בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#297 - א מאמע האט נישט קיין עין הרע
קינדער, כיבוד אב ואם, תודה והודאה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך צו הערן די גוטע נייעס, דער אייבערשטער זאל העלפן אלעס זאל זיין בנקל ובנחת.


מען געבט זיך טאקע אכטונג פון דערציילן וכו', אין די ערשטע חדשים דערציילט מען נישט צוליב עין הרע, אבער פאר א מאמע - איז א מצוה צו דערציילן, און "שׁוֹמֵר מִצְוָה לֹא יֵדַע דָּבָר רָע" (קהלת ח, ה), מיט כיבוד אם דערלייגט מען נישט, א מאמע האט נישט קיין עין הרע, א מאמע וויל נאר דאס גוטס פון די טאכטער.


איר זאלט נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן פאר די גרויסע חסדים; וואלטן מענטשן געוואוסט ווי שטארק תודה והודאה איז, ווי עס פארטרייבט אלע קליפות און אלע שלעכטס, ווי עס נעמט אוועק אלע עין הרע'ס - וואלטן מענטשן נישט אויפגעהערט זאגן: "שכוח אייבערשטער", מען וואלט טאג און נאכט געדאנקט דעם אייבערשטן, ווייל דאס דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן פארטרייבט אלע קליפות, אלע שדים און אלע עין הרע'ס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#296 - זיך אויפפירן שיין, נישט פאררעכטן אנדערע געשוויסטער
כיבוד אב ואם, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וישב, ט"ז כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייערע געשוויסטער פירן זיך נישט אויף מיט דרך ארץ צו אייער מאמע, ווען אייער מאמע גייט צו אייער שוועסטער אויף שבת און אירע קינדער פירן זיך נישט אויף מיט דרך ארץ און זי זאגט זיי ווי אזוי זיך צו פירן - קומט אייער שוועסטער צו לויפן און זאגט פאר ענקער מאמע: "מיש זיך נישט אריין, זאג נישט, טו נישט, טייל נישט איין"; איר פרעגט וואס איז ריכטיג צו טון.


ריכטיג איז איר זאלט מכבד זיין, איר זאלט רעדן שיין, ווייל אז איר וועט רעדן וועט מען אייך דאך נישט אויסהערן, איר האט זוכה געווען צו זיין ביים רבי'ן און באקומען פון רבי'ן א מאמע, איר האט באקומען פון רבי'ן א באגריף פון די טייערקייט פון א מאמע, אייערע געשוויסטער זענען נעבעך נאכנישט מקורב, זיי לעבן מיט די טעראפיסטן וואס העצן אן די יוגענט קעגן עלטערן, אויף דעם זאגן די הייליגע חכמים (יבמות סה:): "כשם שמצוה על אדם לומר דבר הנשמע", אזוי ווי עס איז א מצוה צו פאררעכטן און זאגן וואס איז ריכטיג ווען מען הערט אויס, "כך מצוה על אדם שלא לומר דבר שאינו נשמע", אזוי איז א מצוה נישט צו זאגן ווען מען ווייסט אז מען וועט נישט אננעמען.


איר זאלט שיין רעדן צו אייער מאמע, איר זאלט איר מכבד זיין, איר זאלט איר אויסהערן און אויסרעדן, דאס וועט אייך זיין א זכות פאר אייערע דורות, ווייל עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון די מצוה פון כיבוד אב ואם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#295 - באזוכן און אנרופן די עלטערן
כיבוד אב ואם, פרויען צאמקום

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וישלח, ח' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב געהערט פון רבי יצחק שליט"א, ער געדענקט אז מוהרא"ש פלעגט יעדן טאג נאכן דאווענען אנרופן זיין טאטע; זאלסטו אויך אזוי טון, אנרופן דיינע עלטערן יעדן טאג, און אז דו וואוינסט אין די זעלבע שטאט ווי דיינע עלטערן - זאלסטו זיי באזוכן יעדן טאג, און אז דו וואוינסט אין א צווייטע שטאט - זאלסטו גיין פון צייט צו צייט זיי באזוכן; ווייל די מצוה פון כיבוד אב ואם איז אזוי הייליג, די הייליגע חכמים זאגן (בבא מציעא לב.): "הוקש כיבוד אב ואם לכבודו של מקום", די מצוה פון כיבוד אב ואם איז אזוי גרויס, עס איז אזוי ווי מען איז מכבד דעם אייבערשטן אליין.


מהרא"ש דערציילט (פעולת הצדיק, סימן פא), דער הייליגער רבי פלעגט פארן צו זיינע עלטערן יעדע שטיק צייט, אפילו ער האט געוואוינט ווייט אוועק פון זיי, פון אוסיאטין ביז מעזיבוז איז מער פון דריי הונדערט פופציג קילאמעטער, דאס איז איבער צוויי הונדערט מייל, דאך פלעגט דער רבי זיך אריבער כאפן מזמן לזמן צו זיי; איז אודאי היינטיגע טעג איז דאך אזוי גרינג צו מקיים זיין די גרויסע מצוה, ווען מען קען רעדן דורכן טעלעפאן איז ממש אן עבירה דאס נישט צו טון.


ווען דו רעדסט מיט דיינע עלטערן דערצייל זיי נאר פרייליכע זאכן, מאך זיי נישט קיין צער, און אז דו גייסט אריבער עפעס פריוואט צווישן דיר און דיין ווייב - וואס דארפסטו דאס זאגן פאר דיינע עלטערן? וואס וועסטו האבן דערפון? וואס קענען זיי דיר העלפן? וואס ווילסטו? זיי האבן שוין געהאט גענוג צער, יעצט איז א צייט פון שמחה, דערצייל זיי פרייליכע זאכן, דערצייל זיי שיינע זאכן. מוהרא"ש זאגט, דאס איז פשט וואס די תורה זאגט (בראשית ב, כד): "עַל כֵּן יַעֲזָב אִישׁ אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ וְדָבַק בְּאִשְׁתּוֹ", מישט נישט אריין אייערע עלטערן אין ענקער לעבן, און קיינמאל זיך נישט אפרעדן פאר זיי, פאר עלטערן דערציילט מען נאר גוטס און מען ברענגט זיי נאר נחת.


היינט נאכט איז דא די פרויען צאמקום, זע דיין ווייב זאל קומען, איך האב זייער וויכטיגע זאכן צו רעדן צו די פרויען פון אונזער קהילה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#294 - זיי נישט ברוגז אז איך ענטפער נישט דיינע בריוו
כיבוד אב ואם, בריוו, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן די בריוו און אלע בריוו.


איך ליין דיינע בריוו, און איך בעט דיר, טראכט נישט אז דאס וואס דו באקומסט נישט צוריק בריוו איז ווייל עפעס נישט גוט טוסטו; זיי מיר דן לכף זכות, איך בין אזוי פארנומען איבערן קאפ אז איך קום נישט אן צוריק צו שרייבן, איי וועסטו פרעגן פארוואס פאר אנדערע שרייבט מען יא צוריק; בעט איך דיר, זיי נישט ברוגז.


