בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תולדות, כ"ז מר-חשון, ערב ראש חודש מוקדם, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער טייערער הארציגער, החתן ... נרו יאיר
לערן און חזר די הלכות טהרה אן א שיעור מאל, מוהרא"ש זאגט אונז אז דער שרף פון סטרעליסק זכותו יגן עלינו האט גע'חזר'ט איבער טויזנט מאל הלכות טהרה, איז דאך זיכער אז מיר דארפן חזר'ן די הלכות.
דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט אויפשטעלן א שיינע ערליכע שטוב מיט דורות ישרים ומבורכים, אמן.
פון דיין ראש ישיבה.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וירא, י' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איינמאל מען האט געפרעגט דעם דיין און דער דיין האט גע'פסק'נט - איז אזוי די הלכה; נישטא וואס צו איבער טראכטן, בפרט אין די הלכות פון א ריינע שטוב וכו'; אז דער דיין האט גע'פסק'נט איז אזוי די הלכה און אזוי דארף מען זיך פירן, און אז מען טראכט איבער - איז דאס נישט פון ערליכקייט.
דאס איבער טראכטן - איז מעשה יצר הרע, עס איז א גרויסע סכנה, עס קומט נישט פון צד הקדושה. דער רבי זאגט (עיין בשיחות בסוף סיפורי מעשיות), די וויכטיגסטע זאך צו זוכה זיין צו זיין ערליך און הייליג איז "נישט איבער טראכטן", נאך זאגט דער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן ה): "וְעִקָּר, לִשְׁמֹר מֹחוֹ שֶׁלֹּא יַחְמִיץ", מען דארף היטן די מח פון ווערן זויער, וואס דאס איז "סִטְרָא דְּמוֹתָא", א טויטע לעבן, "כִּדְאִיתָא", אזוי ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש אויפן פסוק "'מַחְמֶצֶת', תַּמָּן סִטְרָא דְמוֹתָא", דאס איז די אנדערע זייט פון די קדושה, דאס איז טויט; אז מען טראכט איבער נאכן פרעגן - איז דאס נישט קיין לעבן.
פון היינט און ווייטער ווען איר האט א שאלה זאלט איר פרעגן אייער דיין, און ווען דער דיין ענטפערט - זאלט איר זיך זייער פרייען אז איר זענט א איד און איר פרעגט און פאלגט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת לך לך, ב' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
ביסט אראפגעפאלן? הייב זיך אויף, און גלייב באמונה שלימה אז דער אייבערשטער נעמט אן דיין תשובה און האט ווייטער א נחת רוח פון דיין עבודת השם. אויבן אין הימל האט דער אייבערשטער טויזנטער און צענדליגער טויזנטער מלאכים וואס האבן נישט קיין בחירה און האבן נישט קיין נסיונות, נישט קיין ווייב און נישט קיין קינדער; דער אייבערשטער האט אונז באשאפן ווייל דאס איז די גרעסטע תענוג און נחת רוח, צו זען ווי מיר הייבן זיך אויף און מיר קומען נאכאמאל און נאכאמאל צוריק צו אים.
די וואך איז די וואלן אין אמעריקע, מענטשן זענען פאר'כישופ'ט פאר די וואלן, מען פארגעסט אז עס איז דא א באשעפער וואס ער פירט אלעס און ער מאכט אלעס; לאז אפ די נייעס, לאז אפ די שטותים, נישט ער קען אונז העלפן און נישט זי וועט אונז העלפן, נאר דער אייבערשטער וועט אונז העלפן, ער פירט אלעס, ער מאכט אלעס, ער טוט אלעס.
מאך זיך א שיעור אין איבער'חזר'ן די הלכות וואס איז נוגע פאר בויען א אידישע שטוב, א ריינע שטוב. מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט אונז שטענדיג זאגן אז דער גרויסער צדיק רבי אורי פון סטרעליסק זכותו יגן עלינו האט איבערגע'חזר'ט מער פון טויזנט מאל הלכות טהרה, איז דאך זיכער אז מיר פשוט'ע אידן דארפן דאס חזר'ן אן א שיעור מאל, אז מיר זאלן נישט חס ושלום נכשל ווערן אין די הלכות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שופטים, כ"ט מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך שיק דיר נאך א מעשה פאר די קינדער עצתו אמונה, געב דאס פאר די חדר און פאר בית פיגא, די מלמדים און טיטשערס זאלן אריינלייגן אין די קינדער דאס גרויסקייט פון צדיקים, און מען קען זיך נישט באהאלטן פונעם אייבערשטן און פון צדיקים, און אז מען פאלגט נישט וואס שטייט אין די תורה שרייבט זיך דאס אויף אויפן שטערן פונעם מענטש, און אלע צדיקים זעען וואס דער מענטש האט געטון בחדרי חדרים.
בעט דעם מעלער זאל מאלן א בילד פונעם גאון רבי חיים קנייבסקי זכרונו לברכה ווי בחורים שטייען אין א שורה און ווי איין בחור שטייט מיט א זויערע פנים, און העכער זיין קאפ זאל זיין א פנים פון א ציג.
אלע בחורים גייען מיט דרך ארץ, אלע זענען אנגעטון מיט די הוט און רעקל אזוי ווי עס פאסט, מען גייט ארויף די טרעפ פון די דירה פונעם גרויסן צדיק רבי חיים קנייבסקי זכרונו לברכה, קיינער שטופט זיך נישט, יעדער וויל זוכה זיין צו באקומען א ברכה פונעם צדיק. דער צדיק וויל נישט מבטל זיין פון לערנען תורה, ווינטשט ער יעדן איינעם אין קורצן: "בוהא", דאס איז די ראשי תיבות פון "ברכה והצלחה", אזוי קען ער שנעלער צוריק גיין לערנען די הייליגע תורה.
איין בחור באקומט נישט קיין ברכה, דער צדיק קוקט אוועק און וויל אים נישט ווינטשן, דער בחור פרובירט נאכאמאל אריבער צו גיין, דער צדיק געבט א קוק אויפן בחור און קוקט גלייך אוועק, ער וויל אים נישט בענטשן, די גבאים זאגן: "דער בחור האט נאכנישט באקומען א ברכה", דער צדיק זאגט: "ווי קען איך געבן א ברכה פאר איינעם וואס עסט בשר בחלב? פאר איינער וואס עסט מילכיגס ווען ער איז פליישיג - געב איך נישט קיין ברכה!"
דער בחור האט דערשראקענערהייט מודה געווען און געזאגט: "איך בין זיך מודה אויף די גרויסע עבירה פון עסן מילכיגס ווען איך בין פליישיג, איך האב זייער ליב מילכיגע שאקאלאד און איך קען זיך נישט איינהאלטן, איך עס דאס אויך ווען איך בין פליישיג".
די גבאים פרעגן דעם צדיק: "ווי אזוי האט דער צדיק געוויסט אז דער בחור עסט בשר בחלב?" זאגט דער צדיק: "איך האב געקוקט אויף זיין פנים און איך האב געזען אויף זיין פנים א ציגעלע, און עס שטייט אין די הייליגע זוהר פרשת משפטים (דף קכה ע"ב), אז ווער עס עסט בשר בחלב - ווערט זיין פנים ווי א פנים פון א ציגעלע, מען פארלירט די מענטשליכע פנים".
טייערע קינדער, מיר לערנען זיך פון די מעשה אז מען דארף עסן נאר כשר'ע עסן, און אויך אז מען זאל חס ושלום נישט עסן בשר בחלב, אפילו קיינער זעט נישט, ווייל דער אייבערשטער זעט אלעס, און אויך לערנען מיר זיך פון די מעשה דאס גרויסקייט פון די צדיקים, און אז מען קען זיך נישט באהאלטן פון א צדיק.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב
ענקער שכר איז זייער גרויס פארן מייסד זיין "פרויען הצלה" אין שטעטל, אוועק שטעלן קדושה וטהרה אין שטעטל. ווען א פרוי שפירט זיך נישט גוט און עס איז נישט בגדר פיקוח נפש - זאלן זיין פרויען וואס וועלן איר קענען באקוקן וכו', עס זאל זיין איידל און ריין.
