בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

די פיש אין וואסער ציטערן שוין פון אלול, איז דאך זיכער אז מיר דארפן זיך געבן א וועק אויף, מיר דארפן זיך מקבל זיין גוטע קבלות.

איך וויל דיר זייער בעטן דו זאלסט אפלאזן די פיינטשאפט אין הארץ צו אנדערע. איך קען נישט פארגעסן די מראה נוראה וואס איך האב געזען אין אומאן ראש השנה מיט יארן צוריק ביי מוהרא"ש; איך האב זוכה געווען צו זיין אין אומאן ביים הייליגן רבי'ן ראש השנה צוזאמען מיט מוהרא"ש צען יאר, פון שנת תשס"ו - וואס איז געווען מיין ערשטע ראש השנה ביים רבי'ן אין אומאן. איך האב נישט זוכה געווען צו הערן קיין לאנגע תקיעת שופר דרשה פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, די לעצטע צען יאר האט מוהרא"ש נישט געגעבן קיין דרשה פאר שופר בלאזן, חוץ צוויי מאל האט מוהרא"ש גערעדט פאר בלויז צוויי מינוט, אבער מיט אזא געוויין... ווען איך דערמאן זיך נאר פון דעם וויין איך.

מוהרא"ש האט געוויינט און געזאגט: "איך האב נישט קיין כח צו רעדן, אבער איין זאך וויל איך אייך בעטן, ווער עס האט א שנאה אויף א צווייטן איד דא אין בית המדרש בעט איך אים ער זאל ארויסגיין פון בית המדרש" - מוהרא"ש האט געוויינט, קוים וואס ער האט געקענט רעדן, ער האט געבעטן פון זיין ריינע הארץ: "איך וויל האבן ריינע ד' אמות אן קיין מחלוקת, אן קיין שנאה איינער אויפן צווייטן", יעדער וואס האט זיך געפונען אין שול האט תשובה געטון און זיך איבערגעבעטן איינער מיטן צווייטן. מען האט געזען וואס מוהרא"ש וויל באמת, ווי עס גייט אים אין לעבן מען זאל זיך נישט קריגן, אזוי ווי ער שרייבט אין די לעצטע בריוו וואס ער האט געשריבן אין שפיטאל אפאר שעה פארן הסתלקות, פאר די אינגעלייט: "אִיר זָאלְט זִיךְ זֵייעֶר הִיטְן אַז עֶס זָאל נִישְׁט זַיין קַיין מַחְלוֹקֶת צְוִוישְׁן אַייךְ, עֶס גֵייט מִיר אִין לֶעבְּן אַז מַיינֶע תַּלְמִידִים זָאלְן זִיךְ הַאלְטְן צוּזַאמֶען מִיט שָׁלוֹם אוּן לִיבְּשַׁאפְט".

אונזער הצלחה איז אנגעהאנגען אין שלום, זיך איינבייגן דעם קאפ פארן אייבערשטן, דן זיין לכף זכות יעדן איינעם; זיכער יעצט ווען מיר גרייטן זיך שוין צו אונזער נסיעה קיין אומאן, זיין ביים רבי'ן ראש השנה, אין פיר און צוואנציג טעג פארן מיר קיין אומאן; מוהרא"ש זאגט, אלע עבודות וואס מען דינט דעם אייבערשטן, אויב האט מען פיינט א צווייטן איד - לאכט מען אין הימל פון דעם איד, יעצט אלול מוז מען דאס פאררעכטן. מוהרא"ש ברענגט בשם דעם הייליגן אריז"ל, די ראשי תיבות פון שופ"ר איז (דברים כט, יז): "שֹׁ'רֶשׁ פֹּ'רֶה רֹ'אשׁ וְ'לַעֲנָה", פרעגט מוהרא"ש, לכאורה וואס האט דער פסוק מיט בלאזן שופר? נאר רש"י זאגט, וואס איז דאס שֹׁ'רֶשׁ פֹּ'רֶה רֹ'אשׁ וְ'לַעֲנָה? "שׁוֹרֶשׁ מְגַדֵּל עֵשֶׂב מַר כְּגִידִין שֶׁהֵם מָרִים, כְּלוֹמֶר מַפְרֶה וּמַרְבֶּה רֶשַׁע בְּקִרְבְּכֶם"; דאס הייסט, ווען מען הערט דעם שופר - דארף דאס אויפוועקן דעם מענטש ער זאל תשובה טון, ארויסנעמען פון זיך דאס רשעות וואס ליגט אין אים וכו', ער זאל אנהייבן קוקן גוט אויף אנדערע און טון נאר חסד מיט אנדערע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

א גוטן חודש.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת עקב, כ' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

איך קען נישט קומען צו זיך הערנדיג ווי דיין ווייב תחי' ווערט אזוי שטארק געטשעפעט פון איר משפחה צוליב דעם וואס זי נעמט חיזוק פון הייליגן רבי'ן, ווי קענען מענטשן זיין אזוי שלעכט? ווי קענען ברידער און שוועסטער זיין אזוי שלעכט? צו טשעפען א שוועסטער וכו' וכו'.

יעצט ווען זי גייט דאס אריבער זאלסטו זיין מער ליבליך און מער ווארעם, ווייל עס איז זייער ווייטאגליך ווען א משפחה האקט אפ קשר וכו'.

שטארק זיך און שטארק איר, עס וועט אריבערגיין, יארן גייען אריבער, מען ווערט עלטער, מען קוקט זיך ארום אויף די קינדער און אייניקלעך; אפילו ווען אלע קינדער און אייניקלעך בלייבן בדרך התורה, דאך זעט מען א גרויסע חילוק צווישן די קינדער און אייניקלעך וואס לעבן מיטן רבינ'ס עצות און מיט זיינע וועגן, די כיבוד אב ואם איז גאר אנדערש, די דרך ארץ איז מער, די חינוך הבנים והבנות איז כרחוק מזרח למערב; ביים סוף זענען אלע מודה אז דאס מערסטע נחת האט מען פון די ברסלב'ע קינדער און אייניקלעך.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דעם זומער בין איך אין קרית ברסלב, עס איז ממש א מחי' צו זיין דא מיט אנשי שלומינו. אינדערפרי לערנען מיר דעם בלאט גמרא אינאיינעם, צווישן די ביימער און די גראז, הינטן פון שול; עס איז אזוי געשמאק, עס איז נישטא עפעס בעסערס, הלואי וואלסטו אויך געלערנט יעדן טאג די בלאט גמרא, דאס וועט זיין א גוטע הכנה פאר די הייליגע טעג, ווייל די בעסטע הכנה פאר די הייליגע טעג איז לערנען גמרא. אזוי ווי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט דערציילט, דער הייליגער רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו האט באשטימט זיין תלמיד דער הייליגער רבי מענדעלע מרימנוב זכותו יגן עלינו זאל זיין בעל תפילה ראש השנה ביי אים אין שול, און איין יאר האט דער צדיק רבי מענדעלע זכותו יגן עלינו זיך באהאלטן, ער האט נישט געוואלט זיין דער בעל תפילה, און דער הייליגער רבי אלימלך פון ליזענסק האט נישט געוואלט מען זאל צושיקן א צווייטן, ער האט געזאגט מען וועט נישט דאווענען ביז מען וועט אויפזוכן דעם רבי מענדעלע.

אלע תלמידים האבן זיך ארויסגעלאזט זוכן דעם רבי מענדעלע, ביז מען האט אים געטראפן, מען האט אים געזאגט: "דער רבי לאזט נישט קיינעם צוגיין צום עמוד, דער רבי זאגט ער ווארט אויף דיר"; דער רבי ר' מענדעלע האט נישט געהאט קיין ברירה, ער איז צוגעגאנגען צום עמוד, און נאכן דאווענען האבן אלע זייער געמוטשעט דעם רבי מענדעלע ער זאל זאגן פארוואס ער האט נישט געוואלט צוגיין צום עמוד. האט ער געזאגט, ער האט מקובל, ווער עס ווערט אויסדערוועלט צו זיין בעל תפילה אין די ימים נוראים מוז לערנען גמרא יעדן טאג פון ט"ו באב, און היות די יאר איז אים געווען זייער שווער די נסיעה פון פריסטיק קיין ליזענסק, און ער האט נישט געלערנט יעדן טאג גמרא, האט ער נישט געוואלט צוגיין צום עמוד, ביז דער רבי אלימלך האט אים געהייסן האט ער געדארפט פאלגן; זעט מען ווי גרויס און הייליג איז לערנען גמרא.

