בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#861 - די שענסטע מתנה איז אן ערליכע פרוי מיט יראת שמים
שלום בית, טעלעפאן, דאווענען, תמימות, יום הולדת

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


פאלג דיין ווייב און בלייב מיט דיין פשוט'ע טעלעפאן. זי איז גערעכט, אזוי הויבט מען אן און עס ענדיגט זיך ביטער; קודם נאר א עפפ פאר די וועג, נאכדעם נאר די באנק, נאכדעם נאר א גרופ פאר משפחה - ביז מען ווערט אן עבד לעבדים, מען ווערט פארקנעכטעט פארן טעלעפאן, השם ישמרינו.


אויך זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אז דו האסט באקומען א ווייב אן ערליכע און אן איידעלע, דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף דעם; די שענסטע מתנה וואס מען קען זוכה זיין איז אן ערליכע פרוי וואס איז שטארק מיט יראת שמים און וויל זיך נישט בייגן פאר די גוי'אישע גאס; לויב איר און שעץ איר - וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.


האסט מיר געבעטן איך זאל דיר עפעס שרייבן לכבוד דיין יום הולדת, לכבוד וואס דער אייבערשטער האט דיר געשאנקען נאך א יאר לעבן, וואס דו זאלסט זיך מקבל זיין; זיי זיך מקבל אויסצוהערן חזרת הש"ץ ווארט ביי ווארט מיט א סידור פון אינעווייניג, לערן נישט דיינע שיעורים כסדרן ביי חזרת הש"ץ, קוק נישט קיין ספרים און גליונות און זיכער נישט רעדן מיט קיינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#860 - ליידן און שווייגן, בפרט אין שטוב
שלום בית, צדקה, תשובה, בזיונות, שובבי"ם

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וארא, י"ט טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שובבי"ם איז א צייט וואס מען קען אלעס פאררעכטן; נישט דורך פאסטן, נישט דורך סיגופים, נאר דורך ישמע בזיונו ידום וישתוק, דורך ליידן און שווייגן; בפרט אין שטוב, ווען די ווייב האט געזאגט א ווארט, אדער נישט געמאכט פינקט אזוי ווי דו האסט געוואלט; אז מען ליידט און מען שווייגט - קומט מען אפ אלע עבירות. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ו), דאס איז תשובה, און דורך דעם קומט מען צו גרויסע מדריגות.


בעיקר אין שטוב, דארט איז א גוטע פלאץ פאר ישמע בזיונו ידום וישתוק; נישט צו ווערן בכעס ווען די ווייב האט עפעס געזאגט, אדער נישט געטון ווי מען וויל, און נישט אנהויבן בלאזן, טריצן אדער אריינגיין אין א קאלטע קריג וכו', נאר ווייטער ליב האבן און ווייטער לעבן בשלום; דאס איז די גרעסטע תיקון שובבי"ם, און דאס איז סאך א גרעסערע עבודה ווי די שווערסטע עבודה וואס איז דא.


אויך אין שול, אז איינער זאגט דיר עפעס - זאלסטו מאכן תיקון שובבי"ם און מקיים זיין דעם ישמע בזיונו ידום וישתוק. אין שול קומען אלע סארט מענטשן, מען ווייס נישט ווער האט יעצט געכאפט א פסק פון די ווייב, מען ווייסט נישט וואס גייט אריבער, און אז מען געבט דיר א פליק - בלייב שטיל.


אויך גיין נאך געלט פאר צדקה, און פארשפרייטן די ספרים, קונטרסים און גליונות - איז א תיקון הברית, אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רסד), ווייל אז מען האט משפיע געווען אין א נישט גוטע פלאץ - דארף מען משפיע זיין אויף א גוטע פלאץ, און אז די אלע ניצוצות און טיפות זענען פארשפרייט אין די וועלט השם ישמרינו, דארף מען גיין פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות, דאס איז תיקון הברית.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#859 - אלע צרות, דחקות און מרירות, קומט פון עצבות ומרה שחורה
שמחה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויחי, ה' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זע מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך, אלע צרות, דחקות און מרירות, קומט צום מענטש פון עצבות ומרה שחורה, און אלע הצלחה און ברכות קומט אויב מען איז פרייליך. דער רבי זאגט (ספר המדות אות שמחה חלק ב', סימן א): "מִי שֶׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד, עַל יְדֵי זֶה הוּא מַצְלִיחַ", ווער עס איז שטענדיג פרייליך – איז מצליח.


די עיקר הצלחה איז – אז מען האט שלום בית; דורך שמחה איז דא שלום בית, ווען מען איז פרייליך באדערט גארנישט, מען זעט נאר די מעלות איינער אויפן צווייטן.


דו זאלסט נאר זינגען און טאנצן, און פרייליך מאכן דיין ווייב און קינדער; מיט שמחה פארברענט מען אלע קליפות ומשחיתים וואס מען האט באשאפן דורך פוגם זיין בברית רחמנא לצלן, מיט שמחה איז מען זוכה אז דער אייבערשטער איז מוחל אויף אלע עבירות.

#858 - צוויי קלוגע מענטשן צעקריגן זיך וועגן א פושקע באנדלעך?
שלום בית, ערב שבת

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויחי, ז' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יעצט קענסטו זען קלאר מיט דיינע אויגן אז דער סמ"ך מ"ם שטייט און זוכט ווי מען קען צעשטערן די שלום בית, בפרט ערב שבת קודש.


ווי קען זיין אז צוויי קלוגע מענטשן ווי דו און דיין ווייב זאלן זיך צעקריגן וועגן א פושקע באנדלעך? "א מעשה מיט ארבעס", מען האט יא געקויפט באנדלעך פאר שבת, מען האט נישט געקויפט באנדלעך פאר שבת, ארויף און אראפ, און מאן און ווייב רעדן שוין נישט, און עס שפריצט פייער איינער אויפן צווייטן, איז דאס נארמאל?


מוז זיין אז דאס איז דער סמ"ך מ"ם וואס שטייט און זוכט צו מאכן קריגערייען, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסג): "זֶה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דער יצר הרע זוכט צו מאכן א קריגעריי צווישן מאן און ווייב, ער וויל נאר מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אזוי קען ער גרינגער אראפווארפן דעם מענטש אין עבירות, "כִּי הוּא אוֹרֵב עַל זֶה מְאֹד, לְתָפְסָם בִּנְעוּרֵיהֶם עַל יְדֵי קִלְקוּל הַשְּׁלוֹם בַּיִת חַס וְשָׁלוֹם, שֶׁגּוֹרֵם בְּעַרְמוּמִיּוּתוֹ לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁבֵּינֵיהֶם", דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן, אזוי ווארפט ער זיי אראפ אין שמוציגע עבירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#857 - דיין ווייב איז נישט קיין קאנטראל פריק
שלום בית, ריינקייט

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמות, י"ג טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס איז זייער גרינג צו זאגן: "מיין ווייב איז א קאנטראל פריק"; ווער האט דיר אויסגעלערנט די ווארט? וועלכער טיפוש הערסטו אויס?! אז די ווייב בעט מען זאל אהיים קומען, נישט גיין מיט חברים פארברענען צייט - מיינט שוין אז זי איז א קאנטראל פריק?! אז די ווייב וויל נישט ארויסגיין מיט פרעמדע קאפלס מיינט אז זי קאנטראלירט?! דיין ווייב וויל א שיינע ערליכע שטוב, זי וויל אויפשטעלן א שטוב בקדושה ובטהרה.