איך בין דיך ממנה דו זאלסט זיין אחראי אז די פרויען הצלה זאל זיין אויסגעהאלטן הלכה'דיג, עס איז וויכטיג דו זאלסט אריבערגיין מיט דיין ווייב צום דיין שליט"א און דורכגיין הלכות שבת וואס איז נוגע פאר הצלה; וואס מען מעג טון שבת און וואס נישט, ווייל צי אזוי אדער אזוי - איז דאס א גרויסע אחריות; ווען די תורה זאגט מען דארף מחלל שבת זיין - טאר מען זיך נישט צוריק האלטן, און ווען נישט - טאר מען נישט, אזוי אויך ווען מען דארף מאכן מיט א שינוי, ווען מען מעג נישט צוריק קומען און ווען מען זאל טון דורך א גוי וכו' וכו'.
אזוי אויך איז וויכטיג דיין ווייב זאל ארייננעמען די פרויען וואס האבן געלערנט וכו' און טון אויף למעשה, ווייל פון לערנען אליין פארגעסט מען, מען דארף טון אין דעם.
דיין ווייב זאל מודיע זיין פאר אלע פרויען אין שטעטל אויב מען שפירט זיך נישט גוט וואס פאר א נומער מען זאל רופן, און ווי אזוי עס זאל צוגיין וכו'.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
מחנך זיין קינדער איז בכלל נישט קיין גרינגע זאך, עס איז די שווערסטע ארבעט וואס איז דא, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, מען דארף זיין שטרענג און אויך הארציג.
ביי די שבת ליכט, און אויך ווען איר שיידט אפ חלה, און אזוי אויך ווען מען היט די הלכות וכו' - זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף אייער שפראך אז די קינדער זאלן זיין ערליך און זיי זאלן זיין געזונט און שטארק, און ווען מען ציט זיי אויף זאלן זיי נישט ארויסנעמען די גאנצע כוחות פון טאטע מאמע.
מען קען שטענדיג בעטן דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער הערט אויס אונזערע תפילות, דאך איז דא מינוטן וואס איז אן 'עת רצון', וואס דעמאלט ווערן אנגענומען די תפילות שנעלער; ביי פרויען איז דאס ווען זיי טוען די מצוות פון נדה, חלה און הדלקת הנר, דעמאלט וועט נישט זיין (שבת לב.): "מתות יולדות" (לפי הגירסא מתות 'ילדות'), זיי וועלן האבן כח צו די קינדער; אז מען וועט זיין נזהר צו בעטן דעם אייבערשטן ביי די דריי מצוות עס זאל זיין גרינג דאס אויפברענגען די קינדער, און מען זאל זוכה זיין צו הייליגע קינדער.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מיין טייערער ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין ווייב תחי'.
זי האט געליינט אין א בריוו אין עצתו אמונה אז די סיבה פאר קראנקע קינדער איז, אז מען היט נישט טהרת המשפחה, מען איז מזלזל אין הלכות, זי זאגט עס טוט איר זייער וויי, ווייל לויט וויפיל זי ווייסט האלטן ענק די הלכות זייער ערליך, ביי ענק אין שטוב איז מען מקפיד אויף יעדע סעיף קטן אין שלחן ערוך, איז ווי קען זיין אז ענק האבן א קינד וואס איז נישט געזונט השם ירחם?!
אז מען זאגט פאר איינעם טשעפע נישט די הונט ווייל דו וועסט כאפן א ביס, מיינט עס נישט אז אויב איינער האט געכאפט א ביס איז דאס ווייל ער האט זיך געטשעפעט מיטן הונט. אזוי אויך, די תורה זאגט אז דער וואס היט נישט די הלכות וכו' - וועט האבן קינדער בעלי מומין בגוף ובנפש רחמנא לצלן, אבער דאס מיינט נישט צו זאגן אז דער וואס מוטשעט זיך מיט קינדער - היט נישט הלכות.
וואס זאל איך דיר זאגן, וויפיל איך וועל ענק שרייבן און שטארקן וועט נישט זיין גענוג, ווייל די צער און ווייטאג וואס עלטערן גייען אריבער ווען מען האט אין שטוב א קינד וואס איז נישט געזונט פיזיש אדער גייסטיש איז דאס שווערער ווי אלע צרות, קיין שום איד זאל נישט וויסן וואס די צרה איז, דאס איז די ביטערסטע צרה וואס קען זיין.
דאך וויל איך ענק בעטן, זייט אייך מחזק מיט אמונה פשוטה, מיר ווייסן גארנישט, מיר פארשטייען נישט דרכי המקום ברוך הוא. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ה.): "כל שהקדוש ברוך הוא חפץ בו", וועם דער אייבערשטער האט ליב, "מדכאו ביסורין", צעקלאפט מען אים מיט יסורים, "ואם קבלם" און אויב מען נעמט אן וואס דער אייבערשטער געבט, מען שווייגט און מען רעדט נישט קעגן די אמונה – "יראה זרע" וועט ער זוכה זיין צו קינדער, "יאריך ימים" און צו אריכות ימים.
דאס גרויסקייט פון א איד מעסט זיך נאר אין דעם, אז מען האט נישט קיין טענות אויפן אייבערשטן, מען רעדט זיך נישט אפ, מען גלייבט באמונה שלימה אז דער אייבערשטער מאכט דאס אלעס נאר מיך נענטער צו ברענגען צו אים, מיך אויסלייטער, און צוליב נאך סיבות וואס איז פארהוילן פון אונז; מיט דעם מעסט מען דאס גרויסקייט, אז מען האט נישט קיין טענות און תרעומות אויף די אמונה.
ענקערע יסורים זענען זייער גרויס, מוהרא"ש זאגט בשם דעם הייליגן חזון איש זכותו יגן עלינו, ווער עס האט א קינד אין שטוב, א זון אדער טאכטער וואס איז גייסטיש נישט מסודר, אדער פיזיש נישט געזונט, אן אינוואליד, השם ירחם - פאסט מען זאל זיך אויפשטעלן פאר די עלטערן אזוי ווי מען שטעלט זיך אויף פאר אן עלטערער איד אדער א תלמיד חכם, ווייל די צער און ווייטאג וואס די עלטערן גייען אריבער - איז נישט מעגליך מען זאל דאס פארשטיין.
ענק קומען אפ מיט דעם אלעס וואס מען דארף אפקומען. מוהרא"ש זאגט (שו"ת ברסלב, מכתב ג' שפו) ווער עס האט א נישט געזונט קינד אין שטוב, א דיסעיבלד אדער גייסטיש אומסטאביל - וועט נישט זען די פנים פון גיהנום, ווייל ער האט שוין געהאט אויף די וועלט די גיהנום, און אויב די עלטערן דערהאלטן זיך, זיי נעמען אן באהבה וואס דער אייבערשטער געבט זיי - דאס איז די העכסטע מדריגה, און דאס איז געווען די מדריגה פון די אבות הקדושים, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (ילקוט איוב, רמז תתק"ח), וואלט איוב נישט גערעדט קעגן דעם אייבערשטן ווען ער האט געליטן זיינע יסורים, אזוי ווי מען זאגט יעדן טאג ביים דאווענען אלקי אברהם, אלקי יצחק, ואלקי יעקב, "כך היו אומרים אלקי איוב", וואלט מען אויך געזאגט אלקי איוב, אבער איוב האט זיך נישט געקענט דערהאלטן, ער האט גערעדט קעגן די אמונה, זעט מען פון דעם אז דאס איז די גרויסקייט פון די אבות הקדושים אברהם, יצחק און יעקב, עס איז אריבער אויף זיי שווערע ביטערע יסורים און זיי האבן נישט געהאט קיין שום טענות אויפן אייבערשטן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת מטות מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי', מאנסי
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
א טעות איז א טעות, אונס רחמנא פטריה, מען רעדט נישט ווען מען מאכט א טעות; מען רעדט ווען מען איז מזלזל אין די הלכות, מען לאכט זיך אויס, מען זאגט: "דאס אז נישט געפערליך, און: "דאס איז נאר א דרבנן", און: "דאס איז נישט די עכטע עבירה" - דאס איז א סכנה, דאס איז זייער שרעקעדיג, מען ווערט קראנק לא עלינו, און מען קען באקומען קינדער בעלי מומין רחמנא לצלן.
