בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#30 - מיט גוטע חברים, בלייבט מען ביים צדיק
חברים, היכל הקודש, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויקהל, כ"ו אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


 עס איז זייער וויכטיג צו האבן גוטע חברים, א גוטער חבר מיינט מען איינער וואס האט א תמימות און אמונת חכמים, און ער איז ווייט פון ליצנות. א גוטער חבר איז נישט די לבוש; אזא הוט, אזא גארטל, אזא זאקן; א גוטער חבר איז איינער וואס איז ווייט פון ליצנות.


געב זיך אכטונג פון די וואס האבן זיך אפגעקילט, א חסיד שנפל איז נישט קיין גוטער חבר, א "חסיד שנפל" - זאגט דער רבי א שארפע לשון - "גרוע ממשומד", א פחד פון א לשון. רבי נתן ברענגט עס כמה פעמים (לקוטי הלכות ראש חודש הלכה ז', אות נב): "ולא יהיה מהחסידים הנפולים שהם גרועים ממשומדים רחמנא ליצלן", אויך אין הלכות שלוחין (הלכה ה', אות יז): "מה שקורין חסידים נפולים רחמנא ליצלן, שזה גרוע מהכל, כמו ששמעתי מפיו הקדוש".


ברודער, איך האב זיך אלץ אכטונג געגעבן פון די איין זאך, פון לצים. ווען איך בין אנגעקומען אין היכל הקודש האב איך זיך אלץ דערווייטערט פון די וואס זענען פארנומען מיט דעם, מיט יענעם, מיט ליצנות; איך האב געזוכט די תמימים, דאס איז די סוד ווי אזוי מען קען זיך אנקניפן און בלייבן ביים צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#29 - אויסלערנען די קינדער צו זיין פון די פארשעמטע, נישט די וואס פארשעמען
חינוך הילדים, מוסדות, חסידות ברסלב, בזיונות, הדרכות, חומש רש"י, ליצנות, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טברי'


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו טוסט אין שול און אין תלמוד תורה, ווארט מיט סבלנות, עס וועט מיט דער צייט גרינגער ווערן.


לייג אריין אין די קינדער אמונה מיט יראת שמים, אויך זאלסטו זיך פארלייגן אויף די לימוד חומש מיט רש"י, לייג מער א דגוש אויף די לימוד חומש מיט רש"י - ווי אויף אנדערע לימודים, ווייל חומש רש"י - דאס איז יראת שמים, דאס ברענגט אריין אין די קינדער קדושה וטהרה.


בנוגע וכו'; די געב זיך בעיקר אפ מיט די קינדער, זארג נישט פאר די בחורים, עס איז צוויי וועלטן; דו געב דיין גאנצע הארץ, מח און כח - פאר די קינדער.


מאך נישט קיין נייע זאכן מיט לערנען חומש כסדרן; מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט מיר געזאגט ביים עפענען די חדר איך זאל נישט מאכן אנדערש פון די פריערדיגע צדיקים. ווייל איינער פון די אינגעלייט וואס האבן מיר געהאלפן עפענען די חדר האט זייער שטארק געוואלט מיר זאלן גיין מיט די פראגראם פון 'בן חמש למקרא', לערנען מיט די קינדער חומש כסדרן, מוהרא"ש האט מיר זייער געווארענט נישט משנה זיין קיין זוז כל שהוא פון די מסורה ווי די הייליגע צדיקים האבן געמאכט, נאר לערנען יעדע וואך פון די פרשת השבוע און ביי כיתה ג' אנהויבן לערנען משניות, אין כיתה ה' אנהויבן לערנען גמרא, און אזוי ווייטער.


בנוגע וכו'; מאך זיך נישט צוטון פון די חילול השם וואס איז געווען ביי ענק אין שטאט מיטן חוזק מאכן ברבים פון הייליגן רבי'ן און פון ברסלב'ער חסידים, עס וועט נישט העלפן דאס גיין רעדן צום וכו', מיר דארפן רעדן צום אייבערשטן, מיר דארפן וויינען צום אייבערשטן היתכן דער רבי איז אזוי פארשעמט, היתכן ברסלב'ער חסידים וואס זענען די צדיקי הדור, די וואס זענען מקבל אנפי שכינתא - פון זיי לאכט מען און מען שפעט.


עס איז טאקע זייער שווער וואס מיר גייען אריבער, די בזיונות וכו'; אבער פון די אנדערע זייט דארפן מיר וויסן אז דאס איז מתנות פון רבי'ן. דער רבי  - אויפן וועג צוריק פון ארץ ישראל - האט געזאגט: "איך האב ענק געברענגט א מתנה 'מחלוקת', פון יעצט וועט מען קריגן אויף מיר", און אזוי איז געווען. עס האט זיך אנגעהויבן א מחלוקת אויפן רבי'ן וואס האלט נאך אן ביזן היינטיגן טאג; וועסטו פרעגן וואס איז די מתנה? וואס האט מען פון בזיונות? נאר וויסן זאלסטו, דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תב): "תַּאֲמִינוּ לִי", גלייבט מיר, "שֶׁיֵּשׁ בְּיָדִי כֹּחַ לַעֲשׂוֹת שָׁלוֹם עִם כָּל הָעוֹלָם", איך האב די כח צו מאכן שלום מיט די גאנצע וועלט, "שֶׁלֹּא יִהְיֶה שׁוּם חוֹלֵק עָלַי", קיינער זאל מער נישט קריגן אויף מיר, "אֲבָל מָה אֶעֱשֶׂה שֶׁיֵּשׁ מַדְרֵגוֹת וְהֵיכָלוֹת כָּאֵלּוּ שֶׁאִי אֶפְשָׁר לָבֹא אֲלֵיהֶם רַק עַל יְדֵי מַחֲלֹקֶת", אבער וואס זאל איך טון אז עס איז דא אזעלכע הויכע מדריגות און אזעלכע היכלות וואס מען קען נישט צוקומען צו זיי נאר דורך מחלוקת, אזוי ווי מיר געפונען ביי משה רבינו עליו השלום. משה רבינו דער רבי פון כלל ישראל האט דאך געהאט אזא כח צו קענען צוזאמנעמען גאנץ כלל ישראל, אזוי ווי עס שטייט (שמות לה, א): "וַיַּקְהֵל משֶׁה אֶת כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל", משה רבינו האט צוזאמגענומען אלע אידן; משה רבינו איז דאך געווען די דעת פון כלל ישראל, ער האט געהאט די כח צו קענען צוציען צו זיך גאנץ כלל ישראל, דאך שטייט (שם לג, ח): "וְהִבִּיטוּ אַחֲרֵי משֶׁה", דרשנ'ען די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (קדושין לג:) מען האט גערעדט אויף משה רבינו שלעכטס; ווי קען זיין אז אידישע קינדער זאלן רעדן אויף משה רבינו? וואס גייט דא פאר? וואס דארף אזוי זיין? זאגט דער רבי, אזוי מוז זיין, אויף א צדיק דארף מען קריגן.


זיי מחזק אנשי שלומינו זאלן קיינעם נישט וויי טון און קיינעם נישט ענטפערן, אויך די קינדער אין חדר זאלסטו אויסלערנען גוטע מידות, זיי זאלן זיין פון די פארשעמטע, נישט פון די וואס פארשעמען. מיינע קינדער פארשעמט מען נאכאלץ, די שכינים שפעטן. מיין קליינע טאכטער פון אכט יאר האט מיר געפרעגט פאריגע וואך: "טאטע, פארוואס לאכט מען נאר פון ברסלב?" זי פרעגט מיר: "ווער האט געזאגט פאר יעדן איינעם צו לאכן פון אונז? פארוואס לאכט מען נישט פון אנדערע שולעס?" וואס איז שייך צו ענטפערן פאר א קליינע מיידל? איך האב איר געזאגט: "דער רבי האט דאס געברענגט פון ארץ ישראל א מתנה פאר אונז, מיר זענען דעם אייבערשטנ'ס ליבהאבער, אזוי ווי עס שטייט (שופטים ה, לא): 'וְאֹהֲבָיו כְּצֵאת הַשֶּׁמֶשׁ בִּגְבוּרָתוֹ'" (שבת פח:).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#28 - געדענק וואס ברסלב איז, געדענק וואס היכל הקודש איז
חסידות ברסלב, היכל הקודש, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת שמות, שובבי"ם, כ"ג טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מאך נישט פון טפל - עיקר און פון עיקר - טפל, געדענק וואס ברסלב איז, געדענק וואס היכל הקודש איז; ברסלב איז איין זאך: 'רעדן צום אייבערשטן'; דער רבי איז אונז מחזק נאכאמאל און נאכאמאל מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן, מיר זאלן געדענקען אז נאר דער אייבערשטער קען העלפן, און אז עס איז נישטא קיין חברים, בעת צרה האט מען קיינעם נישט - נאר דעם אייבערשטן.


שטיי ווייט פון לצים, געב זיך אכטונג פון די וואס שפעטן פון דעם און פון יענעם, אפילו זיי דרייען זיך אין ברסלב; זוך דיר אויף צווישן אנשי שלומינו תמימות'דיגע ערליכע חברים און רעדט פון רבי'ן, פון די עצות וואס מיר באקומען.


הלואי זאלסטו גיין יעדן טאג בקביעות רעדן צום אייבערשטן פאר דריי מינוט; א מינוט דאנקען, א מינוט תשובה טון און א מינוט בעטן אויף ווייטער.


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועט זיין היינט די ליל שישי שיעור אין שטעטל, איך האב א שמחה, מיין זון הרב שלמה מאכט א וואך נאכט און מארגן א ברית; מה אשיב לה' כל תגמולוהי עלי.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#27 - א מלמד דארף האבן יראת שמים, ליצנות פארטרייבט די יראת שמים
קדושה, דאווענען, יראת שמים, ליצנות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ויגש, ה' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


וואויל איז דיר אז דיינע יארן, דיינע טעג – גייען אריבער מיט הייליגע זאכן; ביסט א מלמד, דו לערנסט מיט קינדער די הייליגע תורה.


