בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#181 - מען מוז רעדן פון קדושה צו די קינדער
קדושה, חינוך הילדים, אומאן

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מען מוז רעדן צו קינדער פון קדושה, נאר אזוי וועלן זיי אויפוואקסן ערליך און ריין. רעד צו דיינע קינדער זיי זאלן וויסן אז קיינער קען זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, קיינער קען זיי נישט אנרירן אין פריוואטע פלעצער, אפילו די אייגענע געשוויסטער; מען קען היינט נישט וויסן וכו', מען דארף אנגרייטן די קינדער זאלן וויסן אז די זאך פון זיך באהאלטן און זיך שפילן מיט א צווייטנס קערפער - איז א סכנה.


מען מוז רעדן פון קדושה צו די קינדער. דער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער האט קלאר געזאגט פאר זיינע מלמדים זיי זאלן רעדן צו די קינדער אפענע דיבורים פון שמירת הברית, און עס איז דא א באקאנטע שמועס אסיפת מלמדים וואס מען הערט דעם רבי'ן זאגן פאר די מלמדים אז מען מוז רעדן צו די קינדער פון שמירת הברית, און דעמאלט האבן געוויסע גע'טענה'ט אז מען זאל נישט רעדן צו די קינדער פון שמירת הברית, מיטן טענה, אז מען וועט רעדן צו די קינדער וועלן זיי וויסן וכו', האט דער הייליגער רבי געקלאפט אין טיש און געזאגט אז מען דארף יא רעדן, און אז מען רעדט נישט ווייסן נישט די קינדער בכלל פון וואס זיך צו היטן.


ביי יענע אסיפה האט ער דערציילט די מעשה וואס ווערט געברענגט אין תנא דבי אליהו (פרק יח), אליהו הנביא האט דערציילט: איך האב אמאל אנגעטראפן א מלמד וואס האט געהאט זייער אסאך תלמידים - בערך צוויי הונדערט תלמידים; נאך א יאר בין איך צוריק געקומען צו די שטאט פון דעם מלמד, ווען איך האב אויפגעזוכט דעם מלמד זיך צו קענען טרעפן מיט אים האט מען מיר געזאגט אז דער מלמד איז שוין געשטארבן צוזאמען מיט זיין ווייב און קינדער, אזוי אויך זענען אלע זיינע תלמידים געשטארבן. האב איך אנגעהויבן זייער שטארק צו וויינען 'פארוואס דער מלמד מיט זיין משפחה, מיט די תלמידים, זענען אלע געשטארבן', ביז עס איז געקומען צו מיר א מלאך פון הימל און מיר געפרעגט: "אליהו, פארוואס וויינסטו?" האב איך אים געזאגט, "צי דען זאל איך נישט וויינען, אז די אלע זענען געשטארבן...?" האט מיר דער מלאך געזאגט: "וויין נישט אליהו, זיי האבן געטון שמוציגע מעשים, זיי האבן געטון עבירות איינער מיטן צווייטן, זיי האבן פוגם געווען באות ברית קודש דעריבער זענען זיי אלע געשטארבן יונג"; האט דער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמער אויסגעפירט פאר די מלמדים: "דא זעט מען דער חיוב וואס מלמדים האבן צו רעדן צו קינדער פון וואס מען דארף זיך דערווייטערן".


מיר גרייטן זיך שוין צו אונזער נסיעה קיין אומאן זיין ביים רבי'ן ראש השנה, אין זיבן אין דרייסיג טעג פארן מיר קיין אומאן, און אז דו ברענגסט מיט דיינע קינדער זאלסטו אכטונג געבן אויף זיי ווי מען געבט אכטונג אויף די לעבן. עס קומען אין אומאן אלע סארט מענטשן, אלע וואס דארפן תיקונים, מען טאר נישט לאזן די קינדער דארט אויף הפקר, מען מוז האבן פאר זיי א ריינע פלאץ, א ריינע ד' אמות, דעריבער שטעלן מיר שמירה ביי אונזער בנין, אז נאר די אנשי שלומינו וואס מיר קענען זיי - קענען זיין אין בנין, פרעמדע קענען נאר זיין ביים דאווענען, און איך וויל דיר טאקע בעטן זאלסט נישט אויסשפילן די שומרים ווייל דו טוסט זיך אליין אפ, די שומרים זענען געשטעלט צו היטן אויף אונזערע קינדער, זיי נישט קיין אויבער חכם און אוועק שטופן א שומר און אריינברענגען דיינע געסט, דיינע חברים. אויסער דעם וואס איז גניבה, דער בנין איז א פריוואטע פלאץ, נאר ביים דאווענען קען מען קומען אויך נאר אין שול, איך האף דו וועסט טון וואס איז ריכטיג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#180 - רעד מיט זיי, שמועס מיט זיי, טרייב זיי נישט אוועק
חברים, קדושה, חינוך הילדים, תיקונים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט איז א גרויסע יארצייט, די יארצייט פון הייליגן אריז"ל. א איד איז געקומען צום הייליגן אריז"ל בעטן א תיקון אויף זיינע גראבע עבירות רחמנא לצלן, האט אים דער אריז"ל געזאגט ער זאל לערנען יעדן טאג פינף בלעטער תיקוני זוהר, דאס וועט זיין א תיקון פאר אים; זאלסטו זיך צוכאפן צו דעם, נעם דעם תיקון פאר דיר, מאך זיך א שיעור אין ספר תיקונים; דאס זאגן די ווערטער פון תיקונים איז מקדש ומטהר דעם נפש רוח ונשמה.


וואס ביסטו פארנומען מיט אלעס אויסער מיט וואס מען דארף זיין פארנומען? דאס וויכטיגסטע איז די קינדער, געב אוועק דיין צייט פאר דיינע קינדער; רעד מיט זיי, שמועס מיט זיי, טרייב זיי נישט אוועק פון דיר; ווען זיי ווילן זיין מיט דיר שיקסטו זיי אוועק... דיינע חברים זענען ביי דיר מער ווי זיי... די קינדער פרעגן מיר דאס, פארוואס ווען איך רוף מיין טאטע זאגט ער מיר איך האב א בי"פ, איך מוז אראפלייגן ווייל א צווייטער רופט; פארוואס זענען זיי וויכטיגער ווי מיך? זיי פרעגן גוט, זיי זענען גערעכט!


רעד צו דיינע קינדער פון זיך אכטונג געבן פון מניוולים. שיק זיי נישט וואו אימער, איידער דו ווילסט אוועק פארן, בפרט אויף א שבת - זאלסטו טראכטן פון דיינע קינדער, אויב עס לוינט זיי צו צוטיילן, אויב עס לוינט זיי מפקיר זיין. רעד צו זיי אז קיינער קען זיי נישט אנרירן, און ווען דו רעדסט צו זיי זאלסטו נישט רעדן מיט שרעק, אז זיי זאלן נישט באקומען א פחד פון קומען דיר דערציילן; איך האף דו פארשטייסט וואס איך זאג דיר.


