארנישט אויסערן באשעפער – אלץ מער קען מען יעדן איינעם ליידן, מען קען מיט יעדן איינעם לעבן.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א' סימן נו, אות ו): "וכל מה שמתרבה הדעת, מתרבה הרחמנות והשלום", ווי מער מען ווייסט פונעם אייבערשטן – אלץ מער רחמנות האט מען אויף יעדן איינעם, און מען קען זיך מיט אלעמען אויסקומען; אזוי ווי עס שטייט (ישעיה יא, ו) ווען משיח וועט קומען: "וְגָר זְאֵב עִם כֶּבֶשׂ וְגוֹ', אפילו צוויי פארקערטע נאטורן וועלן לעבן אינאיינעם; ווייל משיח וועט אריינברענגען אזא שכל אין די וועלט, צו וויסן אז אלעס איז אייבערשטער.


אויך, ווי מער מען נעמט אריין אמונה – אלץ מער פרנסה האט מען. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "כי פרנסה בנקל תולה בדעת", גרינג פרנסה קומט פון דעת, פון וויסן אז אלעס איז דער אייבערשטער און גארנישט אויף די וועלט פאסירט פון זיך אליין, אלעס איז פון אים, און אז מען האט נישט קיין דעת, מען לעבט אָן אמונה – דארף מען שווער ארבעטן. אזוי ווי דער זוהר זאגט (פרשת בשלח, סג.) אויפן פסוק (במדבר יא, ח): "'שָׁטוּ הָעָם וְלָקְטוּ', בִּשְׁטוּתָא", דאס מוטשען זיך איז פון 'שטותא', פון פארגעסן פונעם אייבערשטן.


אשרינו מה טוב חלקינו טויזנט מאל אז מיר האבן אזא רבי וואס לערנט אונז אמונה, ער לערנט אונז צו וויסן אז אלעס איז דער אייבערשטער, און נאר צו אים דארף מען זיך ווענדן.

#145 - א גבאי טראגט אן אחריות, מער ווי א מתפלל
דרך ארץ, שטעטל, מדות טובות, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו נעמסט צוזאם די גבאים ווי אזוי מען קען שאפן געלט פאר די בית המדרש - זאל מען זיך קודם צוזאמזעצן און רעדן וואס פארלאנגט זיך צו זיין א גבאי, וואס איז די פליכט פון א גבאי.


וויסן זאלסטו, א גבאי טראגט אן אחריות, מער ווי א מתפלל; סיי מיט די וועג ווי מען גייט אנגעטון און סיי מיט די באנעמונג. אזוי אויך דער וואס רופט אויס די עליות און דער וואס רופט אויס אלע זאכן - דארף זיין איינער וואס איז אנגעטון מיט דרך ארץ.


איך האב ליב יעדן איינוואוינער אין שטעטל, איך האב גארנישט קעגן קיינעם, איך זאג נישט זאלסט זאגן פאר די וואס קומען אין שול נישט אנגעטון מיט דרך ארץ; אדרבה, זיי יעדן דן לכף זכות, אבער פארשטיי אז דער בעל תפילה מוז זיין איינער וואס גייט אנגעטון מיט דרך ארץ, און דער בעל קורא מוז זיין איינער מיט א הוט און רעקל, אזוי אויך די גבאים דארפן קומען אין שול מיט דרך ארץ.


אזוי אויך הער איך אז עס איז דא וואס ווערן בא'עולה'ט דורך די גבאים, מען רעדט נישט מיט דרך ארץ, מען שרייט, מען גרויסט זיך; וויל איך דיר זאגן, דאס איז נישט מיינע גבאים, א גבאי מוז זיך באננעמען צו די מתפללים שיין און איידל. עס שטייט פון צדיקים 'גבאי' איז ראשי תיבות "א'נא ב'כח ג'דולת י'מינך", 'אנא' איך בעט דיר, 'בכח' פיר דעם בית המדרש שטארק, אבער 'גדולת ימינך' די כח זאל זיין צו גרויסן די רעכטע האנט, זיך באננעמן מיט חסד.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט און זיי מחזק אלע גבאים אין שטעטל, אלע זאלן קומען אין שול אנגעטון מיט דרך ארץ און זיצן אין שול מיט דרך ארץ. איך וויל דו זאלסט אכטונג געבן מען זאל נישט וועיפן אין שול (לעקטעריק ציגארעטל), נישטא קיין אלקאהאל אין שול; די שול איז געמאכט פאר צוויי זאכן, לערנען און דאווענען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#144 - באשעפער העלף מיר זיך אפצוגעוואוינען פון די נישט גוטע געוואוינהייט
שמחה, מדות טובות, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ראה, י"ט מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר האט שוין פרובירט בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם יעדן טאג? פרובירט די עצה, בעטס יעדן טאג דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך אפגעוואוינען פון די נישט גוטע געוואוינהייט" – וועט איר קענען אויסרייסן די שלעכטע נאטור.


תפילה איז זייער שטארק, תפילה איז שטערקער פון טבע, עס איז מהפך די טבע; מען דארף נאר האבן אסאך סבלנות, בעטן, בעטן און נאכאמאל בעטן, און נישט אפלאזן תפילה.


בעטס דעם אייבערשטן מיט שמחה און פרייד, עס איז גאר אנדערש תפילות וואס מען בעט מיט שמחה. דער רבי זאגט (ספר המדות אות תפלה, סימן פא): "תְּפִלָּה שֶׁהִיא בְּשִׂמְחָה", ווען מען בעט דעם אייבערשטן מיט פרייליכקייט, "הִיא עֲרֵבָה וּמְתוּקָה לַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", זענען די תפילות זיס און איינגענעם פארן אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#143 - עס טוט דיר אזוי וויי אז מען טשעפעט א קינד
חסידות ברסלב, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת עקב, י"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך אזוי שטארק צו זען א בריוו פון דיר, שוין זייער לאנג וואס איך הער נישט פון דיר; איך בענק זיך זייער צו דיר.


פון די פראגע וואס דו פרעגסט זע איך אז דו האסט א ווייכע הארץ פאר אנדערע, עס טוט דיר אזוי וויי אז מען טשעפעט איינער פון די קינדער ביי דיר אין כיתה; דו האסט א אידיש הארץ, א ווייכע הארץ, א 'לב בשר', א ברסלב'ער הארץ. דער הייליגער רבי נעמט אוועק פון אונז דעם "לב האבן", דאס פארהארטעוועטע הארץ צו א צווייטע איד און פלאנצט אין אונז איין א "לב בשר", א ווייכע הארץ.


דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שלט): "לֶעָתִיד לָבוֹא וֶועט דִיא גַאנְצֶע וֶועלְט זַיין בְּרֶסְלֶבֶע חֲסִידִים", ווען משיח וועט קומען וועלן אלע אידן זיין ברסלב'ער, אזוי ווי עס שטייט (יחזקאל לו, כו) "וַהֲסִרֹתִי אֶת 'לֵב הָאֶבֶן' מִבְּשַׂרְכֶם", איך וועל אוועקנעמען די פארשטיינערטע הערצער, "וְנָתַתִּי לָכֶם 'לֵב בָּשָׂר'", און איך וועל אייך געבן א לב בשר, יעדער וועט פארגינען א צווייטן; לב בשר איז די זעלבע אותיות ווי ברסלב.


דו זאלסט קיינעם נישט טשעפען, און אז דו זעסט אין כיתה ווי קינדער טשעפען און נעמען זיך אויף איינעמ'ס ביינער - זאלסטו נישט מיט לאכן און חס ושלום מיט טשעפען; זאלסט זיין א חבר פאר יענעם.


איך ווארט שוין זייער דיך צו זען נאכמאל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#142 - נאר שפילן מיט קינדער וואס שפילן מיט אלעמען
תהלים, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


אייער טאטע האט מיר געברענגט א בריוו פון אייך, איך האב זיך זייער געפרייט צו הערן אז איר האט געענדיגט דעם דריטן מאל ספר תהילים. איך מוז אייך זאגן, איך בין זייער איבערגענומען פון אייער אויפפירונג, אז א יונג קינד זאל האבן אזא פארשטאנד, צו זאגן יעדן טאג אביסל תהילים; דאס ווייזט אז איר זענט א קלוג קינד, איר ווייסט וואס איז חשוב און וואו עס לוינט זיך צו אינוועסטירן.


זייט פרענדס מיט אלע אייערע שכנים, שפילט מיט די קינדער וואס מאכן נישט קיין קריגערייען, און אויב מען פארשעמט ביים שפילן איינאיינעם - א מיידל - זאלט איר נישט האבן קיין האנט אין דעם, איר זאלט אוועקגיין פון די שפיל, איר זאלט נאר שפילן מיט קינדער וואס שפילן מיט אלעמען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#141 - ווער עס געבט זיך אוועק פאר א צווייטן איד, דער איז מקרב די גאולה
תפילה והתבודדות, מדות טובות, חסד

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', מחנה בית פיגא ברסלב


איך הער זייער גוטע גריסן אויף אייך פון די לערערינס און פון די סטעף, און איך הער אז איר זענט א גרויסע בעלת חסד; א גרויסע מצוה טוט איר אז איר געבט זיך אפ מיט די צוויי קינדער פון משפחת  ... וואס דער טאטע איז אין שפיטאל. מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון טון חסד פאר אנדערע, מוהרא"ש זאגט: "משיח וועט קומען צוליב די גוטע אידן וואס טוען חסד"; ווער עס געבט זיך אוועק פאר א צווייטן איד - דער איז מקרב די גאולה.


דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט פאר זיבעציג יאר, עס גייט איבער אויף אים וואס עס גייט איבער וכו', אבי ער זאל א טובה טון פאר א צווייטן איד".


וואס איר דארפט - בעטס דעם אייבערשטן אין אייער שפראך, און אויך וואס עס שטערט אייך - זאלט איר דערציילן דעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#140 - אז מען האט גוטע מידות, איז דאס א סימן אז מען איז ערליך און הייליג
מדות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, כ"ט תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', מחנה בית פיגא ברסלב


איך הער אויף אייך זייער גוטע גריסן אז איר האט אויסטערלישע גוטע מידות, איר באדאנקט זיך יעדן איינציגסטן טאג פאר די וואס מאכן די עסן און פאר די וואס טיילן אויס די עסן וכו' וכו'.


איר ווייסט אודאי וואס מוהרא"ש זאגט: "אם כמדתה, כשרה", אויב מען האט גוטע מידות איז דאס א סימן אז מען איז ערליך און הייליג; דער עיקר איז גוטע מידות, בפרט די שיינע מידה פון הכרת הטוב, די וואס באדאנקען זיך פאר די וואס טוען און העלפן - די ווייזן מיט דעם אז זיי זענען גוטע מענטשן, נאר א גוטער מענטש האט הכרת הטוב.


חבר'ט זיך מיט די מיידלעך וואס זענען דרך ארץ'דיג, דרייט זיך מיט מיידלעך וואס פארגינען אנדערע און מאכן נישט חוזק פון אנדערע. ווייזט דעם בריוו פאר אייערע חבר'טעס, זאלן זיי זיך אפלערנען פון אייך און אויך אנהויבן לעבן מיט די גוטע מידה פון הכרת הטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#139 - נישט וויי טון די חבר'טע וואס מאכט נערוועז
צניעות, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', מחנה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט נישט ווערן נערוועז פון אנדערע און געבט אכטונג אויף די געפילן פון אנדערע, און אז איר ווערט נערוועז פון א מיידל וואס שלעפט זיך נאך נאך אייך - זאלט איר זי חס ושלום נישט וויי טון.


געווענליך די מיידלעך וואס שלעפן זיך נאך נאך אנדערע - די זענען צעבראכענע קינדער, וואס האבן נישט קיינעם, דעריבער זוכן זיי א קינד מיט א גוטע הארץ און זיי שלעפן זיך נאך נאך זיי; עס איז א גרויסע מצוה צו מאכן די קינדער זיך גוט שפירן.


גייט שיין אנגעטון, נישט שלעפעריש און שלאבעריש; גייט אנגעטון איידל - וועט איר זוכה זיין צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#138 - רעד מיט דיין טאכטער זי זאל נישט טשעפען
חינוך הילדים, מחלוקת, שטעטל, מדות טובות, טשעפען

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת חקת בלק, י"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ביטע רעד מיט דיין טאכטער זי זאל נישט טשעפען די מיידל ..., זי זאל זיין איר חבר'טע; ווייל איך בין נישט ביי מיר פון גרויס צער אז אין מיין מוסד, ביי מיר אין בית פיגא אין שטעטל - זאלן זיך צאמנעמען א גאנצע כיתה פון מיידלעך און רודפ'ן אן אומשולדיגע מיידל, אויך די מנהלת תחי' זאגט מיר זי ווייסט נישט וואס צו טון דא.


איך וואלט ווען געקענט פועל'ן ביי די קינדער זיי זאלן איר מקרב זיין, אבער איך האב צוטון מיט די עלטערן, די עלטערן העצן אויף די קינדער זיי זאלן זיך נישט חבר'ן מיט די מיידל, השם ישמרינו.