דאס וואס מען קריגט אויפן רבי'ן הויבט זיך נישט אן יעצט, אזוי גייט עס, אלע יארן האט מען גערעדט אויף ברסלב'ע חסידים, אויך אויפן רבי'ן האט מען געקריגט, ווען באמת קריגט קיינער נישט אויף ברסלב, אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָֹה כַּךְ כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגט מען נישט, מען קריגט אויף אזא איינעם וואס האט געטון דאס וואס זיי זאגן אויף מיר אז איך האב עס געטון, און אויף אזא איינעם דארף מען טאקע קריגן.

מניעות דארף זיין, מען קען נישט קומען צום רבי'ן נאר אז מען ברעכט דורך די מניעות, דער רבי האט דאס געברענגט, דער רבי האט געוואלט עס זאל זיין מחלוקת. ווען דער רבי איז צוריק געקומען פון די הייליגע נסיעה קיין ארץ ישראל האט ער געזאגט פאר אנשי שלומינו, איך האב פאר אייך געברענגט א מתנה – "מחלוקת", פון היינט אן וועט מען קריגן אויף אונז. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תב): "איך האב די כח אראפצונעמען פון מיר אלע מחלוקת, איך האב בכח צו מאכן אז די גאנצע וועלט זאל קומען צו מיר און זינגען 'יחי אדונינו מורינו ורבינו', אבער איך וויל דאס נישט ווייל עס איז דא מדריגות וואו מען קען נישט אנקומען דערצו נאר דורך בזיונות", דורכדעם וואס מען טשעפעט און מען שפעט - איז דער מענטש ביי זיך צעבראכן, עס פאלט אוועק דער 'איך', עס איז נישטא דער 'מיך', 'זיך'; דאס האט דער רבי געוואלט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות-מסעי, כ"ז תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דעם שבת איז געווען ביי אונז א איד פון ארץ ישראל, א ברסלב'ער חסיד, ער דרייט זיך אין א צווייטע כיתה אין ברסלב, אבער ער האט א שטארקע געפיל צו חבורת היכל הקודש, ער האט מיר געפרעגט וואס איז פשט אז מען זעט אין די בריוו פון מוהרא"ש אזעלכע שארפע אויסדרוקן אויף די מתנגדים וואס האבן אים מבזה געווען אלע יארן, שארפע לשונות, ווי למשל ס"מ וכדומה, און ביי אנדערע ברסלב'ע חסידים, אין אנדערע כיתות - הערט מען נישט די שארפע לשונות, זיי האבן אלעס אנגענומען מיט ליבשאפט.

איך האב געשמועסט מיט אים, איך קלער אז דו דארפסט דאס אויך וויסן. מוהרא"ש האט אונז כמה פעמים געזאגט אז אים גייט נישט אן וואס מען רעדט אויף אים, אים גייט נישט אן די בזינות, ער פאר זיך וואלט מקרב געווען און מכבד געווען זיינע פיינט, ער וואלט זיי געגעבן מתנות, ער וואלט זיי געגעבן געלט און געשטיצט, נאר וואס דען, מוהרא"ש האט געזען און געוואוסט אז ער האט די כוחות צוריק צו ברענגען צום אייבערשטן מיליאנען אידישע פארבלאנזשעטע נשמות, די ספרים האט א כח אז ווער עס קוקט אריין אין דעם, אן הערן ליצנות אדער לשון הרע - ווערט צוגעכאפט צו דעם, און ווערט אן ערליכע איד און א גרויסער צדיק, און עס זענען געקומען בעלי מחלוקת, אזוי גערופענע ברסלב'ע, און ארויס קעגן די ספרים, האט מוהרא"ש געשריבן קעגן זיי, מגלה געווען ווער זיי זענען, זייער יחוס השם ישמרינו, און זייער עבר השם יצילנו, אז מענטשן זאלן זיי נישט אויסהערן נאר זיך ציען ווייטער צום אמת.

מוהרא"ש האט גאר אסאך געליטן צרות און יסורים אין זיין לעבן, קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס מוהרא"ש איז אריבער, קוק די לשון וואס ער האט זיך פארגעשריבן, די נוסח וואס מיר זאלן שרייבן אויף זיין מציבה: "פה נטמן החסיד האמיתי עובד ה' בתמימות ובפשיטות, מסר נפשו אליו יתברך בכל יום ויום, מיום עמדו על דעתו, וסבל יסורים קשים ומרים כל ימי חייו, רבים השיב מעוון וקירבם אליו יתברך וכו'", אין אידיש: "דָא לִיגְט אַן אֱמֶת'עֶר עֶרְלִיכֶער אִיד וָואס הָאט גֶעדִינְט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן בִּתְּמִימוּת וּפְשִׁיטוּת, עֶר הָאט זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַארְן אֵייבֶּערְשְׁטְן יֶעדְן טָאג פוּן וֶוען עֶר אִיז גְרוֹיס גֶעוָוארְן, עֶר הָאט גֶעלִיטְן שְׁוֶוערֶע אוּן בִּיטֶערֶע יִסוּרִים זַיין גַאנְץ לֶעבְּן, אַסַאךְ מֶענְטְשְׁן הָאט עֶר מַחְזִיר בִּתְשׁוּבָה גֶעוֶוען אוּן זֵיי דֶערְנֶענְטֶערְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר הָאט אוֹיפְגֶעשְׁטֶעלְט פִילֶע תַּלְמִידִים עֶרְלִיכֶע אִידְן אוּן יִרְאֵי ה'".

מוהרא"ש האט דאס אלעס מקבל געווען מיט ליבשאפט, מוהרא"ש האט נישט געהאט קיין ברעקל טענות אדער קשיות חלילה וחלילה, נאר דער וואס שטערט אנדערע מענטשן פון מקורב ווערן, די בעלי מחלוקת - דאס איז וואס מוהרא"ש האט נישט געוואלט אפשווייגן.

ווען מוהרא"ש איז געזיצן שבעה נאך זיין ברודער דער טאקיי רב, בין איך געגאנגען מנחם אבל זיין מוהרא"ש. דעמאלט האט מוהרא"ש גערעדט פון די זאך, מוהרא"ש ווייזט מיר אויפן קליינעם פינגער און זאגט מיר: "אלעס וואס מען רעדט אויף מיר, אלע בזיונות וואס איז דא אויף מיר - שטערט מיר נישט, עס רירט נישט מיין קליין פינגערל; וואלט עס געווען נוגע מיר אליין - וואלט איך זיך בכלל נישט וויסנדיג געמאכט, אבער איך שפיר ווי איך זיץ ביים ים און מענטשן שווימען און איך זע ווי קעפ דערטרינקען זיך און איך האב שטריק וואס איך קען זיי ראטעווען, ארויסשלעפן פון ים, און ווען איך ווארף זיי א שטריק קומט איינער און שניידט אפ די שטריק, וואס וואלטן אלע געטון? וואלטן אלע אים פארשריגן! אזוי שפיר איך זיך מיט מיינע קונטרסים און ספרים, ווי איך קען ראטעווען אידישע קינדער מיט די עצות פון רבי'ן", מוהרא"ש זאגט אן אויסדרוק: "די לעצטע שטרוי אין וואס מען קען זיך אנכאפן נישט צו דערטראנקען ווערן, קומט איינער א זקן און לאכט אפ, דערפאר דארף איך זיי פארשרייען".

איך האב געזאגט דעם איד: "וואלט מוהרא"ש נישט גערעדט די סארט שפראך אויף די וואס לאכן - וואלט איך מן הסתם מער נישט דא געווען", ווען בתחילת התקרבותי האט מען מיר געזאגט פון די זקנים אז מען האט נישט געהאלטן וכו' וכו', וואלט איך נישט געהערט די הקדמות פון מוהרא"ש אז די וואס רעדן זענען בעלי עבירות, פגום'דיגע מענטשן - ווער ווייסט אויב איך וואלט זיך געקענט דערהאטלן.