דאנק דעם אייבערשטן פאר דיין איידעלע ווייב, דאס איז נאר א מעלה, און אז זי איז אזוי שטארק תמימות'דיג - איז דאס נאר א מעלה, און אז זי איז אזוי מקפיד אויף מנהגים - איז דאס נאר א מעלה, און אז זי וויל נישט ארייננעמען אין האנט א טעלעפאן וואס מען קען זען אויף דעם עבירות - איז דאס נאר א מעלה, און אז זי וויל נישט גיין עסן מיט פרעמדע קאפלס וכו' וכו' - איז דאס נאר א מעלה.


אז דיין ווייב וויל אן ערליכע שטוב - זאלסטו טאנצן פאר שמחה, אז דיין ווייב בעט דיר נישט אהיים צו ברענגען דיין טעלעפאן - זאלסטו איר נישט מסביר זיין אז עכט מעג מען יא וכו'... איך ווייס משפחות וואס די ווייבער זענען געווען אזוי וואויל, אזוי ערליך, און די מענער מיט זייער טפשות האבן מסביר געווען אז עכט מעג מען יא, און עכט איז עס נאר א מנהג, און עכט איז עס נאר א דרבנן, און היינט קומען די אינגעלייט און שרייען: "הצלינו, ראטעווע! די שטוב צעפאלט!" ווייל דאס איז די נאטור פון א פרוי, אדער תמימות'דיג, ערליך און הייליג, אדער רחמנא לצלן - פארקערט.


אויך וויל איך דיר בעטן זאלסט אכטונג געבן דיינע קליידער זאלן זיין ריין און מסודר, דער רבי האט מקפיד געווען אויף דעם, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קכז), די קליידער איז א שמירה פארן מענטש. אויך זאלסטו טוישן יעדן טאג דיינע קליידער, נישט גיין מיט די נעכטיגע קליידער, נקיות איז די יסוד צו קדושה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#856 - די סוד איז אויפבויען, אויסהערן, און ווייזן אינטערעס
שלום בית, הדרכות, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אז דיין ווייב איז צעקלאפט וכו', זי וויינט וכו' - זאלסטו איר נישט מער צעקלאפן, נאר בוי איר אויף. דאס וואס דו זאגסט דיין ווייב איז א גולם, די גמרא זאגט שוין דאס; חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אין די היינטיגע בלאט, (סנהדרין כב:): "אשה גולם היא", און זי איז "כורת ברית", זי ווערט איינס - "אלא למי שעשאה כלי", נאר מיט דעם מאן וואס מאכט איר פאר א כלי; ווייסט די פשט וואס מוהרא"ש זאגט, ווער עס בויט אויף די ווייב און מאכט איר פאר א כלי, פון א שברי כלי מאכט ער איר פאר א גאנצע זאך, ער רימט איר כסדר אז זי איז אזוי חשוב און אזוי גוט - נאר צו אים איז זי כורת ברית, זי ווערט איינס מיט אים.


מארגן נאכט איז די יארצייט פון אונזער הייליגער רבי ר' נתן; רבי נתן האט געזאגט: "אויף שלום בית, אויף דברים שבינו לבינה - וואלט איך געדארפט שרייבן נאך א גאנצע סעט ליקוטי הלכות"; די סוד איז אויפבויען, אויסהערן, ווייזן אינטערעס; אז מען זיצט מיט די טעלעפאן און מיט איין אויער הערט מען איר רעדן, און מיט די אנדערע אויער הערט מען די וויצן פון די סטעטוס וכדומה - איז נישט גוט, מען ווערט נישט איינס.


לערן יעדן טאג דעם בלאט גמרא. מוהרא"ש ברענגט פון דעם גרויסן גאון רבי שעפטיל זכר צדיק לברכה, דער זון פונעם של"ה הקדוש זכותו יגן עלינו, וואס ער שרייבט אין זיין צוואה (בסוף ספר יש נוחלין), "לערנען א בלאט גמרא יעדן טאג דארף זיין א חיוב פארן מענטש אזוי ווי אנטון תפילין יעדן טאג".


מארגן נאכט וועט זיין א יארצייט סעודה, איך וויל דיך פערזענליך לאדענען. אויך וועט דאס זיין אינאיינעם מיט א מסיבה פאר די ארץ ישראל'דיגע מוסדות, די מוסדות אין ארץ ישראל איז מיר זייער חשוב, און איך וועל זיך זייער פרייען אז דו וועסט קומען מיט האלטן און מחזק זיין די הייליגע מוסדות בארץ הקודש.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#855 - געב גוטע ווערטער אין שטוב, אן קיין חשבונות
קאמפלימענטס, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויגש, א' דראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסדים וואס ער טוט מיט דיר, האסט א טייערע וואוילע ווייב, מיט ליכטיגע קינדער, די שענסטע מתנה וואס מען איז זוכה, צו האבן אן ערליכע אידישע מאמע פאר די קינדער, א מאמע וואס פירט זיך ערליך און איידל, דאס איז די שענסטע זאך פארן מענטש.


געב גוטע ווערטער אין שטוב, מאך נישט קיין חשבונות אויב יא זאגן א גוט ווארט אדער נישט זאגן, דו געב נאך און נאך גוטע ווערטער; דיין ווייב ווארט אויף די ווערטער, אויף די ליבשאפט; וועסט איר אזוי מחי' זיין מיט די גוטע ווארעמע ווערטער, דו וועסט מאכן רוען די שכינה הקדושה אין שטוב, וועט שוין ממילא קומען אלע ברכות וישועות.

#854 - נישט גיין אין טיאטער
שלום בית, מאוויס, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויגש, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


אויף דיין פראגע, אויב דו זאלסט גיין מיט דיין ווייב אין טיאטער; חס ושלום, "הַרְחֵק מֵעָלֶיהָ דַרְכֶּךָ, וְאַל תִּקְרַב אֶל פֶּתַח בֵּיתָהּ", גיי נישט אהין, דערווייטער זיך פון דעם (משלי ה, ח), "דַּרְכֵי שְׁאוֹל בֵּיתָהּ", דארט איז דער גיהנום, "יֹרְדוֹת אֶל חַדְרֵי מָוֶת", דארט איז די טרעפ צום טויט (שם ז, כז).


