בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"א אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

"וּתְשׁוּעָה", און א הילף קומט, "בְּרֹב יוֹעֵץ", ווער עס איז זיך אסאך מתיעץ (משלי יא, יד).

דער הייליגער רבי טייטשט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קמג): "וּתְשׁוּעָה", און א הילף קומט, "בְּרֹב יוֹעֵץ", ווען מען נעמט אן עצה פונעם צדיק. 'רב' דאס איז א רבי, א צדיק. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ט.): "מֹשֶׁה, אַיְּדֵי דִּנְפִישׁ זְכוּתֵהּ כְּרַבִּים דָּמֵי", משה רבינו איז ווי אסאך; ווייל ווען מען פרעגט אן עצה פון א צדיק, איז אפילו עס קומט נישט אויס גוט, ווייסט מען אז דאס איז פונעם אייבערשטן. און אז מען נעמט נישט קיין עצה פונעם צדיק ברענגט מען זיך אליינס דאס שלעכטס.

דעריבער איז זייער וויכטיג צו גיין צו צדיקים און נעמען ביי זיי עצות אויף יעדע זאך. מיט דעם אליינס וואס מען פרעגט אן עצה, דאס אליינס איז די ישועה, דאס איז ממתיק אלע דינים, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

שלמה המלך זאגט (משלי יג, כא): "חַטָּאִים", די זינדיגע מענטשן, "תְּרַדֵּף רָעָה", לויפט זיי נאך די שלעכטס, "וְאֶת צַדִּיקִים", און פאר די צדיקים - "יְשַׁלֶּם טוֹב", באצאלט דער אייבערשטער גוטס.

מיט די הקדמות פון רבי'ן קען מען זאגן אזא פשט, "חַטָּאִים", ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית רחמנא לצלן, "תְּרַדֵּף רָעָה", ווערט ער א שלעכטער מענטש. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רמט), וואס שטייט ביי ער ועונן? "וַיְהִי עֵר בְּכוֹר יְהוּדָה רַע בְּעֵינֵי ה'" (בראשית לח, ז), זיי זענען געווען רַע בְּעֵינֵי ה', פארוואס שטייט נישט רשע? נאר דער רבי זאגט, ווער עס זינדיגט אין די עבירה פון ער ועונן, ער איז משחית זרע רחמנא לצלן - ווערט רע, א שלעכטער, א כעס'ן, א שלעגער, א בעל מחלוקת, א לץ וואס שפעט פון צדיקים.

ווידער "וְאֶת צַדִּיקִים", דער וואס היט זיך די אויגן און די מחשבה, ער זינדיגט נישט, און אויב ער פאלט אראפ - טוט ער גלייך תשובה, אזא איינעם - "יְשַׁלֶּם טוֹב", ער ווערט א גוטער מענטש, ער ווערט נישט בכעס, ער שלאגט נישט קיינעם, ער קריגט נישט מיט קיינעם, ער אנטלויפט פון מחלוקות, ער האט ליב יעדן איד, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בלק, ט"ו תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן

...

שלמה המלך זאגט (משלי טו, יג): "לֵב שָׂמֵחַ" א פרייליכע הארץ, "יֵיטִב פָּנִים" האט א שיינע פנים, א שיינע אויסזען, "וּבְעַצְּבַת לֵב" און א טרויעריגע הארץ, "רוּחַ נְכֵאָה" ווערט צעבראכן די גייסט.

מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן, וואס ער זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קסט) שמחה היט דעם מענטש פון פגם הברית, און עצבות ווארפט אראפ אין עבירות; קען מען זאגן, "לֵב שָׂמֵחַ" - א פרייליכע הארץ, "יֵיטִב פָּנִים" - זעט אויס שיין; ווייל די שמחה היט אים פון עבירות. דער רבי זאגט (שם): "כְּשֶׁתִּזְכֶּה לְשִֹמְחָה" ווען מען איז פרייליך, "אֲזַי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ בְּעַצְמוֹ יִשְׁמֹר לְךָ אֶת הַבְּרִית" היט דער אייבערשטער אליינס דעם מענטש פון פוגם זיין באות ברית קודש.