אפשר קענסטו רעדן מיט דיין טאכטער, איר מחנך זיין זי זאל האבן די מדות פון אידישע קינדער.


אין דעם זכות וואס דו וועסט לערנען דיינע קינדער זיך צו פירן ווי א איד - וועסטו האבן נחת פון זיי, און די וואס העצן די קינדער און געבן אלץ גערעכט פאר די קינדער - זאל דער אייבערשטער רחמנות האבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#137 - חס וחלילה אוועקצושטופן מענטשן
מדות טובות, ראש ישיבה, גבאי

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נשא ב', י"ג סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך הער זאגן אז ווען מענטשן רופן דיך פרעגן אויב זיי קענען קומען צו מיר רעדן - זאגסטו זיי אפ; דו ביסט זיי מסביר אז 'פארדעם קומסטו שטערן? פאר אזעלכע נארישע זאכן?'


וויל איך דיר בעטן, איך דארף נישט קיין גבאי פאר דעם, חס וחלילה אוועק שטופן מענטשן; איך דארף סך הכל איינער זאל מאכן סדר אז מענטשן זאלן נישט דארפן ווארטן לאנג, נאר מיט א סדר ווען צו קומען איינער נאכן צווייטן, אבער חס ושלום זאגן פאר מענטשן זאלן נישט קומען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#136 - עס לוינט זיך אלעס אבי צו קענען א טובה טון פאר א איד
זיכוי הרבים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נשא ב', ח' סיון, אסרו חג, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


שטארקט זיך מיט אייער הייליגע ארבעט. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אונז מגלה געווען אז עס לוינט פאר א נשמה אראפצוקומען אויף די וועלט פאר זיבעציג יאר און עס זאל זיך טון מיט איר וואס זאל נאר זיין, אבי צו קענען א טובה טון פאר א איד, און כל שכן וקל וחומר ווען מען קען א טובה טון פאר א איד; אים מחזק זיין, אריינבלאזן א האפענונג, א גייסט – צו וועלן לעבן.


איר דארפט יעדן טאג טאנצן פאר שמחה אז איר האט אזא גרויסע זכות פון זיין א מזכה את הרבים.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח און נחת פון אייערע דורות.


 

#135 - איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, מחלוקת, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


       יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


צו די טייערע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


לאכט זיך אויס, מאכט זיך נישט וויסנדיג. געדענקט דעם כלל וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט: 'אויב איינער וויל מיך נישט - דארף איך אים טויזנט מאל נישט'. אויב די שכנים מיידלעך ווילן נישט שפילן מיט אייך - זאלט איר זיך נישט צוטון מאכן פון דעם, איר זאלט שפילן מיט אלעמען, איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך.


איר קענט שפילן מיט יונגערע קינדער, מיט די אלע וואס מאכן נישט קיין מחלוקות.


העלפט אייער מאמע, איר האט זייער א טייערע מאמע, אייערע עלטערן זענען זייער טייער.


אויך הער איך פון די מנהלת תחי' אויף אייך זייער שיינע זאכן, איר זענט פון די קינדער וואס פירן זיך מיט דרך ארץ, איר זענט צופרידן מיט אלעס וואס מען מאכט אין סקול, איר רעדט זיך נישט אפ.


יישר כח פאר אייער גוטע אויפפירונג, איר מאכט מיר נחת.


 

#134 - האלט אייך פריש, און רעדט נאר פון פשוטע זאכן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, חברים, קדושה, שלום בית, התחזקות, הפצה, דרך ארץ, חסידות ברסלב, דרשות, מדות טובות, התחדשות, בית המדרש, נסיונות, בריוו, עצתו אמונה, ראש ישיבה, מורה דרך, אשר בנחל, דאווענען, מנין, לצנות, עקשנות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת פרשת בהר בחוקותי, כ"א אייר, ל"ו לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין אין ארץ ישראל, זיך טרעפן נאכאמאל מיט אייך און זיך קענען מחזק זיין מיט די שיינע עצות פון הייליגן רבי'ן.


איך וויל איבערבעטן די אלע חברים וואס איך האב נישט באגרוסט, די אלע וואס האבן געווארט אין ירושלים נאכן שיעור צו קענען געבן שלום; וואלט איך געגעבן נאך איינעם שלום - וואלט איך פארפאסט די פליגער. איך האב געמיינט די פליגער פארט אהיים אום איינס אזייגער, איך האב אויסגערעכנט אנצוקומען אין צייט, למעשה ווען איך בין אנגעקומען אין לופט פעלד ווייזט מען מיר: "פארמאכט!" זיי זאגן איך האב געמאכט א טעות, די פליגער פארט שוין צוועלף דרייסיג. מיר זענען שיעור געווארן פארלוירן, מיר האבן זיך שנעל דערמאנט פון די עצה פון תפילה, אלע האבן געבעטן: "רבונו של עולם העלף מען זאל אונז עפענען און מיר זאלן אנקומען בשלום", און ניסים איז געשען, מען האט אונז גענומען און דורכגעפירט אלע ווארטעס.


איך וויל איבערבעטן די גבאים, זיי זאלן נישט זיין וויי געטון אז איך בין נישט געקומען צו זיי אין שול; איך באקום בריוו אז עס טוט וויי פארוואס איך גיי נאר אין ירושלים און איך בין נישט געקומען צו זיי. וויסן זאלט איר, מיין פלאן איז געווען צו קומען צו אלע שול'ן; צפת, בית שמש, יבנאל, בראכפעלד און אלעד, אבער איך האב געהאט די מצוה פון מכבד זיין מיין שווער און מיין טאטע, בין איך געבליבן זיצן אין מירון מיט זיי, איך האב געוואלט קומען און איך וועל נאך קומען.


די פראגע איז נאר, אויב איך וועל קומען - צי וועל איך אייך נאך טרעפן; ווייל מען דארף רחמי שמים צו זיין פריש ביים רבי'ן. איך האב געזען אין ארץ ישראל אינגעלייט וואס זענען שוין נישט ווי אמאל, איך האב זיי געפרעגט, זאגט מיר דעם אמת, איר הערט נאך די שיעורים וואס מען שמועסט אין ישיבה? זאגן זיי, ניין, היינט דארפן זיי דאס שוין נישט, היינט זענען זיי שוין ביי מוחין דגדלות. האב איך געזען אז מען דארף האבן א זכיה צו קענען בלייבן פריש מקורב ביים רבי'ן.


