בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#511 - לכבוד די נייע יאר, עוסק זיין וואס מער אין הפצה
הפצה, שטעטל, ראש השנה, פדיון נפש

בעזרת ה' יתברך - תשרי, שנת תשפ"ו לפרט קטן


 


... נרו יאיר, וויליאמסבורג


איך האב באקומען די געלט אין אומאן און איך האב געמאכט די פדיון נפש פאר דיר און דיין משפחה, ויהי רצון שימתקו כל הדינים ממך וממשפחתך על ידי פלא עליון.


א גרויסן יישר כח פארן קומען אין שטעטל אויף ראש השנה און דאווענען פארן עמוד, איך האב באקומען גריסן פון די משפחות, נשות אנשי שלומינו, אז די דאווענען איז געווען מיט התעוררות, זיי האבן געהאט א גאר גוטע געפיל ביי די תפילות.


זיי זיך מקבל לכבוד די נייע יאר עוסק זיין וואס מער אין הפצה, פארשפרייטן די קונטרסים, ספרים און גליונות וואס זענען מגלה ומפרסם די אמונה און די עצות פון רבי'ן.


מענטשן זענען זייער צעבראכן, מען דארף אסאך חיזוק, מען ווייסט נישט ווי אזוי זיך צו פירן, און נאר דער רבי האט חיזוק און עצות זיך צו קענען דערהאלטן און זיך נישט פארלירן.

#510 - נישט דאווענען אין שטוב, אפיס, אדער קאר
שטעטל, ראש השנה, דאווענען, פדיון נפש

בעזרת ה' יתברך - תשרי, שנת תשפ"ו לפרט קטן


 


... נרו יאיר


איך האב באקומען די טויזנט דאלער פאר פדיון נפש, איך האב געמאכט פאר דיר דעם פדיון ערב ראש השנה ביים רבי'ן, ויהי רצון שימתקו ממך ומאשתך על ידי פלא עליון.


א גרויסן יישר כח פארן מאכן די יאר די מנין אין קרית ברסלב פאר נשות אנשי שלומינו, און פארן ארום גיין צו די געגנטער בלאזן שופר. מיין ווייב האט מיר דערציילט אז דו ביסט געקומען בלאזן שופר פאר זיי.


נעם זיך פאר לכבוד די נייע יאר צו דאווענען די דריי תפילות שחרית מנחה מעריב אין שול, און אז עס איז נישטא קיין מנין זאלסטו נאכאלץ גיין אין שול, נישט בלייבן אין שטוב, אדער אפיס, אדער גאר אין קאר דרייווענדיג וכו' וכו'.

#509 - נאך ארבעט וועט גייט אויפ'ן חשבון פון די קינדער
שמחה, מלמדים, שטעטל, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר, גבאי פון שטעטל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט ריכטיג דאס וואס דו ווילסט נעמען דעם מנהל ר' ... זאל פארלערנען דעם דף גמרא אינדערפרי אין שול, דער מנהל איז פארנומען מיט אונזערע קינדער, זיי מחנך זיין מיט תורה ויראת שמים, און אז דו וועסט אים געבן נאך זאכן צו טון - וועט דאס גיין אויף די חשבון פון אונזערע קינדער.


אזוי אויך זע איך אז דו האסט גענומען דעם מלמד ר' ... זאל העלפן מיט צושטעלן אכסניא'ס פאר אלע געסט וואס קומען אין שטעטל אויף שמחת תורה; עס איז דא גענוג און נאך אינגעלייט וואס ווילן העלפן בויען דעם שטעטל, דער מלמד טוט פאר אונזערע קינדער, סיי ער איז מלמד און סיי ער גרייט אן די לימודים פאר אלע כיתות פאר די קומענדיגע יאר, עס לוינט נישט זיי צו נעמען, עס וועט גיין אויפן חשבון פון אונזערע קינדער.


זע אין שטעטל זאל זיין פרייליך, מען זאל רעדן שיין איינער צום צווייטן, ווייל דאס איז אונזער הצלחה, נאר אז עס וועט זיין ליבשאפט צווישן אנשי שלומינו וועט זיין הצלחה, וועלן אלע האבן ברייט פרנסה און מען וועט קענען באצאלן די מלמדים און אלע איינגעשטעלטע; אלעס ווענדט זיך אין די ליבשאפט צווישן אונז.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#508 - זייער הנאה געהאט די צען וואכן אין שטעטל
התחזקות, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ז' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, גבאי פון שטעטל


זיי מיר מוחל אז איך בין אזוי פלוצלונג אוועק געפארן אינמיטן די נאכט פון שטעטל אן זיך געזעגענען פון ענק.


לכתחילה האט געהייסן אז איך וועל פארן זונטאג נאכט, אבער איך האב נישט געקענט טרעפן א וועג, איינער זאל מיך אהיים נעמען. (ביז יעצט פלעג איך האבן שמעי פיש זאל מיך טראגן און ברענגען, ער איז געווען זייער געטריי, ער איז געווען גרייט ווען מען האט נאר געדארפט, יעצט האט ער שוין חתונה געהאט). דער מענידזשער אליעזר נרו יאיר האט מיר געזאגט אז ער קען מיך אהיים נעמען, אבער נישט זונטאג נאכט, ווייל ער דארף זיין אין חדר און אין סקול אנגרייטן די כיתות וכו', ער האט זיך אנגעטראגן מיך נעמען מוצאי שבת, דעריבער בין איך אזוי פון איין מינוט אויפן צווייטן אהיים געפארן.