מאכט נישט קיין נערוון פון די הלכות, און גייט נישט אריין אין קיין אנגעצויגנקייט צו טראכטן 'אפשר האב איך נישט געהיטן די הלכות', און 'אפשר האב איך געמאכט א טעות'; נישט פון דעם רעדן מיר.
דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן; ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן - ווערן די נערוון שטערקער און געזונטער, מען ווערט פרייליך, מען ווערט רואיג, די לעבן ווערט גן עדן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת דברים, שבת חזון, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפ"ק
לכבוד ... נרו יאיר
מענטשן האבן א טעות, מענטשן מיינען אז די וואך שבת חזון איז א מרה שחורה'דיג שבת; חס ושלום, די וואך איז זייער הייליג. מוהרא"ש זאגט נאך פון הייליגן קדושת לוי זכותו יגן עלינו, וואס האט געזאגט: "ווער עס האט הייליגע אויגן קען זען שבת חזון ווי דער בית המקדש השלישי בויעט זיך אויף".
אפילו מיר זענען ווייט פון די זאכן, מיר זענען קליינע מענטשעלעך, דארפן מיר וויסן אז מיט התקשרות לצדיק איז מען ביי די פלאץ וואו דער צדיק איז. אזוי ווי רבי נתן זאגט (הקדמת ליקוטי הלכות): "איך בין א ננס, א קליינטשיגער - וואס זיצט אויף אן עַנָק, א ריז"; איך בין ווער איך בין, אבער מיט התקשרות לצדיק זיץ איך אויף די העכסטע מדריגה. אז מיר פאלגן דעם הייליגן רבי'ן, מיר לערנען שיעורים כסדרן בכל התורה כולה און מיר זענען זיך מתבודד - קענען מיר אויך זוכה זיין צו זען בנין בית המקדש השלישי.
היינט לכבוד שבת קען מען זיך באדן מיט הייס וואסער לכבוד שבת, אויך טוט מען זיך אן פרישע קליידער לכבוד שבת, און מיר מאכן נישט קיין שום טויש אין שבת קודש, קיין שום זכר לאבילות.
א גוט שבת.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"ג תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן די בריוו.
אז מען היט הלכות - האט מען געזונטע קינדער, און אז חס ושלום מען שפילט זיך ארום מיט די הלכות - קומען אזעלכע ביטערע צרות השם ישמרינו; פרעג איך אייך, וואס ווילט איר ענדערש, גיהנום אויף די וועלט אדער גן עדן?
שפילט אייך נישט מיט פייער, געבט אכטונג וואס מען רעדט אין די טעג, מען טאר נישט רעדן זאכן וואס מען טאר נישט טון, מען טאר נישט אנרייצן דעם מאן, און אויב חס ושלום מען שפילט זיך ארום מיט די זאכן - דארף מען ליגן אין שפיטאל וואכן און חדשים רחמנא לצלן זיך אויסצולייטערן השם ישמרינו, אפהיטן זאל דער אייבערשטער.
די הלכות וכו' איז נישט קיין קנס, די הלכות אין די אידישע שטוב איז נישט קיין שלעכטע זאך; עס איז הייליג, עס איז טייער; וואויל איז דעם וואס היט די הלכות.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
קומענדיגע וואך מאנטאג, ערב ט' באב נאכמיטאג - עסט מען נאכטמאל, נאכדעם דאווענט מען מנחה און מען גייט אהיים עסן די סעודת המפסקת.
ערב ט' באב ווען מען עסט די לעצטע סעודה, די סעודת המפסקת - טאר מען נישט עסן ביי די סעודה מער ווי איין תבשיל; מיר פירן זיך צו עסן א הארטע איי, מיט א שטיקל ברויט איינגעטינקען אין אש.
די סעודה עסט מען זיצנדיג אויף דער ערד אדער אויף א קליין בענקל אונטער דריי טפחים.
מען זאגט פאר די קינדער אז דאס טוען מיר צוליב וואס מיר טרויערן אז מיר זענען שוין אזוי לאנג אין גלות, מיר זענען פארטריבן צווישן די פעלקער.
ביי די זמן וואס מען הויבט אן פאסטן - טוט מען זיך אויס די שיך, ווייל ט' באב טאר מען נישט גיין מיט שיך. אויך דארפן זיך מאן און ווייב דערווייטערן וכו'. אויך טאר מען זיך נישט שמירן דעם גוף און נישט די פנים. אויך איז אסור אין ט' באב זיך צו באדן, אפילו קינדער באדט מען נישט, און אפילו די הענט וואשט מען נאר ביז די עק פינגער. אויך די פנים וואשט מען נישט, און די שמוץ ביי די אויגן מעג מען אראפנעמען מיט פייכטע הענט.
מאנטאג נאכט וועלן מיר זיך אלע אוועק זעצן אויף דער ערד און זאגן מגילת איכה, מיר וועלן אלע וויינען אויף דעם ביטערן גלות, אויך ט' באב אינדערפרי נאך קריאת התורה זאגן מיר מגילת איכה, מיר זיצן אויף דער ערד, מיר קלאגן אויפן חורבן בית המקדש.
ט' באב ביינאכט פאסטן אלע, אפילו קינדער, אלע טרויערן אויפן גלות. די טאטע גייט אין שול און נעמט מיט די קינדער וואס קענען מיט זאגן איכה, די קליינע קינדער לייגט מען שלאפן, און די מאמע זיצט מיט די טעכטער אויף דער ערד, די טעכטער וואס פארשטייען שוין וואס מען רעדט, און מען דערציילט מגילת איכה.
אינדערפרי קענען קינדער עסן, אבער נישט קיין נאש; מען לערנט אויס די קינדער אז אלע דארפן טרויערן אויפן חורבן בית המקדש.
אויך מיידלעך פון די צוועלף יאר, אויך ווייבלעך - אלע פאסטן; אויב איז מען אין די חדשים וואס מען ווארט, אדער אין די חדשים וואס מען זייגט - זאל מען פרעגן א רב אויב מען דארף פאסטן.
ט' באב, ווער עס שלאפט געווענליך מיט צוויי קישנס שלאפט מיט איין קישן, און ווער עס שלאפט מיט איין קישן שלאפט אן קיין קישן.
ט' באב גריסט מען זיך נישט ביז חצות היום, און פאר די עם הארצים וואס ווייסן נישט די הלכה, און אז מען וועט זיי נישט צוריק גריסן וועלן זיי זיך באליידיגן און עס וועט ווערן א מחלוקת - זיי מעג מען צוריק גריסן אונטער די נאז.
ט' באב לערנט מען נישט ווייל מען דארף טרויערן, און לערנען תורה מאכט פרייליך. נאכמיטאג נאך מנחה קען מען לערנען שיעורים כסדרן וואס מען לערנט יעדן טאג, ווי ח"י פרקים משניות, יום תהלים, וכדומה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בהעלותך, י"א סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איר דארפט זיך זייער פרייען אז איר האט זוכה געווען צו א מאן וואס לערנט די הייליגע תורה, איר דארפט דאנקען יעדן טאג דעם אייבערשטן אז איר האט אזא מאן, און בזכות וואס איר העלפט אים דינען דעם אייבערשטן - וועט איר זוכה זיין צו עולם הבא.
