בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך - יום ג' לסדר כי תבוא לאומאן, ט"ז אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

ביים לערנען גמרא האב איך געטראכט א שיינע זאך וואס קען זיין א גוטע חיזוק והדרכה פאר מלמדים.

די גמרא דערציילט (עבודה זרה ג:) דעם אייבערשטנ'ס סדר היום, די ערשטע דריי שעה פון טאג לערנט דער אייבערשטער תורה, די צווייטע דריי שעה איז דער אייבערשטער דן די וועלט מיט גרויס רחמנות, די דריטע דריי שעה שפייזט ער די גאנצע וועלט, און די לעצטע דריי שעה "יושב ומשחק עם לויתן", כביכול ער האט א שפיל מיט די לויתן; פרעגט די גמרא, אין א צווייטע פלאץ זעען מיר אז די לעצטע דריי שעה – "יושב ומלמד", לערנט דער אייבערשטער תורה מיט תינוקות של בית רבן?! די גמרא ענטפערט צוויי תירוצים, די צווייטע תירוץ איז: "הא והא עביד", ער טוט ביידע אינאיינעם; דאס לערנט אונז אז דאס לערנען תורה מיט קינדער דארף צו גיין אויף די וועג פון "הא והא עביד", דער מלמד דארף זיך אויך שפילן מיט זיי, אזוי ווי כביכול דער אייבערשטער טוט, "יושב ומלמד תינוקות של בית רבן, ויושב ומשחק עם לויתן".

איך בעט דיר זייער זאלסט נעמען דעם בריוו אויף למעשה, סיי לערנען מיט די בחורים גמרא, און סיי גיין מיט זיי שפילן. מוהרא"ש אמר לי בפירוש, די בחורים זאלן שפילן, די בחורים זאלן זיך אויסגעבן, אבער נאכדעם און פארדעם זאלן זיי לערנען פלייסיג שיעורים כסדרן, משניות, גמרא והלכה.

אויך האב איך דיר געשריבן זייער אסאך בריוו, מאך זיך א קביעות דאס צו איבערגיין און איבערליינען כאילו עס איז א נייע בריוו, און בעט דעם אייבערשטן זאלסט דאס קענען מקיים זיין.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת כי תצא, ח' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... נרו יאיר, גבאי פון שטעטל

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט ריכטיג דאס וואס דו ווילסט נעמען דעם מנהל ר' ... זאל פארלערנען דעם דף גמרא אינדערפרי אין שול, דער מנהל איז פארנומען מיט אונזערע קינדער, זיי מחנך זיין מיט תורה ויראת שמים, און אז דו וועסט אים געבן נאך זאכן צו טון - וועט דאס גיין אויף די חשבון פון אונזערע קינדער.

אזוי אויך זע איך אז דו האסט גענומען דעם מלמד ר' ... זאל העלפן מיט צושטעלן אכסניא'ס פאר אלע געסט וואס קומען אין שטעטל אויף שמחת תורה; עס איז דא גענוג און נאך אינגעלייט וואס ווילן העלפן בויען דעם שטעטל, דער מלמד טוט פאר אונזערע קינדער, סיי ער איז מלמד און סיי ער גרייט אן די לימודים פאר אלע כיתות פאר די קומענדיגע יאר, עס לוינט נישט זיי צו נעמען, עס וועט גיין אויפן חשבון פון אונזערע קינדער.

זע אין שטעטל זאל זיין פרייליך, מען זאל רעדן שיין איינער צום צווייטן, ווייל דאס איז אונזער הצלחה, נאר אז עס וועט זיין ליבשאפט צווישן אנשי שלומינו וועט זיין הצלחה, וועלן אלע האבן ברייט פרנסה און מען וועט קענען באצאלן די מלמדים און אלע איינגעשטעלטע; אלעס ווענדט זיך אין די ליבשאפט צווישן אונז.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תצא, י"א אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

צו מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך וויל נאר דיין טובה, און איך האף צום אייבערשטן דו וועסט אננעמען מיינע ווערטער פון מיין הארץ.

איך וויל דו זאלסט מיט האלטן אלע שיעורים פון ישיבה, סיי פארמיטאג און סיי נאכמיטאג. מיר האבן געמאכט קורצע זמנים, די שיעורים זענען מערסטנס א שעה. מען לערנט חומש רש"י אנגעפילט מיט יראת שמים, אויך די גמרא שיעור און די הלכה שיעור.

איך זאג דיר, אין אפאר יאר ארום וועסטו מיך דאנקען פארן דאס פארלאנגען פון דיר, איך בעט דיר זייער, האלט מיט די סדרי הישיבה, זיץ ביי די שיעורים, לויף נישט אין וואלד. איך וויל דיך שוין א חתן מאכן, איך וויל דו זאלסט האבן א חיים טובים, טראסט מיך, איך מאך דיר נישט קיין שלעכטס.

עס איז דא גענוג צייט אין טאג פאר שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), עס איז דא צייט צו שמועסן, צייט זיך אויסצולופטערן, איך וויל דו זאלסט זיין ביי די שיעורים פון די מגידי שיעורים.

איך האב דיך זייער ליב, איך בעט פאר דיר.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תצא, י"א אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

צו מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

א גרויסן דאנק פאר אלעס וואס דו העלפסט אין די מוסדות, דו פירסט די קאך, שוין איבער א יאר וואס דו קאכסט יעדן טאג פרישטאג און מיטאג, און זומער אויך נאכטמאל פאר אפאר הונדערט קינדער כן ירבו; וואויל איז דיר אז דו העלפסט מיט אזא געטריישאפט.

אבער איך וויל דיר זאגן, איך וויל דו זאלסט זיין די איבריגע חלק טאג אין ישיבה ביי די שיעורים פון ישיבה. עס איז מיר נישט ווערד דאס וואס בחורים העלפן די ישיבה נאר אויב א חלק טאג איז מען אין ישיבה. ווייל דו ביסט נאך יונג און דו דארפסט נאך לערנען ווי צו פירן א לעבן, ובכן בעט איך דיר, דו קענסט ווייטער העלפן די מוסדות נאר בתנאי אז דו קומסט צו די שיעורים אין ישיבה.

אז דו וועסט פאלגן דעם ראש ישיבה – וועסטו נישט דערלייגן, קיינער האט נאכנישט דערלייגט פון פאלגן דעם ראש ישיבה.

