בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#849 - דעם שבת זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן צו זיין מקורב צום צדיק
חנוכה, שלום בית, צדיקים

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך שבת, שבת חנוכה - איז א צייט וואס מען קומט זיך צוזאמען ביים הייליגן רבי'ן. דער רבי האט געזאגט, ווער עס וועט קומען די דריי זמנים צו אים; ראש השנה, שבת חנוכה און יום טוב שבועות - וועט ניצול ווערן פון עולם התוהו. דער רבי ראטעוועט אונז נאך דא אויף די וועלט פון עולם התוהו, מען זעט מענטשן דרייען זיך ארום, מען טראכט פון געלט, פון תאוות, פון כבוד וכו' וכו'; מען פארגעסט אז עס איז דא א באשעפער וואס מאכט אלעס און טוט אלעס, מען פארגעסט אז עס איז דא א בית החיים וואס קיינער וועט זיך פון דעם נישט קענען ארויסדרייען, און דער רבי דערמאנט אונז מיר זאלן לעבן מיט תכלית, לעבן מיט תודה והודאה. שבת חנוכה באקומען מיר פון רבי'ן די זאך פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אויפזוכן דאס גוטס אין לעבן, און אויף דעם דאנקען און לויבן.


קריג זיך נישט אין שטוב, זיי א ותרן אין שטוב, און אז מען שרייט אויף דיר - זאלסטו חס ושלום נישט ענטפערן, נאר דן זיין לכף זכות. דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן רעדן שיין אין שטוב און האלטן טייער די ווייב; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד): "הֲלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם", די פרויען ליידן גאר אסאך צער און ווייטאג פון די קינדער, "צַעַר הָעִבּוּר", זיי ליידן בשעתן טראגן, "וְהַלֵּדָה", נאכדעם די צער פון געבוירן, "וְהַגִּדּוּל", און צער פון אויפציען די קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", אזוי ווי עס איז פאר יעדן באקאנט ווי שווער עס איז אריבער צו גיין די זאכן. דער הייליגער רבי נתן זאגט (שם, סימן רסג), ער האט געהאט א שמועס מיטן רבי'ן איבער דעם וואס מען זעט ביי אינגעלייט אז זיי צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ענדיגט זיך דאס מיט א גט חס ושלום, האט דער רבי געזאגט: "שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דאס איז מעשה שטן, דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין ביטערע עבירות, דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין זיין נעץ השם ישמרינו.


דעם שבת זאלסטו זיך מתבודד זיין און בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט זוכה זיין מקורב ווערן צום צדיק, און זיך נישט לאזן אפנארן בזה העולם. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי שֶׁלֹּא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם, כִּי הָעוֹלָם מַטְעֶה מְּאֹד", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר: די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן, די טעג און די יארן גייען אריבער און אז מען נעמט אן דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ופשיטות איז מען זוכה צו קומען צו די העכסטע מדריגות.


וואו איז דער רבי? וואו איז דער צדיק? דארט וואו מען רעדט פון צדיק, אזוי ווי די מעשה וואס מוהרא"ש דערציילט, עס איז געקומען צו רבי נתן א איד ר' משה, און ווען רבי נתן האט אזויפיל גערעדט פון צדיק, אז מען דארף האבן א צדיק, מען דארף לעבן מיט א צדיק, אלע השפעות קומען דורכן צדיק - האט ער זיך זייער צופלאמט, און ער איז צוריק געפארן צו זיין רבי, (ער איז נישט געווען קיין ברסלב'ער חסיד).


שפעטער איז ער צוריק געקומען צו רבי נתן, ער האט געפרעגט רבי נתן: "איך האב געהערט פון אייך אזויפיל רעדן פון צדיק, איך זאג אייך דעם אמת, מיין רבי איז טאקע א צדיק, אבער ביי אים באקום איך נישט וואס איך באקום פון אייך", זאגט אים רבי נתן: "מיר זעען אין די תורה (פרשת השבוע) פרעה זאגט פאר יוסף (בראשית מא, לט) 'אַחֲרֵי הוֹדִיעַ אֱלֹקִים אוֹתְךָ אֶת כָּל זֹאת אֵין נָבוֹן וְחָכָם כָּמוֹךָ', נאכדעם וואס דו האסט מיר אנטפלעקט וואס דער אייבערשטער האט דיר געוויזן, זאג איך אז עס איז נישטא קיין גרעסערער חכם ווי דיר", זאגט אים רבי נתן: "פרעה איז שוין קלוגער פון דיר, ווייל ווען דו האסט געהערט דא ביי מיר דאס גרויסקייט וואס מען באקומט ביים צדיק - וואלסטו געדארפט פארשטיין אז דא וואו דו הערסט אזעלכע גילויים, איז א סימן אז דער צדיק איז דא"...


מוהרא"ש פלעגט אונז דערציילן די מעשה, מוהרא"ש האט אונז אפילו דאס אויסגעלערנט, מיר זאלן זיך מאכן דעם חשבון 'ווער איז מיר מגלה דעם אייבערשטן? ווער איז מיר מגלה אז איך – וואס איך ווייס דאך יא אביסל ווער איך בין – זאל אויך קענען לעבן מיטן אייבערשטן און לערנען די הייליגע תורה און זיך אויסקומען מיט א ווייב מיט קינדער וכו' וכו'?' דארט איז דער צדיק.


שבת זאלסטו זיין נאר פרייליך.


א גוט שבת און א פרייליכן חנוכה.

#848 - אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט, זאלסטו גיין אין מקוה
מקוה, חנוכה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


הויב אן דיין טאג מיט מקוה, ענדערש גיי אין מקוה פארן לערנען און זאגן תהילים, ווי איידער צו בלייבן אין שטוב לערנען און זאגן תהילים - אן מקוה. וואלסטו געוואוסט דאס גרויסקייט פון מקוה, צו וואס מען קען זוכה זיין יעדע מאל מען גייט אין מקוה - וואלסטו די ערשטע זאך געלאפן אין מקוה.


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו ברענגט פון הייליגן מאור ושמש זכותו יגן עלינו (מאור ושמש, פרשת אמור), אז די כת ש"ץ ימח שמם זענען געווארן אפיקורסים ווייל זיי זענען נישט געווען נזהר אין טבילת עזרא; זיי האבן עוסק געווען אין קבלה אן טהרה. און פארקערט אויך, דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר זיינע תלמידים אז ער איז צוגעקומען צו זיינע מדריגות ווייל ער האט זיך אסאך גע'טובל'ט.


זיי מקפיד אויף מקוה, אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט - זאלסטו גיין אין מקוה. דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "'מקוה' איז מלשון 'תקוה', אז מען גייט אין מקוה - האט מען א תקוה אז מען וועט אלעס פאררעכטן". אזוי אויך האט דער הייליגער רבי אהרן קארלינער זכותו יגן עלינו געזאגט: "מקוה איז טאקע נישט קיין מצוה, אבער צו וואס מקוה קען צוברענגען קען נישט קיין שום אנדערע מצוה צוברענגען".