איך וועל קומען צו אייך, און איך וויל אייך אלע טרעפן. געבט אכטונג זיך נישט דרייען צווישן לצים. געבט אכטונג פון די וואס רופן זיך ברסלב נייטראל, די וואס שפעטן פון צדיקי אמת, די וואס מאכן א געשפעט; ווייל נאכדעם ווערט מען אפגעקילט. מען קען שוין נישט הערן די שיינע זיסע עצות פונעם צדיק, ביז מען הערט אויף לערנען, מען הערט אויף דאווענען, ביז מען הערט אויף בענקען צום אייבערשטן און מען פארלירט אלעס.


איך וויל בעטן אונזערע טייערע גבאים, די אלע וואס לערנען פאר אין אונזערע שטיבלעך; לערנט פשוט'ע ווערטער, לערנט נישט קיין טיפע תורות און משלים, קיינער האט נישט כח פאר די מעשיות מיט משלים, מיטן נמשל וואס שטימט זייער שיין מיטן משל, אבער מיטן מענטש שטימט עס נישט. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן כח) אויף די איז געזאגט געווארן: "'הַמְּעַט מִכֶּם הַלְאוֹת אֲנָשִׁים כִּי תַלְאוּ גַּם אֱלֹקִים', כִּי מְיַגְּעִים אֲנָשִׁים שֶׁבָּאִים לִשְׁמֹעַ דְּרוּשָׁם וְתוֹרָתָם, וַאֲנָשִׁים חוֹשְׁבִים שֶׁיָּבוֹאוּ לְאֵיזֶהוּ תּוֹעֶלֶת עַל יָדָם, הַיְנוּ שֶׁיָּבוֹאוּ לָדַעַת אֶת ה' אֵיךְ לַעֲבֹד, וְהֵם הָאֲנָשִׁים אֵין מַשִּׂיגִים שׁוּם תּוֹעֶלֶת, כִּי תּוֹרָתָם שֶׁל אֵלּוּ הַתַּלְמִידֵי חֲכָמִים אֵין לָהּ כֹּחַ לְהַדְרִיךְ אֶת הָאָדָם בְּדֶרֶךְ הַטּוֹב כִּי מִבִּישָׁא לָא הֲוֵי טָבָא, וְלֹא עוֹד, כִּי תַלְאוּ גַּם אֱלֹקִים כְּאִלּוּ לוֹאֶה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מִלַּעֲזר לָעוֹבְדִים אוֹתוֹ, נִמְצָא שֶׁעַל יְדֵי זֶה אֵלּוּ בְּנֵי אָדָם נוֹפְלִים בִּכְפִירוֹת גְּדוֹלוֹת וְחוֹשְׁבִים, חַס וְשָׁלוֹם, 'לֹא יִרְאֶה וְלא יָבִין אֱלֹקִים בְּמַעֲשֵׂה בְּנֵי אָדָם' עַל יְדֵי זֶה 'אֶת יִרְאֵי ה' לֹא יְכַבְּדוּ'".


וואס יא? רעדט פון זיך אויפפירן מיט דרך ארץ צו די עלטערן, רעדן מיט דרך ארץ צו טאטע מאמע, שווער און שוויגער. רעדן מיט דרך ארץ צו די ווייב, מכבד זיין די ווייב, רעדן שיין צו די ווייב. פארוואס פאר חברים האט מען כח זיי צו טון טובות און ווען די ווייב בעט זיך פאר א טובה דריידט מען זיך ארויס? און אפילו די וואס טוען שוין יא - טוען דאס מיט א גאנצע טובה, פארוואס? פארוואס איז די ווייב נישט אינטערעסאנט?! נאר אז מען איז מכבד די ווייב, מען קוקט אויף איר ווי זי איז א מתנה פונעם אייבערשטן, מען ערווארט גארנישט פון איר - דאס איז אן ערליכער איד.


איך בעט די גבאים וואס לערנען פאר, לערנט פאר בריוו פון מוהרא"ש; חיזוק אויף אמונה, חיזוק אויף דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, חיזוק אויף זיין פרייליך, אויך זאל מען זיך ליב האבן.


טייערע ליבע ברידער, ווערט נישט אלט און ווערט נישט מיד. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן מח): "צְרִיכִין לִהְיוֹת עַקְשָׁן גָדוֹל בַּעֲבוֹדַת ה'", ווער עס וויל זיין אן ערליכער איד, דארף וויסן אז מען קען נישט זיין אן ערליכער איד נאר אז מען איז א גרויסער עקשן, עס זאל נישט אינטערעסירן דעם מענטש צי ער פאלט צי נישט, ווייל דער יצר הרע האלט אין איין אראפווארפן דעם מענטש, ער ברענגט אריין אין אים חלישות הדעת, דער מענטש זאל טראכטן כאילו דער אייבערשטער דארף אים נישט, ער וויל דער מענטש זאל אפלאזן זיין ווילן; אבער ווען א מענטש איז אן עקשן און ער לאזט נישט נאך, אפילו ער האלט אין איין פאלן, ער איז פוגם בברית רחמנא לצלן דאך גייט ער שטענדיג צוריק צום אייבערשטן - וועט ער זוכה זיין סוף כל סוף צו אלע מדריגות.


איך בעט ענק זייער, זייט שטארק ביי זיך, געבט נישט נאך, געבט נישט אויף; אזוי גייט עס מיט יעדן איינעם, ווען מען וויל זיין גוט - הויבט מען אן פאלן, ווען מען הויבט אן תשובה טון - הויבט מען אן האבן ביטערע נסיונות. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "כִּי כֵן דֶּרֶךְ הַבַּעַל דָּבָר וְהַסִּטְרָא אָחֳרָא, כְּשֶׁרוֹאֶה שֶׁהָאָדָם סָמוּךְ סָמוּךְ מַמָּשׁ לְשַׁעֲרֵי הַקְּדֻשָּׁה, וְכִמְעַט שֶׁיִּכְנֹס אֲזַי הוּא מִתְפַּשֵּׁט עָלָיו בְּהִתְגַּבְּרוּת גָּדוֹל מְאֹד מְאֹד רַחֲמָנָא לִצְלָן", דאס איז די וועג פון די סטרא אחרא, ווען זיי זעען ווי דער מענטש גייט שוין אט אט זיין אן ערליכער איד, זיי זעען ווי דער מענטש גייט שוין כמעט אריין אין די טיר פון קדושה, דעמאלט פארלייגן זיי זיך זייער שטארק אויפן מענטש מיט א מורא'דיגע שטארקייט רחמנא לצלן, און ווען דער מענטש ווייסט נישט אז דאס איז נאר אים אוועק צו שלעפן און אים צו צעברעכן - געבט ער אויף און לאזט אלעס אפ.


