בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת היכל הקודש ירושלים

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אויף דיין פראגע וואס טוט מען וועגן פאסטן, דו לערנסט אין ספר המידות דאס גרויסקייט וואס מען איז זוכה דורך תעניתים, און פון די אנדערע זייט זאגט מען אז מען זאל נישט פאסטן, דו ווילסט פארשטיין וואס צו טון; עס איז געווען אין רבינ'ס צייט א שטיק צייט וואס דער הייליגער רבי האט געגעבן פאר אנשי שלומינו תיקונים געוויסע טעג צו פאסטן, אבער שפעטער האט דער רבי דאס מבטל געווען, און דער הייליגער רבי נתן וויינט צום אייבערשטן אין די תפילות (ליקוטי תפילות, נ): "וּבְכֵן תְּרַחֵם עָלַי, וּתְזַכֵּנִי וְתוֹרֵנִי וּתְלַמְּדֵנִי, שֶׁאֶזְכֶּה לֵידַע בֶּאֱמֶת אֵיךְ לְהִתְנַהֵג בְּעִנְיַן הַתַּעֲנִיּוֹת שֶׁאֲנִי מְחֻיָּב לְהִתְעַנּוֹת בִּשְׁבִיל תְּשׁוּבָה עַל עֲווֹנוֹתַי הָרַבִּים כִּי אַתָּה לְבַד יָדַעְתָּ אֶת כָּל הַמְּנִיעוֹת וְכָל הַסְּפֵקוֹת וְהַבִּלְבּוּלִים שֶׁיֵּשׁ לִי עַל זֶה, עַד שֶׁאֵינִי יוֹדֵעַ לָתֵת עֵצוֹת בְּנַפְשִׁי כְּלָל בְּעִנְיַן זֶה שֶׁל תַעֲנִיּוֹת וְאַתָּה יוֹדֵעַ כַּמָּה אֲנִי צָרִיךְ לְהִתְעַנּוֹת עַד אֲשֶׁר כָּל יָמַי לֹא יַסְפִּיקוּ לִי לְהִתְעַנּוֹת חֵלֶק אֶחָד מֵאֶלֶף וּרְבָבָה מִמַּה שֶּׁאֲנִי צָרִיךְ לְהִתְעַנּוֹת עַל תִּקּוּן חֵטְא וּפְגַם אֶחָד מֵחֲטָאַי וּפְשָׁעַי וּפְגָמַי הַמְרֻבִּים מְאד וְאֵין אִתָּנוּ יוֹדֵעַ עַד מָה", הייליגער באשעפער ווייז מיר דעם וועג וואס האב איך צו טון מיט תעניתים, דארף איך פאסטן צו מתקן זיין מיינע עבירות? וויפיל דארף איך פאסטן?

ביי אונז איז נישט שייך די גאנצע זאך פון תעניתים, דער רבי האט אונז בפירוש געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קנד): "שֶׁעִקַּר מַה שֶּׁהִגִּיעַ לְמַדְרֵגָתוֹ, הוּא רַק עַל יְדֵי עִנְיַן 'פְּרָאסְטִיק'", ער איז צוגעקומען צו זיינע מדריגות נאר דורך זיך פירן פשוט, "שֶׁהָיָה מְדַבֵּר הַרְבֵּה וּמֵשִׂיחַ הַרְבֵּה בֵּינוֹ לְבֵין קוֹנוֹ", ער האט אסאך געשמועסט און גערעדט צום אייבערשטן, "וְאָמַר תְּהִלִּים הַרְבֵּה בִּפְשִׁיטוּת", און ער האט געזאגט אסאך תהילים, "וְעַל יְדֵי זֶה דַּיְקָא הִגִּיעַ לְמַה שֶּׁהִגִּיעַ", און נאר אזוי האט ער זוכה געווען צו וואס ער האט זוכה געווען, "וְדִּבֵּר עִם כַּמָּה צַדִּיקִים גְּדוֹלִים", און דער רבי האט גערעדט מיט אסאך גרויסע צדיקים, "וְאָמְרוּ גַּם כֵּן", זיי האבן אים אויך געזאגט די זעלבע זאך, "שֶׁלֹּא הִגִּיעוּ לְמַדְרֵגָתָם", זיי זענען נישט צוגעקומען צו זייערע מדריגות, "כִּי אִם עַל יְדֵי עִנְיָן פְּרָאסְטִיק", נאר דורך די פשוטע עבודה, "שֶׁעָסְקוּ בַּעֲבוֹדָתָם בִּפְשִׁיטוּת גָּמוּר בְּהִתְבּוֹדְדוּת וְשִׂיחָה בֵּינוֹ לְבֵין קוֹנוֹ", זיי האבן אסאך גערעדט צום אייבערשטן פשוט'ערהייט, און אסאך געשמועסט מיטן אייבערשטן, "וְעַל יְדֵי זֶה הִגִּיעוּ לְמַה שֶּׁהִגִּיעוּ, אַשְׁרֵי לָהֶם", און נאר אזוי זענען זיי צוגעקומען צו וואס זיי זענען צוגעקומען, וואויל איז זיי.

לערן ספר המידות, דאס וועט דיך מאכן פאר אן ערליכער איד, און בעט דעם אייבערשטן אויף יעדע סעיף דו זאלסט זוכה זיין קומען צו דעם, און אז דו זעסט זאכן וואס עס איז דיר שווער - זאלסטו פרעגן דיין מגיד שיעור, אויך קענסטו מיר שרייבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

דריי הנהגות צו טון אין די ימי השובבי"ם

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויחי, י"ז טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מיר פאסטן נישט שובבי"ם, דער רבי האט אונז געזאגט נישט צו פאסטן.

מיר זענען עוסק אין די טעג אין זאגן תהלים, אויך איז דא ביי אנשי שלומינו וואס פירן זיך אין די שובבי"ם וואכן איין טאג אין וואך נישט צו עסן אן עסן פון א באשעפעניש נאר עסן וואס וואקסט; קאווע אן מילך, און גרינגצייג מיט פרוכט.

אויך איז דא א מנהג ביי אנשי שלומינו צו אויסלייזן די פ"ד תעניתים מיט צדקה. דער הייליגער אריז"ל זאגט מען דארף פאסטן אויף יעדע חטא פיר און אכציג תעניתים, אבער מיר קענען נישט פאסטן, דער רבי לאזט אונז נישט פאסטן, מיר פאסטן נאר די תעניתים וואס די תורה און די חכמים זאגן; יום כיפורים, און אויך די תעניתים מדרבנן: עשרה בטבת, י"ז תמוז, ט' באב, צום גדלי' און תענית אסתר; ממילא לייזט מען אויס די פ"ד תעניתים מיט פ"ד פרוטות לצדקה, מען געבט יעדן טאג - אין די וואכן פון שובבי"ם - פ"ד פרוטות לצדקה; עס זענען דא וואס געבן פ"ד שקל, פ"ד דאלער וכו' - אבער לא פחות פון פ"ד פרוטות.