געב אכטונג נישט צו האבן מיט ליצנות, א מלמד דארף האבן יראת שמים, ליצנות פארטרייבט די יראת שמים. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות אות ליצנות, סימן ה): "עַל יְדֵי לֵיצָנוּת אֵין לוֹ חָכְמָה", ליצנות פארטרייבט די יראת שמים.


לייג אריין אין די קינדער א חיות ביים דאווענען און ביים לערנען, זיי זאלן דאווענען הויך מיט א לעבעדיגקייט, אויך זאלן זיי לערנען הויך אויפן קול, מיט א ברען.


רעד צו זיי פון קדושת הברית, פון נישט אנרירן אות ברית קודש, אויך פון זיך היטן די אויגן.

#26 - האב נישט צוטון מיט לצים און מחלוקת, וועט דיין לעבן זיין שיין
מחלוקת, אמונת חכמים, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, ב' טבת, ז' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דער סמ"ך מ"ם וויל איין זאך, צונעמען דעם מענטש זיין לעבן, און די לעבן אויף יענע וועלט, און מיט מחלוקות און פיינטשאפט איז ער מצליח אלעס חרוב מאכן.


על כן, זאלסטו נישט האבן מיט קיין מחלוקות און שנאת חינם, האב נישט צוטון מיט לצים. שלמה המלך זאגט (משלי כב, י): "גָּרֵשׁ לֵץ", פארטרייב דעם לץ "וְיֵצֵא מָדוֹן", וועט אוועק גיין אלע מחלוקות, "וְיִשְׁבֹּת דִּין וְקָלוֹן", מען וועט זיך מער נישט קריגן; סיי אין משפחה, סיי ביי די ארבעט, סיי אין שול - האב נישט צוטון מיט לצים, וועט דיין לעבן זיין שיין; ווי נאר מען האט צוטון מיט לצים - פאלט מען אריין אין א טיפע זומפ פון מחלוקות און שנאת חינם.


ווער איז א לץ? דער וואס רעדט פון אנדערע? דער וואס שפעט פון אנדערע? אפגערעדט דער וואס מאכט אוועק צדיקים און פרעגט אפ די ווערטער וואס צדיקים רעדן, מיט אזא איינעם טאר מען זיכער נישט האבן, נאר אפילו איינער וואס רעדט נישט אפן קעגן צדיקים, אבער אלע זיינע רייד זענען אויף דעם און אויף יענעם, מאכט ווערטליך און שפעט טאג און נאכט, אזא איינער איז נישט ריכטיג צו נעמען פאר א פריינד.


בעט דעם אייבערשטן פאר גוטע חברים וואס לעבן מיט תכלית, לעבן מיט אמונת חכמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#25 - נישט אוועקגיין פונעם אייבערשטן וועגן אפאר קעסטלעך ציינער
תפילה והתבודדות, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א שאד אז דו מאכסט נישט ווייטער וועכנטליך די עצתו אמונה פאר קינדער, אז מען לייגט אריין אין די קינדער אמונה מיט יראת שמים וועט זיי דאס העלפן זייער גאנצע לעבן; לייג די עצתו אמונה פאר קינדער פאר דיין ערשטע זאך, דאס איז וויכטיגער ווי עצתו אמונה פאר עלטערע; לאז נישט אויס קיין איין וואך עצתו אמונה פאר קינדער.


דא האסטו א מעשה פאר די קינדער עצתו אמונה.


דער צדיק רבי אברהם זכרונו לברכה א זון פון רבי נחמן זכרונו לברכה פון שטאט טולטשין פלעגט שטענדיג רעדן צום אייבערשטן, זיינע ליפן פלעגן שעפשען א גאנצן צייט תפילות און בקשות.


האט אמאל פאסירט אז דער צדיק רבי אברהם זכרונו לברכה אין געגאנגען אין גארטן מיט איינע פון זיינע תלמידים, און ווי זיין שטייגער איז, וואו ער גייט און וואו ער שטייט רעדט ער צום אייבערשטן. רבי אברהם זעצט זיך אוועק, ער פארמאכט זיינע אויגן און הויבט אן זאגן: "הייליגער באשעפער איך וויל נאר טראכטן פון דיר, איך וויל נאר רעדן צו דיר, איך וויל נאר זען דיך שטענדיג פאר מיר"; רבי אברהם פארגעסט וואו ער געפינט זיך, ער הויבט אויף זיינע הענט צום הימל מיט אזא בענקעניש, דער תלמיד זעט ווי זיין רבי איז זיך מתבודד, גייט ער אין די זייט און ער איז זיך אויך מתבודד.


דארט אין גארטן שפאצירן אויך גוים, ווען זיי זעען דעם צדיק רבי אברהם ווי ער שמועסט מיטן אייבערשטן מיינען זיי אז דער מענטש איז א משוגע'נער וואס רעדט צו זיך אליין, זיי ווייסן נישט פון די זאך פון רעדן צום אייבערשטן. זיי שטעלן זיך אוועק, זיי לאכן, זיי שפעטן פון צדיק, "האא, האא, האא, אזוי אינטערעסאנט, קוק ווי ער רעדט צו זיך אליינס..."


דער תלמיד זעט ווי מענטשן לאכן און שפעטן פון זיין רבי, ער גייט צו צום צדיק און זאגט: "אוי וויי, מען לאכט פון רבי'ן"; דער צדיק עפנט די אויגן און זעט ווי אלע לאכן, און זאגט: "איך וועל נישט אוועקגעבן מיין עולם הבא פאר א קעסטל ציינער"; ער געבט צו פארשטיין פאר זיין תלמיד: "וואס פאסירט ווען מענטשן לאכן און שפעטן? גארנישט, איין זאך פאסירט, זיי ווייזן מיר זייערע ציינער, וועל איך נישט אוועקגיין פונעם אייבערשטן וועגן אפאר קעסטלעך ציינער"; דער צדיק פארמאכט זיינע אויגן און רעדט ווייטער צום אייבערשטן.


טייערע קינדער, ווען מען הויבט אן זיך פירן ערליך זענען דא אנדערע וואס לאכן און שפעטן, דארף מען געדענקען פון דעם צדיק רבי אברהם, נישט קוקן אויף די וואס לאכן און שפעטן, נישט אוועק גיין פון אייבערשטן וועגן א קעסטל ציינער.


בעט דעם מעלער זאל מאלן א בילד ווי א איד זיצט אין א גארטן מיט די הענט צום הימל און עס שטייען אין די זייט גויים וואס לאכן פון אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#24 - דארף מען רעדן צו קינדער פון קדושה?
קדושה, חינוך הילדים, רעדן, עצתו אמונה, מנוולים, אשר בנחל, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אויף דיין טענה אז קינדער ליינען די בריוו און זיי פרעגן שאלות וכו'; שלמה המלך זאגט (משלי כו, ד): "אַל תַּעַן כְּסִיל כְּאִוַּלְתּוֹ", ענטפער נישט דעם נאַר אויף זיינע נארישע פראגעס, "פֶּן תִּשְׁוֶה לּוֹ גַם אָתָּה", טאמער וועסטו אויך ווערן א נאַר; דיר וואלט איך נישט געענטפערט, אבער היות דו מאכסט א טומל, און תמימי לב ווערן נאכגעשלעפט נאך דיר - וועל איך זיי ענטפערן.


עס איז דא א קאטשקע, וואס ווען זי זעט דעם בער ווערט זי דערשראקן, זי שטעקט אריין דעם קאפ אין דער ערד און אזוי ווערט זי בארואיגט, זי זעט מער נישט דעם בער, ביז דער בער קומט און פארציקט איר; אזא פנים האבן די אלע וואס זאגן 'מען זאל נישט רעדן פון קדושה צו קינדער', מען שטעקט אריין די קאפ אין דער ערד ביז עס קומט א מניוול און הרג'עט דאס קינד, השם ישמרינו.


וואס שטייט אין די בריוו? עס שטייט דאך נאר פון די הייליגע אמונה און פון קדושת הברית; וואלט יעדע טאטע געדארפט געבן פאר די קינדער צו ליינען די בריוו, די קינדער זאלן אויסוואקסן מיט אמונה און קדושת הברית, זיי זאלן וויסן ווי זיך צו היטן סיי ביי זיך און סיי פון אנדערע. אז דיין קינד וועט ליינען די בריוו און ער וועט דיך פרעגן: "טאטע, וואס מיינט פגם הברית?" וועסטו האבן א געלעגנהייט אים אויסצולערנען ווי צו זיין אפגעהיטן; וואס בדרך כלל רעדן נישט עלטערן פון קדושה, און אפילו די וואס רעדן שוין יא - מורמלען זיך אונטער אפאר ווערטער וואס קינדער כאפן נישט אויף; זיי ווייסן נישט ווי אזוי זיך צו פירן, עס איז זיי שווער ווי און ווען אנצוהייבן רעדן פון דעם. אז דיין קינד וועט פרעגן: "טאטע, וואס איז פגם הברית?" זאלסטו זאגן: "פגם הברית מיינט מען טאר נישט אנרירן אות ברית קודש, דער אייבערשטער זאגט מען דארף זיין הייליג", און אז דיינע טעכטער וועלן פרעגן: "וואס מיינט קדושת הברית?" זאלסטו זיי אויך זאגן: "מען טאר נישט גיין אין א ווינקל מיט א חבר'טע זיך אנרירן אונטער די קליידער, דער אייבערשטער זאגט מען זאל זיין הייליג"; דו וועסט האבן א גוטע געלעגנהייט צו אויסלערנען דיינע טעכטער אז קיינער קען נישט שפילן מיט זייער גוף וכו'.