אויך זאלסטו געדענקען פון דיינע קינדער - זייערע מלמדים און טיטשערס; זיך באדאנקען און געבן אפאר דאלער. ווייז הכרת הטוב, ווייז זיי ווי דו ביסט זיי מחשיב, און אזוי אויך זאלסטו האבן הכרת הטוב פאר די מוסד, פאר די מנהל, אדמיניסטראטער, מענידזשער, באס דרייווער, קעכער, העלפערס; אזויפיל מענטשן ארבעטן פאר דיר פריוואט, אזויפיל מענטשן לייגן אריין הארץ, קאפ און מח - פאר דיינע קינדער, מען מוז האבן הכרת הטוב, מוהרא"ש זאגט הכרת הטוב ווייזט אויף אלע מידות, און כפיות טובה איז אזוי געפערליך, אזוי געמיין.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף לויפן צו די בחורים, זיי ווארטן אויף מיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#179 - זיך אויפפירן איידל
צניעות, קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישט איידל זיך צו דרייען ביים שווער אין שטוב מיט א נאכט קלייד, און אפילו מען דארף ארויסגיין צו די קינדער; אויב איז דאס נעבן וואו פרעמדע מענער, שווער און שוואגערס דרייען זיך - איז נישט איידל אזוי ארויסצוגיין פון שטוב, אפילו פאר א קורצע צייט.


בנוגע די פראגע אויב ביים זיין פארנומען אין קאך דארף די ערמל זיין ביז די ביין; ווען מען וואשט די כלים און מען קאכט און באקט - קען מען אויפהייבן די ערמל.


בנוגע באדן קליינע קינדער; מען קען בעטן א טאכטער אדער שוועסטער צו באדן קליינע קינדער, און אזוי אויך אויב מען דארף איבערפאקן וכו'; אבער נישט פארקערט, די זין קענען נישט העלפן באדן די שוועסטער, און אויך נישט איבערפאקן משום צניעות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#178 - נישט רעדן מיט פרויען און מיידלעך, אפילו פאר אידישקייט
קדושה, קירוב

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת במדבר, ב' סיון, מ"ו לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בעט דיר ברחמים ובתחנונים, זאלסט נישט רעדן מיט קיין פרויען און מיידלעך אפילו אויף מקרב זיין צום רבי'ן און צום אייבערשטן; דער יצר הרע קומט צום מענטש פארשטעלט, ער וויל הרג'נען דעם מענטש, אים צונעמען די וועלט און יענע וועלט.


האסט מיר געשריבן אז דו האסט מחזק געווען ביי דיין נסיעה אויפן פליגער צוויי מיידלעך וואס האלטן אינמיטן נתקרב ווערן צו אידישקייט, האסט זיי געוואלט מקרב זיין צום רבי'ן; איך בעט דיך ברחמים, האב רחמנות אויף דיר, אויף דיין משפחה און אויך אויף מיר, ווייל אז דו ביסט ביי מיר אין די מוסד וואס וועט דא זיין, עס קען דאך זיין א פארשעמונג אויך אויף די מוסד, אויף די קהילה.


שרייב מיר צוריק און זאג מיר צו אז דו רעדסט מער נישט מיט קיין פרעמדע פרויען, נישט אויף מקרב זיין און נישט אויף מאכן שלום בית.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#177 - זוך א מקוה וואס איז ליידיג
מקוה, קדושה, משניות, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת במדבר, ב' סיון, מ"ו לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בין אזוי צעשוידערט פון ליינען וואס דו ביסט אריבער אלס יונגער בחור פון רוצחים וואס האבן דיך מטמא געווען אין מקוה; ווי קען זיין אזא זאך פאסירן, נאכדערצו ביי די שענסטע און פרומסטע קהילה? וואס איז פשט?! קיינער זעט נישט? נישטא קיין מקוה איד? נישטא קיין גבאים? אלעס איז הפקר?! ווי קען זיין א מקוה אינמיטן שטאט וואו הונדערטער אידן גייען א טאג און עס זאל פאסירן בריש גלי אז מען איז מטמא בחורים.


יעצט ווען דיין טעראפיסט זאגט דיר זאלסט נישט גיין אין מקוה, ווייל דו ביסט נעבעך קראנק מיט די מחלה פון (דברים כח, לד): "וְהָיִיתָ מְשֻׁגָּע מִמַּרְאֵה עֵינֶיךָ אֲשֶׁר תִּרְאֶה", דו קוקסט ווי א משוגע'נער רחמנא לצלן, דו ווילסט וויסן אויב דאס שטימט מיטן הייליגן רבינ'ס ווערטער; ענדערש זאלסטו יא גיין אין מקוה, נאר זוך א מקוה וואס איז ליידיג, זוך א צייט וואס איז ליידיג, וועט דיר זיין גרינגער.


אז דו ווילסט געהיילט ווערן פון די טומאה, זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין לערנען יעדן טאג אכצן פרקים משניות. ווייל ווען מען זינדיגט אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן גייט דער פגם צו די מח. אזוי ווי דער זוהר זאגט (משפטים קי): "סליקא דיסודא עד אבא ואמא", מען פארלירט די מוחין, און דאס קען מען צוריק באקומען דורך לערנען משניות. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג כך וכך, וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס, און רבי נתן פארציילט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "ווען דער רבי האט געזאגט דעם שיחה, האב איך געפרעגט דעם רבי'ן 'צי תורה קען העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן?' האט דער רבי געשריגן אויף מיר און געזאגט: 'דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס'"; אפילו אז א מענטש ליגט נעבעך אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב ער וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך' וועט ער ווערן אן ערליכער איד, און ווי מוהרא"ש זאגט אז ער האט מקובל פון אנשי שלומינו אז ווען די רבי האט געזאגט די שיחה האט ער געמיינט מיט דעם דאס לערנען אכצן פרקים משניות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#176 - רעד צו די קינדער פון קדושה מיט אן עזות דקדושה
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, מ"ב לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


רעד צו די קינדער פון קדושה, רעד מיט עזות דקדושה, ראטעווע דיינע תלמידים זיי זאלן וויסן ווי זיך צו היטן פון משחיתים.


בנוגע וכו'; זאלסט אנרופן די עלטערן דערציילן וואס גייט פאר, וואס דער קינד דערציילט, אז די קאזין די מיידל פון אכצן יאר - נעמט די קינדער און טוט מיט זיי עבירות רחמנא לצלן, זי באצווינגט קינדער ווען זיי קומען ביי זיי אין שטוב השם ישמרינו. רוף די עלטערן, און אויב דער קינד זאגט מען טוט גארנישט - זאלסטו רופן די פאליציי, שטעל זיך ארויס צו ראטעווען דעם קינד.