די דריי הנהגות קענסטו טון; זאגן דעם יום תהילים יעדן טאג, געבן צדקה, און אויב איז גרינג איין טאג נישט צו עסן א דבר היוצא מן החי.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת שמות, י"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אז מען פארשעמט דיך אין שטוב אדער אין ארבעט - זאלסטו נישט ענטפערן, זיי מקיים וואס דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ו): "עִקַּר הַתְּשׁוּבָה שֶׁיִּשְׁמַע בִּזְיוֹנוֹ, יִדֹּם וְיִשְׁתֹּק", אז מען שווייגט אפ אויף אלע בזיונות - דאס איז תשובה.

דאס ווייסטו אז דער רבי האט אונז נישט געלאזט פאסטן, מיר פאסטן נאר די תעניתים וואס שטייען אין שלחן ערוך, אבער אין די שובבי"ם טעג פאסטן מיר נישט. דער רבי זאגט אונז מיר זאלן נישט ענטפערן אויף בזיונות, דאס איז אונזער פאסטן, דאס איז אונזער וועג זיך צו רייניגן.

שווייג אפ ווען מען טוט דיר וויי, בעיקר זאלסטו שווייגן אין שטוב; אז דיין ווייב זידלט דיך אפ, זי טוט דיר וויי - זאלסטו חס ושלום ענטפערן, הער אויס און זאג: "זיי מיר מוחל", און האב איר ווייטער ליב; וועט די שכינה רוען ביי דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר, תענית אסתר, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

היינט נאכט גייען מיר אריין אינעם גרויסן טאג פורים. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עד) דער יום טוב פורים איז אן הכנה צום יום טוב פסח וכו', ווייל "בַּתְּחִלָּה הָיוּ כָּל הַהַתְחָלוֹת מִפֶּסַח, וְעַל כֵּן כָּל הַמִּצְווֹת הֵם זֵכֶר לִיצִיאַת מִצְרָיִם. וְעַכְשָׁו... (וְלֹא סִיֵּם)" און דער רבי האט נישט אויסגעפירט. זאגט רבי נתן (לקוטי הלכות ברכת הריח והודאה ד, אות כה): "וְעַכְשָׁיו כָּל הַהַתְחָלוֹת הוּא מִפּוּרִים", יעצט איז אלעס אנגעוואנדן אין פורים; ווייל אלע צרות וואס א מענטש ליידט - איז פון חסרון אמונה, דאס איז עמלק. די קליפה פון עמלק איז מאכן פארגעסן פונעם אייבערשטן, אזוי ווי דער פסוק זאגט (שמות יז, ז - ח): "הֲיֵשׁ ה' בְּקִרְבֵּנוּ אִם אָיִן", איז דער אייבערשטער דא אדער נישט, "וַיָּבֹא עֲמָלֵק", נאר דורך דעם ליידט מען אלע צרות, און פורים ווען מען מעקט אויס עמלק, מען ענדיגט מיט אלע ספיקות, מען נעמט אריין די אמונה אז 'אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא קיין שום זאך אויסער דעם אייבערשטן' - אזוי איז מען זוכה ארויסצוגיין פון אלע צרות.

גיי אין א שטילע ווינקל און וויין זיך אויס צום אייבערשטן, בעט אים אין דיין שפראך, פון דיין פלאץ - פשוט'ע דיבורים. אזוי זאלסטו טון יעדן טאג, וועסטו זוכה זיין צו שפירן א ליכטיגקייט, א זיסקייט אין לעבן.

ביי אונז פאסטן נישט די פרויען און מיידלעך תענית אסתר.

בעזרת ה' יתברך

ליל שישי פרשת בשלח, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן

שלום וברכה מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו

מיר שטייען יעצט אין די לעצטע צוויי וואכן פון שובבי"ם, מיר וויל אלע זוכה זיין צו פאררעכטן וואס מיר דארפן פאררעכטן. פאסטן קענען מיר נישט, סיי מיר האבן נישט קיין כח צו פאסטן, און אפילו אויב מיר האבן יא כח - האט דער רבי אונז געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תצא) מיר זאלן נישט פאסטן; איז וואס זאלן מיר טון צו מתקן זיין וואס מיר דארפן מתקן זיין?

מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, מיט אמונה קען מען אלעס פאררעכטן; ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך 'אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא גארנישט אויסער אים; דומם, צומח, חי, מדבר, הכל לכל איז ער' - איז אים דער אייבערשטער מוחל אלע עבירות און ער איז זוכה צו אלע תיקונים.

שטארקט זיך מיט אמונה אינעם אייבערשטן, דאס וועט אייך מתקן זיין. דער רבי זאגט (ספר המדות אות אמונה, סימן לג): "עַל יְדֵי אֱמוּנָה, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יִסְלַח לְךָ עַל כָּל עֲווֹנוֹתֶיךָ", דורך אמונה וועט דער אייבערשטער דיך מוחל זיין אויף אלע דיינע עבירות; רעד צום אייבערשטן, בעט אויף אמונה, בעט: "הייליגער באשעפער, ווען וועל איך שוין זוכה זיין צו א קלארע לויטערע אמונה? הייליגער באשעפער ווען וועל איך שוין זוכה זיין דיך צו שפירן, דיך צו זען און נאר פון דיר טראכטן, הייליגער באשעפער איך וויל נאר דיר, איך וויל זיך צוריקקערן צו דיר, הייליגער באשעפער איך וויל נכלל ווערן אין דיר"; אזוי איז מען זוכה צו אלע תיקונים.

דעם קומענדיגן וואך האבן מיר חמשה עשר בשבט, ראש השנה פאר די ביימער; זאלט איר מאכן א סעודה אין שטוב, יעדער איינער מיט זיין משפחה מיט די קינדער. געבט אייך אפ מיט די קינדער, לאזט נישט די קינדער אויף הפקר, קינדער זענען אזוי ווי ביימער; אז מען פלאנצט זיי, מען באוואסערט זיי - וואקסן שינע ביימער, קומען שיינע דורות, ווידעראום אז די גאנצע קאפ ליגט אין געלט - וואס קען מען שוין ערווארטן פון די קינדער? וועלן די קינדער אויך נאכלויפן געלט.

ביי אונז אין אמעריקע שרעקט אן די נייעס אז די וואך שבת גייט זיין גאר א שטארקע פראסט, פרעגט מיך איינער אויב ער דארף גיין דאווענען אין שול מיט מנין אדער ער קען בלייבן אין שטוב, האב איך אים געזאגט: "מילא דו זאגסט דו קענסט נישט גיין ארבעטן ווייל עס איז זייער קאלט - איז איין זאך, אבער דאווענען? אז דו וועסט נישט גיין דאווענען ווייל עס איז קאלט, וועלן דיינע קינדער זאגן זיי איז קאלט יעדע וואך, זיי וועלן בכלל נישט גיין אין שול".