קוק נישט אן שלום בית ווי א מאדערנע זאך, כאילו דאס רעדט מען ביי די מאדערנעזירטע פלעצער, און ווי מער פרום מען וויל זיין - דארף מען מער זיך קריגן אין שטוב, חס ושלום אזוי צו טראכטן; דער רבי האט זייער שטארק געווארנט מיר זאלן זיך פירן אין שטוב מיט שלום און ליבשאפט, מען האט נישט געקענט קומען צום רבי'ן אויב מען האט זיך געקריגט, און אז דו ווילסט זיין ביים רבי'ן אויף שבת חנוכה (בלייבן אין שטוב און זיין ביים רבי'ן) - זאלסטו זיך איבערבעטן, און פון היינט נאר רעדן מיט דרך ארץ און מיט ליבשאפט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#847 - זיך טענה'ען מאכט נאר ערגער
שלום בית, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב שרייט אויף דיר - איז א סימן אז עפעס טוט איר וויי; זאלסטו איר נישט מוסר זאגן און מער וויי טון, און אז זי שרייט ווען דיין קינד הערט - זאלסטו איר נישט זאגן מוסר אז דאס איז נישט גוט פאר די חינוך פון די קינדער, ווייל דאס וועט איר מער אויפרעגן, זאלסטו איר גלייך איבערבעטן.


בנוגע גיין שלאפן פרי, זי טענה'עט אז עס איז צו פרי; מיין ליבער ברודער, מיין הארציגער חבר, רעד צו דיין ווייב שיין און הארציג, געב איר גוטע ווערטער און טענה נישט מיט איר, וועט זי נישט זיין ברוגז אויף דיר.


גיי שלאפן פרי, אזוי וועסטו קענען אויפשטיין גאר פרי זאגן תיקון חצות און לערנען די הייליגע תורה. אבער פארגעס נישט צו געבן צייט פאר דיין ווייב, רעדן מיט איר און איר מפייס זיין וכו'. מוהרא"ש דערציילט פון די וואונדערליכע חכמה פון דעם צדיק רבי אברהם בן רבי נחמן זכר צדיק לברכה, ער האט געהאט א דרך פון פרישות, ער פלעגט נעלם ווערן פון שטוב במשך די וואך, און נאר אהיים קומען שבת. דאס פלעגט שטערן זיין ווייב, אבער ווען ער איז אהיים געקומען האט ער אזוי שיין הארציג גערעדט צו איר, אז זי האט זיך זייער בארואיגט און צוריק פרייליך געווארן, והבן למעשה.


טענה נישט מיט דיין ווייב, מוהרא"ש האט אונז אוועק געשטעלט א יסוד נישט צו טענה'ען מיט די ווייב, טענה'ען מאכט ערגער, א ווייב דארף מען געבן גערעכט און געבן אסאך גוטע ווערטער, און אז עס טוט וויי וכו' - נעמט מען עס אן פאר כפרת עוונות. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רבי חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין, מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי", ווען ער פלעגט זען א גוטע זאך וואס זיין ווייב האט ליב, "צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ, וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", פלעגט ער איר דאס אהיים ברענגען. פארציילט די גמרא, רב האט געפרעגט פון רבי חייא: "הָא קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ לְמַר", זי איז דאך דיך מצער, פארוואס ברענגסטו איר די גוטע זאכן? האט אים רבי חייא געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", מיר איז גענוג אז זי ראטעוועט מיך פון עבירות, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ציט אויף די קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#846 - איז ריכטיג צו רופן "מאלי", פארקורצערט פון "מלכה"?
שלום בית, משניות, הדרכות, נאמען

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מזל טוב פאר דיין נייע געבוירענע מיידל בעבי רחל מלכה תחי', דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זען נחת ביי דעם קינד און ביי אלע קינדער, אינאיינעם מיט דיין ווייב געזונטערהייט.


בנוגע די פראגע אז דיין ווייב וויל רופן דאס קינד מאלי, אין קורצן פון מלכה, און דו ווילסט בשום אין אופן רופן די האלבע נאמען, דו שפירסט ווי מאלי איז נישט מלכה, דו שפירסט נישט קיין געפיל צו די נאמען; מוהרא"ש זאגט עס איז א זאך וואס דארף נישט באדערן, מען קען רופן אזוי און מען קען רופן אזוי, דאס איז נישט א זאך וואס דארף שטערן דעם מענטש.


דו שרייבסט אז עס באדערט דיר וכו'; וואס זאל איך דיר זאגן, דער רבי האט געזאגט: "אויב באדערן, באדערט מיר אסאך זאכן, במילא באדערט מיר גארנישט"; מיט דעם דיבור קען מען זיך גרינג ארויסדרייען פון די ווייטאג וואס מען ליידט בזה העולם, מען זאל זיין א מוותר, מען זאל נישט מאכן קיין עסק פון גארנישט.


לויף צוריק צום משניות, נעם א משניות און לערן בקול און מיט א זיסע תנועה, דאס וועט דיך פרייליך מאכן און מיט די צייט וועט די זאכן פון ווי אזוי מען זאל רופן די נאמען - נישט באדערן, די תורה וועט דיך פרייליך מאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#845 - פיר זיך ערליך און שיין, וועט דיין ווייב ווערן מקורב
שלום בית, היכל הקודש, חתן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד החתן ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו פרעגסט ווי אזוי דו וועסט קענען מקרב זיין דיין ווייב צו היכל הקודש ווען זי איז א שטארקע חסיד'סטע פון ...


די בעסטע וועג מקרב צו זיין די ווייב צום היילין רבי'ן - איז דורך זיך אויפפירן ווי אזוי דער הייליגער רבי זאגט; אז דער מאן פירט זיך מיט יראת שמים און גוטע מידות - דאס וועט איר מקרב זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו די חתונה בשעה טובה ומוצלחת, אנהויבן א נייע לעבן, פארגעסן וואס איז געווען. דער רבי האט געזאגט פאר א חתן (חיי מוהר"ן, סימן תקפו), דאס איז די סוד וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", ווי אזוי טאנצט מען אריבער אלעס וואס איז געווען לפני הכלה, פאר די חתונה; מען הויבט אן פונדאסניי, נאך די חתונה קען מען זוכה זיין צו ריינע מוחין, צו לערנען תורה בקדושה ובטהרה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#844 - קויף דיין ווייב א שיינע מתנה, מיט שיינע ווערטער פון הארצן
כיבוד אב ואם, שלום בית, שווער און שוויגער, מתנה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מכבד דיין ווייב, מעגסט איר קויפן א שיינע מתנה און איר שרייבן אפאר שיינע ווערטער, הארציגע ווערטער. אפילו דו האסט נישט צו קויפן גאר טייערע מתנות - זאלסטו איר קויפן א שיינע מתנה וואס איז ביליג, און דער עיקר די שיינע ווערטער פון הארצן.


דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב, וויפיל דרשות און בריוו האט אונז מוהרא"ש געגעבן אויף שלום בית? וויפיל מאל האט אונז מוהרא"ש גע'מוסר'ט און איבערגע'חזר'ט וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד), אז די פרויען ליידן אזויפיל צער און יסורים פון ברענגען קינדער, דאס ווארטן, געבוירן און דאס אויפציען קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", ווי אלע ווייסן זייער ווייטאג און זייער צער וואס זיי ליידן, און ווי רבי נתן דערציילט (שם, סימן רסג): "סִפֵּר לִי אֶחָד", איינער האט אים דערציילט, "שֶׁהָיָה מֵשִׂיחַ עִמּוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה", אז ער האט געהאט א שמועס מיט'ן רבי'ן, "מֵעִנְיַן בְּנֵי הַנְּעוּרִים, שֶׁשָּׁכִיחַ מְאֹד שֶׁנַּעֲשֶׂה קִלְקוּל בֵּינֵיהֶם וּבֵין נְשׁוֹתֵיהֶם, וְנִפְרָדִים זֶה מִזֶּה אֵיזֶה זְמַן, וְלִפְעָמִים נַעֲשֶׂה מִזֶּה פֵּרוּד לְגַמְרֵי חַס וְשָׁלוֹם", איבער דעם וואס מען זעט אינגעלייט צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ווערט נאכדעם א גט חס ושלום, "אָמַר, שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דער רבי האט געזאגט אז דאס איז מעשה בעל דבר. דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב כאפט ער אריין דעם מענטש ביי אים אין זאק אריין, "כִּי הוּא אוֹרֵב עַל זֶה מְאֹד, לְתָפְסָם בִּנְעוּרֵיהֶם עַל יְדֵי קִלְקוּל הַשְּׁלוֹם בַּיִת חַס וְשָׁלוֹם, שֶׁגּוֹרֵם בְּעַרְמוּמִיּוּתוֹ לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁבֵּינֵיהֶם", ווייל דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין שמוציגע עבירות.


זיי מכבד דיין שווער און שוויגער, רעד שיין צו זיי און רעד שיין צו דיין ווייב פון זיי, און אז דו קענסט זיי טראגן און ברענגען - זאלסטו דאס טון מיט די גרעסטע שמחה, איך דארף נישט ביי מיר אין די קהילה עזות פנימ'ער וואס חוצפה'נען זיך צו עלטערן און צו די ווייב'ס עלטערן, היכל הקודש איז א פלאץ פון דרך ארץ, פון יראת שמים, פון זיך פירן צו די עלטערן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, אז מען איז מכבד די עלטערן און די ווייב'ס עלטערן - איז דאס די גרעסטע כבוד וואס מען קען געבן פארן רבי'ן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן אז עס זאל נישט ארויסגיין קיין שלעכטע נאמען אויפן צדיק.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף לויפן צו די בחורים, זיי זענען אזוי צעבראכן, זיי דארפן שידוכים, זיי ווארטן אויף חיזוק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#843 - גיי נישט ארויס ביינאכט פון שטוב, אפילו פאר עבודת ה'
שלום בית, עבודת השם, אינוועסטמענט, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תולדות, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בלייב אין שטוב ביינאכט, גיי נישט ארויס, אפילו פאר עבודת השם, דין דעם אייבערשטן אין שטוב; מען קען זיצן אין שטוב און זיך מתבודד זיין כאילו מען איז אין פעלד, אויך קען מען לערנען אין שטוב, מען קען זיין דבוק צום אייבערשטן אין שטוב מיט העלפן די ווייב, מיט לייגן שלאפן די קינדער, מיט מסדר זיין און אויפרוימען וכו'.


בוי זיך א ב'י'ת' נצחי, לערן יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי, און א פרק ת'וספתא; מוהרא"ש זאגט, אז מען לערנט די דריי לימודים - בויט מען זיך א בית נצחי. היינט ענדיגט מען נאכאמאל ששה סדרי תוספתא און מארגן הויבט מען אן נאכאמאל אינאיינעם לערנען יעדן טאג א פרק תוספתא, מוהרא"ש האט דאס איינגעפירט מיט יארן צוריק ביי תלמידי היכל הקודש, צו לערנען יעדן טאג בבלי ירושלמי און תוספתא.


יעצט איז די צייט צו אינוועסטן אין דעם, ווייל באלד וועט ארויפגיין די פרייז און דו וועסט שרייען 'א שאד איך האב נישט געקויפט און אינוועסטירט ווען עס איז געווען שייך'; אויף יענע וועלט וועט מען שוין נישט קענען אינוועסטירן אין דעם. דו קענסט דאס באווייזן, לערן יעדן טאג א פרק, עס נעמט נישט לאנג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#842 - ווי איידער זיך קריגן, ענדערש זיך אויסרעדן צום אייבערשטן
שלום בית, משלי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תולדות, כ"ה מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל


שלמה המלך זאגט (משלי כה, כד): "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", עס איז בעסער צו זיצן אליין אויף א ווינקל פון א דאך, "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים", ווי צו זיין אין שטוב מיט א ווייב וואס קריגט זיך, "וּבֵית חָבֶר", און ווי איידער צו גיין צום חבר'ס הויז רעדן מיט זיין פרוי.


יש לומר נאך א פשט, רוב פסוקים פון משלי איז געשריבן די פסוקים – די ערשטע חלק פסוק קומט בעצם נאכן צווייטן חלק פסוק, קען מען זאגן אויך דא, "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים", אז מען האט א ווייב א קריגערישע פרוי, וואס זאל מען טון? זאגט דער פסוק: "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", ווי איידער זיך קריגן איז בעסער זיך זוכן א ווינקל און זיך אויסרעדן דאס הארץ מיטן אייבערשטן, זיך מתבודד זיין און בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין שלום בית, די שכינה זאל רוען אין שטוב, מען זאל זיך ליב האבן, מען זאל רעדן שיין.


"וּבֵית חָבֶר", אויב מען פאלט, מען גייט מיט חברים, מען שמועסט מיט פרעמדע רחמנא לצלן, וואס איז די עצה? "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", גיי אין א ווינקעלע און שריי: "רבונו של עולם, איך בין אזוי געפאלן, רבונו של עולם איך וויל זיין גוט", דורך תפילה והתבודדות איז מען זוכה מען הויבט אן שפירן אז דאס איז גוט, מען זאגט 'טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג', די בעסטע זאך אויף די וועלט איז זיין נאנט מיטן אייבערשטן, והבן למעשה.

#841 - ווען די פרוי טראכט גוט, ווערט דער מאן בעסער און פרייליכער
שמחה, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס אז אייער מאן שטייט אויף שפעט - האט נישט מיט אייך, דאס טאר נישט מאכן איר זאלט אים אראפקוקן; מען קען האבן א גאר גוטע לעבן אפילו מען שטייט נישט אויף פרי.


איר מיט אייער חכמת נשים - קענט אים העלפן ארויסגיין פון זיין דעפרעסיע און אים מאכן פרייליך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה מה:): "מְלַמֵּד שֶׁנָתַן הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא בִּינָה יְתֵירָה בָּאִשָּׁה יוֹתֵר מִבָּאִישׁ", דער אייבערשטער האט געגעבן פאר א פרוי מער קלוגשאפט ווי פאר א מאן; וואס איז די בינה יתירה? ארויפקוקן און געבן א גוטע געפיל, אים מאכן שפירן ווי ער איז יא ווערד; דאס ארבעט וואונדערליך, ווי נאר די פרוי הויבט אן קוקן גוט, ווי נאר די פרוי הויבט אן טראכטן גוט - ווערט דער מאן אויפן מינוט בעסער און פרייליכער.


פרעגט אים אויב ער וויל איר זאלט אים העלפן אויפשטיין, אים וועקן; נאר אויב ער וויל, און נאר אים צו מאכן פרייליך, און מיט גוט קוקן און מיט האלטן טייער - קען מען טוישן דעם מאן פון איין עקסטרעם ביזן אנדערן.