ווייז דעם בריוו פארן מנהל שליט"א, און פאר די מגידי שיעורים, ווייל איך וויל זיי זאלן לערנען מיט דיר, און נישט טראכטן אז דו ביסט אנדערש, דו קענסט טון וואס דו ווילסט ווייל דו העלפסט, איך וויל דו זאלסט זיין א בחור אין ישיבה ווי אלע בחורים.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל

בנוגע קויפן א הויז אינדרויסן פון קרית יואל, איך בעט דיר און איך ווארן דיך, קויף נאר אין א געגנט וואו עס איז דא ערליכע משפחות, א שול, א מקוה, א דיין וכו'; וואס איז ווערד א הויז אן יראת שמים? וואס איז ווערד ביליג וכו' אז מען פאלט אין יראת שמים?

איך האף דו וועסט מיך פאלגן, דו וועסט נאר קויפן וואו עס איז דא א שול פון א קהילה, נישט וואס פראסטע יונגען מאכן, השם ישמרינו - וועסטו נישט חרטה האבן, דו וועסט האבן ערליכע דורות, דו וועסט זען נחת פון זיי.

בנוגע וכו', קויף עס אויף דיין נאמען, אפילו עס וועט דיר קאסטן מער.

זיי שטארק מיט לערנען יעדן טאג חומש איינגעטיילט לויט די פרשה, און משניות און גמרא.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת שופטים, ד' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

משפחת ... שיחיו

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישט גוט און נישט געזונט ענק זאלן נאכקוקן ענקער איידעם מיט אזא פארגרעסערונגס גלאז; וויפיל איך ווייס איז ענקער טאכטער זייער פרייליך מיט איר מאן, איך האב געפרעגט די כלה טיטשער, זי זאגט מיר אז אייער טאכטער איז פרייליך און צופרידן.

אפילו עס וועט זיין זאכן וואס מען דארף פאררעכטן צווישן זיי, איז ריכטיג די עלטערן זאלן זיך נישט אריינמישן, ריכטיג איז מחזק זיין די טאכטער זי זאל רעדן צו א טיטשער, צו איר מנהלת וכדומה, נישט די מאמע זאל זיך פארען, ווייל מוהרא"ש זאגט אז רוב גיטין איז פון די עלטערן וואס מישן זיך אריין אין די מצב ביי די קינדער.

עלטערן קענען העלפן די קינדער מיט זייער שלום בית; יעדע מאל מען רעדט צום טאכטער זאגט מען א גוט ווארט אויפן מאן, און אז די טאכטער קרעכצט זאגט מען איר: "שעפעלע מען האט גארנישט פון קרעכצן", מען איז מחזק די טאכטער זי זאל זוכן דאס גוטס, און אז מען רעדט צום זון זאגט מען אים א גוט ווארט אויף זיין ווייב, און מען פרעגט אים אויב ער איז שיין און גוט צו איר. עלטערן דארפן מוטיגן און שטארקן די קינדער זיי זאלן אריינלייגן זייער גאנצע כח אין מח אין די שלום בית.

נאכאמאל וויל איך זאגן, לויט וויפיל איך האב מברר געווען איז דאס איבערגעטריבן, אייער איידעם איז א גוטער מענטש און אייער טאכטער האט אים זייער ליב.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מיר גרייטן זיך שוין צו אונזער נסיעה קיין אומאן, זיין ביים רבי'ן ראש השנה, אין צוויי און צוואנציג טעג פארן מיר קיין אומאן; עס איז א קטנות הדעת צו שלעפן ווייניג וועש, ברענג מיט די שענסטע קליידער פאר ראש השנה, ברענג דיין שבת שיך, דיין שטריימל, דיינע שיינע קליידער מיט וואס דו גייסט צו א שמחה, מען קומט צום רבי'ן שיין אנגעטון, מען קומט צום רבי'ן מיט גדלות המוחין; וואס האסטו מורא צו שלעפן א רענצל? וואס איז אזוי שווער צו מיט נעמען א שטריימל באקס? ווי אזוי וועסטו זיין ראש השנה אין אומאן, מיט א קוטשמע? מיט א דאשיק?

איך וויל נישט טענה'ן מיט דיר וועגן דעם דרך הלימוד, קוק דו אליין אריין אין רבינ'ס ווערטער, וועסטו זען ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ. רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל־פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.

דער רבי זאגט דארט ווייטער: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, נאר מען זאל בלויז זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליין פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ, מַה בְּכָךְ" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: "גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.

רבי נתן זאגט דארט: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין.

ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.

"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל, בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ וּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך, מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט, אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיין שם.

איך טענה נישט מיט קיינעם, מוהרא"ש האט מיר געלאזט א צוואה איך זאל נישט טענה'ן אין דעם זאך, מוהרא"ש זאגט (צוואת מוהרא"ש, אות יג): "וּכְשֶׁתַּגִיעוּ לְעוֹלָם הָאֱמֶת, אָז תִּיוָכְחוּ צִדְקַת סֵדֶר דֶּרֶךְ הַלִימוּד שֶׁל רַבֵּינוּ זַ"ל", ווען איר וועט ארויף קומען אויף יענע וועלט וועט איר זיך איבערצייגן די ווארהייט פונעם הייליגן רבינ'ס 'סדר דרך הלימוד', "וְעַל כֵּן מַה וְלָמָּה לָכֶם לְהִתְוַכֵּחַ", אויב אזוי פארוואס זאלט איר זיך טענה'ן מיט מענטשן?! "טַעֲמוּ וּרְאוּ כִּי טוֹב הַשֵּׁם, הַרְגִילוּ עַצְמְכֶם לָזֶה וְאָז תִּרְאוּ וְתִּרְגְשׁוּ כָּל מִינֵי טַעֲמִים בְּחַיֵּיכֶם", געוואוינט אייך צו צו לערנען לויט דעם סדר דרך הלימוד, דעמאלט וועט איר זען און שפירן אלע טעמים אויף די וועלט, "כִּי הַתּוֹרָה הִיא חִיוּתֵנוּ בָּעוֹלָם הַזֶה וּבָעוֹלָם הַבָּא, חִיוּת גַּשְׁמִי וְחִיוּת רוּחְנִי", ווייל די תורה איז אונזער לעבן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, די תורה געבט אונז לעבן סיי בגשמיות און סיי ברוחניות, "אַשְׁרֵי מִי שֶׁאֵינוֹ מַטְעֶה עַצְמוֹ בָּזֶה הָעוֹלָם כְּלָל, וְיוֹדֵעַ אַשֶׁר עִיקָר הַלִימוּד הוּא רַק לַעֲשׂוֹת רְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ וְלוֹמֵד עַל מְנָת לְקַיֵים מִצְווֹתָיו יִתְבָּרַךְ וְלַעֲשׂוֹת נַחַת רוּחַ לוֹ יִתְבָּרַךְ", וואויל איז דעם מענטש וואס לאזט זיך נישט נארן און ווייסט אז דער עיקר לימוד התורה איז צו טון דעם רצון פונעם אייבערשטן, עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