אייער מאן האט מיר געבעטן איך זאל אייך שרייבן אביסל חיזוק, זיך נישט מאכן קיין אייגענע הלכות וכו', ווייל עס קען ארויסקומען נישט גוטס. עס איז א קלארע הלכה (יורה דעה סימן קפו, סעיף א), א פרוי טאר זיך נישט בודק זיין סתם אזוי – "כְּדֵי שֶׁלֹּא יְהֵא לִבּוֹ נוֹקְפוֹ", עס קען צוברענגען צו נישט גוטס; אויך אויב מען שפירט א הרגשה און מען האט שוין א חזקה אז עס איז גארנישט - דארף מען זיך נישט בודק זיין; אזוי נעמען אן אלע פוסקים.
אויך איז כדאי צו עסן אין שטוב די סעודות שבת, דאס מאכט א שטארקע קשר צווישן מאן און ווייב. אויך איז דאס זייער וויכטיג פאר די הצלחה פון די קינדער, און פון צייט צו צייט גייט מען צו די עלטערן. אויך שנה ראשונה עסט מען ביי די עלטערן, און אזוי ווי איר זענט שוין אפאר יאר נאך די חתונה איז כדאי פאר די קשר צווישן ענק, און פאר די הצלחה פון די קינדער - צו מאכן די סעודות אין שטוב.
זאגט יעדן טאג תהילים און דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אז ענקער שטוב איז געבויעט אויף תורה.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בהעלותך, י"א סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
*שבועות מיט אנשי שלומינו*
חסדי השם יתברך דעם יום טוב שבועות זענען מיר געווען אין שטעטל קרית ברסלב, עס איז געווען א הערליכע יום טוב, א שיינער קיבוץ.
די ערשטע נאכט צווישן מנחה מעריב איז נאך געווען צען פופצן מינוט פאר רבינו תם'ס זמן, איך האב געפרעגט דעם דיין שליט"א אויב מיר זאלן שוין דאווענען, אדער נאך ווארטן ביז רבינו תם, ווייל דער מגן אברהם זאגט (סימן תצד, בהקדמה) מען זאל נישט מאכן קיין קידוש פאר עס ווערט נאכט, עס דארף זיין שבע שבתות תמימות, אבער דאווענען מעג מען יא, אבער דער טורי זהב זאגט (שם) מען זאל ווארטן אויף מעריב; האבן מיר גערעדט אפאר דיבורים ביז דעם זמן ר"ת.
*א בילקע ארויף א בילקע אראפ*
מיר האבן גערעדט פון וואס דער הייליגער צדיק רבי ברוכ'ל פון מעזיבוז זכותו יגן עלינו - א פעטער פון רבי'ן – זאגט: "מענטש שרעקן זיך ראש השנה, מען גייט דן זיין דעם מענטש וואס גייט זיין די גאנצע יאר, אבער מען דארף זיך מער שרעקן פון יום טוב שבועות", ווייל ראש השנה איז מען דן 'א בילקע ארויף, א בילקע אראפ', די יאר גייט אריבער ביי אלעמען אייניג, איינער האט שבת ביי די סעודה א 'סאוער דאו' חלה און איינער נישט, אבער די יאר איז אייניג. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אין להסתכל אם יהיה לו מעות אם לאו", עס דארף נישט אנגיין אויב מען האט געלט אדער נישט, "כי בין כך ובין כך יבלה ימיו בשוה", ווייל אזוי צו אזוי גייט דאס לעבן אריבער אייניג, נישט קיין חילוק יא געלט אדער נישט געלט, דאס לעבן איז אייניג ביי אלעמען, אבער ווען עס קומט יום טוב שבועות איז מען דן דעם מענטש אויב ער וועט לערנען, וויפיל ער וועט לערנען און צי וועט ער לערנען מיט שמחה - דאס דארף געבן א ציטער פארן מענטש, מען דארף טראכטן 'וואס גייט זיין די יאר? וועל איך לערנען? וועל איך זיין פרייליך מיט מיין לערנען?'
מיר האבן גערעדט מען זאל נישט זיין קיין בטלנים, נאר זיך גוט אויסבעטן ביים דאווענען, ביי די ווערטער: "ונשמח בדברי תלמוד תורתיך", מען זאל בעטן: "הייליגער באשעפער איך וויל זיך פרייען מיט די תורה, איך וויל זיך פרייען מיט די מצוות"; יום טוב שבועות זינגען מיר ביי תפילת מעריב די שטיקל "אהבת עולם", מיר האבן געזינגען די ניגון פון "אבינו אב הרחמן המרחם רחם עלינו", און זיך גוט אויסגעבעטן ביים אייבערשטן: "הייליגער באשעפער מיר ווילן זיך פרייען מיט די תורה".
*שכוח אייבערשטער פאר די תרי"ג מצוות*
ליל שבועות האבן מיר געזאגט אינאיינעם די תיקון, הויך אויפן קול, פסוק בפסוק, אויך האבן מיר געזינגען פרייליכע ניגונים. עס איז געווען זייער פרייליך, מען האט געטאנצן און געזינגען, געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר זענען אידן און נישט קיין גוים. אויך ביי די תרי"ג מצוות האבן מיר נאך יעדע מצוה געדאנקט דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקיים די מצוות, אלע האבן אויסגעשריגן אויפן קול: "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון פריה ורביה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון מילה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון נישט עסן די גיד הנשה", און אזוי ווייטער.
*לערנען זוהר מיט קינדער*
פארן עלות השחר זענען אלע געגאנגען זיך טובל'ן אין מקוה, עס איז געווען ביי אונז אין שטעטל א מנין ותיקין אין אפאר שולן, איך האב זיך יא געלייגט שלאפן. איך בין אויפגעשטאנען צו קריאת שמע און געלערנט מיט מיין מיין זון נחמן נתן נרו יאיר זוהר הקדוש, מיר האבן געלערנט אונטן אין וואלד צווישן די ביימער. מיר לערנען יעדן שבת אינדערפרי זוהר הקדוש, איך טו דאס מיט אלע מיינע קינדער. אזוי ווי מוהרא"ש ברענגט פון דעם הייליגן צדיק פון קאמארנא זכותו יגן עלינו (נוצר חסד אבות, פרק ד): "לו עמי שומע לי", הלואי זאל מען מיך אויסהערן, "בדור הרע הזה", אין דעם היינטיגן דור, "שהמינות גובר", וואס עס איז דא אזויפיל שלעכטס - "היה למדים עם תינוק בן תשעה שנים ספר תיקוני זוהר להגות בה", וואלט מען געדארפט צוגעוואוינען קינדער פון די ניין יאר זיי זאלן עוסק זיין אין לערנען דעם הייליגן זוהר, "והיה אז יראת חטאו קודמת לחכמתו", וואלט דאס זיי געהאלפן זיי זאלן זיין אפגעהיטן פון דעם יצר הרע; קוק נאך אינעם ספר.
*קינדער דארף מען אויסרימען*
עס זענען געקומען נאך אנשי שלומינו זיך צוהערן צום שיעור און עס איז געווארן א שמועס מיט מלמדים. וואס טוט מען מיט א קינד וואס דאווענט נישט מיט, אויב מען זאל אים געבן גוטע ווערטער? מיר האבן גערעדט אז קינדער דארף מען נאר אויסרימען און געבן כבוד, דאס איז די בעסטע מיטל זיי צו מאכן פאר ערליכע אידן. מיר האבן גערעדט אז מיר דארפן קודם האלטן ביים דאווענען, און אז מען וועט גוט קוקן אויף זיך וועט מען זען אז אין די טעג וואס מיר זענען נישט מיט די קינדער שפילן מיר זיך נאך מער ווי די קינדער ביים דאווענען; דער קינד שפילט זיך מיט א שפילצייג און מיר שפילן זיך מיט גליונות, מיט ספרים וכו' וכו'; מיר דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשן מיר זאלן האבן א געפיל אין דאווענען, וועלן די קינדער אויך זוכה זיין צו האבן א געפיל אין דאווענען.