זעט אין שטוב זאל זיין פרייליך, עס זאל גיין פרייליכע מוזיק, און עס זאל זיין צאמגענומען די שטוב, ווייל שמחה איז די שליסל פאר הצלחה. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות שמחה חלק ב', סימן א): "מִי שֶּׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד, עַל יְדֵי זֶּה הוּא מַצְלִיחַ", ווער עס איז פרייליך איז מצליח.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#840 - יעצט איז די צייט צו אינוועסטן
שלום בית, עבודת השם, הדרכות, אינוועסטמענט, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תולדות, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בלייב אין שטוב ביינאכט, גיי נישט ארויס, אפילו פאר עבודת השם, דין דעם אייבערשטן אין שטוב; מען קען זיצן אין שטוב און זיך מתבודד זיין כאילו מען איז אין פעלד, אויך קען מען לערנען אין שטוב, מען קען זיין דבוק צום אייבערשטן אין שטוב מיט העלפן די ווייב, מיט לייגן שלאפן די קינדער, מיט מסדר זיין און אויפרוימען וכו'.


בוי זיך א ב'י'ת' נצחי, לערן יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי, און א פרק ת'וספתא; מוהרא"ש זאגט, אז מען לערנט די דריי לימודים - בויט מען זיך א בית נצחי. היינט ענדיגט מען נאכאמאל ששה סדרי תוספתא און מארגן הויבט מען אן נאכאמאל אינאיינעם לערנען יעדן טאג א פרק תוספתא, מוהרא"ש האט דאס איינגעפירט מיט יארן צוריק ביי תלמידי היכל הקודש, צו לערנען יעדן טאג בבלי ירושלמי און תוספתא.


יעצט איז די צייט צו אינוועסטן אין דעם, ווייל באלד וועט ארויפגיין די פרייז און דו וועסט שרייען 'א שאד איך האב נישט געקויפט און אינוועסטירט ווען עס איז געווען שייך'; אויף יענע וועלט וועט מען שוין נישט קענען אינוועסטירן אין דעם. דו קענסט דאס באווייזן, לערן יעדן טאג א פרק, עס נעמט נישט לאנג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#839 - אלע שיינע מנהגים זענען גוט, אבער אן קריגערייען
קינדער, שלום בית, מחלוקת, מנהגים, נאמען

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז א מנהג אז ווען א יולדת גייט ארויס, גייט זי די ערשטע זאך אין שול הערן ברכו, צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים פון געבוירן א קינד; עס איז דא וואס פירן זיך צו ברענגען א מנין אין שטוב, מען מאכט גרינגער פאר די יולדת צו הערן ברכו.


אז אייער מאן וויל נישט ברענגען קיין מנין אין שטוב, ער שעמט זיך אז זיינע חברים זאלן זען די דירה אזוי נאכגעלאזט וכו' - זאלט איר נישט מאכן קיין קריגעריי, איר קענט ווארטן ביז איר גייט ארויס פון שטוב און גיין שבת אין שול הערן ברכו.


מען דארף געדענקען נישט צו מאכן פון עיקר טפל און פון טפל עיקר, דער עיקר איז עס זאל זיין אהבה אחוה שלום ורעות, און אויך טוט מען אלע שיינע מנהגים, אבער דער ציל איז מען זאל געדענקען נישט צו מאכן קיין קריגעריי.

#838 - אלע מחשבות וואס עסן אויף דיין געזונט, זאג עס ארויס
שלום בית, מחשבות, נערווען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וירא, י"ג מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען עס קומען אריין מחשבות 'וואס וועט זיין?' וואס וועט זיין מיט דיין ווייב, אפשר גייט זי האבן מיט די נערווען; זאלסטו נישט לאזן די מחשבות דיך אויפעסן דיין געזונט, נאר זאג ארויס די מחשבות צום אייבערשטן, מאך א תפילה צום אייבערשטן, בעט אים פאר אירע נערווען, פאר איר געזונט.


אויך ווען עס קומען דיר אריין די מחשבות 'אפשר וואלט ווען בעסער געווען אפצולאזן די שידוך וכו', ווען עס האט געהייסן אז וכו''; זאלסטו נישט לאזן די מחשבות דיך פייניגן און דיך הרג'ענען, נאר זאג ארויס די מחשבות צום אייבערשטן, זאג אים פינקטליך וואס דו טראכסט, און בעט אים ער זאל עס אוועק נעמען פון דיר.


באהאלט זיך אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן, די בעסטע פלאץ זיך צו באהאלטן איז ביים אייבערשטן. דוד המלך בעט דעם אייבערשטן (תהלים יז, ח): "בְּצֵל כְּנָפֶיךָ, תַּסְתִּירֵנִי", ער איז רואיג, ער זאגט צו זיך "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֶחְסֶה", איך וועל זיך באהאלטן אין די שאטן פונעם אייבערשטן, "עַד יַעֲבֹר הַוּוֹת", ביז די צרות וועלן אריבערגיין, אויך זאגט דוד המלך: "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֲרַנֵּן", אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן זינג איך און איך לויב אים, עס איז דאך אזוי גוט ווען מען אנטלויפט צום אייבערשטן, מען רעדט צו אים, מען דערציילט אים אלעס, מען דערציילט אלע ווייטאג, און אויך "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֲרַנֵּן", אויך זינגט מען צו אים.


וועלטעלע וועלטעלע - האט דער הייליגער בעל שם טוב געזאגט – "דו ביסט נישט ווערט א קרעכץ"; די לעבן גייט אריבער און די גוטע זאכן וואס מען כאפט ארויס - דאס בלייבט, די תורה, תפילה און גמילת חסדים – הפצה - געבן צו טועם זיין דעם רבינ'ס גוטע מאכלים פאר אנדערע - נאר דאס בלייבט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#837 - מען קען נישט און מען טאר נישט קאנטראלירן די ווייב
שלום בית, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע דיין ווייב וואס זי וויל גיין צו א רעבעצין וכו', אויסהערן אירע וכו'; וויסן זאלסטו, מען קען נישט און מען טאר נישט קאנטראלירן די ווייב, עס איז נישט שייך צו זאגן איך לאז דיך יא, איך לאז דיך נישט; מען קען שיין רעדן, זיך אויסשמועסן, און מיט תפילה און סבלנות איז מען זוכה צו זען א ישועה.