יעצט שרייב איך דיר צוריק ווייל דו האסט מיר אזוי פרייליך געמאכט מיט די בריוו אז דו האסט זיך מתגבר געווען, און דו ביסט יא צוגעגאנגען צו דיין טאטע ביי די חתונה און אים געגעבן מזל טוב און אויך צו דיין מאמע; דאס איז וואס מאכט מיך צוריק צו שרייבן, ווייל דאס איז דער רצון השם, מען זאל מכבד זיין טאטע און מאמע, און אז מען איז ביי א שמחה און טאטע מאמע זענען דארט - זאל מען זיי מכבד זיין אפילו ווען מען האט טענות וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#293 - קויף דיין ווייב א שיינע מתנה, מיט שיינע ווערטער פון הארצן
כיבוד אב ואם, שלום בית, שווער און שוויגער, מתנה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מכבד דיין ווייב, מעגסט איר קויפן א שיינע מתנה און איר שרייבן אפאר שיינע ווערטער, הארציגע ווערטער. אפילו דו האסט נישט צו קויפן גאר טייערע מתנות - זאלסטו איר קויפן א שיינע מתנה וואס איז ביליג, און דער עיקר די שיינע ווערטער פון הארצן.


דער רבי האט אונז זייער געווארנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב, וויפיל דרשות און בריוו האט אונז מוהרא"ש געגעבן אויף שלום בית? וויפיל מאל האט אונז מוהרא"ש גע'מוסר'ט און איבערגע'חזר'ט וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד), אז די פרויען ליידן אזויפיל צער און יסורים פון ברענגען קינדער, דאס ווארטן, געבוירן און דאס אויפציען קינדער, "כַּאֲשֶׁר יָדוּעַ לַכֹּל עֹצֶם מַכְאוֹבָם וְצַעֲרָם וְיִסּוּרֵיהֶם", ווי אלע ווייסן זייער ווייטאג און זייער צער וואס זיי ליידן, און ווי רבי נתן דערציילט (שם, סימן רסג): "סִפֵּר לִי אֶחָד", איינער האט אים דערציילט, "שֶׁהָיָה מֵשִׂיחַ עִמּוֹ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה", אז ער האט געהאט א שמועס מיט'ן רבי'ן, "מֵעִנְיַן בְּנֵי הַנְּעוּרִים, שֶׁשָּׁכִיחַ מְאֹד שֶׁנַּעֲשֶׂה קִלְקוּל בֵּינֵיהֶם וּבֵין נְשׁוֹתֵיהֶם, וְנִפְרָדִים זֶה מִזֶּה אֵיזֶה זְמַן, וְלִפְעָמִים נַעֲשֶׂה מִזֶּה פֵּרוּד לְגַמְרֵי חַס וְשָׁלוֹם", איבער דעם וואס מען זעט אינגעלייט צעטיילן זיך פאר א שטיק צייט און אסאך מאל ווערט נאכדעם א גט חס ושלום, "אָמַר, שֶׁזֶּה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דער רבי האט געזאגט אז דאס איז מעשה בעל דבר. דער יצר הרע מאכט מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אז מען איז אן א ווייב כאפט ער אריין דעם מענטש ביי אים אין זאק אריין, "כִּי הוּא אוֹרֵב עַל זֶה מְאֹד, לְתָפְסָם בִּנְעוּרֵיהֶם עַל יְדֵי קִלְקוּל הַשְּׁלוֹם בַּיִת חַס וְשָׁלוֹם, שֶׁגּוֹרֵם בְּעַרְמוּמִיּוּתוֹ לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁבֵּינֵיהֶם", ווייל דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן און אזוי כאפט ער זיי אריין אין שמוציגע עבירות.


זיי מכבד דיין שווער און שוויגער, רעד שיין צו זיי און רעד שיין צו דיין ווייב פון זיי, און אז דו קענסט זיי טראגן און ברענגען - זאלסטו דאס טון מיט די גרעסטע שמחה, איך דארף נישט ביי מיר אין די קהילה עזות פנימ'ער וואס חוצפה'נען זיך צו עלטערן און צו די ווייב'ס עלטערן, היכל הקודש איז א פלאץ פון דרך ארץ, פון יראת שמים, פון זיך פירן צו די עלטערן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, אז מען איז מכבד די עלטערן און די ווייב'ס עלטערן - איז דאס די גרעסטע כבוד וואס מען קען געבן פארן רבי'ן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן אז עס זאל נישט ארויסגיין קיין שלעכטע נאמען אויפן צדיק.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף לויפן צו די בחורים, זיי זענען אזוי צעבראכן, זיי דארפן שידוכים, זיי ווארטן אויף חיזוק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#292 - נישט שווער מאכן אויף די עלטערן וואס מוטשען זיך
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, געלט

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, י"ט מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ערשטנס וויל איך אייך זאגן אז איך האב זייער הנאה צו הערן די שיינע גריסן אויף אייך פון אייערע לערערינס, ווי שיין איר פירט זיך מיט דרך ארץ, און פון אייערע גוטע מידות, איר מאכט מיר א נחת רוח.


אייערע עלטערן גייען אריבער שווערע צייטן, זיי זענען זייער געדרוקט אין געלט, זאלט איר זיי נאר העלפן, און חס ושלום נישט גיסן אויל צום פייער, זיך אפרעדן וכו'. בעטס דעם אייבערשטן פאר אייערע עלטערן זיי זאלן האבן שפע, און זייט נישט ברוגז אויף זיי אז זיי קויפן אייך נישט קיין קליידער, זיי זענען זייער געדרוקט. זייט מכבד אייערע עלטערן, אין דעם זכות וועט איר זען אז דער אייבערשטער וועט מאכן גרויסע ניסים מיט ענק, עס וועט קומען גרויס שפע, מען וועט קענען קויפן קליידער פאר די קינדער, און מען וועט קענען קויפן עסן, עס וועט שוין נישט זיין הונגער.


בתנאי אז איר וועט נאר העלפן אייערע עלטערן און נישט ארויס ווייזן פאר זיי אז איר זענט צעבראכן פון די מצב וואס הערשט אין שטוב, נאר העלפן און זיך פירן מיט גרויס דרך ארץ.


איר דארפט זיך זייער שטארקן, און גלייבן אינעם אייבערשטן, אז דער אייבערשטער מאכט נישט קיין שלעכטס, און נאך אביסל וועט זיך אלעס איבערדרייען לטובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#291 - רעד נישט צו קיינעם קעגן דיין טאטע מאמע
כיבוד אב ואם, שמחה, מחלוקת, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חיי שרה, י"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ... נרו יאיר


איך בין אזוי בצער פון וואס דו גייסט אריבער, עס טוט מיר אזוי וויי אז מען נעמט דיר מיט דיינע געשוויסטער צו עדות זאגן קעגן די טאטע; נישט גענוג די עלטערן קריגן זיך, וואס דאס אליין איז אזוי ווייטאגליך פאר די קינדער – נעמט מען ענק צו שלאגן איינער דעם צווייטן.