מיין ליבער ברודער, מיין הארציגער חבר, האב רחמנות אויף דיר, אויף דיין נשמה, אויף דיינע קינדער, בלייב א איד, בלייב ערליך, אנטלויף פון קוקן מאוויס, דער סוף פון דעם איז גאר ביטער.


הויב צוריק אן לערנען – וועסטו זיין פרייליך, וועסט שפירן א צופרידנקייט. איך געדענק ווען דו פלעגסט מיר שרייבן יעדע פאר וואכן "סיימתי עוד הפעם", איך האב נאכאמאל געמאכט א סיום מסכת, הלוואי ווען איך הויב אן נאכאמאל באקומען פון דיר די בריוו. תורה מאכט פרייליך, נאר תורה מאכט צופרידן, נאר תורה זעטיגט דעם מענטש.


אז דו וועסט פאלגן וועסטו נישט חרטה האבן.

#853 - ווי אזוי רעדט מען מיט א ווייב
שלום בית, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף דו געדענקסט די דיבורים וואס מיר האבן גערעדט אין אומאן, ווי מען קען פרייליך מאכן די ווייב, און ווי מען רעדט מיט א ווייב. מוהרא"ש האט אונז געלערנט קיינמאל נישט אויפווייזן פאר די ווייב אז זי איז נישט גערעכט, אפילו זי זאל זאגן אויף טאג - נאכט און אויף נאכט – טאג, זאל מען איר נישט מבטל זיין און נישט אויפווייזן אז זי ווייסט נישט, נאר מיט גיין מיט איר און האבן סבלנות.


אז זאכן טוען דיר וויי פון דיין ווייב וכו' וכו' - זאלסטו זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, אים בעטן עס זאל זיין שלום בית.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#852 - בלייב אין שטוב, זיי אן ערליכער איד
שלום בית, משניות, סדר דרך הלימוד, קיאסק

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


דיין ווייב שרייבט מיר אז עס איז איר אזוי שווער, זי ווארט גאנצע נעכט דו זאלסט אהיים קומען, זי גייט יעדע נאכט אליין שלאפן, זי שרייבט זי שפירט ווי עס גייט שוין צו איר מח, ווי זי גייט כאפן א נערווען צאמבראך השם ישמרינו.


ביסט דאך א קלוגער אינגערמאן, ביסט נישט קיין נאר, וואס וועסטו טון אז דיין ווייב וועט חס ושלום באקומען א נערווען צאמבראך השם ישמרינו? עס וועט דיר דאך זיין אזוי ביטער, איז פארוואס זאלסטו נישט אהיים קומען צייטליך, זיין אין שטוב, העלפן מיט די קינדער, און מחזק זיין די ווייב, זיך לייגן שלאפן צייטליך און אויפשטיין צייטליך.


דו אליין ביסט מודה אז דיין ווייב איז דיר אזוי גוט, זי איז דיר אזוי געטריי, מען זעט נישט אזא געטריישאפט ביי אנדערע פרויען, קומט איר נישט צו זיצן אליין נאכט נאך נאכט; וואלסטו געגאנגען אין שול לערנען די הייליגע תורה, וואלסטו געדינט דעם אייבערשטן גאנצע נעכט - וואלט מען איר געדארפט געבן חיזוק זי זאל זיך פרייען אז איר מאן לערנט, אבער וואו ביסטו? דו זיצט אין קיאסק, פארברענסט דיינע נעכט; רבונו של עולם וואס איז שוין דא צו טון אזוי לאנג אויפן קאמפיוטער? מוהרא"ש רופט אן דעם קאמפיוטער 'מכשף' ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין סז:), וואס איז די לשון כישוף? "מכחישין פמליא של מעלה", דאס טוט אפשוואכן די כח פון די קדושה, אזוי אויך דער קאמפיוטער - מחשב (מכשף); "למה נקרא שמן כשפים, שמכחישין פמליא של מעלה".


מיין ליבער טייערער ברודער, איך געב נישט אויף אויף דיר, איך ווייס דו ווילסט זיין גוט און דו וועסט זיין גוט, און אפילו מיר האבן שוין אזויפיל גערעדט, פרוביר איך נאכאמאל דיך בעטן זאלסט רחמנות האבן אויף דיר, אויף דיין ווייב און אויף דיינע קינדער.


בלייב אין שטוב אזוי ווי מיר האבן געשמועסט, ביינאכט זאלסטו נישט ארויסגיין פון שטוב, בלייב אין שטוב, זיץ מיט א משניות, א גמרא, לערן די הייליגע תורה; זאג משניות, זאג גמרא - וועסטו זיך מדבק זיין צום אייבערשטן.


משניות רייניגט דעם מענטש, משניות איז משנה דעם מענטש, מִשְׁנָה איז די ראשי תיבות (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון אלע פראבלעמען וואו דער מענטש איז נעבעך אריינגעפאלן.


אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין לערנען גמרא, בלייב אין שטוב און לערן גמרא. דער הייליגער זוהר זאגט (תיקונים, אנהויב): "וּמָאן דְּבָעִי לְמֶחְזֵי לְמַלְכָּא, לֵית לֵיהּ רְשׁוּ לְמֶחְזְיֵיהּ אֶלָּא בְּבֵיתֵיהּ", ווער עס וויל זען דעם קעניג - קען אים נאר זען אין שטוב, "וְרָזָא דְמִלָּה חָכְמָה לָא אִשְׁתְּמוֹדְעָא אֶלָּא בְּבֵיתֵיהּ", קען מען זאגן בדרך אפשר, מען קען זוכה זיין צו שפירן דעם אייבערשטן נאר אז מען איז אין שטוב; מיט שלום בית, מיט ליבשאפט.


יעצט חנוכה איז א גוטע צייט זיך צו באנייען מיט לימוד התורה. זיץ אין שטוב און זאג גמרא, דאס וועט פארברענען די קליפות. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד' בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת לִילִית'", און אז מען לערנט גמרא - פארברענט מען די קליפה וואס מאכט דעם מענטש זינדיגן אין פגם הברית.


עס איז אזא נישט גוטע געפיל, ווען די ווייב גייט ארבעטן אינדערפרי און זי זעט ווי דער מאן בלייבט שלאפן ביז סוף טאג, און ווען זי קומט אהיים דעמאלט הויבט דער מאן אן זיין טאג, און נאכדעם ווערט ער נעלם ביז סוף נאכט. איך בעט דיר מיין טייערער ליבער ברודער, גיי מער נישט אין קיין קיאסק, בלייב אין שטוב, זיי אן ערליכער איד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#851 - די ווייב ווארפט צוריק די מתנה
חינוך הילדים, חנוכה, שלום בית, משניות, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויגש, ב' דראש חודש טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעם א משניות און זאג אפאר פרקים משניות, נאר דאס וועט דיר בלייבן, נאר דאס איז תכלית. נעם א גמרא און זאג בלעטער גמרא, דאס וועסטו מיט נעמען מיט דיר אויף יענע וועלט.