דערווייל, וואס טוט מען? 'ניין, ביי אונז רעדט מען נישט פון דעם!' ביי אונז שטעקט מען אריין דעם קאפ אין דער ערד און מען זעט נישט דעם בער; נישטא קיין מניוולים, נישטא קיין פראבלעמען, ביז דער בער - דער מניוול - קומט השם ישמרינו, און קינדער פאלן אוועק פון אידישקייט, און מען וויינט אז די יוגענט פאלט אוועק, מען זוכט עצות, מען זוכט וועם צו באשולדיגן; ווען רוב רובם פון די וואס לאזן אפ אידישקייט און די וואס נעמען זיך דאס לעבן - איז ווייל דאס לעבן איז זיי מער נישט ווערד, ווייל מען האט זיי מטמא געמאכט השם ישמרינו.


דיקא די בריוו, די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן - דאס טוט ראטעווען דעם דור; ווייל וויפיל בחורים און אברכים וויינען אז זיי האבן נישט געוואוסט פון קדושת הברית, זיי קומען פון שטיבער וואס מען רעדט נישט פון דעם, אויך אין חדר און אין ישיבה רעדט מען נישט פון דעם, און נאר דורך די ספרים זענען זיי געווארן ערליך און געוויסט ווי זיך צו אכטונג געבן אויף ווייטער.


וויפיל ווייבלעך וויינען אז זיי האבן געטון נישט גוטע מעשים אין שולע, און יעצט איז דאס לעבן ביטער שווער; זיי וויינען 'קיינער האט אונז נישט געלערנט פון וואס זיך צו היטן'.


די בריוו איז נישט פאר דיר, שלמה המלך ווארנט אונז נישט צו האבן צוטון מיט א נאַר, "פָּגוֹשׁ דֹּב שַׁכּוּל בְּאִישׁ וְאַל כְּסִיל בְּאִוַּלְתּוֹ" (משלי יז, יב), ענדערש זאל מען זיך אנטרעפן מיט א פארציקנדע בער ווי זיך טענה'ען מיט א נאַר, אבער די תמימי לב וואס הערן ליצנות זאלן וויסן ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער; רעדן צו די קינדער פון קדושת הברית. מען דארף נישט רעדן איבריגע ווערטער, נאר זאגן: "דער אייבערשטער לאזט נישט אנרירן וכו'".


איך האף דו וועסט אפלאזן די ליצנות.





 


 





 

#23 - גוטע חברים וואס האבן תמימות, וואס שפעטן נישט פון צדיקים
חברים, שכנים, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מחזק דיין שטוב מען זאל נישט האבן צוטון מיט לצים, די ווייב און די קינדער זאלן נאר האבן ערליכע פריינד, זיך באפריינדן מיט גוטע שכנים וואס האבן תמימות, וואס שפעטן נישט פון צדיקים און פון זייערע רייד. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות אות צדיק, סימן קלד): "הַלֵּיצָנוּת אֵינוֹ מַנִּיחַ אֶת הָאָדָם לֵילֵךְ לְצַּדִּיקִים", ליצנות האלט צוריק דעם מענטש פון גיין צום צדיק.


אז מען האט צוטון מיט לצים ווערט זייער ביטער. דער רבי זאגט (שם אות ליצנות, סימן ד): "עַל יְדֵי לֵיצָנוּת בָּאִים יִסּוּרִים", דורך ליצנות קומט יסורים; מען פארלירט אלעס. מען דארף זיך זייער היטן פון מענטשן וואס שפעטן פון די רייד פון צדיקים.


איך דארף מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#22 - עס איז נישט געזונט צו זיין צוגעקלעבט צום טעלעפאן
חינוך הילדים, שלום בית, צדיקים, פרנסה, טעלעפאן, ישיבה, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיין ליבער ברודער, מיין הארציגער חבר, וועק זיך אויף פון שלאף; עס איז נישט געזונט צו זיין צוגעקלעבט צום טעלעפאן, קוקן נייעס, קוקן די באל געים, קוקן סטעטוס וכו' וכו'; עס איז נישט גוט - נישט פאר שלום בית, נישט פאר חינוך הילדים, נישט פאר זיין ערליך, עס מאכט א חורבן אין יעדע פינטל פון לעבן.


ווען וועסטו זיך כאפן אז דו ביסט נישט אין ארדענונג מיטן זיין צוגעקלעבט צו די טעלעפאן פיר און צוואנציג שעה? ווען?! ווען דיינע קינדער וועלן אפלאזן אידישקייט? ווען דיינע קינדער וועלן אנטלויפן פון שטוב? ווען? זאג מיר, ווען וועסטו צוריק ווערן דיך?!


מילא דיין ווייב, זי איז דאך ביי דיר נישט ווערד אז דו זאלסט צוליב איר זיך טוישן, מילא אידישקייט איז אויך נישט אינטערעסאנט, שמירת עיניים איז אפגערעדט; ליבער ברודער - אבער פאר דיינע קינדער, פאר דיין שטוב...


זעכציג יאר צוריק האט דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותות יגן עלינו אזוי געוויינט מען זאל נישט ארייננעמען אין שטוב טעלעוויזשן, די וואס האבן געפאלגט - די האבן איבערגעלאזט ערליכע אידישע דורות, און די אויבער חכמים האבן היינט אפשר אן אייניקל וואס גייט פאר איין שעה זונטאג אין א היברו דעי-סקול; אזוי איז היינט, די וואס הערן זיך צו בקול הצדיקים, מען טיילט אפ די שטוב פון די פרנסה; פרנסה איז איין זאך און די שטוב איז א צווייטע זאך, און אזוי אויך אין שול, מען טיילט אפ די פרנסה פון די שול, אין שול האט מען נישט די אפיס מיט די נייעס, וויצן וכו' וכו'; ווען מען דאווענט פארן אייבערשטן ברענגט מען נישט מיט זיך דעם טעלעפאן – די וועלן האבן ליכטיגע ערליכע דורות.


גיי שריי צום אייבערשטן ער זאל מאכן א נס דו זאלסט האבן די כוחות צו געבן א דריי דיין לעבן, דיין שטוב, דיינע חברים - אויף די גוטע זייט.


איך גיי אריבער גוטע ציפעדיגע טעג, אבער דאס שטעלט מיך נישט אפ פאר קיין איין רגע פון ווייטער טון וואס מוהרא"ש האט מיר געבעטן טון; סיי מיט די בחורים, סיי מיט די קינדער. די ישיבה איז אין א מצב וואס איז נאכנישט געווען, מיר זענען אריין אין די זיבעצנסטע יאר כמנין טו"ב, עס זענען אריינגעקומען פרישע בחורים, און אזוי אויך די בחורים פון פאריאר - אלע לערנען מיט אזא התמדה, אלע לערנען יעדן טאג חומש, משניות, גמרא, תהילים, דעם רבינ'ס ספרים. נישטא קיין בחורים וואס זענען איינגעטינקען אין פאליטיק, נישטא די וואס זענען פארנומען מיט לשון הרע און ליצנות. איך האב אסאך געבעטן ראש השנה אין אומאן אז היכל הקודש זאל זיך אויסרייניגן פון לצים, ברוך ה' צוביסליך ווערט עס צוריק שיין און ריין, די לצים אנטלויפן און די ערליכע בלייבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#21 - בעטן דעם אייבערשטן פאר גוטע שכנים און חברים מיט אמונת חכמים
חברים, שכנים, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


"אִם לַלֵּצִים", אויב א מענטש דרייט זיך מיט לצים, "הוּא יָלִיץ", וועט ער אויך ווערן א לץ, "וְלַעֲנָוִים", און אז מען דרייט זיך מיט ערליכע אידן, - "יִתֶּן חֵן", וועט ער אויך ווערן אן ערליכער איד און געפונען חן אינעם אייבערשטנ'ס אויגן (משלי ג, לד).


ווייל א מענטש ווערט נאכגעשלעפט נאך חברים און שכנים, דעריבער דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר גוטע שכנים און גוטע חברים; שכנים און חברים וואס האבן אמונת חכמים, וואס שפעטן נישט פון ערליכע אידן, און אויב מען הערט שפעטן פון צדיקים וואס זענען מגלה ומפרסם דעם אייבערשטן – זאל מען אנטלויפן פון זיי, און וויינען צום אייבערשטן מען זאל נישט אננעמען די ליצנות, לשון הרע – אויף צדיקים, נאר זיין מיט ערליכע חברים, והבן למעשה.

#20 - זאג דיין ווייב אז עס איז נישט כדאי זי זאל רעדן מיט די פרוי
חברים, לשון הרע, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


האסט מיר נעכטן דערציילט אז דיין ווייב רעדט מיט ..., וויל איך דיר זאגן, פאר דיין טובה, געב זיך אכטונג; זאג דיין ווייב אז עס איז נישט כדאי זי זאל רעדן מיט די פרוי. ווייל דער הייליגער רבי נתן זאגט: "שמעתי מאדמו"ר", איך האב געהערט פון רבי'ן, "חסיד שנפל", א חסיד וואס האט זיך אפגעקילט, "גרוע ממשומד", איז ערגער פון איינער וואס האט זיך גע'שמד'ט.


מיט איינער וואס האט זיך גע'שמד'ט רחמנא לצלן וואלט מען נישט געשמועסט, מען וואלט זיך זייער אכטונג געגעבן; זאגט דער רבי, נאך אסאך מער דארף מען זיך אכטונג געבן פון א חסיד שנפל.


יעצט וועסטו פארשטיין דאס געוויין פון רבי נתן וואס האט געוויינט: "די בחירה איז אזוי גרויס, מען האט געגעבן אזעלכע כוחות פארן סמ"ך מ"ם, אזוי צו קענען פארשטעלן דעם הייליגן רבינ'ס ליכטיגקייט".


ווייז דעם בריוו אין שול פאר אלע דיינע חברים, ווייל אלע דארפן די חיזוק.