געב איבער פאר די אלע וואס האבן געדארפט קומען זונטאג רעדן זאלן נישט מיינען אז איך האב זיי אויסגעשפילט, אויך געב איבער פאר משה איינהארן, ער האט אנגעגרייט א סיום מסכת עבודה זרה ביי אים אין חצר, איך האף איך האב אים נישט שאדן געמאכט.


איך האב זייער הנאה געהאט די צען וואכן אין שטעטל, איך האב זייער הנאה צו זען ווי שיין אנשי שלומינו פירן זיך, ווי מען קומט אין שול דאווענען די דריי תפילות און ווי מען איז זיך קובע צו לערנען שיעורים כסדרן און פון די פרייליכע לופט.


דעם פארגאנגענעם שבת אין שטעטל ביי די גאס ירושלים איז געווען הערליך שיין, עס איז געווען גוטע ווארעמע דיבורים פון הייליגן רבי'ן.


פרייטאג צו נאכט האבן מיר זיך צאמגענומען אין בית המדרש, עס איז געווען א שלום זכור ביי שמשון הערש. מיר האבן גערעדט פון די רש"י אויפן פסוק: "תמים תהיה עם ה' אלוקיך", רש"י זאגט: "התהלך עמו בתמימות ותצפה לו ולא תחקור אחר העתידות, אלא כל מה שיבוא עליך קבל בתמימות ואז תהיה עמו ולחלקו", פון דאס גרויסקייט פון לעבן מיט תמימות, נישט האבן קיין קשיות און קיין תרעומות אויפן אייבערשטן.


ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט פון די פרשה פון עגלה ערופה, אז די סנהדרין האבן געדארפט מאכן די עגלה ערופה און זאגן: "ידנו לא שפכה את הדם הזה", מיר האבן נישט גע'הרג'ט דעם מענטש. רש"י ברענגט די ווערטער וואס די הייליגע חכמים פרעגן: "ווער טראכט דען אז די סנהדרין זענען רוצחים? נאר די סנהדרין זאגן 'מיר האבן נישט צוגעברענגט אז דער מענטש זאל ווערן געהרג'עט, מיר האבן אים נישט אוועק געשטופט', עיין שם; מיר האבן גערעדט אז מען דארף זיך זייער שטארקן נישט צו מרחק זיין קיינעם, נאר מקרב זיין אלעמען, זיך לערנען פון די וועג ווי דער הייליגן רבי נתן האט גערעדט צו מענטשן וואס זענען אוועק געגאנגען פון רבי'ן, ער האט נישט געזאגט: "ווילסט נישט דא זיין? קענסטיך גיין", ער האט זיי געפרעגט מיט זיין נשמה: "ליפא, עמנו הייתם, פארוואס קומסטו נישט מער?" און ווען ר' ליפא האט אים געזאגט: "איך בין באליידיגט געווארן פון רבי'ן", האט ער אים נישט אוועק געשטופט און געזאגט: "ביסט נישט צופרידן? קענסטיך גיין", ער האט אים מחזק געווען און געזאגט: "פון אזא רבי גייט מען נישט אוועק, אפילו דער רבי זאל מיך שלאגן וועל איך נישט אוועק גיין, ווייל איך מאך זיך א חשבון וואס באקום איך פון רבי'ן".


מיר האבן זיך זייער מחזק געווען אז אפילו מיר זאלן זיך איינרעדן אז מיר זענען שוין אזוי גרויס ווי די סנהדרין, דארפן מיר אויך קענען זאגן די ווערטער: "ידנו לא שפכה את הדם הזה", אז מיר האבן קיינעם נישט אוועק געשטופט פון רבי'ן. מען זאל זיך גרוסן איינער דעם צווייטן, מיר האבן גע'חזר'ט דעם רבי'נס ווערטער (שיחות הר"ן, סימן מג), עס זענען דא מענטשן וואס דרייען זיך ארום זייער צעבראכן פון די יסורים וואס זיי גייען אריבער און זיי קענען קיינעם נישט דערציילן וואס זיי ליידן. זיי וואלטן ווען געוואלט דערציילן פאר איינעם וואס זיי גייען אריבער, אבער זיי האבן נישט מיט וועמען צו שמועסן, און ווען זיי זעען א מענטש מיט א שמייכל, ווערן זיי אויפגעלעבט דורכדעם.


דער רבי ברענגט דארט אראפ די מעשה וואס די גמרא דערציילט (תענית כב.), רב ברוקא איז געגאנגען אויפן גאס און ער האט געטראפן אליהו הנביא, האט ער געבעטן פון אליהו הנביא ער זאל אים ווייזן ווער דא האט עולם הבא, האט אים אליהו הנביא געוויזן אויף צוויי מענטשן: "זיי זענען מענטשן וואס וועלן זוכה זיין צו עולם הבא", איז רב ברוקא געלאפן צו זיי און געפרעגט: "זאגט מיר, וואס טוט איר?" האבן זיי געזאגט: "מיר זענען בדחנים, ווען מיר זעען מענטשן קריגן זיך, גייען מיר צו צו זיי און מיר מאכן זיי פרייליך מיט אונזערע ווערטלעך, ביז זיי ווערן פרייליך און מאכן שלום", דערפאר האבן זיי זוכה געווען צו זיין בני עולם הבא; זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון פרייליך מאכן א צווייטן.


גרייט זיך אן צו זיין בעל תפילה אין אומאן, סליחות ערב ראש השנה און מערבית ראש השנה.