דאס איז די שיינקייט פון א איד און דאס האט דער אייבערשטער ליב; צו זען ווי א איד וואס עס קאכט אין אים שמוץ און נארישקייטן, מיט דעם אלעם דערהאלט ער זיך און ער קומט נאכאמאל צוריק, ער בעט דעם אייבערשטן און וויינט זיך אויס: "רבונו של עולם, איך וויל זיין אן ערליכער איד, האב אויף מיר רחמנות וכו' וכו'; דאס קען אפילו א מלאך נישט באווייזן.


טייערע ליבע ברידער, יעדער איינער פון ענק זאל עפעס טון פאר הפצה.


א גוט שבת.


 

#133 - רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אויסרייניגן מיינע שלעכטע מידות
תפילות אויף אידיש, מדות טובות, ראש ישיבה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך בין געפארן אין שטעטל זיין יום טוב פסח מיט אנשי שלומינו. איך בין זיך מחי' צו זיין אין שטעטל, א לעבן וואו אלע לעבן מיטן רבי'ן, אלעס דריידט זיך ארום דעם רבי'ן.


פארגעס נישט ווען דו רייניגסט אויס די חמץ אויך אויסצורייניגן די שלעכטע מידות; קנאה, שנאה, תחרות, כבוד, נצחון און מחלוקות, ליצנות און לשון הרע. בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אויסרייניגן מיינע שלעכטע מידות, איך זאל זיין אויסגערייניגט פון אלעם שלעכטס".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#132 - א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד, דארף מען פארברענען
מדות טובות, בין אדם לחבירו, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רבי נתן האט געזאגט פאר זיין תלמיד רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה: "ווען איך זע שלעכטס ביי אנדערע, אדער האב איך זיך נאכנישט מתבודד געווען, אדער האב איך זיך נישט גענוג מתבודד געווען; וואלט איך זיך מתבודד געווען וואלט איך נישט געזען קיין שלעכטס ביי יענעם".


קוק דעם לשון אין סיפורי מעשיות (מעשה יב), ווען דער גיבור האט זיי געפירט ביי די קאך, זיי האבן שוין זוכה געווען צו שפירן די ליכטיגקייט פון צדיק, נאכדעם ווען ער האט זיי אוועקגעפירט פון דארט האבן זיי אנגעהויבן שרייען: "עס שטינקט!" האט זיי דער גיבור געזאגט: "איר זעט דאך אז עס איז גארנישט פארהאנען קיים שום זאך וואס זאל שטינקען, מוז בוודאי זיין אז איר אליינס שטינקט"; די ווערטער דארף אונז אויפשאקלען און אויפטרייסלען, מוז זיין אז מיר דארפן תשובה טון, מיר דארפן גיין שרייען צום אייבערשטן, ביז מיר וועלן קענען יעדן דערליידן.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט נישט זוכן שלעכטס ביי אנדערע, נישט זוכן דאס שלעכטס ביי אידישע קינדער. דער הייליגן בעלזער רב זכותו יגן עלינו זאגט א טעם, פארוואס פארברענט מען ביי שריפת חמץ די לעכט וואס מען האט דערמיט בודק חמץ געווען? און אויך די פעדער און לעפל, זיי זענען דאך נישט קיין חמץ? נאר א זאך וואס זוכט שלעכטס ביי א איד - דארף מען פארברענען, ודברי פי חכם חן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#131 - וואו איז דיין אידיש הארץ, פארוואס טשעפעסטו דיין ווייב?
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שלום בית, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויקרא, כ"ט אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שעם זיך, וואו איז דיין אידיש הארץ? וואו איז דיין שכל?! אז דיין ווייב וויינט, זאגסטו איר: "ביסט פונקט ווי דיין מאמע?!" אז דיין ווייב איז נישט קלאר וואס צו טון, זי איז פול מיט ספיקות - שטעכסטו איר מיט שפאס?! זאסט איר: "יעצט פירסטו זיך ווי דיין מאמע!" "יעצט גייסטו וויינען א גאנצע נאכט אזוי ווי דיין מאמע?" אזוי רעדט א איד?!


איך בין אזוי פארשעמט אז דו פירסט זיך אזוי אויף, בעט שוין איבער דיין ווייב און גיי אין פעלד שרייען: "רבונו של עולם, וואס טו איך מיט מיינע שלעכטע בלוט? וואס טו איך מיט מיינע פארדארבענע מידות? וואס וועט דא זיין? וואו איז מיין שכל? איך פליק און שטעך אן קיין רחמנות"


גיי שריי אויס דיינע הייסע שלעכטע בלוט.


 

#130 - יעדן איינעם גייט גוט, נאר איך לייד
התחזקות, עבודת השם, קנאה, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת יתרו, ל"ג שובבי"ם, י"ט שבט, שנת תשפ"ג לפ"ק


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


קוקט נישט אויף קיינעם, זייט נישט מקנא קיינעם; יעדער איינער האט זיך זיין פעקל צרות. פון אינדרויסן זעט מען דאס נישט, פון אינדרויסן קען זיך דאכטן אז 'יעדן איינעם גייט גוט, אויסער איך לייד', אבער דער הייליגער רבי זאגט אונז קלאר אז יעדער ליידט. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיט): "שֶׁכָּל בְּנֵי הָעוֹלָם כֻּלָּם מְלֵאִים יִסּוּרִים, וְאֵין גַּם אֶחָד שֶׁיִּהְיֶה לוֹ עוֹלָם הַזֶּה, וַאֲפִילּוּ הָעֲשִׁירִים הַגְּדוֹלִים אֵין לָהֶם שׁוּם עוֹלָם הַזֶּה כְּלָל", עס איז נישטא וועם מקנא צו זיין, עס איז נאריש מקנא צו זיין. מוהרא"ש זאגט, אלע מחלוקות, אלע קריגערייען וואס איז דא צווישן מענטשן, משפחה וכדומה - איז קנאה, נאכדעם גייט עס צו שנאה, ביז רציחה רחמנא לצלן, די אותיות פון שקר; עס הויבט זיך אן מיטן מיטלסטן אות ק'נאה, נאכדעם ש'נאה, ביז ר'ציחה. און דער מענטש איז איין שטיק צער זיין גאנצע לעבן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנב:): "כָּל מִי שֶׁיֵּשׁ בּוֹ קִנְאָה, עַצְמוֹתָיו מַרְקִיבִין", ווער עס איז מקנא א צווייטן - ווערן זיינע ביינער פארפוילט; בפשטות גייט עס ארויף אויף נאך די פטירה, אז אויב א מענטש האט קיינעם נישט מקנא געווען - וועט זיין גוף נישט פארפוילט ווערן אין קבר. מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, אז דאס גייט ארויף אויף לעבעדיגע מענטשן; א מענטש וואס האט קנאה, ווערן אים זיינע ביינער פארפוילט בחיים חיותו.


