בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#7 - רעדן צו די קינדער פון קדושה, און זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גאנץ שבת זאלסטו נאר זיין פרייליך, אז דו ביסט א איד און אז דו היטסט שבת, און פאר אלע חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט דיר.


בעט איבער דיין ווייב, זאג איר אז דו האסט חרטה פארן איר וויי טון, און זאג איר צו אז דו וועסט איר מער נישט וויי טון. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.) אויפן פסוק (בראשית יב, טז): "וּלְאַבְרָם הֵיטִיב בַּעֲבוּרָהּ", אז די שפע, די געלט - קומט בזכות וואס מען רעדט שיין אין שטוב, מען רעדט מיט דרך ארץ, מיט כבוד, אזוי ווי ערליכע אידן רעדן צו די ווייב.


רעד צו דיינע קינדער פון קדושה, רעד צו דיינע טעכטער קלארע ווערטער, אז קיינער זאל זיך נישט שפילן מיט זייער קערפער, און אויב איינער קיצלט איר און באטאפט איר זאל זי דערציילן, און געב אכטונג זי זאלן נישט האבן לאנגע שעות פון גיין ליידיג. זיי נישט קליגער פון די חכמים, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות נט:): הַבַּטָלָה", גיין ליידיג, "מְבִיאָה לִידֵי זִימָה", ברענגט צו שמוץ; דעריבער זענען מיר מקפיד נישט צו לאזן די קינדער אליין לאנגע שעות פרייטאג נאכמיטאג, שבת נאכמיטאג - אן דעם וואס די עלטערן זאלן זיין מיט זיי, לערנען אדער פארברענגען, ווייל אז די קינדער גייען ליידיג קומט מען צו עבירות.


זאלסט טון ביידע, סיי רעדן צו די קינדער פון קדושה, און אויך זען זיי זאלן נישט האבן ליידיגע שעות. לייג זיי שלאפן פרייטאג נאכמיטאג און שבת נאכמיטאג, גאנצע משפחות גייען צוגרינד צוליב דעם וואס די עלטערן זענען פויל צו מחנך זיין, און אז א ברודער א בחור וועט טשעפען די שוועסטער און שפעטער וועט זי חתונה האבן און ליידן, און דערציילן דעם מאן, דעמאלט וועט די גאנצע משפחה צעפאלן, און ווער איז שולדיג? אויבנאויף דער בחור, אבער באמת זענען די עלטערן שולדיג וד"ל.


א גוט שבת.

#6 - פארמאך אלעס פרייטאג ביי חצות, העלף אנגרייטן פאר'ן גרויסן גאסט
שבת קודש, פרנסה, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


פרייטאג זאלסטו נישט ארבעטן נאך חצות. פארמאך אלעס ביי חצות, גיי אהיים העלפן אנגרייטן די שטוב פאר די גרויסע גאסט, שבת מלכתא.


שבת איז ווי א חתונה; אז מען האט א חתונה - גרייט מען זיך דערצו פאראויס, מען לייגט זיך אראפ שלאפן, מען באדט זיך און מען טוט זיך אן שיינע קליידער, מען ווארט נישט אויף די לעצטע מינוט; כל שכן ווען עס קומט די הייליגע שבת - דארף מען זיך גרייטן ווי עס פאסט, אויפצונעמען די שבת.


אויף וואס האסטו אן אייגענע ביזנעס, אויף ארבעטן ווי א פערד - יוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ"?! עס שטייט קלאר אין הלכה, אן ארבעטער מעג ארבעטן פרייטאג שפעטער ווי מן המנחה ולמעלה, אבער א בעל הבית, איינער וואס ארבעט פאר זיך - זאגט דער מחבר (שלחן ערוך אורח חיים סימן רנא, סעיף א): "הָעוֹשֶׂה מְלָאכָה בְּעֶרֶב שַׁבָּת מִן הַמִּנְחָה וּלְמַעְלָה", דער וואס ארבעט ערב שבת שפעטער ווי זמן מנחה, "אֵינוֹ רוֹאֶה סִימַן בְּרָכָה", וועט נישט זען קיין ברכה אין די געלט; דאס הייסט אפילו ער וועט פארדינען פון די ארבעט - וועט ער פארלירן ערגעץ אנדערש. עס זענען דא צוויי שיטות וואס מיינט זמן המנחה, "יֵשׁ מְפָרְשִׁים מִנְחָה גְּדוֹלָה, וְיֵשׁ מְפָרְשִׁים מִנְחָה קְטַנָּה"; על כל פנים ביי דיין פאל וואס דו ארבעטסט פאר דיר, וואס דארפסטו ארבעטן ביז שפעט און אריינגיין אין שבת אויסגעמאטערט און אויסגעקוועטשט? ענדערש פארמאך דיין געשעפט ביי חצות און גיי גרייט זיך צום גרויסן גאסט.