וואס זאל איך דיר זאגן, איך בין יעצט אהיים געקומען פון ארץ ישראל; וואס איך האב דארט צאמגעהערט פון בחורים וואס לערנען אין ישיבות, וואס איז כלומר'יש די בעסטע פון די בעסטע, ווי פארדארבן די בחורים זענען צווישן זיך, ווי עס איז דא מעשי תועבה השם ישמרינו. די בחורים וויינען: "קיינער האט אונז נישט געזאגט, קיינער האט אונז נישט געלערנט אז אויב איינער וויל אנרירן זאל מען שרייען און אנטלויפן", זיי וויינען: "וואס זענען מיר שולדיג?"


על כן זאלסטו רעדן צו די קינדער פון קדושה, רעד קלאר, זאג נאך די ווערטער וואס שטייט דא: "קיינער קען זיך נישט שפילן מיט דיין קערפער", "קיינער קען דיך נישט אנרירן אויף פריוואטע פלעצער", "קיינער קען דיך נישט נעמען אין זייער בעט", "אז דו גייסט צו א פעטער, מומע, קאזין, זיידע, באבע, דארפסטו וויסן אז קיינער קען דיך נישט רופן אין א פריוואטע צימער און דיך אנרירן אונטער די קליידער, אדער דו זאלסט אים אנרירן אונטער די קליידער", רעד צו זיי אויך פון זיין הייליג, אז "מען טאר זיך נישט אנרירן ביים אות ברית קודש", פארוואס טאר מען נישט אנרירן? "ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער"; די ווערטער זאלסטו זאגן מיט פייער, און רעד צו די קינדער פון שכר ועונש, פון די ברענעדיגע גיהנום און אויך פון תשובה.


איך פאר היינט קיין לעיקוואד געבן א שיעור פאר מלמדים און מחנכים, איך מוז מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#175 - האלטן אן אפענע אויג פון דער נאנט וואו די קינדער שפילן
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, מ"ב לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערע איינוואוינער אין שטעטל וואס וואוינען ביי רחוב ירושלים, ה' עליהם יחיו


איך האף צום אייבערשטן ענק זענען צופרידן און אלעס איז ביי ענק אין בעסטן ארדענונג.


איך הער פון די מלמדים, די קינדער דערציילן, אז יעצט זומער אין די לאנגע שבת נאכמיטאגס און פרייטאג נאכמיטאגס - גייען די קינדער אין די פעלדער, אין די וועלדער, אין פארקלאפטע בודקעס, מען שפילט זיך וכו'; עס איז זייער געזונט די קינדער זאלן שפילן, טאנצן און שפרינגען, בויען בודקעס וכו', אבער מען דארף אנזאגן די קינדער זאלן זיך שפילן איידל און מען דארף האלטן אן אפענע אויג פון דער נאנט, זען אז עס זאל נישט זיין קיין מכשולות.


מען דארף רעדן צו די קינדער זיי זאלן וויסן אז קיינער טאר זיי נישט אנרירן, קיינער טאר נישט שפילן מיט זייער קערפער, און קיינער טאר נישט טון אומאיידעלע זאכן. ברענגט אריין אין די קינדער עזות דקדושה זיי זאלן נישט מורא האבן פון שרייען אויב איינער וויל טון עפעס וואס די תורה לאזט נישט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#174 - רעדן צו די תלמידות פון איידלקייט
קדושה, נייען, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת אחרי קדושים, ח' אייר, כ"ג לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער אז מען האט אנגעהויבן לערנען מיט די תלמידות פאררעכטן קליידער, זיי זאלן קענען פאררעכטן די קליידער פון זייער משפחה סיי יעצט און סיי נאך זייער חתונה, דאס וועט זיי שפארן געלט.


אויך פריי איך זיך צו הערן אז איר נעמט צאם די סעקרעטעריס און בעבי סיטערס שמועסן מיט זיי, זען וואס מען קען מאכן בעסער און בעסער פאר בית פיגא.


איך וויל דערמאנען איר זאלט פערזענליך רעדן צו אלע תלמידות פון רעדן איידל, נישט רעדן פריוואטע זאכן. מען קען נישט יוצא זיין מיט איין מאל האבן גערעדט, די הייליגע חכמים זאגן (ברכות סא.) אויפן פסוק (בראשית ד, ז): "לַפֶּתַח חַטָּאת רֹבֵץ", אז דער יצר הרע זיצט ביים הארץ פונעם מענטש און מוטשעט און מוטשעט צו זינדיגן, און אז מען רעדט איין מאל פון זיך שפילן איידל און פון זיך פירן איידל - איז נישט גענוג, מען דארף רעדן נאכאמאל און נאכאמאל.


עס איז נישט גענוג אז די טיטשערס רעדן פון זיין אפגעהיטן, פון זיך שפילן איידל וכו', די מנהלת דארף אויך ארומגיין אין די קלאסן פון צייט צו צייט רעדן קלאר און דייטליך פון זיך פירן איידל און פון די שעדליכקייט פון נישט געזונטע נאנטקייט פון חבר'טעס און אויך משפחה.


איך בין אייך זייער דאנקבאר פאר אייער מסירות נפש פאר בית פיגא, בזכות וואס איר געבט זיך אזוי אוועק פאר אונזערע טעכטער וועט איר זען נחת ביי אייערע קינדער און קינד'ס קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#173 - האלט דיינע קינדער מיט דיר
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך - עש"ק פרשת אחרי קדושים, י"א אייר, כ"ו לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס קומט די הייליגע שבת, זאלסטו איבערבעטן דיין ווייב, און פון היינט און ווייטער שיין רעדן צו איר, ווייל די שכינה הקודש רוט דארט וואו מען בעט זיך איבער, און וואו עס איז דא שלום, און אז די שכינה הקדושה איז דארט - איז שוין במילא דא אלע ברכות, און מאך שיינע סעודות שבת, זינג זמירות און רעד מיט דיינע קינדער, ווייל די דיבורים וואס מען רעדט שבת האט חן און עס טוט זייער אסאך אויף.


אויך זאלסטו זיי האלטן נעבן דיר ביים דאווענען, און ווי אזוי דו דאווענסט - וועלן זיי דאווענען, אז דער טאטע שמועסט ביים דאווענען און לאכט אפ פון ערליכקייט, וואס קען מען ערווארטן פון די קינדער... חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת כג:), ווער עס האט ליב ערליכע אידן וועט האבן ערליכע קינדער, ווייל קינדער כאפן אויף ביים טאטן וואס ער האט ליב.


א גאנצע וואך האלטן די מלמדים דיינע קינדער, יעצט זומער דארפסטו זיין דער מלמד פון דיינע קינדער ביי די לאנגע פרייטאג נאכמיטאגס און לאנגע שבת נאכמיטאגס. וויסן זאלסטו, די אלע פרייע צייטן ווי שבת נאכמיטאג און פרייטאג נאכמיטאג, איז א צייט וואס קינדער קענען ווערן געשעדיגט פון מנוולים; מען האט מיר דערציילט אזויפיל מעשיות ווי מען איז געפאלן א קרבן פאר א מנוול און ווי דער לעבן איז קאליע געווארן רחמנא לצלן, און אלעס האט זיך אנגעהויבן פרייטאגס און שבתים.


