בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#18 - געבן די הרגשה פאר די מלמדים אז מען איז צופרידן מיט זיי
קאמפלימענטס, חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, סמארטפאון, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת תרומה, שובבי"ם, ז' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דיר זייער עס זאל נישט זיין אין חדר קיין טעבלעט אדער סמארטפאון אפילו לצורך המוסד, און אז מען דארף צייכענען יעדן טאג די קינדער וואס קומען - זאל מען דאס נישט טון מיט א טעבלעט. געב אכטונג אז די קינדער זאלן אויפוואקסן ריין און הייליג.


די מלמדים זאלן רעדן צו די קינדער פון זיך היטן פון א נישט כשר'ע טעלעפאן, מען דארף רעדן צו די קינדער פון יראת שמים ווען זיי זענען נאך יונג, און אז די קינדער וועלן זען ווי מען נוצט די סארט כלים מטעם המוסד - וועלן זיי אפגעקילט ווערן פון יראת שמים.


איך וויל דיר נאכאמאל דערמאנען א וויכטיגע זאך וואס דער מנהל דארף געדענקען צו טון; געבן גוטע ווערטער פאר די מלמדים. עס איז די וויכטיגסטע זאך, וויכטיגער פון אלעם; געבן די הרגשה פאר די מלמדים אז מען איז צופרידן מיט זיי.


דאס איז נישט נאר פאר א מנהל, דאס איז פאר יעדע בעל הבית; אז מען האט ארבעטערס און מען מאכט זיי שפירן ווי מען דארף זיי - שפארט מען זיך זייער אסאך פראבלעמען, און מען איז נאכדעם זייער מצליח. דער ארבעטער האט א שטארקע ווילן צו טון וואס אימער פארן בעל הבית, כל שכן א מלמד וואס זיצט מיט נשמה'לעך און ער דארף האבן סבלנות מיט אייזערענע כוחות צו זיין רואיג און אויפהייבן די קינדער - דארף דער מנהל געדענקען צו געבן די גוטע געפיל אז מען ווייסט פון זיין שווערע ארבעט.


אז דו וועסט אויפלעבן דעם מלמד וועסטו זיך איינשפארן אסאך ארבעט.


געב זיך איבער צום אייבערשטן, הויב אן דיין טאג מיט התבודדות, בעט דעם אייבערשטן זאלסט מצליח זיין מיט יעדן מלמד און מיט יעדן תלמיד - וועסטו האבן א שטארקע הצלחה.

#17 - קושן די מזוזה מיט ריינע הענט, און צולייגן א קורצע תפלה
מזוזה, יראת שמים, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', מאנסי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אויף אייער פראגע אויב מען מעג קושן די מזוזה מיט נישט ריינע הענט; דער ענטפער איז ניין, אויב די הענט איז אומריין - דארף מען דאס ערשט וואשן, און קושן די מזוזה מיט ריינע הענט, צוליב כבוד פאר די מזוזה.


יעדעס מאל מען גייט ארויס פון שטוב, אדער מען קומט אהיים - איז גוט צו זאגן ביי די מזוזה די קליינע תפילה: "הייליגער באשעפער ברענג מיך אהיים בשלום", און ווען מען קומט אהיים: "שכוח אייבערשטער האסט מיך אהיים געברענגט בשלום"; מען האט נישט קיין אנונג וואס די פּאָר ווערטער טוען פארן מענטש, עס ראטעוועט פון אלע שלעכטס, עס היט דעם מענטש, און עס קלעבט צו צום אייבערשטן.


וואויל איז דער וואס קושט די מזוזה ביי יעדע טיר, דאס ווייזט אז ער לעבט מיטן אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#16 - געב אכטונג נישט צו זיין פריינטליך מיט די סעקרעטערי אין אפיס
פרנסה, שמירת עינים, יראת שמים, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ח טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


געב זיך אכטונג נישט צו זיין פריינדליך מיט די סעקריטערי ביי דיר אין אפיס. זאלסט איר נישט קוקן אין פנים, עס איז אסור צו קוקן א פרוי אין פנים (שלחן ערוך אבן העזר סימן כא, סעיף א), און זיכער נישט ווען מען זיצט אינאיינעם אין אפיס; עס קען זיין דו וועסט אלעס פארלירן רחמנא לצלן.


קוק נישט אין פנים, קוק אראפ, פיר זיך ערליך מיט יראת שמים; דער אייבערשטער איז אין אפיס און זעט אלעס וואס דו טוסט.


מאך זיך א חשבון אויב דו זאלסט ווייטער האבן די אפיס מיט די סעקריטערי און פארשווארצט ווערן בזה ובבא, אדער פארמאכן די געשעפט און האבן גן עדן בזה ובבא. גיי התבודדות און וויין צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער וואס איז געשען מיט מיר? איך בין היימיש מיט פרעמדע, הייליגער באשעפער ראטעווע מיך".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#15 - ענדערש בלייבן אן ארבעט, ווי צו ארבעטן אין א פלאץ מיט נסיונות
צניעות, פרנסה, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וארא, שובבי"ם, ראש חודש שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


אז דו פרעגסט מיר וועגן די ארבעט; ענדערש זאלסטו בלייבן אן ארבעט ווי צו ארבעטן דארט, עס איז עקלדיג צו הערן אזא זאך, א מיידל זאל מענידזשן אינגעלייט; זאג זיך אפ פון די ארבעט.


דו וועסט זיכער טרעפן א כשר'ע ארבעט, א ריינע פלאץ מיט יראת שמים. פאלג מיך, גיי שוין אוועק פון די ארבעט.


