בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#235 - ליידן און שווייגן, בפרט אין שטוב
שלום בית, צדקה, תשובה, בזיונות, שובבי"ם

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וארא, י"ט טבת, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שובבי"ם איז א צייט וואס מען קען אלעס פאררעכטן; נישט דורך פאסטן, נישט דורך סיגופים, נאר דורך ישמע בזיונו ידום וישתוק, דורך ליידן און שווייגן; בפרט אין שטוב, ווען די ווייב האט געזאגט א ווארט, אדער נישט געמאכט פינקט אזוי ווי דו האסט געוואלט; אז מען ליידט און מען שווייגט - קומט מען אפ אלע עבירות. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ו), דאס איז תשובה, און דורך דעם קומט מען צו גרויסע מדריגות.


בעיקר אין שטוב, דארט איז א גוטע פלאץ פאר ישמע בזיונו ידום וישתוק; נישט צו ווערן בכעס ווען די ווייב האט עפעס געזאגט, אדער נישט געטון ווי מען וויל, און נישט אנהויבן בלאזן, טריצן אדער אריינגיין אין א קאלטע קריג וכו', נאר ווייטער ליב האבן און ווייטער לעבן בשלום; דאס איז די גרעסטע תיקון שובבי"ם, און דאס איז סאך א גרעסערע עבודה ווי די שווערסטע עבודה וואס איז דא.


אויך אין שול, אז איינער זאגט דיר עפעס - זאלסטו מאכן תיקון שובבי"ם און מקיים זיין דעם ישמע בזיונו ידום וישתוק. אין שול קומען אלע סארט מענטשן, מען ווייס נישט ווער האט יעצט געכאפט א פסק פון די ווייב, מען ווייסט נישט וואס גייט אריבער, און אז מען געבט דיר א פליק - בלייב שטיל.


אויך גיין נאך געלט פאר צדקה, און פארשפרייטן די ספרים, קונטרסים און גליונות - איז א תיקון הברית, אזוי ווי דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רסד), ווייל אז מען האט משפיע געווען אין א נישט גוטע פלאץ - דארף מען משפיע זיין אויף א גוטע פלאץ, און אז די אלע ניצוצות און טיפות זענען פארשפרייט אין די וועלט השם ישמרינו, דארף מען גיין פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות, דאס איז תיקון הברית.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#234 - רעדן, שמועסן, דערציילן פאר'ן אייבערשטן, און ווערן געהאלפן
צדקה, חלישות הדעת, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך פריי זיך צו זען דיין נאמען ביי די ליסט פון די וואס העלפן די ישיבה צאלן די רענט יעדן חודש, דיך האב איך שוין לאנג נישט געזען און נישט געהערט, אבער אז דו געבסט נאך צדקה פאר די פלאץ וואס איז מגלה ומפרסם דעם הייליגן רבי'ן אויף די גאנצע וועלט – איז דאס זייער א גרויסע זכות.


ווען רבי נתן איז מקורב געווארן צום רבי'ן און ער איז געווען מיט אזויפיל חלישות הדעת און מיט בלבולים וכו', האט אים דער רבי גענומען אויף א שפאציר, ער האט געלייגט די האנט אויף רבי נתן'ס אקסל און אים אויסגעלערנט די סוד פון רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן. רבי נתן האט שפעטער דערציילט אז דאס האט אים געגעבן א שטארקע זעלבסט-זיכערקייט (קאנפידענס), די ווערטער האבן אים זייער אויפגעלעבט און אויפגעבויט, אז וואס עס וועט נאר אריבערגיין אויף אים, וואס זאל נאר זיין – האט ער די עצה פון רעדן, שמועסן, דערציילן פארן אייבערשטן און ווערן געהאלפן.


אשרינו טויזנט מאל.

#233 - העלפן שאפן פרנסה פאר אנשי שלומינו
צדקה, שטעטל, פרנסה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ווען דער רמב"ם רעכנט אויס די מעלות פון צדקה, וואס איז א גרעסערע צדקה און וואס איז נאך מער חשוב, זאגט דער רמב"ם (פרק י' מהלכות מתנות עניים, הלכה ז): "מַעֲלָה גְּדוֹלָה שֶׁאֵין לְמַעְלָה מִמֶּנָּה", די גרעסטע צדקה וואס איז דא – "זֶה הַמַּחֲזִיק בְּיַד יִשְׂרָאֵל שֶׁמָּךְ, מַמְצִיא לוֹ מְלָאכָה כְּדֵי לְחַזֵּק אֶת יָדוֹ", אז מען לייגט אריין אן ארעמאן אין ביזנעס, אדער מען שאפט אים א פרנסה, "עַד שֶׁלֹּא יִצְטָרֵךְ לַבְּרִיּוֹת לִשְׁאֹל", ווייל אזוי דארף ער נישט צוקומען צו נעמען צדקה, ער שעמט זיך נישט און ער קען אהיים ברענגען פרנסה.