ובכן בעט איך דיר האלט דיינע קינדער מיט דיר, אז דו לייגסט זיך אראפ שלאפן שבת זאלסטו זיי אויך אראפלייגן שלאפן, נישט לאזן גיין ליידיג, און אפילו זיי בלייבן אין שטוב - איז אויך נישט לכתחילה, ווייל גיין ליידיג איז א סכנה, אפילו ביי געשוויסטער וד"ל.


אזוי אויך זאלסטו רעדן מפעם לפעם מיט דיינע קינדער, זיי נאכאמאל דערמאנען אז קיינער קען זיי נישט אנרירן, און אז איינער רירט אן - זאלן זיי נישט מורא האבן צו דערציילן, זיי זאלן קומען דערציילן, און אויך זאלסטו זיי אויסלערנען נישט אנצורירן אות ברית קודש, און ווען דו וואשט דאס קינד און ווען דאס קינד גייט אין בית הכסא - זאלסטו אים מפעם לפעם דערמאנען זיך צו פירן בקדושה ובטהרה.


א פרייליכן שבת.

#172 - אינוועסטיר אין די צוויי זאכן, וועסטו האבן פרנסה
קדושה, שלום בית, פרנסה, פילטער

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת משפטים, י"ח שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


אז דו ווילסט מצליח זיין אין פרנסה - דארפסטו אינוועסטירן אין צוויי זאכן, אין שלום בית און אין שמירת הברית, אנדערש וועט נישט זיין קיין הצלחה, ווייל נאר אז מען איז א שומר הברית און מען איז מכבד די ווייב, מען רעדט שיין - נאר אזוי איז דא וואו די ברכה זאל חל זיין.


שומר הברית מיינט מען אויך היטן די אויגן, לייגן א פילטער אויפן טעלעפאן טעבלעט קאמפיוטער וכדומה, ווייל אז מען האט אין שטוב און אין טאש א וועג צו קוקן אויסגעלאסענע עקלדיגע שמוץ - גייט די שכינה הקדושה אוועק פון שטוב, און ווי קען זיין א ברכה אין שטוב...


אז דער אייבערשטער איז אין שטוב - איז דא א ברכה, איז דא פרנסה, איז דא נחת, איז דא אלעס; אבער אז מען קוקט ניאוף רחמנא לצלן - טרייבט מען ארויס דעם אייבערשטן. אזוי ווי עס שטייט אין די תורה (דברים כג, טו): "וְהָיָה מַחֲנֶיךָ קָדוֹשׁ, וְלֹא יִרְאֶה בְךָ עֶרְוַת דָּבָר, וְשָׁב מֵאַחֲרֶיךָ", דער אייבערשטער זאגט: "איר זאלט זיך פירן הייליג, נאר אז מען איז א שומר הברית וועל איך זיין מיט ענק".


אזוי אויך מיט שלום בית, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.), די פרנסה, די שפע - איז לויט ווי מען איז מכבד די ווייב, מען רעדט שיין, מען פירט זיך מיט דרך ארץ.


איך וויל דיר געבן א ברכה פון עשירות, אבער דו דארפט נאר מאכן די כלי לקבל, זיך פארנעמען די צוויי זאכן; זיין אפגעהיטן די אויגן און טון אלעס עס זאל זיין ליבשאפט אין שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#171 - ווי אזוי רעדט מען צו קינדער פון קדושה?
קדושה, חינוך הילדים, הדרכות, שובבי"ם

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בא, כ"ז טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיר שטייען יעצט אין די טעג פון שובבי"ם וואס איז מסוגל צו מתקן זיין פגם הברית. דארף מען די ערשטע זאך אכטונג געבן רעדן צו די קינדער פון קדושה, זיי זאלן וויסן אז מען טאר נישט אנרירן אות ברית קודש, זיי לערנען ווי אזוי מען באדט זיך, ווי אזוי מען נעמט א שויער און ווי אזוי מען גייט ארויס אין בית הכסא; דאס אלעס דארפן עלטערן אויסלערנען, אז מען טאר נישט אנרירן.


אויך דארף מען אנגרייטן די קינדער זיי זאלן זיך אכטונג געבן אויב איינער, א פרעמדער; א קינד, א בחור, אדער עלטערע - וויל אנרירן השם ישמרינו, אדער וויל מען זאל אים אנרירן השם ישמרינו; מען זאל וויסן ווי צו זיין באשיצט, מען זאל שרייען, מען זאל אנטלויפן און דערציילן.


זיכער די טעכטער דארף מען אויסלערנען צניעות, זיך אכטונג געבן אז קיינער זאל נישט שפילן מיטן קערפער, מיידלעך דארפן א שטארקע שמירה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, ה): "'וְיִשְׁמְרֶךָ' בְּבָנוֹת", א מיידל דארף א שטארקע שמירה; בפרט היינטיגע טעג איז דא אסאך פריצות, דארף מען אכטונג געבן אויף די קינדער, זיי אנזאגן זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון מניוולים און משחיתים.


ווען מען רעדט צו די קינדער פון קדושה דארף דאס זיין בניחותא, נישט מיט איבערגעטריבענע שרעק, נאר קלאר, שטארק און שטרענג; מען דארף זיין איידל, מען דארף זיין ערליך, מען טאר נישט שפילן אזוי און אזוי, מען דארף היטן די אויגן, מען דארף היטן דעם דיבור וכו' וכו'.


האב נישט מורא צו זיין א גוטע שטרענגע טאטע, א ניין זאל זיין א ניין, און א יא זאל זיין א יא; זיי נישט קיין שוואכלינג און פויל, לאז זיך נישט פירן פון די קינדער. מיר וואוינען אין אמעריקע אבער מיר זענען נישט קיין אמעריקאנער, מיר זענען אידן, מיר טוען וואס די תורה זאגט, די תורה זאגט מען זאל לערנען די קינדער דרך ארץ, מען זאל זיי לערנען צו דאווענען און לערנען, מאכן ברכות וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#170 - די בחורים זאלן קומען אין ישיבה אנגעטון איידל
קדושה, ישיבה, הדרכות, קליידער

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שמות, ט"ו טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... שליט"א


זע אז די בחורים אין ישיבה זאלן קומען אין ישיבה אנגעטון איידל, אלע זאלן קומען מיט איידעלע שיך, מיט איידעלע קליידער.


איך וואונדער זיך ווען איך זע בחורים און קינדער פון אנשי שלומינו פון איידעלע שטיבער - טוען זיך אן אזוי אינטערעסאנט, זיי קומען אין ישיבה מיט ארבעט'ס קליידער, ארבעט'ס שיך; איך וויל דו זאלסט זיי לערנען וואס איז ריכטיג.


יעצט שובבי"ם זאלסטו רעדן צו די בחורים פון קדושת הברית, מאך זיכער ווען דו רעדסט זאלן אלע זיין, ביים רעדן פון קדושת היסוד טאר קיינער נישט פעלן, רעד צו זיי מיט א רשפי אש שלהבת-יה, זיי זאלן וויסן מען טאר נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, דער אייבערשטער האט זייער פיינט זימה (סנהדרין צג.), און מען זאל נישט קוקן וכו' וכו'.