הער אויס וואס צדיקים זאגן, נאר די צדיקים ווייסן וואס איז תכלית און וואס מאכט פרייליך. הער א מעשה, אמאל איז דאקטער לאנדא פון אומאן אריין צו רבי נתן אין שטוב און געהערט ווי רבי נתן רעדט פון תכלית, ער הערט זיך צו וואס רבי נתן רעדט, "אָדָם לְעָמָל יוּלָד" (איוב ה, ז), מענטשן מוטשען זיך פאר גארנישט, נאר תורה ותפילה איז תכלית, נאר דאס איז ווערד, נאר דאס בלייבט איבער פונעם מענטש. דר. לאנדא טראכט צו זיך: 'וואס ווייסט דען רבי נתן וואס מיינט גוט אז ער רעדט פון גוטס? ווייסט ער דען ווי גליקליך איך בין, איך האב היינט פארדינט גרויס געלט, און געקויפט א טייערע צירונג פאר מיין ווייב, וואס האט דען רבי נתן אפילו אן אנונג וואס גוטס מיינט?' און רבי נתן זאגט ווייטער: "א מענטש קען פארדינען געלט און אפילו קויפן א טייערע צירונג פאר זיין ווייב, און ער קומט אהיים און געבט איר די מתנה, און זי איז נישט צופרידן, עס ווערט א גאנצע מחלוקה פון דעם, ער אנטלויפט פון שטוב און זוכט נאר ווי אזוי זיך צו הרג'ענען", דר. לאנדא טראכט: 'א בטלן דער רבי נתן, וואס רעדט ער? וואס ווייסט ער?!'


למעשה איז רבי נתן געווען גערעכט, דער דאקטאר לאנדא איז אהיים, ער האט געגעבן פאר זיין ווייב די מתנה וואס ער האט איר געקויפט, און זי האט דאס נישט ליב געהאט. עס האט זיך אנגעהויבן א קריגעריי צווישן זיי, ביז ער איז ארויסגעלאפן פון שטוב, עס איז אים געווארן אזוי ביטער אז ער האט אנגעהויבן טראכטן פון זיך הרג'ענען. ער איז געלאפן צו רבי נתן און געזאגט: "איי ווי גוט האט איר צוגעטראפן; פינקט די ווערטער פון דעם שמועס האט ביי מיר פאסירט", רבי נתן האט אים מחזק געווען, ביז ער האט אים ארויסגעטריבן די שלעכטע מחשבות פון זיך הרג'ענען.


נעם נישט ארויס פון די מעשה נישט צו קויפן מער מתנות וכו'; קויף יא מתנות פאר דיין ווייב, אבער נאר אז דו וועסט זאגן משניות וועסטו זיין פרייליך, נאר אז דו וועסט רעדן צום אייבערשטן אפאר מינוט יעדן טאג וועסטו זיין פרייליך, אלעס אנדערש איז נאר צייטווייליגע זאכן, עס ענדיגט זיך מיט גארנישט; נאר תורה ותפילה, נאר חינוך הבנים והבנות - דאס בלייבט, דאס איז נצחיות.


חנוכה איז א צייט פון אנהויבן פריש אינוועסטירן אין שטוב מיט די קינדער, דער עיקר דארף מען אינוועסטירן אין שמחה; טאנצן אין שטוב, עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין שטוב, געבן גוטע ווערטער פאר אלעמען; די מאן פאר די ווייב און די ווייב פארן מאן, און ביידע פאר די קינדער, מען טאר נישט זיין קארג ביים געבן גוטע ווערטער, און מען דארף מחמיר זיין, אפילו עס קומט זיך נישט די גוטע ווערטער - זאל מען עס געבן, באגיסן יעדע קינד באזונדער מיט גוטע ווערטער, די גוטע ווערטער דאס איז די געזונסטע זאך, דאס מאכט זיי וואקסן געזונט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה און א גוטן חודש.

#850 - אויסלויבן די ווייב און איר קיינמאל נישט אוועק מאכן
שלום בית, תמימות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


זע און פרוביר צו האבן אמת'ע שלום בית, עס זאל זיין ליבשאפט צווישן דיר און דיין ווייב, ווייל דאס איז געווען ביים רבי'ן א וויכטיגע זאך און אן עיקר, מען זאל האבן שלום בית.


זאלסט אויסלויבן דיין ווייב און זאלסט איר קיינמאל נישט אוועק מאכן, און אז דיין ווייב האט מנהגים און ענינים וכו' – זאלסטו איר שעצן, נישט חוזק מאכן, ווייל עס איז נישטא בעסערס ווי א תמימות'דיגע ערליכע פרוי, וואס האט אירע ענינים וכו' וכו'.


נארישע קליינקעפלדיגע אינגעלייט רייסן אונטער די ווייב מיט אירע מנהגים, עניינים, צניעות וכו', און שפעטער רייסט מען זיך די האר פון קאפ, שפעטער ווען די יונגע היציגע יארן גייען אריבער, דעמאלט וויל מען די וואוילע ערליכע פארמאכטע מאמע וואס היט די קינדער וכו'.

#849 - דעם שבת זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן צו זיין מקורב צום צדיק
חנוכה, שלום בית, צדיקים

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך שבת, שבת חנוכה - איז א צייט וואס מען קומט זיך צוזאמען ביים הייליגן רבי'ן. דער רבי האט געזאגט, ווער עס וועט קומען די דריי זמנים צו אים; ראש השנה, שבת חנוכה און יום טוב שבועות - וועט ניצול ווערן פון עולם התוהו. דער רבי ראטעוועט אונז נאך דא אויף די וועלט פון עולם התוהו, מען זעט מענטשן דרייען זיך ארום, מען טראכט פון געלט, פון תאוות, פון כבוד וכו' וכו'; מען פארגעסט אז עס איז דא א באשעפער וואס מאכט אלעס און טוט אלעס, מען פארגעסט אז עס איז דא א בית החיים וואס קיינער וועט זיך פון דעם נישט קענען ארויסדרייען, און דער רבי דערמאנט אונז מיר זאלן לעבן מיט תכלית, לעבן מיט תודה והודאה. שבת חנוכה באקומען מיר פון רבי'ן די זאך פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אויפזוכן דאס גוטס אין לעבן, און אויף דעם דאנקען און לויבן.