א גוט שבת.

#19 - איינער מאכט מיט די הענט, און פון דעם האט מען חלישות הדעת
חברים, צדיקים, היכל הקודש, חלישות הדעת, לשון הרע, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


האסט מיר דערציילט אז דיין ווייב איז זייער צעמישט, זי האט זיך צוגעהערט צו לשון הרע וכו'; יעצט איז זי אריינגעפאלן אין א מרה שחורה השם ישמרינו.


מיין ליבער ברודער, צו מיר האבן גערעדט גרויסע מענטשן קעגן היכל הקודש, גרויסע מענטשן, נישט נארישע פרויען, איך פלעג אזוי וויינען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר אנקומען צום אמת, איך וויל זיך נישט נארן"; נישט איך פלעג וויינען, איך וויין נאכאלץ צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף איך זאל מיך נישט נארן".


קוק ווי גרויס די בחירה איז; קוק וואס היכל הקודש האט ענק געגעבן, מאך זיך א חשבון וואס מען באקומט ביים צדיק; וויפיל תורה, וויפיל תפילה, וויפיל שלום בית, און וועגן א דערביטערטע פרוי וואס שטייט און העצט אז היכל הקודש איז טומאה און קליפות - זאלט איר אלעס אפלאזן?


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קלג): "שָׁמַעְתִּי בְּשֵׁם הַבַּעַל שֵׁם טוֹב", איך האב געהערט נאכזאגן פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, "שֶׁאָמַר", וואס ער האט געזאגט: "אוֹי וַאֲבוֹי, כִּי הָעוֹלָם מָלֵא מְאוֹרוֹת וְסוֹדוֹת נִפְלָאִים וְנוֹרָאִים, וְהַיָּד הַקְּטַנָּה עוֹמֶדֶת בִּפְנֵי הָעֵינַיִם, וּמְעַכֶּבֶת מִלִּרְאוֹת אוֹרוֹת גְּדוֹלִים", גיוואלד! די וועלט איז פול מיט ליכט און וואונדערליכע פארכטיגע סודות, און דאס קליין הענטעלע פארשטעלט אלעס.


מוהרא"ש זאגט, דאס גייט ארויף ווען איינער קומט צום צדיק, ער באקומט עצות און התחזקות ווי אזוי מען קען לעבן א שיינע לעבן און ווי אזוי מען קען זיך דערהאלטן - סיי מיט זיך אליין; סיי מיט פרנסה; סיי מיט א ווייב און קינדער, און מיט וואס נישט וכו' וכו'; ווייל דער רבי האט עצות אויף טריט און שריט, אבער – "אוֹי וַאֲבוֹי, הַיָּד הַקְּטַנָּה עוֹמֶדֶת וּמְעַכֶּבֶת מִלִּרְאוֹת אוֹרוֹת גְּדוֹלִים", דאס קליינע הענטעלע פארשטעלט אלעס. דאס הייסט אז איינער פרעגט אים: "וואו דרייסטו זיך?" און ווען מען ענטפערט ביים הייליגן רבינ'ס לייט, מאכט יענער מיט די הענט א תנועה פון ביטול, און פון דעם האט מען חלישות הדעת וכו'. אויף דעם האט דער הייליגער בעל שם טוב געשריגן: "גיוואלד"; און אויף דעם דארף מען טאקע שרייען: "גיוואלד, גיוואלד!"


נאר דורך התבודדות וועט איר זיך קענען האלטן ביים אמת.


טראג דעם בריוו שבת ביי ענק אין שול, ווייל אלע דארפן גרויס חיזוק.


א גוט שבת.

#18 - נאר אז מען האט א צדיק וואס חזר'ט אמונה, קען מען זיך ראטעווען
אמונה, צדיקים, חסידות ברסלב, לימוד התורה, תכלית, חשבון הנפש, לשון הרע, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נח, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע ליבע ברידער פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


פרשת נח איז א לימוד פאר אונז ווי אזוי מען קען זיך ראטעווען פון די מבול אין יעדן דור, דער מבול איז נישט נאר געווען אין נח'ס צייט, דער מבול איז אין יעדע דור בכלליות און ביי יעדע מענטש בפרטיות, און נאר אז מען האט א צדיק וואס חזר'ט מיטן מענטש אמונה - קען מען זיך ראטעווען.


מיינע טייערע ברידער, עס איז א גרויסע נס יעדן טאג וואס מיר זענען נאך אלץ מקורב און מיר האבן די תמימות, מיר לערנען און פאלגן וואס דער רבי לערנט אונז. מען דארף יעדן טאג דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן, מען דארף יעדן טאג טאנצן: "אשרינו שזכינו להתקרב לרבינו", און ווען מיר זעען א חבר זיך אפקילן פון רבי'ן, מיר זעען ווי דער האט מער נישט די געפיל, און דער איז שוין ביי די לצים, און מען וואונדערט זיך 'ווי קען זיין אזא זאך? ווי קען זיין זיך אפקילן?' דארף מען זיך ענדערש וואונדערן 'ווי קען זיין אז איך האב נאך יא די זכי' צו זיין ביים צדיק? ווי קען זען אז איך וואס איך דארף נאך אזויפיל תשובה טון - האב די זכי' צו וויסן פון אזא רבי?' אזוי פלעגט רבי נתן זיך אלץ פארוואונדערן, "ואני – איך ווי אזוי איך בין און ווער איך בין, וואס עפעס לאזט מען מיר קומען צו אזא רבי? דאס איז ברוב חסדך אבוא ביתך – דאס איז חסדים פונעם אייבערשטן".


טייערע חברים, טייערע ברידער, אז איר הערט לשון הרע אויף צדיקים זאלט איר זיך גוט אויסוויינען צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן ה) דאס וואס מען הערט רעדן אויף צדיקים לשון הרע, אויף צדיקים וואס זענען מגלה ומפרסם די הייליגע אמונה - דאס איז נאר ווייל מען וויל דעם מענטש צוריק האלטן פון קענען תשובה טון צוליב זיינע פיל זינד. אזוי ווי מוהרא"ש דערציילט (פעלת הצדיק, סימן תכא), דער שווער פון הייליגן רבי נתן זכר צדיק וקדוש לברכה, הרב הגאון המפורסם רבי דוד צבי אויערבאך זכר צדיק לברכה פלעגט פארן צו צדיקים, קודם איז ער געווען ביים הייליגן צדיק רבי פנחס קאריצער זכותו יגן עלינו, עס איז אים זייער געפאלן די הנהגה פון דעם צדיק, אבער עס האט אים געשטערט פארוואס די חסידים דארט רעדן קעגן דעם צדיק רבי מיכל זלאטשובער זכותו יגן עלינו, עס האט אים זייער געשטערט. האט ער געטראכט אז ער וויל גיין צום צדיק רבי מיכל זלאטשובער זכותו יגן עלינו, ער וויל זען וואס דארט טוט זיך. ווען ער איז אנגעקומען צו רבי מיכל זלאטשובער זכותו יגן עלינו און צוגעזען זיין עבודה איז אים זייער געפאלן זיין התנהגות, אבער עס האט אים זייער געשטערט צו הערן פון זיינע חסידים לצנות אויף רבי פנחס קאריצער זכותו יגן עלינו; ער האט געזען אז דער איז אפגע'פסק'נט מיט זיינע מענטשן וכו' און דער איז אפגע'פסק'נט מיט זיינע מענטשן, האט ער אויפגעהערט צו גיין צו צדיקים און ער האט אנגעהויבן רעדן קעגן אלע צדיקים. ער פלעגט יעדן טאג מאכן א סעודה מיט זיינע קינדער און זיי אנווארענען זיי זאלן נישט האבן צוטון מיט צדיקים, און ווען רבי נתן האט חתונה געהאט פלעגט ער אויך מיטהאלטן די סעודות און הערן פעך און שוועבל אויף צדיקים.


עס האט זייער געשטערט פאר רבי נתן, פארוואס רעדט מען אויף צדיקים? וואס איז די מחלוקות, וואס פעלט דאס אויס? און ווען ער איז געקומען דעם ערשטן ראש השנה צום רבי'ן, האט ער געהערט די תורה וואס דער רבי האט געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ה), דעמאלט איז אים פארענטפערט געווארן די שטארקע קשיא וואס האט אים לאנגע יארן געשטערט, דער רבי זאגט דארט: "וְתַאֲמִין, כִּי כָּל מַצּוּתָא וּמְרִיבָה שֶׁיֵּשׁ בֵּין הַצַּדִּיקִים הַשְּׁלֵמִים אֵין זֶה אֶלָּא כְּדֵי שֶׁיְּגָרְשׁוּ סִטְרִין אָחֳרָנִין", דו דארפסט גלייבן אז אלע מחלוקות וואס איז דא צווישן די צדיקים איז נאר ווייל מען וויל דיך פארטרייבן פון זיי, "כְּשֶׁאַתָּה שׁוֹמֵעַ מְרִיבוֹת שֶׁבֵּין הַצַּדִּיקִים תֵּדַע, שֶׁזֶּה מַשְׁמִיעִין אוֹתְךָ תּוֹכָחָה עַל שֶׁפָּגַמְתָּ בְּטִפֵּי מֹחֲךָ", ווען דו הערסט רעדן אויף צדיקים זאלסטו וויסן אז דאס איז נאר ווייל מען וויל דו זאלסט תשובה טון אויף וואס דו האסט פוגם געווען; רבי נתן האט געזאגט: "ווען איך האב געהערט די תורה פון רבי'ן איז מיר גלייך פארענטפערט געווארן פארוואס מען רעדט אויף צדיקים און מען קריגט זיך השם ישמרינו, נאר מיך צו פארטרייבן, אז איך בין נישט ראוי צו זיין צווישן זיי".