אשרינו אז אונזער פלאג און מיה איז אויף נצחיות.

#169 - פרנסה ווענדט זיך אין שמירת הברית
קדושה, פרנסה, תיקון הכללי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חיי שרה, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


פרנסה האט נישט צוטון מיט וויפיל מען ארבעט און ווי קלוג מען איז, פרנסה האט מיט תיקון אות ברית קודש. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן כט), ווער עס איז מתקן אות ברית קודש איז זוכה צו 'מן', צו לחם מן השמים, צו פרנסה בנקל, אין שמירת הברית איז אלעס תלוי; אז מען איז מתקן תיקון הכללי, "מִמֵּילָא יְתֻקַּן הַכֹּל בִּפְרָט".


דערפאר האט מוהרא"ש זכותו יגן עלינו איינגעפירט אין אלע שולן היכל הקודש, אז נאך שחרית זאל מען זאגן די תיקון הכללי, נישט אויסטון די תפילין ביז נאך די תיקון הכללי, ווייל אין דעם איז אלעס אנגעהאנגען.


זאלסטו זיך אזוי פירן, מהיום והלאה טו נישט אויס די תפילין נאר נאכן זאגן די תיקון הכללי. זאג די צען קאפיטלעך תהילים, די תיקון הכללי [קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ], דאס וועט דיר ברענגען פרנסה בנקל, און צו אלע ישועות און יעדן פרט.

#168 - רעדן צו די קינדער פון קדושה, און זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גאנץ שבת זאלסטו נאר זיין פרייליך, אז דו ביסט א איד און אז דו היטסט שבת, און פאר אלע חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט דיר.


בעט איבער דיין ווייב, זאג איר אז דו האסט חרטה פארן איר וויי טון, און זאג איר צו אז דו וועסט איר מער נישט וויי טון. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.) אויפן פסוק (בראשית יב, טז): "וּלְאַבְרָם הֵיטִיב בַּעֲבוּרָהּ", אז די שפע, די געלט - קומט בזכות וואס מען רעדט שיין אין שטוב, מען רעדט מיט דרך ארץ, מיט כבוד, אזוי ווי ערליכע אידן רעדן צו די ווייב.


רעד צו דיינע קינדער פון קדושה, רעד צו דיינע טעכטער קלארע ווערטער, אז קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אויב איינער קיצלט איר און באטאפט איר זאל זי דערציילן, און געב אכטונג זי זאלן נישט האבן לאנגע שעות פון גיין ליידיג. זיי נישט קליגער פון די חכמים, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות נט:): הַבַּטָלָה", גיין ליידיג, "מְבִיאָה לִידֵי זִימָה", ברענגט צו שמוץ; דעריבער זענען מיר מקפיד נישט צו לאזן די קינדער אליין לאנגע שעות פרייטאג נאכמיטאג, שבת נאכמיטאג - אן דעם וואס די עלטערן זאלן זיין מיט זיי, לערנען אדער פארברענגען, ווייל אז די קינדער גייען ליידיג קומט מען צו עבירות.


זאלסט טון ביידע, סיי רעדן צו די קינדער פון קדושה, און אויך זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות. לייג זיי שלאפן פרייטאג נאכמיטאג און שבת נאכמיטאג, גאנצע משפחות גייען צוגרינד צוליב דעם וואס די עלטערן זענען פויל צו מחנך זיין, און אז א ברודער א בחור וועט טשעפען די שוועסטער און שפעטער וועט זי חתונה האבן און ליידן, און דערציילן דעם מאן, דעמאלט וועט די גאנצע משפחה צעפאלן, און ווער איז שולדיג? אויבנאויף דער בחור, אבער באמת זענען די עלטערן שולדיג וד"ל.


א גוט שבת.

#167 - אן עבירה איז שרעקליך הארב, אבער מען קען תשובה טון
קדושה, שטעטל, תשובה, ישיבה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך פריי זיך זייער צו הערן די שיינע גריסן אז די ישיבה אין שטעטל האט זיך אנגעהויבן מיט גרויס הצלחה, און אז דו לייגסט אריין אין די בחורים יראת שמים און מידות טובות, אזוי ווי מיר האבן מקבל געווען פון מוהרא"ש, וואס האט אונז איבערגעגעבן די לימודים פון הייליגן רבי'ן.


איך וויל דיר בעטן זאלסט רעדן צו די בחורים פון שמירת אות ברית קודש, רעד צו זיי מיט רשפי אש שלהבת, רעד צו זיי ווי גליקליך די לעבן איז ווען מען איז אפגעהיטן, און ווי מען ליידט און מען ליידט אין לעבן אויב מען איז פוגם בברית, מען איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן; מען ווערט פארארעמט, מען ווערט א שלעכטער, א נערוועזער, און מען ווערט דערווייטערט רחמנא לצלן.


ווען דו רעדסט צו זיי פון שמירת אות ברית קודש, ווי הארב דאס איז - זאלסטו בחדא מחתא רעדן פון תשובה, אז עס זאל נישט ארויסקומען קיין מכשול, בחורים זאלן נישט ווערן מיואש אויף וואס איז געווען לשעבר; אלץ ווען מען רעדט פון די חומר הענין - דארף מען געבן א וועג לתשובה. אזוי ווי מיר געפינען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (עבודה זרה י:) אנטונינוס האט געשיקט פאר רבינו הקדוש א גרינצייג וואס הייסט גרגירא, רבינו הקדוש האט פארשטאנען אז אנטונינוס וויל אים עפעס דא שיקן א סוד, עפעס א שאלה. רבינו הקדוש האט פארשטאנען אז אנטונינוס'ס טאכטער וואס הייסט גירא האט געטון אן עבירה און איר טאטע אנטונינוס וויל וויסן וואס צו טון, האט רבינו הקדוש צוריק געשיקט א גרינצייג כוסברתא, רש"י זאגט, כוס מיינט שחט, ברתא טאכטער; האט אנטונינוס צוריק געשיקט א גרינצייג כרתי, צו מרמז זיין אז מיינע קינדער וועלן דאך פארשניטן ווערן, האט רבינו הקדוש צוריק געשיקט א גרינצייג חסא, האב רחמנות אויף איר. די ראשונים פרעגן אויף רש"י, וואס איז פשט, אויב האט רבינו הקדוש געהאלטן אז מען דארף איר באשטראפן - וואס האט ער צוריק געצויגן? זיי זאגן אנדערע פשטים אין די גמרא. איך האב געטראכט לויט ווי מוהרא"ש לערנט אונז, לויט ווי מען זעט אין די בריוו, ווי מוהרא"ש ענטפערט ווען מען פרעגט אים אז מען איז נכשל געווארן אין עבירות, ערשטנס איז דאס זייער שארף, כוסברתא, אז מען טוט די עבירה באקומט מען אן עונש, מען שטארבט, נאכדעם וויל מען דאך נישט אוועק שטופן דעם מענטש, עס זאל ווערן כרתי, ענדיגט מען מיט חסא, והבן למעשה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#166 - מלמדים דארפן רעדן צו די קינדער פון קדושת הברית
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת נח, כ"ה תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער מלמד ... נרו יאיר


איך האב נישט קיין ווערטער דיך צו דאנקען אויף אלעס וואס דו טוסט מיט אונזערע קינדער, אזויפיל יראת שמים לייגסטו אריין אין זיי, אזויפיל הארץ, אזויפיל כח; דער אייבערשטער זאל דיר געבן אסאך כח צו קענען ווייטער אנגיין מיט די הייליגע ארבעט.