*די זיסע ווערטער "אל יעזבנו נצח סלה ועד"*
אינדערפרי ביים דאווענען האבן מיר געזינגען ביי אהבה רבה די ניגון וואס מען זינגט אין סאטמער, פון הרב הקדוש רבי הערשעלע רימנובער זכותו יגן עלינו. א הארציגע זיסע ניגון, ווען מיר זענען אנגעקומען צו די ווערטער: "ורחמיך ה' אלוקינו וחסדיך הרבים אל יעזבנו", הייליגער באשעפער, רחמנות'דיגער באשעפער, איך בעט דיר, איך וויל דיך נישט אפלאזן, - האבן מיר נאכאמאל אנגעהויבן די ניגון, און געוויינט אויף די ווערטער: "אל יעזבנו נצח סלה ועד", אייבערשטער איך וויל דיך נישט אפלאזן, אייבערשטער איך וויל זיין מיט דיר, טראכטן פון דיר, לעבן מיט דיר, גיין מיט דיר, געדענקען אז דו ביסט מיט מיר, מיין גאנצע לעבן; מיר האבן געוואלט בלייבן ביי די ווערטער, זינגען די ניגון נאכאמאל און נאכאמאל, אבער מען האט שוין געדאפט גיין ווייטער. מען האט ממש געשפירט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן סה) ווען מען זאגט ארויס די ווערטער ביים דאווענען בעטן זיך די ווערטער ביים מענטש, גיי נישט אוועק פון אונז, "איך תוכל להתפרד ממני", ווי אזוי קענסטו אוועק גיין פון מיר, "לגודל ההתקשרות והאהבה שיש בינינו", פון גרויס ליבשאפט וואס מיר האבן, "כי אתה רואה את יקר יופיי וזיוי והדרי ותפארתי", דו זעסט דאך מיין שיינקייט, מיין לויטערקייט, מיין פרעכטיקייט, "ואיך תוכל לנתק עצמך ממני וליפרד מאתי", ווי אזוי קענסטו זיך פון מיר שיידן? "הן אמת, שאתה צריך לילך יותר", ביסט גערעכט אז דו דארפסט ווייטער ענדיגן דאווענען, "כדי ללקט עוד סגולות יקרות וחמודות גדולות", און קלויבן נאך שיינע סגולות מיט די ווערטער פון דאווענען, "אבל איך תוכל ליפרד ממני ולשכוח אותי", אבער ווי אזוי קענסטו מיך אפלאזן? "על כל פנים תראה שבכל מקום שתלך ותבוא לשם לא תשכח אותי, ולא תיפרד ממני", בעט איך דיר פארגעס נישט פון מיר וכו' וכו'; ממש אזוי האבן מיר געשפירט מיט די זיסע ווערטער פון אהבה רבה, ווי דער רבי זאגט דארט: "מלפפת ומחבקת אותו, ואינה מנחת אותו לילך מאיתה", די ווערטער נעמען ארום דעם מענטש און ווילן נישט מען זאל ווייטער גיין.
*בלייבן אין היכל הקודש*
אקדמות האבן מיר געזאגט מיט די זיסע ניגון. דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רנו) דאס איז א ניגון וואס מאכט בענקען צום אייבערשטן, און ביי די ווערטער: "קְבִיעִין כֵּן תֶּהֱווּן, בְּהַנְהוּ חֲבוּרָתָא", האב איך געבעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך וויל בלייבן אין די הייליגע חבורה חבורת היכל הקודש, ווי דער רבי רופט עס (חיי מוהר"ן, סימן שטו) 'חֲבוּרָה אֲהוּבָה וַחֲבִיבָה', נישט אפלאזן אזא הייליגע פלאץ, נישט אוועק גיין"; מען דארף רחמי שמים אויף דעם, ווייל דער סמ"ך מ"ם פארלייגט זיך זייער אוועק צו שלעפן יעדע איינעם פון הייליגן רבי'ן, יעדן איינעם מיט אן אנדערע בלבול, יעדן איינעם שטערט עפעס אנדערש; און אז מען בעט נישט דעם אייבערשטן - פאלט מען אוועק, מען לאזט אפ דעם הייליגן רבי'ן.
*קרעפל פשעטל*
נאכן דאווענען ביי די מילכיגע קידוש איז געווען א הערליכע בילד, זען ווי יונגע און אלטע - אלע פרייען זיך מיט זייערע סיומים; אינגעלייט, בחורים און קינדער האבן מסיים געווען, איינער משניות, א צווייטער גמרא, א דריטער ליקוטי מוהר"ן.
מיר האבן גערעדט פון די מנהג פון עסן קרעפלעך, און מען זאגט אז אלע טעג וואס מען קלאפט - פירט מען זיך צו עסן קרעפלעך; ערב יום הקודש קלאפט מען על חטא - עסט מען קרעפלעך, הושענא רבה קלאפט מען די הושענות - עסט מען קרעפלעך, פורים קלאפט מען ביי המן - עסט מען קרעפלעך און שבועות עסט מען קרעפלעך אבער מען זעט נישט מען זאל קלאפן, נאר דער רבי הויבט אן דעם הייליגן ספר ליקוטי מוהר"ן (חלק א', סימן א): "כמו שהמשוגעים צריכים להכותם", אזוי ווי א משוגע'נער פארשטייט נאר ווען מען שלאגט אים מיט א שטעקן - "כמו כן ממש התורה שעוסקין הוא בחינת מקלות ושמות", אזוי אויך דער מענטש וואס זינדיגט, ער איז פול מיט רוח שטות, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סוטה ג.): "אין אדם עובר עבירה אלא אם כן נכנס בו רוח שטות", דער יצר הרע מאכט משוגע, ווי אזוי קען מען פטור ווערן פון די משוגעת'ן? דורך לערנען תורה - "שבזה מכין ומכניעין את היצר הרע, ומגרשין מן האדם את השגעון והרוח שטות שנכנס בו", די תורה איז צוגעגליכן צו א שטעקן, און אז מען לערנט תורה שלאגט מען דעם יצר הרע, מען שלאגט ארויס די רוח שטות; דעריבער עסט מען קרעפלעך שבועות ווען מען איז מקבל די תורה.
*איך בין נישט פארפאלן*
קיינער קען נישט זאגן ער איז שוין פארפאלן, עס איז נישטא קיין וועג פאר אים ארויס צו גיין פון די טומאה; דער רבי זאגט קלאר עס איז דא פאר יעדן איינעם א וועג ארויס צו גיין פון גלות. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, "שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
*ביימער אין שול*
אויך האבן מיר גערעדט פון דעם מנהג צו ברענגען ביימער אין שול; זאגט דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו, שבועות ווען מען איז דן די פירות האילן - ברענגט מען די ביימער, די עלטערן, און מען זאגט זיי: 'אויב וועלן ענק זיך שיין אויפפירן - וועט זיין גוטע קינדער, גוטע פרוכט'; מיר האבן גערעדט, מען ברענגט די ביימער אין שול, אז די עלטערן קומען יעדן טאג דאווענען אין שול די דריי תפילות - אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער. אז מען קומט וואוינען אין שטעטל, מען גייט זיך קויפן א דירה - דארף מען זען די דירה זאל זיין נעבן א שול, וואו מען וועט קענען גיין דאווענען שבת אלע תפילות.
חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא קז.) אויפן פסוק (דברים כח, ג): "ברוך אתה בעיר", געבענטשט זאלסטו זיין אין שטאט - "שיהא ביתך סמוך לבית הכנסת", דיין שטוב זאל זיין נאנט צום שול; ווער איז א געבענטשטער? דער וואס גייט דאווענען די דריי תפילות אין שול; דעריבער ברענגט מען די ביימער אין שול, אזוי וועט זיין ערליכע דורות.
אויך לייגט מען ביימער אין שטוב; אז מען וועט זיין אין שטוב, מען וועט מחנך זיין די קינדער - וועט זיין גוטע פירות.
*פשוט'ע צירונגען*
נאכמיטאג די ערשטע טאג האבן מיר געליינט די תנאים, מיר האבן געזינגען און זיך מחזק געווען אז מיר זענען געקומען צום רבי'ן אויף יום טוב שבועות מקבל זיין די תורה פון פריש. מיר האבן גערעדט, ביי אונז איז דער מנהג מיר געבן נישט קיין טייערע און עכטע צירונג, מיר געבן פשוט'ע צירונג, אזוי אויך ווען מיר זענען מקבל די תורה, מיר מאכן די חתונה מיט די תורה - דארף נישט זיין קיין עכטע און טייערע, מען קען זאגן א פרק משניות אפילו אן פארשטיין.