שטארק זיך בעבודת השם יתברך, שטארק זיך מיט לערנען און דאווענען, נאר דאס בלייבט, אלעס אנדערש איז נאר צייטווייליג, כאפ אריין לערנען יעדן טאג חומש און משניות, אויך לערן גמרא והלכה; אז דו פארשטייסט נישט זאלסטו זאגן די ווערטער, ביים סוף וועסטו פארשטיין.

דאס וואס דו בעטסט נישט פון דיין ווייב עסן, קליידער וכו' – איז לדעתי א טעות; ווייל א פרוי האט ליב צו מאכן און טון פארן מאן, ווען די פרוי קאכט און באקט פארן מאן – מאכט דאס א שטארקע קשר און עס מאכט שלום בית, אויך אז די ווייב מאכט די קליידער, זי וואשט וכו', זי איז מסדר דעם מאן'ס קליידער – מאכט דאס שלום בית.

עס איז נישט ריכטיג ווען דיין ווייב פרעגט דיר: "וואס דארפסטו פאר נאכטמאל?" – צו ענטפערן: "איך וויל דיך נישט מטריח זיין, מאך גארנישט"; דאס טוט וויי פאר די פרוי, ווייל זי וויל זיין נאנט, דאס איז נישט קיין טירחא, אזוי אויך מיט די קליידער; דאס מיינט נישט אז מען איז מטריח.

איך וויל דיר בעטן, מהיום והלאה, אז דיין ווייב פרעגט דיר: "וואס קען איך דיר מאכן?" זאלסטו יא זאגן וואס דו באגערסט, און זאלסט איר יא בעטן צו מאכן קליידער וכו', דאס וועט מאכן ענקער קשר שטערקער און נענטער.

קאנטראלירן מיינט ווען די פרוי איז נישט ביי די כוחות, זי זאגט: "היינט האב איך נישט קיין כח צו מאכן עסן, היינט וועלן מיר עסן ירקות און פירות וכדומה", און דער מאן ווארפט א שרעק, אז זי טוט דאס אן כח; דאס איז א קאנטראלער השם ישמרינו, אבער גיין לכתחילה זיך אלעס מאכן, אייגן, אליין – דאס איז נישט ריכטיג.

שטארק זיך מיט דיין עבודת השם, מיט לערנען, מיט דאווענען; לערן יעדן טאג די הייליגע תורה, און זיי מקפיד אויף דאווענען די דריי תפילות מיט מנין דוקא; וועסטו זוכה זיין צו קומען צו גאר שיינע זאכן, עס וועט שיינען אויף דיר די זיסע איינגענעמע ליכטיגקייט פון שכינתו יתברך.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... נרו יאיר

דיין ווייב ווארט אויף דיר, דיין ווייב דארף דיין הילף, דיין ווייב דארף דיין שמייכל, דיין ווייב ווארט זאלסט איר פרעגן: "ווי אזוי איז געווען דיין טאג?" "וואס מאכסטו?" "ווי אזוי שפירסטו זיך?"

בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט האבן שלום בית, בעט אים דו זאלסט ליב האבן צו זיין אין שטוב, זאלסט שפירן ווי א קנס יעדע מאל דו דארפסט ארויסגיין צו א שמחה וכדומה, נישט ווי יעצט ווי דו שפירסט זיך גע'קנס'עט ווען דו דארפסט בלייבן אין שטוב.

דאס וואס דיין ווייב זאגט דיר זאכן ווי זיך צו פירן און דו שפירסט ווי דו האסט נאך א מאמע וכו'; דאס דארפסטו אויסוויינען ביים אייבערשטן, דאס איז א תוצאה פון דיינע קינדער יארן ווען מען האט דיר טאג און נאכט נאר געזאגט. א ווייב מעג זאגן, דאס מיינט נישט אז זי איז א מאמע. בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט האבן שלום בית און הער דעם קול פון צדיק, וועסטו בודאי האבן שלום בית.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... נרו יאיר

נישט אלעס וואס מען טראכט – זאגט מען, א מענטש דארף האבן אביסל שכל, אביסל הכרת הטוב.

איך שרייב דיר דאס ווייל דיין בעל הבית זאגט מיר אז דו רעדסט נישט ריכטיג, דו זאגסט אים: "איך בין דא פאר מיין געלט", "איך האב גארנישט מיט די ביזנעס" וכו'; דאס איז נישט ריכטיג צו זאגן פאר א בעל הבית. דאס מעג מען טראכטן, אבער זאגן דארף מען "שכוח", מען דארף מכיר טובה זיין א בעל הבית, ווי נישט באקומסטו דיין פרנסה וואס דער אייבערשטער געבט דיר – דורך אים, א מענטש מוז האבן גוטע מידות, געדענקען און אנערקענען דאס גוטס וואס מענטשן טוען מיט אים. און אויך ביים ארבעטן דארף מען ארבעטן מיט הארץ און געפיל, זוכן די ביזנעס זאל מצליח זיין און ווי מען קען שפארן געלט, אז נישט איז דאס גניבה.

אז דער בריוו איז נישט גענוג קלאר, דו כאפסט נישט וואס איך מיין – זאלסטו קומען רעדן פנים בפנים.

מוהרא"ש זאגט, הכרת הטוב איז א סימן אויף אלע גוטע מידות, און פארקערט אויך.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

אז ביי דיינע עלטערן אין שטוב עסט מען אלעס, יעדע זאך וואס האט אידישע אותיות איז כשר - זאלסטו דאס נישט נאכמאכן, דו זאלסט אוועקשטעלן דיין שטוב לויט די וועג ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט; עסן נאר ערליכע הכשרים וואס איז לכתחילה שבלכתחילה.

ווען דו גייסט צו דיינע עלטערן זאלסטו זיין א טייל פון די פאמיליע, דארט זאלסטו נישט פראווען קיין מעשיות, ענינים, אבער ביי דיר אין שטוב זאלסטו נאר קויפן עסן וואס האבן הכשרים פון ערליכע רבנים.

