בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה ב', י"ג תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
אויב דו קענסט עפעס ארויסהעלפן מען זאל קענען באצאלן די איינגעשטעלטע לכבוד יום טוב - וואלט דאס געווען א גרויסע מצוה.
דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו פלעגט טיילן זייער אסאך צדקה ערב סוכות, ער האט געזאגט דאס איז זיין נוי סוכה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה ב', י"ד תשרי, ערב סוכות, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
היינט נאכט גייען מיר אריין אין די הייליגע סוכה, מיר גייען זיך באהאלטן אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן. מוהרא"ש זאגט זיין זאך איז סוכות; דעם רבינ'ס זאך איז ראש השנה, רבי נתנ'ס זאך איז יום כיפור, און זיין זאך איז סוכות; ווייל מען גייט אריין אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן, ווי אזוי מען זעט אויס - גייט מען אריין אינעם פאלאץ פון קעניג.
געב אכטונג פון קנאת המלאכים זיך נישט אויפצורעגן, ווייל יעדע מאל ווען עס קומט א הייליגע טאג און אידישע קינדער טוען הייליגע מצוות ווערט א שטארקע קנאה ביי די מלאכים, און זיי זוכן אראפצואווארפן דעם איד אין כעס און מחלוקת. (מען קען עס זען באשיינפערליך, ווי יעדע שבת ביי די סעודות, ליל הסדר און סוכות אין די הייליגע סוכה - ווי מענטשן ווערן בכעס, מען קריגט זיך, מען ווערט נערוועז - ביז מען קומט צו שלאגן די קינדער רחמנא לצלן, און מען קריגט זיך מיט די ווייב, השם ישמרינו), דאס קומט פון די מלאכים וואס קענען נישט אויסהאלטן ווי אידישע קינדער ווערן אזוי הייליג און אזוי ריין, אזוי זאגט דער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן א).
ווען דו גייסט אריין אין די הייליגע סוכה זאלסטו קישן די ווענט און זיך פארבענקען צום אייבערשטן, זאג פארן אייבערשטן: "איך וויל זיין א גאנץ יאר ארום גענומען מיט דיר, איך וויל דיך שפירן, איך וויל נישט פארגעסן פון דיר אפילו פאר איין רגע".
מוהרא"ש זאגט זיין זאך איז סוכות, ווייל סוכות ווערט אנטפלעקט אז מען קען דינען דעם אייבערשטן מיט עסן און מיט שלאפן, די גשמיות ווערט איין שטיק רוחניות.
איך דארף מקצר זיין.
זאלסט האבן א פרייליכע יום טוב.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה ב', י"ג תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
זע צו קויפן פאר דיינע בחורים און אינגלעך די ד' מינים, עס קאסט נישט קיין סאך און עס איז אזוי הייליג; זיי זאלן אלע זיך קענען פארבענקען צום אייברשטן מיט די ד' מינים ביי הלל און ביי די הושענות.
זע צו באצאלן פאר ד' מינים, גיי נישט אריין אין א קטנות הדעת וכו'. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קכה): "שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִים כְּלָל גֹּדֶל יִקְרַת מַעֲלַת מִצְוַת אֶתְרוֹג", מיר האבן נישט קיין אנונג פון דאס גרויסקייט פון די מצוה פון די ד' מינים, "וַהֲרֵי אָנוּ רוֹאִין שֶׁיִּשְׂרָאֵל מְפַזְּרִים מָמוֹן הַרְבֵּה בִּשְׁבִיל מִצְוָה זוֹ", מיר זעען דאך וויפיל געלט אידישע קינדער געבן אויס פאר די מצוה פון אתרוג און ד' מינים, "יוֹתֵר מֵעַל שְׁאָר מִצְווֹת", מען געבט אויס מער געלט אויף די מצוה ווי מען געבט אויס אויף אנדערע מצוות, "וּבְוַדַּאי לֹא עַל חִנָּם הוּא", דאס איז זיכער נישט אומזיסט, "מִסְּתָמָא מִצְוָה זוֹ הוּא יְקָרָה מְאֹד מְאֹד אֲשֶׁר אֵין לְשַׁעֵר", זעט אויס אז די מצוה איז זייער א הייליגע מצוה וואס מען קען זיך גארנישט פארשטעלן, "רַק שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִין גֹּדֶל מַעֲלָתָהּ", נאר וואס דען, מיר זענען אזוי ווייט פון וויסן דאס גרויסקייט פון מצוות, מיר ווייסן נישט איר טייערקייט.
מוהרא"ש האט אונז אויסגעלערנט די כוונות הנענועים; ווען מען שאקלט צו רעכטס (דרום) - האט מען אינזין 'רבונו של עולם, איך וויל געדענקען ווען עס גייט מיר רעכטס אז אלעס איז דיר', און ווען מען שאקלט צו לינקס (צפון) - בעט מען 'רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל א גאנץ יאר געדענקען אז אפילו ווען זאכן גיין לינקס איז עס אויך דו', און ווען מען שאקלט צו פארנט (מזרח) - זאל מען געדענקען 'עס איז נישט מיין געלונגענקייט, נאר אלעס איז אייבערשטער', און ווען מען שאקלט ארויף צום הימל (מעלה) - זאל מען בעטן 'אייבערשטער העלף מיר, הייב מיך אויף צו דיר, נעם מיך ארויס פון מיינע שטותים', און ווען שאקלט אראפ (מטה) - זאל מען זיך גוט אויסוויינען 'רבונו של עולם, איך בין אזוי אראפגעפאלן, קום מיט מיר מיט, לאז מיך נישט בלייבן געפאלן, כי לא ידח ממנו נדח, קיינער וועט דאך נישט בלייבן פארשטויסן', און ווען מען שאקלט אויף פארקערט (מעריב) - בעט מען 'הייליגער באשעפער, ווען אלעס גייט מיר פארקערט וויל איך געדענקען פון דיר, אז אלעס איז פון דיר'.
מיר געפינען אין הייליגן זוהר ווי די תלמידי רבי שמעון בר יוחאי פלעגן זיך צופייערן און זאגן 'אילו לא באנו לעולם אלא למשמע זאת דיינו', וואלטן מיר נישט געקומען אויף דער וועלט נאר צו הערן די חידושי תורה איז אונז שוין גענוג, און דאס זאגן מיר אויף מוהרא"ש, וואלטן מיר נישט געקומען אויף די וועלט נאר צו הערן די כוונת הנענועים, ווי מיר פשוט'ע אידן קענען זיך אזוי פארבענקען צום אייבערשטן און בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן זיין ארום גענומען מיט די שכינה הקודשה אין אלע מצבים, דיינו - איז דאס שוין אלעס ווערד.
סוכות וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל, די יאר חול המועד וועלן מיר דאווענען אין היכל ראזענבערג. עס וועט זיין א שיעור גמרא צען אזייגער אינדערפרי און נאכדעם וועלן מיר דאווענען, אויך וועט זיין אלע נעכט שמחת בית השואבה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וזאת הברכה ב', י"ב תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
ווען דו בויסט דיין סוכה זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל שפירן א טעם אין די סוכה, און די הייליגע אושפיזין זאלן קומען צו מיר אין די סוכה, זיי זאלן מיך בענטשן", דעמאלט וועסטו שפירן א זיסקייט אינעם יום טוב סוכות.
מוהרא"ש דערציילט, רבי נחמן טולטשינער זכר צדיק לברכה האט אויפגעשטעלט פאר רבי נתן די סוכה, ער האט געארבעט זייער שווער עס זאל זיין שיין און שטארק. ביינאכט ביי די סעודה האט רבי נחמן געזאגט פאר רבי נתן אז מען שפירט אן אנדערע טעם אין די סוכה ווען מען האט זיך געפלאגט דאס אויפצושטעלן, האט אים רבי נתן געזאגט: "דאס האסטו נאכנישט פרובירט, צו בעטן א גאנצן טאג דעם אייבערשטן 'רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הַטְּעִמֵינוּ טַעַם סוּכָּה, העלף מיר איך זאל שפירן א טעם אין די סוכה', וואס פאר א טעם מען שפירט דעמאלט".
ווען דו שלעפסט די ברעטער מיט די סכך וכו' - זאלסטו בעטן: "רבונו של עולם איך וויל זוכה זיין צו שפירן א טעם אין סוכות, איך וויל זוכה זיין צו די הייליגע אושפיזין".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תבא לאומאן, י' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
וואויל איז דיר אז דו ביסט זוכה צו פארשפרייטן די הייליגע בריוו, די הייליגע ספרים - פאר די וועלט; אזויפיל מענטשן שרייבן מיר אז זייער גאנצע עונג שבת איז די בריוו, א וואך וואס פעלט זיי די בריוו פון עצתו אמונה - פעלט זיי ממש א חלק פונעם שבת, ווייל די בריוו איז זייער יראת שמים, זייער וועג ווייזער, זייער התחזקות, די בריוו האלט זיי ביים לעבן.
בעט דעם מעלער זאל מאכן א בילד פון א מאנסטער (יצר הרע) און ווי ארום אים זענען דא אינגלעך מיט געקרייזלטע פיאות, מיט ד' מינים, און שטעכן אים מיטן שפיץ פון לולב, און דער מאנסטער שרייט ווי עס טוט אים וויי.
שלמה המלך גייט אין גאס און זעט ווי דער יצר הרע קומט אים אנטקעגן און וויינט זייער: "איך ווייס נישט וואס וועט דא זיין, עס קומט יעצט יום טוב סוכות און אלע גייען שאקלן די ד' מינים און מען גייט מיך צעשטעכן..." אזוי זאגט דער יצר הרע פאר שלמה המלך.
קומענדיגע טאג זעט שלמה המלך ווי דער יצר הרע קומט אים אנטקעגן, ער טאנצט און לאכט: "הָא הָא, איך האב געטראפן אן עצה, איך האב געמאכט א לאך אינעם שיף וואס ברענגט די אתרוגים מיט לולבים, און די שיף האט איינגעזינקען, ההההההאא האאאאאא, עס וועט נישט זיין קיין ד' מינים, האא הההא איך האב נישט מורא מער פון די אידן".
נאך סוכות טרעפט שלמה המלך נאכאמאל דעם יצר הרע זייער טרויעריג, זייער צובלוטיגט, ער זאגט: "איך האב געמיינט איך וועל דערטרענקען די שיף מיט די ד' מינים, אבער די אידן האבן געטראפן א פאר סעטס ד' מינים און זיי זענען געשטאנען א גאנץ סוכות מיט אזא שמחה, אלע אידן זענען געשטאנען לאנגע שעות און געווארט צו קענען געבן איין שאקל מיט די ד' מינים, דאס האט מיך אזוי צעשטאכן, דאס האט מיך אזוי צובלוטיגט..."
טייערע קינדער, לאמיר גוט צעשטעכן דעם יצר הרע מיט אונזערע מצוות, לאמיר אים צובליטיגן דורך דעם וואס מיר וועלן שאקלען דעם לולב מיט שמחה, לאמיר טאנצן און זינגען: "אוי ווי גוט צו זיין א איד, אוי ווי גוט צו זיין א איד!"