קריג זיך נישט אין שטוב, זיי א ותרן אין שטוב, און אז מען שרייט אויף דיר - זאלסטו חס ושלום נישט ענטפערן, נאר דן זיין לכף זכות. דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן רעדן שיין אין שטוב און האלטן טייער די ווייב; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד): "הֲלֹא הַנָּשִׁים הֵם סוֹבְלִים צַעַר וְיִסּוּרִים גְּדוֹלִים מְאֹד מְאֹד מִיַּלְדֵיהֶם", די פרויען ליידן גאר אסאך צער און ווייטאג פון די קינדער, "צַעַר הָעִבּוּר", זיי ליידן בשעתן טראגן, "וְהַלֵּדָה", נאכדעם די צער פון געבוירן, "וְהַגִּדּוּל", און צער פון אויפציען די קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", אזוי ווי עס איז פאר יעדן באקאנט ווי שווער עס איז אריבער צו גיין די זאכן. דער הייליגער רבי נתן זאגט (שם, סימן רסג), ער האט געהאט א שמועס מיטן רבי'ן איבער דעם וואס מען זעט ביי אינגעלייט אז זיי צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ענדיגט זיך דאס מיט א גט חס ושלום, האט דער רבי געזאגט: "שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דאס איז מעשה שטן, דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין ביטערע עבירות, דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין זיין נעץ השם ישמרינו.


דעם שבת זאלסטו זיך מתבודד זיין און בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט זוכה זיין מקורב ווערן צום צדיק, און זיך נישט לאזן אפנארן בזה העולם. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי שֶׁלֹּא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם, כִּי הָעוֹלָם מַטְעֶה מְּאֹד", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר: די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן, די טעג און די יארן גייען אריבער און אז מען נעמט אן דעם רבינ'ס ווערטער בתמימות ופשיטות איז מען זוכה צו קומען צו די העכסטע מדריגות.


וואו איז דער רבי? וואו איז דער צדיק? דארט וואו מען רעדט פון צדיק, אזוי ווי די מעשה וואס מוהרא"ש דערציילט, עס איז געקומען צו רבי נתן א איד ר' משה, און ווען רבי נתן האט אזויפיל גערעדט פון צדיק, אז מען דארף האבן א צדיק, מען דארף לעבן מיט א צדיק, אלע השפעות קומען דורכן צדיק - האט ער זיך זייער צופלאמט, און ער איז צוריק געפארן צו זיין רבי, (ער איז נישט געווען קיין ברסלב'ער חסיד).


שפעטער איז ער צוריק געקומען צו רבי נתן, ער האט געפרעגט רבי נתן: "איך האב געהערט פון אייך אזויפיל רעדן פון צדיק, איך זאג אייך דעם אמת, מיין רבי איז טאקע א צדיק, אבער ביי אים באקום איך נישט וואס איך באקום פון אייך", זאגט אים רבי נתן: "מיר זעען אין די תורה (פרשת השבוע) פרעה זאגט פאר יוסף (בראשית מא, לט) 'אַחֲרֵי הוֹדִיעַ אֱלֹקִים אוֹתְךָ אֶת כָּל זֹאת אֵין נָבוֹן וְחָכָם כָּמוֹךָ', נאכדעם וואס דו האסט מיר אנטפלעקט וואס דער אייבערשטער האט דיר געוויזן, זאג איך אז עס איז נישטא קיין גרעסערער חכם ווי דיר", זאגט אים רבי נתן: "פרעה איז שוין קלוגער פון דיר, ווייל ווען דו האסט געהערט דא ביי מיר דאס גרויסקייט וואס מען באקומט ביים צדיק - וואלסטו געדארפט פארשטיין אז דא וואו דו הערסט אזעלכע גילויים, איז א סימן אז דער צדיק איז דא"...


מוהרא"ש פלעגט אונז דערציילן די מעשה, מוהרא"ש האט אונז אפילו דאס אויסגעלערנט, מיר זאלן זיך מאכן דעם חשבון 'ווער איז מיר מגלה דעם אייבערשטן? ווער איז מיר מגלה אז איך – וואס איך ווייס דאך יא אביסל ווער איך בין – זאל אויך קענען לעבן מיטן אייבערשטן און לערנען די הייליגע תורה און זיך אויסקומען מיט א ווייב מיט קינדער וכו' וכו'?' דארט איז דער צדיק.


שבת זאלסטו זיין נאר פרייליך.


א גוט שבת און א פרייליכן חנוכה.

#848 - אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט, זאלסטו גיין אין מקוה
מקוה, חנוכה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ב כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


הויב אן דיין טאג מיט מקוה, ענדערש גיי אין מקוה פארן לערנען און זאגן תהילים, ווי איידער צו בלייבן אין שטוב לערנען און זאגן תהילים - אן מקוה. וואלסטו געוואוסט דאס גרויסקייט פון מקוה, צו וואס מען קען זוכה זיין יעדע מאל מען גייט אין מקוה - וואלסטו די ערשטע זאך געלאפן אין מקוה.


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו ברענגט פון הייליגן מאור ושמש זכותו יגן עלינו (מאור ושמש, פרשת אמור), אז די כת ש"ץ ימח שמם זענען געווארן אפיקורסים ווייל זיי זענען נישט געווען נזהר אין טבילת עזרא; זיי האבן עוסק געווען אין קבלה אן טהרה. און פארקערט אויך, דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר זיינע תלמידים אז ער איז צוגעקומען צו זיינע מדריגות ווייל ער האט זיך אסאך גע'טובל'ט.


זיי מקפיד אויף מקוה, אפילו דו ביסט אזוי ווי דו ביסט - זאלסטו גיין אין מקוה. דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "'מקוה' איז מלשון 'תקוה', אז מען גייט אין מקוה - האט מען א תקוה אז מען וועט אלעס פאררעכטן". אזוי אויך האט דער הייליגער רבי אהרן קארלינער זכותו יגן עלינו געזאגט: "מקוה איז טאקע נישט קיין מצוה, אבער צו וואס מקוה קען צוברענגען קען נישט קיין שום אנדערע מצוה צוברענגען".


קוק נישט אן שלום בית ווי א מאדערנע זאך, כאילו דאס רעדט מען ביי די מאדערנעזירטע פלעצער, און ווי מער פרום מען וויל זיין - דארף מען מער זיך קריגן אין שטוב, חס ושלום אזוי צו טראכטן; דער רבי האט זייער שטארק געווארנט מיר זאלן זיך פירן אין שטוב מיט שלום און ליבשאפט, מען האט נישט געקענט קומען צום רבי'ן אויב מען האט זיך געקריגט, און אז דו ווילסט זיין ביים רבי'ן אויף שבת חנוכה (בלייבן אין שטוב און זיין ביים רבי'ן) - זאלסטו זיך איבערבעטן, און פון היינט נאר רעדן מיט דרך ארץ און מיט ליבשאפט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#847 - זיך טענה'ען מאכט נאר ערגער
שלום בית, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב שרייט אויף דיר - איז א סימן אז עפעס טוט איר וויי; זאלסטו איר נישט מוסר זאגן און מער וויי טון, און אז זי שרייט ווען דיין קינד הערט - זאלסטו איר נישט זאגן מוסר אז דאס איז נישט גוט פאר די חינוך פון די קינדער, ווייל דאס וועט איר מער אויפרעגן, זאלסטו איר גלייך איבערבעטן.