לערן יעדן טאג ח"י פרקים משניות און אסאך בלעטער גמרא, וועסטו ווערן א גרויסער צדיק.

איך האב דיך זייער ליב.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... נרו יאיר

ערשטנס א גרויסן דאנק פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר אין די מוסד און אין די קהילה, מיט דיין גאנצע הארץ, מיט אלע כוחות; דער אייבערשטער זאל דיר געבן נחת ביי דיינע קינדער, ערליכע הייליגע דורות.

איך וויל דיר זייער בעטן זאלסט יעדע וואך לערנען די וועכנטליכע קונטרס "עצתו אמונה", דארט שטייט אלעס וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, סיי וואס איז נוגע פאר יעדן יחיד און סיי פאר די קהילה. איך קום נישט אן צו רעדן מיט דיר טאג טעגליך, איך האב אזויפיל זאכן דיר צו זאגן; וועסטו אלעס זען אין די בריוו.

אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין די ערשטע בענדער עצתו אמונה כסדרן, וועסטו וויסן פינקטליך ווי מיר צו העלפן מיט די מוסד און קהילה.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך פריי זיך זייער אז איר גייט זיין א לערערין אין בית פיגא, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן גרויס הצלחה.

לייגט אריין אין די בית פיגא תלמידות אמונה, יראת שמים מיט מידות טובות, אויך זאלט איר האבן איין ציל פאר אייך – אויפצובויען די קינדער, זיי זאלן נישט זיין צעקלאפטע.

זיין א טיטשער איז א חכמה, נישט קיין מלאכה, מען דארף קענען זיין שטארק מיט וואס מען איז מחנך און אין די זעלבע צייט זיין גוט און הארציג.

אויך זאלט איר בעטן יעדן אינדערפרי פאר אלע תלמידות זיי זאלן מצליח זיין.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ראה, כ"ו מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

איך בין גרייט צו זיצן מיט ענק וויפיל שעה מען דארף נאר צו מאכן ביי ענק שלום בית, אבער איין זאך מוז זיך אויפהערן; מען קען נישט צונעמען דעם מאן'ס קליידער און די שליסל פון זיין קאר, מען קען נישט טון די זאכן, און ווער רעדט נאך צערייסן די כתובה; די זאכן קענען נישט געטון ווערן, דאס מאכט נישט בעסער, דאס מאכט נאר ערגער.

אז דער מאן קומט אהיים שפעט איז טאקע נישט גערעכט, אבער מען קען נישט טון די זאכן, און אז דער מאן קומט אהיים און ער איז צוגעקלעבט צו זיין טעלעפאן און ער הערט נישט ווען מען רופט אים, ער קלעבט צו זיין טעלעפאן - קען מען נאכאלץ נישט שלאגן, שטופן, אויסשפארן וכו'; דאס העלפט נישט, דאס מאכט נאר ערגער.

איך בין גרייט צו העלפן, איך דארף עס טון פשוט פאר מיין געזונט, איך ווער קראנק פון דעם, צו זען מיינע תלמידים ותלמידות זיך אזוי אויפפירן. איך בין גרייט צו זיצן מיט ענק וויפיל שעה עס וועט אויספעלן, אבער איין זאך, די זאכן מוזן זיך ענדיגן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש

בנוגע וכו'; זייער גוט האסטו געטון אז דו האסט אויסגערופן אין חדר און אין ישיבה פאר אלע תלמידים נישט צו גיין צו די מושב לצים, די פלעי וואס איז היינט פארגעקומען אין אלעד; אזוי ווייסן אלע מיינע תלמידים אז דאס איז נישט לפי רוחי.

נעם זיך נישט צום הארצן די וואס האבן געזאגט ליגנט אז זיי דארפן אהיים גיין צום דאקטער וכו' און למעשה זענען זיי געגאנגען צו די פלעי. דאס יא, לערן זיי אויס נישט צו זאגן ליגנט, אבער דארפסט דאס נישט נעמען פערזענליך, מען דארף זיי דן זיין לכף זכות, זיי גרייטן זיך שוין וואכן און חדשים צו גיין צו די פלעי, און אז מען זאגט זיי די לעצטע מינוט נישט צו גיין - איז זיי שווער געווען צו אויספאלגן.

דער עיקר זאלסטו זיך שטארקן צו געבן ווארעמקייט פאר יעדן איינציגסטן תלמיד, גיי התבודדות, בעט פאר יעדן תלמיד, געב ווארעמקייט פאר די מלמדים. פון איין זייט, וואס מען דארף פאררעכטן - זאלסטו זיי פאררעכטן, אבער דאס מוז גיין מיט א שטארקע ליבשאפט.

א באזונדערע יישר כח פאר יעדע מאל דו גייסט אין יבנאל צום ציון פון מוהרא"ש און דו וויינסט דארט פאר מיר איך זאל האבן כח אויסצופירן די שליחות פון מוהרא"ש, און פאר די תפילות וואס דו בעטסט אין יבנאל ביי מוהרא"ש פאר די מוסדות, מיר זאלן קענען ווייטער אנגיין, אלע תלמידים ותלמידות זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן און אויפשטעלן ערליכע דורות, מיר זאלן קענען אנטקעגן גיין משיח צדקינו במהרה בימינו.

בנוגע וכו'; א שאד איך האב נישט זומער קיין וועג צו קענען רעדן צו די בחורים אין ישיבה, איך בענק זיך אזוי שטארק צו זיי, איך ווארט זיי שוין צו טרעפן אין אומאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו מיט די תנאים וואס זיי ווילן זיך אויסנעמען מיט דיר.

דאס וואס דו פרעגסט אויב דו זאלסט אונטערשרייבן אזעלכע תנאים; ווי קען מען אפילו בעטן אזא זאך פון א טאטע, אז מען איז גרייט צו מאכן א שידוך בזיווג שני, נאר אז מען שרייבט אונטער בכתב א תנאי אז די קינדער פון די ערשטע ווייב וועלן נישט וואוינען מיט אים?

איך פארשטיי אז די שידוך וואס מען רעדט דיר, זי האט נאכנישט קיין קינדער, זי וויל אנהויבן דאס לעבן פון ניי, און אז דו וועסט קומען מיט דיינע קינדער וועט דאס אוועק נעמען פון די נייע שטוב, אבער ווי קען מען בעטן אזא זאך? ווי קען מען זאגן א טאטע זאל אונטערשרייבן נישט צו האבן די קינדער מיט זיך? דו טארסט נישט אונטערשרייבן די תנאי.