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענט
בעזרת ה' יתברך - עש"ק פרשת וזאת הברכה, ערב חג הסוכות, י"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפ"ק
לכבוד ... נרו יאיר
מיר גייען שוין אריין אינעם הייליגן יום טוב סוכות, מיר גייען זיצן אין די שאטן פונעם אייבערשטן, אינעם שאטן פון אמונה, אונטער די פליגלען פונעם אייבערשטן; מיר דארפן זיין זייער פרייליך, און בעטן דעם אייבערשטן זיך נישט אויפצורעגן און נישט אריינגיין אין כעס און קריגערייען, ווייל דורך כעס און קריגערייען - פארלירט מען אלעס.
בעט דעם אייבערשטן זאלסט שפירן א טעם אין די סוכה. מוהרא"ש דערציילט, רבי נחמן טולטשינער זכר צדיק לברכה האט געבויט די סוכה פאר רבי נתן, ער האט געארבעט זייער שווער ערב סוכות אז די סוכה זאל זיין שיין און פעסט געבויט. רבי נחמן זאגט פאר רבי נתן: "עס איז גאר אנדערש ווען מען פלאגט זיך אויפצובויען די סוכה, מען שפירט אן אנדערע טעם אין די סוכה ווען מען האט זיך געפלאגט - ווי ווען מען האט זיך נישט געפלאגט..." האט אים רבי נתן געפרעגט: "האסט שוין פרובירט צו בעטן א גאנצן טאג דעם אייבערשטן: "'רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הַטְּעִמֵינוּ טַעַם סוּכָּה, העלף מיר איך זאל שפירן א טעם אין די סוכה', וואס פאר א טעם מען שפירט דעמאלט...?"
איך מאך א קידוש שבת, דעם ערשטן טאג סוכות; איך געב א נאמען פאר מיין נייע געבוירענע טאכטער, איך לאדן אלעמען צום קידוש.
א פרייליכן יום טוב.
בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וזאת הברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום טוב סוכות אין ישיבה אין וויליאמסבורג, אויך וועט אם ירצה ה' פארקומען מאנטאג נאכט ביים רבינ'ס יארצייט - א סעודה אין די סוכה פון די ישיבה.
מיר בויען די סוכה, מיר גייען ארויס פון דירת קבע און מען גייט אריין אין די דירת עראי; דאס קומט אונז לערנען מען זאל געדענקען אז די גאנצע לעבן איז עראי, מיר זענען דא פאר א קורצע צייט און מיר דארפן זיך אנגרייטן א דירת קבע אויבן אין הימל פאר די נשמה, דורך לערנען און דאווענען.
דעריבער בעט איך דיר טייערער ברודער, כאפ זיך צוריק, הויב אן דיינע שיעורים כסדרן בכל חלקי התורה. ענדיג מעביר סדרה זיין פרשת וזאת הברכה, אויך משניות און גמרא; בוי זיך א פעסטע דירה וואס וועט האלטן פאר אייביג פאר דיין נשמה.
קויף ד' מינים פאר דיינע זין, זאג נישט עס קאסט אסאך; די גאנצע מטרה פון געלט איז נאר פאר די טעג פון יום טוב פאר מצוות, אינמיטן ווינטער איז נישטא וואס צו טון מיט די געלט; יעצט איז די צייט אויסצוגעבן פאר א סוכה, פאר ברעטער, סכך, נוי סוכה, שלאק און פאר ד' מינים.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וזאת הברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
טייערער ברודער, ברענג אריין יום טוב מיט שמחה, ווייל וואס א מענטש טוט - איז דאך אלעס פונעם אייבערשטן, מען קען נישט רירן קיין האנט, קיין פוס, מען קען גארנישט טון - נאר וואס דער אייבערשטער מאכט און הייסט; אבער די שמחה - דאס האט מיטן מענטש, אז מען איז פרייליך מיט די מצוות, מען פרייט זיך, מען לעבט מיט די מצוות - דאס איז זייער חשוב ביים אייבערשטן.
איך בעט דיר, גיי אין א ווינקל, שריי צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער מאך מיך פרייליך, איך וויל שפירן א טעם אין די סוכה, איך וויל שפירן א טעם, א הייליגקייט - אין די שאקלען לולב, הייליגער באשעפער, עפן מיר מיין הארץ, לייג אריין אין מיר א זויבערקייט, א ריינקייט. איך בין אזוי צעבראכן, איך בין אזוי קאלט, איך שפיר נישט גארנישט, איך האב נישט קיין אנונג וואס איז סוכה, וואס איז ד' מינים, וואס איז הלל, הושענות, הקפות. הייליגער באשעפער איך וויל זיין א איד, איך וויל לעבן מיט דיר, איך וויל נאנטקייט צו דיר".
ברודער, נעם די עצה פון רבי'ן, גיי אין א ווינקל און רעד צום באשעפער, מיר האבן א לעבעדיגע באשעפער, ער הערט אונז אויס, ער ווארט מיר זאלן קומען צו אים.
אז דו קענסט זיך אוועק כאפן פון די טרדות און קומען היינט נאכט צום ליל שישי שיעור - זיך אנגרייטן פאר אזא הייליגע יום טוב; עס לוינט נאכאמאל צו קומען. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, ווען א ברסלב'ער חסיד רעדט מיט א צווייטן פון רבי'ן און פון זיינע תלמידים - איז ווערד צו פארן א נסיעה וואס מיר זענען געפארן די יאר קיין אומאן, דרייסיג שעה פערציג שעה – צו קומען הערן א ווארט פון רבי'ן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וזאת הברכה, י"ג תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
"הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו", דער אייבערשטער איז אזוי גוט צו מיר, ער האט אונז געגעבן א מתנה, א געזונטע קינד, א זיס מיידל למזל טוב. נעכטן נאכט, גלייך ביים ענדיגן בויען די סוכה, ווי נאר איך האב געענדיגט לייגן די סכך - בין איך אריין מיט מיין ווייב האבן דאס קינד. דער אייבערשטער מאכט אזויפיל ניסים, אזויפיל חסדים, "מה אשיב לה' כל תגמולוהי עלי", וואס קען איך דיר צוריק צו צאלן אייבערשטער פאר דיינע חסדים? "כוס ישועות אשא ובשם ה' אקרא", איך וועל רעדן צו דיר און איך וועל רעדן פון דיר צו אלעמען, יעדן איינעם דערציילן די חסדים.
דער אייבערשטער איז אזוי גוט, ער טוט נאר חסדים, מען דארף נאר האבן דעם בעל תפילה (עיין סיפורי מעשיות, מעשה יב) זאל אונז עפענען די אויגן, מיר זאלן שוין אנהויבן זען דאס גוטס וואס דער אייבערשטער טוט מיט אונז און אים דאנקען און לויבן, נישט אויפזוכן די שווארצע פינטלעך, נישט קוקן אויף די האלב ליידיגע גלעזל, נאר אויף די האלבע אנגעפילטע גלעזל, אויף די ניסים; אז מיר לעבן, מיר זענען געזונט, מיר זענען באשאפן געווארן אידן און מיר גלייבן, מיר האבן אמונה, און מיר זענען אנגעפילט מיט מצוות כרימון, און נאך אזויפיל חסדים.
נישטא קיין צייט יעצט פאר לאנגע בריוו, יעצט דארף מען לויפן קויפן ד' מינים, די הייליגע ד' מינים, מיר גייען זוכה זיין נאך א יאר שאקלען די ד' מינים. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קכה): "שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִים כְּלָל גֹּדֶל יִקְרַת מַעֲלַת מִצְוַת אֶתְרוֹג", מיר האבן נישט קיין אנונג פון דאס גרויסקייט פון די מצוה פון די ד' מינים, "וַהֲרֵי אָנוּ רוֹאִין שֶׁיִּשְׂרָאֵל מְפַזְּרִים מָמוֹן הַרְבֵּה בִּשְׁבִיל מִצְוָה זוֹ", מיר זעען דאך וויפיל געלט אידישע קינדער געבן אויס פאר די מצוה פון אתרוג און ד' מינים, "יוֹתֵר מֵעַל שְׁאָר מִצְווֹת", מען געבט אויס מער געלט אויף די מצוה ווי מען געבט אויס אויף אנדערע מצוות, "וּבְוַדַּאי לֹא עַל חִנָּם הוּא", דאס איז זיכער נישט אומזיסט, "מִסְּתָמָא מִצְוָה זוֹ הוּא יְקָרָה מְאֹד מְאֹד אֲשֶׁר אֵין לְשַׁעֵר", זעט אויס אז די מצוה איז זייער א הייליגע מצוה וואס מען קען זיך גארנישט פארשטעלן, "רַק שֶׁאֵין אָנוּ יוֹדְעִין גֹּדֶל מַעֲלָתָהּ", נאר וואס דען, מיר זענען אזוי ווייט פון וויסן דאס גרויסקייט פון מצוות, מיר ווייסן נישט איר טייערקייט.
איך וויל נישט אויסציען די בריוו, איך וויל דיך נישט אויפהאלטן, איך דארף אויך אנגרייטן דעם יום טוב.
גיי קויפן ד' מינים; קויף פאר דיר און פאר דיינע קינדער, און טאנץ פאר שמחה אז דו גייסט זוכה זיין שאקלען די הייליגע ד' מינים. דער רבי זאגט (שם): "אֶפְשָׁר אִם הָיוּ יוֹדְעִין גֹּדֶל מַעֲלַת מִצְוָה זוֹ, הָיוּ עוֹשִׂים מַה שֶּׁהָיוּ עוֹשִׂים בִּשְׁבִיל מִצְוָה זוֹ", ווען מיר וואלטן ווען געוויסט ווי גרויס די מצוה - איז וואלטן מיר זיכער געטון גרויסע זאכן; דער רבי זאגט נישט וואס, זיכער מיינט דער רבי מען וואלט געטאנצט, מען וואלט ארויס פון די קטנות הדעת, מען וואלט אויפגעהערט קרעכצן, אויפגעהערט וויינען. דער רבי אליינס האט אמאל געהייסן ברענגען מוזיק, אין די יאר וואס האט געהייסן קודם אז עס וועט נישט זיין ד' מינים און נאכדעם איז געווען א נס פון הימל, עס איז אנגעקמען ד' מינים, דער רבי האט געהייסן ברענגען מוזיק, מען האט געטאנצט א גאנצע נאכט.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב', א' דחול המועד סוכות, י"ז תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
גיי נישט צו די פלעצער וואו מען קומט זיך צוזאם זינגען, די פלעצער זענען א מושב לצים; אפילו עס זעט אויס חסידי'ש. מוהרא"ש האט געזאגט מען זאל נישט גיין צו די פלעצער.
א שטריימל איז אמאל געווען א סימן פון חסידי'שע אידן, היינט איז דאס בכלל נישט קיין סימן; מען קען גיין אנגעטון חסידי'ש, רעדן אידיש - און זיין א לץ.
בלייב זיצן אינעם 'צל' אמונה, שאטן פון אמונה, דריי נישט אויס די אותיות עס זאל ווערן 'לץ'. דער רבי דערציילט (ספורי מעשיות, מעשה ו) עס איז פארהאן א שטוב וואס איז כולל אלע שטיבער פונעם שטאט, וואס די שטאט איז כולל אלע שטעט פון די לאנד, וואס איז וכו'; דער שטוב איז די הייליגע סוכה, די הייליגע אמונה, און דער רבי זאגט: "און דארט איז פארהאן איינער וואס ער מאכט גאר ליצנות און טרייבט קאטעוועס פון אלעמען".