מוהרא"ש ברענגט א מאמר החכם: "מה שיעשה הזמן לא יעשה השכל", וואס די צייט וועט טון - קען די שכל נישט טון; לאז אפ דיין ווייב, פריי זיך זי האט דיר געלאזט פארן קיין אומאן, שטופ נישט, דו פיר זיך שיין מיט דרך ארץ, וועסטו זען ווי מיט די צייט וועט זי אויך באקומען א שטארקע געפיל צום רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#836 - זיי נישט קיין חי' רעה, טשעפע נישט דיין ווייב
שלום בית, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת חיי שרה, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי אין א ווינקל, רעד אפאר דיבורים צום אייבערשטן, הויב אן דיין טאג מיט רעדן צום אייבערשטן. עס קומט א צייט וואס דער וואס האט עוסק געווען אין די הייליגע הנהגה פון רעדן צום אייבערשטן - נאר דאס וועט אים באגלייטן ביזן בית החיים. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן דעם מאמר חז"ל (תנא דבי אליהו רבה, פרק טו): "לְפִי שֶׁכָּל הַמַּרְבֶּה שִׂיחוֹת וּתְפִלּוֹת, הֵם הַמְלַוִּים אוֹתוֹ עַד שֶׁיַּגִּיעַ לְבֵית עוֹלָמוֹ", ווען א מענטש רעדט אסאך צום אייבערשטן און ער שמועסט אסאך צום אייבערשטן - דאס באגלייט אים ביזן קבר, אז מען קוקט אריין אין תנא דבי אליהו איז דא אן אנדערע גירסא, אבער מוהרא"ש האט געהאט אזא גירסא: "לְפִי שֶׁכָּל הַמַּרְבֶּה שִׂיחוֹת וּתְפִלּוֹת".


איך האב דיר שוין אסאך געשריבן און אסאך געבעטן זאלסט אכטונג געבן, זאלסט נישט טשעפען דיין ווייב. זיי נישט קיין חי' רעה, טשעפע נישט און דערמאן נישט קיין אלטע זאכן, דו ווילסט אויך נישט מען זאל דיך פארשעמען מיט אלטע זאכן, דו בעטסט דעם אייבערשטן ביים דאווענען: "אל תזכר לנו עוונת ראשונים", דערמאן נישט אלטע עבירות וואס מיר האבן געטון אין די יונגע יארן; אויב דו שטייסט און צאפסט איר בלוט מיט אלטע זאכן - איז פארוואס דיינע אלטע זאכן טאר מען נישט דערמאנען?


ווייסט וואס מוהרא"ש דערציילט, א איד איז אמאל געקומען צום רבי'ן וויינען אז דער גלח פון שטאט האט פארכאפט זיין טאכטער, דער רבי האט אים געגעבן א עצה ווי אזוי ער זאל איר ארויסכאפן פון דארט. נאכדעם וואס זי איז געראטעוועט געווארן פון דארט האט איר דער רבי גלייך א כלה געמאכט מיט א בחור א שוסטער, און דער רבי האט געבעטן דעם חתן ער זאלט קיינמאל נישט דערמאנען פאר זיין ווייב די מעשה וואס זי האט געהאט מיטן גלח, דער רבי האט אים מבטיח געווען אז אויב ער וועט איר קיינמאל נישט טשעפען מיט די אלטע מעשה וכו' וועט ער זוכה זיין צו קינדער צדיקים; וכך הוה, דער איד האט זוכה געווען צו קינדער צדיקים און גרויסע רבנים.


אויב דו ביסט מקבל אויף זיך מער נישט צו טשעפען מיט אלטע זאכן, מער נישט דערמאנען וכו' - וועסטו אויך זוכה זיין צו די ברכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#835 - טו אלעס וואס מאכט פרייליך
שמחה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


דו ביסט זייער א געלונגענער, זייער א קלוגער, זייער פארשטענדליך, האסט א גוטע הארץ, בקיצור, דו ביסט אנגעפילט מיט אלע מעלות, אויך האסטו א גוט הארץ, נאר איין זאך פעלט דיר, און אז דו וועסט משלים זיין די זאך וואס פעלט – קענסטו זיך נישט פארשטעלן צו וואס דו וועסט זוכה זיין, עס פעלט דיר שמחה.


דו דארפסט ארבעטן נאר אויף דעם, צו זיין פרייליך, דיין התבודדות דארף זיין נאר אויף דעם, דיינע תפילות זאלן זיין: "באשעפער, זכינו להיות בשמחה, מאך מיך פרייליך".


טו אלעס וואס מאכט פרייליך, אפילו נארישע זאכן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כד): "צריך להכריח את עצמו בכח גדול להיות בשמחה תמיד ולשמח את עצמו בכל אשר יוכל, ואפלו במלי דשטותא", מען דארף זיך פרייליך מאכן אפילו מיט נארישע זאכן.


וועסט זען ווי אלעס וועט זיך דיר טוישן צום גוטן, אלע דמיונות, מחשבות וכו' וכו', אלעס וועט ווערן גוט, אפילו דיין שלום בית וועט ווערן אזוי גלאנציג ווען דו וועסט ווערן פרייליך.

#834 - דער גוי וועט דיר נישט געבן א בעסערע שלום בית ווי די תורה
שלום בית, סדר דרך הלימוד, חמרות ופרישות, גוים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


דער פרייער פראפעסאר און אויך דער געלערנטער גוי וועט דיר נישט קענען געבן שלום בית און אויסלערנען ווי אזוי מען לעבט בינו לבינה וכו', עס איז מיר א פלא אז א רב בישראל זאל ענק הייסן גיין צו פראפעסארן לערנען ווי אזוי צו לעבן וכו'; נאר אין די תורה זאלסטו קוקן, נאר דארט וועסטו זען ווי צו לעבן בכלל און מיט א ווייב בפרט.


לערן ש"ס כסדרן וועסטו טרעפן אזויפיל עצות ווי צו לעבן מיט א ווייב, וועסט זען ווי די הייליגע תנאים און די הייליגע אמוראים האבן געלעבט אן קיין חומרות און אן קיין פרישות. איך קען נישט שרייבן אפן אין די ענינים ווייל אלע ליינען די בריוו וכו', איך זאג דיר וואס מוהרא"ש האט מיר געזאגט בתחילת התקרבותי, איך זאל לערנען אויפן סדר דרך הלימוד פון רבי'ן, לערנען אסאך און שנעל, וועל איך זען ווי צו לעבן.


גיי נישט צו קיינעם, קיינער וועט דיר נישט געבן מער ווי די הייליגע תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#833 - אויסלערנען ווי אזוי מען פירט זיך צום מאן
שלום בית, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת לך לך, ד' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


ביטע רעדט צו מרת ... איר מחזק זיין; זי האט באקומען א טייערער מאן, א גאלדענע הארץ, מיט יראת שמים, און זי טשעפעט אים וכו', אנשטאט זי זאל אים מכבד זיין ווי מען איז מכבד א קעניג - פירט זי זיך צו אים זייער נישט שיין, ער פירט זיך צו איר ווי מען פירט זיך צו א מלכה, ער רעדט צו איר מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, און זי גרויסט זיך אויף אים געפערליך, זי מוז זיך טוישן, זי מוז אנהויבן זיין פרייליך, איך קען נישט זען ווי ער גייט איין.


דאס דארף מען לערנען מיט די מיידלעך אין בית פיגא, אז איר האט די זכיה צו זיין א טיטשער אין בית פיגא פאר די עלטערע מיידלעך - זאלט איר רעדן אסאך פון דעם; ווי אזוי מען לעבט מיט א מאן, מיט גוטע מידות; זיי אויסלערנען ווי אזוי מען פירט זיך צום מאן, מען קען נישט קוועטשן און בלאזן וכו' וכו', מען קען נישט צעטרעטן דעם מאן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#832 - נארישע טרערן אז דער מאן אדער קינדער זענען אנגעקומען צו א צדיק
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, חסידות ברסלב, מוזיק, וויינען

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת לך לך, ד' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וויסן זאלט איר, אויב מען וויינט אומזיסט - לייגט מען זיך אריין אין א גרויסע סכנה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית כט.) דער אייבערשטער זאגט פאר די אידן: "אתם בכיתם בכיה של חינם", ענק וויינען אומזיסט, "ואני קובע לכם בכיה לדורות", איך וועל ברענגען שלעכטס אויף וואס צו וויינען; איר ליידט נישט, איך ווייס נישט פון וואס איר רעדט, איר האט א גאלדענע מאן, א ירא שמים, מיט גאר גוטע מידות, און ער מעג נעמען חיזוק פון רבי'ן, און אויב עס שמעקט נישט פאר די עלטערן - איז דאס נישט זיין פראבלעם, דאס איז זייער אייגענע פראבלעם.