"וּבְעַצְּבַת לֵב" און אויב חס ושלום מען איז בעצבות ומרה שחורה, "רוּחַ נְכֵאָה" - פאלט מען אראפ, מען ווערט צעבראכן, מען איז פוגם בברית, אזוי ווי דער רבי זאגט דארט ווייטער: "כִּי עִקַּר פְּגַם הַבְּרִית הוּא עַל יְדֵי עַצְבוּת" דער עיקר וואס מאכט דעם מענטש אראפפאלן אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - איז דורך עצבות.

וואויל איז דעם וואס פריידט זיך מיט זיינע גוטע מעשים, ער פריידט זיך אז ער איז א איד, ער איז דעם אייבערשטנ'ס א קינד; וועט זיין: "לֵב שָׂמֵחַ, יֵיטִב פָּנִים", והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך האב א מנהג צו לערנען יעדן טאג פונעם חודש א קאפיטל משלי; א' לחודש - קאפיטל א', ב' לחודש - קאפיטל ב' און אזוי ווייטער.

איך האב דאס גענומען פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, איך האב דאס געהערט זייער אסאך מאל פון מוהרא"ש; אויף למעשה האב איך דאס אנגעהויבן טון נאך די הסתלקות פון מוהרא"ש, דעמאלט האט זיך דאס צוגעקלעבט צו מיר.

איך וועל דיר שרייבן וואס איז מיר נתחדש געווארן אפאר טעג צוריק. שלמה המלך זאגט (משלי יג, יב): "תּוֹחֶלֶת", ווען מען ערווארט עפעס א זאך פון א צווייטן, צום ביישפיל, מען ערווארט א טובה פון א חבר, "מְמֻשָּׁכָה", און עס ציט זיך, יענער טוט דאס נישט, "מַחֲלָה לֵב", ווערט מען קראנק אויפ'ן הארץ.

"וְעֵץ חַיִּים תַּאֲוָה בָאָה", עץ חיים דאס איז די תורה, ווען מען לערנט תורה, מען איז דבוק אינעם עץ חיים, אויך איז עץ חיים דער צדיק, ווען מען איז דבוק אינעם צדיק - "תַּאֲוָה בָאָה", האט מען אלעס, אלע גליסטענישן וואס מען גליסט - האט מען. ווען מען טראכט דער וועט מיר העלפן, יענער וועט מיר העלפן, חאצקל האט א ישועה פאר מיר, גרונם האט הילף פאר מיר - ווערט מען נאכדעם זייער אנטוישט, ווען מען זעט ווי יענער קען דיר גארנישט העלפן.

וואויל איז דעם מענטש וואס כאפט זיך אן אינעם צדיק, אינעם עץ חיים וואס לערנט מיט אים אמונה, ער זאל נאר גלייבן אינעם אייבערשטן, דערציילן אלעס דעם אייבערשטן אזוי ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט; דער וועט האבן אלעס, "תַּאֲוָה בָאָה", זיינע גליסטענישן וועלן קומען צו אים, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ...

איך האב א שיעור צו לערנען יעדן טאג פונעם חודש א פרק משלי, אזוי ווי מוהרא"ש האט געטון, א' לחודש - פרק א'.

היינט י"ג לחודש האב איך געלערנט פרק יג, זע איך מורא'דיגע ווערטער.

שלמה המלך זאגט (משלי יג, ז): "יֵשׁ מִתְעַשֵּׁר", עס איז פארהאן איינער מיט אסאך געלט, אן עושר, "וְאֵין כֹּל", און ער האט גארנישט, "מִתְרוֹשֵׁשׁ", ווידער איז דא איינער וואס איז פארארעמט, "וְהוֹן רָב", און ער האט א גרויס פארמעגן.

מיט די הקדמות פון הייליגן רבי'ן קען מען דאס פארשטיין, דער מענטש וואס לאזט זיך נישט נארן, ער לערנט יעדן טאג די הייליגע תורה, אביסל חומש, משניות און גמרא, אויך גייט ער דאווענען שחרית מנחה און מעריב, און ער כאפט אריין גוטע זאכן, דער האט א "הוֹן רָב"; קען זיין אז געלט האט ער ווייניג, ער זעט אויס ווי א "מִתְרוֹשֵׁשׁ", אבער באלד ווען מען וועט אוועקגיין מזה העולם, וועט ער בלייבן מיט א "הוֹן רָב".