אז דו זעסט א קינד שפילט זיך מיט א צווייטע קינד נישט איידל, זיי קיצלען זיך נישט איידל, און אזוי ווייטער, זאלסטו דאס גלייך אפשטעלן און רעדן צו די קינדער פון זיין איידל, דאס איז דיין פליכט בתורת מלמד; איך פארלאנג פון אלע אונזערע מלמדים זאלן רעדן מיט די קינדער פון קדושת הברית, ויפה שעה אחת קודם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#165 - רעד צו דיינע קינדער פון שמירת הברית
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה א', ז' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רעד צו דיינע קינדער פון שמירת הברית, זיי זאלן זיך אכטונג געבן וכו', קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אז דו זעסט ווי זיי שפילן זיך און מען רירט זיך צו סאך אן וכו' - זאלסטו זאגן און זיין שטרענג.


רעד צו דיינע טעכטער זאלן זיך זייער אכטונג געבן אפילו פון נאנטע, אפילו פון ברידער, ווייל די דור פאלט אזוי נידריג, מען מוז האלטן אן אפן אויג וואס טוט זיך ביי די קינדער.


לאז זיי נישט גיין ליידיג אין די ערבי שבתים און די לאנגע שבת נאכמיטאגס, לייג זיי שלאפן אדער בלייב אויף מיט זיי, שפיל מיט זיי, לאז זיי נישט הפקר; רוב צרות וואס קינדער פאלן אין קדושה - איז שבת נאכמיטאג און פרייטאג נאכמיטאג, ווען די עלטערן שלאפן און די קינדער גייען ליידיג, און פון גיין ליידיג פאלן זיי אין טומאה, זיי זענען פוגם בברית רחמנא לצלן.


מארגן וועט די שיעור זיין אין שטעטל אין קרית ברסלב.


א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#164 - רעד צו דיינע קינדער פון קדושת הברית
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, שבת קודש, ראש השנה, מנהגים, כעס, פדיון נפש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מאך שיינע שבת'דיגע סעודות מיט דיין משפחה; די איין מאל א וואך וואס דער טאטע זיצט מיט די קינדער, דארף מען אויסניצן די צייט פאר חינוך הבנים והבנות, רעדן מיט זיי, שמועסן מיט זיי, אריינלייגן אין זיי מידות טובות ויראת שמים.


געב זיך אכטונג פון וואס דער הייליגער רבי רעדט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן א), פון קנאת המלאכים; ביי די שבת'דיגע סעודות איז דא א שטארקע קנאה פון די מלאכים, זיי זענען זייער מקנא אונזערע שיינע סעודות, פרובירן זיי אראפ צו ווארפן דעם מענטש אין כעס און אין מחלוקות, און פון דעם ווערט קריגערייען ביי די שבת'דיגע סעודות, פון די קנאה פון די מלאכים וואס פארגינען נישט דעם מענטש זיין דביקות צום אייבערשטן.


ליבער ברודער געב זיך זייער אכטונג נישט צו ווערן בכעס, פארמאך זיך דיינע אויגן מיט ביטול צום אייבערשטן, זינג די זמירות מיט א בענקעניש צום אייבערשטן, פארגעס פון אלצדינג, פארגעס פון אלעס ארום דיר, וועסטו זוכה זיין אז די שכינה הקדושה וועט זיין ביי דיין שבת טיש.


רעד צו דיינע קינדער פון קדושת הברית, עס ליגט א חוב אויף עלטערן צו רעדן צו די קינדער זיי זאלן חס ושלום נישט אריינפאלן אין די הענט פון מניוולים, מען ווייסט גארנישט וואס טוט זיך; עס איז נישט שייך נאכצוגיין די קינדער פיר און צוואנציג שעה, וואס יא? מען דארף רעדן מיט זיי, זיי זאגן זיי זאלן וויסן פון קדושת הברית, נישט אנרירן דעם אות ברית קודש און נישט קוקן אויפן אות ברית קודש, און אויב חס ושלום א פרעמדער וויל אנרירן אדער הייסט אים אנרירן ביי אים - זאל ער אנטלויפן און נישט מורא האבן צו דערציילן, וועט אים גוט זיין. עס איז שווער צו רעדן פון די זאך, אבער אז מען רעדט נישט און די קינדער פאלן א קרבן פאר א מניוול - ווילסטו נישט טראכטן ווי שווער עס וועט זיין.


מען גרייט זיך שוין צום גרויסן יום הדין ראש השנה, מיר פארן קיין אומאן צום הייליגן רבי'ן, איך וויל דיר שרייבן פון די הנהגות ביי אנשי שלומינו:


ערב ראש השנה פירט מען זיך צו געבן פדיון נפש, דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן ריד), "ערב ראש השנה איז גוט צו מאכן פדיון נפש", נאך האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקלט): "טוב מאד ליתן בכל עת על פדיונות לצדיקים", עס איז זייער גוט צו מאכן שטענדיג א פדיון, "ואפילו שלא בעת צרה חס ושלום", אפילו מען האט נישט עפעס א ספעציעלע צרה, מען זעט גרויסע ישועות, און דער רבי האט געזאגט אז די אונגארישע אידן געבן אסאך פדיונות פאר צדיקים, דעריבער זעען זיי שטענדיג ניסים, זיי זעען ישועות.


א גוט שבת, א גוט געבענטשט יאר.

#163 - נישט קיין סתירה צו פארלאנגען צניעות און געבן ליבשאפט
צניעות, קדושה, מוסדות, הדרכות, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישט קיין סתירה פארלאנגען צניעות און געבן ליבשאפט, מען דארף ביידע אינאיינעם; סיי געבן גוטע ווערטער און סיי פארלאנגען צו גיין אנגעטון איידל.


די צעבראכענע תלמידות וואס קומען ארבעטן אין סקול דארף מען פון איין זייט זאגן קלאר ווי אזוי א אידישע טאכטער גייט אנגעטון, און נאר אז מען איז איידל קען מען אריינקומען אין די פיר ווענט פון בית פיגא, חס וחלילה אז עס וועלן קומען אידישע טעכטער אויסגעשניטן אדער מיט דורכזיכטיגע שטרומפ, קורץ, אויסגעפאסט; וועט די שכינה אוועק גיין פון בית פיגא, מען דארף שטיין אויף דעם אן קיין אויסנאם, אבער אין די זעלבע צייט דארף מען זיי באגיסן מיט ווארעמע ליבליכע ווערטער, זיי אויפהייבן און אויסלויבן, און זיי זאגן אז דער אייבערשטער האט זיי יא ליב; ווייל נאר מיט ליבשאפט קען מען אויסהיילן נשמות ישראל.