דער אייבעשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע עניינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#507 - קומען אין שטעטל אויף ראש השנה
שטעטל, ראש השנה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת שופטים, ד' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל


היות דו קענסט נישט די יאר קומען קיין אומאן אויף ראש השנה, וויל איך דיר בעטן, אפשר קענסטו קומען צו שטעטל זיין דארט ראש השנה? איך וויל זייער מאכן א מנין אין שטעטל אז די פרויען זאלן קענען הערן שופר בלאזן.


איך וויל מפרסם זיין צווישן אנשי שלומינו אז ווער עס קען נישט קומען אין אומאן זאלן קומען אין שטעטל, אזוי וועלן די משפחות האבן וואו צו הערן שופר בלאזן.


איך וויל דיר בעטן זאלסט זיין זייער שטארק אין דאווענען די דריי תפילות יעדן טאג אין שול מיט מנין, אויך זאלסטו זיין זייער שטארק מיט גיין אין מקוה יעדן טאג.

#506 - מען קען נישט אויסלעשן די געפילן
שטעטל, שמחת תורה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


איך פארשטיי דיך נישט, וואס האסטו מורא אויסצוגעבן אפאר דאלער צו קענען זיין נאנט צום בית המדרש מיט צו האלטן די הקפות שמחת תורה, וואס איז די מעשה מיט דיר?


וואלסט זיך געדארפט פרייען אז דיין ווייב האט א געפיל, זי וויל מיטהאלטן, זי וויל זיין פון די נאנט; לעש נישט אויס אירע געפילן צו זיין נאנט וכו', ווייל מען קען נישט בעצם אויסלעשן די געפילן, איז וואס פאסירט? מען מאכט אוועק וכו', און מען העלפט נישט קענען זיין נאנט וכו', די געפילן גייען צו עפעס אנדערש, און נאכדעם האט מען חרטה פארן אוועק מאכן.


אז דיין ווייב וויל זיין שמחת תורה נאנט צום בית המדרש – זאלסטו נישט קוקן אויף געלט, אזוי אויך אין אומאן איז א קטנות הדעת צו קוקן אויף די פאר דאלער ווען מען קען זיין אין אזא טייערע חבורה...

#505 - שמועס אויס אלע ספיקות און אלע צדדים
שטעטל, דירה, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


ווער קען זאגן פאר א צווייטן וואו צו וואוינען... איך וועל ענק נישט זאגן זיך אריבער צו ציען אין שטעטל, דאס איז ענקער החלטה.


גיי התבודדות, שמועס עס אויס מיטן אייבערשטן, שמועס אויס אלע צדדים; דיין פרנסה, די חינוך הבנים והבנות וכו', און דאס וואס עס וועט אריינקומען אין מחשבה, דאס זאלן ענק טון.


אזוי זאלסטו טון ביי יעדע ספק, און ביי יעדע זאך. גיי אין א שטילע פלאץ, אין דיין קאר אדער א פארמאכטע שטוב, און שמועס אויס מיטן אייבערשטן, זאג אים אלע ספיקות, אלע צדדים, און בעט אים ער זאל דיר ווייזן די ריכטיגע און אמת'ע וועג.

#504 - פארוואס בין איך געקומען צום רבינ'ס חדר?
שטעטל, היכל הקודש, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ז' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר, קרית ברסלב


וויסן זאלסטו, ווען מען ווערט מקורב ווערט דער סמ"ך מ"ם זייער ווילד, ער קען נישט סובל זיין ווען א משפחה שטעלט זיך ארויס אין די עפנטליכקייט אלס ברסלב; מען שטעלט אריין די קינדער אין ברסלב, מען ציט זיך אריבער אין א ברסלב'ע שטעטל, דער סמ"ך מ"ם קען דאס נישט נעמען, ער וויל צעשטורעמען דעם מענטשנ'ס מח מיט חלישות הדעת, מיט בלבולים, מיט טענות, מיט קשיות, די איינציגסטע עצה איז בעטן דעם אייבערשטן און זיך מאכן די חשבון 'פארוואס בין איך געקומען? וואס וויל איך ביים רבינ'ס חדר? איך בין דאך געקומען פאר איין סיבה, צו זיין א איד, צו קענען לעבן בקדושה ובטהרה, צו קענען געבן די בעסטע חינוך פאר מיינע קינדער'; אזוי איז מען פארזיכערט צו בלייבן מקושר צום רבי'ן.

#503 - דו האלסט נישט פון זיך, דאס לאזט נישט וואקסן
שטעטל, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב הנאה יעצט זומער ווען איך בין אין שטעטל דיך צו זען, איך האב דיך ליב, איך וועל זיך נאך מער פרייען אז דו וועסט קומען אינדערפרי צום גמרא שיעור, עס איז א מחי' אנצוהויבן דעם טאג מיט לערנען גמרא; אלעס איז אנדערש, ווייל מיט תורה איז די לעבן א לעבעדיגע זאך, מען באקומט א רוח חיים דורך לערנען תורה.


שטארק זיך, הויב שוין אן האלטן פון זיך, ביסט א גוטער מענטש, ביסט א גוטער אינגערמאן, נאר איין חסרון האסטו, אז דו האלסט נישט פון זיך, און דאס לאזט נישט וואקסן.


שרייב מיר דיינע סיומים, שרייב מיר דיינע שיעורים; וועסט מיך מחי' זיין.