איך האלט עס איז א גוטע שידוך, זאג דעם שדכן דו ווילסט גיין ווייטער, און דו זאלסט אונטערשרייבן די תנאי א', ווי צום ביישפיל "וואו צו וואוינען", און אויף סעיף ו': "אז דו וועסט נאכאמאל לערנען ווי מען לעבט א חתונה געהאטע לעבן" - דאס זאלסטו אויך אונטערשרייבן, אבער אויף סעיף ב' "אז דיינע קינדער וועלן נישט קענען וואוינען ביי דיר אין שטוב"; ווי קענסטו אזא זאך אונטערשרייבן? ווי קען מען זאגן פאר א טאטע אדער א מאמע: 'דו דארפסט פארשיקן דיינע קינדער? און אזוי אויך אויף סעיף ג': "אז די הויז זאל זיין א פרישע שטוב וואס האט גארנישט מיט דיינע קינדער פון די ערשטע ווייב, דהיינו זי זאל נישט האבן קיין עול און אחריות ווי א מאמע אויף דיינע קינדער (נאר ווי א מומע), זיי קענען קומען באזוכן אויף א קליינע צייט אבער נישט איינשטיין עמטליך"; די חלק אז זי וועט נישט זיין זייער מאמע איז פארשטענדליך, אבער אז דיינע קינדער וועלן נישט קענען זיין ביי דיר, ווי קען מען אזא זאך זאגן? העכסטנס אז מען זאגט די ערשטע האלבע יאר נאך די חתונה וועלן ענק זיין אן די קינדער - דאס קען זיין, אבער אונטערשרייבן פערמינאנט אז דיינע קינדער קענען נישט זיין ביי דיר - הישמע כזאת? עס איז מיר א פלא אז די עלטערן פארלאנגען דאס!

אויף סעיף ד': "אויב ענק וועלן פארן קיין חוץ לארץ וואו די קינדער וואוינען, זאל מען נישט ארויסנעמען א גרויסע דירה וואו די קינדער קענען קומען איינשטיין דארט, נאר מען זאל איינשטיין ביי א צווייטן" - אויף דעם זאלסטו אויך נישט אונטערשרייבן, און אויף סעיף ה': "אויב דו וועסט דארפן שאפן געלט צו חתונה מאכן דיינע קינדער, זאלסטו נישט קומען קיין אמעריקע נאך געלט און איר איבערלאזן, נאר פארשאפן געלט דארט, אדער דורכ'ן טעלפאן" - דאס קענסטו אינטערשרייבן, און אויף סעיף ו': "אז דו זאלסט גיין נעמען פון פריש הדרכה אויף חתונה האבן (א הדרכה וואס איז צוגעפאסט לויט א זיווג שני) - אויף דעם קענסטו אונטערשרייבן.

מען דארף חתונה האבן און מען דארף אראפגיין א טרעפל, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סג.): "נְחוֹת דַּרְגָּא וּנְתִיב אִיתְּתָא", גיי אראפ א טרעפל און האב חתונה; אויב איז מען געלונגען דארף מען אראפ גיין א טרעפל, דאס הייסט מען זאל נעמען א שידוך אפילו עס איז ווייניגער חשוב וכו', אבער חתונה האבן און אוועק ווארפן די אייגענע קינדער - אויף דעם זאלסטו נישט אונטערשרייבן, זאלסט בלייבן א געטרייער טאטע פאר דיינע קינדער און זיי שטיין צו די רעכטע האנט. (איך האב גערופן מיין טאטע קארלסבורגער רב שליט"א, ער האט מיר אויך אזוי געזאגט).

איך פארשטיי אז אמאל דארף מען פארשיקן די קינדער פון זיווג ראשון ווען זיי פירן זיך מיט חוצפה צו די שטיף מאמע, דאס איז שכל'דיג, מען מוז זיך אננעמען פאר די ווייב, מען מוז פארלאנגען פון די קינדער אז זיי מוזן רעדן מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ צו זייער שטיף מאמע, און אז זיי קענען נאר וואוינען אין שטוב אויב זיי זענען מכבד די מומע (שטיף מאמע), און אזוי דארף מען טאקע טון, און אזוי האבן מיר געדארפט אמאל פארשיקן קינדער וואס האבן געלאכט אין פנים פון די שטיף מאמע, און מיר האבן געדארפט פארשיקן די קינדער, אבער גיין זאגן לכתחילה אונטער שרייבן אוועק ווארפן די קינדער פערמינאנט - דאס איז נישט געהערט געווארן.

ווען דו האסט מיר געשיקט די פראגע האב איך גלייך געטראכט דאס וואס די הייליגע חכמים דערציילן (פסחים פז.), ווען דער אייבערשטער האט געזאגט פאר הושע הנביא: "בניך חטאו", דיינע קינדער האבן געזינדיגט, די גמרא זאגט דער נביא וואלט ווען געדארפט ענטפערן פארן אייבערשטן, אייבערשטער, דאס זענען נישט מיינע קינדער, דאס זענען דיינע קינדער "בני חנוניך הם", דאס זענען דיינע טייערע באליבטע קינדער, "בני אברהם יצחק ויעקב", קינדער פון אברהם אבינו, יצחק אבינו און יעקב אבינו, "גלגל רחמיך עליהן", דריי איבער די כעס אויף רחמנות, און שוין זיי; נישט נאר דאס האט דער נביא נישט געזאגט, נאר ער האט געזאגט פארן אייבערשטן: "רבונו של עולם די גאנצע וועלט איז דאך דיינס, נעם א צווייטע פאלק פאר דיינע קינדער, און מאך זיי אויס קינדער".