פארברענג מיט דיין משפחה, און אז דו גייסט חול המועד האלטן מיט דיין משפחה זאל דאס זיין ערליך און איידל. גיי נישט מיט חברים; זאל יעדער גיין מיט זיין משפחה, מיט זיין ווייב.
היינט נאכט וועט זיין א יארצייט סעודה פארן הייליגן רבינ'ס יארצייט, מיר וועלן זיך מחזק זיין אינאיינעם, זינגען און טאנצן און לויבן דעם אייבערשטן אז מיר האבן אזא רבי.
א גוט קוויטל.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב
מיר האבן געהאט א הערליכער יום טוב, אנגעהויבן פון די ערשטע טאג סוכות ביז מוצאי שמחת תורה - איז געווען הערליך שיין. מיר האבן זוכה געווען צו טון די מצוה פון סוכה, די מצוה פון די ד' מינים, דער מנהג פון הושענות, פון הקפות; אזעלכע הייליגע מצוות, און מיטן הייליגן רבינ'ס הקדמות איז דאס ממש א מחי'.
איך הער זאגן אז ביי ענק אין שטעטל קרית ברסלב איז אויך געווען הערליך שיין, איך האב באקומען הערליכע גריסן, סיי פון פרעמדע און סיי פון אנשי שלומינו פון די דאווענען ביי ענק, פון הושענא רבה און הקפות. איך בין דיר זייער דאנקבאר פארן בלייבן אין שטעטל, זען עס זאל זיין שיינע דאווענען און פרייליכע הקפות, איך וועל דיר אביסל שרייבן פון סוכות אין ישיבה ומתיבתא היכל הקודש.
ערב סוכות האט ביי אונז זייער שטארק גערעגנט, איך בין אויפגעשטאנען אינדערפרי און געזען מיין סוכה אנגעפילט מיט וואסער, אזוינס האב איך נאכנישט געזען, איך האב שוין מיין סוכה איבער צוואנציג יאר אין וויליאמסבורג, די סוכה איז געווען אנגעפילט מיט זייער אסאך וואסער. איך האב זייער שטארק געבעטן דעם אייבערשטן, אפילו מיט טרערן - עס זאל אויפהערן רעגענען, ווייל עס האט אויסגעזען אז מען וועט נישט קענען עסן אין די סוכה, און א מעשה פון תפילה, עס האט אויפגעהערט רעגענען און מיר האבן געקענט עסן אלע טעג אין די סוכה אן דארפן בכלל צומאכן די שלאק; קענסט אריין שטעלן די 'מעשה פון תפילה' אין שטעטל בלעטל.
אגב, די שטעטל בלעטל ווערט שענער און שענער. מען קען שוין היינט נישט ליינען קיין אנדערע מאגעזינען, וואו מען מאלט וואסער, מען רעדט און מען רעדט און מען קומט נישט צום ווארט; מען רעדט נישט פון אייבערשטן, מען רעדט נישט פון תפילה - איז וואס איז אינטערעסאנט די גאנצע ארטיקל... אבער די בלעטל - די צייטונג - וואס דו געבסט ארויס, איז יעדע ווארט 'אייבערשטער', עס איז אזוי שיין, אזוי ערליך, אזוי ריין.
נאר דער וואס רעדט צום אייבערשטן קען ליינען אונזער בלעטל, אז נישט - ווערט מען נערוועז פון נאכאמאל אייבערשטער און נאכאמאל אייבערשטער, אזוי איז מיט אלע דיבורים וואס מען רעדט אין היכל הקודש. קענסט אמאל הערן, מענטשן פרעגן, "ווי אזוי קענסטו לערנען אשר בנחל, עס שטייט דאך אין יעדע בריוו די זעלבע זאך 'רעד צום אייבערשטן', 'זאג משניות', 'רעד שיין צו דיין ווייב', ווי אזוי קען מען דאס ליינען זיבעציג טויזנט מאל?!' דער ענטפער איז, ווען מען איז ווייט פון די עבודות, מען לעבט נישט מיט התבודדות, מען לערנט נישט און מען שעצט נישט די ווייב - קען מען טאקע נערוועז ווערן פון דאס הערן נאכאמאל און נאכאמאל, אבער אז מען גייט מיט די עצות פון רבי'ן - דעמאלט שלינגט מען יעדע בריוו אזוי ווי פיש וואס קומען ארויף שלינגען נאך א טראפ רעגן וואסער.
אזוי אויך די דרשות אין ישיבה; נאר אז מען לעבט מיט דעם - איז דאס אינטערעסאנט, איינמאל מען לאזט אפ די הייליגע עבודות - קען מען שוין נישט הערן די דיבורים, מען ווערט שרעקליך נערוועז.
די ערשטע נאכט האבן מיר זיך אהיים געיאגט, מיר האבן נישט געוואוסט אויב עס גייט נאך רעגענען, מיר האבן געוואלט אריינכאפן צו עסן די כזית אין די סוכה, קענען מאכן א ברכה לישב בסוכה.
אויפן וועג אהיים בין איך געגאנגען זאגן גוט יום טוב פאר מיין ווייב תחי', זי איז געווען די ערשטע טעג ביי אירע עלטערן זיך אביסל אפרוען, איך בין איר געגאנגען באגריסן און זאגן גוט יום טוב. זי איז אליינס אהיים געקומען פון שפיטאל, איך בין נישט געפארן איר אהיים ברענגען, צוליב די שווערע רעגענס, מען האט נישט געוואוסט וואס גייט זיין, ווי לאנג די וועג וועט נעמען.
איך האב געגעבן א נאמען פאר מיין טאכטער די ערשטע טאג סוכות, ויקרא שמה בישראל, מלכה, נאך מיין שווערס מאמע עליה השלום, וואס זי הייסט נאך די בעלזא רעבעצין – מלכה. איר טאטע ר' משה שנעק עליו השלום איז געווען א בעלזער חסיד, און האט איר א נאמען געגעבן נאך די גרויסע צדיקת, די רעבעצין פון הייליגן שר שלום זכותו יגן עלינו. מיין שווער הרב ר' מרדכי אהרן מייזליש שליט"א האט געדאווענט מיט אונז און געזאגט דעם "מי שברך", געגעבן די נאמען.
נאכן דאווענען איז געווען א קידוש אין די סוכה אנטקעגן איבער די ישיבה, עס איז געווען א קליינער עולם די ערשטע טעג אין ישיבה, ממש א מנין.
צוישן מנחה מעריב האבן מיר געלערנט ספר מקור השמחה אות סוכות, עס איז געווען הערליכע דיבורים. מוהרא"ש זאגט, דיקא נאך יום כיפור, נאכן מוחל זיין אלע עבירות - דעמאלט קומט יום טוב סוכות, דעמאלט קען מען זיין פרייליך, מען הויבט אן צוריק שפירן ווי 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר'. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ג:): "בִּתְחִלָּה קוֹדֶם שֶׁחָטְאוּ יִשְׂרָאֵל, הָיְתָה הַשְּׁכִינָה שׁוֹרָה עִם כָּל אֶחָד וְאֶחָד", פאר מען האט געזינדיגט האט די שכינה גערוט ביי יעדן איינעם, "כֵּיוָן שֶׁחָטְאוּ נִסְתַּלְּקָה שְׁכִינָה מֵהֶם", נאכן זינדיגן איז די שכינה אוועק געגאנגען; און אז מען טוט תשובה קומט צוריק די שכינה, מען הויבט אן צוריק שפירן ווי 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר, ער הערט אויס וואס איך רעד צו אים און ער האט מיך זייער ליב'; דאס איז וואס מיר זענען זוכה יום טוב סוכות, נאך יום הקדוש וואס מיר האבן אלע זוכה געווען צו תשובה שלימה - זענען מיר יעצט אונטער די שאטן פון באשעפער.
איך האב נישט געדאווענט פארן עמוד די גאנצע ערשטע טעג, די בעלי תפילה זענען געווען האברך מרדכי ישראל משה נרו יאיר און האברך שלמה נרו יאיר. אויך איז געווען ממש א קליינער עולם, א מנין מצומצם, עס האט מיך דערמאנט דאס אנהויב פון די מנין אין וויליאמסבורג, ווי עס איז געווען קוים מנין, אבער די ליבשאפט, די אחדות - איז געווען זייער שטארק. איך האף אז אין שטעטל וועט זיין ליבשאפט, נאר פון דעם זאלסטו רעדן און נאר אויף דעם זאלסטו לייגן א געוויכט, און דאס בעט איך פון אלע גבאים היכל הקודש, פארלייגט זיך אויף שלום און ליבשאפט, דאס זאל זיין העכער אלעס. דער בריוו שרייב איך דיר אבער דאס איז פאר אלעמען, קענסט דאס אויפהענגען ביי אייך אין שול און אויך דאס ווייזן פאר אלע גבאים. איך שרייב דיר דאס ווייל איך האב הנאה אז דו בלייבסט ימים טובים אין שטעטל, דו ביסט דא צו בויען און העלפן די שטעטל.
אויפן וועג אהיים פון שול בין איך ארויף צו מיין שווער זאגן א גוט יום טוב. איך האב געהאט ביי אלע סעודות געסט בחורים, מען האט געזינגען און גערעדט שיינע דיבורים, אפשר וועסטו קענען עפעס באקומען פון זיי, אפשר וועסטו קענען צוריק באשרייבן אינעם בלעטל שיינע שמועסן ביי די שבת סעודות. עס איז א שאד אז די וואס האלטן מיט די שיינע שמועסן - געבן דאס נישט איבער פאר אנדערע, זיי האלטן דאס פאר זיך; אלע וואלטן זיך געקענט מחי' זיין.
דעם צווייטן טאג סוכות האבן מיר זוכה געווען צו שאקלען די ד' מינים. מיט די כוונת ווי מוהרא"ש לערנט אונז - איז די נענועים גאר אנדערש; רעכטס - בעט מען 'הייליגער באשעפער, ווען אלעס גייט רעכטס זאל איך געדענקען אז דאס ביסטו', לינקס - בעט מען 'רבונו של עולם, ווען עס גייט מיר לינקס, נישט ווי איך וויל - זאל איך געדענקען אז דאס ביסטו, איך זאל דאס אננעמען באהבה', פאראויס – 'ווען אלעס גייט כסדר, זאל איך וויסן אז דאס ביסטו, איך זאל נישט פארגעסן פון דיר, איך זאל זיך נישט איינרעדן אין כוחי ועוצם ידי', אויבן – 'ווען איך בין א הימל מענטש, איך לערן און דאווען און איך טו מצוות זאל איך געדענקען פון דיר, דאס זאל זיין מיט דיר', מען קען לערנען און דאווענען און גארנישט האבן מיטן אייבערשטן, אלעס איז שלא לשמה; אינטן – 'ווען איך פאל אראפ, בקטנות המוחין - זאל איך זיין מיט דיר, איך זאל נישט פארגעסן אז אין שאול תחתית ביסטו אויך מיט מיר', מעריב – 'פארקערט, שלא כסדר - זאל איך געדענקען אז דו ביסט מיט מיר'.
