בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויקהל, כ"ז אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך וויל דיר מחזק זיין זאלסט לערנען מיט דיין כיתה א' אינגל יעדן טאג די עברי וואס דער מלמד שיקט אהיים.

א רחמנות אויף די וואס געבן אוועק די קינדער פאר די ביזנעס, עס גייט אריבער אפאר יאר און מען האט גארנישט, נישט קיין ביזנעס און נישט קיין דורות, די קינדער דארפן נישט די עלטערן, זיי געדענקען גוט ווי אלע יארן זענען זיי גארנישט ווערד געווען, די עלטערן זענען געווען פארנומען מיט די ביזנעס.

איך בעט דיר בכל לשון של בקשה, געב אוועק צייט פאר דיין כיתה א' אינגל, חזר מיט אים די עברי וואס דער מלמד שיקט אהיים; נישט פארהער אים און שלאג אים, נאר חזר מיט אים; יעדע אות וואס ער זאגט גוט - געב אים א גלעט, א שמייכל.

אויך זאלסטו געבן א גוט ווארט פאר דעם מלמד פון דיין זון; וואלסטו געווען איין טאג מלמד - וואלסטו אנדערש געקוקט אויף די מלמדים, אפילו די עלטערן וואס באדאנקען זיך פאר די מלמדים און געבן גוטע ווערטער פאר די מלמדים - ווייסן נישט וואס א מלמד איז.

פרנסה דארף מען ברענגען, מען דארף ארבעטן, אבער פון דיין ביזנעס וועט נישט בלייבן, עס איז אויף כפרת עוונות, מען דארף ארבעטן פאר די זינד; פון דיינע קינדער וועט בלייבן דורות, און אז דו וועסט זיך אפגעבן מיט זיי - וועסטו זען שיינע דורות מיט אסאך נחת.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

איך בין אייך זייער דאנקבאר פאר די שווערע ארבעט וואס איר לייגט אריין אין די קינדער ביי אונז אין מוסד וואס האבן נישט אזוי גוט אויפגעכאפט די עברי. איך ווייס אז איך ווייס אפילו נישט וויפיל ארבעט, כח און מח – איר לייגט אריין אין די קינדער טאג איין טאג אויס, יעדע קינד איז א באזונדערע מסכתא, און איר לייגט אריין אייער גאנצע נשמה אין זיי.

אויך וויל איך זיך זייער באדאנקען פאר אייער מאנ'ס מלמדות, מיר זענען צופרידן פון אים ביזן הימל.

דער אייבערשטער זאל העלפן ענק זאלן זען נחת ביי אייערע קינדער, ערליכע אידישע דורות.

נאכאמאל, איך דאנק אייך פון טיפעניש פון הארץ.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ג' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

א גרויסן יישר כח פאר וואס דו טוסט מיט די מלמדים, זיי האבן אלע אויפגעלעבט, זיי זאגן עס איז גאר געשמאק אין חדר; דו בלאזט אריין אין די מלמדים א חיות, אזוי קענען זיי אריינלייגן אין די קינדער א חיות.

בנוגע וכו'; אודאי זאלן די מלמדים זיך לערנען ביי הרב ... ווי אזוי אויסצולערנען עברי פאר קינדער, וואס איז די פראגע? דאס איז דאך די וויכטיגסטע זאך, אויב א קינד כאפט נישט אויף עברי - וועט ער זיך פיייגן אלע יארן אין חדר און אויך נאכדעם.

זאג פאר די מלמדים וואס זענען געשטעלט צו לערנען מיט די קינדער עברי – זיי זאלן אלע גיין צו די קורס פון הרב ... און די מוסד וועט דאס באצאלן.

בנוגע וכו'; א מלמד וואס וויל נישט מיט ארבעטן מיט דיר - זאלסטו פטור ווערן וואס שנעלער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן

מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי

דער מלמד פון אייער זון ... נרו יאיר זאגט מיר אז אייער זון פאלט ארויס פון קענען די עברי. וויל איך אייך בעטן, אפשר קענט איר אוועק געבן אביסל מער צייט פאר אים, חזר'ן מיט אים די עברי; ווייל עס איז א שאד ער זאל ארויספאלן פון די כיתה. מיט אביסל צייט אינדערפרי וואס מען וועט לערנען מיט אים פריוואט און רואיג - קען ער זיך שיין צוריק כאפן.