ווידער איז דא איינער וואס זעט אויס ווי אן עושר, "יֵשׁ מִתְעַשֵּׁר", ער דריידט מיט געלט, עס רעש'ט זיך מיט אים, אבער אז מען עפנט נישט קיין ספר, מען גייט נישט אין שול דאווענען - האט מען גארנישט, דעמאלט "וְאֵין כֹּל", האט ער גארנישט.

וואויל איז דעם מענטש וואס לאזט זיך נישט נארן, ער לערנט יעדן טאג זיינע שיעורים און איז זיך מתבודד, ער רעדט צום אייבערשטן; דאס איז די אמת'ע פארמעגן וואס מען האט, דער וועט אוועקגיין מיט א הון רב, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת קדושים, ד' אייר, י"ט לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

"בְּנִי, אִם יְפַתּוּךָ חַטָּאִים", מיין זון, אויב זינדיגע מענטשן וועלן דיך איבעררעדן צו טון שלעכטס, "אַל תֹּבֵא", זאלסטו זיי נישט נאכגיין (משלי א, י).

רש"י טייטשט "חַטָּאִים, חוטאים" – זינדיגע מענטשן, מיט'ן רבינ'ס הקדמות קען מען זאגן פשט "חַטָּאִים" – דאס זענען די עבירות אליינס; שלמה המלך זאגט "אִם יְפַתּוּךָ חַטָּאִים", אויב וועלן דיינע עבירות דיך איינרעדן אז דו ביסט שוין פארפאלן, "אַל תֹּבֵא", זאלסטו זיי נישט נאכגיין, ווייל עס איז קיינמאל נישט צו שפעט, מען קען שטענדיג תשובה טון, אפילו דער מענטש איז נעבעך אראפגעפאלן אין שאול תחתית, ער האט געטון אסאך זינד – קען ער נאכאלץ תשובה טון.

אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תנג): "אָט וִוי אִיר זֶעט מִיר, אִיךְ זָאל חַס וְשָׁלוֹם עוֹבֵר זַיין דִי גְרֶעסְטֶע עֲבֵרָה, וָואלְט דָאס מִיר גָארְנִישְׁט אַרָאפּ גֶעוָוארְפְן, אִיךְ וָואלְט נָאךְ דֶעם גֶעוֶוען אַזוֹי אֵיין עֶרְלִיכֶער יוּד וִוי פְרִיעֶר, דֶער נָאךְ וָואלְט אִיךְ תְּשׁוּבָה גִיטָאן"; דאס בעט אונז די הייליגע תורה, "בְּנִי", מיין קינד, "אִם יְפַתּוּךָ חַטָּאִים", אז דיינע זינד וועלן דיר איינרעדן 'דו ביסט שוין סיי ווי דערנאך', אזוי ווי אחר האט זיך טועה געווען און געזאגט (חגיגה טו.): "הואיל ואיטריד ההוא גברא מההוא עלמא", וויבאלד איז בין שוין סיי ווי דערנאך, "ליפוק ליתהני בהאי עלמא", לאז מיך נאכגיין די גליסטענישן פון מיין הארץ און טון עבירות, "אַל תֹּבֵא", זאלסט נישט אזוי זאגן, דו קענסט אלץ תשובה טון, צוריקקומען צום אייבערשטן און ווערן א גרויסער צדיק, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת אחרי ב', כ"ה ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

"אַל יְקַנֵּא לִבְּךָ בַּחַטָּאִים", דיין הארץ זאל נישט גליסטן צו זינדיגע מענטשן, "כִּי אִם בְּיִרְאַת ה' כָּל הַיּוֹם" (משלי כג, יז), נאר צו ערליכע אידן וואס לעבן מיט'ן אייבערשטן, אין זיי זאלסטו גליסטן א גאנצן טאג.

אזוי האט דער הייליגער רבי נתן געזאגט פאר זיין תלמיד רבי נחמן טולטשינער זכרונו לברכה: "נישטא וועם צו מקנא זיין, נאר אן ערליכער איד, אים איז גוט מקנא צו זיין"; אפילו די רייכע מענטשן וואס האבן פאלאצן, געלט, שיינע כלים, דיימאנטן און וואס נישט - זענען פול מיט ווייטאג; עס קען זיך דאכטן פון אינדרויסן אז זיי האבן גליק, אבער באמת זענען זיי פול מיט צער און ווייטאג.