אזוי אויך ביים לערנען, דאווענען און עבודת השם - טאר מען נישט מקנא זיין א צווייטן. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן לד) יעדער מענטש האט אין זיך א נקודה וואס א צווייטער האט נישט; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כא:) עס איז געווען א דאקטער וואס האט געהייסן אבא אומנא, ער פלעגט באקומען יעדן טאג א בת קול פון הימל: "שָׁלוֹם עָלֶיךָ אַבָּא אוּמְנָא"; אביי פלעגט באקומען נאר איין מאל א וואך א גרוס פון הימל, יעדן ערב שבת פלעגט ער הערן א בת קול פון הימל: "שָׁלוֹם עָלֶיךָ אַבַּיֵי"; רבא פלעגט באקומען דעם בת קול נאר איין מאל א יאר, יעדן ערב יום כיפור פלעגט ער הערן: "שָׁלוֹם עָלֶיךָ רָבָא"; זאגט די גמרא אז אביי האט געהאט חלישות הדעת פארוואס ער באקומט נאר איינמאל א וואך א בת קול און אבא אמנא באקומט יעדן טאג א בת קול, האט מען אים געענטפערט פון הימל: "לָא מָצִית לְמֶעֱבַד כְּעֻבְדָּא דְּאַבָּא אֻמָּנָא", דו קענסט נישט טון וואס אבא אומנא טוט; אזוי ווי דער תם פלעגט זאגן: "דאס איז יענעמס מעשה, און דאס איז מיין מעשה".


מיר דארפן זיך לערנען פונעם תם. דער רבי האט אונז דערציילט די מעשה פונעם חכם און תם (ספורי מעשיות, מעשה ט) דער תם איז געווען א שוסטער און ער האט זיך נישט געקענט דערלערנען ווי אזוי מען מאכט שיינע שיך, ער פלעגט מאכן א שיך וואס האט געהאט דריי עקן, עס האט נישט אויסגעזען ווי א שיך, דאך - פארציילט דער רבי - פלעגט דער תם נעמען זיין שיך און זיך מחי' זיין דערמיט, און געזאגט: "וואס פאר א שיינע שיך האב איך געמאכט, ווי זיס איז מיין שיך, ווי האניג'דיג איז מיין שיך, וואס פאר א צוקערדיגע שיך, א וואוילע שיך", זיין ווייב - ווען זי פלעגט הערן ווי איר מאן דער תם איז זיך אזוי מחי' מיט זיין שיך און ער לויבט זיין שיך אזוי שטארק - פלעגט זי אים פרעגן: "אויב איז עס יא אזוי, פארוואס נעמען אנדערע שוסטערס אסאך מער געלט ווי דו נעמסט פאר דיין שיך?" פלעגט איר דער תם ענטפערן: "וואס האט דאס צו טון מיט מיר? דאס איז זיין מעשה און דאס איז מיין מעשה, און וואס דארף מען רעדן פון א צווייטן, לאמיר זען וויפיל איך פארדין מִיַּד לְיַד וכו'"; דא ליגט דער סוד פון מצליח זיין אין לעבן, א מענטש זאל זיך מחי' זיין מיט זיך; אפילו ער האט א פנים ווי א שיך מיט דריי עקן - דאך זאל ער דאנקען דעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער האט אים אזוי באשאפן.


דאס איז סיי בגשמיות און סיי ברוחניות. אזוי ווי רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות פסח ט, אות כב) אזוי ווי א מענטש דארף זיך מחזק זיין נישט צו האבן קיין התפעלות פון שלעכטע מענטשן וואס מאכן חוזק פון אים ווען ער דינט דעם אייבערשטן און מען דארף זיין זייער שטארק נישט צו ווערן צעפאלן, אזוי אויך און נאך אסאך מער - זאגט רבי נתן – דארף א מענטש זיין ביי זיך זייער שטארק נישט צו ווערן צעבראכן פון זיינע ערליכע חברים, ווען ער זעט ווי זיי שטייגן און זענען מצליח בעבודת השם, און 'איך זע אויס אזוי ווי איך זע אויס וכו'', "וְכָל זֶה אִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר בִּכְתָב, רַק כָּל אֶחָד יָבִין בְּעַצְמוֹ כְּפִי עִנְיָנָיו, וּכְנֶגֶד כָּל מִינֵי מְנִיעוֹת וַחֲלִישׁוּת הַדַּעַת שֶׁבָּעוֹלָם צְרִיכִין לֵילֵךְ בַּדֶּרֶךְ הַנַּ"ל, בִּבְחִינַת אֶחָד הָיָה אַבְרָהָם, לַחֲשֹׁב כְּאִלּוּ הוּא יְחִידִי בָּעוֹלָם".


א פרייליכן שבת.

#129 - קיינמאל נישט ארויסשיקן א מענטש וואס קומט עסן ביי א שמחה
קאמפלימענטס, צדקה, מדות טובות, מוסר, שמחות, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, כ"ה שובבי"ם, י"א שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


קיינמאל זאלט איר נישט אויפשטעלן א מענטש וואס קומט עסן ביי א שמחה. העכסטנס קען מען אויסרופן נאך א פרויען צאמקום אז די חתונה סעודות אין ישיבה איז בצמצום, עס איז נישטא קיין פלאץ, עס איז נאר פאר משפחה; אבער מען קען נישט אויפשטעלן מענטשן, ארויס שיקן מענטשן פון א שמחה. דער בית המקדש איז דאך חרוב געווארן צוליב דעם וואס מען האט ארויסגעשיקט א מענטש פון א שמחה (גיטין נה:).


געבט גוטע ווערטער פאר יעדן איינעם, דאס איז די גרעסטע צדקה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#128 - דער וואס היט זיך די אויגן און די מחשבה, ווערט א גוטער מענטש
קדושה, תשובה, עבירות, מדות טובות, כעס, פירושים, משלי

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


שלמה המלך זאגט (משלי יג, כא): "חַטָּאִים", די זינדיגע מענטשן, "תְּרַדֵּף רָעָה", לויפט זיי נאך די שלעכטס, "וְאֶת צַדִּיקִים", און פאר די צדיקים - "יְשַׁלֶּם טוֹב", באצאלט דער אייבערשטער גוטס.