... איז א טייער קינד, א גוט קינד מיט גאלדענע מידות; עס לוינט זיך אוועק צו געבן אביסל צייט פאר זיין עברי.

ביי די ליכט זאלט איר לאזן אפאר טרערן פאר אייערע קינדער, זיי זאלן אלע אויסוואקסן צדיקים.

אויך א גאנצע וואך, יעדן טאג, זאלט איר שפאצירן הינטער אייער שטוב און שמועסן מיטן אייבערשטן, אים בעטן פאר אייערע דורות.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי

די עלטערן זענען זייער צופרידן פון דיין ארבעט, די קינדער קענען גוט די לימודים, זיי קענען גוט ליינען.

יעצט אין די זומער וואכן זאלסטו זען אז די קינדער זאלן נישט צוריק פאלן. זייער אסאך קינדער פון כתה א' וואס האבן גוט געקענט די עברי קומען צוריק נאכן זומער שוואכער ווי זיי זענען געווען, ווייל אין די וואכן זענען קינדער זייער פארשפילט, און אז מען חזר'ט נישט צען וואכן - פארגעסט מען.

זאלסטו זען אז די קינדער זאלן חזר'ן יעדן טאג די עברי, אזוי וועלן זיי קענען גוט ליינען.

כתה א' איז דער יסוד פונעם לעבן; אויב מען פאלט ארויס פון ליינען - קען מען נאכדעם נישט מצליח זיין ביי קיין שום כתה.

בעזרת ה' יתברך

ד' פרשת בחוקותי, כ"ה אייר, מ' לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד היכל הקודש קרית יואל

איך האב ערהאלטן דיין פראגע.

בנוגע ווי אזוי צו לערנען מיט כתה א', צי מען זאל זיך רעכענען מיט די כתה וואס פארשטייט שוין גוט, אדער קוקן אויף די צוויי קינדער וואס כאפן נאכנישט אויף; מען דארף גיין מיט א סדר וואס מען האט אויסגעשטעלט פאר אלע תלמוד תורה'ס.

דו קענסט זיך פארבינדן מיט דעם מלמד אין די וויליאמסבורגע חדר, ר' ... נרו יאיר, ער איז א מלמד מומחה, ער וועט דיר ווייזן די וועג ווי אזוי צו לערנען; יעדן טאג גייט מען א טריט ווייטער, און די קינדער וואס כאפן נישט - דארף מען רעדן צו די עלטערן, זיי זאלן צו לערנען אין שטוב מיט זיי; מען קען אבער נישט אויפהאלטן די גאנצע כתה צוליב זיי.

זיי מחזק דיינע טעכטער זיי זאלן מיר העלפן אין בית פיגא. געלויבט דעם אייבערשטן דיינע צוויי טעכטער אין שטעטל - העלפן זייער די סקול דארט, זיי זענען גאר גוטע לערערינס. יעצט זאלסטו מחזק זיין דיינע צוויי טעכטער זאלן העלפן די סקול אין קרית יואל, ווייל דער וואס האט א חלק אין איינזייען אידישקייט אין קינדער - דער וועט זיצן אין גן עדן ביי די העכסטע היכלות.

וואויל איז דעם וואס טוט פאר אידישע קינדער, און וואויל איז דעם וואס איז מחזק זיין גאנצע שטוב, אלע זאלן עוסק זיין אין פארשפרייטן די אמונה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שמות, ט"ו טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית יואל

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקיך אז דו ביסט זוכה צו זיין א מלמד, דיין לעבן גייט אריבער מיט גוטע זאכן; דיין פלאג און דיין מוטשע איז אויף אויפצובויען קינדער, אריינלייגן אין זיי די ריינע אמונה, די הייליגע תורה און יראת שמים. אנדערע מוטשען זיך מיט אויפשטעלן א ביזנעס, מען ארבעט ביטער שווער צו בויען א ביזנעס - פארוועם? פארוואס? פאר ווען? ווי לאנג לעבט מען דען? ווי לאנג איז מען דא? מען גייט דאך באלד אהיים, וואס בלייבט פון די ביזנעס...? אבער אז מען לערנט מיט קינדער, מען לערנט תורה - דאס איז א נצחיות.