איך האב מיטגעהאלטן אמאל, איינער פון ארץ ישראל וואס האט געלערנט די חכמה ווי מען קען זען און פארשטיין א מענטש און איז געקומען קיין אמעריקע מאכן געלט וכו' וכו', מענטשן זענען ממש געפאלן חלשות פאר אים. מוהרא"ש האט אים שיין אויפגענומען, פארוואס נישט, ביז מוהרא"ש האט געהערט ווי דער דאזיגער רעדט אפ מענטשן פון קומען קיין אומאן, ער זאגט פריוואט פאר מענטשן לויט דיין שורש נשמה פאר יא, לויט דיין שורש נשמה פאר נישט; האט מוהרא"ש מיר געזאגט: "אויב וועט ער קומען נאכאמאל צו מיר וועל איך אים אפ'מל'ען" (יענער איז געווען א מוהל), און וכך הוה, יענער איז נאכאמאל געקומען צו מוהרא"ש און עס איז געגאנגען פייער וכו', און שפעטער האב אים אלע אפגעלאזט, עס איז דא אין דעם אן אריכות הדברים צו דערציילן.

דאס דערצייל איך דיר דיר צו ווייזן אז מוהרא"ש איז נישט אנגעגאנגען נאר די איין זאך, מען זאל נישט שטערן דעם רבי'ן פון אריינקומען אין די וועלט, און צוליב דעם האט מוהרא"ש געשריבן אזוי שארף אויף די מתנגדים, ווייל זיי זענען שולדיג אינעם מצב הדור, ווי די דור זעט אויס.

בעט דעם אייבערשטן זאלסט בלייבן מיט די געפיל צום צדיק וואס האט דיך אזוי שיין אנגעטון מיט קליידער פון תורה, קליידער פון דביקות אינעם אייבערשטן, קליידער פון משיח, פון התבודדות ותפילה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת מטות-מסעי, כ"ד תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

בנוגע וכו'; זיי אהרן הכהן, טו וואס אהרן הכהן האט געטון, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות א, יב): "הֱוֵי מִתַּלְמִידָיו שֶׁל אַהֲרֹן, אוֹהֵב שָׁלוֹם וְרוֹדֵף שָׁלוֹם", ער האט ליב געהאט שלום, ווען ער האט געזען צוויי מענטשן קריגן זיך – האט ער פאר זיי ביידע געזאגט ליגנט אז דער צווייטער האט חרטה און ער וויל אים האלזן און קושן וכו' וכו', שפעטער האבן זיי זיך צאמגעטראפן און זיך ארום גענומען מיט גרויס ליבשאפט (אבות דרבי נתן יב, ג).

אזוי זאלסטו טון ווען דו רעדסט מיט ..., זאלסט אים זאגן ווי שטארק ... האט חרטה און קען זיך נישט מוחל זיין, ווי שטארק ער וויל שלום מאכן, און ווען דו רעדסט מיט ... זאלסטו זאגן די זעלבע ווערטער, טראכט נישט פון זאגן ליגנט, ווייל ערשטנ'ס, די הייליגע חכמים זאגן (יבמות סה:): "מותר לשנות בדבר השלום", מען מעג זאגן אנדערש פון די ווארהייט עס זאל זיין שלום, צווייטנס, עס איז נישט ליגנט, ווייל אין אמת'ן ווילן אלע זיין גוט, נאר דער יצר הרע פארדרייט און רייצט אן דעם מענטש צוליב גאווה וכו' – זיך צו קריגן, אבער באמת ווילן אלע טאקע שלום.

די וואך שבת ראש חודש מנחם אב איז די יארצייט פון אהרן הכהן, מיר דארפן זיך פארנעמען צו טון די זאך וואס ער האט געטון, נאכלויפן שלום, ווייל שלום איז דעם אייבערשטנ'ס נאמען, און אויף שלום שטייט די וועלט.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

לאז שוין אפ יענעמ'ס רוחניות, ווער האט דיך געפרעגט? ווער האט דיך געבעטן זוכן חסרונות ביי אנדערע? אנשי שלומינו זאגן: "אז דו ווילסט יענעם העלפן זאלסטו יענעם העלפן אין זיין גשמיות, זוך יענעם א פרנסה, זוך יענעם א דירה, און זיי פארנומען מיט דיינע אייגענע חסרונות".

שוין דא א מלאך המוות וואס טויטעט און הרג'עט די גאנצע וועלט, מען דארף נישט נאך איינס; אנשטאט פארברענען מענטשן - זאלסטו קוקן גוט אויף יעדן איינעם. קומסט אין שול - זאלסטו זוכן דאס גוטס ביי אלעמען, און אנשטאט ציילן ווער עס איז שוין אוועק געגאנגען פון היכל הקודש און ווער עס גייט היינט אוועק פון היכל הקודש - זאלסטו זיך נאכקוקן אויב דו ביסט יא מקורב...

וואס גייט דיר אן ווער עס גייט אוועק פון היכל הקודש און ווער עס גייט אוועק פון שטעטל? ביסטו דען יא אין היכל הקודש? וואס איז דיין שייכות מיט היכל הקודש, אז דו קענסט יעדנ'ס שלום בית? דאס איז היכל הקודש? אז דו ווייסט ווער עס איז נאנט און ווער עס איז ווייט, דאס איז היכל הקודש? די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא טו:): "טוֹל קוֹרָה מִבֵּין עֵינֶיךָ", זיי דיך ערשט מקרב צום צדיק איידער דו בארעדסט דעם און יענעם.

די צווייטע טאג שבועות ביים ליינען די כתובה, ביים זיך געזעגענען פון יום טוב - האבן מיר גערעדט פון וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן צא): "סגולה להתמדה" - נישט צו רעדן אויף קיין שום איד שלעכט, נישט האבן מיט קיין מחלוקת, מיט קיין קריגערייען, מיט קיין כעס, אויך אין שטוב זאל נישט זיין קיין שום כעס און קפידות. מיר האבן גערעדט וואס מוהרא"ש זאגט, אז מען מיז קוקן גוט אויף זיך, מען מוז האלטן פון זיך; נאר אזוי קען מען קוקן אויף א צווייטן גוט, און נאר אזוי קען מען האלטן פון א צווייטן; ווייל ווען א מענטש איז דערביטערט, ער האלט נישט פון זיך, ער גלייבט נישט אין זיך - מאכט ער יעדן אוועק און איז מבטל יעדן איינעם, און אזוי איז געווען אלע צייטן ביי מוהרא"ש, די דערביטערטע - די האבן געמאכט די מחלוקת, ביז זיי זענען אליין אוועק געגאנגען.

ווילסט מיר העלפן בויען די קהלה? זאלסטו מיר דערציילן נאר שיינע זאכן אויף אנשי שלומינו, און זוך ווי דו קענסט העלפן א איד מיט פרנסה, מיט א היטש, מיט שלעפן, טראגן, ברענגען, און נישט זוכן יענעמ'ס רוחניות.

איך דארף מקצר זיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז זייער א ווייטאגליכע זאך אז מען טשעפעט ענקערע קינדער מיט ליצנות, אסאך פון אנשי שלומינו גייען דאס אריבער, עס טוט מיר זייער וויי, עלטערן קענען נישט צוזען ווי מען טשעפעט זייערע קינדער און נאך דערצו אלס ברסלב, מען שפעט פון הייליגן רבי'ן און פון זיינע תלמידים.

ווען אייער מאן דארף גיין דאווענען מיט זיין טאטע און די קינדער ווילן נישט גיין דארט דאווענען ווייל מען טשעפעט זיי, איר ווילט וויסן אויב מען קען זיי געטרויען צו דאווענען ביי אונז אין שול, אין היכל הקודש - אנעם טאטן; דאס איז נישט לכתחילה, נאר אז מען בעט איינעם פון אנשי שלומינו זאל זיין אחראי אויף זיי, און אויך אנזאגן די קינדער זיי זאלן וויסן אז זיי זאלן דאווענען מיט אים און נישט זיין הפקר.