די גמרא זאגט ווייטער, דער אייבערשטער האט געזאגט, וואס קען איך טון אז הושע הנביא זאל כאפן און פארשטיין אז ער איז נישט גערעכט? איך וועל אים זאגן ער זאל חתונה האבן מיט א נישט ערליכע פרוי, וואס גייט מיט פרעמדע, און מען קען נישט וויסן אויף די קינדער וועמענ'ס קינדער זיי זענען, און נאכדעם וועל איך אים הייסן ער זאל זיך גט'ן, און אויב וועט ער דאס טון - "אף אני אשלח את ישראל" וועל איך דאס אויך טון, און דער אייבערשטער האט אים געזאגט בנבואה ער זאל אזוי טון, ער האט געפאלגט און ער האט געהאט צוויי זין מיט איין טאכטער, נאכדעם איז דער אייבערשטער געקומען צו אים בנבואה און געזאגט ער זאל זיך אפטיילן פון איר, האט הושע גע'טענה'ט צום אייבערשטן: "יש לי בנים ממנה", איך האב קינדער פון איר, "ואין אני יכול להוציאה ולא לגרשה", איך קען מיך נישט גט'ן פון איר, האט דער אייבערשטער אים געזאגט: מה-דאך דו, וואס דיינע קינדער זענען נישט זיכער אז דאס זענען דיינע קינדער, דאך זאגסטו דו קענסט זיי נישט אוועק נעמען פון דיר, "ישראל" אידישע קינדער, "שהן בני", וואס זענען מיינע קינדער, "בני בחוני", מיינע קינדער וואס איך האב זיי אויספרובירט מיט נסיונות און זיי זענען מיר געבליבן געטריי, "בני אברהם יצחק ויעקב", קינדער פון די אבות הקדושים, "אחד מארבעה קנינין שקניתי בעולמי", איינע פון די פיר זאכן וואס דער אייבערשטער האט געברענגט ביים באשאפן די וועלט, "ואתה אמרת העבירם באומה אחרת", און דו זאגסט מיר איך זאל זיי אויפטוישן מיט א צווייטע פאלק? זאגט די גמרא ווען הושע הנביא האט פארשטאנען אז ער האט נישט גוט געטון האט ער אנגעהויבן בעטן דעם אייבערשטן ער זאל אים מוחל זיין, און דער אייבערשטער זאגט אים, פארוואס ביסטו מתפלל פאר דיר, ערשט זאלסטו מתפלל זיין פאר אידישע קינדער, האט דער נביא געבעטן דעם אייבערשטן פאר זיי און דער אייבערשטער האט אוועק גענומען די גזירה.

זאג דעם שדכן אז דו ביסט גרייט צו חתונה האבן און צו זיין א געטרייע מאן און דו ביסט גרייט צו גיין וואוינען וואו זי וויל נאר, און אלעס טון פאר איר, אבער דיינע קינדער קענסטו נישט און וועסטו נישט אוועק ווארפן.

זאג דעם שדכן דעם אמת, אז דיינע קינדער זענען סיי ווי נישט ביי דיר, זיי זענען סיי ווי ביי די מאמע, און אז די מאמע העצט זיי קעגן דיר וכו', איז במילא נישט שייך די אלע תנאים, אבער אז דער אייבערשטער וועט העלפן און דיינע קינדער וועלן זיך איבערבעטן מיט דיר און זיי וועלן קומען צו דיר - זאלן זיי קענען קומען צו דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת עקב, כ' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

זע צו זיין שטארק מיט לערנען יעדן טאג גמרא, ווען מען לערנט די הייליגע גמרא ווערן די קליפות ומשחיתים פארברענט, זיי ווערן בטל ומבוטל כעפרא דארעא. מוהרא"ש ברענגט אן א שיעור מאל אין די בריוו די ווערטער וואס די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה ד, ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך צו לערנען די הייליגע תורה, דאס מיינט ווען מען הויבט אן זאגן די ווערטער פון די תורה, מען נעמט א גמרא און מען זאגט די ווערטער פון די גמרא - "מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", רעכנט אים דער אייבערשטער אזוי ווי ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט.

הויב היינט אן לערנען גמרא, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין. היינט נאכט איז די יארצייט פון הייליגן בעלזא רב, הרב הקדוש רבי אהרן זכותו יגן עלינו, מיר האבן דא ביי אונז אין שטעטל אן אייניקל פונעם גבאי פון הרב הקדוש מבעלזא זכותו יגן עלינו, זאגט ער מיר אלץ אז זיין זיידע דער גבאי האט אלץ געזאגט אז ווען מען פלעגט זאגן פארן רב א גוטע וואך, האט דער רב געענטפערט: "א גוטע וואך איז א בלאט גמרא"; אן גמרא קען מען נישט לעבן א גוטע וואך.

מיר גרייטן זיך שוין צו אונזער נסיעה קיין אומאן, צו זיין ביים רבי'ן ראש השנה, אין פינף און דרייסיג טעג פארן מיר קיין אומאן, מען דארף אין אומאן אויך רחמי שמים צו אויסניצן די פלאץ ריכטיג, נישט טרעפן קיין לצים; די וואס דרייען זיך אין ברסלב און פאררופן זיך ברסלב און שפעטן פון די דרך הלימוד און מאכן ליצנות פון צדיקים. איך ווייס נישט דיינע פלענער וואו דו גייסט איינשטיין אין אומאן, ביי אונז אין בנין איז שוין נישטא קיין פלאץ; אלע בעטן אין אלע שטאקן זענען אנגעפולט, איך בעט דיך זייער, גיי נישט ביי די לצים, גיי נישט ביי די וואס שפעטן פון מוהרא"ש, ווייל וואס וועסטו טון אז עס וועט אריינגיין אין דיר ליצנות? וועסטו שוין נישט קענען לערנען און דאווענען, וועסט ווערן אפגעשניטן.

איך געדענק מיינע ערשטע יארן ווי מען האט נאכנישט געהאט קיין אייגענע ד' אמות, אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש האבן זיך געוואלגערט אומעטום, און איך בין געווען אין קרית ברסלב אויף די גאס פושקינא, און מען האט געשפעט פון מיר ראש השנה אז איך בין נישט יוצא די קיבוץ, נאר די וואס דאווענען אין קלויז זענען יוצא די קיבוץ, עס איז מיר געווען גוט שווער, ברוך השם במשך די יארן האבן מיר געמאכט אייגענע דירות נאר מיט תלמידי היכל הקודש, די באהאלטענע צדיקים פון דור, אזוי האבן מיר נישט געהערט אין די הייליגע טאג ראש השנה ליצנות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ואתחנן, י"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

דיין ווייב זאגט זי האט דיך ליב אבער אויך האט זי א שרעק פון דיר, דאס איז זייער נישט גוט און עס קען זיך שפעטער זייער נישט גוט ענדיגן, זי האט מורא פון דיין שרייען און דיין קוועטשן וכו', עס טאר נישט זיין קיין פחד אין שטוב, אן אימה יתירה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין ו:): "לְעוֹלָם אַל יַטִּיל אָדָם אֵימָה יְתֵירָה בְּתוֹךְ בֵּיתוֹ", מען זאל נישט לייגן קיין פחד אין שטוב, ווייל עס קען ברענגען שרעקליכע זאכן.