בנוגע גיין שלאפן פרי, זי טענה'עט אז עס איז צו פרי; מיין ליבער ברודער, מיין הארציגער חבר, רעד צו דיין ווייב שיין און הארציג, געב איר גוטע ווערטער און טענה נישט מיט איר, וועט זי נישט זיין ברוגז אויף דיר.


גיי שלאפן פרי, אזוי וועסטו קענען אויפשטיין גאר פרי זאגן תיקון חצות און לערנען די הייליגע תורה. אבער פארגעס נישט צו געבן צייט פאר דיין ווייב, רעדן מיט איר און איר מפייס זיין וכו'. מוהרא"ש דערציילט פון די וואונדערליכע חכמה פון דעם צדיק רבי אברהם בן רבי נחמן זכר צדיק לברכה, ער האט געהאט א דרך פון פרישות, ער פלעגט נעלם ווערן פון שטוב במשך די וואך, און נאר אהיים קומען שבת. דאס פלעגט שטערן זיין ווייב, אבער ווען ער איז אהיים געקומען האט ער אזוי שיין הארציג גערעדט צו איר, אז זי האט זיך זייער בארואיגט און צוריק פרייליך געווארן, והבן למעשה.


טענה נישט מיט דיין ווייב, מוהרא"ש האט אונז אוועק געשטעלט א יסוד נישט צו טענה'ען מיט די ווייב, טענה'ען מאכט ערגער, א ווייב דארף מען געבן גערעכט און געבן אסאך גוטע ווערטער, און אז עס טוט וויי וכו' - נעמט מען עס אן פאר כפרת עוונות. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רבי חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין, מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי", ווען ער פלעגט זען א גוטע זאך וואס זיין ווייב האט ליב, "צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ, וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", פלעגט ער איר דאס אהיים ברענגען. פארציילט די גמרא, רב האט געפרעגט פון רבי חייא: "הָא קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ לְמַר", זי איז דאך דיך מצער, פארוואס ברענגסטו איר די גוטע זאכן? האט אים רבי חייא געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", מיר איז גענוג אז זי ראטעוועט מיך פון עבירות, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ציט אויף די קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#846 - איז ריכטיג צו רופן "מאלי", פארקורצערט פון "מלכה"?
שלום בית, משניות, הדרכות, נאמען

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מזל טוב פאר דיין נייע געבוירענע מיידל בעבי רחל מלכה תחי', דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זען נחת ביי דעם קינד און ביי אלע קינדער, אינאיינעם מיט דיין ווייב געזונטערהייט.


בנוגע די פראגע אז דיין ווייב וויל רופן דאס קינד מאלי, אין קורצן פון מלכה, און דו ווילסט בשום אין אופן רופן די האלבע נאמען, דו שפירסט ווי מאלי איז נישט מלכה, דו שפירסט נישט קיין געפיל צו די נאמען; מוהרא"ש זאגט עס איז א זאך וואס דארף נישט באדערן, מען קען רופן אזוי און מען קען רופן אזוי, דאס איז נישט א זאך וואס דארף שטערן דעם מענטש.


דו שרייבסט אז עס באדערט דיר וכו'; וואס זאל איך דיר זאגן, דער רבי האט געזאגט: "אויב באדערן, באדערט מיר אסאך זאכן, במילא באדערט מיר גארנישט"; מיט דעם דיבור קען מען זיך גרינג ארויסדרייען פון די ווייטאג וואס מען ליידט בזה העולם, מען זאל זיין א מוותר, מען זאל נישט מאכן קיין עסק פון גארנישט.


לויף צוריק צום משניות, נעם א משניות און לערן בקול און מיט א זיסע תנועה, דאס וועט דיך פרייליך מאכן און מיט די צייט וועט די זאכן פון ווי אזוי מען זאל רופן די נאמען - נישט באדערן, די תורה וועט דיך פרייליך מאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#845 - פיר זיך ערליך און שיין, וועט דיין ווייב ווערן מקורב
שלום בית, היכל הקודש, חתן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד החתן ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו פרעגסט ווי אזוי דו וועסט קענען מקרב זיין דיין ווייב צו היכל הקודש ווען זי איז א שטארקע חסיד'סטע פון ...


די בעסטע וועג מקרב צו זיין די ווייב צום היילין רבי'ן - איז דורך זיך אויפפירן ווי אזוי דער הייליגער רבי זאגט; אז דער מאן פירט זיך מיט יראת שמים און גוטע מידות - דאס וועט איר מקרב זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו די חתונה בשעה טובה ומוצלחת, אנהויבן א נייע לעבן, פארגעסן וואס איז געווען. דער רבי האט געזאגט פאר א חתן (חיי מוהר"ן, סימן תקפו), דאס איז די סוד וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות יז.): "כֵּיצַד מְרַקְּדִין לִפְנֵי הַכַּלָּה", ווי אזוי טאנצט מען אריבער אלעס וואס איז געווען לפני הכלה, פאר די חתונה; מען הויבט אן פונדאסניי, נאך די חתונה קען מען זוכה זיין צו ריינע מוחין, צו לערנען תורה בקדושה ובטהרה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#844 - קויף דיין ווייב א שיינע מתנה, מיט שיינע ווערטער פון הארצן
כיבוד אב ואם, שלום בית, שווער און שוויגער, מתנה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מכבד דיין ווייב, מעגסט איר קויפן א שיינע מתנה און איר שרייבן אפאר שיינע ווערטער, הארציגע ווערטער. אפילו דו האסט נישט צו קויפן גאר טייערע מתנות - זאלסטו איר קויפן א שיינע מתנה וואס איז ביליג, און דער עיקר די שיינע ווערטער פון הארצן.


דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב, וויפיל דרשות און בריוו האט אונז מוהרא"ש געגעבן אויף שלום בית? וויפיל מאל האט אונז מוהרא"ש גע'מוסר'ט און איבערגע'חזר'ט וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד), אז די פרויען ליידן אזויפיל צער און יסורים פון ברענגען קינדער, דאס ווארטן, געבוירן און דאס אויפציען קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", ווי אלע ווייסן זייער ווייטאג און זייער צער וואס זיי ליידן, און ווי רבי נתן דערציילט (שם, סימן רסג): "סִפֵּר לִי אֶחָד", איינער האט אים דערציילט, "שֶׁהָיָה מֵשִׂיחַ עִמּוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה", אז ער האט געהאט א שמועס מיט'ן רבי'ן, "מֵעִנְיַן בְּנֵי הַנְּעוּרִים, שֶׁשָּׁכִיחַ מְאֹד שֶׁנַּעֲשֶׂה קִלְקוּל בֵּינֵיהֶם וּבֵין נְשׁוֹתֵיהֶם, וְנִפְרָדִים זֶה מִזֶּה אֵיזֶה זְמַן, וְלִפְעָמִים נַעֲשֶׂה מִזֶּה פֵּרוּד לְגַמְרֵי חַס וְשָׁלוֹם", איבער דעם וואס מען זעט אינגעלייט צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ווערט נאכדעם א גט חס ושלום, "אָמַר, שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דער רבי האט געזאגט אז דאס איז מעשה בעל דבר. דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב כאפט ער אריין דעם מענטש ביי אים אין זאק אריין, "כִּי הוּא אוֹרֵב עַל זֶה מְאֹד, לְתָפְסָם בִּנְעוּרֵיהֶם עַל יְדֵי קִלְקוּל הַשְּׁלוֹם בַּיִת חַס וְשָׁלוֹם, שֶׁגּוֹרֵם בְּעַרְמוּמִיּוּתוֹ לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁבֵּינֵיהֶם", ווייל דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין שמוציגע עבירות.