די אלע אמעריקאנע אידן וואס האבן פארלוירן זייער דזשאב צוליב שמירת שבת – די האבן איבערגעלאזט דורות נאמנים לשם, אזוי אויך מיט די היינטיגע נסיונות; די וואס קוקן נישט אויף גארנישט, זיי זענען גרייט צו פארלירן פרנסה אבי צו בלייבן ערליך – נאר פון זיי וועט איבערבלייבן דורות נאמנים לשם.

#14 - א מלמד דארף האבן יראת שמים, ליצנות פארטרייבט די יראת שמים
קדושה, דאווענען, יראת שמים, ליצנות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויגש, ה' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


וואויל איז דיר אז דיינע יארן, דיינע טעג – גייען אריבער מיט הייליגע זאכן; ביסט א מלמד, דו לערנסט מיט קינדער די הייליגע תורה.


געב אכטונג נישט צו האבן מיט ליצנות, א מלמד דארף האבן יראת שמים, ליצנות פארטרייבט די יראת שמים. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות אות ליצנות, סימן ה): "עַל יְדֵי לֵיצָנוּת אֵין לוֹ חָכְמָה", ליצנות פארטרייבט די יראת שמים.


לייג אריין אין די קינדער א חיות ביים דאווענען און ביים לערנען, זיי זאלן דאווענען הויך מיט א לעבעדיגקייט, אויך זאלן זיי לערנען הויך אויפן קול, מיט א ברען.


רעד צו זיי פון קדושת הברית, פון נישט אנרירן אות ברית קודש, אויך פון זיך היטן די אויגן.

#13 - לאזט אייך נישט פון קיינעם, זייט שטארק מיט יראת שמים
צניעות, עזות, יראת שמים

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ווען אייער שוואגער קומט צו ענק אין שטוב און ער פירט זיך נישט ווי אזוי מען דארף; ווען ער גייט אייך אריבער קלאפט ער זיך אריין אין אייך און ער מאכט זיך יעדעס מאל אזוי ווי עס איז א טעות השם ישמרינו, זאלט איר זיך נישט לאזן. איר זאלט זיך נישט באווייזן, קומט נישט ארויס פון אייער שטוב ווען ער איז דארט, געבט זיך אכטונג פאר אייער לעבן, און אז מען וועט אייך פרעגן וואס גייט פאר, זאלט איר אן מורא זאגן: "איך בין נישט פארזיכערט", "קיינער קען מיך נישט אנרירן".


היינטיגע טעג ווען מיר זענען אין די טעג וואס משיח קומט שוין, זאגן די הייליגע חכמים (סוטה מט:): "יראי חטא ימאסו", די ערליכע זענען נעבעכ'ס, יאנטשי, "חוצפא יסגא", מען שעמט זיך נישט צו טון עבירות אפן; זאלט איר זיין זייער שטארק מיט אייער יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.


 

#12 - פארברענגען חול המועד אויף אן אויסגעהאלטענעם וועג
סדר דרך הלימוד, יראת שמים, לצנות, חול המועד

בעזרת ה' יתברך - יום ד', ג' דחול המועד סוכות, י"ט תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


גייסט חול המועד פארברענגען מיט דיינע קינדער - נעם זיך מיט א חומש, א משניות, א תהילים וכו' וכו'; עס זאל נישט אריבערגיין דעם טאג אן לערנען. אויך זאלסטו גיין נאר אויף פלעצער וואו עס איז דא יראת שמים, עס איז אויסגעהאלטן, און מקפיד זיין אויף דאווענען מיט מנין.


פאק זיך איין א חומש, א משניות, לערן בגירסא. דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה, א וועג צו לערנען; אפילו מען פארשטייט נישט, אפילו מען האט נישט די כוחות וכו' - זאל מען לערנען אפילו אן פארשטיין (שיחות הר"ן, סימן עו).


מאך זיך נישט צוטון פון די לצים וואס לאכן און שפעטן פונעם דרך הלימוד; אפילו פון די וואס פאררופן זיך אנשי שלומינו, וואס פאררופן זיך ברסלב'ער חסידים און לאכן פונעם סדר דרך הלימוד; דו לערן בתמימות ופשיטות. מוהרא"ש זכרונו לברכה שרייבט אין די צוואה (צוואת מוהרא"ש, אות יג): "וּכְשֶׁתַּגִיעוּ לְעוֹלָם הָאֱמֶת, אָז תִּיוָכְחוּ צִדְקַת סֵדֶר דֶּרֶךְ הַלִימוּד שֶׁל רַבֵּינוּ זַ"ל", ווען איר וועט ארויפקומען אויף יענע וועלט וועט איר זיך איבערצייגן די ווארהייט פונעם הייליגן רבינ'ס 'סדר דרך הלימוד', "וְעַל כֵּן מַה וְלָמָּה לָכֶם לְהִתְוַכֵּחַ", אויב אזוי פארוואס זאלט איר זיך טענה'ען מיט מענטשן?! "טַעֲמוּ וּרְאוּ כִּי טוֹב הַשֵּׁם, הַרְגִילוּ עַצְמְכֶם לָזֶה וְאָז תִּרְאוּ וְתִּרְגְשׁוּ כָּל מִינֵי טַעֲמִים בְּחַיֵּיכֶם", געוואוינט אייך צו צו לערנען לויט דעם סדר דרך הלימוד, דעמאלט וועט איר זען און שפירן אלע טעמים אויף די וועלט, "כִּי הַתּוֹרָה הִיא חִיוּתֵנוּ בָּעוֹלָם הַזֶה וּבָעוֹלָם הַבָּא, חִיוּת גַּשְׁמִי וְחִיוּת רוּחְנִי", ווייל די תורה איז אונזער לעבן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, די תורה געבט אונז לעבן סיי בגשמיות און סיי ברוחניות, "אַשְׁרֵי מִי שֶׁאֵינוֹ מַטְעֶה עַצְמוֹ בָּזֶה הָעוֹלָם כְּלָל, וְיוֹדֵעַ אַשֶׁר עִיקָר הַלִימוּד הוּא רַק לַעֲשׂוֹת רְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ וְלוֹמֵד עַל מְנָת לְקַיֵים מִצְווֹתָיו יִתְבָּרַךְ וְלַעֲשׂוֹת נַחַת רוּחַ לוֹ יִתְבָּרַךְ", וואויל איז דעם מענטש וואס לאזט זיך נישט נארן און ווייסט אז דער עיקר לימוד התורה איז צו טון דעם רצון פונעם אייבערשטן, עיין שם.