מען לאכט אין הימל פון עלטערן וואס וויינען ווען זייער קינד גייט נישט צו די זעלבע רבי ווי די עלטערן גייען, מען לאכט פון עלטערן וואס נעמען חסדים פונעם אייבערשטן, קינדער וואס ווילן זיין ערליך און וועלן זיך אויס א פלאץ פון יראת שמים - און מען מאכט דאס פאר א צרה.


דער הייליגער צדיק דער ראפשיצער רב זכותו יגן עלינו פרעגט, די הייליגע חכמים זאגן (ברכות לב:), אלע טויערן פארמאכט מען, אבער 'שערי דמעה', די טויערן פון טרערן - 'לא ננעלו' פארשפארט מען נישט; פרעגט ער, אויב מען פארשפארט זיי קיינמאל נישט, נו וואס דארף מען דארט האבן טירן? זאג אז די טויערן פון טרערן האבן נישט קיין טירן וואס מען קען בכלל פארמאכן! זאגט ער, עס פעלט יא אויס די טירן, אמאל פארמאכט מען יא די טירן, די לשון זאגט ער, "ווען א נארישע מאמע וויינט אויף איר קינד אז ער איז אנגעקומען צו א צדיק - דעמאלט פארמאכט מען די טירן".


האט שכל, אנשטאט וויינען זאלט איר טאנצן פאר שמחה פאר די מתנה וואס די אייבערשטער האט אייך געגעבן, א מאן א ירא שמים, א בעל מידות. עס קומען צו מיר ווייבלעך וויינען ווי זייער לעבן איז זיי טונקל, זיי האבן א מאן וואס שפילט א דאפלטע לעבן, ער מאכט זיך שיין פאר מענטשן און אין שטוב שלאגט ער און שרייט, רעגט זיך, מאכט זיך פרום פאר מענטשן און שטילערהייט רחמנא לצלן... דאס איז א געוויין, דאס איז א געוואלד, זיי דארפן חיזוק; איר דארפט טאנצן פאר שמחה.


קויפט אייך גוטע ספיקערס און צינדט אן אין שטוב באופן קבוע לעבעדיגע טאנצעדיגע לידער און טאנצט מיט די קינדער, דאס וועט אייך ברייט מאכן די מח, איר וועט נישט ווערן צעדרוקט פון דעם און פון יענעם, און ווען די עלטערן וועלן רופן וויינען און סטראשען - וועט דאס נישט האבן קיין השפעה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#831 - פרייטאג צו נאכטס איז א צייט וואס מען בלייבט אין שטוב
שלום בית, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת לך לך, ד' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... 


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שלעפ זיך נישט ארויף צו מיר אין שטוב פרייטאג צו נאכט, די באטעס זענען בעיקר פאר בחורים. מוהרא"ש זאגט פאר אינגעלייט אז פרייטאג צו נאכטס איז א צייט וואס מען בלייבט אין שטוב, מען פארמערט אין ליבשאפט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#830 - רעדן צו די קינדער פון קדושה, און זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גאנץ שבת זאלסטו נאר זיין פרייליך, אז דו ביסט א איד און אז דו היטסט שבת, און פאר אלע חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט דיר.


בעט איבער דיין ווייב, זאג איר אז דו האסט חרטה פארן איר וויי טון, און זאג איר צו אז דו וועסט איר מער נישט וויי טון. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.) אויפן פסוק (בראשית יב, טז): "וּלְאַבְרָם הֵיטִיב בַּעֲבוּרָהּ", אז די שפע, די געלט - קומט בזכות וואס מען רעדט שיין אין שטוב, מען רעדט מיט דרך ארץ, מיט כבוד, אזוי ווי ערליכע אידן רעדן צו די ווייב.


רעד צו דיינע קינדער פון קדושה, רעד צו דיינע טעכטער קלארע ווערטער, אז קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אויב איינער קיצלט איר און באטאפט איר זאל זי דערציילן, און געב אכטונג זי זאלן נישט האבן לאנגע שעות פון גיין ליידיג. זיי נישט קליגער פון די חכמים, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות נט:): הַבַּטָלָה", גיין ליידיג, "מְבִיאָה לִידֵי זִימָה", ברענגט צו שמוץ; דעריבער זענען מיר מקפיד נישט צו לאזן די קינדער אליין לאנגע שעות פרייטאג נאכמיטאג, שבת נאכמיטאג - אן דעם וואס די עלטערן זאלן זיין מיט זיי, לערנען אדער פארברענגען, ווייל אז די קינדער גייען ליידיג קומט מען צו עבירות.


זאלסט טון ביידע, סיי רעדן צו די קינדער פון קדושה, און אויך זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות. לייג זיי שלאפן פרייטאג נאכמיטאג און שבת נאכמיטאג, גאנצע משפחות גייען צוגרינד צוליב דעם וואס די עלטערן זענען פויל צו מחנך זיין, און אז א ברודער א בחור וועט טשעפען די שוועסטער און שפעטער וועט זי חתונה האבן און ליידן, און דערציילן דעם מאן, דעמאלט וועט די גאנצע משפחה צעפאלן, און ווער איז שולדיג? אויבנאויף דער בחור, אבער באמת זענען די עלטערן שולדיג וד"ל.


א גוט שבת.

#829 - אז דו ביסט קלוגער, ביסטו דאך ערשט א נאר
שלום בית, תמימות, תפילה, ליצנות, סיפורי מעשיות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת לך לך, ב' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיר האבן געהאט א הערליכע שבת אין ישיבה. שבת אינדערפרי נאכן דאווענען האבן מיר געלערנט די מעשה פון חכם און תם (סיפורי מעשיות, מעשה ט), ווי דער תם האט זיך געפירט בתמימות, און ווען מענטשן זענען געקומען צו אים שפעטן האט ער זיי געזאגט: "נאר אן ליצנות", און ווען זיי האבן געענטפערט "מיר מיינען נישט קיין ליצנות", האט ער גלייך אנגעהויבן רעדן מיט זיי, ער האט נישט געוואלט איבערטראכטן אפשר מיינען זיי יא ליצנות נאר זיי זאגן אז זיי מיינען נישט צו טשעפען, ווייל דאס אליין איז ליצנות, דער תם האט זיך געפירט זייער גראד, און ווען ער האט געזען אז זיי שפעטן פון אים האט ער זיי געענטפערט: "וואס וועט זיין אויב ענק וועלן זיין קליגער פון מיר? וועלן ענק ערשט זיין נאראנים, ווייל וואס בין איך דען?"


מיר האבן גערעדט פון שלום בית, אז מען זאל נישט שפעטן איינער פון צווייטן, און אויב מען האלט זיך קליגער איינער פון צווייטן איז מען דאך ערשט א נאר, אזוי ווי דער תם האט געזאגט.