וואס מיינט איר, ווער רעדט אויף צדיקים? ווער זענען די וואס רעדן אויף צדיקים וואס זענען זיך מוסר נפש צו ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן, זיי זענען גרייט אלעס צו פארלירן, אבי נאך א איד זאל לעבן א זיסע לעבן, לערנען די הייליגע תורה, זיך מתבודד זיין און פירן א שטוב מיט קדושה וטהרה? ווער רעדט? נאר בעלי עבירה. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן סא) ווער עס רעדט אויף צדיקים וואס זענען מגלה ומפרסם דעם אייבערשטן אויף די וועלט - איז א סימן אז דער מענטש איז א בעל עבירה. דער רבי זאגט, דאס איז פשט וואס די הייליגע חכמים זאגן (עירובין כא:): "הלועג על דברי חכמים", ווער עס שפעט אויף צדיקים, "נידון בצואה רותחת", וועט באשטראפט ווערן מיט די סארט גיהנום; זאגט דער רבי פשט, "הלועג על דברי חכמים", ווער עס שפעט אויף צדיקים - "נידון בצואה רותחת" איז א סימן אז דער מענטש איז ווייט פונעם אייבערשטן, זיין מח איז פול מיט שלעכטע זאכן.


מיינע ליבע ברידער, איך בענק זיך זייער צו ענק, איך וויל שוין קומען אייך באזוכן, איך האף צום אייבערשטן איך וועל אייך נאך טרעפן, איר וועט אכטונג געבן פון לצים וואס רעדן קעגן הייליגע צדיקים. טענה'ט נישט מיט קיינעם, מאכט אייך א חשבון 'ווער ברענגט מיך צו די תורה, ווער שלעפט מיך צום חומש, צום משניות, צו די הייליגע גמרא? ווער שלעפט מיך אין שול דאווענען? ווער איז מיך מחזק ווי צו רעדן אין שטוב? ווער לערנט מיך חכמת החיים ווי זיך אכטונג געבן פון מענטשן? זיך אכטונג געבן פון חובות, וויסן ווי צו לעבן, און נאך טויזנטער טויזנטער זאכן? זאל איך גיין אויסהערן לצים וואס ווילן באמת רעדן קעגן דעם אייבערשטן?' דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן לח) אויפן פסוק (תהלים עג, ט): "שַׁתּוּ בַשָּׁמַיִם פִּיהֶם", זיי לייגן זייער מויל אין הימל, "וּלְשׁוֹנָם תִּהֲלַךְ בָּאָרֶץ", און זייער צינג גייט אויף דער ערד, די וואס רעדן אויף צדיקים - זיי ווילן רעדן אויפן אייבערשטן, אבער זיי שעמען זיך צו רעדן קעגן דעם באשעפער, רעדן זיי אויף צדיקים. דאס איז פשט אין פסוק "שַׁתּוּ בַשָּׁמַיִם פִּיהֶם", דאס וואס זיי רעדן מיטן מויל - ווילן זיי רעדן אויפן אייבערשטן, נאר זיי שעמען זיך צו רעדן אויפן אייבערשטן - "לְשׁוֹנָם תִּהֲלַךְ בָּאָרֶץ", רעדן זיי אויף צדיקים, אבער באמת "שַׁתּוּ בַשָּׁמַיִם פִּיהֶם".


מיינע הארציגע ברידער, שטארקט אייך מיט די עצות פון רבי'ן, גייט יעדן טאג אביסל שפאצירן און זייט אייך מתבודד, רעדט צום אייבערשטן אויף אייער שפראך. בעט אים אלעס וואס שטערט, אלעס וואס באדערט, דערצייל אלעס, און אנטלויפט צו די הייליגע תורה. מאכט אייך שיעורים אין חומש, משניות, גמרא וכו' וכו', און רעדט נישט מיט די אפגעקילטע חסידים, וועט אייך גוט זיין בזה ובבא, און אז נישט איז א גרויסע רחמנות. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנד): "עַל שְׁנֵי כִּתּוֹת אֲנָשִׁים יֵשׁ לִי רַחֲמָנוּת גָּדוֹל עֲלֵיהֶם", אויף צוויי גרופעס מענטשן האב איך גרויס רחמנות, "עַל אֵלּוּ אֲנָשִׁים שֶׁהָיוּ יְכוֹלִים לְהִתְקָרֵב אֵלַי וְאֵינָם מִתְקָרְבִים", אויף די וואס האבן געקענט מקורב ווערן צו מיר און ווערן נישט מקורב, "וְעַל אֵלּוּ הַמְקֹרָבִים אֵלַי וְאֵינָם מְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי", און אויף די וואס זענען מקורב צו מיר און פאלגן מיך נישט; "כִּי אֲנִי יוֹדֵעַ, שֶׁיִּהְיֶה עֵת, בְּעֵת שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם מֻנָּח עַל הָאָרֶץ עִם רַגְלָיו אֶל הַדֶּלֶת, אָז יִסְתַּכֵּל עַל עַצְמוֹ הֵיטֵב, וְיִתְחָרֵט מְאֹד מְאֹד עַל שֶׁלּא זָכָה לְהִתְקָרֵב אֵלַי, אוֹ שֶׁלֹּא קִיֵּם אֶת דְּבָרַי. כִּי אָז יֵדְעוּ שֶׁאִם הָיוּ מְקֹרָבִים אֵלַי וּמְקַיְּמִים אֶת דְּבָרַי, לֹא הָיָה שׁוּם דַּרְגָּא בָּעוֹלָם שֶׁלֹּא הָיִיתִי מְבִיאָם לְאוֹתָהּ הַמַּדְרֵגָה, אֲבָל לֹא יוֹעִיל אָז", ווייל עס וועט קומען א צייט ווען דער מענטש וועט ליגן מיט די פיס צום טיר, דאס מיינט ווען מען וועט שטארבן – (וואס דעמאלט לייגט מען אראפ דעם מענטש אויף דער ערד מיט די פיס אויסגעדרייט צום טיר), און דער מענטש וועט זיך דעמאלט אנקוקן ווי אזוי ער זעט אויס, און ער וועט חרטה האבן: 'פארוואס האב איך נישט געפאלגט דעם רבי'ן? ווען איך וואלט ווען געפאלגט דעם רבי'ן וואלט איך זוכה געווען צו צוקומען צו די גרעסטע מדריגות אויף דער וועלט', אבער עס וועט שוין זיין צו שפעט.


איך ווארט צו הערן פון די מצב המלחמה, אויב עס איז א צייט איך זאל קומען.


א גוט שבת.

#17 - קיינער איז נישט פארזיכערט ביים צדיק
צדיקים, מחלוקת, היכל הקודש, חשבון הנפש, לשון הרע, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה, גאט'ס נאמען, י"א תשרי, שנת תשפ"ד לפרטן קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די פרוי וואס רעדט צו אייך קעגן היכל הקודש, זי זאגט עס איז נישט אזוי פשוט וואס דא טוט זיך; געבט זיך זייער אכטונג פון איר, הויבט נישט אויף די טעלעפאן ווען זי רופט, און אז איר זעט איר ווי זי קומט אייך אנטקעגן אין גאס - זאלט איר זיך אוועקדרייען פון איר, ווייל מיט איין קליינע שמועס וועט זי אייך אוועקנעמען פון צדיק און איר וועט בלייבן פארוואגלט השם ישמרינו.


דאס וואס איר זאגט אז זי האט שוין אריינגערעדט אין אייך און איר זענט צעמישט געווארן וכו' וכו', די עצה איז התבודדות ותפילה, בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט וויסן וואו דער אמת איז; דערציילט דעם אייבערשטן וואס איר האט דא באקומען און וואס איר באקומט דא, און פון די אנדערע זייט וואס די פרוי רעדט צו אייך, אלע לשון הרע און הוצאת שם רע וואס זי זאגט; בעטס דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אייך.


וויסן זאלט איר, קיינער איז נישט פארזיכערט ביים צדיק. אדם הראשון, יציר כפיו של הקדוש ברוך הוא, דער אייבערשטער האט אים באשאפן און אים אריינגעלייגט אין גן עדן, דארט אין גן עדן איז געקומען צו אים די שלאנג און גערעדט לשון הרע אויפן אייבערשטן. דער שלאנג האט געזאגט די זעלבע ווערטער וואס מען זאגט אייך אויפן צדיק: "עס איז נישט אזוי פשוט ווי מען מיינט, מען דארף וויסן אז עס איז א סכנה", און אזוי האט ער גורם געווען אז אדם הראשון האט געזינדיגט און מען האט אים פארטריבן פון גן עדן; זעט מען אז מען קען זיצן אין גן עדן, און אז דער שלאנג קומט איז קיינער נישט פארזיכערט.


איין עצה איז דא, תפילה והתבודדות; זיך משפט'ן, זיך מאכן שטענדיג א חשבון: 'וואס האב איך באקומען אין היכל הקודש? וואס האט מיך דער הייליגער רבי געגעבן?' אזוי פאלט אוועק אלע ליצנות און אלע קליפות.


זי רעדט נישט נאר צו אייך, זי רעדט צו אסאך; זי כאפט די שוואכע מוחות, די פרישע מקורבים, אויך גייט זי צו פרעמדע, זי רעדט וכו'; מען קען גארנישט טון, אזוי גייט דעם רבינ'ס זאך. יעדע שטיק צייט איז זיך דער סמ"ך מ"ם מתלבש אין דעם און אין יענעם, עס ווערט א פרישע מחלוקות, עס פאלן פרישע קרבנות, און נאר מיט תפילה והתבודדות און מיט חשבון הנפש - איז מען פארזיכערט.