א גוט קוויטל.


 


 

#11 - איך קוק ארויס אויף דיר אז דו וועסט אויסוואקסן אן ערליכער איד
הפצה, שטעטל, יראת שמים, דף גמרא, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך בין זייער איבערגענומען פון דיר; פון דיין יראת שמים, פון דיין דרך ארץ און התמדת התורה. איך הער צוריק זייער שיינע גרוסן פון אינגעלייט אין שטעטל; סיי פון די מלמדים און סיי פון בית המדרש - אז דו פירסט זיך ווי א דערוואקסענער, מיט גוטע מידות.


איך וויל דיך מחזק זיין זאלסט זיין שטארק מיטן בלאט גמרא יעדן טאג. גיי צום שיעור, און עס זאל דיר נישט נערוועז מאכן די יונגערע קינדער וואס קומען צום שיעור; אדרבה, זאלסט פארגינען די קינדער אין שטעטל אז זיי קומען אויך צום שיעור און אז זיי גייען אויך הפצה.


יעצט זומער וועל איך מיטן אייבערשטנ'ס הילף ארויסקומען אין שטעטל, זיין דארט ביז די הייליגע טעג, איך האף צום אייבערשטן אז מיר וועלן קענען אינאיינעם זיך מחזק זיין מיטן רבינ'ס עצות. איך קוק ארויס אויף דיר אז דו וועסט אויסוואקסן אן ערליכער איד, איך האב צוגעזאגט פאר דיינע עלטערן נאך יארן צוריק, אז זיי וועלן מיר העלפן מיט די סקול בית פיגא און איך וועל דיך מחזק זיין צו זיין אן ערליכער איד.


גיי התבודדות יעדן טאג צווישן די גראז און ביימער, בעט דעם אייבערשטן זאלסט זיין פרייליך און צופרידן און אים דינען אן אויפהער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - פרוביר אויס א וואך צייט אן דעם טעלעפאן אין שטוב, און זע דער חילוק
קינדער, תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, שלום בית, עבודת השם, קאמפיוטער, טעלעפאן, לימוד התורה, יראת שמים, פורים, שושן פורים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תצוה, ח' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


פרוביר דו אליינס אויס א וואך צייט נישט אריין צו ברענגען דיין טעלעפאן אין שטוב און זאג מיר ווי אזוי דיין שלום בית וועט זיין? זאג מיר דו נאך א וואך צייט נישט האבן אין שטוב דעם סמארטפאון, טעבלעט וכדומה - ווי אזוי דיין קשר מיט די קינדער וועט ווערן? דיין יראת שמים?


איך בין שוין הייזעריג פון דיר זאגן נאכאמאל און נאכאמאל; איך האב אזוי רחמנות אויף דיר, אויף דיין ווייב און קינדער. זיי ווארטן אויף דיר, זיי ווילן הערן עפעס פון דיר, דו ביסט אבער נישט ביי זיך, דו ביסט איינגעטינקען אינעם טעלעפאן, מיט סטעטוס, מיט געימס וכו'.


מיין ליבער ברודער, שוין צייט זיך אויפצואוועקן, הויב אן לעבן, הויב אן לעבן עכט. מאך זיך שיעורים אין חומש, משניות, גמרא ועוד און גיי דאווענען אלע דריי תפילות מיט מנין, ובעיקר זאג אפאר ווערטער צום אייבערשטן.


רעד צום אייבערשטן אין אידיש, בעט אים: "רבונו של עולם, ווען וועל איך שוין אנהויבן לערנען און דאווענען? ווען וועל איך שוין זיין צוגעקלעבט צו דיר און נישט צום טעלעפאן? רבונו של עולם, עס קומען יעצט אזעלכע שיינע הייליגע טעג און איך ליג אין אזעלכע נארישקייטן, איך ליג אין דמיון, איך היט נישט מיינע אויגן, איך היט נישט מיין מח, העלף מיר שוין".


פורים נאכמיטאג זעקס אזייגער וועט זיין א סעודה אין ישיבה. מען וועט טאנצן, דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן וואס לערנט אונז א גאנץ יאר די הייליגע אמונה, מיר זאלן נאר גיין צום אייבערשטן און נאר צו אים זיך צו ווענדן.


אויך שושן פורים וועט זיין א סעודה אין ישיבה אום זעקס אזייגער נאכמיטאג. דער רבי האט אמאל געזאגט פאר רבי נתן: "שושן פורים איז אויך פורים".


הלואי זאלסטו ליינען דעם בריוו, דאס ארייננעמען אין דיר און מקיים זיין וואס דא שטייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#9 - די ליצנות נעמט ארויס יעדע ברעקל יראת שמים
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, חדר, יראת שמים, לצנות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, כ"ה שובבי"ם, י"א שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד בקרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זייער גוט אז דו שרייבסט מיר יעדע פרט וואס טוט זיך אין חדר.


איך וויל דיר בעטן זאלסט נישט הערן די רעקארדינגס פון די לצים... א מלמד דארף האבן יראת שמים, די ליצנות נעמט ארויס יעדע ברעקל יראת שמים און וואס וועסטו שוין קענען אריינלייגן אין די קינדער מיט די ריינע נשמות?