זיי מכבד דיין שווער און שוויגער, רעד שיין צו זיי און רעד שיין צו דיין ווייב פון זיי, און אז דו קענסט זיי טראגן און ברענגען - זאלסטו דאס טון מיט די גרעסטע שמחה, איך דארף נישט ביי מיר אין די קהילה עזות פנימ'ער וואס חוצפה'נען זיך צו עלטערן און צו די ווייב'ס עלטערן, היכל הקודש איז א פלאץ פון דרך ארץ, פון יראת שמים, פון זיך פירן צו די עלטערן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, אז מען איז מכבד די עלטערן און די ווייב'ס עלטערן - איז דאס די גרעסטע כבוד וואס מען קען געבן פארן רבי'ן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן אז עס זאל נישט ארויסגיין קיין שלעכטע נאמען אויפן צדיק.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף לויפן צו די בחורים, זיי זענען אזוי צעבראכן, זיי דארפן שידוכים, זיי ווארטן אויף חיזוק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#843 - גיי נישט ארויס ביינאכט פון שטוב, אפילו פאר עבודת ה'
שלום בית, עבודת השם, אינוועסטמענט, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תולדות, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בלייב אין שטוב ביינאכט, גיי נישט ארויס, אפילו פאר עבודת השם, דין דעם אייבערשטן אין שטוב; מען קען זיצן אין שטוב און זיך מתבודד זיין כאילו מען איז אין פעלד, אויך קען מען לערנען אין שטוב, מען קען זיין דבוק צום אייבערשטן אין שטוב מיט העלפן די ווייב, מיט לייגן שלאפן די קינדער, מיט מסדר זיין און אויפרוימען וכו'.


בוי זיך א ב'י'ת' נצחי, לערן יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי, און א פרק ת'וספתא; מוהרא"ש זאגט, אז מען לערנט די דריי לימודים - בויט מען זיך א בית נצחי. היינט ענדיגט מען נאכאמאל ששה סדרי תוספתא און מארגן הויבט מען אן נאכאמאל אינאיינעם לערנען יעדן טאג א פרק תוספתא, מוהרא"ש האט דאס איינגעפירט מיט יארן צוריק ביי תלמידי היכל הקודש, צו לערנען יעדן טאג בבלי ירושלמי און תוספתא.


יעצט איז די צייט צו אינוועסטן אין דעם, ווייל באלד וועט ארויפגיין די פרייז און דו וועסט שרייען 'א שאד איך האב נישט געקויפט און אינוועסטירט ווען עס איז געווען שייך'; אויף יענע וועלט וועט מען שוין נישט קענען אינוועסטירן אין דעם. דו קענסט דאס באווייזן, לערן יעדן טאג א פרק, עס נעמט נישט לאנג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#842 - ווי איידער זיך קריגן, ענדערש זיך אויסרעדן צום אייבערשטן
שלום בית, משלי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תולדות, כ"ה מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל


שלמה המלך זאגט (משלי כה, כד): "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", עס איז בעסער צו זיצן אליין אויף א ווינקל פון א דאך, "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים", ווי צו זיין אין שטוב מיט א ווייב וואס קריגט זיך, "וּבֵית חָבֶר", און ווי איידער צו גיין צום חבר'ס הויז רעדן מיט זיין פרוי.


יש לומר נאך א פשט, רוב פסוקים פון משלי איז געשריבן די פסוקים – די ערשטע חלק פסוק קומט בעצם נאכן צווייטן חלק פסוק, קען מען זאגן אויך דא, "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים", אז מען האט א ווייב א קריגערישע פרוי, וואס זאל מען טון? זאגט דער פסוק: "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", ווי איידער זיך קריגן איז בעסער זיך זוכן א ווינקל און זיך אויסרעדן דאס הארץ מיטן אייבערשטן, זיך מתבודד זיין און בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין שלום בית, די שכינה זאל רוען אין שטוב, מען זאל זיך ליב האבן, מען זאל רעדן שיין.


"וּבֵית חָבֶר", אויב מען פאלט, מען גייט מיט חברים, מען שמועסט מיט פרעמדע רחמנא לצלן, וואס איז די עצה? "טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג", גיי אין א ווינקעלע און שריי: "רבונו של עולם, איך בין אזוי געפאלן, רבונו של עולם איך וויל זיין גוט", דורך תפילה והתבודדות איז מען זוכה מען הויבט אן שפירן אז דאס איז גוט, מען זאגט 'טוֹב שֶׁבֶת עַל פִּנַּת גָּג', די בעסטע זאך אויף די וועלט איז זיין נאנט מיטן אייבערשטן, והבן למעשה.

#841 - ווען די פרוי טראכט גוט, ווערט דער מאן בעסער און פרייליכער
שמחה, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס אז אייער מאן שטייט אויף שפעט - האט נישט מיט אייך, דאס טאר נישט מאכן איר זאלט אים אראפקוקן; מען קען האבן א גאר גוטע לעבן אפילו מען שטייט נישט אויף פרי.


איר מיט אייער חכמת נשים - קענט אים העלפן ארויסגיין פון זיין דעפרעסיע און אים מאכן פרייליך. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה מה:): "מְלַמֵּד שֶׁנָתַן הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא בִּינָה יְתֵירָה בָּאִשָּׁה יוֹתֵר מִבָּאִישׁ", דער אייבערשטער האט געגעבן פאר א פרוי מער קלוגשאפט ווי פאר א מאן; וואס איז די בינה יתירה? ארויפקוקן און געבן א גוטע געפיל, אים מאכן שפירן ווי ער איז יא ווערד; דאס ארבעט וואונדערליך, ווי נאר די פרוי הויבט אן קוקן גוט, ווי נאר די פרוי הויבט אן טראכטן גוט - ווערט דער מאן אויפן מינוט בעסער און פרייליכער.


פרעגט אים אויב ער וויל איר זאלט אים העלפן אויפשטיין, אים וועקן; נאר אויב ער וויל, און נאר אים צו מאכן פרייליך, און מיט גוט קוקן און מיט האלטן טייער - קען מען טוישן דעם מאן פון איין עקסטרעם ביזן אנדערן.