איך האב דיך נישט פארפירט ביז אהער, מעגסטו מיך אויסהערן און פאלגן, דו וועסט נאר פארדינען דערפון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5 - גיין אין מקוה ערב שבת גענוג פרי, נישט די לעצטע מינוט
מקוה, שבת קודש, הדרכות, ערב שבת

 בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א אינגערמאן ווי דו - וואלט ווען געדארפט גיין אין מקוה ערב שבת גענוג פרי, נישט די לעצטע מינוט; אז דו זאלסט נאך האבן גענוג צייט זיך אנטון בגדי שבת און אפווארטן אין שטוב דעם גרויסן גאסט, נישט לויפן ביים זמן אין מקוה ווי די פליטעס טוען.


מוהרא"ש זאגט, די עמי הארצים גייען אין מקוה נאכן זמן, וואס דעמאלט איז די צייט וואס די שדים זענען באשאפן געווארן; די פליטעס, די מענטשן וואס לעבן אן סדר און אן חשבון - די לויפן ביים זמן אין מקוה, און אסאך מאל קומט עס צו חילול שבת רחמנא לצלן.


טייערער ברודער גיי אין מקוה גענוג פרי, אז דו זאלסט נאך האבן צייט אהיים צו גיין, זיך אנטון שבת קליידער און זיין אין שטוב ווען דיין ווייב צינדט אן די שבת ליכט, און זינג שיר השירים.


אז דו ווילסט קומען מיט דיין קאר צום שול - קען דיין ווייב צינדן פריער ווי דער זמן הדלקת הנרות, אזוי וועסטו קענען זיין ביים ליכט צינדן אין שטוב און קומען מיט די קאר און נישט מחלל שבת זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4 - בעט זיך איבער מיט דיין ווייב און גיי אריין מיט א שמחה אין שבת קודש
שלום בית, שבת טיש, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת קרח, ד' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


לאז נישט דעם שטן ביי דיר אין שטוב, פארטרייב אים, בעט זיך איבער מיט דיין ווייב און גיי אריין מיט א שמחה אין שבת קודש.


פרייטאג צו נאכטס ביי די סעודה און אזוי אויך שבת צופרי ביי די סעודה - זאלסטו נאר זיין פרייליך, חס ושלום זיין בעצבות ומרה שחורה.


אשרינו אז מיר האבן א רבי וואס איז אונז מחזק און לאזט אונז נישט פאלן.


א פרייליכן שבת.

#3 - שבת דארף מען זיין פרייליך און לעבן בשלום
שלום בית, צדיקים, שבת קודש, דרשות, אמונת חכמים, ראש ישיבה, פירושים, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן נאכט איז געווען זייער א שיינע שיעור. עס איז מיר געווען שווער פארצולערנען, איך בין זייער פארקילט און איך היס שטארק, אבער ברוך ה' צווישן איין היס און צווייטן איז ארויסגעקומען שיינע דיבורים; דעם רבינ'ס עצות, און אז מען איז מקורב צום צדיק, מען לערנט די ספרים פון צדיק - באקומט מען א שטארקע אמונה, מען לעבט א רואיגע לעבן, אזוי ווי דער פסוק זאגט (בראשית ו, ט): "אֵלֶּה תּוֹלְדֹת נֹחַ נֹחַ אִישׁ צַדִּיק"; ווי אזוי קען מען לעבן א לעבן פון נֹחַ נֹחַ - אלץ זיין רואיג? אִישׁ צַדִּיק - אז מען איז דבוק צום צדיק!


העלף אנגרייטן דעם הייליגן שבת, און בשעת דו גרייטסט אן דעם שבת זאג: "לכבוד שבת" - נאכאמאל און נאכאמאל; ווייל יעדע מאל מען זאגט "לכבוד שבת" - קומט א קדושה אין שטוב.