זיי מכבד דיין ברודער הרב ר' יוסף און זיי זיך מיט אים מחזק, ער ווייסט גוט וואס איך וויל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#8 - אויסלערנען דרך ארץ פאר די קינדער
שכר לימוד, מקוה, חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, שטעטל, פרנסה, בית המדרש, מוסר, ראש ישיבה, דאווענען, יראת שמים, פרויען צאמקום

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"א כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי אין מקוה און גיי אין שול, טו אן טלית ותפילין; דאס איז דיין פארמעגן, נאר דאס וועט דיר בלייבן, עפעס אנדערש איז נאר צייטווייליג. טו גארנישט איידער דו גייסט אין מקוה זיך טובל'ן, טו גארנישט איידער דו גייסט אין שול מיט טלית ותפילין. דאווען דוקא מיט מנין און מיט א סידור, שנייד נישט שטיקלעך פונעם דאווענען, זאג די ווערטער ווי א תם, פון אנהויב ביזן סוף.


שבת בין איך געווען אין קרית ברסלב, דארט איז א ריינע פלאץ, עס וואוינען דארט שוין איבער הונדערט משפחות; פשוט'ע מענטשן, פשוט'ע ארבעטארערס, אבער זיי פירן זיך ווי גרויסע צדיקים. יעדער איינער - מקטן ועד גדול - איז אנגעפילט מיט אמונה, יעדער האט שיחות פון רבי'ן, מען לעבט מיטן אייבערשטן, איך האב אזוי הנאה געהאט.


איך וואלט געבליבן דארט וואוינען, נאר לעת עתה איז די ישיבה אין שטאט, אין וויליאמסבורג - בין איך צוריקגעקומען; מיין ווייב תחי' וויל דארט בלייבן, מיינע קינדער וויינען יעדע מאל מען פארט אוועק אז זיי ווילן דארט בלייבן; איך בעט דעם אייבערשטן די ישיבה זאל שוין קענען אהין גיין.


א גאנץ שבת האבן מיר גערעדט נאר דיבורים פון רבי'ן. פרייטאג צו נאכטס האבן זיך צאמגעקליבן אנשי שלומינו, מיר האבן געשמוסט פון חינוך הבנים והבנות, אז דער עיקר איז אויסלערנען די קינדער דרך ארץ.


איך האב זיי דערציילט, א מלמד דערציילט מיר וואס ער האט געהאט די וואך. איינער פון די קינדער האבן זיך געשטעלט אין כיתה אונטער אים, אונטער זיין רוקן און געמאכט א פאקס מיט די האנט אויפ'ן נאז, אויפ'ן מלמד. דער מלמד האט זיך זייער דערשראקן צו האבן ביי זיך אין כיתה אזא קינד, ער ציטערט וואס גייט דא זיין מיט דעם קינד; וועט ער אויסוואקסן א איד אדער חס ושלום...


זאג איך דעם מלמד, דער קינד איז נישט די פראבלעם, די עלטערן זענען; זיי זענען נישט מחנך זייערע קינדער. איך בין זייער שטרענג מיט מיינע קינדער אויף די איינע נקודה, אויף דרך ארץ. איך זאג שטענדיג מיינע קינדער: "קענסט אויסוואקסן א פשוט'ער וואסער טרעגער, אבער דרך ארץ מוז זיין, אז דו וועסט נישט מיטהאלטן דאס לערנען - וועל איך דיר גארנישט טון, אבער אז איך וועל הערן פון דיינע מלמדים אז דו פירסט זיך נישט מיט דרך ארץ - וועל איך דיר באשטראפן".


מוהרא"ש האט מיר אויסגעלערנט נישט צו זאגן מוסר אין פנים, נאר זאגן מוסר מיט חכמה, רעדן מוסר וואס יענער דארף הערן. און אזוי ווי דער טאטע און מאמע האבן זיך געפונען ביי די שמועס האב איך אריינגעדריידט די שמועס אויף דעם ריכטונג.


דארט זענען געווען געסט וואס וואוינען נישט אין שטעטל, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט. שפעטער קומט צו מיר איינער און פרעגט מיר: "די שמועס איז אמת? דער ראש ישיבה איז טאקע מסכים צו האבן קינדער וואסער טרעגערס?" זאג איך אים: "איך וויל האבן קינדער תלמידי חכמים, איך וויל דאס בעסטע פון זיי, אבער איך שטעל זיך נאר אויף די איינע זאך".


איך דערצייל אים: "יעדן טאג הער איך גרוסן, עלטערן שרייבן מיר סיומים פון זייערע קינדער. איך וועל דיר זאגן דעם אמת, מיינע קינדער לערנען גארנישט, מיינע קינדער שפילן, מיינע קינדער זענען פארנומען מיט אלעס אויסער משניות און גמרא. איך טרייב זיי נישט צו לערנען, איך שטעל זיך אויף זייער יראת שמים און אויף זייער דרך ארץ. וועט ער נישט ענדיגן ש"ס, וועט ער נישט ענדיגן משניות - אבער א איד וועט ער זיין. איך שטעל זיך זיי זאלן זיך אנגרייטן נעגל וואסער, זיי זאלן ליינען קריאת שמע, זיי זאלן רעדן שיין צו עלטערע און בעיקר אין חדר, און אויף דעם געב איך פעטש".


דיר בעט איך זייער זאלסט רעדן צו דיינע קינדער פון דרך ארץ. יעדן טאג ווען די קינדער גייען אין חדר און אין סקול - זאלסטו זיי זאגן מיט אן ערנסטע פנים: "איך האף צום אייבערשטן אז דו ביסט פון די דרך ארץ'דיגע קינדער", רוף דיינע קינדער'ס מלמדים און פרעג זיי: "וואס מאכט מיין קינד?" און זאג אים: "זאג מיר דעם אמת, ער איז דרך ארץ'דיג?" און אז דיין קינד איז דרך ארץ'דיג - זאלסטו רעדן אין שטוב פון דעם, און מאכן אן עסק; אים אויסלויבן פאר אלע קינדער, און אז נישט - זאלסטו אים געבן א קנס, ווייל אן דרך ארץ איז גארנישט דא.