פארשטייט זיך, עס דארף גיין מיט שמחה; דאס וויכטיגסטע זאך איז - זיין פרייליך ביים טון מצוות, טון מצוות מיט א חיות, מיט א לעבעדיגקייט; יעדע טריט צום שול, ווען דו גייסט מיט דיינע קינדער - זאלסטו זיי זינגען "ווי גליקליך זענען מיר, מיר זענען פון די אויסדערוועלסטע פאלק, קינדער פון אייבערשטן, מיר גייען דאווענען צום אייבערשטן! די אומות העולם האבן נישט וואס מיר האבן".

אזוי אויך ווען עס קומט צו טון מצוות זאלסטו זינגען פרייליכע טענער, נישט גיהנום טענער 'אויב מען טוט נישט אזוי און אזוי גייט מען אין גיהנום'; לאז אפ די גיהנום, שבת איז נישטא קיין גיהנום, שבת איז נאר דא גן עדן.

יעצט איז פונקט א יאר פון אונזער חדר היכל הקודש אין ירושלים, מה אשיב לה' כל תגמולוהי עלי, אז מיר קענען מחנך זיין אונזערע קינדער מיט אמונה, מיט יראת שמים, מיט קדושה. פאר דעם פרט אליינס, אז מיר קענען לערנען אונזערע קינדער זאלן רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן - איז דאך שוין אלעס כדאי; אז די קינדער זאלן הערן במשך זייערע יארן, פון קינדער-גארטן ביז די חתונה הונדערטער טויזנטער מאל: 'עס איז דא א באשעפער', 'רעד צום באשעפער', 'דער אייבערשטער האט דיך ליב', 'דיינע מצות מאכן א רעש אין הימל', 'יעדע ווארט וואס דו רעדסט צום אייבערשטן הערט מען אין אלע וועלטן', און דאס גלייכן.

אזוי אויך אז מען רעדט צו די קינדער זיך צו היטן פון מניוולים. ליידער רעדט מען נישט, און דארט וואו מען רעדט שוין יא, רעדט מען אונטער די נאז, אז קיין שום קינד האט נישט קיין אנונג וואס מען רעדט. אבער ביי אונז, ביים רבינ'ס חדר - רעדט מען יא, מען זאגט די קינדער: "היט זיך פון מניוולים", "היט זיך פון לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש".

וואס זאל איך אייך זאגן מיינע טייערע ברידער, איך בין דער חתן מלמד אין אמעריקע פאר אונזערע חתנים, די קינדער וואס קומען פון רבינ'ס חדר גייען צו די חתונה מיט א ריינעם העמד. אזוי ווי דער רבי האט מבטיח געווען (חיי מוהר"ן, סימן תקיז) די וואס וועלן קומען צו אים פאר די זיבן - וועלן חתונה האבן מיט א ריין העמד, דאס מיינט אן פוגם זיין באות ברית קודש; פאר דעם אליין איז שוין כדאי.

איך בעט אייך מיינע טייערע חברים, אויך די וואס שיקן נאכנישט די קינדער ביים רבינ'ס חדר זאלן רעדן צו די קינדער אין שטוב מזמן לזמן פון קדושה, זיי מדריך זיין נישט צו לייגן די הענט אויפן אות ברית קודש, און ווען מען זעט א קינד דארף אין בית הכסא און ער כאפט זיך אן, דארף מען גלייך זאגן "נישט לייגן די הענט", אים מדריך זיין, עס זאל ווערן ביי אים א טבע שני צו זיין אפגעהיטן. דער דור פאלט און פאלט, היינט דארף מען רעדן צו די קינדער נאכמער ווי אמאל, ווייל עס זענען היינט דא אזעלכע מעשיות וואס איז נישט געווען אמאל.

מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועלן מיר אויך עפענען בקרוב א חדר אין בני ברק, איך דארף נאר צוגרייטן די ריכטיגע מענטשן וואס זאלן זיין געשטעלט אויף דעם.

די וואך איז די יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, איר זענט דאך סמוך ונראה, קענט איר אויסרעכענען צו זיין ביים ציון אינעם טאג פונעם יארצייט; דאווענען דארט פאר זיך, פאר די משפחה און פאר אלע אידן, איר וועט מיר אויך אודאי מזכיר זיין, איר קענט דערציילן איין גוטע זאך דעם אייבערשטן וואס איך האב ענק מזכה געווען, און בעטן איך זאל האבן כח און קענען אויספירן אלע מיינע פלענער.

איך דארף מקצר זיין, איך וועל אייך שרייבן אן אנדערע מאל מער באריכות. איך בעט אייך נאר איין זאך, זייט אייך מקבל לכבוד דעם יארצייט פון מוהרא"ש צו עוסק זיין יעדן טאג אין הפצה; מיר מוזן מכיר טובה זיין מוהרא"ש, ער האט זיך מוסר נפש געווען, אלעס אוועקגעגעבן אז מיר זאלן וויסן פון רבי'ן מיר זאלן האבן דעם חיים טובים, דארפן מיר דאס ווייטער געבן פאר נאך אידן.

מענטשן קריכן א גאנץ יאר אויף גראדע ווענט, און בפרט יעצט שובבי"ם, מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען מיינט אז תיקון שובבי"ם איז לערנען שעות רצופות, אדער פרישות אין שטוב, און מען ווערט אנגעגעסן פון דעם און מען לאזט אלעס אפ. דארפן מיר פארשפרייטן אז תיקון שובבי"ם איז גיין אין שול דריי מאל א טאג דאווענען, תיקון שובבי"ם איז לערנען אביסל חומש מיט'ן תרגום איינגעטיילט יעדן טאג לפי די פרשה, תיקון שובבי"ם איז זיך פרייען מיט די מצוות וואס מען טוט, זיך פרייען מיט די תפילין, מיט די ציצית, מיט שבת קודש, תיקון שובבי"ם איז זיין א ותרן אין שטוב, זיך פירן מיט די ווייב מיט סבלנות, תיקון שובבי"ם איז נישט האבן קיין קשיות אויף די אמונה, וויסן און געדענקען אז דער אייבערשטער איז נאר גוט, "טוֹב ה' לַכֹּל" (תהילים קמה, ט), דער אייבערשטער מאכט נאר גוט, און וואס מיר גייען אריבער - דאס איז נאר גוטס; דאס איז תיקון שובבי"ם.

איך האף דער בריוו וועט אייך געבן אביסל חיזוק, איר וועט זיך אלע באנייען און אנהייבן פון פריש גיין הפצה.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וארא, מברכים החודש, י"ג שובבי"ם, כ"ז טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מיר גייען יעצט אריין אינעם צווייטן שבת פון שובבי"ם. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן ביי די ליל שישי שיעורים פון שובבי"ם וואס די הייליגע חכמים זאגן (תנחומא בראשית, ג): "כְּבוֹד שַׁבָּת עָדִיף מֵאֶלֶף תַּעֲנִיּוֹת", זיך פרייען שבת און האבן פארגענוגן שבת - איז מער פון פאסטן טויזנט טעג; דעריבער בעט איך איך דיר, זע צו מאכן שיינע סעודות, זינג זמירות און דערצייל שיינע מעשיות פאר דיין ווייב און קינדער, די סעודות שבת וועלן דיר מתקן זיין אלע פגמים.