בעטס דעם אייבערשטן פאר די קינדער זיי זאלן אויסוואקסן ערליך און האבן א געפיל צום הייליגן רבי'ן. מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר די קינדער, מען דארף אויף יעדע קינד באזונדער בעטן אז זיי זאלן זיין דבוק צום צדיק אמת און צו זיינע תלמידים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אמור, ט"ז אייר, ל' לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו ממש פארן ארויספארן פון אמעריקע קיין ארץ ישראל. עס האט מיר זייער וויי געטון צו הערן אז מען קריגט זיך וכו', און אז מען האט דיך מבזה געווען.

איך בעט זייער דעם אייבערשטן אז איך זאל נישט וויי טון קיינעם, און מען זאל נישט ניצן מיין נאמען וויי צו טון קיינעם, מען זאל נישט טשעפען ביי אונזערע ד' אמות מיט די ווארט "ראש ישיבה"; דער ראש ישיבה האט געזאגט, דער ראש ישיבה האט געהייסן, ראש ישיבה אהער ראש ישיבה אהין, עס זאל נאר געניצט ווערן אויף וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "כשיש רבי אמתי עם תלמידים", ווען דער אמת'ער צדיק לערנט מיט תלמידים, "על ידי זה", דורכדעם, "נתקבץ ונתלקט חלקי האמונה", קומט אראפ א שטארקע אמונה, "ועל כן", און דערפאר, "נקרא למוד הרב עם התלמידים 'ישיבה'", רופט מען דאס ראש ישיבה וכו', עיין שם.

איך האף צום אייבערשטן ענק זאלן ארבעטן אינאיינעם מיט ליבשאפט און שלום, איך ווייס אז דער סמ"ך מ"ם פארגינט נישט אונזער שיינע קהילה, ער האלט דאס נישט אויס – ווי דעם הייליגן רבינ'ס נאמען קומט אריין מער אין די וועלט, דער סמ"ך מ"ם וויל נאר צעווארפן אונזער קהילה, אבער עס וועט אים נישט העלפן, אזוי ווי דער רבי האט שוין געזאגט: "איך האב אויסגעפירט און איך וועל אויספירן".

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת תזריע מצורע, כ"ט ניסן, י"ד לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

אז דו גייסט פארשפרייטן די הייליגע ספרים און קונטרסים פון רבי'ן און פון מוהרא"ש, זאלסטו אכטונג געבן אויפן רבינ'ס נאמען, מאכן א שיינע נאמען אויפן רבי'ן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק", דארף היטן אויפן צדיק, "שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפן צדיק.

רייץ זיך נישט מיט קיינעם, גיי נישט אין שולן וואו מען פארשעמט דעם רבי'ן. זעסט וואס פאסירט, יעצט קומט מען צו מיר מיט טענות היתכן מיינע תלמידים שלאגן, נאכדעם וואס דו און דיין ברודער האבן באקומען מכת רצח און זיך פשוט געוואלט ראטעווען, זעסטו אז מען דרייט אויס די מעשה און מען טענה'ט אויף מיר אז תלמידי הישיבה זענען שלעגער. על כן בעט איך דיר גיי נישט אין שולן וואו מען פארשעמט דעם רבי'ן און מוהרא"ש, גיי אין שולן וואו מען איז מכבד דעם רבי'ן, אויך זאלסטו גיין פריוואט ביי הייזער וכו'.

גיי נישט ליידיג, נעם זיך א חברותא, לערן הלכה. דער רבי האט געוואלט מען זאל לערנען הלכה, זאלסטו פארמיטאג לערנען מיט א חברותא שלחן ערוך, און נאכמיטאג זאלסטו גיין הפצה, בטל נישט דיינע יונגע שיינע יארן.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ו' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר

א גרויסן דאנק פארן מיר העלפן קענען דעקן די חובות פון די מוסד און די חובות פון די קהילה. וויסן זאלסטו, זיין א משמש ביים רבי'ן - איז זייער א גרויסע זאך, און דערפאר פארלייגט זיך די נישט גוטע צו מחליש דעת זיין און מאכן בלבולים וכו'.

האסט מיר פארציילט אז דו האסט נישט שיין גערעדט צו האברך ..., איך וויל דו זאלסט אים רופן איבערבעטן, ווייל ווער עס העלפט מיר בויען די מוסדות און די קהילה, נעם איך זיך אויס א תנאי כפול, נאר אז מען קען סובל זיין אנדערע און זיין גרייט אויף בארעדן און פארשעמען און אפשווייגן, נאר אזוי איז מיר אינטערעסאנט דאס העלפן, בפרט אזא אינגערמאן ווי ... וואס ער איז אונז זייער געטריי, און ווייל איינער איז דיר געקומען זאגן א לשון הרע אז מען שפעט אונטער דיין רוקן, וואלסט געדארפט אכטונג געבן נישט נעמען צום הארצן.

אז איינער זאגט דיר א שארף ווארט - זאלסטו יענעם דן זיין לכף זכות, מענטשן זענען זייער איבערגעשטרענגט, עס גייט איבער היינטיגע טעג אויף יעדן מענטש; קיינער מיינט נישט שלעכט, קיינער וויל נישט שלעכט; מען דארף קוקן גוט אויף יעדן איינעם, און נאר אזוי קען מען מצליח זיין.

איך האב אסאך צו שרייבן אבער איך דארף גיין העלפן אריינברענגען דעם יום טוב, איך בין דיר זייער מכיר טובה פאר אלעס וואס דו העלפסט די מוסד, סיי ביים יערליכן אנשי חיל קאמפיין און סיי מיט קמחא דפסחא, און מיט אלעס.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

ווי מער מען חזר'ט די אמונה - אלץ מער ווערט די לעבן זיס און גוט, ווייל חס ושלום אז מען האט נישט קיין אמונה, מען טראכט אז זאכן פאסירן סתם אן קיין חשבון, מען קוקט אויף די וועלט ווי עס פירט זיך חס ושלום מיט טבע, מקרה און מזל - דעמאלט איז זייער ביטער, מען לעבט שטענדיג מיט פחדים און מען ווערט גייסטיש קראנק.

עס איז נישט כדאי צו הערן און ליינען די נייעס פון די וועלט, די נייעס מאכט פארגעסן פונעם אייבערשטן, עס מאכט פארגעסן אז עס איז דא א בעל הבית, די נייעס רעדט פון די פירער פון די לענדער כאילו עס האט מיט זיי, מען פארגעסט אז עס איז דא א בעל הבית אויף די וועלט וואס מאכט אלעס און טוט אלעס.

דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פון אמונה, אז אמונה איז דער עיקר און מען דארף שטרעבן צוצוקומען צו דעם. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "אֵצֶל הָעוֹלָם אֱמוּנָה הוּא דָּבָר קָטָן, וְאֶצְלִי אֱמוּנָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, אבער ביי מיר איז דער עיקר אמונה, "וְעִקַּר הָאֱמוּנָה הִיא בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת וַחֲקִירוֹת כְּלָל, רַק בִּפְשִׁיטוּת גָּמוּר כְּמוֹ שֶׁהַנָּשִׁים וְהַהֲמוֹן עַם הַכְּשֵׁרִים מַאֲמִינִים", אן קיין חקירות און אן קיין חכמות, נאר פשוט אזוי ווי פרויען און פשוט'ע מענטשן גלייבן; ווי אזוי איז מען זוכה צו א קלארע אמונה? דורכדעם וואס מען רעדט פון אמונה. אזוי זאגט דער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים פט, ב): "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְךָ בְּפִי"; ווי מער א מענטש געוואוינט זיך צו צו רעדן פונעם אייבערשטן, אלץ שטערקער ווערט אין אים איינגעבאקן די אמונה.