איך בעט דיר ברחמים, שטייט פון דער זייט, רעד נישט צו קיינעם קעגן דיין טאטע מאמע, דריי זיך ארויס מיט חכמה, זיי מקיים וואס דער רבי זאגט (ספר המידות אות פחד חלק ב', סימן ג): "מִי שֶׁבּוֹרֵחַ מִן הַצָּרָה, הוּא פִּקֵּחַ", דער וואס אנטלויפט פון א צרה איז קלוג; נישטא נאך א צרה ווי די צרה פון מחלוקת.


בזכות וואס דו ביסט מקיים מצות כיבוד אב ואם, בזכות וואס דו וועסט זיך נישט מישן אין די מחלוקת וועסטו זוכה זיין בקרוב טרעפן דיין שידוך, און צו בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות.


נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן, יעדן טאג זאלסטו גיין אין א ווינקל, א ליידיגע פלאץ, און זיך אויסשמועסן דיין הארץ אויף אידיש מיטן אייבערשטן, רעד צו אים כידבר איש אל רעהו, ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט, דערצייל אים דיין לעבן, דערצייל אים דיין פרשה בפרטיות ובפרטי פרטיות, און בעט אים פאר א שידוך, פאר א גוט לעבן, דאס און נאר דאס וועט זיין דיין ישועה.


אויך זאלסטו בעטן פאר שמחה, ווייל דאס איז דער עיקר, אז מען איז פרייליך האט מען אלעס.

#290 - קויף זיך א פשוט'ע טעלעפאן, וועסטו האבן שלום בית און פרנסה
כיבוד אב ואם, מאוויס, טעלעפאן

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת לך לך, ד' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


צו מיין טייערער ... נרו יאיר


קוק נישט קיין מאוויס, מען פארלירט אלעס אז מען קוקט מאוויס; מען פארלירט די מח מחשבה, מען פארלירט די ישוב הדעת, מען פארלירט די צייט, מען פארלירט די טעם צו דאווענען און לערנען.


קויף זיך א פשוט'ע טעלעפאן – וועסטו זיין פרייליך און צופרידן, וועסט האבן שלום בית און פרנסה.


גיי יעדן טאג אריבער צו דיין מאמע און פרעג איר וואס דו קענסט איר עפעס העלפן, אדער איר צוטראגן – וועסטו זיך איינקויפן עולם הבא.


 

#289 - די זכות פון די וואס נעמען אריין עלטערן אין שטוב
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר פרויען, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אָ ווי איך בין מקנא די זכות פון די וואס נעמען אריין אין שטוב עלטערן אויף יום טוב, איך ווייס עס איז אייך נישט גרינג געווען צו זיצן מיט א שוויגער א גאנץ יום טוב סוכות; ערשטע טעג און צווייטע טעג מיט א חול המועד, אבער וויסן זאלט איר, מען טוט נישט אין לעבן וואס איז גרינג און געשמאק, מען טוט אין לעבן וואס איז ריכטיג, און אז דער אייבערשטער זאגט אונז (תנא דבי אליהו רבא, סימן כו): "כָּל הָעוֹלָם כּוּלוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", די גאנצע וועלט איז מיינס, "וְאֵין הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", און איך בעט פון ענק נאר איין זאך, איר זאלט מכבד זיין טאטע מאמע - טוט מען די מצוה מיט די גרעסטע שמחה און אפילו עס איז שווער.


קיינמאל זאלט איר נישט זאגן פאר עלטערן עס איז אונז שווער אייך אריינצונעמען; ביי געשוויסטער אדער שכנים וכו' אז עס איז שווער וכו' - קען מען זיך ארויסדרייען, אבער ווען עס קומט אריינצונעמען עלטערן אין שטוב - איז נישטא אזא זאך ווי זיך ארויסדרייען.


אינדערפרי, נאכן זאגן מודה אני מיט ברכת השחר - זאלט איר זאגן די דרייצן אני מאמין, מיט תיקון הכללי.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#288 - יעדער וואס ווערט מקורב, גייט דורך שוועריקייטן
כיבוד אב ואם, שלום בית, התחזקות, חסידות ברסלב, בלבולים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גרעסערע מענטשן ווי דיין זיידע האבן מיך אנגעשריגן ווען איך בין מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן, מען האט מיר געזאגט די זעלבע לשונות ווי דיין זיידע האט אויף דיר געשריגן, די ערגסטע לשונות האט מען מיר געזאגט; אוי וויי, אוי וויי וואס מען האט צו מיר גערעדט קעגן מוהרא"ש, און אויף רבי נתן וכו'. עס זענען געווען צייטן וואס איך האב געשפירט ווי מיינע נערווען גייען קראכן, אמאל בין איך אזוי צעבראכן געווען (עס איז געווען פורים תשס"ז), ווען אלע האבן געטאנצן בין איך אהיים, אנגעטון נאכט קליידער און געגאנגען שלאפן, איך בין געווען אין א שרעקליכע קטנות הדעת, און מוהרא"ש האט דאס געזען ברוח קודשו, האט ער מיך גערופן. איך האב זיך צוריק אנגעטון און צעבראכענערהייט גערופן א קאר סערוויס און געפארן קיין בארא פארק, איך געדענק ווען איך בין אריינגעקומען אין שול ביי מוהרא"ש - איז מיר געווען אזוי טונקל אז די לעקטער האט מיר זייער געשיינט אין די אויגן, איך האב עס נישט געקענט נעמען, און מוהרא"ש האט מיר גענומען אין דער זייט און מיך זייער מחזק געווען.


מוהרא"ש האט מיר דעמאלט געזאגט: "וואלסטו געוואוסט וואס פאר א גרויסע מענטשן האבן מיך אפגערעדט פון הייליגן רבי'ן... נישט איין מאל אזוי גרויס ווי די וואס רעדן צו דיר, נאר צען מאל אזוי גרויס, און דאך האב איך קיינעם נישט אויסגעהערט, איך האב זיך צוגעקלעבט צו די הייליגע ספרים און געזאגט 'זאל זיין וואס זאל זיין, וועל איך נישט אפלאזן דעם הייליגן רבי'ן'".


דאס וואס דער זיידע פארדרייט דיר דעם קאפ אז די קידושין איז נישט קיין קידושין ווייל מען האט געמאכט די שידוך נאר על תנאי אז דו האסט נישט מיט ברסלב, און אויב דו האסט יא מיט ברסלב טארסטו נישט לעבן מיט דיין ווייב, די קידושין איז קיין קידושין; דאס איז א שיינע ווערטל, דאס דארפן אלע מקורבים אריבערגיין, און וואויל איז דער וואס דערהאלט זיך און גייט נישט אוועק פונעם אייבערשטן.