אויך זאלסטו וויסן אז נאר דער וואס צאלט שכר לימוד - דער וועט זען נחת ביי זיינע קינדער, און דער וואס לאכט זיך אויס פון צאלן שכר לימוד - דער וועט קיין נחת נישט זען ביי די קינדער. עס הערט זיך שרעקעדיג; נישט איך זאג דאס, מוהרא"ש זאגט דאס; מוהרא"ש שרייבט דאס בשם פריערדיגע צדיקים. עס איז א פשוט'ע שכל, ווייל אז חינוך הבנים איז א חוזק, מען מאכט זיך נישט וויסנדיג פון די מוסד, מען לאכט פון די מוסד, עס אינטערעסירט נישט די קינדער - איז נישטא קיין הצלחה.


היינט נאכט וועט זיין א פרויען צאמקום, זע אז דיין ווייב זאל קענען קומען. בלייב אין שטוב, בלייב דו מיט די קינדער דאס ביסל צייט אז זי זאל זיך קענען אביסל אנפילן מיט פרישע כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7 - לייג אריין אין די קינדער יראת שמים, וועט עס זיין א תיקון פאר דיר
חינוך הילדים, מלמדים, הפצה, זיכוי הרבים, תשובה, מאוויס, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז ממש אזוי ווי דו זאגסט, דער רבי האט דיך ארויסגעצויגן פון בלאטע - יעצט ציסטו ארויס אנדערע פון בלאטע. אז דו פלעגסט קוקן מאוויס און דער רבי האט דיר געגעבן די שכל דאס אוועק צו ווארפן און האבן א ריינע מח מחשבה - זאלסטו אריינלייגן אין דיינע תלמידים יראת שמים, זיי זאלן נישט קוקן קיין מאוויס און האבן ריינע אויגן, א ריינע מח מחשבה.


דאס איז די גרעסטע תיקון דיינע, אז דו לערנסט מיט קינדער די ריינע אמונה און דו לייגסט אריין אין זיי יראת שמים - מיט דעם וועסטו אלעס פאררעכטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - עס איז נישט גוט פארפעלקער זאלן עסן אינאיינעם
צניעות, קדושה, שלום בית, תהלים, שבת קודש, יראת שמים, שבת טיש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס ווענדט זיך ווען, וואו און פארוואס; סתם אזוי איז נישט כדאי צו עסן שבת סעודות וכדומה צוויי פארפעלקער אינאיינעם, וואס פעלט עס אויס? פארוואס דארף מען דאס טון?


אז מען פארט צו א רבי מקבל זיין קדושה און מען האט נישט אן אייגענע אכסניא - דעמאלט קען מען יא עס ביי אנדערע, אויך נאר מיט יראת שמים, אזוי אויך ווען מען איז ביי די עלטערן און עס קומען נאך קאפלס; אבער סתם אזוי, זיך צאמנעמען חברים, מענער מיט די ווייבער עסן אינאיינעם, פארברענגען אינאיינעם - איז נישט כדאי, עס קומט נישט ארויס קיין גוטס פון דעם.


איך פריי זיך צו הערן אז איר האט מסיים געווען די צווייטע מאל תהלים, יעצט זאלט איר נאכאמאל אנהויבן תהלים; א גאנץ לעבן זאלט איר זאגן תהלים.


 

#5 - אריינלייגן אין קינדער א פייער, א ברען, א ליבשאפט און א יראה
חינוך הילדים, מלמדים, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


נישטא קיין ווערטער צו באשרייבן דאס גרויסקייט פון א מלמד וואס לייגט אריין זיין קאפ, הארץ און מח צו מחנך זיין די קינדער לתורה ויראת שמים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ח:) אויפ'ן פסוק (דניאל יב, ג): "וּמַצְדִּיקֵי הָרַבִּים כַּכּוֹכָבִים לְעוֹלָם וָעֶד - 'אֵלוּ מְלַמְּדֵי תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן'", אזוי ווי די שטערנס קען מען נישט ציילן - אזוי קען מען נישט ציילן די זכותים פון א מלמד.


האב נישט מורא צו לערנען מיט די קינדער אסאך; ווי מער מען לערנט מיט יונגע קינדער - אלץ מער קענען זיי פארנעמען, אלץ מער קענען זיי דערהייבן; לערן מיט זיי מער ווי אין אנהויב יאר, לייג אלץ צו נאך א פסוק חומש מיט נאך א רש"י, אויך ביים דאווענען זאלסטו צוביסליך צולייגן נאך א שטיקל און נאך א שטיקל.


לייג אריין אין די קינדער א פייער, א ברען, א ליבשאפט און א יראה צום באשעפער און צו די תורה. מען קען הערן פון די קינדער און וויסן וואס פאר א מלמד זיי האבן. קינדער וואס הויבן אן לערנען די גמרא און זאגן: "זאגט די גמרא" - דאס איז שוואכע מעשיות, ווידעראום קינדער וואס הויבן אן זאגן: "זאגט די 'הייליגע' גמרא", "זאגט די 'הייליגע' פסוק" - דאס איז דעם מלמד'ס ווערק. קינדער וואס הויבן אויף א ספר וואס איז אראפגעפאלן אויף דער ערד - דאס איז דעם מלמד'ס ארבעט, קינדער וואס כאפן אן די שיך אן זיך וואשן די הענט - דאס איז דעם מלמד'ס ארבעט.