זינג זמירות ביי די סעודה. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן קד) זינגען זמירות איז אן עיקר אין אידישקייט; ווי לאנג נעמט צו זינגן די ביסל זמירות? הויב אן די סעודה פרייטאג צו נאכטס מיט "שלום עליכם"; עס נעמט נישט לאנג, עס נעמט אינגאנצן אפאר מינוט.

ווער עס איז מכבד שבת - ווערט רייך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט.) ווען א מענטש איז מכבד דעם שבת - ווערט ער געבענטש מיט עשירות, אזוי ווי רבי חייא בר אבא האט דערציילט: אמאל בין איך געווען אין די שטאט לודקיא און איך בין דארט איינגעשטאנען ביי איינעם, האב איך געזען אז מען האט אים אריינגעברענגט א גאלדענעם טיש, דער טיש איז געווען געמאכט פון אזויפיל גאלד אז זעכצן מענטשן האבן דאס געדארפט אויפהייבן; אינעם טיש זענען געווען זעכצן זילבערנע קייטלעך צוגעבינדן צו זיי טעלערס און גלעזער, אויפ'ן טיש זענען געווען אלע געשמאקע עסן און טרינקען, און שמעקעדיגע בשמים.

ווען מען האט אריינגעברענגט דעם טיש האט מען געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים כד, א): "לַה' הָאָרֶץ וּמְלֹאָהּ וגו'", אלעס אויף די וועלט איז דעם אייבערשטנ'ס, נאכן עסן האבן זיי געזינגען דעם קאפיטל תהילים (תהלים קטו, טז): "הַשָּׁמַיִם שָׁמַיִם לַה' וְהָאָרֶץ נָתַן לִבְנֵי אָדָם".

האב איך זיך זייער געוואונדערט - פארציילט רבי חייא בר אבא - "איך האב אים געפרעגט דעם מענטש וואס פאר א גוטע זאך האסטו געטון אז דער אייבערשטער האט דיר געגעבן אזא רייכטום?" האט ער מיר געזאגט: "איך בין א קצב (בוטשער) און ווען איך זע א שיינע בהמה לייג איך דאס אוועק פאר מיר פאר שבת", האט אים רבי חייא געזאגט: "אַשְׁרֶיךָ שֶׁזָּכִיתָ", וואויל איז דיר אז דו האסט זוכה געווען צו דעם, "וּבָרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁזִּכֵּךְ לְכָךְ", און געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט דיר מזכה געווען מיט דעם.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן

... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז זייער א גוטע געדאנק זיך פארצונעמען לכבוד אייער יום הולדת צו זאגן דעם "יום תהילים" יעדן טאג.

איר דארפט נישט טראכטן וואס וועט זיין אויב איר וועט פארגעסן וכדומה, נעמט זיך אויס צו טון די גוטע קבלה בלי נדר, און אז איר פארגעסט איין טאג, אדער איר זענט פארנומען און איר קומט נישט אן – איז גארנישט.

א מענטש איז נישט קיין מאשין, א מאשין קען מען אנשטעלן צו טון יעדן טאג דאס זעלבע, א מענטש פרובירט צו טון דאס בעסטע, און אז מען קען נישט, מען קומט נישט אן, און די טאג איז אריבער אן די גוטע קבלה – וועט מען פונדאסניי פרובירן.

אייער טאטע האט מיך געפרעגט אויב מיידלעך פאסטן עשרה בטבת; ביי אונז פאסטן די מיידלעך יום הכיפורים און תשעה באב, די אנדערע תעניתים פאסט מען נישט.

אויך וויל איך אייך בעטן, זוכט אויף צווישן די מיידלעך אין אייער קלאס מיידלעך וואס האבן נישט קיין חבר'טעס און חבר'ט זיך מיט זיי, ווייל אז מען געבט אכטונג אויף די צעבראכענע הערצער, מען דערפריידט זיי, דעמאלט צאלט דער אייבערשטער צוריק דעם מענטש מיט אסאך גוטס.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויחי, עשרה בטבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך וויל דיר נאכאמאל בעטן זאלסט זיך מיטכאפן מיטן לערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא, לערנען גמרא איז מטהר און מתקן דעם מענטש. מוהרא"ש דערציילט פון הרב הקדוש רבי בנציון פון באבוב זכותו יגן עלינו, ער פלעגט זאגן פאר זיינע תלמידים: "אויב וועל איך ענק זאגן צו פאסטן און צו מאכן סיגופים, עבודות קשות - וואלט איר מיר געגלייבט אז דאס איז מתקן דעם מענטש פון אלע חטאים, און אז איך זאג ענק איר זאלט לערנען א בלאט גמרא - דאס גלייבט איר נישט אז דאס איז מתקן דעם מענטש, עס זעט אויס צו פשוט"; ער האט זיי געזאגט אז דאס איז נאך מער מתקן פון אלע סיגופים.

קוק נישט אויף אנדערע, קוק וואס שטייט אין שלחן ערוך. איך האב היינט געהאט א שרעק פון א מעשה, איך פרעג א בחור ווי אזוי ער פאסט, זאגט ער מיר: "איך האב היינט געגעסן א פיינעם פרישטאג"; איך פרעג אים: "וואס גייט פאר מיט דיר? דו ביסט דאך אן ערליכער איד!" פרעגט ער מיר: "וואס, מען דארף פאסטן? עס איז אן עכטע תענית?! איך זע אזויפיל מענטשן ביים ארבעט וואס עסן!"

איך האב זיך זייער דערשראקן צו זען וואס פאסירט אז מען דריידט זיך מיט געפאלענע מענטשן, מען פאלט אליינס אראפ; דעריבער בעט איך דיר זייער, קוק נישט אויף אנדערע, פיר זיך מיט די הייליגע תורה, וואס שטייט אין שלחן ערוך, און אז דו זעסט ביי דיין ארבעט מענטשן וואס זענען נישט מקיים די תורה - זאלסטו בלייבן שטארק און נישט פאלן פאר זיי.

די וואך ענדיגן מיר די ערשטע ספר פון חמשה חומשי תורה, מיר האבן קוים אנגעהויבן פרשת בראשית און מיר האלטן שוין פרשת ויחי. וואויל איז דעם וואס לערנט יעדן טאג אביסל חומש מיט'ן תרגום, אזוי איז ער פארזיכערט צו לערנען יעדע וואך די פרשה שנים מקרא ואחד תרגום, און ער וועט זוכה זיין צו אריכת ימים און פרנסה בשפע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

יעדער איינער מוטשעט זיך. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיט) עס איז נישטא קיין מענטש וואס זאל נישט האבן קיין יסורים, אויך די גרויסע עשירים זענען פול מיט יסורים, אזוי ווי עס שטייט (איוב ה, ז): "אָדָם לְעָמָל יוּלָד", א מענטש איז באשאפן געווארן זיך צו מוטשען, "קְצַר יָמִים", דאס לעבן פון א מענטש איז ווייניג, "וּשְׂבַע רֹגֶז", און פול מיט ווייטאג, אזוי אויך זאגט שלמה המלך (קהלת ב, כג): "גַּם כָל יָמָיו", דאס גאנצע לעבן, "כַּעַס וּמַכְאוֹבוֹת", איז פול מיט כעס און ווייטאג; עס איז נישטא קיין שום עצה וואו צו אנטלויפן, נאר צום אייבערשטן און צו די תורה.