אויך האבן מיר גערעדט פון האבן שלום בית, אז דער צדיק וואס האט אויסגעשטעלט די תנאים מיט די כתובה צווישן אידן אינעם אייבערשטן - האט גענומען א משל א מאן און ווייב, אבער אויב חתונה האבן מיינט נישט לעבן מיט ליבשאפט - האט נישט קיין פשט צו מאכן א משל צו קבלת התורה, דאן וועט דאס מקבל זיין די תורה האבן א פנים ווי א פארפאלק וואס לעבן נישט מיט שלום, מיט ליבשאפט, דאס ווייזט אונז אז מען דארף לעבן מיט ליבשאפט; יעצט קען מען מאכן די נמשל צו מקבל זיין די תורה, א תנאים און א כתובה.
*עסן מילכיגס שבועות*
דעם צווייטן טאג שבעות עסן מיר אויך מיליכיגס מיר האבן גערעדט פון זיך נישט קלאפן מיט וואס איז געווען, אזוי ווי מילך מעג מען עסן, וואס באמת קומט דאס פון בלוט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בכורות ו:): "דם נעכר ונעשה חלב", מילך קומט פון בלוט, און מיר ווייסן דאך אז (שם ה:): "היוצא מן הטמא טמא", מיט דעם זעען מיר ביי מילך אז מען טרינקט יא מילך, ווייל דאס איז א נייע באשעפעניש; דאס וויל מען ווייזן יום טוב שבועות ביי קבלת התורה, מיר זאלן זיך נישט קלאפן מיטן עבר, און זאגן: 'איך קען נישט מקבל זיין די תורה, איך בין בלוט', נאר מען זאגט דיר: 'קוק אויף די מילך, אפילו ביסט געווען א שטיק בלוט, רויט ווי עשו הרשע - קענסטו ווערן ווייס ווי יעקב אבינו, ווייס ווי מילך. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה פרק ד, הלכה ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֵה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך דעם עול תורה, דאס הייסט ער נעמט זיך פאָר צו לערנען יעדן טאג די הייליגע תורה - זאגט דער אייבערשטער: "רעכן איך אים כאילו ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט, עס ווערט אויס בלוט, עס ווערט 'דם נעכר ונעשה חלב'.
*עולם התהו*
דעם צווייטן טאג נאכמיטאג האבן מיר געליינט די כתובה. מיר האבן זיך מחי' געווען מיט דעם אז מיר האבן א רבי וואס ראטעוועט אונז פון עולם התהו, דער רבי האט געזאגט: "ווער עס וועט קומען צו מיר דריי מאל א יאר: 'ראש השנה', 'שבת חנוכה' און 'שבועות' - וועט געראטעוועט ווערן פון דעם עונש פון עולם התוהו"; דאס איז נישט נאר נאכן אוועק גיין פון דער וועלט דאס איז אויך ביים לעבן, מען זאל נישט זיין פארנומען מיט דעם און יענעם, מען זעט מענטשן, מען רעדט פון דעם, פון יענעם, ער האקט אויף דעם, דער איז א שגץ, דער איז א לינקער און דער איז פארכאפט וכו', בשעת דער וואס רעדט - דאווענט נישט די דריי תפילות מיט מנין, ליינט נישט קריאת שמע און עפנט נישט אויף א ספר משנה לשנה; דאס איז עולם התוהו, און פון דעם ראטעוועט אונז דער רבי.
*ליבשאפט אין שטעטל*
הרב ר' דניאל איז געקומען א וועג צו גיין פון א שעה, ער איז געווען יום טוב ביי זיין איידעם ישראל נרו יאיר. ער האט מיר געזאגט, ער מוז זאגן א גוטע גרוס פון שטעטל, ער קומט אסאך, ער האט א זון וואס וואוינט נעבן בית המדרש 'אשר בנחל', א זון וואס וואוינט נעבן דעם 'ירושלים שול' און אויך 'עצתו אמונה שול', און זיין אידעם דאווענט אין שול 'פעולת הצדיק'; ער זאגט מיר: "דער ראש ישיבה האט נישט קיין אנונג די ליבשאפט וואס דא איז דא"; ער האט מיר זייער מחי' געווען, ווייל דאס געבט מיר כח, און פארקערט - איך ווער קראנק פון מחלוקת.
*זוך שלום*
איך בין געווען זונטאג נשא ביי א חתונה אין לעיקוואד, נאך די חופה קומט צו מיר דער זיידע און בעט מיר זייער איך זאל מאכן שלום מיט זיין זון. איך זאג אים איך האב גארנישט אויף אים, זאגט ער מיר מיט טרערן: "ער האט אבער יא אויף דיר, און איך בעט דיר זייער מאך שלום מיט אים". איך בין געגאנגען אין דער זייט און זיך מתבודד געווען, איך האב אים אויפגעזוכט, איך זאג אים: "רוף דיין זון איך וועל אים איבערבעטן", ער האט גערופן זיין זון, איך האב גערעדט מיט אים פאר צוואנציג מינוט, אים הונדערט מאל איבערגעבעטן און מיר האבן שלום געמאכט. אויך האב איך געטראפן נאך איינעם וואס האט אויף מיר א שווער הארץ, איך בין צוגעגאנגען צו אים און אים איבערגעבעטן. נאכדעם האב איך געטראפן נאך א בחור וואס האט דא געלערנט און האט אויף מיר א שווער הארץ, איך האב אים אויך איבערגעבעטן. איך טו דאס אלעס ווייל מוהרא"ש האט מיר געלערנט אז זיין צוקריגט איז סטרא אחרא, און שלום איז קדושה, און ווען מען איז נישט גערעכט - איז נישט קיין קונץ יענעם איבער צו בעטן, דער קונץ איז, ווען מען איז גערעכט, מען ווייסט קלאר אז מען האט גארנישט געטון - דעמאלט דארף מען זיך שטארקן אויף די געפילן און טון וואס איז ריכטיג.
*בעט איבער ווען דו ביסט נישט גערעכט*
דאס זאג איך דיר אויך, ווען דיין ווייב בלאזט אויף דיר, זי רעדט נישט שיין צו דיר, און דו ווייסט אז דו ביסט שולדיג דא - איז נישט קיין קונץ צו זאגן: "זיי מיר מוחל" און זיך איבערבעטן; אודאי דארפסטו איבערבעטן, דו האסט איר דאך אויפגערעגט. דער חידוש וואס מוהרא"ש לערנט אונז, ווען מען איז בכלל נישט שולדיג, מען האט גארנישט שלעכטס געטון, סתם, זי האט געהאט א שווערע טאג און זי בלאזט עס אויס אויף דיר, דו שפירסט ווי דו ווילסט איר זאגן: 'וואס ווילסטו פון מיר? איך האב דיר גארנישט שלעכטס געטון' - דעמאלט זאלסטו זאגן: "זיי מיר מוחל" און זען עס זאל זיין שלום.
*נישט מבטל זיין חדר*
געווענליך טאנצן מיר מוצאי יום טוב, אבער די יאר האב איך געבעטן די גבאים מען זאל נישט טאנצן, ווייל די קינדער דארפן האבן חדר, און היות אסרו חג איז פרייטאג, און אז מען וועט טאנצן וועט מען נישט אנהויבן פאר צוועלף און אהיים גיין גייט מען פרייטאג אום איינס אזייגער - זאל מען די יאר נישט מאכן קיין טאנצן.