שטארק זיך.

#4 - גיי נישט צו קיין מסיבות נאר אז דו ווייסט אז אלע האבן יראת שמים
מסיבות, חבורות, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


יום א' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי נישט צו קיין מסיבות נאר אז דו ווייסט אז אלע האבן יראת שמים.


יעצט איז געווען דא אין אמעריקע א שרעקליכע חילול השם. זומער איז א צייט וואס מענטשן זוכן צו גיין זיך אויסלופטערן, מען גייט צו קומזיצן, פארטי'ס וכדומה, א טייל גייען אויף א שיף אויפ'ן וואסער. יעצט איז געווען א שרעקליכע מעשה, הונדערטער אידן האבן זיך צאמגענומען צו פארן אויף א שיף, מען האט גערופן זינגערס און שפילערס, מען האט געזאגט אז דאס גייט זיין פאר חסידי'שע אידן. אלעס פיין און וואויל, אינמיטן קומט ארויף אויפ'ן בימה א לץ, א מניוול, איינער וואס היט נישט קיין תורה און מצוות, יענער האט אנגעהויבן רעדט מניוולות און ליצנות אויף די תורה און אויפ'ן אייבערשטן, הונדערטער אידן זענען געבליבן הערן די דברי נעצה וכפירה, א טייל זענען ארויסגעלאפן פון זאל; דער חילול השם איז געווען איום ונורא.


גיי נישט צו די מסיבות און פארטי"ס. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות מג:): "וְאַל יֵסֵב בַּחֲבוּרָה שֶׁל עַמֵּי הָאָרֶץ", מען זאל נישט זיצן ביי א מאלצייט מיט עמי הארצים, "דִילְמָא אָתֵי לְאַמְשׁוּכֵי בַתְרַיְיהוּ", ווייל מען וועט ווערן נאכגעשלעפט נאך זיי; גיי נאר וואו עס איז דא ערליכע אידן, וואו דו וועסט קענען באקומען יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#3 - איך וויל דיר נאכאמאל בעטן זאלסט לערנען דעם בלאט גמרא
לימוד התורה, גמרא, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני, כ"ה ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב זייער הנאה געהאט יום טוב פסח אין שטעטל. איך האב דיר אביסל באטראכט, איך האב געזען אין דיר יראת שמים; דו דאווענסט אזוי ווי מען דארף דאווענען, דו שמועסט נישט, דו האלסט דיינע זונען נעבן דיר, אויך האב איך געזען ווי דו ביסט קובע עתים לתורה.


שטארק זיך, גיי ווייטער אן מיט דיין עבודת ה'. איך וויל דיר נאכאמאל בעטן און מחזק זיין זאלסט לערנען דעם בלאט גמרא; אדער אינדערפרי ביים שיעור פון הר"ר ..., אדער נאך מנחה מעריב ביים שיעור פון הר"ר ..., אדער זאלסטו נעמען א חברותא און לערנען דעם בלאט גמרא. איך וויל אזוי שטארק דער שטעטל זאל זיין א מקום פון תורה און תפלה.


איך האף צום אייבערשטן צו זיין יום טוב שבועות אין שטעטל.


 

#2 - עלטערן דארפן ארבעטן אינאיינעם מיט די מחנכים
חינוך הילדים, מוסדות, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


                                     יום א' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך וועל פרובירן צו ענטפערן אויף דיין ווייטאג.


עס טוט מיר זייער וויי אז דו און דיין ווייב שפירן זיך גע'קנס'עט אז דער מנהל שליט"א האט גערופן זאגן אז דיין זון ני"ו קען נישט קומען אין חדר וכו'; פארוואס זאלט איר טראכטן שלעכטס אז מיר טוען דאס אויף צו סטראשען די עלטערן?! מיר ווילן נאר מחנך זיין דיין זון, מיר ווילן נאר ער זאל פון היינט אכטונג געבן וכו'. ווען מיינע קינדער ווערן גע'קנס'עט און אהיים געשיקט, אפילו איך פארשטיי נישט פונקטליך פארוואס, לייג איך אלע מיינע פריוואטע געפילן אין דער זייט; איך געב אכטונג אויף זייער חינוך, צו זיין איינשטימיג מיט זייערע מלמדים.


פארוואס נעמסטו עס ווי א סטראשע? וואס וועט געשען אז דיין זון וועט רופן איבערבעטן? וואס וועט פאסירן אז דיין זון וועט זען אז ער דארף אנהייבן פאלגן? וואו קומט אריין אין בילד אנדערע קינדער? לאמיר זאגן אז אנדערע קינדער זענען אויך שולדיג, וואס האט דאס מיט דיר? פריי זיך אז מען בויט אויף "דיין" קינד, מען לערנט אים אויס ווי אזוי זיך צו פירן.


עס שטערט מיר דאס וואס דו שרייבסט אז מען האט גענומען דיין קינד פאר א "כפרה הינדל"; דער מנהל און די מלמדים ארבעטן זייער געטריי, זיי געבן זייער אכטונג נישט צו נעמען א קינד פאר א ביישפיל אדער ווי דו רופסט עס "כפרה הינדל", און אז מען האט אים געזאגט ער קען נישט קומען וכו' - דארפסטו מיט דיין ווייב מיט ארבעטן מיט זיי אז דיין זון ני"ו זאל פון יעצט אכטונג געבן.


אז עלטערן לאכן זיך אונטער ווען דער מנהל אדער מלמד שיקט אהיים זייער קינד, דער קינד שפירט ווי ער האט א פלאץ וואו זיך ארויסצודרייען - דעמאלט איז א שאד דאס שיקן אין חדר; דער קינד קען נישט מקבל זיין, ער ווייסט ביי זיך 'מיין טאטע מאמע לאכן פונעם מנהל און מלמד'.