מיט די הקדמות פון רבי'ן קען מען זאגן אזא פשט, "חַטָּאִים", ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית רחמנא לצלן, "תְּרַדֵּף רָעָה", ווערט ער א שלעכטער מענטש. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רמט), וואס שטייט ביי ער ועונן? "וַיְהִי עֵר בְּכוֹר יְהוּדָה רַע בְּעֵינֵי ה'" (בראשית לח, ז), זיי זענען געווען רַע בְּעֵינֵי ה', פארוואס שטייט נישט רשע? נאר דער רבי זאגט, ווער עס זינדיגט אין די עבירה פון ער ועונן, ער איז משחית זרע רחמנא לצלן - ווערט רע, א שלעכטער, א כעס'ן, א שלעגער, א בעל מחלוקת, א לץ וואס שפעט פון צדיקים.


ווידער "וְאֶת צַדִּיקִים", דער וואס היט זיך די אויגן און די מחשבה, ער זינדיגט נישט, און אויב ער פאלט אראפ - טוט ער גלייך תשובה, אזא איינעם - "יְשַׁלֶּם טוֹב", ער ווערט א גוטער מענטש, ער ווערט נישט בכעס, ער שלאגט נישט קיינעם, ער קריגט נישט מיט קיינעם, ער אנטלויפט פון מחלוקות, ער האט ליב יעדן איד, והבן למעשה.

#127 - א באזוך אין קרית יואל און אין קרית ברסלב
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, הכרת הטוב, הדפסה, מדות טובות, טעלעפאן, לימוד התורה, סיפורי צדיקים, ספרי ברסלב, ראש ישיבה, שמחות, שמירת עינים, פירושים, שובבי"ם, ברית

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט בין איך נישט געווען אין ישיבה, איך בין געפארן קיין קרית יואל צו א ברית ביי האברך אברהם שבתי נרו יאיר, די ברית איז געווען אין בית המדרש היכל הקודש - בית נתנאל. מיר האבן בטעות אריינגעלייגט די נאמען פון די גאס, אבער עס איז דא נאך א גאס וואס האט די נאמען אין א פארקערטע פלאץ, מיר זענען אנגעקומען שפעטער מיט א שעה. מיר האבן געדאווענט, און נאכן ברית ביי די סעודה האבן מיר גערעדט פון די גרויסקייט פון א ברית מילה, און אויך די גרויסקייט פון די טעג פון שובבי"ם וואס מיר אלע זענען עוסק זיך צו מל'ן, "וּמָל ה' אֱלֹקֶיךָ אֶת לְבָבְךָ" (דברים ל, ו); ווי אזוי קענען מיר אויפשטאפן אונזער הארץ? דורך תורה ותפילה, דורך לערנען יעדן טאג אביסל חומש איינגעטיילט אויף די וואך, און אויך משניות און גמרא; דאס איז מטהר דעם מענטש.


היינט איז מיר נישט גרינג צו פארן צו אלע שמחות, די קהילה וואקסט קיין עין הרע, יעדן טאג איז דא שמחות, אבער הכרת הטוב האב איך געלערנט ביי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. דערפאר בין איך געפארן, ווייל דער אינגערמאן, דער בעל הברית - האט מיר געהאלפן אין די שווערע צייטן ביים עפענען די ישיבה, ער האט געבויט די ישיבה אין וויליאמסבורג, און אויך אלע יארן די קעמפס פאר די ישיבה, און בפרט יעצט מיטן בויען די שטעטל קרית ברסלב אין ליבערטי, ער העלפט מיר זייער שטארק; איז אלס הכרת הטוב בין איך געגאנגען צו זיין שמחה.


אויך בין איך געגאנגען צום חדר אין קרית יואל; וואס זאל איך דיר זאגן, איך בין אזוי מקנא די קינדער, זיי וועלן קיינמאל נישט וויסן וואס זיי האבן און וואס זיי שפארן איין. זיצט דארט מיט זיי צוויי דריי מלמדים, גאלדענע אינגעלייט, הערצער פון פוטער; ווי זיי רעדן צו די יונגע שעפעלעך, ווי זיי האבן סבלנות צו זיי - דאס קען מען נישט מסביר זיין.


איינער זאגט מיר: "איך שיק נישט אין חדר דא אין קרית יואל, עס איז נישט קיין חדר, עס האט נישט קיין פנים פון א חדר"; וואס זאל איך אים זאגן? וואס איז א חדר? א שיינע בנין? א גרויסע כתה? א חדר איז א מלמד מיט א ווייכע הארץ, מיט געדולד - זיצט מיט די קינדער און לייגט אריין אין זיי יראת שמים, לערנט מיט זיי תורה, דאס איז די חדר; אז דו ווילסט דאס אנטון מיט א שיינע בנין - קענסטו דאס טון, אבער נישט דאס איז קובע א חדר; וואס האט מען פון א שיינע אנטון ווען אינעווייניג איז פארפוילט השם ישמרינו...


איך געדענק יארן צוריק, מיין טאכטער איז געווען א קליינע מיידל, פלעגט זי אהיים קומען זאגן אז די שכנים שפעטן פון בית פיגא, מען לאכט פון איר אז זי איז א נעבעך, אז זי האט אין איר קלאס נאר זיבן מיידלעך. איך פלעג איר זאגן: "ווען מען פרעגט דיך וויפיל קינדער לערנען ביי דיר אין שולע, זאג 'איין מיידל, נאר איך מיט מיין לערערין'"; ווייל וואס איז א גוטע שולע? איז דאס געוואנדן וויפיל קינדער עס זענען דא? איז דאס געוואנדן אויב עס זעט אויס מעכטיג? א גוטע שולע איז א לערערין וואס פארשטייט דאס קינד, א לערערין וואס קלאפט נישט אראפ דאס קינד, וואס מאכט נישט דאס קינד פאר א מענטל-קעיס.


פון דארט בין איך געגאנגען צו בית פיגא אין מאנרא; אזוי געשמאק צו זען ווי עס זענען דא ווייבלעך פון אנשי שלומינו וואס לערנען מיט הארץ מיט די קינדער, מען לייגט אריין אין די קינדער א געשמאק אין זיין א איד, א געשמאק אין זיך אנטון איידל.


פון דארט בין איך געפארן אין שטעטל, איך בין געגאנגען באזוכן אונזער בית הדפוס. דארט האט מען מיר געוויזן דעם נייעם קונטרס שפתי תפתח, א פירוש אויף לקוטי מוהר"ן די ערשטע חלק די צווייטע תורה. איך האב זיך אזוי געפריידט דאס צו זען, ווייל דאס וועט זיין א גרויסע זאך פאר די וואס פארשטייען נישט קיין לקוטי מוהר"ן און קוקן אן דעם ספר ווי א מאמר סתום, וועלן זיי קענען אביסל טועם זיין פון הייליגן רבינ'ס עצות און ווערן נאנט צום אייבערשטן.