וואס האב איך געטון ווען מען איז געקומען צו מיר רעדן קעגן מוהרא"ש? איך האב געוויינט צום אייבערשטן עס זאל ארויסגיין פון מיין קאפ די שלעכטע זאכן וואס מען האט גערעדט צו מיר, איך האב זיך נאכאמאל געמאכט א חשבון און נאכאמאל געמאכט א חשבון: 'ווער ברענגט מיך צום אייבערשטן? ווער ברענגט מיר צו טראכטן פון תכלית? ווער געבט מיר חיזוק צו לערנען און דאווענען? ווער ברענגט אין מיר אריין א חיות אין יעדע מצוה? ווער ברענגט מיך צו זיין פרייליך שבת און יום טוב? און אז מען רעדט אויף דעם צדיק זאל איך אנעמען די לשון הרע'ס? ניין ניין ניין!'


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.





 


 





 

#16 - חסידי'שע לצים
חינוך הילדים, ניגונים, מוסדות, חסידות, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד די באס דרייווערס פון אונזער מוסד ... - נרם יאיר


איך וויל איר זאלט אנצינדן ביים טראגן און ברענגען די קינדער נאר ניגונים פון היכל הקודש.


אויך קענט איר אנצינדן מעשיות וואס דער מנהל זאגט מען קען אנצינדן; קיין שום אנדערע זאכן קען מען נישט אנצינדן ביים טראגן און ברענגען די קינדער, נאר וואס דער מנהל און די מנהלת זענען מאשר. היינט זענען דא לצים, אינדרויסן זעען זיי אויס חסידי'ש און פון אינעווייניג זענען זיי דורכגעפוילט און זייערע ווערטער איז סם פאר אידישע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#15 - אז מען בארעדט אנדערע, אנטלויף פון דארט
חינוך הילדים, שטעטל, טעלעפאן, אחדות, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס איז גוט און כדאי צו האבן א באזונדערע טעלעפאן פאר די שטוב, מיט א באזונדערע נומער. דאס הייסט, אויסער דיין סעלפאון און דיין ווייב'ס סעלפאון זאל זיין אין שטוב א היים טעלעפאן.


עס איז גוט מכמה סיבות; סיי פאר דיר אליין, אז דיין טעלעפאן מיט אלע שפילצייג זאל נישט נעמען קיין ארט אין שטוב, און בעיקר פאר דיינע קינדער, אזוי וועלן דיינע קינדער האבן א וועג צו רעדן אן דארפן נוצן די סעלפאון, זיי וועלן נישט קוקן דיינע פריוואטע זאכן און דיין ווייב'ס פריוואטע זאכן וואס עס קען ארויסקומען שאדן וד"ל.


פרוביר מיט אלע כוחות צו רעדן שיין צו יעדן איינעם אין שטעטל און נישט זיצן מיט די חבורת לצים וואס רעדן שלעכטס אויף אנדערע; וואו דו זעסט א קופקע בארעדן אנדערע זאלסטו וויסן די זענען לצים, אפילו זיי גייען ווייסע זאקן און זעען אויס ווי מיינע שמשים; אז מען בארעדט אנדערע - אנטלויף פון דארט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#14 - די קליפות ווילן נישט נאך א נשמה זאל מקורב ווערן צום צדיק
תפילות אויף אידיש, צדיקים, אומאן, לשון הרע, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תבא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מען פאטשט און מען טאנצט שוין "אומאן אומאן ראש השנה", מען פרייט זיך, אט אט פארט מען שוין צום רבי'ן קיין אומאן; דארט וועלן מיר קענען אראפלייגן די שווערע פעקלעך, מיר וועלן זוכה זיין צו אלע תיקונים.


אנטלויף פון אלע ליצנות און לשון הרע וואס מען רעדט אויף צדיקים. וויסן זאלסטו, דאס איז איינע פון די שווערע ביטערע מניעות וואס מען גייט אריבער ביים מקורב ווערן צום צדיק, די קליפות ווילן נישט נאך א נשמה זאל מקורב ווערן צום צדיק; בעט איך דיר, שטאפ צו די אויערן און אנטלויף פון ליצנות און לשון הרע, ווייל עס איז זייער ביטער אז מען הערט ליצנות און לשון הרע אויף צדיקים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "הַמְבַזֶּה תַּלְמִיד חָכָם, אֵין לוֹ רְפוּאָה לְמַכָּתוֹ", ווער עס פארשעמט צדיקים - איז נישטא קיין היילונג פאר זיין קרענק; ווייל די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא קטז.): "כל שיש לו חולה בתוך ביתו ילך אצל חכם", ווער עס האט א קרענק זאל גיין צום צדיק, "ויבקש עליו רחמים", און ער וועט בעטן ביים אייבערשטן פאר א רפואה; אבער אז מען מאכט חוזק פון צדיקים, מען רעדט אויף צדיקים און אויך אז מען הערט ליצנות אויף צדיקים - בלייבט מען מיט אלע קרענק, מען ווערט פארווארפן.


גיי אין א ווינקל און וויין צום אייבערשטן, טו וואס דער שני למלכות האט געטון ווען מען האט חוזק געמאכט פון אים; אלע האבן אים מדחה געווען, אלע האבן געלאכט און געזאגט: "מען האט דיר א נארישקייט איינגערעדט" (ספורי מעשיות, מעשה א), ער איז געגאנגען אין א זייט און זייער געוויינט; טו דאס, אז מען רעדט צו דיר קעגן צדיקים, מען שפעט פון הייליגן רבי'ן און פון זיינע תלמידים - זאלסטו זיך אויסגיסן דאס הארץ צום באשעפער, זאג: "הייליגער באשעפער איך בין אזוי צעמישט, איך בין אזא רחמנות; פון איין זייט בין איך אזוי ווייט פון דיר, איך האב שוין אזויפיל עבירות געטון, אזויפיל פוגם געווען און יעצט ווען איך האב שוין געטראפן דעם צדיק וואס קען מיך היילן הער איך אזעלכע ליצנות און לשון הרע אז איך הויב אן טראכטן פון אפלאזן דעם רבי'ן, רבונו של עולם ראה מסוכן כמוני, טורף בלב ימים, קוק ווי א גרויסע רחמנות איך בין, איך זינק אין שטורעמישע וואסערן, ראטעווע מיך".


היינט נאכט וועט זיין א שיעור. ליבער ברודער וועק זיך אויף, געדענק די יארן וואס דו האסט געברענט צום אייבערשטן, האסט געברענט צו הערן נאך א ווארט פון רבי'ן, האסט זיך מוסר נפש געווען צו קומען, יעצט ביסטו איינגעזינקען אין א שלאף; וועק זיך אויף, מה לך נרדם, קום קרא אל אלוקיך.


דעם שבת וועל איך זיין אין וויליאמסבורג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#13 - נישט צו האבן צוטון מיט אינשי דלא מעלי
חברים, אמונה, פרנסה, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבא לאומאן, י"ג אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דארפסט זיך יעצט פארנעמען נישט צו האבן צוטון מיט אינשי דלא מעלי. דאס אליין אז דו ביסט געגאנגען ארבעטן ביי אן אפיקורס, א איד וואס מאכט חוזק פון די תורה, מאכט חוזק פון תחיית המתים - איז נישט אויסגעהאלטן, האסט געדארפט אליין וויסן אז ער וועט דיר ביים סוף בא'גנב'ענען און אומגליקליך מאכן; ווייל א איד וואס לאכט זיך אויס פון די תורה, ער שפעט פונעם אייבערשטן - אזא איינער איז נישט קיין מענטש וועם מען קען געטרויען; יעצט זעסטו אין וואס פאר א פלאנטער דו ביסט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#12 - נישט האבן צוטון מיט לצים און מיט א חסיד שנפל
מוהרא"ש, גבאי, תמימות, ליצנות, חכמות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת קרח, ד' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


ווען איך דערמאן זיך פון ענק פון ארץ ישראל - הויב איך זיך אן בענקען; דער עיקר וואס איך בענק זיך צו ענק - איז צו די תמימות און צו די פרישקייט וואס איר האט, ווייל חכמות איז נישט אינטערעסאנט, מען האט גארנישט פון חכמות, עס נעמט אוועק די חן, מה שאין כן תמימות - דאס איז אינטערעסאנט, דאס ברענגט צו די העכסטע דרגא, עס ברענגט חן.


ביי אונז גייט די וואך די פרשה פון קרח. מוהרא"ש זאגט, די ווערטער פון רש"י הקדוש (במדבר טז, ז): "וקרח שפקח היה", קרח איז געווען א קלוגער, "מה ראה לשטות זה", וואס האט ער זיך אזוי באנארישט? - דארף מען זאגן בניחותא, נישט בלשון קשיא, "וקרח שפקח היה", ווייל קרח איז געווען א קלוגער "מה ראה לשטות זה" - דאס האט אים אריינגעווארפן אין דעם שטות; וואלט ער געדינט דעם אייבערשטן בתמימות - וואלט ער קיינמאל נישט געקריגט אויף משה רבינו, "וקרח שפקח היה" - דאס איז געווען דער בראך; דעריבער האט ער חוזק געמאכט פון האבן א מזוזה אויפן טיר און פון א פתיל תכלת, ער האט מיט זיינע חכמות נאר געוואלט שלימות; א בית מלא ספרים, א גאנצע שטוב מיט ספרים, א טלית שכולה תכלת; ביי אים איז נישט ווערד געווען א דאווענען מיט דריי עקן, ביי אים איז נישט אינטערעסאנט געווען זיך מחי' זיין מיט ציצית, מזוזה וכדומה, דאס האט אים געברענגט צו ווערן א מין, אן אפיקורס.


א שרעק פון א פרשה; ווי קען זיין אזא זאך? ווי קען מען קריגן אויף משה רבינו?! מיר לערנען נאר די פרשה פון יציאת מצרים, ווי די אידן זענען געווען אונטערטעניגט אונטער פרעה, די מכות, די שווערע גלות, און משה רבינו האט אונז ארויסגענומען און געגעבן אלעס גוטס; מן פון הימל, ענני הכבוד וואס וואשט די וועש און מאכט געשמאק די וועג אין מדבר, און מען שפירט דעם אייבערשטן, מען זעט יעדן טאג ניסים - ווי קען זיין אזא זאך צו קענען אויפהעצן אזויפיל רבנים און אזויפיל אידן קעגן דעם צדיק משה?!