#502 - גרייטן צו די הייליגע טעג מיט'ן לערנען גמרא
חסידות ברסלב, מחלוקת, שטעטל, דף גמרא, ימים נוראים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דעם זומער בין איך אין קרית ברסלב, עס איז ממש א מחי' צו זיין דא מיט אנשי שלומינו. אינדערפרי לערנען מיר דעם בלאט גמרא אינאיינעם, צווישן די ביימער און די גראז, הינטן פון שול; עס איז אזוי געשמאק, עס איז נישטא עפעס בעסערס, הלואי וואלסטו אויך געלערנט יעדן טאג די בלאט גמרא, דאס וועט זיין א גוטע הכנה פאר די הייליגע טעג, ווייל די בעסטע הכנה פאר די הייליגע טעג איז לערנען גמרא. אזוי ווי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט דערציילט, דער הייליגער רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו האט באשטימט זיין תלמיד דער הייליגער רבי מענדעלע מרימנוב זכותו יגן עלינו זאל זיין בעל תפילה ראש השנה ביי אים אין שול, און איין יאר האט דער צדיק רבי מענדעלע זכותו יגן עלינו זיך באהאלטן, ער האט נישט געוואלט זיין דער בעל תפילה, און דער הייליגער רבי אלימלך פון ליזענסק האט נישט געוואלט מען זאל צושיקן א צווייטן, ער האט געזאגט מען וועט נישט דאווענען ביז מען וועט אויפזוכן דעם רבי מענדעלע.


אלע תלמידים האבן זיך ארויסגעלאזט זוכן דעם רבי מענדעלע, ביז מען האט אים געטראפן, מען האט אים געזאגט: "דער רבי לאזט נישט קיינעם צוגיין צום עמוד, דער רבי זאגט ער ווארט אויף דיר"; דער רבי ר' מענדעלע האט נישט געהאט קיין ברירה, ער איז צוגעגאנגען צום עמוד, און נאכן דאווענען האבן אלע זייער געמוטשעט דעם רבי מענדעלע ער זאל זאגן פארוואס ער האט נישט געוואלט צוגיין צום עמוד. האט ער געזאגט, ער האט מקובל, ווער עס ווערט אויסדערוועלט צו זיין בעל תפילה אין די ימים נוראים מוז לערנען גמרא יעדן טאג פון ט"ו באב, און היות די יאר איז אים געווען זייער שווער די נסיעה פון פריסטיק קיין ליזענסק, און ער האט נישט געלערנט יעדן טאג גמרא, האט ער נישט געוואלט צוגיין צום עמוד, ביז דער רבי אלימלך האט אים געהייסן האט ער געדארפט פאלגן; זעט מען ווי גרויס און הייליג איז לערנען גמרא.


דאס וואס מען קריגט אויפן רבי'ן הויבט זיך נישט אן יעצט, אזוי גייט עס, אלע יארן האט מען גערעדט אויף ברסלב'ע חסידים, אויך אויפן רבי'ן האט מען געקריגט, ווען באמת קריגט קיינער נישט אויף ברסלב, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָֹה כַּךְ כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגט מען נישט, מען קריגט אויף אזא איינעם וואס האט געטון דאס וואס זיי זאגן אויף מיר אז איך האב עס געטון, און אויף אזא איינעם דארף מען טאקע קריגן.


מניעות דארף זיין, מען קען נישט קומען צום רבי'ן נאר אז מען ברעכט דורך די מניעות, דער רבי האט דאס געברענגט, דער רבי האט געוואלט עס זאל זיין מחלוקת. ווען דער רבי איז צוריק געקומען פון די הייליגע נסיעה קיין ארץ ישראל האט ער געזאגט פאר אנשי שלומינו, איך האב פאר אייך געברענגט א מתנה – "מחלוקת", פון היינט אן וועט מען קריגן אויף אונז. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תב): "איך האב די כח אראפצונעמען פון מיר אלע מחלוקת, איך האב בכח צו מאכן אז די גאנצע וועלט זאל קומען צו מיר און זינגען 'יחי אדונינו מורינו ורבינו', אבער איך וויל דאס נישט ווייל עס איז דא מדריגות וואו מען קען נישט אנקומען דערצו נאר דורך בזיונות", דורכדעם וואס מען טשעפעט און מען שפעט - איז דער מענטש ביי זיך צעבראכן, עס פאלט אוועק דער 'איך', עס איז נישטא דער 'מיך', 'זיך'; דאס האט דער רבי געוואלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#501 - וואוינען מיט אידישע שכנים
שטעטל, דירה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


דיין ווייב רעדט זיך אפ אז זי איז אזוי איינזאם, זי האט נישט קיין שכנים וכו'; וויל איך דיר בעטן דו זאלסט רעדן צו די הנהלה, אדער זאל מען ברענגען אויף דיין גאס נאך אידישע שכנים אדער זאלסטו זיך אריבער ציען אויף א גאס וואו עס וואוינען נאך אידן.


זאג פאר ... און ... אז דאס איז נישט קיין עסק פון ווארפן משפחות צו מזרח מערב צפון דרום, עס איז גענוג די גלות וואס מען האט אונז צעזייט אין די ד' כנפות הארץ, מען דארף נישט מאכן א גלות בתוך גלות, עס האט נישט קיין זין צו וואוינען אפגעטיילט, אפגעשיידט.


איך בין נישט צופרידן פון דעם, אדער ברענגען זיי נאך אידישע משפחות דארט, אדער קומען ענק וואוינען צווישן אידן.