טייערער ברודער, לאז שוין אפ דיינע חשבונות מיט דעם און יענעם, קיינער איז נישט שולדיג אין דאס וואס דו ביסט אריבער, און אין דאס וואס דו גייסט אריבער, עס אלעס דער אייבערשטער, ער מאכט אלעס, ער טוט אלעס און ער איז אלעס, און אז דו וועסט חזר'ן אמונה - וועסטו ארויסגיין פון דיינע דמיונות, פחדים נערוון וכו'. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה), דער עיקר דארף א מענטש ארבעטן צוצוקומען צו אמונה, ווייל אן אמונה איז זייער שווער דאס לעבן. עס זענען דא זייער אסאך קרענק וואס קומט נאר צוליב דעם ווייל מען האט נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם. זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", ווייל ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דעמאלט העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות; דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש, עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטע רפואה אויף דעם איז אמונה.

היינט ערב ראש חודש זאגט מען יום כיפור קטן, און היינט נאכט וועט זיין א ראש חודש סעודה אינאיינעם מיט א מסיבה הכרת הטוב, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אז מיר זענען ביים רבי'ן, מיר קריגן נישט אויפן רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך וויל דיר בעטן זאלסט איבערבעטן ... נרו יאיר, ער איז געקומען צו מיר און מיר געזאגט אז דו האסט אים זייער פארשעמט, ער האט דיר געגריסט שבת, און דו האסט געשריגן אויף אים וכו'; ער איז געווען מיט זיינע קינדער, ער איז אזוי באליידיגט, שוין אריבער אפאר טעג און ער האט געהאט טרערן אין די אויגן פון די בזיון.

ענדליך הער איך שוין אז מען גריסט זיך אין שטעטל, איז פארוואס דארף מען צוריק שרייען ווען מען באגריסט (און אפילו מען גייט מיט די ווייב, פאסט אויך אז מען באגריסט דעם מאן).

בפרט אז ער האט זיך מוסר נפש געווען פאר דיין שידוך, ער האט זיך איינגעשטעלט זיין לעבן דיר א חתן מאכן, דארפסטו געדענקען דיין גאנץ לעבן צו מכיר טובה זיין פאר די גוטס וואס ער האט געטון מיט דיר, און אויך נאך פיל טובות במשך די צייט וואס דו האסט געלערנט אין ישיבה, און דיין ווייב אין סקול.

איך בעט דיר זייער, האב שכל און בעט איבער ווייל אויב מען פארשעמט א צווייטן קען מען זייער ליידן.

מער האב איך נישט וואס צו שרייבן.

בעזרת ה' יתברך - ליל שישי פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך וועל זיין שבת אין שטעטל וועל איך אים פרעגן פארוואס ער וויל נישט רעדן מיט דיר. איך האב שוין נישט קיין כח פאר די זאכן; פון איין זייט בין איך זייער דאנקבאר פאר אלע וואס העלפן מיר, אבער אז עס ווערט צווישן ענק רייבערייען... איך האב נישט קיין כח צו דעם.

איך דארף דאס אריבערגיין ווייל איך האב אפשר געמאכט צער פאר מוהרא"ש. ווען מען איז געקומען רעדן צו מוהרא"ש קעגן מיר - האט מוהרא"ש געהאט אסאך צער פארוואס מען קריגט זיך, איז דאס א פגם פאר מיר. יעצט דארף איך שפירן ווי עס שפירט ווען צוויי מענטשן וואס ביידע זענען געטריי, ביידע ווילן העלפן און צווישן זיך רעדט מען נישט.

זינג און טאנץ א גאנץ שבת מיט דיינע קינדערלעך, דאנק דעם אייבערשטן פאר די חסדים וואס ער טוט שטענדיג מיט דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דעם שבת געפאלט די צענטע יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, דו ווילסט אודאי זיך עפעס פארנעמען לכבוד די יארצייט, זאלסטו זיך פארנעמען מרבה זיין בשלום; אנגעהויבן אין שטוב, אלעס טון אויף דער וועלט עס זאל זיין שלום בית, מען זאל לעבן מיט שלום און מיט ליבשאפט.

אזוי אויך זאלסטו מרבה זיין בשלום מיט אנשי שלומינו, זיך מיט קיינעם נישט קריגן, דאס האט אונז מוהרא"ש געבעטן די לעצטע געבעט אין שפיטאל בעטל, מיר זאלן אנטלויפן פון מחלוקת, דעם לשון וואס מוהרא"ש שרייבט דארט: "דָּבָר אֶחָד שֶׁאֲנִי מְבַקֵּשׁ אֶתְכֶם בַּקָּשָׁה אַחֲרוֹנָה מֵחַיֵּי", איך בעט אייך די לעצטע בקשה פון מיין לעבן, "שֶׁתַּחְזִיקוּ אֶת עַצְמְכֶם בְּיַחַד", איר זאלט זיך האלטן צוזאמען און זיך נישט קריגן, "לָכֵן זֶה עִקַּר רְצוֹנִי שֶּׁיִּהְיֶה רַק אַהֲבָה בֵּין אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ, כִּי הַרְבֵּה צָרוֹת בָּאוּ וְיָצְאוּ מִמַּחְלֹקֶת וּמְרִיבוֹת", מיין גאנצע ווילן איז אז עס זאל זיין שלום צווישן אנשי שלומינו, ווייל פון מחלוקת קומט ארויס נאר צרות.

ביים סוף פון די בריוו שרייבט מוהרא"ש נאכאמאל: "הַחְזִיקוּ אֶת עַצְמְכֶם בְּיַחַד וְאַף פַּעַם לֹא לְהִתְעָרֵב בְּשׁוּם מַחְלוֹקֶת שֶׁרַק יֵשׁ בָּעוֹלָם", איר זאלט זיך האלטן צוזאמען און זיך קיינמאל נישט מישן אין קיין שום מחלוקת וואס איז דא אויף די וועלט.

אויך פלעגט מוהרא"ש וויינען ביי די שיעורים אויף די מחלוקת וואס איז דא אין ברסלב: "מיר טרינקען דאך פון איין קוואל, מיר נעמען דאך חיזוק פון איין רבי, פארוואס דארף מען זיך בייסן איינער דעם צווייטן?" מוהרא"ש פלעגט זאגן: "אין הכי נמי, דער רבי זאגט טאקע (חיי מוהר"ן, סימן שיט): 'אֲנִי אֶעֱשֶׂה מִכֶּם כִּתּוֹת כִּתּוֹת', איך וועל מאכן פון אייך אסאך גרופעס; אבער דער רבי האט נישט געזאגט אז איין גרופע זאל רעדן אויפן צווייטן און איינער זאל פיינט האבן דעם צווייטן".

איך האף דיך צו זען מוצאי שבת ביי די יארצייט סעודה, מיר וועלן זיך דארט אינאיינעם מחזק זיין.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בשלח, ו' שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

היינט ג' בשלח איז א טאג וואס דער הייליגער רבי מענדעלע רימנובער זכותו יגן עלינו זאגט אז עס איז א סגולה פאר פרנסה צו זאגן פרשת המן שנים מקרא ואחד תרגום. מעביר סדרה זיין אלע וואכן אין צייט איז מסוגל לפרנסה, און זיכער ווען מען איז מעביר סדרה פרשת המן, וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ברכות, הובא בפרישה על טור אורח חיים סימן א, סעיף קטן יד) ווער עס זאגט פרשת המן - איז פארזיכערט "שלא יתמעטו מזונותיו", דאס אז מען גלייבט אז דער אייבערשטער געבט עסן, און זארגט פאר יעדן איינעם - דאס אליין איז מסוגל פאר שפע.

די וויכטיגסטע זאך פאר פרנסה איז אנטלויפן פון מחלוקת, זאל זיין וואס זאל נאר זיין, קיינמאל נישט וויי טון א צווייטן. "מחלוקת אחת דוחה מאה פרנסות" (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רעז), איין מחלוקת שטופט אוועק הונדערט מאל וואס מען וואלט ווען געקענט געהאלפן ווערן מיט פרנסה, שטעל זיך פאר ווי ביטער דאס איז; מען וויינט אויף פרנסה, מען בעט אויף פרנסה, מען טוט סגולות פאר פרנסה, און מיט איין קריגעריי, מיט רעדן שלעכט אויף אנדערע, לשון הרע, רכילות, הלבנת פנים - שטופט מען אלעס אוועק.