נאר דער הייליגער רבי ברענגט פונעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן לג): "שָׁמַעְתִּי בְּשֵׁם הַבַּעַל שֵׁם טוֹב", איך האב געהערט נאכזאגן פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, "שֶׁאָמַר", וואס האט געזאגט: אוֹי וַאֲבוֹי", גיוואלד און געשריגן! "כִּי הָעוֹלָם מָלֵא מְאוֹרוֹת", די וועלט איז פיל מיט ליכט, "וְסוֹדוֹת נִפְלָאִים וְנוֹרָאִים", און פיל מיט וואונדערליכע סודות, "וְהַיָּד הַקְּטַנָּה עוֹמֶדֶת בִּפְנֵי הָעֵינַיִם, וּמְעַכֶּבֶת מִלִּרְאוֹת אוֹרוֹת גְּדוֹלִים", און דער קליינער האנט פארשטעלט אלעס; זאגט מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, מען קען דאס פארשטיין און זען וואס פאסירט ווען איינער קומט צו א צדיק, ער ווערט מקורב צום רבי'ן און הערט הערליכע עצות ווי אזוי צו לעבן א חיים טובים, ווי זיך צו קענען דערהאלטן מיט זיך, מיט פרנסה, מיט די ווייב, מיט די קינדער און מיט אלעס, דער רבי מאכט ליכטיג, דער רבי האט אין יעדע פרט אין לעבן עצות און שכל וואס ארבעט מיט יעדן איינעם, ביז עס קומט א לץ און מיט די קליינע האנט מאכט ער א תנועה פון ביטול, און דאס פארשטעלט אלעס.


דער הייליגער בעל שם טוב געשריגן: "גיוואלד!" וואס טוט מען מיט דעם לץ וואס שפעט אפ פון בחורים און אינגעלייט וואס הויבן אן ארויסקריכן פון זייער נעפל, פון זייער תפיסה; ענדליך הויבט מען אן שפירן א טעם אין לעבן, ביז דער לץ פרעגט אזוי מסיח לפי תומו: "וואו דרייסטו זיך? וואו גייסטו?" און ווען ער הערט אז דער בחור, דער אינגערמאן האט געטראפן א צדיק, עס ווערט אים גוט אין לעבן - מאכט דער לץ מיט די האנט אזא תנועה פון ביטול און דאס פארשטעלט אלעס, מען הויבט אן טראכטן 'אפשר איז דער לץ גערעכט?' השם ישמרינו.


טייערע חברים, טייערע ברידער, בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט נישט האבן מיט קיין לצים און מיט א חסיד שנפל - וואס איז - גרוע ממשומד, און באזונדער בעט איך די גבאים פון אלע בתי מדרשים, געבט אכטונג עס זאל נישט זיין ביי אונז קיין לצים; איין לץ, איין חכם - קען ענק אלע אומגליקליך מאכן. איך געדענק ווען איך בין מקורב געווארן - איז נאך געווען א שטארקע בושה צו רעדן פון מוהרא"ש, אפילו אין אונזער שטובל (אין אנהויב האבן מיר געהאט א קליין שטיבל, א ד' על ד') - האט מען נישט געזאגט 'מוהרא"ש זאגט', 'מוהרא"ש דערציילט', מען האט גערעדט מיט רמזים, 'ער זאגט' און 'ער דערציילט'; עס האט מיר גענומען צייט צו כאפן ווער איז דער 'ער', און עס פלעגן זיך דרייען לצים; זיי האבן דאס אוועקגעמאכט און יענץ אוועק געמאכט, זאגן משניות איז נישט דעם רבינ'ס זאך, זיך פרייען מיט פשטות יהודות איז נישט אזוי פשוט, לעבן אין שטוב מיט די ווייב איז גאר קעגן די ברסלב'ער וועג לויט זייער פארדרייטע קאפ וכו' וכו', ביז איך האב געבעטן רשות פונעם גבאי (דעמאלט בין איך געווען א פרישער מקורב, נאך איידער די ישיבה האט זיך געעפנט) אז איך וויל לייגן א טאוול "בית המדרש היכל הקודש בנשיאות מוהרא"ש", און וואונדער איבער וואונדער, אלע פליגן און אלע בינען - זענען פלוצלונג אוועק, עס זענען געבליבן נאר אפאר בחורים און אינגעלייט תמימים; דעמאלט האב איך געזען אז דאס ווארט "מוהרא"ש" - האט עפעס א שטארקע כח, א הייליגקייט, עס פארטרייבט לצים, און פון דעמאלט האט מען אנגעהויבן רעדן ווי מער פון מוהרא"ש, און אזוי האבן מיר זוכה געווען צו גיין בתמימות און פאלגן די זיסע עצות.


דעריבער בעט איך ענק, איר זענט פריש, איר הויבט יעצט אן זיך אוועק צו שטעלן, זאלט איר וויסן, עס איז נישטא א גרעסערע טומאה פון ליצנות, רבי נתן זאגט אז ליצנות איז אבי אבות הטומאה; עס נישטא נאך אזא טומאה וואס פארשטעלט גילוי אלוקית פונעם מענטש - ווי די טומאה פון ליצנות, אזוי ווי מען זעט אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו:): "הַבָּא לִיטַּמֵא פּוֹתְחִין לוֹ", איינער וויל אוועק גיין פונעם אייבערשטן, העלפט מען פון הימל ער זאל אוועק גיין, "שֶׁנֶּאֱמַר (משלי ג, לד): 'אִם לַלֵּצִים הוּא יָלִיץ'", זאגט רבי נתן, וואס האט מען אנגעכאפט דוקא דעם פסוק? ווייל אז א מענטש וויל טון עבירות, ברענגט מען אים א לץ, ער לאכט אפ פון אלעס וואס צדיקים זאגן און אזוי פאלט ער ממילא אראפ רחמנא לצלן.


רבי נתן פלעגט שטענדיג אנזאגן זיינע תלמידים זיי זאלן אכטונג געבן פון לצים, ער פלעגט זאגן בזה הלשון: "די אלע וואס האבן גערעדט, האבן זיך נישט דערהאלטן, און די וואס האבן גע'טענה'ט און זיך מתווכח געווען - זענען ליידער אוועק געפאלן", דערפאר זאלסטו זייער אכטונג געבן נישט צו האבן צוטון מיט לצים, אפילו זיי זעען אויס ווי חסידי'שע אינגעלייט; ברודער, אנטלויף פון זיי ווי פון פייער, ווייל דו וועסט נאכדעם אוועק פאלן אינגאנצן פון אידישקייט.


אזוי אויך געפונען מיר, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיב:) רבינו הקדוש האט אנגעזאגט זיינע קינדער: "אַל תָּדוּרוּ בִּשְׁכֶנְצִיב", איר זאלט נישט וואוינען אין די שטאט שכנציב, ווייל זיי זענען זייער גרויסע לצים, און איר וועט ווערן נאכגעשלעפט נאך זיי; זעט מען פון דעם ווי הארב ליצנות איז, און ווי ווייט א מענטש דארף אכטונג געבן וואו ער וואוינט, און מיט וועם ער חבר'ט זיך וכו' וכו'.


איך ווארט אייך שוין צו טרעפן אלע אין אומאן ביים הייליגן רבינ'ס ראש השנה.


א פרייליכן שבת.

#11 - ווער עס צאלט שכר לימוד, וועט זען שיינע נחת
שכר לימוד, קעמפ, חסידות ברסלב, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת חקת בלק, ח' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שכר לימוד איז די ערשטע זאך וואס מען דארף צאלן, שכר לימוד איז נישט די לעצטע זאך, עס איז נישט גערעכט; איך דארף צאלן מלמדים, טיטשערס, זיי לערנען מיט דיינע קינדער; זיי מוזן ווערן באצאלט אין צייט.


איך האב אראפגענומען פון אנשי שלומינו די גרויסע קאסטן פון צאלן קעמפ. אזא זאך איז נאכנישט דא אין אנדערע קהילות; מענטשן צאלן פאר יעדע קינד שווערע טויזנטער דאלער פאר די זומער וואכן. איך וויל נישט שווער מאכן פאר אנשי שלומינו, מיר בעטן דאפלט שכר לימוד פאר די צוויי חדשים פון זומער, זאל מען דאס באצאלן אין צייט.


דער עיקר ביי אידישע קינדער דארף זיין חינוך הבנים; מיר וואלטן אליין געדארפט זיצן א גאנצן טאג מיט די קינדער לערנען תורה, נאר וואס דען? מען שטעלט א שליח; מען מאכט די מלמדים פאר שליחים זיי זאלן לערנען, דארף מען באצאלן.


דער וואס צאלט שכר לימוד - דער וועט זען שיינע נחת. אזוי ווי דער היילעגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו האט געפרעגט די הנהלה פארוואס נישט אלע עלטערן צאלן שכר לימוד, אזוי ווי מען צאלט אנדערע זאכן, ווי לעקטער און גאז, וכדומה; האט מען אים געזאגט, ווייל די אנדערע זאכן אז מען צאלט נישט - האקט מען אפ; אז מען צאלט נישט קיין לעקטער - האקט מען אפ די לעקטער, אז מען צאלט נישט קיין געז - האקט מען אפ די געז, האט זיך דער הייליגער רבי אנגערופן: "ווער זאגט אז ביי שכר לימוד איז נישט אזוי? ביי שכר לימוד האקט מען אויך אפ די סייעתא דשמיא פון הימל פאר די קינדער זיי זאלן מצליח זיין און אויסוואקסן ערליכע אידן".