ביי שלש סעודת האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון דינען דעם אייבערשטן מיט תמימות. דער פסוק זאגט (בראשית ו, ט): "נֹחַ אִישׁ צַדִּיק", נח איז געווען א צדיק; ווי אזוי איז ער צוגעקומען צו זיין א צדיק אין אזא געפאלענע דור ווי די דור המבול? זאגט דער פסוק (שם): "תָּמִים הָיָה בְּדֹרֹתָיו",  ער האט געדינט דעם אייבערשטן מיט תמימות; דאס איז דער וועג צו ווערן א צדיק, ווער עס גייט בתמימות ופשיטות; ער גייט אין שול דריי מאל א טאג דאווענען די דריי תפילות און טוט בתמימות די מצוות וואס דער אייבערשטער האט אונז באפוילן, און ועל כולם ער איז זיך מתבודד, ער רעדט ארויס אפאר ווערטער צום אייבערשטן – דער קען זוכה זיין צו ווערן אן איש צדיק.


מיר האבן געלערנט ספר חיי מוהר"ן, סימן תלט, ווען דער רבי איז שוין געווען זייער נישט געזונט, דעם לעצטן ראש השנה פון רבינ'ס לעבן, שנת תקע"א, איז געווען ביים רבי'ן אן אייניקל - ישראל'יק, א זון פון שרה דעם רבינ'ס טאכטער; דער אייניקל איז אריין צום רבי'ן אין שטוב און דער רבי האט אים געבעטן: "דאווען פאר מיר איך זאל זיין געזונט", האט ער געפרעגט דעם רבי'ן: "וואס וועל איך באקומען דערפאר?" האט דער רבי געשמייכלט און געזאגט פאר די תלמידים: "ער פירט זיך שוין ווי א גוטער איד", (אזוי פלעגט מען דעמאלט רופן א רבי - 'א גוטער איד'), האט אים דער רבי געגעבן זיין גאלדענעם זייגער. ישראל'יק האט גענומען דעם זייגער און געזאגט הויך אויפן קול: "גאט גאט! לאז מיין זיידע זיין געזונט", און אלע וואס זענען געווען אנוועזנד האבן זיך צעלאכט, האט זיך דער רבי אנגערופן צו זיי און געזאגט: "וואס לאכט איר, וואס דען איז תפילה?!" זיי האבן געלאכט מיינענדיג צו זאגן, ווי איינער פרעגט: 'דאס מיינט תפילה? אויף דעם האסטו באקומען א זייגער?!' האט דער רבי זיי געזאגט: "וואס דען איז תפילה?!" דאס איז תפילה! פשוט'ע ווערטער פארן אייבערשטן, אן קיין שום צוגעלייגטע זאכן וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#828 - מיש זיך נישט אין מחלוקת, אפילו ווען ס'איז לשם שמים און א מצוה
תפילה והתבודדות, שלום בית, התחזקות, מחלוקת

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וירא, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טייערער ברודער, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות, ווער נישט צעפאלן, באניץ זיך מיט די עצה פון רבי'ן, די עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט; זאלסט זיך צוגעוואוינען מיט א קביעות, א באשטימטע צייט - זיך אויסצורעדן דאס הארץ צום אייבערשטן. דאס רעדן צום אייבערשטן איז אונזער שווערד, אונזער געווער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שוחר טוב קמט, ב): "פיהם של ישראל חרבם", די מויל פון א איד איז ווי א שווערד, אז מען ניצט די מויל פאר תפילה והתבודדות - איז דאס ווי א שווערד קעגן אלע פיינט.


מיש זיך נישט אין קיין מחלוקת, אפילו מען וועט דיר איינרעדן אז דאס איז לשם שמים און עס איז א מצוה. ליבער ברודער, שטיי ווייט פן מחלוקת (אויך וואס איז נוגע צו מיר; נעם זיך פאר מיר נישט אן, אז דו הערסט רעדן אויף מיר, און דו ווילסט זיך אננעמען פאר מיר - זאלסטו שווייגן).


אויך אין משפחה, אז מען וויל דיר אויפהעצן - זאלסטו זיך מיט חכמה ארויסדרייען, ווייל מען ליידט זייער פון מחלוקת. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עיין רש"י במדבר טז, כז), אפילו קליינע קינדער וואס מען באשטראפט נישט - ווערן אויך אוועק געריסן דורך מחלוקת.


זע צו זיין פרייליך און געב אכטונג אויף דיין שטוב, דער עיקר און די יסוד פאר שלום בית איז - מען זאל נאכגעבן, און נישט מקפיד זיין איינער אויפן צווייטן. זוך נישט קיין חסרונות אין דיין ווייב, זוך דאס גוטס אין איר.


מארגן נאכט וועט זיין די יערליכע מיטונג אין בית פיגא פון די עלטערן מיט די טיטשערס, איך בעט דיר זייער זאלסט אלעס אפלאזן און זען אז דיין ווייב זאל קענען קומען רעדן מיט די טיטשערס און הערן וויכטיגע יסודות פון די מנהלת, ווייז אז די חינוך פון דיינע קינדער זענען דיר חשוב און דריי זיך נישט ארויס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#827 - ווען מ'שפירט מען ווערט דערווארגן וועגן פרנסה
שלום בית, התחזקות, פרנסה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יעצט ווען דו גייסט אריבער די שווערע נסיון פון פרנסה, שפירסט אזוי צעדרוקט, דו שפירסט דו ווערסט דערווארגן וכו' וכו', בעט איך דיר, האב אמונה ובטחון, גלייב אינעם אייבערשטן און פארלאז זיך אויף אים.


דערמאן זיך צוריק ווי אמאל האט דיר געקוועטשט אנדערע זאכן און דעמאלט האסטו אויך געמיינט אז עס איז עק וועלט, און ווען יענע שוועריקייטן זענען אריבער איז געקומען א פרישע וואל און געוואלט פארשוועמען און ברוך ה' ביסט אלעס אריבער, אזוי וועסטו דאס אויך אריבערגיין און דערציילן אין פריידן.


זיי ממשיך מיט דיינע גוטע זאכן, שטיי אויף פארטאגס, גיי א שפאציר, דאנק דעם אייבערשטן, און אזוי אויך ביינאכט גיי נישט אין ערגעץ, זיץ אין שטוב, מאך פרייליך דיין ווייב מיט דיין משפחה.

#826 - די גאלדענע ווינטער נעכט
שלום בית, עבודת השם, היטן די צייט, וואלן

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת לך לך, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מען האט שוין גערוקט דעם זייגער, עס הויבט זיך אן די גאלדענע נעכט. דער הייליגער צדיק רבי פנחס קאריצער זכותו יגן עלינו רופט אן די ווינטער נעכט - די 'גאלדענע נעכט', ווייל מען קען אין די נעכט זייער אסאך דינען דעם אייבערשטן. וויל איך דיר בעטן זאלסט נישט ארויסגיין ביינאכט פון שטוב, דאווען מעריב וואס פריער און בלייב אין שטוב; אדער גיי שלאפן און שטיי אויף פארטאגס, (מען קען זאגן תיקון חצות ביזן עלות השחר), אדער בלייב אין שטוב לערנען דיינע שיעורים כסדרן.