אחי היקר, זיי שטארק אין די הייליגע מצוה פון העלפן שאפן פרנסה פאר אנשי שלומינו, דאס איז וואס וועט דיר צוניץ קומען בעת צרה. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדקה, סימן לה): "בְּעֵת צָרָה מַזְכִּירִין לוֹ הַצְּדָקוֹת שֶׁנָּתַן", מען דערמאנט די צדקה וואס מען האט געטון, בעת צרה; אויך וועט דיר דאס ראטעווען פון אלעם שלעכטס. דער רבי זאגט (שם, סימן ח): "עַל יְדֵי צְדָקָה נַעֲשֶׂה סוּר מֵרָע", דורך צדקה ווערט מען אן ערליכער איד, "וְנִקְרָא צַדִּיק גָּמוּר", און מען איז א צדיק גמור (שם, סימן ז).

#232 - ווער עס האט אויפגעלאכטן דיין לעבן? נאר די קונטרסים
צדקה, הדפסה

בעזרת ה' יתברך - מוצאי שבת קודש פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך דאנק דיר זייער פארן העלפן דרוקן די ספרים, די ליכטיגע קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר אונזער דור אין אלע שפראכן; די ספרים און קונטרסים זענען מקרב אזויפיל אידן צום אייבערשטן און צו די תורה, די גאנצע וועלט שטייט אויף די ספרים און קונטרסים; אנטקעגן די שרעקליכע נסיונות וואס מען פרואווט יעצט אויס כלל ישראל פאר ביאת משיח, שטייען די ספרים און די קונטרסים און מאכן ליכטיג פאר נשמות ישראל.


געב דיינע צדקות פאר דרוקן די ספרים, געדענק ווי אזוי דו ביסט מקורב געווארן, ווער עס האט אויפגעלאכטן דיין לעבן, נאר די קונטרסים; דו האסט געפונען די הייליגע קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן מיט מסירות נפש, א מפיץ האט דיר געברענגט די קונטרסים און דעמאלט האט זיך דיר אנטפלעקט די אור הגנוז לצדיקים; זאלסטו האבן הכרת הטוב און דיין גאנץ לעבן דרוקן די ספרים און קונטרסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#231 - די ערשטע זאך איז צאלן רענט
צדקה, רענט

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וירא, י"ג מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


יעצט הער איך אז דו באצאלסט נישט קיין רענט, ביסט שולדיג פאר דיין לענדלארד שוין אפאר חדשים.


וויסן זאלסטו, מוהרא"ש האט אונז געלערנט, די ערשטע זאך איז צאלן רענט; עסן קען מען אהיים נעמען פון שמחות, פון שול, די שיריים פון שלש סעודות וכדומה, (אגב, מען קען קומען ביי אונז אין די מוסד אהיים נעמען ברויט, מילך, די איבריגע עסן וואס די קינדער לאזן איבער), רענט איז די ערשטע זאך וואס מען דארף באצאלן.


איך וויל נישט זאלסט לעבן א הפקר לעבן, איך וויל דו זאלסט שוין יעצט רופן דיין לענדלארד און אים מפייס זיין, און אים צוזאגן אז דו גייסט אים יעדן טאג ברענגען. און ווען דו ענדיגסט ארבעטן (אדער כולל) - זאלסטו זאגן שיינערהייט פאר דיין ווייב אז דו קענסט נישט אהיים גיין, דו דארפסט גיין ברענגען געלט פאר די דירה, און דו זאלסט גיין אויף די הייזער, און אז דו מאכסט פופציג דאלער, הונדערט דאלער - זאלסטו דאס טראגן צום לענדלארד, אים מפייס זיין און אים באצאלן.


ביי אונז אין די קהילה וועל איך נישט לאזן קיין הפקירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#230 - שמועס עס דורך מיט'ן מנהל, וואס ער זאגט זאלסטו טון
צדקה, נחת

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת היכל הקודש ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך צו הערן גוטע גריסן אויף דיר, סיי פון דיין טאטע; ווי שיין און דרך ארץ'דיג דו פירסט זיך אין שטוב, און אויך הער איך פון דיין מגיד שיעור און פון דער מנהל ווי דו פירסט זיך מיט יראת שמים, און ווי דו האסט א געפיל צו העלפן די מוסדות.