איך האב געהאט די זעלבע מעשה פאריגע וואך, איך האב געדארפט אהיים שיקן פינף מיידלעך פון אונזער סקול "בית פיגא" ווייל זיי האבן זיך נישט געפירט מיט דרך ארץ; די מיידלעך וואס די עלטערן האבן מיט געארבעט מיט'ן מוסד און עס נישט גענומען פערזענליך, זיי האבן געזאגט פאר די קינדער אז זיי גייען זוכן אן אנדערע סקול ווייל אין ברסלב קענען זיי מער נישט גיין, אין ברסלב ביים רבי'ן מוז זיין דרך ארץ; זיי האבן געוויזן א ווייטאג אויף זייער פנים און די קינדער האבן געשפירט ווי עס טוט באמת וויי פאר די עלטערן ווי אזוי זיי פירן זיך, די עלטערן האבן נישט געגעבן גערעכט פאר די קינדער ווען זיי האבן גענוצט תירוצים וכו', - די מיידלעך וועלן מצליח זיין, די מיידלעך זענען שוין מצליח, מען זעט עס שוין אן אויף זיי, טאג טעגליך ווערן זיי מער און מער דרך ארץ'דיג אין סקול און זיי וועלן זיך פירן א גאנץ לעבן - אויך צו זייערע עלטערן - מיט דרך ארץ.


די אנדערע מיידלעך וואס די עלטערן זענען באליידיגט געווארן, זיי האבן גערופן מיט אן א שיעור טענות, פארוואס זאגט מען נישט? פארוואס זאגט מען יא? פארוואס שיקט מען אהיים? פארוואס שיקט מען נאר "מיין" טאכטער אהיים? די און די מיידל איז אויך נישט דרך ארץ'דיג, פארוואס איר שיקט מען נישט אהיים? מיין טאכטער איז בכלל נישט שולדיג! מיט נאך טויזנט קשיות; די וועלן זיך מוטשען מיט זייערע קינדער, ווייל קינדער וואס זענען נישט מחונך ווי אזוי זיך צו פירן אין סקול - די פירן זיך צו די עלטערן אויך מיט חוצפה. מיר וועלן זיך נישט אזוי לאנג מוטשען מיט זייער דרך ארץ, עס גייט אריבער אפאר יאר און זיי וועלן אלע ארויסגיין פון סקול, אבער צו די עלטערן וועלן זיי זיך חוצפה'נען א גאנץ לעבן.


דאס וואס דו ביסט פארווייטאגט אז דו האסט נישט מיט וועם צו רעדן, יעדעס מאל דו רופסט די מוסד מיט א טענה זאגט מען דיר 'קענסט ארויסנעמען דיינע קינדער', דאס איז א שטארקע טענה; איך האב נישט געוואוסט פון דעם, דאס איז נישט די וועג און מען טאר נישט אזוי ענטפערן. אויב דו זעסט ביי דיר אז עס נישטא צו וועם צו רעדן קענסט זיך ווענדן צו מיר, קענסט מיר שרייבן יעדן טאג אפאר ווערטער, איך בין גרייט צו הערן און פארבעסערן די מוסד אין יעדע הינזיכט.


איך באקום זייער אסאך בריוו; איך קום טאקע נישט אן צו ענטפערן יעדע בריוו, אבער איך ליין זיי אלע, און וואס עס האט צוטון מיט חינוך הבנים והבנות איז ביי מיר דאס ערשטע. איך וועל פאררעכטן יעדע קלייניקייט, אזוי ווי איך האב געטון גלייך ווען איך האב געהערט וואס טוט זיך אין חדר האב איך גערופן דעם מנהל שליט"א און אים דערציילט פון די פרשה וכו' און מען האט אהיים געשיקט דיין זון; דאס קומט פון מיר, דאס האט גארנישט מיט'ן מנהל.


איך וועל פאררעכטן דאס וואס דו שרייבסט אז דו בעטסט שוין חדשים דעם מענידזשער פון די טרענספארטעישן און ער שאקלט מיט'ן קאפ, מען טוט נישט גארנישט; א שאד צו רעדן צו אים, ער איז בסך הכל מענידזשער אויף די טעכנישע זאכן, פאררעכטן, אויל טשענדזש, ווער עס זאל דרייוון וכו'. אויב איז דא זאכן וואס מען איז נישט צופרידן דארף מען רעדן מיט'ן מנהל, א שאד איר רעדט צום נישט ריכטיגן מענטש.


בנוגע די ווייטאג אז דיין זון קען נישט די גמרא; איך ווייס נישט פון וואס דו רעדסט, דיין זון קען גוט די גמרא. ווען עס קומט מיר אויס רעד איך מיט אים אין לערנען און איך זע אז ער קען זייער גוט, ער האט א שארפע קאפ און פארשטייט זייער גוט דאס לערנען; הלואי זאלן אלע קענען אזוי קלאר ווי ער קען די גמרא.