מיין ליבער ברודער, יעדע יאר ווען איך שאקל מיט די כוונת מוהרא"ש רינט מיר טרערן פון מיינע אויגן, מיין הארץ ווערט מיר אזוי צעגאסן; וואס זאל איך דיר זאגן? איך זאג די זעלבע ווערטער וואס די חברים האבן געזאגט פארן הייליגן רבי שמעון בר יוחאי, אין זוהר הקדוש געפינען מיר יעדע מאל רבי שמעון האט אנטפלעקט נאך ליכטיגקייט האבן די חברים זיך אנגערופן: "וואלטן מיר נישט באשאפן געווארן נאר צו הערן די זאך פון אונזער רבי, דער הייליגער ליכט, רבי שמעון - איז אונז שוין ווערד", איך זאג דיר אויך: "וואלטן מיר נישט זוכה געווען מקורב ווערן צום רבי'ן נאר צו הערן ווי אזוי מען שאקלט לולב און ווי צו זיצן אין די סוכה - איז אלעס ווערד".
מוצאי יום טוב האב איך פארגעלערנט גמרא, מיר האבן זיך זייער געשטארקט מיט די מתנה - דער סדר דרך הלימוד וואס מיר האבן באקומען פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), און ווען עס קומט שמחת תורה, מען טאנצט מיט די תורה - איז מען אזוי פרייליך, מען האט מיט וואס זיך צו פרייען, מען פרייט זיך מיט די תורה; מיט חומש, מיט משניות, גמרא, ועוד.
דער ערשטער טאג חול המועד איז געווען זייער שיין, מען האט געדאווענט אין ישיבה, איך האב פארגעזאגט די הושענות. די נוסח פון הושענא נא - ווי מען בעט נאכאמאל און נאכאמאל דעם אייבערשטן: "העלף מיר, העלף מיר" - איז זייער מעורר. ביים רבי'ן איז געווען אזעלכע בכיות, מען פלעגט זען ארום די בימה איז געווען נאס, דער רבי פלעגט אזוי שטארק וויינען ביי די הושענות, און פון זיינע טרערן איז געווארן נאס ארום די בימה.
מיר האבן געהאט א גרויסער גאסט אין ישיבה, אליהו הנביא; עס איז געווען א ברית, משה אהרן נרו יאיר האט געמאכט א ברית פאר זיין קינד. מען האט מיך מכבד געווען מיט סנדקאות, איך האב אסאך געבעטן דעם אייבערשטן פאר מיר און פאר דיר און פאר אלעמען.
נאכן דאווענען איז געווען די סעודת ברית אין די סוכה, איך האב גערעדט אפאר ווערטער. אויך בערל לעווי, דער גבאי פון בית המדרש היכל הקודש בלומינגראוו האט געזאגט אפאר ווערטער, ער האט געזאגט ער האט געלערנט תיקונים און ער איז ממש אויפגעשפרינגען צו טרעפן די ווערטער (תיקון סח): "גַּן עֵדֶן", וואס איז גן עדן? "מָצָא אִשָּׁה מָצָא טוֹב", א וואוילע ווייב, אזוי ווי עס שטייט (משלי יח, כב) אז מען האט חתונה איז גוט. "גֵּיהִנָּם", און וואס איז דער גיהנום? "וּמוֹצֶא אֲנִי מַר מִמָּוֶת אֶת הָאִשָּׁה", א שלעכטע ווייב, אזוי ווי עס שטייט (קהלת ז, כו) איין זאך איז ערגער פון טויט, א שלעכטע ווייב, "וְתַרְוַיְיהוּ בְּלִבָּא", און ביידע איז אינעם הארץ פונעם מענטש, א שלעכטע ווייב א גוטע ווייב - דאס איז אין הארץ פונעם מאן, "לֵב חָכָם לִימִינוֹ", א קלוגער ציט זיין הארץ צו רעכטס, ער טראכט 'עס איז מיר גוט, איך האב גוט חתונה געהאט, קיינער האט נישט בעסער פון מיר', און ווען עס גייט איבער אין שטוב, די ווייב שרייט, טראכט ער 'עס קומט מיר און עס איז נישט עק וועלט', (שם י, ב) "וְלֵב כְּסִיל לִשְׂמֹאלוֹ", און דער נאר ציט זיך צו לינקס, ער טראכט אלץ שלעכט, נעגעטיוו; שלעכט אויף זיך און שלעכט אויף די ווייב, ער זעט אלע שלעכטס אין איר, דאס איז דער גיהנום; די ווערטער חזר'ט מען טאג און נאכט אין חדר היכל הקודש, ווי אזוי מען קוקט אויפן לעבן - אזוי איז דאס לעבן, אז מען חזר'ט 'אלעס איז גוט; מיין ווייב איז גוט, זי איז דאס שענסטע און בעסטע' - איז עס טאקע אזוי, עס ווערט שענער און שענער, און אז מען טראכט 'יענער האט בעסער', מען טראכט שלעכטס אויף די ווייב - ווערט דאס לעבן ממש א גיהנום.
נאכמיטאג בין איך געפארן אפטראגן מיין ווייב תחי' אין א קימפעטארין היים, אונזער קימפעטארין היים אין שטעטל איז נאכנישט אפן, עס הייסט אז נאך יום טוב וועט זיך עס עפענען. עס קומט זיך צו פארדאנקען פאר אונזער געטרייער חבר יואל הכהן נרו יאיר וואס ער רוט נישט און ער ווערט נישט זאט פון העלפן דעם רבי'ן, ווי מער ער טוט ווערט ער מער אויסגעהונגערט צו טון נאך און נאך פארן רבי'ן. אויך קומט א גרויסן יישר כח פאר משפחת אייזיק אפפעל שיחיו, סיי ער און סיי זיין ווייב, ביידע ארבעטן זייער געטריי פאר די קימפעטארין היים, זיי וועלן דאס פירן און זיי וועלן זיך זארגן פאר די קימפעטארינס, זיי זאלן זיך קענען אפרוען.
א גאנצע וועג האבן מיר געדאנקט דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט אונז, אז מען האט א קינד, א געזונט קינד, און וויפיל מיר זענען שולדיג דעם אייבערשטן אים צו דאנקען און לויבן אויף זיינע חסדים.
ביינאכט איז געווען די יארצייט סעודה אין ישיבה, עס איז געווען גאר שיינע דיבורים, מען האט זיך מחזק געווען אויף אנהויבן א שיעור אין ספר הקדוש לקוטי מוהר"ן, ווי אפילו א פארשטאפטע הארץ וואס איז ווייט ווייט, אויב לערנט מען דעם הייליגן ספר לקוטי מוהר"ן - איז מען זוכה אז עס שטאפט זיך אויף אלע פארשטאפטע אדערן.
מען האט גערעדט פון די שאלה וואס מען פרעגט א נשמה ווען זי קומט דארט ארויף (שוחר טוב משלי, פרק י): "צפית במרכבה", דאס מיינט מען נישט צו פרעגן אויב מען האט געלערנט די חכמה פון קבלה, מוהרא"ש זאגט מען פרעגט דעם מענטש: "האם חשבת מהקדוש ברוך הוא", האסטו געטראכט פונעם אייבערשטן? ביסטו ארומגעגאנגען מיט א ליבשאפט צום אייבערשטן, מיט א בענקעניש? דאס איז די גרעסטע מדריגה צו וואס מען קען צוקומען, צו טראכטן פון באשעפער און רעדן צו אים.
מען האט געטאנצן פאר לאנגע שעות. ווייסט אודאי וואס ברסלב'ער חסידים טראכטן ביים טאנצן, מען טאנצט נישט ווייל מען וויל ווערן מער צעבראכן, עס זענען דא פלעצער וואס מען טאנצט מען זאל ווערן מער ערנסט און מער דעפרעסט; מיר טאנצן, ווייל מיר פרייען זיך אז מיר זענען אידן און מיר טוען מצוות, מיר האבן א רבי וואס געבט אונז עצות און ווייזט א וועג פון יעדע פארקראכענע ווינקל צו קענען צוריקקומען צום אייבערשטן.
דינסטאג, די צווייטע טאג חול המועד - איז געווען זייער שיין, איך האב זוכה געווען צו מסיים זיין נאכאמאל תיקוני זוהר. איך בין זיך אזוי מחדש ווען איך לערן ספר תיקונים, יעדע מאל וואס מען לערנט תיקוני זוהר זעט מען נאכאמאל און נאכאמאל דאס גרויסקייט פון מצות תפילין, מצות ציצית, דאס גרויסקייט פון היטן אות ברית קודש און היטן שבת ויום טוב; איך פרוביר זייער שטארק עס זאל נישט אריבערגיין א טאג אן לערנען תיקונים.
מיטוואך, דעם דריטן טאג חול המועד - האבן מיר געדאווענט אין ישיבה, איך האב פארן דאווענען מסיים געווען מסכת סוכה. מוהרא"ש זאגט מען זאל לערנען די מסכתא פונעם יום טוב, איך טו דאס אלע יארן, איך הויב אן יום טוב סוכות מסכת סוכה און ערגעץ אינמיטן יום טוב בין איך דאס מסיים. אויך האב איך מסיים געווען נאכאמאל חמשה חומשי תורה, שנים מקרא ואחד תרגום מיט פירוש רש"י, אזא שמחה, אזא פארגענוגן; אז מען לערנט יעדן טאג אביסל חומש רש"י איינגעטיילט לויט די וואך - איז מען זוכה ווען עס קומט סוף יאר אז מען ענדיגט די גאנצע תורה.
נאכמיטאג בין איך געפארן מיט מיינע קינדער קיין בארא פארק באזוכן מיין טאטע מאמע, איך האב דארט געדאווענט מנחה מעריב. נאכדעם בין איך געגאנגען באזוכן איינער פון מיינע פעטערס וואס דארף א רפואה שלימה.
איך האב פארברענגט ביי מיינע עלטערן אפאר שעה, געשמועסט שיינע זאכן און געגעסן א סעודה, פון דארט בין איך אהיים לייגן שלאפן מיינע קינדער. יעצט יום טוב בין איך דער טאטע און מאמע, איך פארע זיך מיט מיינע קינדער, און וואס מער איך פארע זיך מיט די קינדער - דאנק איך דעם אייבערשטן פאר די מתנה וואס ער האט מיר געגעבן, א ווייב וואס זארגט אזוי פאר די קינדער און מאכט מיר גרינגער דאס לעבן, איך זאל קענען לערנען און דאווענען.