דיין ווייב זאגט זי האט דיך ליב, זי וויל נישט איך זאל דיר אראפקוקן וכו', איך קוק דיך נישט אראפ; וואלט איך דיך אראפגעקוקט וואלט איך דיר נישט געשריבן, אז איך שרייב דיר איז דאס נאר ווייל איך האב דיך ליב און איך וויל דיר לערנען ווי אזוי מען רעדט צו א ווייב מיט דרך ארץ, א ווייב איז נישט קיין שלאק, די ווייב איז נישט קיין משרת, וויל איך דיר בעטן דו זיי נישט דער פריץ און דיין ווייב דיין משרת, דו זיי א קעניג און דיין ווייב די קעניגן...

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

איך וויל דיך מחזק זיין אויף די זאך וואס דיין ווייב ערווארט פון דיר, אביסל שמועסן, רעדן, אויסהערן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה כ:): "רוֹצֶה אִשָׁה בְּקַב וְתִּפְלוּת", א פרוי וויל ענדערש ווייניג געלט, ווייניג עסן, אבער אסאך שמועסן, פארברענגען, רעדן, אויסהערן, "מִתִּשְׁעָה קַבִּין וּפְרִישׁוּת", פון אסאך עסן, אסאך געלט, און נישט לעבן אינאיינעם.

מיט די בריוו מיין איך דיר נישט צו קלאפן, חס ושלום, דו ביסט א גוטע מאן, א גוטע מענטש, איך האלט פון דיר, די זאך איז נאר אז א פרוי דארף מער דאס שמועסן ווי א מאן, זי וויל רעדן, אויסשמועסן, אויסקנעטן, און אז מען געבט זיי דאס – מאכט מען זיי פרייליך, און אז די ווייב איז פרייליך – איז דאך גאר גוט; דאן איז די משפחה פרייליך, און אזוי ווערט דער מאן פרייליך, און עס גייט ווי א רינג, שטערקער און שטערקער.

דעריבער זאלסטו פרובירן צו מאכן צייט צופרי און ביינאכט רעדן צו דיין ווייב, ובעיקר אויסהערן.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

טייערער ... נרו יאיר

איך וויל דיר נאכאמאל מחזק זיין דו זאלסט מיר העלפן מיט די ישיבה. די מוסדות האבן זיך שיין אוועק געשטעלט, די חדר פירט דער מנהל און בית פיגא פירט די מנהלת, יעצט איז געקומען די צייט אוועק צו שטעלן די ישיבה. איך וואלט זיך זייער געפרייט אז דו זאלסט זיין דער מנהל, אבער דאס קען נישט גיין מיט נאך זאכן, אז דו נעמסט אויף דיר זיין מנהל מיינט דאס אז אלעס אנדערש פון ישיבה איז א טפל, און די ישיבה איז דער עיקר.

דערפאר ווארט איך צו הערן פון דיר אויב דו ווילסט פירן די ישיבה. מיר עפענען יעצט נאך א כתה, עס קומט ארויף פון תלמוד תורה א כתה בחורים, און איך וויל און איך ערווארט פון זיי שיינע זאכן, זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן.

אויב דו ווילסט זיין מנהל דארפסטו מודיע זיין אלע עלטערן אז מען דארף זיך פריש איינשרייבן, עס גייט נישט אויטאמאטיש, איך וויל די רעגיסטראציע זאל זיין פנים בפנים, דער טאטע זאל אראפקומען אין אפיס און זיך אויסנעמען די תנאים וואס מיר ווילן און וואס מיר פארלאנגען, אזוי וועלן מיר קענען מצליח זיין.

איך ווארט אויף א תשובה.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

... נרו יאיר, קרית ברסלב

אפאר עלטערן זענען געקומען צו מיר מיט א טענה אז זייערע קינדער קומען אהיים און ווילן נישט גיין אין חדר, זיי זאגן דו שלאגסט די קינדער. איין טאטע האט מיר געזאגט אז ער גייט דיר געבן מכות פארן שלאגן זיין קינד שוין אפאר מאל דעם זומער.

איך וויל דיר קלאר מאכן, ביי מיר קענסטו מער נישט זיין קיין מלמד אויב דו שלאגסט די קינדער. מוהרא"ש האט א גוטע ארבעט פאר א מלמד וואס שלאגט קינדער, צו ארבעטן ביי די מיסט (וואס ווער עס ווייסט ווי די ארבעטערס ווארפן די קאנעס מיט רציחה); מוהרא"ש זאגט: "אנשטאט אויסגעבן רציחה אויף די קינדער – געב אויס די רציחה אויף די קאנעס".

על כן ווארן איך דיך, אויב דו וועסט אנרירן א קינד, ערשטנס וועסטו נישט זיין ביי מיר א מלמד, צווייטנס זיי גרייט אז די עלטערן וועלן דיך שלאגן און רופן די פאליציי; מער פון דעם האב איך נישט וואס צו זאגן.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב ליבערטי

דעם שבת זענען געקומען צו מיר עלטערן אז דער מלמד ... – שלאגט און פראסקעט די קינדער, איין טאטע זאגט מיר איך גיי אים געבן מכות, א צווייטער זאגט מיר איך וועל רופן די פאליציי.

וויל איך דיר בעטן נאכאמאל, רעד צו די מלמדים און ווארן זיי אויב וועט איינער אנרירן א קינד. מוהרא"ש האט שוין יארן צוריק געזאגט אז מלמדים וואס האבן לויזע הענט, זיי שלאגן, ציפן, שטופן, גראדזשען – זאלן גיין ארבעטן ביי די מיסט, ווארפן די מיסט קאסטענעס, זיך דארט אויסגעבן די נערווען (די איין זאך איז נאכנישט דא אין שטעטל). און אז מען דארף אמאל געבן א פעטשל קען דער מלמד דאס נישט טון, ער זאל מכבד זיין דעם מנהל.