וואויל איז דעם מענטש וואס לערנט יעדן טאג און גייט אין שול דאווענען דריי מאל א טאג, דאס וועט בלייבן; "נאר דאס איז יא און מען קען עס באקומען". היינט נאכט איז די יארצייט פון הייליגן רבי נתן זכרונו לברכה, ער פלעגט זאגן: "די וועלט איז נישט און מען קען זי נישט באקומען, תורה ותפילה איז יא און מען קען איר קריגן". די וועלט איז נישט, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיט): "אֶפְשָׁר יֵשׁ גַּם עוֹלָם הַזֶּה גַּם כֵּן בְּאֵיזֶה עוֹלָם", אפשר איז דא אויבן אין הימל א וועלט וואס הייסט 'עולם הזה', "כִּי בְּכָאן נִרְאֶה שֶׁהוּא הַגֵּיהִנּוֹם", דא איז דער גיהנום אליינס, "כִּי כֻלָּם מְלֵאִים יִסּוּרִים גְּדוֹלִים תָּמִיד", ווייל יעדער איז פול מיט יסורים.

היינט נאכט וועלן מיר זיך צאמקומען דאנקען דעם אייבערשטן אויף רבי נתן, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט רעדן פון רבי נתן אזוי גרויס און אזוי הויך. מוהרא"ש האט געזאגט: "דער חידוש איז רבי נתן"; דער רבי, דאס איז א זאך וואס מיר ווייסן נישט און פארשטייען נישט, למעלה מהשגתינו, רבי נתן איז דער חידוש, און נאר דורך אים ווייסן מיר פון רבי'ן און מיר האבן אונזער גוטע לעבן.

דער עיקר דארפן מיר צוהערן די לעצטע ווערטער וואס רבי נתן האט אונז געזאגט איידער זיין הסתלקות: "עזרא הסופר גייט אוועק פון די וועלט, (עזרא הסופר איז נסתלק געווארן עשרה בטבת, רבי נתן האט מרמז געווען אויף זיך אז ער האט געהאט נשמת עזרא הסופר) און טריף פסול איז זיך מתגבר, אזויפיל ווי עס איז היינט דא אלפים ורבבות טריף פסול; נאר איך האף, אז איין בלעטל פון רבינ'ס ספרים וועט זיין א תיקון אויף אלסדינג", און רבי נתן האט אויסגעפירט: "איך זאג אייך אן, אז אייער עובדא זאל זיין איר זאלט דרוקן די ספרים, סע זאל זיין 'יפוצו מעינותיך חוצה', איר זאלט זיין שטארק מיט 'געלט' מיט 'רצון' און מיט 'טירחא'".

מארגן פאסטן מיר, פרויען פאסטן נישט עשרה בטבת.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אז דו וועסט זאגן איין ווארט צום אייבערשטן, זאג: "באשעפער", זאג: "אייבערשטער איך וויל זיין גוט", "אייבערשטער איך טו תשובה, איך וועל מער נישט טון וואס איך האב געטון"; מיט די פאר ווערטער וועסטו אלעס פאררעכטן.

עס איז אזוי גרינג און אזוי זיס זיך אומצוקערן צום אייבערשטן; מיט איין ווארט, מיט איין קרעכץ, אין איין סעקונדע - קען מען אלעס איבערדרייען און ווערן א גרויסער צדיק, נאר וויבאלד מענטשן זענען מיואש, מען טראכט 'וואס וועט מיר די ווארט העלפן? וואס קען מיר די ווארט העלפן?' דעריבער האלט מען זיך צוריק דערפון, און מען זוכט אינטערעסאנטע תיקונים.

עס איז גרינגער אנצונעמען צו טון שווערע עבודות - ווי אנצונעמען אז רעדן צום אייבערשטן און זאגן פרקים משניות - איז מתקן און מאכט דעם מענטש פאר א גרויסער צדיק.

דער הייליגער אריז"ל האט מגלה געווען תיקונים פאר עבירות. אויב איינער איז פוגם בברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - דארף ער פאסטן פ"ד תעניתים. דאס איז טאקע א שווערע זאך צו טון; קוים וואס מיר קענען פאסטן איין פאסט-טאג, ווער קען פאסטן פיר און אכציג תעניתים... דאך איז דאס נאכאלץ גרינגער פאר'ן מענטש צו טון, ווייל ער שפירט ווי ער טוט עפעס. ווידער, ווען א מענטש זאגט א פרק משניות, טראכט ער 'וואס האב איך שוין געטון? וועט מיר דער פרק העלפן?' 'וואס קען שוין געשען ווען מען זאגט א פרק משניות מיט א בלאט גמרא?' וואס קען שוין זיין אז איך וועל זאגן דעם אייבערשטן אפאר ווערטער, 'איך וויל זיין גוט, און איך גיי זיין גוט'?

דערפאר וועסטו זען מענטשן כאפן זיך צו צו געוויסע סגולות, ווי די צענטע חודש אין די צענטע טאג זאלן קומען צען מענטשן און זאגן די צענטע קאפיטל די צענטע פסוק אין די צענטע אטעם; ווייל עס איז גרינגער פאר מענטשן צו האבן אמונה אין דעם ווי מען זאל גלייבן אין זיך, ווי גלייבן אין א קאפיטל תהילים, אין א ווארט צום אייבערשטן.

היינט נאכט וועל איך געבן די וועכנטליכער שיעור אין לעיקוואד אין אונזער בית המדרש היכל הקודש.

די וואך שבת בין איך אין וויליאמסבורג.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל

וואויל איז דיר אז דו העלפסט פארשפרייטן דעם הייליגן רבי'ן, דו העלפסט מיט די וועבסייט, דו שרייבסט די נייעס.

אבער פון די אנדערע זייט בין איך זייער דערציטערט געווארן צו ליינען די נייעס אז צום גדלי' וועט זיין צוגעשטעלט א נארהאפטיגע פרישטאג און אויפ'ן באן וועט זיין צוגעשטעלט עסן; דאס איז א חוצפה און א פריקת עול.

אלע יארן פארן מיר צוריק קיין אמעריקע אום צום גדלי', קומט אויס אז מען דארף פאסטן מער ווי א טאג, זענען דא פוסקים וואס זאגן אז מען קען שוין אויספאסטן ווען עס ווערט נאכט אין אומאן (הרב וואזנער זכרונו לברכה), אבער אין א פאל ווי היי יאר, וואס מען פארט צוריק א טאג נאך צום גדלי' - איז דאס א געהעריגע פאסט טאג; איז ווי קענסטו שרייבן מיט חוצפה אז צום גדלי' וועט מען עסן א נארהאפטיגע פרישטאג?!