דאנערשטאג, די פערטע טאג חול המועד - איז געווען הערליך שיין, עס זענען שוין אנגעקומען אינגעלייט פון שטעטל צו זיין אין ישיבה די צווייטע טעג. איך פרעג שטענדיג די אינגעלייט פון שטעטל: "וואס טוט מען אין שטעטל?" אויב מען רעדט נאך פון רבי'ן, אויב מען בענקט זיך נאך צום אייבערשטן, אדער עס איז שוין געווארן א פלאץ ווי אנדערע פלעצער, מען רעדט פון געלט און פון דעם און יענעם; איך פרעג נישט די פראגע מען זאל מיר ענטפערן, איך פרעג ווייל איך וויל נאכאמאל דערמאנען די אינגעלייט וואס איז די שטעטל, וואס איז די מטרה, דער ציל; דער בעל תפילה האט דאך פיינט געהאט ווען מען רעדט פון געלט (סיפורי מעשיות, מעשה יב), אז מיר זענען געגאנגען וואוינען חוץ לישוב דארפן מיר זיך בענקען צו זיין אן ערליכער איד, זיך זינגען: "איך וויל זיין אן ערליכער איד", ארומגיין מיט בענקען צום אייבערשטן, קרעכצן און שרייען: "הייליגער באשעפער איך וויל זיין אן ערליכער איד"; די וועלט איז נישט און מען קען זי נישט האבן, תורה תפילה איז יא און מען קען זי האבן; מען זאל נישט פארגעסן אז מיר זענען דא נאר פאר אביסל, מיר גייען שוין באלד אהיים, די געלט איז נישט קיין זאך וואס מען נעמט מיט, די געלט בלייבט דא, נאר משניות און בלעטער גמרא, און ועל כולם די ווערטער וואס מען האט זוכה געווען ארויס צו רעדן, ארויס צו כאפן - דאס נעמט מען מיט.
אויך פון ארץ ישראל זענען געקומען געסט, האברך יוסף הכהן, האברך חיים שלום, אויך דער מגיד שיעור משה שמואל. מיר האבן אביסל געשמועסט שיינע זאכן, שיחות פון רבי'ן. מיר זענען געגאנגען דאווענען, ביי די נענועים האט זיך מיר געעפנט די הארץ, איך האב זייער געוויינט פון בענקשאפט צום אייבערשטן.
נאכמיטאג זענען מיר געווען אין די סוכה אין ישיבה, מיר האבן געזינגען שיינע ניגונים לכבוד יום טוב מיט מוזיק. מיר האבן געזינגען "וכל מאמינים" מיטן ניגון וואס מען זינגט ביי אונז אין די משפחה, מקובל פון הייליגן רבי אלעזר ניסן, א זון פון הייליגן ישמח משה זכותו יגן עלינו. דער ניגון האט מען געזינגען ביים הייליגן ייטב לב אויף "וכל מאמינים", (דער ניגון האסטו געזינגען די יאר ליל ראש השנה ביי לכה דודי).
איך האב מסדר געווען די מלמדים אין וויליאמסבורג, די יאר הבא עלינו לטובה בין איך דער מנהל, אויך וועל איך נישט זיין אין אפיס רוב טאג, איך וועל זיין אין אפיס נאר נאך מנחה. איך וועל זיין דער מגיד שיעור פאר די בחורים, מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיצן מיט זיי פון אינדערפרי ביז נאך מנחה, און נאכמיטאג געבן א שיעור.
מיר האבן געלערנט די גמרא שיעור און זיך געשטעלט דאווענען מנחה מעריב. משנה תורה האט געליינט אשר ראנד נרו יאיר, נאך משנה תורה האבן מיר געהאט א סעודה אין די סוכה, די געטריי גבאים ישעי' און שבתי האבן געארבעט א גאנץ יום טוב, צוגעשטעלט אלעס וואס מען דארף - מיטן גאנצן הארץ.
ביי די סעודה האבן מיר גערעדט ממש אפאר ווערטער, פון דאס גרויסקייט פון הושענא רבה, פון רעדן אפאר ווערטער צום אייבערשטן.
ביינאכט ליל הושענא רבה נאכן סעודה האבן מיר אויסגעזאגט גאנץ תהילים און אהיים זיך אביסל צוגעלייגט; מוהרא"ש זאגט פון הייליגן רבי'ן: "יום טוב שבועות איז דער עיקר דאס אויפזיין, און הושענא רבה איז דער עיקר דאס זאגן, נישט דאס אויפזיין".
פרייטאג, הושענא רבה – זענען זיך צוזאמגעקומען א גרויסע עולם אנשי שלומינו, מען האט געדאווענט אינאיינעם, געזינגען הלל אינאיינעם. איידער די הושענות האב איך געזאגט אפאר ווערטער, מען זאל נישט ווארטן אויף א טעם אדער געפיל, מען זאל שרייען 'הושענא', 'הושענא', ווייל יעדע ווארט וואס מען רעדט צום אייבערשטן איז זייער חשוב אויבן.
צווישן אלע הקפות האב איך גערעדט אפאר מינוט, בעיקר אז מען זאל אויסנוצן די הייליגע מינוטן זיך אויסצוקרעכצן צום אייבערשטן, ארויסזאגן אפאר ווערטער צום אייבערשטן; אפילו מען איז בבחינת הושענא, בבחינת ערבה בלי טעם ובלי ריח - דאך זאל מען רעדן צום אייבערשטן.
אויך האב איך געבעטן אנשי שלומינו אז יעצט ווען מיר האלטן די ד' מינים, די הייליגע אתרוג, וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ראיה, סימן י): "הִסְתַּכְּלוּת עַל אֶתְרוֹג הוּא רְפוּאָה לִכְאֵב עֵינַיִם", אתרוג איז מסוגל פאר אויגן ווייטאג - דאס מיינט מען אויך אויב מען פארשמירט די אויגן, זאל מען זיך גוט אויסבעטן און אויסשמועסן די גאנצע נושא פונעם טעלעפאן, יעדער איינער דארף דאס אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, וואס ער זאל טון; בפרט די וואס דארפן דאס האבן פאר פרנסה זאלן פרעגן דעם אייבערשטן: "וואס טו איך? ווי אזוי זאל איך מיך פירן? דארף איך א טעלעפאן? דארף איך די עפפס אויפן טעלעפאן? הייליגער באשעפער, וואס וועט זיין מיט מיר? מיט מיין נשמה? מיט מיינע קינדער? מיט מיינע דורות?" נאר תפילה איז די עצה.
אויך האבן מיר זיך זייער מחזק געווען: "הושענא נא, בלתך אין להושיע הושענא נא", מען דארף וויסן אז נאר דער אייבערשטער קען העלפן, און אז מען רעדט זיך איין 'דער וועט מיר העלפן, יענער וועט מיר העלפן' - איז מען נעבעך א גרויסער רחמנות, ווייל קיינער קען נישט העלפן, נאר דער אייבערשטער - ער געבט פרנסה, ער מאכט אלעס און טוט אלעס.
שמיני עצרת ביינאכט - איז געווען זייער פרייליך, די הקפות איז געווען זייער פרייליך, אויסנאם שיין, יעדער איינער בלי יוצא מן הכלל האט געטאנצן און געשפרינגען, מען האט געשפירט אזא שמחה.
צווישן די הקפות האבן מיר געזינגען מיט די קינדער שיינע ווארעמע ניגונים, מען האט געענדיגט די הקפות צען אזייגער.
שמיני עצרת אינדערפרי, פארן דאווענען - האבן מיר געלערנט א שטיקל פונעם סידור עת רצון, די שטיקל פון אלוקי נשמה. מוהרא"ש זאגט דארט אז די ברכה פון "ואתה עתיד להחזירה לעתיד לבוא" און "המחזיר נשמות לפגרים מתים" דאס מיינט מען יעצט אויך, ווען מען שפירט זיך אזוי ווי טויט, מען איז אראפגעפאלן אין עבירות - קען מען זיך צוריק באנייען, מען קען ווערן צוריק לעבעדיג, דאס איז די שיינקייט פון צדיקים אז זיי באנייען זיך און זיי באנייען אונז מיר זאלן שטענדיג אנהויבן פון פריש.
מיר האבן געדאווענט, געזינגען הלל און געבענטשט גשם. נאכן דאווענען איז געווען א קידוש, מען האט זיך מחזק געווען אז די מפתח פון גשם – פון פרנסה - ליגט נאר אינעם אייבערשטנ'ס הענט, און ווער עס רעדט זיך איין אז די פרנסה קומט דורך פלוני אלמוני - איז א גרויסער רחמנות, די שליסל פון פרנסה ליגט נאר ביים אייבערשטן. עס זענען געווען אסאך חברים פון שטעטל, פרעג זיך נאך ביי זיי, מאך מיט זיי אינטערוויוס; זאל יעדער דערציילן וואס ער האט געהערט און געשפירט יום טוב ביי אונז.
ביינאכט צווישן מנחה און מעריב האבן מיר זיך געזעגנט פון די סוכה. מען האט געזינגען שיינע ניגונים פון יום טוב און זיך מחזק געווען צו לערנען יעדן טאג חומש רש"י מיט משניות און גמרא.
שמחת תורה ביינאכט - איז געווען הערליכע הקפות מיט א מורא'דיגע שמחה. אסאך געסט זענען געקומען, אויך חסידי חב"ד זענען געקומען, זיי קומען אלע יארן. עס איז אזוי שיין צו זען ווי אידישע קינדער טאנצן אינאיינעם, געווענליך טאנצט מען יעדער מיט זיין שבט, און ווען עס קומט א צווייטע שבט ווערט מען אומבאקוועם, אבער געלויבט דעם אייבערשטן מוהרא"ש האט דאס אויסגעריסן פון אונז, מיר זאלן זיך ליב האבן אפילו אנדערע שבטים, אנדערע אפשטאמען, ווייל מיר זענען ברידער, מיר זענען אלע בני אברהם יצחק ויעקב.
ביינאכט אינמיטן די הקפות איז אריינגעקומען האלבע נייעס פון די שוידערליכע רציחות אין ארץ ישראל. דאס האט מיך זייער צעבראכן, איך האב דאס נישט ארויסגעוויזן, ווייל יום טוב דארף מען זיין פרייליך - אבער די קאפ האט מיר זייער געדרוקט, איך האב נישט געהאט קיין מנוחה, ביז יעצט בין איך זייער צעבראכן, איך בעט און בעט א גאנצן צייט דער אייבערשטער זאל היטן אידישע קינדער.
אוי ווי דער הייליגער רבי פון סאטמער האט געוויינט ווען די ערב רב האבן געגרינדעט די טריפה'נע מדינה, ער האט געוויינט אויף די בלוט וואס גיסט זיך און אויף די בלוט וואס זיי וועלן פארגיסן; היינט זאגן אלע: "אוי ווי דער סאטמער רב איז געווען גערעכט". עס איז געווען ביי די זעקס טעג מלחמה האבן די פרומע נאכשלעפער געשריגן: "ניסים!" דעמאלט האט דער רבי געוויינט און געשריגן פון זיין ריינע הארץ אויף די אלמנות און יתומים וואס איז דא פון זיך רייצן מיט די אראבער.
ווי זענען די אלע פרומע נאכשלעפער וואס גרויסן זיך טאג און נאכט: "מיר האבן א מיליטער", "מיר האבן די בעסטע טאנקען"? יעצט זעט מען ווי צושאנד און צושפאט זיי זענען, מען זעט קלאר אז מען קען זיך נאר פארלאזן אויפן אייבערשטן, מען קען זיך נאר פארלאזן אויף אים, נאר ער קען אונז העלפן און וועט אונז העלפן.