זעט אין שטוב זאל זיין פרייליך, עס זאל גיין פרייליכע מוזיק, און עס זאל זיין צאמגענומען די שטוב, ווייל שמחה איז די שליסל פאר הצלחה. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות שמחה חלק ב', סימן א): "מִי שֶּׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד, עַל יְדֵי זֶּה הוּא מַצְלִיחַ", ווער עס איז פרייליך איז מצליח.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#840 - יעצט איז די צייט צו אינוועסטן
שלום בית, עבודת השם, הדרכות, אינוועסטמענט, בית נצחי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תולדות, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בלייב אין שטוב ביינאכט, גיי נישט ארויס, אפילו פאר עבודת השם, דין דעם אייבערשטן אין שטוב; מען קען זיצן אין שטוב און זיך מתבודד זיין כאילו מען איז אין פעלד, אויך קען מען לערנען אין שטוב, מען קען זיין דבוק צום אייבערשטן אין שטוב מיט העלפן די ווייב, מיט לייגן שלאפן די קינדער, מיט מסדר זיין און אויפרוימען וכו'.


בוי זיך א ב'י'ת' נצחי, לערן יעדן טאג א בלאט ב'בלי, א בלאט י'רושלמי, און א פרק ת'וספתא; מוהרא"ש זאגט, אז מען לערנט די דריי לימודים - בויט מען זיך א בית נצחי. היינט ענדיגט מען נאכאמאל ששה סדרי תוספתא און מארגן הויבט מען אן נאכאמאל אינאיינעם לערנען יעדן טאג א פרק תוספתא, מוהרא"ש האט דאס איינגעפירט מיט יארן צוריק ביי תלמידי היכל הקודש, צו לערנען יעדן טאג בבלי ירושלמי און תוספתא.


יעצט איז די צייט צו אינוועסטן אין דעם, ווייל באלד וועט ארויפגיין די פרייז און דו וועסט שרייען 'א שאד איך האב נישט געקויפט און אינוועסטירט ווען עס איז געווען שייך'; אויף יענע וועלט וועט מען שוין נישט קענען אינוועסטירן אין דעם. דו קענסט דאס באווייזן, לערן יעדן טאג א פרק, עס נעמט נישט לאנג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#839 - אלע שיינע מנהגים זענען גוט, אבער אן קריגערייען
קינדער, שלום בית, מחלוקת, מנהגים, נאמען

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז א מנהג אז ווען א יולדת גייט ארויס, גייט זי די ערשטע זאך אין שול הערן ברכו, צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים פון געבוירן א קינד; עס איז דא וואס פירן זיך צו ברענגען א מנין אין שטוב, מען מאכט גרינגער פאר די יולדת צו הערן ברכו.


אז אייער מאן וויל נישט ברענגען קיין מנין אין שטוב, ער שעמט זיך אז זיינע חברים זאלן זען די דירה אזוי נאכגעלאזט וכו' - זאלט איר נישט מאכן קיין קריגעריי, איר קענט ווארטן ביז איר גייט ארויס פון שטוב און גיין שבת אין שול הערן ברכו.


מען דארף געדענקען נישט צו מאכן פון עיקר טפל און פון טפל עיקר, דער עיקר איז עס זאל זיין אהבה אחוה שלום ורעות, און אויך טוט מען אלע שיינע מנהגים, אבער דער ציל איז מען זאל געדענקען נישט צו מאכן קיין קריגעריי.

#838 - אלע מחשבות וואס עסן אויף דיין געזונט, זאג עס ארויס
שלום בית, מחשבות, נערווען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וירא, י"ג מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען עס קומען אריין מחשבות 'וואס וועט זיין?' וואס וועט זיין מיט דיין ווייב, אפשר גייט זי האבן מיט די נערווען; זאלסטו נישט לאזן די מחשבות דיך אויפעסן דיין געזונט, נאר זאג ארויס די מחשבות צום אייבערשטן, מאך א תפילה צום אייבערשטן, בעט אים פאר אירע נערווען, פאר איר געזונט.


אויך ווען עס קומען דיר אריין די מחשבות 'אפשר וואלט ווען בעסער געווען אפצולאזן די שידוך וכו', ווען עס האט געהייסן אז וכו''; זאלסטו נישט לאזן די מחשבות דיך פייניגן און דיך הרג'ענען, נאר זאג ארויס די מחשבות צום אייבערשטן, זאג אים פינקטליך וואס דו טראכסט, און בעט אים ער זאל עס אוועק נעמען פון דיר.


באהאלט זיך אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן, די בעסטע פלאץ זיך צו באהאלטן איז ביים אייבערשטן. דוד המלך בעט דעם אייבערשטן (תהלים יז, ח): "בְּצֵל כְּנָפֶיךָ, תַּסְתִּירֵנִי", ער איז רואיג, ער זאגט צו זיך "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֶחְסֶה", איך וועל זיך באהאלטן אין די שאטן פונעם אייבערשטן, "עַד יַעֲבֹר הַוּוֹת", ביז די צרות וועלן אריבערגיין, אויך זאגט דוד המלך: "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֲרַנֵּן", אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן זינג איך און איך לויב אים, עס איז דאך אזוי גוט ווען מען אנטלויפט צום אייבערשטן, מען רעדט צו אים, מען דערציילט אים אלעס, מען דערציילט אלע ווייטאג, און אויך "וּבְצֵל כְּנָפֶיךָ אֲרַנֵּן", אויך זינגט מען צו אים.


וועלטעלע וועלטעלע - האט דער הייליגער בעל שם טוב געזאגט – "דו ביסט נישט ווערט א קרעכץ"; די לעבן גייט אריבער און די גוטע זאכן וואס מען כאפט ארויס - דאס בלייבט, די תורה, תפילה און גמילת חסדים – הפצה - געבן צו טועם זיין דעם רבינ'ס גוטע מאכלים פאר אנדערע - נאר דאס בלייבט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#837 - מען קען נישט און מען טאר נישט קאנטראלירן די ווייב
שלום בית, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע דיין ווייב וואס זי וויל גיין צו א רעבעצין וכו', אויסהערן אירע וכו'; וויסן זאלסטו, מען קען נישט און מען טאר נישט קאנטראלירן די ווייב, עס איז נישט שייך צו זאגן איך לאז דיך יא, איך לאז דיך נישט; מען קען שיין רעדן, זיך אויסשמועסן, און מיט תפילה און סבלנות איז מען זוכה צו זען א ישועה.


מוהרא"ש ברענגט א מאמר החכם: "מה שיעשה הזמן לא יעשה השכל", וואס די צייט וועט טון - קען די שכל נישט טון; לאז אפ דיין ווייב, פריי זיך זי האט דיר געלאזט פארן קיין אומאן, שטופ נישט, דו פיר זיך שיין מיט דרך ארץ, וועסטו זען ווי מיט די צייט וועט זי אויך באקומען א שטארקע געפיל צום רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.