מוהרא"ש האט אונז געלערנט אז א אינגערמאן האט נישט וואס צו זיין אינדרויסן פון שטוב ביינאכט, נאר בלייבן אין שטוב לערנען אין שטוב. אז דו וועסט לערנען אין שטוב - וועט דיין ווייב זיך זייער פרייען, זי וועט דיך מחשיב זיין, זי וועט דיך ארויפקוקן, דיין שלום בית וועט ווערן גאר גוט.


אפילו פרייטאג צו נאכטס, ווען עס איז איינגעפירט ביי אנדערע פלעצער צו גיין צו טישן וכו' - איז ביי אונז נישט אזוי, מוהרא"ש זאגט, א אינגערמאן האט נישט וואס ארויס צו גיין פרייטאג צו נאכטס, נאר בלייבן אין שטוב מיט די ווייב, און איך זאג קלאר אז די באטעס ביי מיר - איז נישט פאר אברכים, עס איז אויסדריקליך נאר פאר בחורים, אינגעלייט האבן נישט וואס ארויס צו גיין פון שטוב.


מארגן איז דא וואלן אין אמעריקע, מיליאנען מענטשן זענען פארקאכט און איינגערעדט אז די וואלן איז זייער ישועה, איך בעט דיר זאלסט חזר'ן אמונה, חזר זיך 'דער אייבערשטער איז אונזער ישועה'; די אינטערעסט (פראצענט), די געז, די טעקסעס - אלעס ווערט געפירט דורך דעם אייבערשטן מיט א פינקטליכע השגחה, נישט דער ער און נישט דער זי - וועט זיין אונזער ישועה.


איך בעט דיר נאכאמאל, גיי נישט ארויס ביינאכט פון שטוב, לייג זיך פרי שלאפן און שטיי אויף פארטאגס לערנען און דאווענען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#825 - אז דער מאן וויל ברסלב, דארף מען אים רודפ'ן?
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, מוסדות, חסידות ברסלב, סבלנות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וזאת הברכה ב', י"ב תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך ווייס נישט ווער פון אייער משפחה טשעפעט אייך וועגן ברסלב, וועגן היכל הקודש; איך קען אייך איין זאך זאגן, אייער שווער שליט"א איז געקומען צו מיר נישט איין מאל, נישט צוויי מאל, נאר מערערע מאל, ער האט מיר זייער ליב, ער האט מיט מיר גערעדט מיט זייער א שטארקע ליבשאפט, ער האט מיר קלאר געזאגט: "איך בין נישט קיין ליגנער, איך גיי נישט זאגן אז עס שמעקט מיר און אז איך וויל מיינע קינדער זאלן גיין קיין ברסלב, אבער אז זיי זענען אנגעקומען אין היכל הקודש, דאנק איך דעם אייבערשטן", ער האט גערעדט מיט מיר לאנגע שעות מיט א שטארקע ליבשאפט, ער האט מיר געזאגט: "מיינע קינדער טוען וואס מיינע הייליגע זיידעס האבן געטון, זיי זענען אויך געלאפן צו צדיקים, זיי זענען אוועק געלאפן פון שטוב צו צדיקים, געזוכט און געזוכט וואו עס איז דא אן ערליכער איד וואס וועט זיי ברענגען נאנט צום אייבערשטן"; ובכן, ווייס איך נישט ווער עס טשעפעט אייך און פון וועם איר האט אזוי מורא.


דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט א מאן א ירא שמים מיט גאלדענע מידות, און אז ער איז מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן - קומט אים נישט דעם טויט, און אז ער וויל אריינשיקן די קינדער צום רבינ'ס חדר, אין רבינ'ס בית פיגא - מעג ער דאס טון, ער דארף קיינעם נישט פרעגן, אדרבה, זאל מען גיין צו וואס פאר א דיין און וואס פאר א רב מען וויל נאר (וואס האט נישט קיין אייגענע נגיעות), און פרעגן 'וואס טוט מען אויב מען וויל גיין דאווענען אין ברסלב, מען זעט ווי מען באקומט יראת שמים, מען באקומט חיזוק אויף דינען דעם אייבערשטן, און די עלטערן זאגן זיי האבן צער, וואס דארף מען טון?' וועט א יעדער דיין און מורה הוראה פסק'ענען וואס די תורה זאגט, מען מעג גיין, און מען דארף גיין.


מרת ... תחי', וואלט איר געוויסט וואס פאר א צרות עס גייט אריבער אויף מענטשן, ווי ווייבלעך לעבן א געצווינגענע לעבן, נאר ווייל זיי האבן רחמנות אויף די קינדער זיי זאלן נישט זיין קיין לעבעדיגע יתומים, ווייבער ליידן פון מענער וואס טוען שטילערהייט עבירות, ווייבער ליידן פון מענער וואס שרייען, שלאגן און פארשעמען, ווייבער ליידן פון מענער וואס פירן זיך פראסט ווי בהמות וכו', זיי האלטן זייערע שטוב נאר צוליב די קינדער, און אז אייער מאן וואס איז אן ערליכער איד, א שטיק איידלקייט, וויל אביסל קרבת אלוקים, און ער האט עס געטראפן אין ברסלב – רודפ'ט מען אים? מען איז אים מבזה?!


זאלט איר זיין אן אשת חיל, מיט גיין מיט אים און אים גוט מאכן, און אז עלטערן שרייען - נעמט מען עס אן באהבה, און אז עלטערן סטראשען וכו' וכו' - ווארט מען מיט סבלנות, עד יעבור זעם, ביז עס וועט זיך ארויסשטעלן דעם אמת, די עלטערן וועלן וויינען צו די אנדערע קינדער, זיך בעטן: "גייט אויך קיין ברסלב, נעמט חיזוק פון די נחל נובע מקור חכמה".


איך האב אסאך צו שרייבן אבער איך בין זייער פארנומען אין די ערב יום טוב טעג, איך האף צום אייבערשטן אז די פאר ווערטער וועט אייך געבן חכמה און בינה יתירה ווי אזוי צו לעבן א חיים טובים, און זיך גוט אויסלאכן פון די איבערגייאכטס וואס גייט אזוי שנעל אריבער אזוי ווי די שאטן פון א פייגל, אזוי ווי עס שטייט (תהלים קמד, ד): "כְּצֵל עוֹבֵר", די לעבן גייט אריבער ווי א שאטן, זאגן די הייליגע חכמים (בראשית רבה צו, ב): "הַלְּוַאי כְּצִלּוֹ שֶׁל כּוֹתֶל", הלואי וואלט די לעבן געווען אזוי לאנג כאטשיג ווי די שאטן פון א וואנט, "אוֹ כְּצִלּוֹ שֶׁל אִילָן", אדער אזוי לאנג ווי דער שאטן פון א בוים, ניין, "אֶלָּא כְּצִלּוֹ שֶׁל עוֹף בְּשָׁעָה שֶׁהוּא עָף", די לעבן גייט פארביי אזוי שנעל ווי די שאטן פון א פייגל וואס פליט.


בנוגע די בריוו וכו'; עס וועט נישט בעסער מאכן, עס פעלט נישט אויס; איין זאך וועט בעסער מאכן, ווי שטערקער ענקער קשר וועט ווערן - וועט ענק קיינער נישט קענען שלעכטס טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.