דאס וואס עס שטערט דיר אז ווען דו רעדסט מיט'ן מלמד, דו זאגסט אים אז דיין זון פארשטייט נישט אזוי גוט, זאגט ער דיר צוריק מיט ביטול: "דער עיקר ער זאל זיין אן ערליכער איד"; דאס איז דאך טאקע דער עיקר, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לא.) רבה בר רב הונא זאגט: "כָּל אָדָם שֶׁיֵּשׁ בּוֹ תּוֹרָה וְאֵין בּוֹ יִרְאַת שָׁמַיִם", ווען א מענטש האט נאר תורה, ער האט נישט קיין יראת שמים - "דּוֹמֶה לְגִזְבָּר שֶׁמָּסְרוּ לוֹ מַפְתֵּחוֹת הַפְּנִימִיּוֹת וּמַפְתֵּחוֹת הַחִיצוֹנוֹת לֹא מָסְרוּ לוֹ", איז ער צוגעגליכן צו א גבאי וואס האט די אינעווייניגסטע שליסלען אבער ער האט נישט די שליסלען אריין צו קומען פון אינדרויסן, "בְּהֵי עָיִיל", קען ער נישט אריין קומען, נאך זאגן חז"ל (שם): "חֲבָל עַל דְּלֵית לֵיהּ דַּרְתָּא וְתַרְעָא לְדַרְתָּא עָבִיד", א שאד פאר דער וואס האט נישט קיין גארטן און מאכט א טויער אריין צו גיין, ער האט דאך נישט וואו אריין צו קומען... נאך זאגן חז"ל (יומא עב:) רבא האט געזאגט פאר זיינע תלמידים: "בְּמָטוּתָא מִינַּיְיכוּ, לָא תֵּירְתוּן תַרְתֵּי גֵיהִנָּם", איך בעט ענק איר זאלט נישט האבן צוויי מאל דעם גיהנום, איין מאל אויף די וועלט ווען איר פלאגט זיך, איר האט נישט קיין הנאה פון די וועלט און נאכדעם אויף יענע וועלט וועט איר גארנישט האבן, ווייל עס איז אן קיין יראת שמים, וועט גארנישט בלייבן פון דעם.


יעצט צום צווייטן ווייטאג, עס טוט דיר וויי פארוואס דיין טייערער חבר האברך ... נרו יאיר קען נישט קיין שטיקל גמרא; ערשטנס ער האט נישט געלערנט אין אונזער חדר, ער האט געלערנט אין א "געהעריגע", "מסודר'דיגע" און "נארמאלע" תלמוד תורה; וואס האט דאס מיט אונזער חינוך צוטון?! צווייטנס, איך האב געמיינט דו גייסט מיר זאגן אז עס טוט דיר זייער וויי ווען דו קוקסט ארום זעסטו ווי אן א שיעור בחורים גייען ארויס לתרבות רעה, זיי לייגן נישט קיין תפילין און היטן נישט קיין שבת - מיט'ן קענען לערנען גוט א שטיקל גמרא; אויף דעם דארף מען זיין פארווייטאגט, אויף דעם דארפן מיר אלע ציטערן, 'וואס וועט זיין מיט אונזערע קינדער?' 'ווער ווייסט וואס גייט זיין?' אנשטאט דעם ביסטו פארווייטאגט אז דיין חבר קען נישט קיין שטיקל גמרא; דיין חבר איז א רחמנות? ער איז נישט קיין רחמנות. ער איז א דוגמא פון א תלמיד הישיבה, ער איז אריין געקומען צו מיר ביי די פערצן יאר, נישט נאר ער האט נישט געקענט לערנען, ער האט נישט געקענט זיין נאמען און ווייל ער האט געלערנט אין ישיבה, ער האט געהערט אזויפיל דרשות פון חיזוק, פון יראת שמים - האט זיך אין אים אנגעצינדן א פייער פון עבודת השם און ער דינט דעם אייבערשטן מיט א ריינקייט, מיט א תמימות; ער לערנט א גאנצן טאג אויפ'ן רבינ'ס סדר דרך הלימוד (שיחות הר"ן, סימן עו), נאך אביסל וועט ער זוכה זיין צו דיבור בדעה, ער וועט אנקומען צו שמחת תורה (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן עד), ער איז נישט קיין רחמנות, ער וועט זוכה זיין צו זיין א גדול בתורה; זייער אסאך גדולי ישראל האבן זוכה געווען צו וואס זיי האבן זוכה געווען נאר ווייל זיי האבן געהאט א שטארקע חשק און רצון, אפילו זיי האבן נישט פארשטאנען וכו' - האבן זיי ביים סוף פארשטאנען.


נעכטן נאכט האבן מיר מסיים געווען מסכת עירובין; ביסט דאך געווען ביים סיום האסטו אודאי געזען דעם אויבן אן, דער אויבן אן איז געווען אינגעלייט תלמידים פון ישיבה, תלמידים פון תלמוד תורה "היכל הקודש"; זיי לערנען יעדן טאג פאר שיעורים אין גמרא, זיי לערנען פאר דעם בלאט גמרא; איינער אין בארא פארק, איינער אין קרית יואל, בלומינגראוו און ליבערטי; אונזער חדר האט ארויסגעגעבן גרויסע תלמידי חכמים, נאך אביסל וועלן מיר האבן דיינים - תלמידים פון אונזער חדר.


איך האף אז דו וועסט ארויסנעמען די ווייטאג פון הארץ, דו וועסט האבן אן אנדערע בליק אויף די תלמוד תורה און אויב עפעס שטערט דיר זאלסטו נישט ווארטן א לאנגע צייט ביז דו שרייבסט - נאר גלייך שרייבן אדער רופן, אזוי וועלן מיר אינאיינעם קענען מחנך זיין אונזערע קינדער און שניידן די שיינע פרוכט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1 - איך האף אז דו פירסט זיך דיין שטוב מיט יראת שמים
חינוך הילדים, שלום בית, יראת שמים, רענט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד... נרו יאיר.


א גרויסן יישר כח פארן ארויסהעלפן די ישיבה מיטן געבן פאר די רענט פון דעם חודש ... דאללער; דער אייבערשטער זאל דיר העלפן אז בזכות די מצוה פון צדקה זאלסטו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


איך האף אז דו פירסט זיך דיין שטוב מיט יראת שמים; דו לערנסט אביסל אין שטוב און דו גייסט דאווענען דריי מאל א טאג - שחרית מנחה מעריב - מיט מנין.


געב אכטונג אויף "נעגל וואסער" – דו און דיין ווייב; אזוי וועסטו קענען מגדל זיין ערליכע קינדער.


...