איך גיי רעדן צו די ועד המוסד זיי זאלן קלאר אויסשמועסן מיט אלע משפחות אז מען וועט נישט צושטעלן טראנספארטאציע פאר אזעלכע פעלער.

#500 - די באזאר זאל זיין מסודר אויפ'ן ריכטיגן וועג
שטעטל, משמש דעם רבי'ן, באזאר

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערע ... נרו יאיר


האסט א זכות אז דו העלפסט דער רבי מיטן טראגן די עול ביים קיאסק, אין באזאר, און נאך.


איך וויל דיר בעטן זאלסט מאכן עפעס א וועג אז די אלע באקסעס און בעגס קליידער וואס מענטשן ברענגען – זאל מען אריינלייגן אין א שטוב וואו מען קען נישט אריינגיין (אפשר מאכן א האלבע טיר), ווייל זייער אסאך מאל, די מענטשן וואס ברענגען קליידער רייסן אויף באקסעס און בעגס צו זוכן נייע פרישע קליידער וואס עס איז נאכנישט אויסגעלייגט אויף די פאליצעס (שעלפס), און ווען די ווייבלעך וואס זענען זיך מתנדב (וואלענטירן) קומען מסדר זיין די נייע קליידער – איז די ארבעט זייער שווער, עס ליגן איבערגעדרייטע באקסעס, אויסגעגאסענע וועש.


דעריבער וויל דיך דיר בעטן זאלסט אויפקומען מיט אן עצה ווי אזוי מען קען מאכן מען זאל ברענגען קליידער, וועש וכדומה, אבער מען זאל נישט קענען צוקומען אויסצופאקן, אז די ארבעט זאל זיין גרינג און מסודר.


הויב אן דיין טאג מיט התבודדות, גיי א שפאציר צווישן די ביימער, דאנק דעם אייבערשטן פאר דיין התקרבות צום רבי'ן.

#499 - טון פאר'ן ציבור איז א שווערע זאך
שטעטל, משמש דעם רבי'ן

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן דו זאלסט אריינקומען אין די הנהלה ביי אונז אין די קהילה, קהילת היכל הקודש דחסידי ברסלב בארצות הברית, ווערן א חבר הנהלה.


עס איז א שווערע אמט, מען טוט טאג און נאכט פאר די ציבור און ווייניג זענען מכיר טוב, בעיקר האט מען טענות (און דאס איז פארוואס איינער פון די חברי הנהלה האבן זיך ארויסגעצויגן), אבער פון די אנדערע זייט איז די שכר אויבן אין הימל זייער גרויס, און אויך אויף די וועלט מאכט מען א 'מי שברך' יעדע וואך אין שול: "וכל מי שעוסקים בצרכי ציבור באמונה", די אלע וואס טוען פארן ציבור מיט באגלייבטקייט אן קיין אינטערעס, אן קיין עוולות, "הקדוש ברוך הוא ישלם שכרם", דער אייבערשטער זאל זיי באצאלן, "ויסיר מהם כל מחלה", און אוועק נעמען פון זיי אלע קרענק, "וירפא לכל גופם", און אויסהיילן זייער קערפער, "ויסלח לכל עוונם", און זיי מוחל זיין אויף זייערע זינד, "וישלח ברכה והצלחה בכל מעשי ידיהם, ונאמר אמן".


אז דו וועסט מיר זיין געטריי און מיר העלפן – וועסטו נישט חרטה האבן נישט בזה און נישט בבא.

#498 - ברסלב'ע בית השחיטה
שטעטל, שחיטה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


ברוכים הבאים בשם ה', איך פריי זיך אז אזא חשוב'ע משפחה איז געקומען וואוינען ביי אונז אין שטעטל, דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן ביידע הנאה האבן איינער פון צווייטן, דו זאלסט דא קענען אויפציען דיינע קינדער און אייניקלעך מיט יראת שמים און אמונה מיטן רבינ'ס עצות און חיזוק, און זען נאר נחת ביי די קינדער און אייניקלעך.


איך וויל בעטן אויב דו קענסט מיר העלפן עפענען א בית השחיטה מיט ברסלב'ע שוחטים און ברסלב'ע בודקים, וואו אלעס וועט צוגיין מיט תפילה והתבודדות, מען וועט באקוקן די חלף מיט תפילה און מיט טרערן, מען וועט שחט'ן מיט דביקות בה', ווייל אנשי שלומינו קוקן זייער ארויס צו עסן פלייש נאר פון שוחטים וואס לעבן מיטן רבינ'ס עצות, מיטן רבינ'ס יראת שמים.


לאז מיר וויסן מיט וואס איך קען העלפן די זאך זאל צושטאנד קומען.

#497 - מ'דארף ערליכע שוחטים
שטעטל, שחיטה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


עס איז נאך מוצאי ט' באב, אבער איך טראכט שוין פון ערב יום כיפור; וואס וועט זיין די יאר, וועלן מיר האבן כפרות? וועלן מיר האבן אונזערע שוחטים? וועט דאס זיין כשר למהדרין בתכלית הכשרות? איך וועל דיר זאגן פארוואס איך פרעג, ווייל דער שוחט ... זאגט מיר אויף די שוחטים ... און ... אז זיי פאלן צוריק, זיי פארגעסן ווי מען שטעלט דעם מעסער, אויב אזוי וואס וועלן מיר טון ערב יום הכיפורים...