נישט ווערן אריינגעדרייט אין מחלוקת - גייט נאר מיט תפילה, בעט דעם אייבערשטן אויף דעם, זאלסט נישט האבן מיט מחלוקת, אפילו ווען מען דרייט דיר אן לשם שמים - זאלסטו אנטלויפן פון מחלוקת. איך וועל דיר דערציילן וואס איך האב געהאט, ווען מוהרא"ש איז נסתלק געווארן האב איך גלייך געמאכט א טיקעט צו פארן צו די לוי', אבער פרייטאג נאך די לוי' אין בארא פארק, ווי איך האב געזען וואס האט פאסירט וכו' - האב איך זייער געוויינט, איך האב זיך געזוכט א שטילע גאס און זיך מתבודד געווען און מבטל געווען די טיקעט, אפילו אלע האבן זיך געוואונדערט, אלע האבן געפרעגט 'היתכן גייסט נישט צו די לוי'?' איך האב זיך געמאכט א חשבון 'איך בין געקומען אין היכל הקודש צו דינען דעם אייבערשטן, מער פון דעם אינטערעסירט מיר נישט', און איך בעט דעם אייבערשטן איך זאל נישט האבן מיט קיין מחלוקת און נישט וויי טון א צווייטן.

לערן דעם בלאט גמרא, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין. מוהרא"ש זאגט אן א שיעור מאל: "גמרא פארברענט אלע קליפות".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - ב' פרשת בא, כ"ח טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר זאלט יעדן געבן גוטע ווערטער, און אז עס ווערט א טענה'ריי צווישן די פרויען - זאלט איר בלייבן רואיג און פרייליך. קיינער איז נישט שלעכט און קיינער מיינט נישט שלעכט, מענטשן זענען איבערגעשטרענגט, קען אויסזען ווי מען וויל וויי טון וכו'.

די גרעסטע זאך איז, זיין פרייליך מיט דעם אז מיר זענען אידן און מיר זענען קינדער פונעם אייבערשטן; דאס דארף זיין אונזער גאנצע שמחה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

היינט איז די יארצייט פון הייליגן רבי ברוכ'ל פון מעזיבוז זכותו יגן עלינו; ער איז געווען דעם רבינ'ס פעטער, און ביי די ברית ווען מען האט א נאמען געגעבן דעם רבי'ן 'נחמן' האט רבי ברוכ'ל זיך אנגערופן און געזאגט: "'נחמן' על שם (בראשית ה, כט) 'זה ינחמנו ממעשנו ומעצבון ידינו מן האדמה אשר אררה ה', און די הייליגע חכמים זאגן אויף דעם פסוק (סנהדרין קיג:) 'צדיק בא לעולם, טובה באה לעולם'"; דער רבי איז דאס גוטס פון די וועלט, אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן, דער רבי טרייסט אונז, דער רבי ווייזט אונז אז מיר האבן נאך א וועג צוריק צו קומען צום אייבערשטן, ממש וואס דער פסוק זאגט, "זה י'נחמנ'ו", דער רבי טרייסט אונז.

דער צדיק רבי ברוכ'ל זכותו יגן עלינו איז געווען ביים רבינ'ס ברית, און פיגא עליה השלום, דעם רבינ'ס מאמע האט געבעטן איר ברודער דער הייליגער צדיק רבי ר' ברוכ'ל: "ברוכ'ל - אזוי האט זי אים גערופן - וואונטש אן פארן קינד אז מען זאל נישט קריגן אויף אים", האט דער הייליגער צדיק רבי ברוכ'ל איר געענטפערט: "פייגעלע דאס קען נישט זיין, עס איז פארפאלן, מען מוז קריגן אויף אים (קוקט נאך אין ספר פעולת הצדיק, אות כא), ווייל דער צדיק וואס האט די כוחות צוריק צו ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן - אויף אים מוז זיין מחלוקת, ווייל נאר אזוי איז עס מיט אן אמת, אזוי ווי די הלכה איז, מען וועט נישט מקבל זיין קיין גרים בימות המשיח, ווייל ווען עס איז שלחן מלכים איז די גירות נישט מיט ליבשאפט צום אייבערשטן, (עיין לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן רכח).

מען הויבט היינט אן מסכת סנהדרין. זיי נישט קיין בטלן, הויב אן די מסכתא, לערן יעדן טאג א בלאט גמרא, אפילו אן פארשטיין, זאג די ווערטער. דאס איז ברסלב'ע חסידות, לערנען און דאווענען, אלעס אנדערש איז דמיונות. דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל, בריש ספר עלים לתרופה): "בַּקָּשָׁתִי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי, שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְמָרָא וּפוֹסֵק, שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִיקָר, רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", מיין ליבער איידעם, איך בעט דיר זייער זאלסט לערנען יעדן טאג גמרא און שולחן ערוך, זאלסט חס ושלום נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר און פון עיקר א טפל.

היינט וועט נישט זיין די וועכנטליכע ליל שישי שיעור, מיין טאטע שליט"א מאכט חתונה די יונגסטע קינד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויצא, ג' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

בנוגע דער וואס רודפ'ט דיך וכו'; דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רעז), מחלוקת קען נאר זיין ווען ביידע ווילן די מחלוקת, דער רבי געבט א משל, ווען איינער גראבט אן אונטערגרוב אונטער דעם חבר'ס הויז, אויב וועט ער אויך גיין גראבן אנטקעגן יענעם - וועט דער וואס וויל אונטער גראבן גרינג אויספירן און ענדיגן די מחתרת, וואס וועט אבער זיין אויב דער חבר וועט שטיין און גיסן זאמד און מאכן מיט די זאמד א בערגל? וועט ער מיט דעם צעשטערן יענעמ'ס פלענער, דער שונא וועט נישט קענען אנקומען צו אונטער גראבן, "כְּמוֹ כֵן", אזוי אויך זאגט דער רבי, "אֵין לַעֲמֹד כְּנֶגֶד הַשּׂוֹנְאִים לַעֲשׂוֹת כְּנֶגְדָּם", מען זאל זיך נישט קעגן שטעלן די פיינט, טון קעגן זיי, ווייל ווען מען קריגט זיך צוריק מיט זיי - איז דאס אזוי ווי מען העלפט דעם שונא גראבן די מחתרת, נאר מען זאל גיסן זאמד. דאס איז וואס מען בעט ביים דאווענען "ונפשי כעפר לכל תהי'", הייליגער באשעפער איך זאל זיין אזוי ווי זאמד, וויפיל מען וויל מיר אונטער גראבן זאל איך זיין אזוי ווי מען גיסט זאמד, איך זאל זיך נישט צוריק קריגן.

דער רבי לערנט אונז, ווען מען האט מחלוקת - זאל מען זיך נישט קריגן, נאר יעדן דן זיין לכף זכות, "וְלַעֲשׂוֹת לָהֶם כָּל הַטּוֹבוֹת", און טון מיט זיי אלע טובות, "בְּחִינוֹת", אזוי ווי מיר דאווענען און בעטן: "וְנַפְשִׁי כְּעָפָר לַכֹּל תִּהְיֶ'", מיר זאלן זיין אזוי ווי די זאמד, "כְּמוֹ הֶעָפָר", אזוי ווי זאמד, "שֶׁהַכֹּל דָּשִׁין עָלֶיהָ", אלע טרעטן אויף איר, "וְהִיא נוֹתֶנֶת לָהֶם כָּל הַטּוֹבוֹת", און די זאמד געבט צוריק אלע טובות, "אֲכִילָה", עסן קומט פון דער ערד, "וּשְׁתִיָּה", טרינקען קומט פון דער ערד, "וְזָהָב", גאלד, "וְכֶסֶף", און זילבער, "וַאֲבָנִים טוֹבוֹת", און שיינע שטיינער, "הַכֹּל הָיָה מִן הֶעָפָר", אלעס קומט פון דער ערד, און אז מען טרעט אויף דער ערד און מען ווארפט מיסט אויף דער ערד, מען שפייט אויף דער ערד, וואס טוט דער ערד? זי געבט ארויס נאר גוטס, "כְּמוֹ כֵן", אזוי דארפן מיר זיך פירן מיט די פיינט, "אַף עַל פִּי שֶׁהֵם חוֹלְקִים עָלָיו", אפילו זיי קריגן זיך און רעדן שלעכטס, "וּמְבַקְּשִׁים רָעָתוֹ", און זוכן ווי מען קען שלעכטס טון, "אַף עַל פִּי כֵן יֵעָשֶׂה לָהֶם", דארף מען צוריק טון, "כָּל הַטּוֹבוֹת", נאר טובות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויצא, ב' דראש חודש כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

האב נישט קיין שייכות מיט מחלוקת, שטיי ווייט פון מחלוקת, און אז דו הערסט רעדן פון מחלוקת - אדער גיי אוועק אדער פארדריי די שמועס. איך ווייס פון חברים ברסלב'ע חסידים אנשי שלומינו, ווען זיי הערן רעדן פון אנדערע מענטשן - פארדרייען זיי די שמועס מיט א חכמה; אז די רעדערס, די מדברים, כאפן נישט אז מען פארדרייט זייער שמועס, און אזוי ווערן זיי אפגעהיטן פון לשון הרע.