זע נאר איין זאך, מען זאל נישט רעדן צו דיין ווייב קעגן דיר, מען זאל נישט מאכן קיין פירוד לבבות; זאלסט רעדן שיין צו איר, זאלסט איר געבן גוטע ווערטער, און זאג איר דעם אמת, אז דער רבי איז דיין לעבן און דו ווילסט זי זאל דיר העלפן, זי זאל דיך מחזק זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#287 - די שידוך איז שוין אנגעגרייט נאך פון פאר'ן געבוירן ווערן
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה א', ו' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


זארגט נישט פאר אייער שידוך, ווייל אייער שידוך איז שוין אנגעגרייט נאך פון פאר איר זענט געבוירן, נאך פאר איר האט בכלל געטראכט פון חתונה האבן, און אז אייער מאמע זאגט אייך "פאר צוויי דריי יאר וועסטו נישט קיין כלה" – זאלט איר נישט צעבראכן ווערן, און חס ושלום זיך מתחצף זיין, ווייל די טאג וואס איר גייט חתונה האבן איז שוין אויך אנגעשריבן, אויך די פלאץ וואו אייער חתונה גייט זיין (אין ישיבה) – איז שוין אויך אנגעשריבן.


זארגט נישט, זייט ממשיך מיט אייערע גוטע מידות, און זייט מכבד אייערע עלטערן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ און כבוד, אפילו עס איז אייך שווער.


איר זאלט האבן א זיס יאר.

#286 - דיינע עלטערן זענען טייערע עלטערן
כיבוד אב ואם, מוסדות, חסידות ברסלב, מחלוקת

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


צו מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיינע ווייטאגליכע בריוון.


איך בעט דיר זייער זאלסט זיך נישט פארלירן, קוק צוריק די ניסים וואס דער אייבערשטער האט געמאכט מיט דיר ביז אהער, דו און דיין ווייב מיט דיין גאנצע משפחה זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן, ענק לעבן בשלום ובשלוה, א יאר צוויי צוריק האסטו אויך געמיינט אז די וועלט ענדיגט זיך וכו' , אלעס האט זיך אזוי שיין געענדיגט; נאר די איין זאך, אז דיינע עלטערן האבן יעצט אנגעהויבן א מלחמה פארן חטא אז דו האסט געלייגט דיינע קינדער אין ברסלב'ע מוסדות.


ווער נישט צעבראכן פון דעם, און חס ושלום זיך אויפפירן צו זיי נישט מיט דרך ארץ, דיינע עלטערן זענען טייערע עלטערן, זיי זענען דערשראקן פון די פילע לשון הרע אויף ברסלב בכלליות, און אויף היכל הקודש בפרטיות, ובפרטי פרטיות וכו', אז אונזערע מוסדות זענען נישט קיין מוסדות וכו' וכו', דעריבער זענען זיי לוחם, אבער אז דו וועסט זיי ווייטער מכבד זיין און זיך אינגאנצן מבטל זיין צום אייבערשטן; גארנישט וועלן, נאר דביקות, נאר ביטול - וועסטו זען ווי דיינע עלטערן וועלן זאגן פאר אלעמען "פון דעם זון האבן מיר דאס מערסטע נחת".


דאנק דעם אייבערשטן אז דו און דיין ווייב לעבן בשלום און מיט אהבה, זייט אייך מחזק אינאיינעם מיט די מצוה פון כיבוד הורים ומורים, און ביז א קורצע צייט וועלן דיינע עלטערן זיך איבערדרייען, און זיך פרייען אז ענק זענען מקורב ביים רבי'ן.


חס ושלום אפהאקן מיט די עלטערן, דו זאלסט ווייטער גיין צו זיי און רעדן מיט זיי, און אויב זיי ווילן נישט רעדן - זאלסטו אביסל ווארטן, "חֲבִי כִמְעַט רֶגַע עַד יַעֲבָר זָעַם" (ישעי' כו, כ).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#285 - אוועקגיין דאווענען ערגעץ אנדערש איז נישט קיין עכטע עצה
כיבוד אב ואם, שלום בית, מחלוקת, שווער און שוויגער, אומאן, ראש השנה, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער יעדעס מאל דו שרייבסט מיר, איך וויל האבן מיט דיר א קשר, און מיט די הילף פון באשעפער דיר העלפן אוועק שטעלן א שיינע שטוב.


בנוגע די טענות וואס דו האסט אויף מרת..., אז זי לערנט דיין ווייב דיך צו מאכן שפירן ווי א שמאטע, דו ווילסט איר אנרופן וכו'; איך ווייס נישט אויב עס איז א גוטע עצה, ענדערש זאלסטו מיר שרייבן אדער דערציילן וואס דיין ווייב טוט נישט גוט צוליב מרת ..., וואס זי מאכט דיר שאדן, און איך וועל מיטן אייבערשטנ'ס הילף איר עס איבערגעבן און זען וואס מען קען בעסער מאכן, זי איז נישטא צו העצן פרויען אויף מענער, זי איז דא נאר צו העלפן אוועק שטעלן שטיבער זיך פירן מיט שלום און שלוה.


אויף דיין פראגע אויב דו גייסט קענען יוצא זיין ביי אונזער קיבוץ אין אומאן תקיעת שופר, היות מען רופט אויס פאר די תקיעות אז ווער עס האט איינעם פיינט זאל ארויסגיין פון בית המדרש; וואס זאל איך דיר זאגן, מוהרא"ש האט אזוי געטון און אזוי טוט מען ביי אונזער מנין, אויב מען האט איינעם פיינט קען מען נישט זיין אין שול ביי תקיעת שופר, מען מוז ארויסנעמען אלע פיינטשאפט פון הארץ, יעדן איינעם ליב האבן און אויף יעדן איינעם רחמנות האבן.


אויב דו שפירסט נאכאלץ אז דיין ווייב קוועטשט דיך אויס מיט אירע געוויינען, כהיום (נישט אלטע זאכן) - זאלסטו מיר עס שרייבן און איך וועל איר מחזק זיין זי זאל דאס נישט טון, זי זאל דיך נישט צעקוועטשן און צעדרוקן.


אויף דיין פראגע וויפיל מאל מען זאל גיין צו עלטערן אויף שבתים; ווען מען איז יונג, מען האט נאכנישט קיין גרויסע ווירטשאפט - איז גוט צו גיין צו עלטערן מער אפט, ווייל שפעטער מיט די צייט ווען די משפחה צואוואקסט זיך - איז שווער דאס פארן און קומען.


בנוגע רעדן מיט א שוויגער וכו'; דארפסט נישט רעדן מיט דיין שוויגער, איך רעד אויך נישט מיט מיין שוויגער. אז מען גייט צו א סעודה באדאנקט מען זיך, מען זאגט שכוח, און ווען מען קומט אריין אין שטוב באגריסט מען, אזוי אויך ביי א שמחה ווינטשט מען מזל טוב, אבער אזוי דורכן יאר פעלט נישט אויס צו רעדן.