בנוגע רעדן פון קדושה וכו'; ענדערש רעדן באזונדער אין יעדע קלאס ווי איידער רעדן פאר אלע קינדער אינאיינעם. די זאכן דארף מען רעדן לויט די יארגאנג; ביי די יונגערע רעדט מען לויט זייער פארשטאנד, און ביי די עלטערע דארף מען שוין רעדן מער קלארער וכו'.


נאך א זאך, עס איז וויכטיג צו רעדן פון קדושה וטהרה מפעם לפעם, מען קען נישט יוצא זיין מיט איין מאל רעדן, מען דארף כסדר רעדן צו זיי פון זיך אכטונג געבן פון נישט געזונטע פריינדשאפט, מען דארף רעדן פון נישט גיין איבערנעכטיגן מיט חבר'טעס, און אויב עס מאכט זיך אן אויסנאם, מען מוז יא גיין - דארף מען שלאפן מיט יראת שמים, יעדער שלאפט אין זייער בעט וכו' וכו'.


די וויכטיגסטע זאך פאר א מנהלת איז, האבן א פערזענליכע קשר מיט יעדע ארבעטער אין סקול; אנגעהויבן מיט די טיטשערס, סעקרעטעריס, העלפערס און באס טיטשערס; מען מוז יעדע וואך האבן גערעדט מיט יעדן איינעם באזונדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#162 - פרויען הצלה
קדושה, שטעטל, הצלה, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חקת, ב' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב הנאה אז איר האלט מיט די פראגראם וואס מיר מאכן יעצט, אויסלערנען פאר א גרופע ערליכע פרויען ביי אונז אין שטעטל זיך צו לערנען ווי צו קענען זיין א "הצלה וואלענטיר". מענטשן מאכן חוזק פון "פרויען הצלה", אבער אז מען טראכט אריין - איז דאס נישט קיין חוזק; ווייל ווען מען דארף לויפן ראטעווען א נפש בישראל - לויפן מענער, ווייל ווער עס קען שנעלער קומען און שנעלער העלפן - זכה לו, אבער ווי עס שטעלט זיך ארויס - איז ניין און ניינציג פראצענט פון הצלה רופן - נישט קיין פיקוח נפש, איז זיכער בעסער אויב מען דארף באהאנדלען א פרוי און עס איז דא אין שטעטל א גרופע פון צוואנציג דרייסיג פרויען וואס קענען באהאנדלען, דאס איז זיכער מער צניעות'דיג.


איך ווייס עס וועלן זיין לצים וואס וועלן דאס אוועק מאכן, אבער מוהרא"ש האט אונז געלערנט דעם כלל: "לאכן לאכט דער וואס לאכט ביים סוף"; מען האט געלאכט ווען איך האב געעפנט די חדר, מען האט געלאכט ווען איך האב געעפנט די בית פיגא, מען האט געלאכט ווען מיר האבן געעפנט די שטעטל, און מען האט גאר שטארק געלאכט ווען מיר האבן אנגעהויבן חתונה מאכן אין שול וכו' וכו'; אבער לאכן לאכט דער וואס לאכט ביים סוף, און אז דאס וועט ברענגען קדושה וטהרה - בין איך גרייט צו זיין דער חוזק.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#161 - אז מען פאלגט די עצות פונעם כהן, פון צדיק, ווערט מען ריין
קדושה, שלום בית, צדיקים, חסידות ברסלב, תשובה, היכל הקודש, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, סיפורי צדיקים, מסורה, אמונת חכמים, ספרי ברסלב, מנהגים, פסח, שבת פרה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת צו, שבת פרה, י"ט אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


די וואך שבת רייניגן מיר זיך, אלס א הכנה אויפן יום טוב פסח; ווי אזוי רייניגט מען זיך פון טומאת מת? דורך דעם כהן, דורכ'ן צדיק; אז מען פאלגט די עצות פונעם כהן, פון צדיק - ווערט מען ריין פון טומאת מת.


דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רמב) אז טומאת מת איז שלעכטע מחשבות, מחשבות פון ניאוף רחמנא לצלן; און נאר דער כהן קען רייניגן פון דעם.


טייערע חברים, טייערע ברידער, געדענקט וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, וואס איז חסידות ברסלב, וואס איז היכל הקודש; נאר אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים קען מען זיך פאררופן פון רבינ'ס לייט, אז מען לערנט נישט דעם רבינ'ס ספרים - האט מען גארנישט מיטן רבי'ן.


מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז רבי נחמן טולטשינער זכר צדיק לברכה געפארן מיט איינעם יוסל פאראנטשיק; אזוי שמועסנדיג האט ער דערציילט פאר רבי נחמן טולטשינער אז ער האט גוט געקענט דעם רבי'ן, ער איז געווען נאנט צום רבי'ן, און רבי נחמן טולטשינער האט דערציילט פאר רבי נתן אז ער האט געטראפן א איד יוסל פאראנטשיק וואס האט געקענט דעם רבי'ן, און ער אזי אים מקנא, האט רבי נתן געלאכט און געזאגט: "יוסל פאראנטשיק האט געקענט דעם רבי'ן? יוסל פאראנטשיק האט 'געזען' דעם רבי'ן, דו 'קענסט' דעם רבי'ן, דו ביסט נאנט צום רבי'ן, דו לערנסט די ספרים פון רבי'ן - איז דער רבי מיט דיר.


ביי פרישע מקורבים קען זיין מען זאל זיך טועה זיין, מען זאל זיך אנכאפן אין נישט וויכטיגע זאכן, מען איז משנה פון די זאכן וואס מען האט געזען ביי די עלטערן, מען כאפט זיך אן אויף נישטיגע זאכן; זאלט איר וויסן און געדענקען אז ברסלב'ע חסידות איז נישט צו פארמינערן פון שיינע מנהגים און די וועג ווי מען האט געזען ביי עלטערן, ברסלב'ע חסידות איז נאר אריינבלאזן חיות צו לעבן מיטן אייבערשטן, לעבן מיט תכלית, און נאר אז מען לערנט די ספרים - האט מען שייכות מיטן רבי'ן. אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קצב): "פָּנָיו שִׂכְלוֹ וְנִשְׁמָתוֹ נִמְצָאִים בְּתוֹךְ סִפְרוֹ", די פנים, שכל און נשמה פונעם צדיק - געפינט זיך אין זיינע ספרים; קומט אויס אז איינער וואס לערנט די ספרים פונעם הייליגן רבי'ן, - דער קען דעם רבי'ן און ער איז א ברסלב'ער חסיד, אבער אז מען לערנט נישט די ספרים - האט מען נישט קיין שייכות מיטן רבי'ן.