בנוגע דער מלמד ... נרו יאיר, ער קומט נישט צייטליך וכו'; אויב איז אזוי ווי דו זאגסט, ער קומט נישט צייטליך - זאלסטו אים אוועק שיקן, א מלמד אדער טיטשער וואס האלטן נישט די זמנים זאל זוכן א צווייטע פאסטן, דער רמב"ם שרייבט (פרק ב' מהלכות תלמוד תורה, הלכה ד): "מְלַמֵּד תִּינוֹקוֹת שֶׁהוּא מַנִּיחַ אֶת הַתִּינוֹקוֹת וְיוֹצֵא, אוֹ שֶׁהוּא עוֹשֶׂה מְלָאכָה אַחֶרֶת עִמָּהֶן, אוֹ שֶׁהוּא מִתְרַשֵׁל בְּתַּלְמוּדָן - הֲרֵי הוּא בִּכְלַל 'אָרוּר עוֹשֶׂה מְלֶאכֶת ה' רְמִיָּה' (ירמיה מח, י)"; דערפאר האט דער רבי נישט געוואלט זיינע מענטשן זאלן זיין מלמדים; דער רבי האט אמאל געפרעגט א מלמד: "וויפיל פארדינסטו א וואך שכר לימוד? צעטייל דיין געלט אויפ'ן טאג און אויפ'ן שעה, וויפיל קומט דיר אויס צו מאכן א מינוט? ממש קליין געלט, פארוואס זאלסטו פארלירן יענע וועלט פאר בלויז אפאר דאלער; ווייל ווען מען גנב'עט געלט פון א צווייטן קען מען דאס באצאלן און יענער קען דאס מוחל זיין, אבער ווען מען איז מבטל תורה פון קינדער קען מען דאס נישט באצאלן און מען קען דאס נישט מוחל זיין (שיחות הר"ן, סימן רמ)".

בנוגע די קינדער פון משפחת ..., אז דער קינד קען נישט קיין עברי און מען דארף צולערנען מיט אים, מען דארף דינגען א מלמד פאר אים; רעד מיט'ן טאטן, ער דארף באצאלן.

אז מען רעדט שוין פון די משפחה, וויל איך דו זאלסט זאגן פאר האברך היקר לי ... נרו יאיר, ער זאל וויסן אז מיר מוטשען זיך ביטער שווער מיט די קינדער פון די משפחה. דער מלמד האברך ... נרו יאיר - ווערט ממש קראנק פון דעם קינד; ער זאל וויסן אז ווען ער זוכט צו ברענגען קינדער צום תלמוד תורה - אז דאס איז בכלל נישט אזוי פשוט, ענדערש זאל ער שתדל'ן אריין צו לייגן די קינדער אין גרויסע מוסדות.

בנוגע דעם קינד ...; נישט מאכן קיין אויסנאם אין די שעות פון חדר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת ויגש, א' טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד ברסלב ליבערטי

לעת עתה האב איך נישט קיין מנהל אין שטעטל, בעט איך דיר זייער העלף מיר; רעד מיט דיין ברודער, קוק אויב אלעס איז פיין.

ער זאגט מיר אז דער אינגל ... כאפט נישט אויף די א-ב; אפשר קענסטו זען אויב עס איז טאקע אזוי, אויב דער קינד איז נאך יונג, אדער אפשר איז דא א וועג אים יא אויסצולערנען; איך וויל נישט אראפשטעלן דעם אינגל א כתה, איך וויל פרובירן אים צו האלטן אין די כתה.

איך בעט דיר זייער, העלף מיר מיט וואס דו קענסט אין חדר, איך קען נישט אלעס אליינס טון, איך שפיר ווי איך פאל פון מיינע כוחות, איך דארף תלמידים זאלן אראפנעמען פון מיר ארבעט.

א פרייליכן חנוכה מיט אלע ישועות.