*פארן אויף אומאן*
שבת פרשת נשא בין איך געבליבן אין שטעטל. שבת אינדערפרי האבן מיר גערעדט פון זיך גרייטן צו פארן קיין אומאן, די כולל אינגעלייט האבן מיר געפרעגט אויב מען איז מחויב צו פארן דוקא מיטן טשארטער, ווייל די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא נז:) אויב א מענטש האט צוויי וועגן צו גיין, אין איין וועג שטייען פרויען און וואשן וועש און זיי האבן אויפגעדעקטע הענט און אויפגעדעקטע פוס, אויב איז דא דרכא אחרינא איקרא רשע. מיר האבן גערעדט פון נישט פארן אליין, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ברכות פרק ד, הלכה ד): "כל הדרכים בחזקת סכנה", אז מען פארט אליין - קען מען זייער גרינג אראפפאלן, מען מוז פארן מיט א חבורה, ערליכע אינגעלייט; דאס היט דעם מענטש נישט צו פאלן.
מאך שוין דיינע פלענער קיין אומאן, פאר נישט אליין, פאר מיט א חבורה, נעם זיך צוזאם ערליכע חברים - וועסטו נישט אראפפאלן.
איך מוז מקצר זיין, איך מוז לויפן צו די בחורים, זיי ווארטן אויף חיזוק, זיי זענען אזוי צעבראכן, זיי ווילן חתונה האבן און עס גייט זיי נישט. איך האב נאר געשריבן א פינטל פון יום טוב, הלואי זאלן די אינגעלייט אראפשרייבן אלע דיבורים און אלע התחזקות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בחוקותי, כ"ב אייר, ל"ז לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
מאך זיך נישט משוגע מיט ספיקות און בלבולים וכו', אז מען האט א שאלה פרעגט מען דעם דיין, און אז מען פרעגט א רב און דער רב פסק'נט - איז אזוי דער פסק, ואין להרהר אחריה.
זוך נישט קיין חומרות ווען עס איז דא שאלות פון וכו'; חכמינו זכרונם לברכה זאגן בפירוש אויף די הלכה (נדה נח:) רבי עקיבא האט געזוכט צו מקיל זיין און די תלמידים האבן נישט פארשטאנען, האט רבי עקיבא זיי געזאגט: "מה הדבר קשה בעיניכם, שלא אמרו חכמים הדבר להחמיר אלא להקל".
מען ווערט נישט מער ערליכער איד ווען מען גייט צו דיינים, רבנים - וואס פסק'נען לחומרא; דאס איז נערווען וכו' וכו'.
זאג ח"י פרקים משניות, דאס היילט די נערווען.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ט' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי' מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי
איך האב געהערט די הודעה.
מען דארף אויסלערנען די תלמידות, יעדע מאל מען הויבט אן שרייבן זאל מען אנהייבן מיטן דערמאנען דעם אייבערשטנ'ס נאמען, ווי צום ביישפיל בס"ד אדער ב"ה. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, די מקור קומט פון די הייליגע חשמונאים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ראש השנה, יח:) די יוונים האבן גוזר געווען מען זאל נישט מזכיר זיין שם שמים, "וכשגברה מלכות חשמונאי ונצחום", און ווען די הייליגע חשמונאים האבן געווינען די מלחמה, "התקינו שיהו מזכירין שם שמים אפילו בשטרות", האבן זיי מתקן געווען מען זאל דערמאנען דעם אייבערשטנ'ס נאמען נישט נאר ביים רעדן נאר אויך ביים שרייבן; מען לערנט אויס די קינדער, יעדע מאל מען הויבט אן שרייבן, שרייבט מען: בס"ד - די ראשי תיבות פון בסייעתא דשמיא, ב"ה - די ראשי תיבות פון ברוך השם, לה"ו - די ראשי תיבות פון לה' הארץ ומלואה, אדער: בעהי"ת בעזרת השם יתברך.
איך פריי זיך זייער אז מען לערנט הלכה, דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער זאגט (ספר ויואל משה מאמר לשון קודש, אות לב; מט) מען זאל לערנען מיט פרויען און מיידלעך הלכות שבת, הלכות ברכות, וכדומה.
דער עיקר דארף מען אריינלייגן כוחות אין הלכה למעשה, ווייל אז מען וועט לערנען נאר די כללים, צום ביישפיל ביי הלכות בישול - אז מען וועט לערנען די הלכות פון כלי ראשון כלי שני, עירוי, לח, יבש - אן עס ארויסברענגען אויף אקטועל - וועלן די מיידלעך גארנישט וויסן; די ריכטיגע צוגאנג איז, נאכן ענדיגן הלכות בישול - אויסלערנען אויף למעשה; ווי אזוי מאכט מען שבת א קאווע? מעג מען שבת מאכן טיי? ווען לייגט מען די לאקשן שבת, אין די זופ? אדער אין טעלער איידער מען לייגט די זופ? מעג מען לייגן זאלץ אינעם טאפ נאכן איר אראפנעמען פון פייער? און וואס טוט זיך אין טעלער? דאס איז די ריכטיגע וועג צו לערנען.
אזוי אויך ווען מען לערנט הלכות יחוד שטעלט מען אין אנהויב אוועק די כללים, אבער מען מוז עס ענדיגן מיט אלע פרטים און פרטי פרטים, זיי זאלן וויסן ווי אזוי צו זיין אפגעהיטן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב
אז דו ווילסט מצליח זיין אין לערנען, דו ווילסט געדענקען דאס לערנען, און ווען דו ענדיגסט א סימן אין שלחן ערוך, א מקצוע – צו קענען די הלכות קלאר – זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם; ביים דאווענען ביי אהבת עולם אינדערוואכן, און ביי אהבה רבה - זאלסטו זיך אפשטעלן און בעטן: "ותן בלבינו בינה להבין ולהשכיל וכו'". "והאר עינינו בתורתיך" – זאלסטו בעטן מיט טרערן אז עס זאל דיר ליכטיג ווערן די אויגן אין די תורה; אנשטאט זיצן אויף איין סעיף א לאנגע צייט און קוועטשן אזוי לאנג - זאלסטו דאווענען און וויינען צום אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין לכתרה של תורה.
גיי התבודדות יעדן טאג צופרי, אינמיטן טאג און ביינאכט, און בעט אסאך פאר דעם; זאלסט פארשטיין די תורה, און זוכה זיין ללמוד וללמד לשמור ולעשות.
ווייז דעם בריוו פאר אלע כולל אינגעלייט.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חיי שרה, כ"ב מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי' מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב
איך האב געהערט אייער הודעה.
בנוגע זוכן נאך לימודים וואס צו לערנען וכו'; א שאד מען לערנט נישט מער הלכות מיט די בית פיגא תלמידות, אנשטאט זוכן פון אונטער דער ערד מיט זייטיגע לימודים, מען זוכט וואס צו טון מיט די קינדער, ענדערש דארף מען לערנען מיט זיי הלכות.
מיידלעך דארפן קענען גוט הלכות שבת, הלכות יחוד, הלכות ברכות, און הלכות כשרות פון א כשר'ע קאך; ווייל נאך אביסל גייען זיי אויפשטעלן אידישע שטיבער, דארפן זיי גוט קענען הלכות, און אודאי העיקר זאל מען לערנען מיט זיי הלכות שבת; ווייל דער הייליגער רבי ר' יונתן אייבשיץ זכותו יגן עלינו זאגט (ספר יערות דבש חלק ב, ב) אז ווער עס האט נישט אדורך געלערנט הלכות שבת כאטשיג צוויי דריי מאל - איז כמעט נישט מעגליך ער זאל זיין א שומר שבת; מען ווייסט אפילו נישט וואס מען האט צו טון און וואס די הלכות זענען.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - ב' פרשת חיי שרה, כ"ג מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
חס ושלום האבן א גוי'טע אין שטוב ווען אייער מאן איז דארט און איר זענט נישט אין שטוב; עס איז אסור באיסור יחוד, און לויט רוב פוסקים איז דאס אסור מדאורייתא.
אז איר ווילט נעמען א גוי'טע אין שטוב זאל דאס זיין לכתחילה אין די צייט וואס אייער מאן איז בכלל נישט אין שטוב, און אז מען קען דאס נישט אויסארבעטן - זאל דאס זיין נאר ווען איר זענט אין שטוב, אבער אז איר גייט צו די ארבעט און אייער מאן זיצט אין שטוב - זאלט איר נישט נעמען קיין גוי'טע.