אויב אזא זאך שטייט אויף אונזער וועבסייט פארמאך איך היינט דעם וועבסייט. איך קום נישט אן צו ליינען אלעס וואס די שרייבערס אין די קהילה שרייבן, די נייעס האב איך געליינט און אזוינס טאר מען נישט שרייבן; זע שוין צו פאררעכטן די נייעס און געב אכטונג אזוינס זאל נישט פאסירן נאכאמאל.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת יתרו, י"ט שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיינע טייערע חברים, אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש, די בכל אתר ואתר, ה' עליהם יחיו

די וואך פרשת יתרו, ווען מיר ליינען די פרשה פון קבלת התורה, - איז א צייט וואס מיר באקומען פרישע כוחות צו מקבל זיין די תורה פונדאסניי, אזוי ווי צדיקים זאגן (של"ה הקדוש בתחילת מסכת פסחים; ועוד): "קְרִיאָה מְעוֹרֵר אֶת הַזְּמַן", ווען מען ליינט אין די תורה די פרשת השבוע - וועקט זיך אויף די אלע זאכן וואס האט דעמאלט פאסירט, און מען קען זוכה זיין צוצוקומען צו דעם.

איך וויל ענק בעטן איר זאלט זיך שטארקן פונדאסניי מיט לימוד התורה. דער רבי האט אונז געגעבן א וועג צו לערנען תורה, מען זאל זאגן די ווערטער פון די תורה - אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט. קוקט אריין די ווערטער פון רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט - זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, מען זאל נאר זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל - איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

איך בעט אייך מיינע טייערע ליבע ברידער, מיר דארפן זיך באנייען מיט לימוד משניות, א תלמיד היכל הקודש איז נאר דער וואס זאגט פרקים משניות; משניות וואשט אפ אלע עבירות און עס שלעפט ארויס פון שאול תחתית.

מוהרא"ש זאגט, די שיחה פון כך וכך פון הייליגן רבי'ן מיינט לימוד משניות. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" - וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

ווען דער רבי האט דאס געזאגט האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס די כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס!" אפילו א מענטש וואס פאלט נעבעך אראפ אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב דער מענטש וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער ווערן אן ערליכער איד.

מען דארף נישט פאסטן און מאכן סיגופים. מוהרא"ש ברענגט טויזנטער מאל די ווערטער וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה ד, ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך צו לערנען די הייליגע תורה רעכנט אים דער אייבערשטער אזוי ווי ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט.

טייערע ליבע ברידער, קוקט נישט אויף אנדערע; ווערט נישט צעבראכן פון אנדערע און ווערט נישט מבולבל פון אנדערע. מוהרא"ש זאגט, די עשרת הדברות שטייט בלשון יחיד (שמות כ, ב): "אָנֹכִי ה' אֱלֹקֶיךָ", איך בין דיין באשעפער, עס שטייט נישט "אֱלֹקֵיכֶם", ענקער באשעפער; "לֹא יִהְיֶה לְךָ", עס זאל נישט זיין צו דיר, אלעס שטייט בלשון יחיד - צו דיר; דאס ווייזט אונז אז מען קען נאר מקבל זיין די תורה אויב מען נעמט די תורה פאר זיך, מען קוקט נישט אויף אנדערע.

בפרט ווען עס קומט צו נאנטע חברים, תלמידי היכל הקודש; אז מען האט נישט די הקדמה - קען מען באקומען חלישות הדעת. 'דער באקומט א שמייכל, יענער באקומט א שיינע בריוו, דער דריטער איז אזוי נאנט און איך באקום גארנישט; נישט קיין בריוו, נישט קיין שמייכל, נישט גארנישט'; דארף מען זיך שטארקן און נישט ווערן צעפאלן.

איך האב נאך אסאך צו שרייבן, אבער איך דארף אריינגיין צו די בחורים; זיי זענען אזוי צעבראכן, קיינער אין די וועלט פארשטייט נישט קיין בחור; איך דארף גיין פארלערנען, בלייבזשעט מיר געזונט.

א פרייליכן ליכטיגן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת וארא, כ"ו טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דיין ווייב האט זיך אוועקגעגעבן איר לעבן פאר תורה, זי האט געקאכט פאר די בחורים אין ישיבה, זי איז געווען איבערגעגעבן פאר די ישיבה בלב ונפש, זי איז יעצט אויבן אין גן עדן אין א גוטע פלאץ.

איך שרייב דיר דאס ווייל איך הער אז דו פאסט תעניתים און דו טוסט כל מיני זאכן פאר איר נשמה; טו נישט די זאכן, דו ווייסט אז דער רבי האט נישט געוואלט מיר זאלן פאסטן. דער רבי האט געזאגט (עיין חיי מוהר"ן, סימן תצא): "דער וואס ווייסט פון מיר - וואס דארף ער פאסטן? און דער וואס ווייסט נישט פון מיר - וואס וועט אים שוין העלפן די פאסטן?" אז מען ווייסט פון הייליגן רבי'ן, פון זיינע עצות - קען מען עסן, און שלאפן, און זיין צוגעקלעבט צום אייבערשטן.

צדקה איז א גרויסע זאך פאר א נשמה און לערנען תורה איז א גוטע זאך פאר א נשמה, אבער די תעניתים - דאס זאלסטו אפלאזן.

נעם די עצה פון רבי'ן, די עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט; זיי זיך מתבודד מיט'ן אייבערשטן, רעד צו אים אין דיין שפראך, דערצייל אים אלעס וואס ליגט אויף דיין הארץ, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, ער זאל דיך מקרב זיין צו אים, בעט אים: "רבונו של עולם האב רחמנות אויף מיר, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל נישט מסיח דעת זיין פון דיר, איך זאל שטענדיג נאר טראכטן פון דיר"; אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן, דאס איז די גרעסטע זאך, די גרעסטע עבודה, אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כה): "הִתְבּוֹדְדוּת הוּא מַעֲלָה עֶלְיוֹנָה וּגְדוֹלָה מִן הַכֹּל".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים .

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת וילך, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב

וואס זוכסטו ארויפצולייגן חומרות אויף אנדערע? מוהרא"ש פסק'נט אז מען קען זיך פארלאזן אויף הרב וואזנער זכרונו לברכה וואס ער פסק'נט (עיין שאלות ותשובות שבט הלוי חלק ח', סימן רסא) אז מען קען שוין אויספאסטן ווען עס ווערט נאכט אין אומאן, מען דארף נישט ווארטן ביז עס ווערט נאכט אין אמעריקע.

עס זענען דא פוסקים וואס זאגן מען זאל יא ווארטן ביז עס ווערט נאכט דא, אבער אויף דעם זאגט מוהרא"ש קען מען נוצן וואס דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקמז) דארט וואו עס איז דא איין פוסק קען מען זיך פארלאזן.

מען קען נאך אסאך מער מקיל זיין אין דעם, אבער דאס איז נישט אויף צו שרייבן וכו'.