איך בין פון דארט געגאנגען צום חדר דאווענען מנחה מיט די קינדער, איך האב גערעדט צו די קינדער פון מוותר זיין. איך האב זיי דערציילט וואס חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כה:): "מעשה ברבי אליעזר שירד לפני התיבה ואמר כ"ד ברכות ולא נענה", עס איז געווען אמאל א טרוקעניש, מען האט געמאכט א תענית און רבי אליעזר איז געווען דער שליח ציבור, ער האט געזאגט די פיר און צוואנציג ברכות וואס די הייליגע חכמים האבן מתקן געווען צו זאגן ביי א יום תענית, און עס איז נאכאלץ נישט געקומען קיין רעגן, "ירד רבי עקיבא אחריו ואמר: 'אבינו מלכנו אין לנו מלך אלא אתה, "אבינו מלכנו למענך רחם עלינו', וירדו גשמים", האט רבי עקיבא מתפלל געווען און געזאגט: "אבינו מלכנו אין לנו מלך אלא אתה, אבינו מלכנו למענך רחם עלינו", און עס האט גלייך אנגעהויבן רעגענען. האט מען אנגעהויבן רעדן שלעכט'ס אויף רבי אליעזר, ווייל מען האט געזען אז ווען רבי עקיבא האט מתפלל געווען איז גלייך געקומען רעגן, און ווען ער האט געבעטן איז נישט געקומען רעגן. איז ארויס א 'בת קול' פון הימל און אויסגערופן: 'נישט ווייל רבי עקיבא איז גרעסער פון רבי אליעזר האט מען אנגענומען זיינע תפילות, נאר ווייל רבי עקיבא איז א וותרן, ער איז מעביר על מדותיו', און ווער עס גיבט נאך און ער קריגט זיך נישט, אפילו ווען ער איז גערעכט - העלפט אים דער אייבערשטער און מען געבט אים נאך וואס ער דארף.


אויך די מעשה וואס די הייליגע חכמים דערציילן (שם) אז בזכות א פרוי וואס האט געטון חסד מיט אירע שכנים - איז געראטעוועט געווארן א גאנצע שטאט פון א שריפה; זעט מען אז אויב מען איז מוותר איינער דעם צווייטן - ווערט מען געראטעוועט פון שלעכטס.


איך בין אויך געווען אין בית פיגא און אויך אין כולל.


איך האב זיך זייער אהיים געיאגט צו די חתונה אין ישיבה; היינט נאכט איז דא א חתונה אין ישיבה, א תלמיד הישיבה און א תלמידה פון בית פיגא.


איך וועל דיר נאך שרייבן. איך בעט דיר זייער, כאפ זיך מיט יעצט שובבי"ם צו מתקן זיין אלעס וואס מען דארף פאררעכטן, יעצט איז א צייט פון תיקון הברית. דאס ערשטע זאך זאלסטו אנהויבן רייניגן דיינע אויגן, קוק נישט קיין עבירות, דאס מאכט נישט פרייליך, עס מאכט בעצבות און מרה שחורה, אז מען איז מפקיר די אויגן איז זייער ביטער, אז מען איז מפקיר די אויגן - פארלירט מען די פרנסה. זע דיין טעלעפאן זאל זיין ריין, לייג ארויף א שטארקע פילטער, שפיל נישט אויס, נישטא וועם אויסצושפילן, קענסט זיך אליינס אויסשפילן, און דיינע קינדער וועלן אויך אויסשפילן; דו ווילסט דאך ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#126 - לערנען די הלכות פאר א יום טוב
חנוכה, שלום בית, מדות טובות, חלישות הדעת, הלכה, יום טוב, בלבולים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך וויל דיר נאכאמאל בעטן, געב אכטונג; פיר זיך אין שטוב מיט סבלנות, מיט רואיגקייט. כעס זיך נישט אין שטוב אויף דיין ווייב, מיט א ווייב דארף מען זיך פירן זייער איידל, מען דארף רעדן שיין.


נאך א זאך, עס איז א גרויסע מצוה צו רעדן און מחזק זיין אנשי שלומינו. עס דרייען זיך ארום וואס האבן חלישות הדעת און בלבולים וכו' וכו', און מיט אפאר ווערטער קען מען יענעם ממש מחי' זיין, און דאס שטארקט דעם מענטש זעלבסט; דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קפד) אן עצה צו ווערן שטארק - אז מען שטארקט א צווייטן.


דעם קומענדיגן זונטאג נאכט צינדן מיר שוין אן די הייליגע חנוכה לעכט. עס איז כדאי זאלסט דורכלערנען הלכות חנוכה, כאטשיג מחבר רמ"א, די פאר סמנים (תר"ע - תרפ"ה) - זאלסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


אזוי זאלסטו טון פאר יעדן יום טוב; דער רבי האט געוואלט מיר זאלן זיין צוגעבינדן צו הלכה (עיין שיחות הר"ן, סימן כט; קפה).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#125 - זיך טענה'נען מיט די ווייב איז נישט קיין קינדער שפיל
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שלום בית, וויכוחים, שטעטל, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


רעד שיין אין שטוב, טענה נישט מיט דיין ווייב; לאז נישט אריין דעם סמ"ך מ"ם ביי דיר אין שטוב.


דו ווייסט נישט וואס ליגט אונטער די טענה'רייען, עס זעט אויס ווי עס איז נישט אזוי געפערליך, מען מעג זיך אביסל טענה'ען; וואלסטו געוויסט אז דאס איז א פאסטקע וואס דער סמ"ך מ"ם לייגט אויס ביי דיר, דיך צו כאפן אינעם נעץ, צעברעכן דיין שטוב - וואלסטו זיכער אכטונג געגעבן אז דאס זאל נישט פאסירן.


זיכער נישט נוצן די צינג צו שטעכן און פליקן, און אז דיין ווייב קען זיך נישט איינהאלטן, און זי שטעכט יא - זאלסטו חס ושלום נישט צוריק שטעכן, נאר גיסן גוטע ווערטער, עס זאל נישט ווערן קיין אפשייד צווישן ענק.


האסט א שיינעם פעלד ארום דיין שטוב, גיי שפאצירן, גיי שריי צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, רחם עלי, האב אויף מיר רחמנות, העלף מיר איך זאל געדענקען אז נאך אביסל וועל איך זיך דארפן צוריק קערן צו דיר, העלף מיר געדענקען פון זכרון בעלמא דאתי", אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן און מרחיב בדיבור זיין.