איך בין געווען פינף יאר מלמד ביי די כתה ט', וואס געווענליך דארט גייט פעטש וכו', איך האב קיין איין מאל נישט געניצט מיינע הענט, נישט געווען אזא זאך שלאגן, (אויסער איין פאטש, וואס א קינד האט געשריבן אויפן טאוועל ניבול פה, א מעשה פאר זיך), און אז מען בעט דער מנהל צו שלאגן זאל דער מנהל זוכן איינעם מער חשוב צו שלאגן, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין נח:): "הסוטר לועו של ישראל כאילו סוטר לועו של שכינה", ווער עס שלאגט א איד איז דאס כאילו ער פאטשט דעם אייבערשטן כביכול אין זיין פנים, השם ישמרינו.

איך בעט דיר זייער זאלסט שטיין אויף דעם דאס זאל נישט פאסירן מער ביי אונז.

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מטות מסעי, כ"ח תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

האב נישט מורא פון קיינעם, דו פיר די מוסד ווי מען דארף עס פירן, און אז עלטערן שרייען אויף דיר וכו' - זאלסטו זיך נישט לאזן צעברעכן, על מנת כן האב איך דיך אויפגענומען צו פירן מיינע מוסדות. איך האב געשריבן די משפחה אז זיי מוזן איבער בעטן, זיי קענען נישט אזוי רעדן צו די מנהל, און איך בעט דעם אייבערשטן זאל דיר געבן כח, און דער עיקר א גרויסע שכל - זיך נישט נעמען צום הארצן ווען איינער שרייט, נאר ווייטער טון וואס איז ריכטיג.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה י, ב) אויפן פסוק (ישעיה ו, ח): "וָאֶשְׁמַע אֶת קוֹל ה' אֹמֵר, אֶת מִי אֶשְׁלַח וּמִי יֵלֶךְ לָנוּ", ישעיהו הנביא האט געזאגט אז ער האט שפאצירט ביי זיך אין בית המדרש, און פלוצלונג הערט ער ווי דער אייבערשטער זאגט: "וועם זאל איך שיקן צו די אידן מיט א נבואה? איך האב זיי געשיקט דעם נביא עמוס - האבן די אידן חוזק געמאכט פון אים"; זיי האבן געזאגט: "קען דען זיין אז דער אייבערשטער האט אויסגעקליבן עמוס צו זיין א נביא, ער האט דאך נישט קיין קלארע דיבור", אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן, פארוואס הייסט ער עמוס? ווייל ער איז געווען עָמוֹס בִּלְשׁוֹנוֹ, ער האט נישט געקענט רעדן קלאר; "האב איך זיי געשיקט א צווייטע נביא – מיכה, ער זאל זיי זאגן נביאות, האבן די אידן אים געשלאגן", אזוי ווי עס שטייט "בַּשֵּׁבֶט יַכּוּ עַל הַלְּחִי אֵת שֹׁפֵט יִשְׂרָאֵל"; "וועם קען איך שיקן צו די אידן?" האט ישעיהו הנביא געזאגט: "וָאֹמַר הִנְנִי שְׁלָחֵנִי", איך בין מסכים צו גיין, האט אים דער אייבערשטער געזאגט: "בָּנַי טַרְחָנִים הֵם, סַרְבָּנִים הֵם, מְקַבֵּל אַתָּה עָלֶיךָ לִלְקוֹת וּלְהִתְבַּזּוֹת מֵהֶם?" מיינע קינדער זענען שווערע קינדער, זיי זענען ווידערשפעניגער, דו קענסט באשטיין צו זיין זייער נביא אפילו זיי וועלן דיר שלאגן און פארשעמען? האט ישעיהו הנביא געענטפערט: "עַל מְנַת כֵּן", האט אים דער אייבערשטער געזאגט: "וועסטו זיין מער ווי אלע נביאים".

זעט מען פון דעם, אז ווען איינער נעמט זיך אונטער צו העלפן דעם אייבערשטנ'ס קינדער, 'עַל מְנַת לִלְקוֹת וּלְהִתְבַּזּוֹת מֵהֶם', איז ער זוכה צו זייער גרויסע זאכן.

דעריבער בעט איך דיר זייער, שטארק זיך און זיי ווייטער ממשיך צו פירן די הייליגע מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש וואס פירט זיך על טהרת הקודש - ביתר שאת וביתר עוז. זיי מחזק די מלמדים, די טיטשערס, די קינדער, די בחורים, אפשר מן השמים פירט מען אזוי, אז דו זאלסט שפירן א צעבראכנקייט, אזוי וועסטו טראכטן פון די מלמדים וואס זענען צעבראכן אויף פיץ-פיצלעך, און דו וועסט זיי מחזק זיין.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות-מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ה לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר

בנוגע די טעלעפאונס אין ישיבה וכו'; אויב די בחורים שפילן און שטערן ביים סדר הישיבה איז גוט זאלסט זיי ערשט זאגן דאס נישט צו טון, און זאג זיי אז אויב מען וועט שטערן די סדר הישיבה, די שיעורים וכו' - קען מען נישט האבן קיין טעלעפאן, און אז עס העלפט נאכאלץ נישט - וועסטו דאס אוועקנעמען, אזוי וועט די ישיבה נישט געשטערט ווערן.

ווער נישט שוואך און ווער נישט צעבראכן; זיין א ראש ישיבה, טון מיט בחורים - איז נישט קיין גרינגע זאך, מען דארף האבן אסאך סבלנות, און דער עיקר דארף מען גלייבן אז די ווערטער פון אמונה, פון קדושה ויראת שמים וואס מען רעדט צו די בחורים - איז א בחינה ווי פלאנצן זומען, מען זעט נישט ווי מען טוט אויף, עס איז בבחינת הלך ילך ובכה, אבער ביים סוף איז בא יבוא ברנה נושא אלמותיו, עס איז ברנה יקצורו, עס וואקסן אויף ערליכע אידישע דורות.

איך בעט דיר זייער, דראפע זיך און דערהאלט זיך מיט אלע דיינע כוחות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ה לפרט קטן

 ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וויסן זאלט איר אז אייער צניעות איז אזוי הייליג און טייער אין הימל, עס ברענגט ישועות סיי פאר ענק און סיי פאר די גאנצע וועלט, ווייל בזכות די פרויען וואס גייען אנגעטון איידל און באשיידן - ווערט די וועלט אפגעהיטן פון שלעכטס.

אויף אייער פראגע וואס צו טון ווען ענק גייען צו אייער שווער און מען געבט דארט פלייש וואס איז נישט למהדרין מן המהדרין וכו', וואס זאלן ענק טון; ענק קענען עסן ביי די עלטערן די פלייש וואס זיי געבן, אז די עלטערן זאלן נישט ווערן וויי געטון.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.