בעזרת ה' יתברך

ד' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר מלמד היכל הקודש ברסלב, ליבערטי

איך דאנק דיר פאר'ן זיין אזא געטרייער מלמד, געלויבט דעם אייבערשטן אלע זענען זייער צופרידן פון דיין ארבעט.

איך בעט דיר זייער, איך וויל מיט האלטן אלעס וואס טוט זיך ביי דיר אין כתה בפרטיות און אלעס וואס טוט זיך אין תלמוד תורה בכלליות; איך וויל דו זאלסט מיר דערציילן אלעס וואס טוט זיך און אלעס וואס מען דארף פאררעכטן.

די יאר "כתה א'" איז זייער א וויכטיגע יאר פאר קינדער; אויב חס ושלום א קינד פאלט ארויס פון די עברי - בלייבט ער א גאנץ לעבן א קאליקער חס ושלום. זאלסטו זיין זייער פארזיכטיג מיט יעדן קינד, אלע קינדער זאלן גוט קענען.

זע צו רעדן צו המלמד ... נרו יאיר, ער איז א מומחה אין מלמדות בכלל און אין עברי בפרט; דו קענסט אסאך לערנען פון אים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי

א גרויסן יישר כח פאר'ן בודק זיין דעם עירוב וועכנטליך מיט אזא איבערגעגעבנקייט.

זע צו נעמען אינגעלייט פון כולל זאלן העלפן בודק זיין דעם עירוב; לערן זיי אויס די הלכות, זיי זאלן וויסן וואס צו קוקן און אלע פאטענטן ווי אזוי דער עירוב איז געמאכט וכו'.

איך האף אז אלעס איז אין בעסטן ארדענונג אין חדר, אלע קינדער קענען די א-ב, קיינער פאלט נישט ארויס.

כתה א' איז די וויכטיגסטע יאר פון אלע יארן; געב אכטונג אז אלע קינדער זאלן קענען ליינען ווי עס דארף צו זיין.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מזל טוב פאר דיין אינגל! דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל זיין אן ערליכער איד.

דו האסט צעטיילט דיינע קינדער, דיין טאכטער איז נישט געווען אין סקול פאר צוויי וואכן, זי איז יעצט צוריקגעקומען; די טיטשער זאגט אז זי האט פארפעלט פון ליינען, זי ווייסט נישט וואס צו טון.

אז עס פאסירט אזוינס, מען דארף צעטיילן די קינדער, דארף מען אין אכט נעמען אז די קינדער וואס לערנען ליינען זאלן טרעפן וואו צו זיין אין די שטאט וואו זיי לערנען כדי זיי זאלן נישט פארפעלן; עס איז נישט קיין חכמה צו טראגן קינדער פון שטאט צום שטעטל און פון שטעטל צום שטאט - ווען זיי לערנען עברי.

יעצט זאלסטו זיך פארבינדן מיט די סקול; זיי משלים וואס זי האט פארפעלט כדי זי זאל קענען ווייטער ממשיך זיין מיט די עברי.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה קרית ברסלב ליבערטי

איך ווארט דו זאלסט מיר רופן לכל הפחות איינמאל א וואך, איך וויל הערן א באריכט פון חדר; איך וויל זיין ביי דיר אין כתה, איך וויל מיטהאלטן ווי די קינדער לערנען.

די יאר 'כתה א'' איז קריטיש וויכטיג פאר'ן לעבן, עס איז זייער א וויכטיגע יאר. דו טראגסט א ספעציעלע אחריות אז יעדע איינציגסטע קינד זאל קענען גוט די עברי, אלע זאלן קענען ליינען.

איך בעט דיר זייער, גיי שלאפן פרי זאלסט זיין גוט אויסגערוט, גוט מוטיג, רואיג און געלאסן. עס ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה סימן רמה, סעיף טז): "וְאֵין לַמְלַמֵּד לִנְעוֹר בַּלַּיְלָה יוֹתֵר מִדַּאי שֶׁלֹא יִּהְיֶה עָצֵל בַּיוֹם לִלְמֹד", א מלמד דארף שלאפן גוט; א מלמד קען נישט גיין און קומען ביינאכט דא און דארט, מען דארף זיין גוט אויסגערוט צו די קינדער.