א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וילך-שובה, ד' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אז דער דאקטער זאגט אז דיין ווייב טאר נישט פאסטן - דארפסטו פרעגן אן ערליכער רב ווי אזוי זיך צו פירן; דער דאקטער איז נישט קיין פוסק, ער קען נישט פסק'נען; מען דארף פרעגן אן ערליכער רב ווי אזוי זיך צו פירן.

א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש וויליאמסבורג

היות מארגן ערב שבת פרשת ויגש געפאלט אויס עשרה בטבת דארף מען דאווענען מנחה און קבלת שבת פריער ווי געווענליך כדי מען זאל קענען קידוש מאכן און אויספאסטן ביים זמן.

זיי מודיע אז מיר וועלן דאווענען מנחה ביים זמן הדלקת הנרות, כדי מען זאל נישט פאסטן לענגער.

שטארק זיך מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן; יעדע זאך וואס מיר קענען טון צו העלפן דעם רבי'ן איז זייער חשוב אין הימל. אויבן אין הימל איז מען מקנא ווער עס האט א שייכות מיט'ן רבי'ן, ווער עס איז משמש דעם רבי'ן; אויבן איז אינגאנצן אנדערש פון דא, דארט ווייסט מען פון רבי'ן.

הלוואי וואלסטו געגאנגען יעדן טאג אביסל התבודדות - וואלסטו געשפירט אויף די וועלט דעם גן עדן; אז מען האט א קאר איז נאך גרינגער, מען קען צופארן צו א ליידיגע געסל און זיך דארט מתבודד זיין.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת האזינו ב', ו' תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ירושלים.

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א גבאי אין רבינ'ס שול; שטעל זיך פאר דו ביסט משמש דעם הייליגן רבי'ן אליינס, וואלסטו דאך דאס געטון מיט שמחה און זריזות; אז דו ביסט א גבאי אין רבינ'ס שול ביסטו משמש דעם רבי'ן אליינס.

בנוגע די געלט פון פדיון נפש; איך וועל שיקן א שליח צו נעמען דאס געלט.

בנוגע ארויסדינגען דעם בית המדרש וכו'; דאס ווענדט זיך אין אייך, אויב דאס שטערט נישט און עס איז אייך נישט שווער - קענט איר דאס טון, אויף דעם דארפט איר מחליט זיין.

בנוגע ווארטן אויף זמן רבינו תם; אז איר פאררופט זיך 'תלמידי היכל הקודש' דארפט איר האלטן זמן רבינו תם אן קיין דריידלעך, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו איז געשטאנען אויף דעם זייער שארף. איר דארפט נישט ווארטן מיט מעריב אויף זמן רבינו תם, איר קענט שוין דאווענען מעריב פאר'ן זמן, אבער הבדלה און א מלאכה טאר מען נישט טון פאר'ן זמן.

אנדערע פאסט טעג קענט איר אויספאסטן פריער, ווייל ביי א דרבנן קען מען מקיל זיין און זיך פארלאזן אויף אנדערע שיטות. אבער ווען עס קומט שבת און יום כיפור איז נישטא קיין פשרות ביי דעם.

בנוגע די בעלי תפילות; איר זאלט נעמען די וואס דאווענען שיין, הארציג און נישט איילעדיג.

א גמר חתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זיי נישט בייז אז איך ענטפער נישט גלייך דיינע שאלות; איך האב אזויפיל אויפ'ן קאפ, די קעמפ איז נאך נישט מסודר, מיר זוכן ווי צו שאפן עסן פאר די בחורים.

מיר האבן געטראפן א פלאץ פאר די בחורים צו שלאפן; איינער פון די משפחות אין שטעטל האבן מסכים געווען אריין צו נעמען די בחורים אין בעיסמענט, מען ענדיגט יעצט אריין לייגן די בית הכסא'ס, מיר האפן אז די בחורים זאלן שוין ארויס קומען וואס פריער.

בנוגע מיידלעך זאלן פאסטן וכו'; יום כיפורים און תשעה באב פאסטן די מיידלעך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

די קינדער זאלן האבן א גוטע סביבה

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת תרומה, ב' דראש חודש אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

אז איר זענט געווען אין שפיטאל שבת וכו' און איר האט נישט געקענט צינדן שבת ליכט - הייסט דאס אן אונס, וואס אין אזא פאל דארף מען נישט צולייגן א גאנץ לעבן נאך א ליכט; נאר ווען די פרוי פארגעסט דעמאלט קנס'ט מען איר אז זי דארף צולייגן (עיין משנה ברורה סימן רסג, סיעף קטן ז).

בנוגע זיך פארשטעלן וכו'; זייער אסאך קינדער ווילן זיך פארשטעלן מיט די סארט פארשטעלאכץ וכו', עס איז נישט געפערליך אז זיי זאלן זיך פארשטעלן מיט דעם.

מיידלעך קענען זיך אויך פארשטעלן אבער עס מוז זיין אן איידעלע פארשטעלאכץ בגדרי צניעות.

איך פריי זיך אז איר האט איינגעליידנט משפחת ... נרו יאיר אויף די סעודות פורים, דאס איז דאך דער עיקר מצוה פון פורים - צו פארמערן שלום און אחדות.

פרויען דארפן נישט פאסטן עשרה בטבת, תענית אסתר, שבעה עשר בתמוז און צום גדליה, אבער מענער - פון די בר מצוה דארפן אלע פאסטן אן קיין אויסנאם. דאס אז אייער מאן נרו יאיר פאסט נישט די אלע תעניתים, ער עסט א געהעריגע פרישטאג אין שטוב; איך וועל רעדן צו אים, מן הסתם מיינט ער אז מען דארף נישט פאסטן, ער ווייסט נישט אז דאס איז אן הלכה מפורשת.

בנוגע וואו צו וואוינען וכו'; ווייסט דען א מענטש וואו זיין פלאץ איז? דער עיקר דארף מען קוקן אויף חינוך הבנים והבנות. א איד קען נישט וואוינען וואו אימער, א איד דארף זען אז זיינע קינדער זאלן האבן א גוטע סביבה און א גוטע חינוך, מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וואוינען אין א פלאץ וואו מען קען אויפציען ערליכע דורות.

מוהרא"ש האט דערציילט אז ער פלעגט זייער אסאך וויינען צום אייבערשטן, אים בעטן ער זאל אים ווייזן וואו זיין חלק איז אין ארץ ישראל, ביז דער אייבערשטער האט אים געברענגט קיין יבנאל.