דאס וואס דו שרייבסט אז צווישן אנשי שלומינו זענען דא וואס מאכן דיר נערוועז און דו ווילסט וויסן אויב דו זאלסט ענדערש אוועק גיין דאווענען ערגעץ אנדערש וכו'; טייערער ברודער, היינט איז עס דאס, מארגן איז עס א צווייטע זאך, אוועק גיין דאווענען ערגעץ אנדערש איז נישט קיין עכטע עצה, וואס וועסטו טון ווען דו וועסט ווערן היימיש אין יענעם שול און דארט וועלן דיר זאכן אנהויבן באדערן? וואו וועסטו דעמאלט גיין? די עכטע עצה איז - קוקן אויף יעדן מיט רחמנות אויגן, און וויסן אז דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, יעדער טראכט אנדערש, און יעדער איז הייליג, יעדער איד איז א קינד ביים אייבערשטן, און אז זאכן באדערן און זאכן שטערן - דארף מען זיך אליין אויסוואשן מיט הייסע טרערן, מען דארף גיין אין פעלד און וויינען צום אייבערשטן, מען זאל זיך אזוי אויסלייטערן ביז מען האט יעדן איינעם ליב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#284 - לכבוד די געבורטסטאג, מער מכבד זיין טאטע מאמע
כיבוד אב ואם, קבלה טובה, דאווענען, יום הולדת, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תצא, ט' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


... תחי', תלמידת בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך צו הערן אז איר זענט צופרידן אין בית פיגא, איר האט הנאה פון די לערערין, איז זענט קונה פיל שיינע זאכן.


אויף די פראגע אויב מען מעג טייטשטן די ווערטער ביי שמונה עשרה ביים דאווענען, אדער מען מעג נישט ווייל דאס איז א הפסק; דער ענטפער איז יא, איר מעגט זאגן די ווערטער און נאכדעם די טייטש, איר קענט זאגן: "סלח לנו אבינו כי חטאנו, זיי מיר מוחל אייבערשטער איך האב געזינדיגט", אדער, "רפאנו השם ונרפא, הייל מיך אויס אייבערשטער"; עס זענען געווען צדיקים וואס פלעגן אזוי דאווענען, עס איז נישט קיין הפסק.


נעמט זיך פאר לכבוד אייער געבורטסטאג מער מכבד זיין טאטע מאמע, קיינמאל נישט טענה'נען מיט טאטע מאמע, און זיכער נישט זיך מתחצף זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#283 - ניחום אבלים אויף די פטירה פונעם טאטן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, אמונה, ניחום אבלים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך וויל דיר מנחם זיין אויף די פטירה פון דיין טאטע עליו השלום, המקום ינחם אותך מתוך שאר אבלי ציון וירושלים, זאלסט נישט וויסן מער פון קיין צער און פלאג.


זאלסט רופן דיין מאמע יעדן טאג, מען דארף נישט ווארטן ווען עס פאסירט עפעס שלעכטס אנצוהויבן מכבד זיין די עלטערן, מען דארף שטענדיג רופן די עלטערן, און זיכער יעצט ווען דיין מאמע איז געבליבן אן אלמנה - זאלסטו זיך מאכן א קביעות צו רופן יעדן טאג דיין מאמע און איר אויסהערן אירע רייד.


אויך זאלסטו זיך מאכן א קביעות יעדן טאג נאך שחרית צו לערנען א פרק משניות מיט די טלית ותפילין לעילוי נשמת דיין טאטן עליו השלום, דאס איז די גרעסטע זאך וואס א קינד קען טון פאר די נשמה פון זיין טאטע, לערנען יעדן טאג א פרק משניות פאר זיין נשמה.


שטארק זיך, שטארק זיך מיט אמונה, דער אייבערשטער האט א פינקטליכע פלאן, די וועלט פירט זיך נישט אליין חס ושלום, די וועלט האט א מנהיג, א פירער, יעדע זאך איז מיט א פינקטליכער חשבון, און אויך פרנסה קומט פונעם אייבערשטן, עס האט נישט מיט א קלוגער קאפ אדער געלונגענע הענט, דער אייבערשטרע געבט פרנסה, בעט אים יעדן טאג מיט א תמימות און לב נשבר ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, ער זאל דיר געבן שפע ברכה והצלחה, זאלסט קענען מפרנס זיין דיין שטוב.


גיי יעדן טאג אין א ווינקל און זאג אפאר ווערטער צום אייבערשטן, זאג אים אפאר ווערטער פון הארץ, און אז די הארץ איז קאלט און פארמאכט זאג אפאר ווערטער נאר מיטן מויל אן קיין געפיל, זאג: "רבונו של עולם העלף מיר, זיי מיך מקרב צו דיר, איך וויל זיין ערליך, איך וויל זיין פרייליך, און געב מיר פרנסה, איך זאל קענען אפצאלן מיינע חובות, און העלף מיר מיט מיינע קינדער, איך זאל זען נאר נחת ביי זיי".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#282 - בעט דיין מאמע מיט רחמנות, נישט מיט חוצפה חס ושלום
כיבוד אב ואם, בחור, שידוכים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, י"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיינע בריוו.


רעד נישט מיט חוצפה חס ושלום, רעד מיט תחנונים, רעד מיט א לב נשבר; זאג: "טייערע מאמע עס איז מיר שווער צו זיין אליין, איך וויל חתונה האבן, און אז מען טראגט מיר אן א גוטע שידוך, בעט איך דיר טייערע מאמע, זאג עס נישט אפ".


אז דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ - וועסטו זיכער פועל'ן. שלמה המלך זאגט (משלי טו, א): "מַעֲנֶה רַךְ, יָשִׁיב חֵמָה", ווייכע רייד נעמט אוועק אויפגערעגטקייט; זיכער צו עלטערן, צו א מאמע - דארף מען זייער אכטונג געבן און זיך פירן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט און וואס מען זאגט, חס וחלילה זאגן א ווארט שלא בכבוד. אז מען רעדט צו עלטערן נישט מיט דרך ארץ - טרייבט מען אוועק די שכינה הקדושה, אז מען רעדט צו עלטערן מיט זלזול - איז נישט ווערד גארנישט.


קום יעדן טאג אין ישיבה, זיי ממשיך מיט ח"י פרקים משניות, גמרא, הלכה, תהלים און דעם רבינ'ס ספרים. פארפאס נישט קיין איין טאג ישיבה, עס איז דא גרויסע מניעות צו פארפעלן א טאג ביי אונז אין ישיבה, ווייל יעדן טאג אין ישיבה קען מען קונה זיין וואס מען וועט נישט האבן א גאנץ לעבן, און ווען דו רעדסט מיט דיין מאמע זאלסטו איר בעטן בתחנונים, מיט א שטילע קול און מיט טרערן: "מאמע מיינע, איך האב דיך ליב, איך וויל נישט אוועק גיין פון ענקער שטוב, איך קען נישט מער, איך וויל חתונה האבן, איך בעט דיר טייערע מאמע, זאג נישט אפ די שידוכים וואס מען רעדט".


איך זאג דיר צו, אויב דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ - וועט זי מער נישט זאגן אז דו ביסט צו יונג, נאר וויבאלד דו שרייסט און דו פארפירסט - דאס מאכט זי זאל זיך עקשנ'ען און זאגן אז דו קענסט נאכנישט חתונה האבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#281 - עס איז כדאי צו וואוינען נעבן דעם שווער
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, דירה

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ואתחנן - נחמו, י"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


די מצוה פון כיבוד אב ואם איז אין לשער, אוודאי איז עס נישט גרינג, אבער די מצוה איז אזוי גרויס אז אלעס פאלט אוועק.