מען טאר זיך נישט שפילן מיט איסור יחוד ווייל מען קען אראפפאלן אין שאול תחתית ומתחתיו רחמנא לצלן, מען קען אלעס פארלירן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת האזינו ב', ד' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
מען מוז האלטן די הלכות אין די טעג וואס עס גייט אן די הרחקות; נישטא קיין היתר, נישטא קיינער וואס קען זאגן מען קען מקיל זיין, אויב חס ושלום מען האלט נישט די הלכות קען מען זייער ביטער אפשניידן.
חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (שבת יג.) איינער איז געשטארבן יונג נאר צוליב דעם וואס ער האט נישט געהאלטן די הלכות פון הרחקות.
דער אייבערשטער זאל ענק היטן פון שלעכטס; מען האט יעצט אנגעהויבן א נייעם יאר, זאלט איר תשובה טון און היטן די הלכות.
א גמר חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת האזינו ב', ו' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
פון ווען אייער מאמע צינדט אן די שבת ליכט - ווערט שבת, און מען קען שוין נישט עסן און נישט טרינקען ביז מען הערט קידוש. דעריבער איז גוט צו עסן און טרינקען איידער מען צינדט די שבת ליכט און ווארטן ביז די שבת סעודה, ביז מען הערט קידוש.
אויב מען זעט מען קומט נישט אן צו קענען עסן און טרינקען - קען מען זיך אויסנעמען אז מען איז נישט מקבל שבת ביים צינדן די שבת ליכט, דעמאלט קען מען נאך טרינקען און עסן נאכן צינדן די ליכט ביז עס ווערט טינקל.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א גמר חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
פארבינדט זיך מיטן דיין און פרעגט אים וואס צו טון, ווי אזוי זיך צו פירן. שעמט זיך נישט צו דערציילן די גאנצע מעשה; אז איר האט יעצט געטראפן די שאלות און אז איר האט אינגאנצן פארגעסן פון די שאלות און איר האט ווייטער געלעבט אין שטוב וכו' השם ישמרינו; דער דיין וועט אייך מדריך זיין וואס צו טון.
אונס רחמנא פטריה, ווערט נישט פארלוירן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
מארגן נאכט וועלן מיר זיך אלע אוועק זעצן אויף דער ערד און זאגן מגילת איכה, מיר וועלן אלע וויינען אויף די ביטערע גלות.
ט' באב ביינאכט פאסטן אלע, אפילו קינדער; אלע טרויערן אויפן גלות. אינדערפרי קענען קינדער עסן, אבער נישט קיין נאש; מען לערנט אויס די קינדער אז אלע דארפן טרויערן אויפן חורבן בית המקדש.
אויך מיידלעך פון די צוועלף יאר, אויך ווייבלעך - אלע פאסטן; אויב איז מען אין די חדשים וואס מען ווארט, אדער אין די חדשים וואס מען זייגט - זאל מען פרעגן א רב אויב מען דארף פאסטן.
ט' באב טוט מען אויס די שיך, ט' באב דארפן זיך מאן און ווייב דערווייטערן, ט' באב טאר מען זיך נישט שמירן דעם גוף און נישט די פנים.
ט' באב ווער עס שלאפט געווענליך מיט צוויי קישנעס - זאל שלאפן מיט איין קישן, און ווער עס שלאפט מיט איין קישן - זאל שלאפן אן קיין קישן.
ט' באב באדט מען זיך נישט, אפילו קינדער, און אפילו די הענט וואשט מען נאר ביז די עק פינגער. אויך די פנים וואשט מען נישט, און אויב עס איז דא שמוץ ביי די אויגן מעג מען דאס אראפנעמען מיט פייכטע הענט.
ט' באב גריסט מען זיך נישט ביז חצות היום, און אויב איינער גריסט מעג מען צוריקגריסן האלבוועגס.
ט' באב לערנט מען נישט ווייל מען דארף טרויערן און לערנען תורה מאכט פרייליך. נאכמיטאג נאך מנחה קען מען לערנען שיעורים כסדרן וואס מען לערנט יעדן טאג, ווי ח"י פרקים משניות, יום תהלים, וכדומה.
אשר בנחל קען מען לערנען ט' באב.
ט' באב ארבעט מען נישט, נאך חצות קען מען מקיל זיין ביי געוויסע פעלער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, ערב ט' באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן
מרת ... תחי'
בנוגע זיך שערן אינעם טאג וואס מען גייט וכו'; עס איז נישט קיין לכתחילה, ווייל עס קען זיין די קליינע האר בלייבט קלעבן און עס איז א חציצה, מען דארף זיך שערן אינעם פערטן טאג אדער פינפטן טאג.
בדיעבד אז מען האט פארגעסן זיך צו שערן קען מען זיך שערן אויך נענטער ווען מען גייט וכו', אבער לכתחילה שערט מען זיך נישט אינעם טאג וואס מען גייט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
היינט איז ראש חודש אב; שטייט פון צדיקים, מען זאגט ביים ראש חודש בענטשן "מנחם-אב" - ווייל מיר טרייסטן דעם טאטן, מיר טרייסן דעם אייבערשטן מיט אונזערע מצוות ומעשים טובים וואס מיר טוען.
אויך שטייט פון צדיקים אז דיקא יעצט אין די טעג פון חורבן איז נתגלה געווארן דאס ליבשאפט פונעם אייבערשטן צו אונז. ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא נד:) ווען די גוים זענען אריין אין קדשי קדשים חרוב מאכן דעם בית המקדש - זענען די כרובים געווען מעורים זה בזה, דאס איז די סימן פון ליבשאפט פונעם אייבערשטן צו אידישע קינדער.
וואו דו ביסט און אין וועלכע מצב דו געפינסט זיך - זאלסטו געדענקען אז דער אייבערשטער האט דיך ליב, ער איז מיט דיר ביי דיר און נעבן דיר, און אז מען לעבט מיט דעם - איז אלעס אנדערש; אז מען לעבט מיט די מחשבה 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר' - גייט אלעס אנדערש, דאס איז דביקות בה'.
מען טאר זיך נישט באדן פון ראש חודש ביז מוצאי ט' באב לשם תענוג, אבער לצורך מצוה, אדער לרפואה, אדער ווען מען טוט דאס אראפ צו נעמען די שווייס - מעג מען.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א גוטן חודש.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת בהר בחוקותי, י"ח אייר, ל"ג לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן, אתרא קדישא מירון
לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר
דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר די מתנה, דיין ווייב תחי', און האלט איר טייער. רעד צו איר אזוי ווי מען רעדט צום חשוב'סטן מענטש, רעד צו איר איידל און ווייך, און אנטלויף פון אלע פארדריידטע לימודים; שפיי אויס די פאלשע הדרכות פון חומרות ופרישות. דער הייליגער רבי האט אונז געלערנט אז חומרות און פרישות איז שטותים און דמיונות (עיין לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד), און דאס ווארפט אראפ דעם מענטש אין עבירות רחמנא לצלן.
ליידער אין ברסלב לערנט מען מיט אברכים די דמיונות, מען נעמט טייערע אברכים, מען פארדרייט זיי מיט נארישע זאכן; נאכמאכן דעם ברסלב'ער חסיד און נאכמאכן דעם - דאס ווארפט אראפ דעם מענטש. ברודער טייערער, מיר האבן א הייליגע תורה, מען דארף זיך פירן לויט ווי עס שטייט אין די תורה, היטן די הלכות און גארנישט מער.
ברסלב'ער חסידים (אמת'ע ברסלב'ער חסידים, נישט עכטע) פירן זיך יעדן טאג אינדערפרי נאך מודה אני צו זאגן א דאנק פארן אייבערשטן פאר די ווייב און פאר די קינדער, זיי דערמאנען זיך ווי אזוי זיי האבן אויסגעזען פאר די חתונה, זיי חזר'ן די חסדים און ניסים.