 דעריבער בעט איך דיר: "אַל יְקַנֵּא לִבְּךָ בַּחַטָּאִים", גליסט נישט צו די אלע זאכן; רבי נתן האט געזאגט: "די וועלט איז נישט און מען קען עס נישט האבן", עס איז גארנישט דא און מען קען נישט האבן פון עולם הזה, "כִּי אִם בְּיִרְאַת ה' כָּל הַיּוֹם", גליסט צו ערליכע אידן, "תורה ותפלה איז יא און מען קען זיי האבן"; והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי

"דִּבְרֵי נִרְגָּן", זיך אפרעדן און זיך באקלאגן, "כְּמִתְלַהֲמִים", איז אזוי ווי קלעפ, "וְהֵם יָרְדוּ חַדְרֵי בָטֶן", עס גייט אריין אינעם בויך (משלי כו, כב).

דאס קען מען פארשטיין מיט דעם וואס מוהרא"ש ברענגט פון הייליגן רבי נתן, ווען א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן זאגט דער אייבערשטער פאר די מלאכים: "קוקט, דא איז א מענטש וואס דאנקט מיר, איך וועל אים געבן נאך מער גוטס, ער זאל מיר נאך מער דאנקען", און חס ושלום ווען איינער רעדט זיך אפ, ער באקלאגט זיך, זאגט מען אין הימל, מען וועט אים געבן יסורים און צרות ער זאל האבן וואס צו קרעכצן.

דאס זאגט דער פסוק, "דִּבְרֵי נִרְגָּן", - די רייד פון זיך אפרעדן און באקלאגן, "כְּמִתְלַהֲמִים", - דאס איז קלעפ, די רייד ברענגען קלעפ, "וְהֵם יָרְדוּ חַדְרֵי בָטֶן", - דאס גייט אראפ אין די בויך, מען באקומען קרענק רחמנא לצלן.

דעריבער דארף מען שטענדיג דאנקען דעם אייבערשטן, שטענדיג ענטפערן ווען מען פרעגט דיר: "וואס הערט זיך? וואס מאכסטו? וואס טוט זיך?" - "ברוך ה'! הודו לה' כי טוב! יישר כח אייבערשטער עס איז מיר זייער גוט!" אזוי ווי מוהרא"ש טייטשט (ספר תהלות נתן) אויפ'ן פסוק (קלו, א): "הוֹדוּ לַה' כִּי טוֹב", ווען א מענטש זאגט: יישר כח אייבערשטער, עס איז מיר גוט! "כִּי לְעוֹלָם חַסְדּוֹ", - דאס מאכט עס זאל קומען נאך און נאך חסדים, והבן למעשה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר

שלמה המלך זאגט (משלי יז, ט): "מְכַסֶּה פֶּשַׁע מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה, וְשֹׁנֶה בְדָבָר מַפְרִיד אַלּוּף".

ווען א מענטש לעבט מיט'ן אייבערשטן, ער האט א שטארקע אמונה, א ריינע אמונה, ער ווייסט אז אלעס וואס פאסירט מיט אים קומט פונעם אייבערשטן - דער ווערט נישט אריינגעשלעפט אין קיין מחלוקת. אפילו מענטש טוען אים שלעכטס איז ער "מְכַסֶּה פֶּשַׁע", - ער דערמאנט נישט די שלעכטס, "מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה", - דאס איז א סימן אז ער האט ליב דעם אייבערשטן. אבער דער וואס לעבט נישט מיט אמונה, דער איז "וְשֹׁנֶה בְדָבָר", - ער זוכט אלץ איבער צו חזר'ן אלטע ווייטאג, "מַפְרִיד אַלּוּף" - דאס איז א סימן אז ער האט זיך אפגעטיילט פונעם אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שטענדיג זוכן דעם אלופו של עולם, אזוי וועלן מיר זיין באליבט ביי אים; "מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה" - מיר וועלן ברענגען ליבשאפט פונעם אייבערשטן צו אונז, והבן למעשה.