ובכן בעט איך דיר זייער, העלף מיר אז מיר זאלן האבן כפרות ערב יום כיפור מיט די בעסטע כשר'סטע הכשר. לכתחילה וויל איך אייגענע שוחטים, ברסלב'ע שוחטים, וואס זענען זיך מתבודד ביים שארפן דעם מעסער וכו', אבער אויב דאס ווי ... זאגט, וועלן מיר נישט האבן קיין כפרות, וואס וועט זיין...?


אפשר קענסטו מיט דיינע קינדער מיט דיין ברודער ריקן פאראויס די גאנצע פראצעדור און עפענען דעם בית השחיטה.


איך ווארט צו הערן פון דיר.

#496 - די ווארט "לעמאנעיד" דערמאנט פון היכל הקודש
הפצה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


עפעס א גוטע זאך האסטו געטון, אז דו האסט מפרסם געווען דעם רבינ'ס שטעטל אזוי שטארק ביים היימישן עולם; וואו מען גייט און וואו מען שטייט רעדט מען פון דיין גראסערי "לעמאנעיד", און ווער עס הערט די ווארט "לעמאנעיד" – דערמאנט זיך פון שטעטל, פון היכל הקודש, עס ווערט א שמועס וכו' וכו'. עד כדי כך אז מענטשן זאגן מיר כסדר: "איך בין געווען ביי דיר אין שטעטל", פרעג איך: "וואו?" איז די ענטפער: "לעמאנעיד".


יעצט וויל איך דיר זייער בעטן זאלסט זיך קובע זיין שיעורים כסדרן אין חומש, תרגום מיט רש"י בכל יום ויום. אויך משנה וגמרא, דאס זאל זיין חוק ולא יעבור. טראכט נישט וואס דו האסט נעכטן געטראכט, אז מארגן (היינט) וועסטו לערנען, און היינט (מארגן) זאגן – מארגן וועל איך לערנען, ווייל אויב דו וועסט אזוי טראכטן וועט די לעבן אריבערגיין אן תורה, און דו וועסט גארנישט האבן, לאז נישט אויס א טאג פון לערנען, זיי שטארק מיט אלעס וואס דו האסט גענומען פון רבי'ן, באניי זיך פון פריש.


...


שכוח פארן אנטון די גוי'אישע ארבעטער מיט צניעות'דיגע קליידער, הלוואי זאל אויך זיין פאר די אידישע פרויען ארבעטערס א דרע"ס קאו"ד, וד"ל.

#495 - גיין צו א דאקטער מיט הארץ און געפיל
שלום בית, חסידות ברסלב, שטעטל, דאקטורים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


זאג דיין ווייב זאל מער נישט איבערטרעטן דעם שוועל פונעם דאקטער וואס זי פלעגט ביז אהער ניצן, נאכדעם וואס ער האט איר אזוי אנגעשראקן אן רחמנות אז ענק וועלן האבן השם ישמרינו... זי זאל גיין צו א דאקטער וואס האט הארץ און געפיל, א דאקטער וואס קוקט אויף איר אלס א מענטש, נישט ווי א נומער.


בנוגע זיך אריבערציען אין שטעטל; איך וועל מיך זייער פרייען, מיר האבן פאר דיר א פרנסה, א מלמדות פאסטן, אבער אז דיין ווייב תחי' איז נאכנישט גרייט צו קומען – זאלסטו איר נישט דרוקן, נעם נישט די גאולה פאר די צייט, ענדערש ווארט אביסל און ווען זי וועט וועלן קומען וואוינען אין שטעטל וועסטו קומען.


מאך זיך א קביעות אפאר מינוט וואס דו דאנקסט דעם אייבערשטן און דו בעטסט אים, דאס – און נאר דאס – איז ברסלב'ע חסידות.

#494 - די שול זאל בלייבן מיט א פנים פון א שול
דרך ארץ, שטעטל, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש לקוטי מוהר"ן


איך האב זייער הנאה געהאט צו דאווענען נעכטן מנחה מעריב ביי ענק אין שול און זיין ביים אויספאסטן. די שול ביי ענק אין ווילידזש דערמאנט מיר די אנהויב פון די שטעטל, קליין און שיין, אלע טעמים.


איין זאך וויל איך דיר בעטן, זאלסט בעטן די מתפללים זאלן קומען אין שול מיט הוט און רעקל, מען רעדט נישט דא פון פרעמדע, מען רעדט דא פון אונזערע חברים, תלמידי היכל הקודש, זאלן קומען אין שול מיט דרך ארץ, אנגעטון ווי עס פאסט. דו אלס גבאי מעגסט זאגן, די גבאים דארפן זען אז די שול זאל בלייבן מיט א פנים פון א שול, עס איז דאך פארט נישט א שוויץ באד.


בנוגע די עירוב וכו'; איך וועל רעדן מיט ... מען זאל אנהויבן מאכן די עירוב ארום ענקער געגנט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#493 - דער רבי לאזט אונז נישט איינשלאפן
אמונה, חסידות ברסלב, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שטארק זיך מיט אמונה אינעם אייבערשטן, אז אלעס וואס פאסירט איז פונעם אייבערשטן, עס איז נישטא דער און יענער, עס איז אלעס דער אייבערשטער וואס פארשטעלט זיך אין דומם, צומח, חי און אין מדבר. אז דו האסט זיך צוקלעמט דיין פינגער - איז עס נישט פון א טעות און נישט וועגן אים און וועגן דעם, עס איז ווייל מען האט אויסגערופן אין הימל דו זאלסט זיך יעצט צוקלעמען דיין פינגער, און אז דיין קאר האט געכאפט א קראץ און אז א רעדל האט געפלאצט וכו' וכו' - איז עס נישט דער און נישט יענער, עס איז אלעס פון הימל.