שמחת תורה בייטאג איז די דאווענען געווען זייער שיין. מיר פירן זיך אז דער בעל תפילה ביי שחרית הויבט אן 'הא-ל בתעצמות' אזוי ווי יום טוב, און ביי 'המלך' זאגט מען די נוסח פון ראש השנה, און 'שוכן עד' זאגט מען די נוסח פון שבת, נאכדעם זינגט מען ווייטער 'רננו צדיקים' - מיט די נוסח פון יום טוב. איך האב געטראכט ביים דאווענעם 'איך וויל נישט די דאווענען זאל זיך אמאל ענדיגן, עס איז דאך אזוי זיס אזוי הארציג'. מיר זינגען 'א-ל מלך גדול' מיט א ווארעמע ניגון, אויך זינגען מיר 'ממקומך', אויך קדיש תתקבל זינגען מיר אלע טעג פון יום טוב.
נאך שחרית, נאכן זינגען הלל - האבן מיר אינאיינעם געזאגט תיקון הכללי.
ביי די הקפות האבן מיר געטאנצן מיטן ניגון: "א מחי' פיאות, א מחי' בארד, א מחי' ציצית, א מחי' תפילין, א מחי' שבת, א מחי' סוכות". די הקפות שמחת תורה אינדערפרי איז אזוי פרייליך, צווישן די הקפות רעד איך אפאר ווערטער. יעדע הקפה רעדט מען פון יענע ספירה; די ערשטע הקפה פון חסד, פון הפצה; צווייטע הקפה פון גבורה, דריטע הקפה פון תפארת, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן מען זאל ליב האבן אידישקייט, ליב האבן א בארד און פיאות, ליב האבן צניעות, די פרויען זאלן זיך שערן די האר נאך די חתונה און דאס ליב האבן.
ביי די הקפות איז א צייט וואס מען קען פועל'ן ארויס צו גיין פון אלע שלעכטע תאוות און מידות רעות - דורך שמחה, דורך טאנצן מיט די תורה.
מוצאי יום טוב האבן מיר געהערט די ביטערע נייעס אז אראבער זענען אריינגעקומען פון עזה און אויסגע'שחט'ן הונדערטער אידן השם ישמרינו, אזא שוידערליכע שחיטה, און פארכאפטע משכונות, און טויזנטער אידן זענען פארוואונדעט. מען זעט מער און מער וואס דער הייליגער רבי פון סאטמער האט אזוי געוויינט ווען די מדינה האט זיך געגרינדערט, אז עס וועט זיך נישט ענדיגן גיסן אידיש בלוט; זייט זי שטייט גיסט זיך בלוט. מען דארף אזוי שטארק בעטן דעם אייבערשטן משיח זאל קומען און דער גלות זאל זיך שוין ענדיגן.
הויב שוין אן מעביר סדרה זיין, ווארט נישט אויף סוף וואך, טייל איין די פרשה לויט די וואך, יעדן טאג אביסל; זינטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, און אזוי ווייטער.
איך דארף מקצר זיין, מיין ווייב איז יעצט אהיים געקומען פון זיך אפרוען, איך דארף העלפן אין שטוב מיט די קינדער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת האזינו ב', ד' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב
איך האב ערהאלטן דיין הונדערט דאלער פאר פדיון נפש, דער אייבערשטער זאל דיר געבן א זיסע יאר פאר דיר און פאר דיין ווייב און קינדער.
אויב דו קענסט מיר אויסקלויבן א שיינעם אתרוג; איך וויל נעמען א מאראקאנער אתרוג, און אז דו האסט נישט מאראקא - זאל זיין א יאנעווער.
זיי מיר מודיע אויב דו האסט פאר מיר אן אתרוג, וועל איך בעטן איינעם אין שטעטל זאל מיר דאס אריינשיקן, איך וועל דיר באצאלן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א גמר חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
עס איז כדאי זאלסט שוין פרעגן דעם שכן ... אויב מיר וועלן קענען אויך די יאר דינגען דעם פלאץ אנטקעגן די ישיבה צו קענען מאכן די סוכה, ווייל מען קומט שוין נענטער צו די ימים טובים; מיר פארן שוין קיין אומאן און מיר דארפן שוין זארגן פאר א סוכה.
אויך זאלסטו באשטעלן טרינקען און אלעס וואס מען דארף פאר חתונות אין ישיבה, ווייל די טאג וואס מיר הויבן אן חדר, מאנטאג כי תבוא – וועט זיין א חתונה אין ישיבה, דינסטאג אויך און מיטוואך אויך. דאס הייסט מיר קומען אהיים פון שטעטל זונטאג, און מאנטאג הויבט זיך אן גלייך די ארבעט; זאלסטו שוין זארגן אלעס זאל זיין גרייט.
אויך איז כדאי צו איבער-פעינטן די ישיבה; די בית המדרש און די לאנטש רום. מען דארף דאס שוין טון ווייל אין פינף וואכן – גייען מיר שוין צוריק.
איך דאנק דיר פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר, בעיקר מיטן געבן ארבעט פאר די בחורים, זיי ארייננעמען אין די ארבעט זיי זאלן באדינען דעם רבי'ן; ווייל אלע וואס באדינען דעם רבי'ן, העלפן אין ישיבה – די האבן מער שאנס צו בלייבן ביים רבי'ן.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש , י"ט תשרי, ג' דחול המועד סוכות, שנת תשפ"ג לפ"ק
לכבוד דער חשוב'ער גבאי היכל הקודש נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
שבת חול המועד זינגען מיר דעם גאנצן "לכה דודי"; אזוי האט מוהרא"ש איינגעפירט.
מיר זאגן נישט די שטיקלעך זוהר פון "כגונא".
ביי "לא תבושי", ביי די שטיקל "בואי בשלום" - טאנצן מיר ארום דעם בית המדרש; אנדערש ווי סתם א שבת וואס מיר דרייען זיך אויס מקבל שבת זיין.
בנוגע זאגן די הושענות שבת חול המועד; מיר פירן זיך אז דער בעל תפילה זאגט פאר נאר די ערשטע פיר שטיקלעך: למענך אלוקינו, למענך בוראנו, למענך גואלנו און למענך דורשינו, נאכדעם זאגט יעדער איינער פאר זיך.
שבת גייען מיר נישט ארום די בימה.
בנוגע ליינען קהלת בציבור; ביי אונז פירט מען זיך צו זאגן "קהלת" שבת חול המועד, מיר זאגן דאס נאך שחרית, יעדער איינער זאגט דאס פאר זיך.
א גוט שבת און א גוט יום טוב.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
היינט איז די יארצייט פון הייליגן אריז"ל זכותו יגן עלינו, מיר קענען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון דעם צדיק, ווי גרויס ער איז געווען, און ער האט מגלה געווען אז ער האט זוכה געווען צו אלע זיינע מדריגות נאר ווייל ער האט זיך געפריידט ביים טון די מצוות אזוי ווי מען פריידט זיך ווען מען פארדינט כל הון דעלמא.
דער הייליגער רבי איז געקומען צו אונז קליינע מענטשן מיר זאלן אויך זוכה זיין צו קומען צו די מדריגות הצדיקים.
יישר כח פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר אין די תלמוד תורה און מיט אלעס, יעצט דארף איך פון דיר זאלסט מיר העלפן מיט א סוכה. מען האט צוגענומען דעם פלאץ אנטקעגן איבער די ישיבה, די פלאץ וואו מיר פלעגן מאכן יערליך די סוכה. איך דארף שוין וויסן אויב מיר וועלן האבן א סוכה פאר אנשי שלומינו, איך וויל יעצט מסדר זיין וואו די סעודת הילולא פון רבי'ן זאל זיין, צי אין שטעטל אדער אין וויליאמסבורג.
לאז מיר וויסן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
מי שגמלך כל טוב הוא יגמול עמנו כל טוב! אזא נס, דיין זון נרו יאיר איז ארויסגעפאלן פון פענסטער צוויי שטאק און עס האט גארנישט פאסירט; דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף די נס און אויף אלע ניסים וואס ער טוט מיט דיר און דיין משפחה.
דו פרעגסט וואס דו זאלסט זיך מקבל זיין אויפ'ן גרויסן נס; זיי מקבל שוין מקיים זיין די מצוה פון (דברים כב, ח): "וְעָשִׂיתָ מַעֲקֶה לְגַגֶּךָ", לייג ארויף א צוים אויף די פענסטער, "וְלֹא תָשִׂים דָּמִים בְּבֵיתֶךָ", עס זאל נישט זיין קיין בלוט, "כִּי יִפֹּל הַנֹּפֵל מִמֶּנּוּ".
עס פעלט נישט אויס אריינצוקומען אויף צווייטע טעג יום טוב קיין וויליאמסבורג; דיינע בחורים שיק אריין, פאר זיי איז גוט זיי זאלן האבן הקפות מיט די בחורים מיט'ן ראש ישיבה, אבער משפחות פעלט נישט אויס די שלעפ אריין און שלעפ ארויס.
איין מאל א יאר דארפן מיר פארן קיין אומאן, זיך שלעפן אונזערע ביינער, אונזערע קישקעס - צום רבי'ן, מער פון דעם פעלט נישט אויס.
מאכט נישט קיין נייע זאכן.
חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת נצבים, כ"א אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
לייג אריין אין די קונטרס עצתו אמונה פאר קינדער יום טוב סוכות די מעשה וואס האט פאסירט ביים רבי'ן יום טוב סוכות שנת תק"ע, ווען עס איז נישט געווען קיין אתרוגים, און ווען מען האט געברענגט אן אתרוג פאר'ן רבי'ן האט דער רבי געהייסן ברענגען מוזיק, דער רבי האט נישט געשפירט פאר דריי טעג די ווייטאג פון זיין מחלה (שיחות הר"ן, סימן קכה).
מאך א בילד ווי דער רבי האלט א שיינע גרויסע אתרוג און ביי די זייט שטייען דריי מענטשן מיט פייפערס, און די אנדערע זייט טאנצן צוויי מענטשן, ווי זיי כאפן זיך אן ביי די אקסלען.
אז דער בילד איז גוט און אינטערעסאנט - געדענקען די קינדער די מעשה פאר לאנגע יארן.
דא האסטו די מעשה געשריבן פאר קינדער:
מִיר דַארְפְן זִיךְ זֵייעֶר פְרֵייעֶן אַז מִיר זֶענֶען זוֹכֶה צוּ מְקַיֵים זַיין דִי מִצְוָה פוּן ד' מִינִים, מִיר הָאבְּן אַן אֶתְרוֹג, אַ לוּלָב, הֲדַסִּים אוּן עֲרָבוֹת; מִיר דַארְפְן טַאנְצְן פַאר שִׂמְחָה אַז מִיר קֶענֶען מְקַיֵים זַיין דֶעם וִוילְן פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן.
קִינְדֶער, וֶוער וִויל הֶערְן וָואס דֶער רֶבִּי הָאט גֶעטוּן וֶוען עֶר הָאט בַּאקוּמֶען אַן אֶתְרוֹג דִי יָאר וָואס אִיז נִישְׁט גֶעוֶוען קַיין אֶתְרוֹגִים? קִינְדֶער אִיר זֶענְט גְרֵייט?
דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי הָאט זִיךְ זֵייעֶר נִישְׁט גוּט גֶעשְׁפִּירְט, עֶס אִיז גֶעוֶוען שְׁנַת תק"ע, אַ יָאר פַאר דֶעם הֵיילִיגְן רֶבִּינְ'ס הִסְתַּלְקוּת, דֶער רֶבִּי אִיז גֶעוֶוען זֵייעֶר נִישְׁט גֶעזוּנְט, דֶער רֶבִּי הָאט גֶעהַאט אַ שְׁרֶעקְלִיכֶע קְרֶענְק אוֹיף דִי לוּנְגֶען הַשֵׁם יִשְׁמְרֵינוּ.
יֶענֶע יָאר אִיז נִישְׁט גֶעוֶוען קַיין אֶתְרוֹגִים, אִין דִי גַאנְצֶע גֶעגְנְט אִיז נִישְׁטָא קַיין אֶתְרוֹגִים, דֶער גַאנְצֶער עוֹלָם אִיז גֶעוֶוען זֵייעֶר בַּאזָארְגְט וָואס וֶועט זַיין, עֶס וֶוערְט נֶענְטֶער אוּן נֶענְטֶער צוּם הֵיילִיגְן יוֹם טוֹב סוּכּוֹת אוּן עֶס אִיז נָאכְאַלְץ נִישְׁטָא קַיין אֵיין אֶתְרוֹג אִין דִי גַאנְצֶע גֶעגְנְט; וואוּ מֶען גֵייט הֶערְט מֶען מֶענְטְשְׁן פְרֶעגְן אֵיינֶער דֶעם צְוֵוייטְן: "וָואס וֶועט זַיין? נִישְׁטָא קַיין אֶתְרוֹגִים! אוֹי וֵויי, מִיר וֶועלְן נִישְׁט קֶענֶען מְקַיֵים זַיין דִי מִצְוָה פוּן ד' מִינִים, וָואס וֶועט זַיין?!" אַלֶע הָאבְּן גֶעבֶּעטְן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן עֶס זָאל גֶעשֶׁען אַ נֵס עֶס זָאל זַיין אֶתְרוֹגִים, אוּן אַז מֶען בֶּעט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן הֶעלְפְט דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער; עֶס אִיז גֶעשֶׁען אַ נֵס, עֶס אִיז אָנְגֶעקוּמֶען אֶתְרוֹגִים; מֶענְטְשְׁן הָאבְּן זִיךְ אַזוֹי שְׁטַארְק גֶעפְרֵיידְט, מֶען הָאט בַּאצָאלְט אַסַאךְ גֶעלְט צוּ קֶענֶען קוֹיפְן אַן אֶתְרוֹג.
אוֹיךְ פַארְ'ן רֶבִּי'ן הָאט מֶען גֶעבְּרֶענְגְט גָאר אַ שֵׁיינֶעם אֶתְרוֹג; דֶער רֶבִּי אִיז גֶעוָוארְן אַזוֹי פְרֵיילִיךְ, דֶער רֶבִּי הָאט גֶעזָאגְט מֶען זָאל בְּרֶענְגֶען מוּזִיק, מֶען הָאט גֶעטַאנְצְט אוּן גֶעשְׁפְּרִינְגֶען פַאר שִׂמְחָה אוֹיף דִי נֵס אַז מֶען הָאט דִי ד' מִינִים. פַאר גַאנְצֶע דְרֵיי טֶעג הָאט דֶער רֶבִּי זִיךְ גוּט גֶעשְׁפִּירְט, עֶר הָאט נִישְׁט גֶעשְׁפִּירְט דִי יְסוּרִים פוּן דִי שְׁרֶעקְלִיכֶע קְרֶענְק; דִי שִׂמְחָה אַז עֶס אִיז דָא אַן אֶתְרוֹג - הָאט אִים גֶעמַאכְט פַארְגֶעסְן אַלֶע יְסוּרִים.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זי איז גערעכט, אז דו האסט נישט קיין אייגענע סוכה קענסט נישט אוועק גיין גאנץ סוכות שלאפן אין א סוכה און איר איבערלאזן אליין; דו קענסט איר מיט נעמען, זי וועט שלאפן אין די דירה און דו אין די סוכה.
אז דו גייסט שלאפן ביי דיינע עלטערן דארפסטו זארגן א פלאץ פאר איר צו שלאפן און אז דו גייסט שלאפן ביי אירע עלטערן דארפסטו זארגן זי זאל האבן א שטוב, אליינס אוועק גיין קענסטו נישט; אויב איז נישטא קיין פלאץ פאר איר מיט צו קומען זאלסטו בלייבן שלאפן אין שטוב.
איך בין שטענדיג מעורר די אינגעלייט ווען זיי זוכן א דירה אז זיי זאלן קוקן אויב מען קען מאכן א סוכה; א אידישע דירה דארף האבן א פלאץ פאר א סוכה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א גמר חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב
געב איבער פאר די משפחות אין שטעטל, קיינער דארף נישט קומען קיין וויליאמסבורג צו מיר אויף שמחת תורה. מיר זענען ברסלב'ער חסידים, מיר דארפן פארן איינמאל א יאר צו אונזער רבי קיין אומאן אויף ראש השנה, מער פון דעם דארף מען נישט; געלויבט דעם אייבערשטן אלע האבן זיך אנגעשטרענגט און געפארן קיין אומאן, מיר האבן זוכה געווען צו טון דעם רבינ'ס ווילן, דער רבי איז אונז אלע מתקן.
איך ווייס נישט ווער עס מאכט די ווינט אז אלע דארפן קומען אויף שמחת תורה, געב איבער פאר אלעמען אז יעדער זאל טון וואס איז אים באקוועם, וואס איז אים גוט. און דיר בעט איך באזונדער, בלייב אין שטעטל, מאך שיינע הקפות. זינג און טאנץ מיט אנשי שלומינו, מאך נאך די שיינע הקפות פון ישיבה וואס דו האסט בייגעוואוינט אלע יארן, מאך עס נאך אין שטעטל.
געדענקסט אוודאי וואס איך טו מיט די קינדער צווישן די הקפות, ווי איך זינג מיט זיי, איך רעד צו זיי און טאנץ מיט זיי.
חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת שופטים, ה' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
פאריאר האסטו געברענגט אתרוגים און לולבים אין שטעטל, איך האף די יאר וועסטו אויך פארקויפן אין בית המדרש די ד' מינים, מאך שוין די קשרים זאלסט האבן גוטע סחורה, ווארט נישט אויף די לעצטע מינוט. מיר פארן קיין אומאן, מיר קומען צוריק אויסגעמוטשעט, דעמאלט איז נישטא קיין צייט, מען דארף שוין אלעס ערלעדיגן.
איך האב זייער הנאה פון דיין התמדה, דו לערנסט פלייסיג אין כולל, אבער די זמנים דארפסטו מער האלטן; אז מען וויל הצלחה דארף מען האבן א סדר מיט זמנים.
אז מען קומט נישט אין צייט נעם איך אראפ פון די כולל געהאלט.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת בהר-בחוקותי, כ' אייר, ל"ה לעומר, פה אתרא קדישא מירון, שנת תשפ"א לפרט קטן
מרת ... תחי', אשת ר' ... נרו יאיר
עס איז זייער שווער צו טרייסטן נאך אזא שוידערליכע טראגעדיע וואס האט פאסירט אין מירון אינעם הייליגן טאג ל"ג בעומר, ווען אזויפיל אומשולדיגע טייערע אידן זענען אומגעקומען, ובתוכם אייער טייערער ברודער ... עליו השלום. וואס קען מען זאגן? ווי אזוי קען מען טרייסטן די חשוב'ע משפחה; די טאטע, מאמע, די ווייב, די ברודער שוועסטער און קינדער; נישטא קיין ווערטער וואס צו זאגן, מיר קענען זאגן נאר די ווערטער: "המקום", דער הייליגער באשעפער, "ינחם אתכם", זאל אייך טרייסטן, "בתוך שאר אבלי ציון וירושלים".
עס איז א גזירה מן השמים, דער אייבערשטער האט אויסגעקליבן די טייערע אידן אין אזא הייליגע טאג ל"ג בעומר. אזוי איז געווען ווען אידישע קינדער האבן אויפגעשטעלט די הייליגע משכן, דעמאלט איז געווען אזא גרויסע שמחה, די גאנצע וועלט האט זיך געפריידט, פלוצלונג האט דער אייבערשטער אוועקגענומען אהרן הכהן'ס קינדער; אינמיטן די שמחה, אינמיטן די טענץ. שטייט אין די תורה אז אהרן הכהן האט געשוויגן, "וַיִּדֹּם אַהֲרֹן (ויקרא י, ג)", ער האט נישט געהאט קיין תרעומות אויפ'ן אייבערשטן, ער האט דאס מקבל געווען מיט גרויס שמחה, ער האט געוויסט אז דער אייבערשטער מאכט אלעס מיט א חשבון, אהרן הכהן האט ווייטער געדינט דעם אייבערשטן אזוי ווי פריער.
איך האב געהערט זייער א שטארקע חיזוק פון מוהרא"ש. די הייליגע חכמים זאגן (סוכה כח:) אויב עס רעגנט יום טוב סוכות איז דאס אזוי ווי א הַאר בעט זיין קנעכט ברענג מיר וואסער, און ווען דער קנעכט ברענגט די וואסער נעמט דער הַאר די וואסער און שפריצט דאס אן דעם קנעכט, אזוי איז יום טוב סוכות ווען עס גייט א רעגן; יום טוב סוכות ווען מיר אלע זיצן אין די סוכה, מיר טוען דעם רצון ה', און דער אייבערשטער גיסט אונז אן; אויבנאויף זעט דאס אויס ווי א שלעכטע זאך, אבער מוהרא"ש זאגט אונז אז עפעס טיפערס ליגט אין דעם משל.
ווען א הַאר קויפט זיך א קנעכט ווייסט ער נאכנישט אויב דער קנעכט איז אים באמת געטריי, ווי אזוי קען דער הַאר וויסן אויב זיין קנעכט איז אים באמת געטריי? ער בעט אים ברענג מיר וואסער און ער נעמט די וואסער און גיסט אים אפ אין פנים אריין; איז דער קנעכט נישט געטריי – וועט ער אנטלויפן פון אזא הַאר, אויב אבער דער קנעכט בלייבט ווייטער געטריי – איז א סימן אז דער קנעכט האט נישט קיין שום ווילן, ער האט נאר איין ווילן, טון דעם רצון פון זיין הַאר.
אזוי אויך, עס קומט דער יום טוב ראש השנה און יום הכיפורים ווען אלע אידן זאגן פאר'ן אייבערשטן: "מיר זענען דיר געטריי, מיר ווילן נאר טון דיין ווילן"; נאכדעם קומט דער יום טוב סוכות, אלע בויען סוכות, אלע גיין אריין אין די סוכה; דער אייבערשטער וויל זען ווי געטריי זיינע קינדער, זיינע קנעכט - זענען, גיסט ער זיי אן מיט וואסער, דעמאלט זעט מען ווער מיר זענען; מיר בלייבן ווייטער קנעכט פאר'ן אייבערשטן.
אנדערש ווי די אומות העולם, וואס ביי זיי שטייט (עבודה זרה ג.) אז ווען משיח וועט קומען וועלן זיי האבן א טענה צום אייבערשטן פארוואס מען האט זיי נישט געגעבן די תורה, וועט דער אייבערשטער זיי געבן די מצוה פון סוכה און די גויים וועלן צעברעכן די סוכות, זיי וועלן ארויסלויפן פון די היצן; דאס איז א גוי, ווען עפעס גייט אים נישט גוט, שטויסט ער גלייך אלעס אוועק. ווידער, אידישע קינדער, בני א-ל חי, זיי בלייבן געטריי.