בנוגע קויפן א דירה נעבן דיין שווער וכו'; עס איז כדאי, אזוי וועט דיין ווייב תחי' – וואס זי איז די יונגסטע – קענען העלפן אירע עלטערן, עס וועט דיר נישט שאטן, עס וועט דיר גארנישט פעלן. עס איז אזא גרויסע מצוה – כיבוד אב ואם, אלעס איז כדאי; מען פארדינט סיי אויף די וועלט און סיי אויף יענע וועלט, אויך איז כיבוד אב ואם מכפר עוונות (עיין תנא דבי אליהו רבה, פרק כו).


געוואוין זיך צו אנצוהויבן דיין טאג מיט תפילה והתבודדות, כאפ א שפאציר, שמועס מיטן אייבערשטן, שמועס אויף דיין שפראך; הויב אן מיט דאנקען, דאנק אים אויף אלעס וואס ער טוט מיט דיר און בעט אויף ווייטער.

#280 - אוי וויי, אוי וויי, א מאמע שלאגט מען?!
כיבוד אב ואם, הפצה, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דו האסט נישט קיין אנונג דיינע זכותים וואס ווארט דיר אפ אויף יענע וועלט פון מזכה זיין את הרבים מיט די בריוו פון עצתו אמונה; הונדערטער און טויזנטער מענטשן האבן אזויפיל חיזוק וועכנטליך און טאג טעגליך מיט די נייע ספרים, די בריוו פון עצתו אמונה, גענומען פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו וואס האט אונז אראפגעברענגט דעם הייליגן רבינ'ס תורות אויף לעובדא ולמעשה.


אויך די עצתו אמונה פאר קינדער איז עפעס אויסנאם שיין, די קינדער באלעקן זיך די פינגער מיט די מעשה און בילד, אלע קינדער ווארטן און פרעגן אויב די וואך וועט אויך זיין א מעשה מיט א בילד. דאס דערציילן די עלטערן שבת פאר די קינדער, אויך אין תלמוד תורה ביי די אינגלעך דערציילן דאס די מלמדים, און אין בית פיגא מאכן זיי די בילד אין גרויס, מען קאלירט דאס און מען לערנט דאס, עס איז א גאנצע לימוד, די גאנצע וואך דרייט זיך ארום די מעשה.


געב איבער א גרויסן שכוח פאר אברהם אליהו נרו יאיר פארן באצאלן דעם מעלער, דאס איז א גרויסע זכות; די מעשיות נעמט מען צאם און מען דרוקט דאס, און מען וועט דאס דרוקן און דרוקן פאר די קומענדיגע דורות.


די וואך בעט דעם מעלער זאל מאלן א בילד פון דעם צדיק דער באבא סאלי זכותו יגן עלינו, ווי ער זיצט ביי זיך אין שטוב, דער ספר ליקוטי מוהר"ן ליגט אויפן טיש (עס איז ידוע אז שטענדיג איז געלעגן ביים צדיק דער ספר ליקוטי מוהר"ן אויפן טיש), און פון די אנדערע זייט פון טיש שטייט אן עלטערע פרוי, געבינדן די קאפ מיט א טיכל, מיט קנייטשן אויפן שטערן, ווי זי וויינט, און נעבן איר פון דער זייט שטייט א הויכער מענטש, מיט א קליינע קאפל, מיט די הענט אין טאש, מיט א נישט פרייליכע פנים.


די פרוי שטייט און כליפעט... זי וויינט: "רבי העלף מיר, איך בין אן עלנדע פרוי, מיין מאן לעבט שוין נישט, און מיין זון שלאגט מיך און ער שטויסט מיך... רבי איך האלט נישט אויס... רבי, מיין זון, ער וויל מיך הרג'ענען..."


טייערע קינדער, די וואך דערציילן מיר א שרעקעדיגע מעשה וואס האט פאסירט ביים צדיק דער באבא סאלי זכותו יגן עלינו. צום ערשט ווילן מיר פרעגן, ווער ווייסט וואס מיינט באבא סאלי?


דער צדיק רבי ישראל אבוחצירא זכותו יגן עלינו איז געווען רב אין מאראקא, אין די שפראך מאראקיש איז באבא א 'חכם', און סאלי איז 'אידן', די חכם פון די אידן. נאכדעם איז ער געפארן קיין ארץ ישראל און זיך באזעצט אין די שטאט נתיבות, דארט האט דער צדיק געדינט דעם אייבערשטן און אידן זענען געקומען צו אים בעטן ברכות און ישועות.


איין טאג קומט אריין אן אלטע פרוי מיט א הויכער מענטש, די אלטיטשקע פרוי האט אויסגעפלאצט אין א געוויין: "רבי, איך בין אן עלנדע פרוי, מיין מאן לעבט שוין נישט, און מיין זון שלאגט מיך און ער שטויסט מיך... רבי איך האלט נישט אויס... רבי, מיין זון, ער וויל מיך הרג'ענען..."


דער צדיק האט אנגעהויבן וויינען, ער האט זיך ממש געשטיקט מיט וויינען: "אוי וויי... אוי וויי... וואלט איך געהאט א מאמע וואלט איך איר געהאלפן, איך וואלט געזיצן מיט איר, איך וואלט געגאנגען שפאצירן מיט איר..." דער צדיק וויינט אויפן קול: "אוי וויי, אוי וויי, א מאמע שלאגט מען...?!"


דער זון האט געהערט ווי דער צדיק וויינט האט עס אנגערירט זיין נשמה און ער האט גלייך תשובה געטון, ער רופט זיך אן צום צדיק: "איך זאג צו, איך וועל מער קיינמאל נישט שלאגן מיין מאמע, איך וועל איר מער נישט וויי טון, איך וועל שוין זיין א גוטער איד".


טייערע קינדער, מיר אלע זאגן אויך צו: "מיר וועלן קיינמאל נישט שלאגן א מאמע, מיר וועלן קיינמאל נישט וויי טון א מאמע, מיר וועלן זיין גוטע אידן".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#279 - די מחשבות וואס פייניגן, נאך די פטירה פון עלטערן
כיבוד אב ואם, אמונה, שולד געפילן, שכחה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


הרב ... שליט"א


איך וויל דיך מחזק זיין אויף וואס מיר האבן גערעדט ביי די שבעה פון דיין טאטן עליו השלום; נישט האבן קיין שולד געפילן וכו' וכו'.


איך בעט דיר זייער, זאלסט זיך נישט יעצט באשולדיגן און זיך אויפעסן מיט די מחשבות כאילו דו האסט גע'הרג'עט דיין טאטע חס ושלום, און אז דו האסט נישט גענוג געטון פאר אים וכו' וכו'; חס ושלום זיך אויפעסן און זיך באשולדיגן אז דו האסט אים גע'הרג'ט וכו', די סארט מחשבות גרעניצט זיך מיט כפירה.