שבת דארף מען זיין פרייליך און לעבן בשלום מיט די ווייב. דער הייליגער זוהר זאגט (תיקון כא, דף נז.): "אִם הוּא עָצִיב בְּחוֹלָא" אויב איז מען א גאנצע וואך טרויעריג, "דִּיְהֵא חָדֵי בְּשַׁבַּתָּא" דארף מען שבת זיין פרייליך, "וְאִם אִית לֵיהּ קְטָטָה בְחוֹלָא" און אויב מען האט זיך געקריגט דורכ'ן וואך, "עִם בַּר נַשׁ" מיט א צווייטן, "אוֹ עִם אִתְּתֵיהּ" אדער מיט די ווייב, "דִּיְהֵא לֵיהּ שְׁלָמָא עִמָּהּ בְּשַׁבַּתָּא" דארף מען זיך שבת איבערבעטן און לעבן בשלום, "וּבְדָא לֵית רְשׁוּ לְקָרְבָא לְסַם הַמָּוֶת חֲלָלָה, וּלְבַעִִלָהּ דְּאִיהוּ אֵל אַחֵר חִלּוּל שַׁבָּת" ווייל אז מען איז שבת בשלום און מען איז פרייליך שבת, קענען די קליפות נישט האבן קיין שליטה אויפ'ן מענטש, "וּבְגִין דָּא אָמְרוּ קַדְמָאֵי, 'אִם יִשְׂרָאֵל הֲווֹ מְקַיְּימִין שַׁבָּת אַחַת כְּהִלְכָתָהּ, מִיָּד הֲווֹ נִגְאָלִין'" דעריבער זאגן די הייליגע חכמים, אויב אידן היטן אפ שבת אזוי ווי עס דארף צו זיין, מען איז פרייליך און מען קריגט זיך נישט - ווערט מען אויסגעלייזט.


איך בין נאך אביסל פארקילט, איך היס נאך אביסל; עס איז אבער מיט גרויס חסדים.


א פרייליכן שבת.

#2 - זיך רעכענען מיט די ווייב'ס געפילן
שלום בית, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


דער אייבערשטער האט דיר געהאלפן דו האסט חתונה געהאט, האסט באקומען אן אשת חיל, זייער א וואוילע פרוי - דארפסטו איר האלטן טייער, אכטונג געבן אויף אירע געפילן. און אז דו ווייסט אז זי ווערט דערשראקן ווען דו פארסט שנעל, פארוואס זאלסטו איר דאס נישט נאכגעבן? פארוואס זאלסטו זיך נישט רעכענען מיט אירע געפילן? זי זאגט אז יעדעס מאל זי וויל פארן מיט דיר פארברענגען, זיך אויסלופטערן, ערלעדיגן - ענדיגט זיך עס נישט גוט, ווייל זי ווערט אזוי דערשראקן פון פארן שנעל און פארווייטאגט פון זיך נישט וויסנדיג מאכן.


אזוי אויך וויל זי אזוי שטארק לעבן מיט דיר וכו'; דארפסטו איר דאס געבן, נישט זיך ארויסדרייען און גיין שלאפן.


דו ווייסט דאך אז דער רבי האט אונז זייער אנגעזאגט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב און איר האלטן טייער (שיחות הר"ן, סימן רסד), ביים רבי'ן איז שלום בית - עבודת השם יתברך, נישט ווי אנדערע וואס קוקן אויף די גאנצע זאך פון שלום בית ווי א נישט וויכטיגע זאך.


דערפאר טייערער ליבער ברודער, זע צו העלפן דיין ווייב און געב איר גוטע ווערטער, און פרייטאג נאכמיטאג לויף נישט ארויס פון שטוב; אפשר קען זי נעלם ווערן ערב שבת פאר א שעה צוויי זיך אויסלופטערן...? טו דאס נישט, גענוג וואס מען גייט ערב שבת אין מקוה, דארף מען דאס אויך מאכן שנעל, איר נישט לאזן אליינס מיט די ארבעט.


איך שרייב דיר נאר ווייל איך האב דיר ליב.

#1 - ערב שבת איז נישט קיין צייט פאר ארבעט
שלום בית, שבת קודש, פרנסה, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ואתחנן, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


אזוי געטריי ווי דו העלפט מיר - אזוי געטריי דארפסטו זיין אין שטוב, העלפן דיין ווייב און קינדער.


דיין ווייב תחי' שרייבט מיר אז זי שפירט ווי זי קען נישט מער, די ארבעט איז איבער'ן קאפ, בפרט ערבי שבתות, דעמאלט דארף זי מער הילף.


דערפאר בעט איך דיר, לאז אפ די ארבעט; ערב שבת איז נישט קיין צייט פאר ארבעט, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים נ:) עס איז נישטא דערביי קיין סימן ברכה, ווייל מען דארף אנגרייטן דעם שבת קודש.


איך שפיר שלעכט פאר איר, איך וועל איר אויך דארפן שרייבן, זי זאל מיר מוחל זיין פאר'ן דיר אוועק שלעפן פון שטוב אזוי סאך מיר צו העלפן בויען די מוסדות.


אויך בעט איך דיר, שרייב מיר דיינע סיומים; אמאל פלעגסטו מיר מער דערציילן וואס דו לערנסט און וואס דו ביסט מסיים - וועסטו מיר מאכן א נחת רוח.


א גוט שבת.