מיר זענען געקומען צו פארן צו רבי שמעון בר יוחאי, יעדער איינער איז געקומען אויס'פועל'ן ישועות און פלוצלונג איז אלעס צעשטערט געווארן, מען האט אונז אנגעגאסן מיט די וואסער וואס מיר האבן געברענגט; דאך בלייבן מיר געטריי, מיר האבן נישט קיין קשיות, מיר פרעגן נישט, מיר ווייסן נישט, מיר קענען סיי ווי נישט פארשטיין דרכי המקום, מיר וועלן ווייטער טון דעם רצון ה'.
שטארקט אייך און שטארקט אייערע טייערע עלטערן; זיי זענען דאך אזוי צעבראכן אויף שברי שברים. עס איז נישטא נאך אזא צער ווי די צער פון עלטערן וואס דארפן באגלייטן א קינד צו די קבורה. זייט מחזק אייער שוועגערין די אלמנה, זי דארף דאך אזויפיל כח זי זאל קענען ווייטער זיין א מאמע פאר די אומשולדיגע יתומים'לעך. זייט מחזק אלע געשוויסטער, יעצט איז א צייט וואס מען מוז זיך שטארקן, מען מוז אנגיין מיט עבודת השם יתברך, מען דארף ווייטער אויפציען דורות פאר'ן אייבערשטן.
דער אייבערשטער זאל שוין רחמנות האבן אויף אונז; מיר זענען אלע אזוי צעבראכן, יעדער איד אין די גאנצע וועלט איז צעקלאפט, דאס איז א קלאפ פאר אונז אלע בכלל און בפרט פאר די משפחות ה' ירחם.
דער אייבערשטער זאל אונז שוין אלע טרייסטן, אונז שיקן משיח צדקינו און מיר וועלן זוכה זיין צו תחיית המתים; מיר וועלן זיך טרעפן מיט אלע אידן אינאיינעם, מיט אלע צדיקים; אמן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין ווייב.
בנוגע ארויס בויען וכו'; אודאי זאלט איר ארויסבויען אייער דירה. איך ווייס אויך אז דער עיקר איז א בית נצחי, דאס בלייבט פונעם מענטש; אבער אז איר האט יעצט די מעגליכקייט ארויסצובויען און אויב איר וועט ווארטן וועט איר נישט קענען דארט בויען, די שכנים וועלן אלעס פארשטעלן וכו' - זאלט איר זיך שוין נעמען דערצו. אז איר האט נישט קיין געלט זאלט איר בארגן און דער אייבערשטער וועט מאכן גרויסע ניסים, איר וועט עס קענען שנעל באצאלן.
בנוגע די פארטש פאר די סוכה; אויף דעם זאלט איר אויך בארגן געלט און שוין מאכן א פארטש אז איר זאלט קענען האבן א סוכה. א איד דארף האבן א פלאץ פאר א סוכה; ווען מען גייט קוקן א דירה, אנשטאט קוקן אויף נישט וויכטיגע זאכן דארף א איד גלייך טראכטן פון די מצוות, פון די ימים טובים, צי ער וועט קענען האבן א סוכה פאר די משפחה, דעריבער זאלט איר אודאי מאכן די פארטש. דער אייבערשטער זאגט אויף דעם (ביצה טו:): "לִוּוּ עָלַי וַאֲנִי פּוֹרֵעַ"; ביי דעם איז אויך געזאגט געווארן: "חוּץ מֵהוֹצָאַת שַׁבָּתוֹת, וְהוֹצָאַת יָמִים טוֹבִים, שֶׁאִם פָּחַת פּוֹחֲתִין לוֹ, וְאִם הוֹסִיף מוֹסִיפִין לוֹ" - אויב מען געבט אויס געלט פאר שבת און יום טוב געבט דער אייבערשטער נאך מער שפע.
בנוגע אז דו און דיין ווייב גייען שלאפן שפעט און דער גאנצער סדר איז צעפארן; אלע משפחות מוטשען זיך מיט דעם, ווייל ווילאנג מען לייגט שלאפן די קינדער און מען איז מסדר די שטוב - ווערט שפעט, און מען דארף דאך אויך אביסל שמועסן מאן און ווייב, קומט אויס אז מען גייט שלאפן שפעט און מען שטייט אויף שפעט, נעמט אייך נישט צום הארצן פון דעם.
בנוגע אייער קינד וכו'; מען מעג ארויסלייגן א קינד אינדרויסן פון שטוב ער זאל שטיין ביי די טרעפ ביז ער בארואיגט זיך, ביז ער הערט אויף ווילדעווען. אזוי טו איך אויך; ווען איך זע ביי די גאר קליינע קינדער אז זיי פאלגן נישט, לייגט מען זיי שטיין אינדרויסן ביז זיי נעמען זיך פאר צו פאלגן.
געבט אכטונג דאס צו טון ווען זיי זענען נאך יונג, א שאד קינדער זאלן אויפוואקסן נישט פאלגעדיג; שפעטער איז שווער דאס צו פועל'ן, מען דארף דאס פועל'ן ווען זיי זענען נאך יונג. יונגע קינדער פון דריי יאר דארפן וויסן אז א ווארט פון מאמע איז א ווארט און א ווארט פון טאטע איז א ווארט - אן קיין פשרות.
בנוגע קוקן אין שטוב קליפס וכו'; דאס איז נישט כדאי. ברענגט נישט אריין קיין שום כלי וואס מען קען קוקן אויף דעם קליפס - אפילו ערליכע קליפס, ווייל דאס קען זיך ענדיגן נישט גוט.
שטארק זיך, גיי ווייטער אן מיט דיינע שיעורים כסדרן און זיי זיך מתבודד; גיי שפאצירן מיט'ן אייבערשטן, וואס עס ליגט דיר אויפ'ן הארץ זאלסטו אים בעטן.
זייט מתפלל פאר מיר, ווייל מען שלאגט מיר און מען האקט מיר; איך דארף רחמי שמים איך זאל האבן כח ווייטער אנצוגיין.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
א גרויסן יישר כח פאר'ן אזוי שיין ארויסהעלפן אין ישיבה מיט וואס עס פעלט זיך אויס.
א באזונדערע דאנק פאר'ן זארגן מיר זאלן האבן א שיינע סוכה; איך האב געהאט א הערליכע יום טוב מיט אנשי שלומינו, יעדע נאכט האבן מיר זיך מחזק געווען און געטאנצן לאנגע שעות אין די סוכה, אויך דאנק איך דיר פאר'ן אוועקלייגן די סוכה; וואס דו מאכסט און טוסט - טוסטו בשלימות, דו מאכסט נישט האלבוועגס, נאר מיט די גאנצע הארץ.
דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער טוט מיט דיר; פאר א יאר צוריק האסטו נאכנישט גע'חלומ'ט אז דו וועסט האלטן ווי דו האלסט יעצט, ווי מער דו וועסט דאנקען דעם אייבערשטן וועסטו באקומען נאך און נאך גוטס.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת האזינו ב', ד' תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב.
איך וויל זייער דו זאלסט פארקויפן אין שטעטל די ד' מינים; פארבינד זיך מיט האברך ..., ער וועט דיר פארבינדן מיט סוחרים און דיר אויסלערנען ווי אזוי צו פארקויפן. עס קען זיין אז די יאר וועלן די רווחים נישט זיין גרויס, דאך וויל איך דו זאלסט עס מאכן; אויב דו וועסט האבן שאדן נעם איך עס אויף מיר.
אויך זאלסטו ברענגען כפרות אין שטעטל.
נעם דיר האברך ..., ער זאל דיר העלפן מיט אלעס וואס דו טוסט.
זיי מודיע אז ערב יום כיפור אינדערפרי וועט די בית המדרש און די מקוה זיין פארשפארט, די מקוה וועט זיין אפן פאר פרויען; זע עס זאל זיין בצניעות, מענער זאלן נישט זיין דעמאלט אין בית המדרש.
מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום הקודש אין שטעטל און יום טוב סוכות - די ערשטע טעג און די צווייטע טעג - וועל איך זיין אין וויליאמסבורג.
א גמר חתימה טובה.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
א גרויסן יישר כח פארן מנדב זיין די סעודה פארן הייליגן רבינ'ס יארצייט; בזכות די מצוה זאלסטו זוכה זיין צו זען נחת פון דיינע קינדער און קינדס קינדער.
מיר האבן גערעדט ביי די סעודה פון די תורה וואס דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קטו) אז מענטשן וואס לעבן נישט מיט א צדיק, ווען עס גייט אריבער אויף זיי א צרה ווערן זיי זייער מבולבל, זיי האבן קשיות אויף די אמונה און זיי פאלן אוועק פונעם אייבערשטן, אזוי ווי מען זעט ליידער זייער אסאך וואס זענען אוועק געפאלן נאר פון קשיות וכו'. אבער ווען מען קומט צום צדיק, לערנט ער אויס אז דער אייבערשטער איז אין די צרה, אז דער אייבערשטער אליינס באהאלט זיך אינעם נעפל, און דער צדיק געבט אונז אן עצה ווי אזוי מיר זאלן ארויס גיין פון די נעפל, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן און ליכטיג מאכן מען זאל וויסן וואס צו טון.
מיט דעם טייטשט דער רבי דעם פסוק (שמות כ, יח): "וַיַּעֲמֹד הָעָם מֵרָחֹק", כִּי כְּשֶׁרוֹאִין הָעֲרָפֶל, הַיְנוּ הַמְּנִיעָה, עוֹמְדִין מֵרָחֹק, דאס הייסט מענטשן וואס זענען נישט מקורב צום צדיק, ווען זיי זעען א מניעה שטייען זיי פון דערווייטנס וכו', זאגט דער רבי: "וּמֹשֶׁה, שֶׁהוּא בְּחִינוֹת דַּעַת כָּל יִשְׂרָאֵל, נִגַּשׁ אֶל הָעֲרָפֶל אֲשֶׁר שָׁם הָאֱלֹקִים, הַיְנוּ אֶל הַמְּנִיעָה, שֶׁבָּהּ בְּעַצְמָהּ נִסְתָּר הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", אבער דער צדיק גייט נאנט צו די מניעה ווי דער אייבערשטער באהאלט זיך, און דאס לערנט ער אויס פאר זיינע מקורבים; ווייל עס איז נישט דא קיין שום מציאות אן דעם אייבערשטן, און אפילו ער זעט די גרעסטע מניעה פאר זיינע אויגן וועט ער נישט אוועק גיין פונעם אייבערשטן, ער וועט נאר ווערן שטערקער מיט די אמונה.
דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו אלע סגולות פון די הייליגע סוכה; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן מח) אז סוכה איז מסוגל פאר קינדער, סוכה איז מסוגל עס זאל אנטפלעקט ווערן דער רבי, עס זאל ווערן פון רי"ב רב"י, מען זאל זיך אויפהערן צו קריגן, עיין שם.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו א גוט יאר און הצלחה אין אלע ענינים.