וואס איז ברסלב'ע חסידות? דער רבי חזר'ט מיט אונז אמונה, אז דער אייבערשטער פירט אלעס, מאכט אלעס און טוט אלעס. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "אֵצֶל הָעוֹלָם אֱמוּנָה הוּא דָּבָר קָטָן, וְאֶצְלִי אֱמוּנָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, אבער ביי מיר איז דער עיקר אמונה, "וְעִקַּר הָאֱמוּנָה הִיא בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת וַחֲקִירוֹת כְּלָל, רַק בִּפְשִׁיטוּת גָּמוּר כְּמוֹ שֶׁהַנָּשִׁים וְהַהֲמוֹן עַם הַכְּשֵׁרִים מַאֲמִינִים", אן קיין חקירות און אן קיין חכמות, נאר פשוט אזוי ווי פרויען און פשוט'ע מענטשן גלייבן.


דער רבי לאזט אונז נישט איינשלאפן, דער רבי וועקט אונז אויף מיר זאלן לויפן צום אייבערשטן, מיר זאלן רעדן צו אים, מיר זאלן אים דאנקען און לויבן; ווי מער מען רעדט צום אייבערשטן - אלץ שטערקער ווערט די אמונה איינגעבאקן אינעם מענטש. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים פט, ב) "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְךָ בְּפִי"; ווי מער א מענטש געוואוינט זיך צו צו רעדן פונעם אייבערשטן - אלץ שטערקער ווערט אין אים איינגעבאקן די אמונה.


איך בין זיך ממש מחי' צו זיין זומער אין שטעטל מיט אנשי שלומינו, א פלאץ פון תמימות, א פלאץ פון שמחה, עס איז א מחי' צו זיין דא, מען הערט נאר רעדן איידל, מען הערט נאר רעדן שיין.


היינט נאכט איז דא א פרויען צאמקום, זע צו זיין אין שטוב אז דיין ווייב זאל קענען גיין. עס איז זייער וויכטיג די וועכנטליכע שיעורים, דיין ווייב זאל קומען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#492 - פרויען צוזאמקום פאר די וואס מאכן שוין חתונה
שטעטל, פרויען צאמקום

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת פנחס, כ"א תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו תחי'


איך בין יעצט זומער אין שטעטל, איך בין שוין דא אפאר וואכן, איך זע דיינע קינדער, אלע חתונה געהאט, אלע אזוי ליכטיג און טייער, אלע מענער קומען אין שול טאג טעגליך דאווענען און לערנען, און אויך די טעכטער און די שנירן זענען אלע איידל און ערליך, פירן שיינע שטובער, דאס איז זיכער א שטיקל באצאלונג פאר אלעס וואס ענק טוען די אלע יארן פארן רבי'ן; סיי דו און סיי דיין ווייב תחי' מיט די לעידיס עקזילערי, די חתונות אין ישיבה, די ילד שעשועים, די פארטיס פאר די מוסד, און אזוי ווייטער.


איך וויל בעטן אויב איר קענט מאכן וועכנטליך די פרויען שיעור פאר די פרויען וואס מאכן שוין חתונה די קינדער, עס איז בעסער פאר זייער יארגאנג זיך צאמקומען און זיך מחזק זיין, אביסל שמועסן ווען די טעכטער און שנירן זענען נישט אונטער די פיס, און פאר נאך סיבות; עס וועט זיין א גרויסע תועלת פאר די קהילה.

#491 - הייזער אין די נייע געגנט פון שטעטל
שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות-מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך דאנק דיך פארן מיר העלפן אין שטעטל מיטן ברענגען הייזער פאר אנשי שלומינו, און איך וויל דו זאלסט וויסן, מיר וועלן בקרוב אנהויבן ארבעטן אויפן עירוב אינעם נייעם געגנט עס זאל זיין באקוועם פאר אנשי שלומינו.


איך וויל דיר נאכאמאל בעטן זאלסט פרובירן באזעצן די נייע געגנט מיט א סדר, לייגן איינער נעבן די אנדערער, נישט ווארפן מזרח, מערב, צפון, דרום; עס זאל זיין גרינג פאר אנשי שלומינו.


איך האב נאך אפאר גוטע משפחות וואס ווילן גיין אין די נייע געגנט, זיי ווילן גוטע הייזער פאר גוטע פרייזן, איך וועלן רעדן מיט דיר.


...


לערן יעדן טאג די בלאט גמרא, אפילו אן הבנה, דאס וועט דיך באשיצן פון אלעם שלעכטס.

#490 - עס מוז זיין א וועג פאר די פרויען צו קומען און גיין
מוסדות, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת מטות-מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, חבר הנהלה קהילת היכל הקודש


עפעס דארפן ענק זען צו טון, העלפן עס זאל זיין פאר די פרויען א וועג צו קומען און צו גיין, איך קען עס נישט נעמען אז די פרויען זענען איינגעשפארט אין שטוב, זיי קענען נישט גיין און קומען, פון אנהויב בויען די שטעטל בעט איך ענק מען זאל אוועק שטעלן א שאטעל וכדומה, און עס האט זיך נאכנישט אויסגעארבעט.