האב נישט צוטון מיט לצים, און טענה זיך נישט מיט קיינעם; בעיקר געב זיך אכטונג פון די צבועים. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה כב): "הִזָּהֲרוּ מִן הַצְּבוּעִים", געבט זיך אכטונג פון די וואס זעען אויס ווי פנחס און טוען מעשה זמרי; די אלע וואס שפעטן פון לערנען און שפעטן פון צדיקים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן אויף די וועלט, מעגן זיי זיך דרייען צווישן אונז און טראגן דעם נאמען ברסלב'ער חסיד (הינט) - די זענען בעלי עבירה, גרויסע נואפים; עס מאכט נישט אויס ווי אזוי זיי שטעלן זיך אהער פון אינדרויסן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#10 - אכטונג געבן ער זאל קיינעם נישט פארגיפטן
גבאי, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס ווייסטו, אז יעדער מענטש קען תשובה טון און יעדער איינער קען שטענדיג צוריק קומען צום אייבערשטן. אבער אין די זעלבע צייט דארף מען געדענקען וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עיין מסכת כלה רבתי, פרק ט): "כבדהו וחשדהו"; מען דארף טאקע יעדן איינעם מקרב זיין און מחזק זיין, אבער אין די זעלבע צייט דארף מען זיך היטן פון לצים און פון א חסיד שנפל.


מוהרא"ש האט מיר געזאגט אויף איינעם וואס פלעגט זיך דרייען ביי אונז, פון אינדרויסן האט ער אויסגעזען ווי א פארפרומטער פארחניאקטער, פלוצלונג האט ער אנגעהויבן רעדן צו בחורים פון ישיבה - קעגן די ישיבה, קעגן די דיבורים וואס מיר רעדן. שפעטער איז ער געקומען וויינען אז ער טוט תשובה, ער וויל צוריק זיין אין אונזער חבורה. דעמאלט האט מיר מוהרא"ש געזאגט: "מיט איינער וואס האט חוזק געמאכט און ליצנות געמאכט - זאלסטו נישט זיצן אינאיינעם; ער קען דאווענען אין שול אבער געדענק, נישט ווערן נאנט מיט איינעם וואס האט דיך פארראטן. נאכדעם האט מוהרא"ש מיר דערציילט אז יענער רחמנא לצלן גייט מיט שווארצע שדים טון עבירות רחמנא לצלן.


אז דער אינגערמאן קומט דאווענען ביי אונז אין שול - זאלסטו אכטונג געבן ער זאל נישט קיינעם פארגיפטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#9 - זייער אכטונג געבן מיר זאלן נישט רעדן און קריגן אויף צדיקים
חברים, צדיקים, תמימות, התנגדות, דף גמרא, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך האבן מיר די פרשה פון קרח; עס כאפט א פחד, א שרעק - ווען מען איז מעביר סדרה, מען לערנט חומש רש"י; וואס גייט פאר? אויף וועם רעדט מען? אויף וועם קריגט מען? און ווער זענען די וואס קריגן? גרויסע מענטשן! גרויסע רבנים! וואס טוט זיך דא?!


מיר דארפן אבער אכטונג געבן מיר זאלן נישט רעדן און קריגן אויף צדיקים. איך בעט דיר זייער, ווער נישט נאכגעשלעפט מיט קרח, קריג נישט אויף צדיקים, רעד נישט אויף קיין צדיקים, און זיכער נישט אויף צדיקים וואס זענען זיך מוסר נפש צו פארשפרייטן די אמונה אויף די וועלט און אריינברענגען קדושה וטהרה אין אידישע קינדער.


לצים זענען דא איבעראל, לצים איז נישט קיין נייע זאך; דו זוך אויף צווישן אנשי שלומינו די אינגעלייט וואס האבן אין זיך תמימות, און דיין ווייב זאל אויפזוכן צווישן די פרויען די פרויען וואס לעבן מיט תמימות; ביי זיי איז א ווארט פון רבי'ן - א ווארט, זיי גייען מיט תמימות נאך די וועג פון צדיקים, און מיט זיי זאל זי זיך באפריינדן.


כאפ אריין א בלאט גמרא, זאג די ווערטער אפילו בלי הבנה; דאס וועט דיר בלייבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#8 - מיט חכמות און ליצנות פארלירט מען אלעס
צדקה, דאווענען, מנין, תמימות, תפילה, ליצנות, חכמות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


עס איז דא איין זאך ביי דיר וואס איך האב זייער ליב, פון ווען איך האב דיר געפינען, פון ווען דו האסט געלערנט ביי מיר - האב איך זייער ליב דיין תמימות, דאס איז ביים רבי'ן א גרויסע זאך, ווייל נאר מיט תמימות קען מען זוכה זיין צו ווערן א צדיק, און פארקערט, מיט חכמות און ליצנות פארלירט מען אלעס.


ברודער, גיי אן מיט דיין עבודת ה', גיי אן מיט דיין תמימות ופשיטות. זיי שטארק אין דאווענען די דריי תפילות מיט מנין און מיט א סידור. ביים דאווענען זאלסטו נישט שמועסן מיט קיינעם און נישט האבן דעם טעלעפאן מיט דיר, ביים דאווענען זאלסטו זיך צודעקן מיטן טלית און בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, בעט אויך פאר דיינע דורות.


אויך זאלסטו יעדן טאג לייגן אפאר פרוטות אין צדקה פושקע, און ביים לייגן צדקה זאלסטו מתפלל זיין. בעט פאר דיר, פאר דיין ווייב און קינדער, אלע זאלן בלייבן געטריי דעם אייבערשטן און די תורה.

#7 - זיך חבר'ן מיט אנשי שלומינו וואס זענען נישט קיין לצים
תפילות אויף אידיש, חברים, חסידות ברסלב, תמימות, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


געב זיך אכטונג פון לצים וואס שפעטן און מאכן חוזק פון צדיקים, נישטא נאך אזא שעדליכע זאך ווי חברים - לצים. שלמה המלך זאגט (משלי יז, יב): "פָּגוֹשׁ דֹּב שַׁכּוּל בְּאִישׁ", עס איז בעסער זיך צו באגעגענען מיט א פארציקענדער בער, "וְאַל כְּסִיל, בְּאִוַּלְתּוֹ", ווי צו באגעגענען א נאר, א לץ, וואס שפעט און מאכט חוזק; ווייל ליצנות איז אבי אבות הטומאה, נישטא נאך אזא טומאה וואס פארשטעלט דעם אייבערשטן - ווי די טומאה פון ליצנות.


היט זיך פון לצים און בפרט פון לצים וואס פאררופן זיך 'ברסלב'ער חסידים וכו'. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא לח:): "הַבָּא לְטַמֵּא פּוֹתְחִין לוֹ", ווער עס וויל אוועק גיין פונעם אייבערשטן - העלפט מען אים צו פון הימל ער זאל אוועק גיין, אזוי ווי עס שטייט (משלי ג, לד): "אִם לַלֵּצִים הוּא יָלִיץ"; זאגט דער הייליגער רבי נתן, פארוואס האט מען אנגעכאפט דוקא דעם פסוק "אִם לַלֵּצִים הוּא יָלִיץ"? זאגט דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה, אז א מענטש וויל זיך מטמא זיין ברענגט מען אים א לץ, וואס יענער לאכט אפ פון אלעס וואס צדיקים זאגן, אזוי פאלט ער ממילא אראפ רחמנא לצלן.


בעט דעם אייבערשטן: "רבון העולמים איך וויל אויך זיין א תמים, זיך פירן מיט תמימות, נישט האבן צוטון מיט קיין ליצנות", און זוך דיר אויף צווישן אנשי שלומינו גוטע חברים וואס זענען נישט קיין לצים, און מיט זיי זאלסטו זיך חבר'ן.


דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - די שטיבער וואס מען לאכט אויף ערליכע אידן, פאלן די קינדער אוועק
שלום בית, צדיקים, וויכוחים, היכל הקודש, מוהרא"ש, אמונת חכמים, שבת טיש, ליצנות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב הנאה פון דיר אז דו האסט שכל צו וויסן ווי צו גיין צווישן די טראפן; פון איין זייט נישט רעדן צו דיין ווייב קעגן אירע עלטערן, און פון די אנדערע זייט זאגסטו פאר דיין ווייב אז ביי ענק אין שטוב זאל מען נישט חוזק מאכן פון קיין ערליכע אידן. אירע עלטערן האלטן זיך פאר עכטע (מלשון אחטא) תלמידי היכל הקודש, זיי מאכן חוזק ביי אלע סעודות פון די תלמידים פון מוהרא"ש וואס זענען זיך מוסר נפש צו העלפן אידישע קינדער.


איך וויל פרעגן די אלע לצים, איר טוט דאך דאס זעלבע וואס מען האט געטון אלע יארן מיט מוהרא"ש; אלע יארן האט מען געשריגן אויף אונז: 'היתכן זיך נעמען א מורה דרך, מען טאר נישט גיין צו מפורסמים, נאר דער רבי און נאר רבי נתן', אבער מיר האבן זיך נישט צוטון געמאכט פון די לצים, מיר האבן געקוקט 'ווער איז אונז מחזק צו נעמען דעם רבי'ן און רבי נתן'; וויל איך פארשטיין, וואס איז יעצט ווען עס וואקסט אויף א נייעם דור וואס האט נישט זוכה געווען צו זיצן ביים טיש פון מוהרא"ש, טארן זיי נישט האבן ערליכע אידן וואס זאלן זיי מחזק זיין? דאס איז היכל הקודש? דאס איז מוהרא"ש?!


א שאד צו טענה'ן, א שאד גיין אין ויכוחים; נעם דיר דעם כלל, די שטובער וואס מען לאכט אויף ערליכע אידן - פאלן די קינדער אינגאנצן אוועק פון אידישקייט, די שטובער וואס דער שבת טיש דריידט זיך מיט ליצנות, פון די שטוב וועלן אלע אפלאזן דעם דרך התורה לא עלינו ולא עליכם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.