אינדערפרי זאלסטו גיין אביסל התבודדות, וועט דיר די גאנצע טאג גיין אנדערש.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אחרי-קדושים, ב' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אודאי זאלט איר מאכן א סיום פאר אייער קינד וואס האט געענדיגט תהילים; דאס וועט אויפבויען זיין חשק און רצון ווייטער צו זאגן תהילים. עס האט נישט צו טון צי ער האט ארויסגעזאגט יעדעס ווארט אדער נישט, צי ער האט געזאגט דעם גאנצן תהילים אדער אויסגעלאזט וכו', דער סיום וועט אים אויפבויען ער זאל באקומען זעלבסטזיכערקייט.

מוהרא"ש פלעגט דערציילן, אמאל האט פאסירט ביים גאון רבי חיים וואלאזשינער זכרונו לברכה, ער האט געהאלטן אינמיטן לערנען און עס איז אריינגעקומען א פשוט'ער איד - א געשעפטסמאן, און רבי חיים האט זיך אויפגעשטעלט פאר אים מלא קומתו! שפעטער האבן די תלמידים אים געפרעגט היתכן ער האט זיך אויפגעשטעלט פאר א פשוט'ע איד, עס איז דאך נישט קיין כבוד התורה, האט ער זיי געענטפערט אז דער איד האט שוין מסיים געווען גאנץ ש"ס, האבן זיך די תלמידים צולאכט... ווי געזאגט 'וואס האט שוין זיין ש"ס בכלל א חשיבות, ער איז דאך בכלל נישט קיין למדן בכלל', האט זיי רבי חיים געזאגט: "לאכט נישט! איר ווייסט דאך אז עס איז דא אן אלטע ש"ס 'דפוס זאלצבאך' וואס איז פול מיט טעותים, עס פעלט גאנצע שירות גמרא; שפעטער האט מען געדרוקט א נייע ש"ס 'דפוס אמסטערדאם' וואו מען האט פארראכטן אלע גרייזן און אלעס וואס פעלט, מען האט אויך צוגעלייגט הגהות פון גדולים; מען קען נישט זאגן אויף ש"ס זאלצבאך אז דאס איז נישט קיין ש"ס, עס איז זיכער א ש"ס, נאר א ש"ס מיט גרייזן, אזוי אויך איז מיט דעם פשוט'ן איד, ער האט געענדיגט ש"ס, נאר וואס דען? עס האט טעותים, ער פארשטייט נישט אלעס - איז ער נישט ערגער פון ש"ס זאלצבאך".

זאלט איר זיכער מאכן אן עסק פון אייער זון וואס גייט ענדיגן תהלים וואס ער האט געזאגט מיט גרייזן און חסירות, דאס וועט אים אויפבויען א חשק צו גיין ווייטער.

אויף די צווייטע פראגע, ווי אזוי מען קען אים פאררעכטן ער זאל זיך אויסלערנען גוט עברי; מאכט א פראגראם ער זאל וועלן זאגן עברי. עס זענען דא ספעציעלע ספרים אויסצולערנען קינדער זאגן עברי; מאכט דאס פריוואט כדי ער זאל נישט פארשעמט ווערן. אויך ווען איר טייטלט אויפ'ן ווארט און ער זאגט נישט גוט דארפט איר נישט זאגן: "נישט גוט", נאר בלייבט מיט'ן פינגער אויפ'ן ווארט וועט ער וויסן אז ער דארף טראכטן און צולייגן קאפ צו וואס ער זאגט, אז ער זאל ארויסזאגן גוט דאס ווארט. און ווען ער זאגט גוט דאס ווארט זאלט איר אים זאגן הויך מיט א שמייכל: "א מחיה!" און אז ער הייבט אן א ווארט האלבוועגס גוט און אינמיטן לויפט ער צום קומענדיגן ווארט און זאגט נישט גוט, זאלט איר איבערזאגן די חלק ווארט וואס ער האט גוט געזאגט און בלייבן שטיל, וועט ער פארשטיין אז ער דארף דאס איבערזאגן.

בעטס דעם אייבערשטן אויף יעדן קינד באזונדער אז אלע זאלן זיין ערליכע אידן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.