טייערע ברידער, שטארקט אייך מיטן לערנען ענקערע שיעורים בכל התורה כולה אויפן סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בריש ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי, שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק, שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִיקָר, רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", מיין ליבער איידעם, איך בעט דיר זייער, זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און שלחן ערוך, זאלסט חס ושלום נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר און פון עיקר א טפל; זעט מען וואס דער רבי האט געוואלט און וואס עס איז געווען ביים רבי'ן אן עיקר - נאר תורה, תפילה ויראת שמים.


געבט אכטונג אין די פארנומענע ערב יום טוב טעג צו העלפן די ווייב ארויסטראגן די חמץ און אריינברענגען דעם פסח, פירט אייך אויף ערליך. אז מען שרייט אויף די ווייב - איז מען א שגץ; אפילו מען גייט מיט א ירושלימ'ער קאפטן, איז מען א שגץ מיט א קאפטן; אז מען טשעפעט די ווייב - קען מען נישט זיין אין היכל הקודש, מען מוז זיך פירן מיט דרך ארץ און יראת שמים. רעדן מיט גרויס דרך ארץ, מען מוז רעדן שיין, מען קען נישט שרייען און טשעפען.


איך דארף מקצר זיין.


א פרייליכן שבת.

#160 - אז מען רעדט צו א פרעמדן, שטערט עס די שלום בית
קדושה, שלום בית, טערעפי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויקהל, כ"ו אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס אז נישט כדאי דו זאלסט צופיל רעדן מיט דיין שוועגערין. איך ווייס דו ווילסט איר נאר העלפן, דו מיינסט נישט קיין שלעכטס, זי גייט אריבער א שווערע ביטערע צייט, זי ליידט פון איר מאן, דאך איז נישט כדאי צופיל צו רעדן מיט איר, ווייל די טבע פון א פרוי איז אז זי דארף צו איינעם רעדן און איינער זאל איר געבן די געפיל וכו' וכו', און אז דו הערסט איר אויס שעות אויף שעות, קען זיין אז דאס אליין איז דער גורם זיי זאלן זיך קריגן.


דאס איז דער חורבן פון טעראפי; מענטשן צאלן געלט פאר טעראפי, נישט נאר עס העלפט נישט, נאר דאס מאכט די חורבן, עס לאזט נישט מאן און ווייב ווערן איינס, עס לאזט נישט עלטערן מיט קינדער זיין אויף די געזונטע וועג, מען נעמט די חיות, די סיפוק - פון רעדן צו א פרעמדער און צאלן גראב געלט השם ירחם.


איך וועל רעדן מיט דיר פנים בפנים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#159 - חס ושלום צו גיין צו די קאנצערט בתערובות
צניעות, קדושה, שלום בית, מוזיק

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תשא, י"ט אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מאנסי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע די קאנצערט וואס גייט זיין קומענדיגע וואך וכו'; חס ושלום צו גיין צו די קאנצערט, עס גייט זיין בתערובות מענער און פרויען, ווי מעג מען גיין?! חס ושלום צו גיין צו די קאנצערט. וויפיל צרות קומען אויף די וועלט צוליב דעם וואס מען קומט זיך צוזאם בתערובות, מען זינגט אינאיינעם רחמנא לצלן, די גאנצע גזירה פון די צייטן פון מרדכי און אסתר וואס המן הרשע האט געוואלט אויס'הרג'ענען כלל ישראל - איז געקומען ווייל אידן זענען געגאנגען צו די קאנצערט פון אחשורוש, וואס איז געווען דארט עבירות.


אז דיין ווייב בעט דיר צו גיין - זאלסטו איר זאגן אז דו ווילסט נישט קיין צרות אין לעבן, דו גייסט נישט אויף די פלעצער, און אז זי הערט דיך נישט אויס, זי זאגט זי גייט אליין - זאלסטו איר נישט טשעפען, נאר גיי אין א ליידיגע שול, עפן די ארון הקודש און וויין צום אייבערשטן עס זאל אריינגיין א רוח טהרה אין איר, און ענק זאלן לעבן מיט יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#158 - עס איז נישט גוט אז יונגע קאפלעך זאלן זיך צוזאמקומען
קדושה, שלום בית, שטעטל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת משפטים, שובבי"ם, כ"ו שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך וויל דיר זייער בעטן זאלסט נישט גיין פרייטאג צו נאכטס מיט דיין ווייב צו באטעס וואס יונגע קאפלעך קומען זיך צוזאם, עס איז נישט קיין גוטע זאך, עס איז נישט געזונט; בלייב אין שטוב מיט דיין ווייב פריוואט בקדושה ובטהרה.


די שטעטל האב איך געבויט עס זאל זיין א פלאץ פאר יראת שמים, אינגעלייט זאלן קענען לעבן מיט די ווייב הייליג און ריין, יעצט אז איך הער אז מען קומט זיך צוזאם אינאיינעם קאפלס - מאכט מיר דאס טראכטן 'א שאד מיין הארעוואניע', עס מאכט מיר טראכטן פון אפלאזן רעדן מיט תלמידים און אויפהערן אוועק געבן מיין צייט פאר דעם.


איך בעט דיר זייער, גיי נישט אריין אין א פרעמדע שטוב; אז עס איז דיר אומעטיג אין שטוב (באורד) - קענסטו גיין צו דיינע עלטערן, אדער צו דיין ווייב'ס עלטערן, אדער צו א זיידע אדער א באבע, אבער נישט צו קיין חברים, עס איז א גרויסע סכנה; עס זעט אויס ווי א נישט שלעכטע זאך, אבער עס ענדיגט זיך זייער ביטער.


ביטע מיר צוריק שרייבן אז דו גייסט לעבן פריוואט מיט דיין ווייב, און נישט אריינמישן קיין חברים אין דיין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#157 - מאכט זיך א גדר נישט צו קוקן אייער בעל הבית אין פנים
קדושה, שלום בית, פרנסה, שמירת עינים, אפיס

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע וכו'; מאכט זיך א גדר נישט צו קוקן אייער בעל הבית אין פנים, נאר ווען איר דארפט אדורכרעדן מיט אים זאכן פון די ביזנעס – זאלט איר אראפקוקן און בשום אין אופן קוקן אויף אים; ביי פרויען איז אויך דא די מצוה פון זיך היטן די אויגן.


וואס פעלט אייך אויס צו גיין ארבעטן? איר זאגט דאך אליינס אז אייער שלום בית איז נישט ווי אמאל, איר טראכט פונעם בעל הבית מער ווי פון אייער מאן השם ישמרינו; ענדערש בלייבט אין שטוב און טראכטס פונעם אייבערשטן און פון אייער מאן.


אז איר וועט זיך מאכן די גדר פון נישט קוקן אין אפיס דעם בעל הבית אין פנים - וועט צוריק ווערן אייער שלום בית אזוי ווי אמאל; אייער מאן וועט שיינען פאר אייך מיט אלע חן פון דער וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.