ברודער אנטלויף פון מחלוקת. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות מריבה, סימן סו): "בִּמְקוֹם מְרִיבָה שָׁם הַשָּׂטָן", דער שטן געפינט זיך דארט וואו מען קריגט זיך; זיי קלוג, אנטלויף פון מחלוקת, נעם נישט קיין טייל, אפילו מען וועט דיר איינרעדן אז דאס איז לשם שמים, אדער גאר א מצוה; אנטלויף פון די מצוות, לאז די מצוות פאר די אייניקלעך פון דתן און אבירם, ווי דער רבי זאגט (שם, סימן פד): "בְּכָל בַּעֲלֵי מַחֲלֹקֶת", ביי אלע בעלי מחלוקת, "נִתְגַּלְגְּלִים שָׁם נִיצוֹצִין מִנִּשְׁמַת דָּתָן וַאֲבִירָם", איז דא עפעס פון דתן ואבירם.

איך וויל דיר פרעגן, וואס האסטו צו רעדן פון יענעמ'ס פרשה? וואס האסטו מיט דער וואס האט זיך גע'גט אדער נישט גע'גט, וויל יא געבן א גט, וויל נישט געבן א גט, וואס האט דאס מיט דיר? ביסט שוין פערטיג מיט דיר, דיין שכר לימוד איז שוין באצאלט? דיין גראסערי איז שוין געדעקט? ביסט דאך א בר דעת, וואס איז מיט דיר? וואס רעדסטו פון אנדערע? האסט נישט וואס צו טון?! האסט שוין געענדיגט די פרשה שנים מקרא ואחד תרגום? האסט שוין געענדיגט ח"י פרקים משניות? בבלי? ירושלמי? דער רבי זאגט (שם, סימן עו): "לִמְרִיבָה, הַשְׁכֵּם וְהַעֲרֵב לְבֵית הַמִּדְרָשׁ וּלְמַד תּוֹרָה", קען זיין פשט, ווען מען קריגט זיך, עס קאכט זיך לשון הרע - איז די בעסטע עצה צו גיין שלאפן פרי און אויפשטיין פרי, גיין אין שול לערנען און דאווענען.

גיי אהיים העלף דיין ווייב לייגן שלאפן די קינדער, ווי איידער צו זיצן און פלוישן פון די חסידות און פון יענע חסידות, און אז דו האסט איבריגע צייט - גיי הפצה, גיי פארשפרייט דעם רבינ'ס ספרים. עס ברענט א פייער, אזויפיל מענטשן פאלן אוועק, אזויפיל מענטשן ליידן, און מען קען זיי העלפן מיט דעם רבינ'ס עצות, מיטן רבינ'ס חיזוק, א שאד יעדע ווארט פון די שטותים וואס מען פלוישט מיט חברים, מען קען אין די צייט אזויפיל טון.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גוטן חודש.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חיי שרה, י"ז מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ... נרו יאיר

איך בין אזוי בצער פון וואס דו גייסט אריבער, עס טוט מיר אזוי וויי אז מען נעמט דיר מיט דיינע געשוויסטער צו עדות זאגן קעגן די טאטע; נישט גענוג די עלטערן קריגן זיך, וואס דאס אליין איז אזוי ווייטאגליך פאר די קינדער – נעמט מען ענק צו שלאגן איינער דעם צווייטן.

איך בעט דיר ברחמים, שטייט פון דער זייט, רעד נישט צו קיינעם קעגן דיין טאטע מאמע, דריי זיך ארויס מיט חכמה, זיי מקיים וואס דער רבי זאגט (ספר המידות אות פחד חלק ב', סימן ג): "מִי שֶׁבּוֹרֵחַ מִן הַצָּרָה, הוּא פִּקֵּחַ", דער וואס אנטלויפט פון א צרה איז קלוג; נישטא נאך א צרה ווי די צרה פון מחלוקת.

בזכות וואס דו ביסט מקיים מצות כיבוד אב ואם, בזכות וואס דו וועסט זיך נישט מישן אין די מחלוקת וועסטו זוכה זיין בקרוב טרעפן דיין שידוך, און צו בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות.

נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן, יעדן טאג זאלסטו גיין אין א ווינקל, א ליידיגע פלאץ, און זיך אויסשמועסן דיין הארץ אויף אידיש מיטן אייבערשטן, רעד צו אים כידבר איש אל רעהו, ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט, דערצייל אים דיין לעבן, דערצייל אים דיין פרשה בפרטיות ובפרטי פרטיות, און בעט אים פאר א שידוך, פאר א גוט לעבן, דאס און נאר דאס וועט זיין דיין ישועה.

אויך זאלסטו בעטן פאר שמחה, ווייל דאס איז דער עיקר, אז מען איז פרייליך האט מען אלעס.

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז א מנהג אז ווען א יולדת גייט ארויס, גייט זי די ערשטע זאך אין שול הערן ברכו, צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים פון געבוירן א קינד; עס איז דא וואס פירן זיך צו ברענגען א מנין אין שטוב, מען מאכט גרינגער פאר די יולדת צו הערן ברכו.

אז אייער מאן וויל נישט ברענגען קיין מנין אין שטוב, ער שעמט זיך אז זיינע חברים זאלן זען די דירה אזוי נאכגעלאזט וכו' - זאלט איר נישט מאכן קיין קריגעריי, איר קענט ווארטן ביז איר גייט ארויס פון שטוב און גיין שבת אין שול הערן ברכו.

מען דארף געדענקען נישט צו מאכן פון עיקר טפל און פון טפל עיקר, דער עיקר איז עס זאל זיין אהבה אחוה שלום ורעות, און אויך טוט מען אלע שיינע מנהגים, אבער דער ציל איז מען זאל געדענקען נישט צו מאכן קיין קריגעריי.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וירא, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

טייערער ברודער, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות, ווער נישט צעפאלן, באניץ זיך מיט די עצה פון רבי'ן, די עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט; זאלסט זיך צוגעוואוינען מיט א קביעות, א באשטימטע צייט - זיך אויסצורעדן דאס הארץ צום אייבערשטן. דאס רעדן צום אייבערשטן איז אונזער שווערד, אונזער געווער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שוחר טוב קמט, ב): "פיהם של ישראל חרבם", די מויל פון א איד איז ווי א שווערד, אז מען ניצט די מויל פאר תפילה והתבודדות - איז דאס ווי א שווערד קעגן אלע פיינט.

מיש זיך נישט אין קיין מחלוקת, אפילו מען וועט דיר איינרעדן אז דאס איז לשם שמים און עס איז א מצוה. ליבער ברודער, שטיי ווייט פן מחלוקת (אויך וואס איז נוגע צו מיר; נעם זיך פאר מיר נישט אן, אז דו הערסט רעדן אויף מיר, און דו ווילסט זיך אננעמען פאר מיר - זאלסטו שווייגן).

אויך אין משפחה, אז מען וויל דיר אויפהעצן - זאלסטו זיך מיט חכמה ארויסדרייען, ווייל מען ליידט זייער פון מחלוקת. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עיין רש"י במדבר טז, כז), אפילו קליינע קינדער וואס מען באשטראפט נישט - ווערן אויך אוועק געריסן דורך מחלוקת.