באשולדיג זיך נישט מיטן עבר, מען קען נישט צוריק ברענגען דעם עבר, טו וואס דו קענסט יעצט טון פאר אים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין לא:): "מכבדו בחייו מכבדו במותו", מען דארף מכבד זיין עלטערן סיי ביים לעבן און סיי נאכן שטארבן, און די ראשונים זאגן (ספר יראים סימן רכא אות ה, בספר תועפת ראם; תניא רבתי, סימן ק; ועוד) אז דאס איז א מצוה מדאורייתא; זאלסט יעדן טאג געבן צדקה פאר די נשמה פון דיין טאטע, און לערן יעדן טאג משניות פאר זיין נשמה; אזוי וועסטו ארויפטראגן די נשמה פון דיין טאטע העכער און העכער.


על פי רוב ליידן מענטשן ווען עלטערן גייען אוועק פון דער וועלט, מען פייניגט זיך מיט די מחשבות, מען רייסט זיך די האר פון קאפ, מען באשולדיגט זיך מיטן עבר; דאס לאזט נישט לעבן. דער הייליגער רבי האט אונז געווארענט נישט צוריק צו קוקן, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר איז שכחה א מעלה", מענטשן רעדן זיך אפ אז זיי האבן נישט קיין גוטע זכרון און זיי פארגעסן וואס איז געווען, מען מיינט אז דאס איז א חסרון, אבער עס איז פארקערט, עס איז נאר א מעלה, ווייל ווען עס וואלט ווען נישט געווען שכחה וואלט מען נישט געקענט דינען דעם אייבערשטן, מען וואלט נישט אויפגעהערט צו טראכטן פונעם פארגאנגענהייט, פון אלע דורכפעלער און אלע פראבלעמען וואס מען איז דורך, דאס וואלט גורם געווען אז דער מענטש זאל נישט וועלן נאכאמאל פרובירן צו זיין אן ערליכער איד, אבער יעצט אז עס איז דא שכחה, קען מען זיך באנייען און אנהויבן פונדאסניי.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#278 - רוף יעדן טאג דיינע עלטערן, שמועס מיט זיי, רעד מיט זיי
כיבוד אב ואם, קאמפיין

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת מטות מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן בין איך אריינגעפארן אין שטאט באזוכן מיינע עלטערן. עס איז אזא מצוה צו גיין צו עלטערן, נישטא קיין גרעסערס פון מחי' זיין עלטערן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל:): "שְׁלֹשָׁה שֻׁתָּפִין הֵן בָּאָדָם, הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, אָבִיו, וְאִמּוֹ, בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אָמַר הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִּבְּדוּנִי", דריי שותפים איז דא אינעם מענטש - דער אייבערשטער, טאטע און מאמע; ווען א מענטש איז מכבד זיינע עלטערן, זאגט דער אייבערשטער: "איך קום וואוינען צווישן אייך, און איך רעכן דאס אזוי ווי איר זענט מיר מכבד".


זאלסט רופן יעדן טאג דיינע עלטערן, שמועס מיט זיי, רעד מיט זיי, דערצייל זיי פון דיין טאג, דערצייל זיי פון דיין משפחה, קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס די מצוה איז. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (שם לא:) דער הייליגער רב יוסף איז געווען בלינד, ער האט נישט געזען ווען זיין מאמע קומט אריין, ער האט אבער זייער גוט געהערט, און ווען ער האט געהערט די קול פון די פוסטריט פון זיין מאמע פלעגט ער זאגן מיט שמחה: "איקום מקמי שכינה דאתיא", לאמיר זיך אויפשטעלן פאר די שכינה.


מיר גרייטן זיך צו די יערליכע קאמפיין, איך קוק ארויס אז דו וועסט מיר העלפן די יאר מער ווי פאראיאר, דו וועסט ארויפשארצן די ארבעל און טון פאר דיין קהילה.


נעכטן איז געווען א צאמקום אין ארץ ישראל פון אנשי שלומינו, אנשי ארץ ישראל זענען זייער ווארעם צו העלפן; איין זאך וויל איך פאררעכטן וואס די אינגעלייט זאגן, זיי רעדן צום עולם מען זאל העלפן דעם ראש ישיבה; זייט מיר מוחל, ענק העלפן נישט מיר, מען העלפט זיך אליין, די געלט וואס קומט אריין פונעם קאמפיין גייט נישט פאר מיין משפחה, דאס גייט פאר די מוסדות; מען העלפט זיך אליין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#277 - פארוואס האט די שידוך זיך נישט אויסגעארבעט?
כיבוד אב ואם, שידוכים, התחזקות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת פנחס, י"ט תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי'


אייער טאטע האט מיר געשריבן א בריוו און געבעטן איך זאל אייך שרייבן אפאר ווערטער, חיזוק.


גלייבט באמונה שלימה אז דאס וואס איר זענט אריבער יעצט מיט די שידוך וכו' - דאס איז אלעס לטובה, און אזוי האט געדארפט זיין; באשולדיגט זיך נישט, איר זענט גארנישט שולדיג. אז מען גייט צו א בעשוי און עס ציט נישט, און מען גייט נאכאמאל און עס ציט נישט - קען מען נישט פארמאכן די שידוך, איר האט גארנישט שלעכט געטון; דעריבער, די ערשטע זאך וואס איך בעט אייך, איר זאלט זיך בשום אין אופן באשולדיגן.


שנית, דאס איז אויך א בחינה פון א שידוך. אזוי ווי מיר ווייסן, ווען דעם רבינ'ס ווייב איז נפטר געווארן און דער רבי איז געווען אין ראדוויל, דער רבי האט געזוכט א שידוך פאר זיך, דעמאלט זענען געקומען אסאך פרויען, אלע האבן געוואלט זיך משדך זיין מיט אים, האט דער רבי דעמאלט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקצה), אז אלע זענען זיינע שידוכים, און יעדער מענטש האט כמה וכמה זיווגים, ביי יעדן איינעם גייט עס אנדערש; אלע שידוכים וואס מען רעדט איז שוין אויך א בחינה פון שידוך, אפילו עס ווערט נישט אויסגעפירט למעשה. קוקט דעם לשון פון רבי'ן: "וְלִפְעָמִים נוֹסְעִים לַעֲשׂוֹת הַשִּׁדּוּךְ וּבְעֵת הַגְּמָר נִפְרָדִים מֵאֵיזֶה סִבָּה", אמאל פארט מען שוין צום שידוך, מען טרעפט זיך און מען מיינט אז עס גייט שוין ווערן, און צום סוף ווערט עס נישט; דארף מען וויסן אז דאס איז אויך געווען א שידוך.


דריטנס, גאר אין נאנטן וועט איר טרעפן אייער שידוך, און איר וועט דעמאלט אזוי לאכן; איר וועט טראכטן אויף צוריק און נישט קענען פארשטיין 'וואס האב איך זיך געזארגט? וואס האב איך געמיינט, איך וועל נישט ווערן א כלה?' איר וועט אזוי דאנקען דעם אייבערשטן אויף יעדע שידוך וואס האט זיך אויסגעלאזט מיט א גארנישט, ביז איר האט באקומען אייער ריכטיגע שידוך.