איך טראכט א געדאנק, מען זאל מאכן פרויען קאר סערוויס, און די קהילה זאל באצאלן א חלק פון יעדע נסיעה פאר די משפחות וואס זענען מעמבערס, עפעס אזוי, אז די פרויען זאלן זיך נישט שפירן ווי אין א תפיסה. צום ביישפיל, א פרוי וויל פארן לאקאל א נסיעה וואס קאסט צוואנציג דאלער, וועלן די משפחות וואס זענען מעמבערס צאלן האלב, און די קהילה וועט צאלן די איבריגע חלק.


עפעס מוזן ענק טון, ווייל דאס וואס פרויען זענען פארשפארט אין שטוב ברענגט מיט זיך א קייט פון פראבלעמען וד"ל.


אויך דארפן ענק זען צו שאפן נאך א פלאץ פאר די חדר און סקול, די קינדער קענען נישט ממשיך זיין אין די קליינע פלאץ, מען מוז עפעס טון, מען טאר נישט זיין אזוי צעקוועטשט, עס איז א סכנה.

#489 - די פרויען מוזן קענען ארויסגיין אינמיטן טאג
שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בלק, י"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


דו ווייסט וואס איך וויל, איך האב ענק שוין געזאגט אן א שיעור מאל וואס איך וויל, איך וויל אז די פרויען אין שטעטל זאלן נישט זיין ווי איינגעשפארט אין די שעות וואס דער מאן ארבעט; האב איך געבעטן מען זאל צושטעלן א שאטעל, איך האב דאס ענק געזאגט אן א שיעור מאל, און למעשה איז דאס נישטא.


דו פרעגסט היות עס קאסט אסאך געלט וכו' וכו'; ערשטנס ביי דיר אין שטוב דרייווט דיין ווייב און דו קענסט זיך פארמאגן צוויי קארס, קוקסטו עס אן ווי אן איבריגע זאך. איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זיך אריינלייגן אין די שיך פון רוב רובם שטעטל, וואס די ווייבער דרייוון נישט, און אזוי דן זיין אויב מען דארף א שאטעל; די פרויען זענען פארשפארט און דאס איז גורם אסאך פראבלעמען.


אויף דיין טענה אז עס קאסט אסאך געלט; איז אפשר קען מען פארמאכן די שטעטל און אלעמען צוריק שיקן אין שטאט, אזוי וועט עס גארנישט קאסטן.


אפגערעדט וואס מען האט געטון די יאר מיט די טיטשערס, ווי זיי זענען פארשעמט געווארן טאג נאך טאג מיט די וועג צו קומען צו סקול, וואס אויף זיי איז אריבער; זאל דער אייבערשטער אונז מוחל זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#488 - דיזיינען א שיינע ארון הקודש פאר די נייע שול אין שטעטל
שטעטל, בית המדרש, טאנצן

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיך בעטן אויב דו קענסט דיזיינען א שיינע ארון הקודש פאר די נייע שול אין שטעטל, איך וויל זאלסט מאכן העכערן ארון הקודש די ברסלב'ע קרוין, און העכער די קרוין זאל שטיין אין גרויס: "אין שום יאוש בעולם כלל".


זאלסט מאכן די אותיות גאר גרויס, ווייל אזוי וועלן אלע זען און זיך דערמאנען פון רבי'ן און זיך באנייען און נישט אויסהערן דעם בעל דבר וואס שטייט און קאנווינסד אלעמען מען זאל זיך מייאש זיין; וועט מען זיך דערמאנען פון רבי'ן, וועט מען תשובה טון; ווייל דער רבי זאגט: "ווען מען וועט זיך דערמאנען אין מיר וועט מען ווערן כקטן שנולד און תשובה טון".


גיי א טענצל נאך שחרית, לכתחילה טאנץ מיט אנדערע און בדיעבד גיי אליינס א טענצל.

#487 - מאכן א סדר אויפצונעמען אנשי שלומינו
שטעטל, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט מיר העלפן מאכן א סדר אויפצונעמען אנשי שלומינו, אלע וואס ווילן קומען זיך שואל עצה זיין. זיי מודיע פאר אנשי שלומינו אז במשך די צען וואך וואס איך בין אין שטעטל קענען זיי קומען פרעגן און זיך דורכרעדן.


איך וויל דיר בעטן זאלסט רעדן שיין און מיט הארץ צו אלעמען, ווייל עס גייט אריבער אויף מענטשן וואס גייט אריבער, מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו זיין א פוסע על ראשי עם ישראל, געב יעדן איינעם די געפיל מען זאל קענען פרעגן אלע פראגעס און זיך שפירן באקוועם צו אלעס דורכשמועסן.


איך קום יעצט פון א לוי', מיין שוואגער נרו יאיר האט פארלוירן א טייער קינד פון צוועלף יאר. ביי די לוי' האב איך זייער געוויינט צום אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף זיין טייער פאלק, די אידישע קינדער, אלע זאלן וויסן פון הייליגן רבינ'ס עצות, פון די עצה פון תפילה והתבודדות, פון קענען זיך דורכשמועסן מיטן אייבערשטן, אידישע קינדער זענען אזוי טייער און אזוי הייליג, מען דארף נאר דעם צדיק זאל אריין בלאזן רוח חיים, אלע זאלן שפירן דעם אייבערשטן, אלע זאלן גלייבן אין זיך.


דו זארג נישט פאר מיין צייט, איך בין גרייט צו זיצן ביזן עלות השחר צו העלפן אנשי שלומינו.


לאז מיר וויסן אויב דו ווילסט העלפן אנשי שלומינו.