זע צו זיין פרייליך און געב אכטונג אויף דיין שטוב, דער עיקר און די יסוד פאר שלום בית איז - מען זאל נאכגעבן, און נישט מקפיד זיין איינער אויפן צווייטן. זוך נישט קיין חסרונות אין דיין ווייב, זוך דאס גוטס אין איר.

מארגן נאכט וועט זיין די יערליכע מיטונג אין בית פיגא פון די עלטערן מיט די טיטשערס, איך בעט דיר זייער זאלסט אלעס אפלאזן און זען אז דיין ווייב זאל קענען קומען רעדן מיט די טיטשערס און הערן וויכטיגע יסודות פון די מנהלת, ווייז אז די חינוך פון דיינע קינדער זענען דיר חשוב און דריי זיך נישט ארויס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וזאת הברכה א', ח' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך בין אזוי פרייליך אז מיר האבן זוכה געווען די יאר צו זיין ביים הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה, מיר האבן זוכה געווען צו באקומען די תיקונים פון הייליגן רבי'ן וואס האט מבטיח געווען אז ראש השנה קען ער יעדן איינעם מתקן זיין, און ווער עס איז געווען ביי אים ראש השנה דארף זיין פרייליך כל השנה.

איך וויל זיך באדאנקען פאר אלע פון אנשי שלומינו וואס האבן געהאלפן ראש השנה אז אונזער קיבוץ זאל זיין אזוי שיין און אזוי גוט; נאר מיט די הילף פון יעדן איינעם האבן מיר געהאט אזא שיינע איינגענעמע יום טוב.

מאך זיך א חשבון וועם דו האסט וויי געטון, וועם דו האסט מבזה געווען, אדער מצער געווען, און אויב דו האסט איינעם געטשעפעט, וויי געטון, אדער פארשעמט - זאלסטו יענעם אנרופן איבערבעטן, ווייל אויף אלע עבירות איז דער אייבערשטער מוחל יום כיפור, אויסער אויף עבירות שבין אדם לחבירו (יומא פה:), און זיי זיך מקבל מער נישט וויי טון קיינעם, און בעט דעם אייבערשטן זאלסט קיינעם נישט זאגן קיין שלעכט ווארט.

בעיקר וואו מען דארף זיך מאכן די חשבון - איז אין שטוב; מען דארף איבערבעטן די ווייב פארן איר וויי טון, פארן איר מאכן וויינען, און איר צוזאגן אז מען גייט מער נישט וויי טון.

היינט וועט זיין די שיעור אין שטעטל, און אז דו קענסט נישט קומען - זאלסטו עס הערן אויפן טעלעפאן. עס איז זייער וויכטיג צו הערן די שיעורים, אז נישט ווערט מען אלט, און דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אן אלטער חסיד איז נישט גוט צו זיין, און אן אלטער צדיק איז נישט גוט צו זיין"; מען דארף זיך שטענדיג אויפפרישן און זיך באנייען.

מארגן ערב יום הקדוש פארטאגס מאכט מען די מנהג פון כפרות, עס איז מיר א גרויסע שמחה אז די יאר האבן מיר זוכה געווען צו שוחטים אנשי שלומינו, ערליכע אידן. עס וועט זיין אין שטעטל כפרות מיט שוחטים, מען וועט קענען מקיים זיין די מנהג ישראל. די געלט פון די כפרות גייט פאר די מוסד, און די פלייש גייט אויך פאר די מוסד.

אויך איז דער מנהג אז אלע גייען אין מקוה, אויך די פרויען; צו זיין ריין און הייליג, און ביי חצות היום טוט מען זיך אן בגדי שבת, מען עסט א סעודה מיט די משפחה. מען טינקט איין די חלה אין האניג, און מען דערציילט פאר די קינדער ווי שטארק דער אייבערשטער האט אונז ליב, ער וואשט אונז אפ פון אלע עבירות, ער איז אונז מוחל אלע עבירות, און מען רעדט צו די קינדער פון אכטנג געבן נישט צו טשעפען אנדערע, ווייל אויף דעם העלפט נישט יום הקדוש, ביז מען בעט זיך איבער.

מען פירט זיך צו צינדן א ליכט אין שטוב וואס ברענט א גאנצן טאג, א גאנצן יום כיפור.

יום כיפור גייט מען ווייס, אויך די פרויען גייען ווייס; א ווייסע טיכל און א ווייסע שירצל.

א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וזאת הברכה א', ה' תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך וויל זייער זאלסט כאטשיג איין מאל א וואך ארויפקומען אויף קול ברסלב געבן א קורצע באריכט מהנעשה והנשמע ביי די הנהלה, וואס ענק טון אלץ אין שטעטל; ווייל דער סמ"ך מ"ם שלאפט נישט, ער זוכט ווי צו מאכן רייבערייען, ער מאכט מען זאל האבן קנאה, און איך בין זיכער אז אויב די איינוואוינער פון שטעטל וואלטן געוואוסט וויפיל די חברי הנהלה טוען פאר די שטעטל בכלל, און פאר יעדן מענטש בפרט - וואלט מען נישט געהאט קיין טענות, מען וואלט זיך מער ליב געהאט.

דערצייל וויפיל מענטשן דו האסט פריוואט געראטעוועט פון אנקומען אין תפיסה און פון ווערן פארפלאנטערט מיט רעגירונג זאכן, וויפיל נעכט דו און די אנדערע חברים האבן אוועק געגעבן פאר די טובה פון פריוואטע מענטשן, און וויפיל טובות ענק טוען פאר די קהילה און פאר אנדערע קהילות.

בזכות וואס דו טוסט פאר אידישע קינדער - וועסטו האבן א זיסע יאר; דו, דיין ווייב, מיט די גאנצע משפחה.

א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן

צו מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיינע ווייטאגליכע בריוון.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך נישט פארלירן, קוק צוריק די ניסים וואס דער אייבערשטער האט געמאכט מיט דיר ביז אהער, דו און דיין ווייב מיט דיין גאנצע משפחה זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן, ענק לעבן בשלום ובשלוה, א יאר צוויי צוריק האסטו אויך געמיינט אז די וועלט ענדיגט זיך וכו' , אלעס האט זיך אזוי שיין געענדיגט; נאר די איין זאך, אז דיינע עלטערן האבן יעצט אנגעהויבן א מלחמה פארן חטא אז דו האסט געלייגט דיינע קינדער אין ברסלב'ע מוסדות.

ווער נישט צעבראכן פון דעם, און חס ושלום זיך אויפפירן צו זיי נישט מיט דרך ארץ, דיינע עלטערן זענען טייערע עלטערן, זיי זענען דערשראקן פון די פילע לשון הרע אויף ברסלב בכלליות, און אויף היכל הקודש בפרטיות, ובפרטי פרטיות וכו', אז אונזערע מוסדות זענען נישט קיין מוסדות וכו' וכו', דעריבער זענען זיי לוחם, אבער אז דו וועסט זיי ווייטער מכבד זיין און זיך אינגאנצן מבטל זיין צום אייבערשטן; גארנישט וועלן, נאר דביקות, נאר ביטול - וועסטו זען ווי דיינע עלטערן וועלן זאגן פאר אלעמען "פון דעם זון האבן מיר דאס מערסטע נחת".

דאנק דעם אייבערשטן אז דו און דיין ווייב לעבן בשלום און מיט אהבה, זייט אייך מחזק אינאיינעם מיט די מצוה פון כיבוד הורים ומורים, און ביז א קורצע צייט וועלן דיינע עלטערן זיך איבערדרייען, און זיך פרייען אז ענק זענען מקורב ביים רבי'ן.

חס ושלום אפהאקן מיט די עלטערן, דו זאלסט ווייטער גיין צו זיי און רעדן מיט זיי, און אויב זיי ווילן נישט רעדן - זאלסטו אביסל ווארטן, "חֲבִי כִמְעַט רֶגַע עַד יַעֲבָר זָעַם" (ישעי' כו, כ).

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.