זייט מכבד אייערע עלטערן, אייער טאטע און מאמע זענען גאר ספעציעלע פיינע מענטשן, איך קען זיי זייער גוט; זאלט איר זיי זייער מכבד זיין, און אז די שידוך האט זיך נישט אויסגעארבעט – זאלט איר טאנצן פאר שמחה, און שמייכלען און שמייכלען, און נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#276 - זיך אליין צונאר לייגן, אבי נישט וויי טון א צווייטן
כיבוד אב ואם, שידוכים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


בנוגע וכו'; דיין טאטע איז א איד א צדיק, ער וויל נישט פארשעמען די מיידל, דעריבער שפילט ער א שיינעם שפיל; ער זאגט אז ער וויל נישט די מיידל זאל אריינפאלן מיט זיין זון וכו' וואס איז אין היכל הקודש וכו', ווען באמת האט ער איין כוונה, ער וויל נישט פארשעמען א מיידל א יתומה.


דיין טאטע שליט"א האט מיר געזאגט, יעדע מאל מען טראגט אים אן א שידוך און אז עס קומט אן נישט גוטע אינפארמאציע, דארף ער אזוי ארום דרייען מיט מעשיות נישט צו פארשעמען די אנדערע זייט; ער איז גרייט זיך אליין צונאר לייגן, אבי נישט וויי טון א צווייטן.


לערן זיך אפ פון די גאלדענע מידות פון דיין טאטע, גיי אין זיינע וועגן; געב זיך אכטונג קיינמאל נישט וויי טון א צווייטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#275 - מען קען ליידן ביטערע צרות פארן מצער זיין עלטערן
כיבוד אב ואם, תודה והודאה, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


מרת ... תחי', קרית ברסלב


דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן פאר אייער טייערער מאן, ער איז א גוטער מענטש מיט גוטע מידות און יראת שמים, נישט יעדער איז זוכה צו דעם, זאלט איר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן.


אויך אייערע עלטערן זענען זייער זייער וואוילע מענטשן, רעדט צו זיי איידל מיט דרך ארץ, ווערט נישט נאכגעשלעפט נאך אייער ברודער וואס רעדט מיט חוצפה, איך ציטער צו טראכטן וואס וועט פאסירן מיט אים, וואס וועלן זיינע קינדער טון מיט אים פאר די שפיכות דמים וואס ער טוט צו ענקער טאטע.


אייך בעט איך, איר זאלט חס ושלום נישט וויי טון אייערע עלטערן, אזוי וועלן אייערע קינדער אייך נישט וויי טון, ווייל ווי אזוי מען פירט זיך צו די עלטערן – אזוי וועט מען האבן ביי די אייגענע קינדער.


גייט צו אייערע עלטערן אויף שבתים און ימים טובים ווען עס איז דא דארט דרך ארץ, אויב עס קומען צו די סעודות געשוויסטער וואס שפעטן און לאכן אינעם פנים פונעם טאטן – זאלט איר נישט דארט זיין, ווייל עס איז א סכנה פאר אייך און פאר אייערע דורות; איין לאך פון א ווערטל אויפן טאטן און מאמען איז סכנת נפשות.


נעמט אן די בריוו, ליינט עס מיט א ניגון פון רחמנות. עס איז דא צוויי וועגן ווי אזוי מען קען ליינען א בריוו, אדער רחמנות'דיג, אדער נישט ריכטיג; איך וויל נאר אייער גוטס, איך וויל נאר איר זאלט האבן נחת פון אייערע קינדער, און אז איר האט רחמנות אויף אייער ברודער, זאלט איר אים זאגן אין מיין נאמען ער זאל תשובה טון און אנהויבן מכבד זיין ענקער טאטע און מאמע, ווייל די וועלט איז נישט הפקר, מען קען ליידן ביטערע צרות פארן מצער זיין עלטערן.


דער אייבערשטער זאגט (קידושין ל:): "מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִּבְּדוּנִי", ווער עס איז מכבד די עלטערן איז דאס אזוי ווי מען איך מיך מכבד.

#274 - פארברענגען נאר מיט די ערליכע פון דיין משפחה
כיבוד אב ואם, חברים, משפחה, יראת שמים, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בלק, ט' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ביסט ביי מיר אזוי טייער, איך האב דיך זייער ליב, דערפאר בעט איך דיר זאלסט אכטונג געבן צו האבן גוטע חברים און אויך פארברענגען נאר מיט די ערליכע פון דיין משפחה. ווייל די חברים - און די מיט וועם מען פארברענגט - האבן א שטארקע איינפלוס, און אפילו דער איידעלער אינגערמאן, אויב זיצט ער מיט שוואגערס וואס רעדן ניבול פה, און מיט חוצפה צו די עלטערן - וועט נישט נעמען לאנג ביז די גאנצע יראת שמים וועט ווערן אפגעקילט.


איך ווייס אז דו ביסט איידל, ערליך וכו', איך געדענק דיך פון ישיבה, דיין יראת שמים, אויך קומסטו פון אן ערליכע שטוב, דיינע עלטערן און דיינע געשוויסטער זענען ערליכע און איידל, וויל איך נישט דו זאלסט ווערן אפגעקילט פון דיין ווייב'ס געשוויסטער.


טייערער ... עס גייט מיר אין לעבן דיין יראת שמים.

#273 - נישט ווערן אויסער זיך ווען די קינדער פארלאנגען און סטראשען
כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, רפואה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע די פראגע אויב דו זאלסט געבן מעדעצין פאר דיין קינד, דו זאגסט אז דו און דיין ווייב האלטן נישט אויס זיין אויפפירונג, עס איז עק וועלט, ענק טראכטן אז דאס איז א געזונט פראבלעם און מען דארף אים געבן מעדעצין.


איך האב געפרעגט דעם מלמד אין חדר, דער מלמד זאגט דיין קינד איז פון די בעסטע קינדער ביי אים אין כיתה, אויב אזוי איז דאס אפשר די עלטערן וואס דארפן זיך לערנען ווי אזוי מען פארלאנגט דרך ארץ און מען בויעט אויף א רעספעקט צו פאלגן; וואלט דער קינד סיי אין שטוב סיי אין חדר געווען נישט מיושב - קען זיין אז דאס איז א געזונט פראבלעם, אבער אז אין חדר און אין סקול צייכענען זיי זיך אויס, און אין שטוב ליידן די עלטערן - דארפן די עלטערן האבן די שטארקקייט נישט צו ווערן אויסער זיך ווען די קינדער פארלאנגען, סטראשען וכו'.


קינדער דארפן וויסן אז "א טאטע זאגט - פאלגט מען", און "אז א מאמע זאגט - פאלגט מען", און נישט ווי ביי די גוים וואס איז פינקט פארקערט; ביי זיי איז "אז א טאטע פאלגט - הייסט מען", און "אז א מאמע פאלגט - הייסט מען", קינדער דארף מען אויסלערנען דרך ארץ פאר עלטערן.


בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג פאר גוטע קינדער, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלכע גוטע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר גוטע קינדער"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען איז זוכה צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.