שטארקטס אייך ווייטער אויפצוציען די קינדער אזוי ווי מיר האבן געלערנט ביי מוהרא"ש.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דו ווילסט באמת תשובה טון אויף דיינע עבירות זאלסטו זאגן פאר'ן אייבערשטן אז דו האסט חרטה אויף וואס דו האסט געטון און דו נעמסט זיך פאר דאס מער נישט צו טון. דער רמב"ם זאגט (פרק א מהלכות תשובה, הלכה א): אויב מען האט עובר געווען אויף איינע פון די מצוות פון די תורה, בשוגג אדער במזיד, דארף מען זיך מתוודה זיין צום אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט אין די תורה (במדבר ה, ז): "וְהִתְוַדּוּ אֶת חַטָּאתָם אֲשֶׁר עָשׂוּ"; ווי אזוי איז מען זיך מתוודה? זאגט דער רמב"ם, מען זאל זאגן: "אָנָּא הַשֵּׁם", איך בעט דיר אייבערשטער, "חָטָאתִי עָוִיתִי פָּשַׁעְתִּי לְפָנֶיךָ", איך האב געזינדיגט פאר דיר, "וְעָשִֹיתִי כָּךְ וָכָךְ", איך האב געטון די און די עבירה, "וַהֲרֵי נִחַמְתִּי", און איך האב חרטה אויף וואס איך האב געטון, "וּבוֹשְׁתִּי בְּמַעֲשַׂי", איך שעם זיך מיט מיינע מעשים וואס איך האב געטון, "וּלְעוֹלָם אֵינִי חוֹזֵר לְדָבָר זֶה", און איך נעם זיך פאר אז איך גיי עס מער קיינמאל נישט טון - דאס איז וידוי, "וְכָל הַמַּרְבֶּה לְהִתְוַדּוֹת וּמַאֲרִיךְ בְּעִנְיָן זֶה - הֲרֵי זֶה מְשֻׁבָּח", און ווער עס פארמערט זיך צו מתוודה זיין פארן אייבערשטן, דער איז געלויבט.

מען קען זיך נישט אפארשטעלן דאס גרויסקייט פון תשובה; די הייליגע חכמים זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרק כב) דער אייבערשטער זאגט: "אֲפִילוּ הִגְדִּיל אָדָם מֵאָה עֲבֵירוֹת זוּ לְמַעְלָה מִזּוּ - וְעָשָׂה תְּשׁוּבָה, הֲרֵינִי עִמּוֹ בְּרַחֲמִים וָאֲקַבֵּל אֶת תְּשׁוּבָתוֹ", אפילו א מענטש האט געזינדיגט און געטון איבער הונדערט עבירות, אויב טוט ער תשובה האב איך רחמנות אויף אים און איך נעם אן זיין תשובה, "וַאֲפִלּוּ עוֹמֵד אָדָם וּמְחָרֵף כְּלַפֵּי מַעֲלָה, וְיַחֲזֹר וְיַעֲשֶׂה תְּשׁוּבָה, הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מוֹחֵל לוֹ עַל כּוּלָם", און אפילו א מענטש איז אזוי ווייט אוועק געפאלן אז ער רעדט אנטקעגן דעם אייבערשטן רחמנא לצלן, אויב טוט ער תשובה איז אים דער אייבערשטער מוחל און האט אים ליב.

הער אויף פאסטן, נישט דאס איז תשובה, מען דארף זיך נישט פייניגן און פאסטן צו קענען תשובה טון; דער עיקר פון תשובה איז מען זאל חרטה האבן אויף די שלעכטע מעשים וואס מען האט געטון און מען זאל זיך פארנעמען אז מען גייט מער קיינמאל נישט טון די עבירות.

זייער גוט אז דו ענדיגסט יעדן טאג תהילים; זיי ממשיך ווייטער מיט דיין גוטע מנהג צו זאגן און ענדיגן יעדן טאג דעם ספר תהילים, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה וכו'. וְהִנֵּה, הַכֹּל חֲפֵצִים לְיִרְאָה אֶת שְׁמֶךָ, וְאַף עַל פִּי כֵן לָאו כָּל אָדָם זוֹכֶה לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה, כִּי יֵשׁ אֶחָד שֶׁאֵין לוֹ הִתְעוֹרְרוּת כְּלָל לִתְשׁוּבָה", ווער עס וויל זוכה זיין תשובה צו טון זאל זאגן תהלים; יעדער איד וויל זיין אן ערליכער איד און טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן, אבער נישט יעדער איז זוכה אויסצופירן זיין ווילן אויף למעשה, ווייל ער האט בכלל נישט קיין שום התעוררות תשובה צו טון, "וַאֲפִילּוּ מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ הִתְעוֹרְרוּת לִתְשׁוּבָה, אֵינוֹ זוֹכֶה לְהַגִּיעַ אֶל הָאוֹת וְהַשַּׁעַר שֶׁל תְּשׁוּבָה הַשַּׁיָּךְ לוֹ", און אפילו איינער וואס האט שוין יא אן התעוררות תשובה צו טון, ווייסט ער נישט וואס ער זאל טון דאס צו קענען אויספירן, "וַאֲפִילּוּ אִם מַגִּיעַ לְשָׁם, יָכוֹל לִהְיוֹת שֶׁהַשַּׁעַר שֶׁל תְּשׁוּבָה סָגוּר, וּמֵחֲמַת כָּל זֶה אֵין הָאָדָם זוֹכֶה לִתְשׁוּבָה", און אפילו איינער וואס וואס האט יא אן התעוררות תשובה צו טון און ער ווייסט וואס מען דארף טון צו ווערן אן ערליכער איד, דארף ער נאך אויך זוכה זיין צו טון למעשה און נישט ווערן צעבראכן וכו' וכו', דערפאר איז נישט יעדער זוכה תשובה צו טון, "וְעַל יְדֵי אֲמִירַת תְּהִלִּים, אֲפִילּוּ מִי שֶׁאֵין לוֹ שׁוּם הִתְעוֹרְרוּת לִתְשׁוּבָה, הוּא מִתְעוֹרֵר לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה", פירט דער רבי אויס; אז א מענטש איז זוכה און ער זאגט תהלים, אפילו ער האט נישט קיין שום התעוררות, ווערט ער אבער נתעורר תשובה צו טון דורך דעם, "וְגַם זוֹכֶה עַל יְדֵי תְּהִלִּים לְהַגִּיעַ אֶל הַשַּׁעַר וְאוֹת הַשַּׁיָּךְ לוֹ, וְלִפְתֹּחַ הַשַּׁעַר; נִמְצָא שֶׁזּוֹכֶה עַל יְדֵי תְּהִלִּים לַעֲשׂוֹת תְּשׁוּבָה", און ער קען אנגיין מיט א מורא'דיגע שטארקייט וכו', ביז ער איז זוכה תשובה צו טון און ווערן אן ערליכער איד.

דו פרעגסט וואס דו קענסט טון ארויס צו קומען פון תפיסה; קודם כל דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט זיך אויפגעוועקט פון דיין טיפן שלאף. פאר דו ביסט אריין אין תפיסה האסטו געטון אלע עבירות רחמנא לצלן, דיין נשמה איז געווען אין תפיסה, און ווען דיין גוף איז אנגעקומען אין תפיסה האסטו זיך אויפגעכאפט פון דיינע שלעכטע וועגן, דו האסט חרטה אויף דיינע מעשים רעים און דו פירסט זיך ווי א איד; זאלסטו ווייטער ממשיך זיין מיט'ן זאגן תהלים און בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר דו זאלסט זוכה זיין צו פאררעכטן אלעס וואס דו האסט פוגם געווען.