בנוגע צאמנעמען געלט צו בויען א קאך פאר די מוסד אין ירושלים; שמועס עס דורך מיט די מנהל און וואס ער זאגט - זאלסטו טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#229 - לעב א שפארזאם לעבן, אפילו דו האסט פרנסה בשפע
צדקה, שטעטל, אידיש געלט, שמחות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


לעב א שפארזאם לעבן, און אז דער אייבערשטער האט דיך געבענטשט מיט פרנסה בשפע - זאלסטו אויך נישט לעבן א הפקר לעבן, טו גוטע זאכן מיט דיין געלט; דרוק דעם רבינ'ס ספרים, און בוי מוסדות, מאך נישט נארישקייטן מיט דיין געלט, אינוועסטיר דיין געלט אין אייביגע סטאקס. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בבא בתרא יא.) ווען מונבז המלך האט אויסגעטיילט זיין גאנצע פארמעגן פאר ארעמעלייט אין א הונגער יאר, האט מען אים געפרעגט: דיינע עלטערן האבן אוועק געלייגט זייער געלט און דו טיילסט אויס דיין גאנצע געלט? האט מונבז המלך זיי געענטפערט: "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ לְמַטָּה", מיינע עלטערן האבן דאס באהאלטן אויף די וועלט, "וַאֲנִי גָּנַזְתִּי לְמַעְלָה", און איך באהאלט מיין געלט פאר יענע וועלט, "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ בְמָקוֹם שֶׁהַיָּד שׁוֹלֶטֶת בּוֹ", מיינע עלטערן האבן באהאלטן זייער געלט - אבער מענטשן קענען דאס גנב'ענען, "וַאֲנִי גָּנַזְתִּי בְמָקוֹם שֶׁאֵין הַיָּד שׁוֹלֶטֶת בּוֹ", איך באהאלט מיין געלט אין א פלאץ וואו קיינער קען דאס נישט גנב'ענען, "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ דָּבָר שֶׁאֵין עוֹשֶׂה פֵּירוֹת", מיינע עלטערן האבן באהאלטן זייער געלט אין א פלאץ וואו עס פארמערט זיך נישט, "וַאֲנִי גָּנַזְתִּי דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה פֵּירוֹת", אבער איך באהאלט מיין געלט אין א פלאץ וואו עס האלט אין איין ווערן מער און מער; ווייל מיט דעם וואס מען העלפט א צווייטן איד, מען טוט חסד מיט א צווייטן איד - באקומט מען זכותים פאר אלע תורה ומצוות פון יענעם איד. "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ מָמוֹן", מיינע עלטערן האבן באהאלטן געלט, "וַאֲנִי גָּנַזְתִּי אוֹצְרוֹת נְפָשׁוֹת", און איך באהאלט נפשות; מיטן העלפן ארעמעלייט בלייבן זיי לעבן, אזוי האב איך אוועק געלייגט נפשות, "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ לַאֲחֵרִים", מיינע עלטערן האבן אוועק געלייגט זייער געלט פאר אנדערע, נישט פאר זיך, ווייל ווען מען גייט אוועק פון די וועלט האט מען מער גארנישט פון די געלט, "וַאֲנִי גָּנַזְתִּי לְעַצְמִי", אבער דורך צדקה האב איך זיך אוועק געלייגט פאר מיר שכר, "אֲבוֹתַי גָּנְזוּ לָעוֹלָם הַזֶּה וַאֲנִי גָּנַזְתִּי לָעוֹלָם הַבָּא, שֶׁנֶּאֱמַר (ישעיה נח, ח) 'וְהָלַךְ לְפָנֶיךָ צִדְקֶךָ, כְּבוֹד ה' יַאַסְפֶךָ'".


מאך נישט קיין טייערע שמחות, מאך זיך נישט נאריש, איך וועל נישט לאזן ביי אונז אין די קהילה מענטשן וואס וועלן מאכן טייערע שמחות פאר נארישע כבוד המדומה. דעם פארגאנגענעם זומער האט איינער זיך נאריש געמאכט אין שטעטל מיט א טייערע וואך נאכט, פאר אפאר שעה האט ער אויסגעגעבן געלט פאר נארישע כבוד, עס האט מיר זייער וויי געטון אז עס זאל פאסירן ביי אונז אזא זאך, עס איז א חוצפה צו קומען אין א פלאץ וואס מען שטעלט אוועק א וועג צו לעבן - צו קומען צעברעכן די פלאץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#228 - ארויסהעלפן באצאלן די איינגעשטעלטע לכבוד יום טוב
צדקה, יום טוב, סוכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה ב', י"ג תשרי, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אויב דו קענסט עפעס ארויסהעלפן מען זאל קענען באצאלן די איינגעשטעלטע לכבוד יום טוב - וואלט דאס געווען א גרויסע מצוה.


דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו פלעגט טיילן זייער אסאך צדקה ערב סוכות, ער האט געזאגט דאס איז זיין נוי סוכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#227 - ווילסט געהאלפן ווערן, לייג אריין אפאר פרוטות פאר רבי מאיר'ל
צדקה, מוסדות, ארץ ישראל, פדיון נפש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, שד"ר מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש


איך האב נישט קיין ווערטער דיר צו דאנקען אויף וואס דו העלפסט מיר מיטן צאמנעמען צדקה פאר אונזערע מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש, כהיום האלטן מיר ביי זיבן באזונדערע מוסדות נאר אין ארץ הקודש; א חדר און בית פיגא אין ירושלים, א חדר און בית פיגא אין בני ברק און אין טבריה, און אויך א ישיבה אין ירושלים.


טייל אויס פאר אלע אנשי שלומינו פושקעס וואס עס זאל שטיין דערויף: "צדקת רבי מאיר בעל הנס", אז ווער עס וויל געהאלפן ווערן זאל אריינלייגן אפאר פרוטות פאר רבי מאיר'ל, מוהרא"ש זאגט בשם צדיקים, רבי מאיר'ל נעמט אויך פרוטות, אויך קליינע סכומים, און מען קען זען גרויסע ישועות.


אויף דיין פראגע, ווען מען מאכט פדיון נפש להמתקת הדינים, אויב מען קען דאס לייגן אין די צדקה פושקע, אדער דאס דארף גיין דירעקט אין די האנט פון דער וואס מאכט די פדיון? מוהרא"ש זאגט (שו"ת ברסלב חלק ד, מכתב תנ) אז מען קען מאכן פדיון נפש דורך געבן אין די פושקע וואס קומט אן צום צדיק, מוהרא"ש זאגט: "בוודאי אם יכולים לתת לידי הצדיק מה טוב ומה נעים" אודאי איז בעסער אז מען קען דאס איבערגעבן אין די האנט פונעם צדיק, "אבל אם לא, יכולים להכניס בקופת הצדקה שלו" אבער אז מען קען נישט - קען מען געבן די פדיון נפש אין די פושקע.


דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקלט): "טוב מאד ליתן בכל עת על פדיונות לצדיקים" עס איז זייער גוט צו מאכן שטענדיג א פדיון, "ואפילו שלא בעת צרה חס ושלום" אפילו מען האט נישט עפעס א ספעציעלע צרה, מען זעט גרויסע ישועות, און דער רבי האט דערציילט אז די אונגארישע אידן געבן אסאך פדיונות פאר צדיקים, דעריבער זעען זיי שטענדיג ניסים, זיי זעען ישועות.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט שבת.

#226 - מזכיר זיין די נעמען ביים ציון פון רבי מאיר בעל הנס
צדקה, סגולות, קברי צדיקים, ערב ראש חודש

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, טברי'


איך דאנק דיר פארן גיין יעדע וואך ערב שבת צום קבר פון התנא אלוקי רבי מאיר בעל הנס זאגן שיר השירים פאר די וואס העלפן אונזער מוסד היכל הקודש בארץ הקודש, נאכן זאגן שיר השירים זאלסטו זאגן אלע נעמען פון וואס דער גבאי ר' אהרן שיקט דיר, און בעט דארט ביים תנא זיי זאלן געהאלפן ווערן מיט וואס זיי דארפן.


אויך זאלסטו גיין יעדן ערב ראש חודש מתפלל זיין פאר אלע תורמים, זאג די תיקון הכללי וואס דער הייליגער רבי האט מגלה געווען און זיי מזכיר די נעמען און בעט פאר זייער הצלחה.


אויך זאלסטו אנצינדן א ליכט מיט שמן זית ביים ציון, און אז די גבאים דארט בעטן געלט - זאלסטו זיי באצאלן און זאלסט מזכיר זיין די נעמען וואס אונזער שד"ר געבט דיר, ווייל דאס איז אן אמת'ע סגולה, מען זעט גרויסע ניסים און גרויסע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#225 - געב ענדערש דיין צדקה פאר מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש
צדקה, אומאן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו פרעגסט אויב עס איז דא אן ענין צו באצאלן פאר אנדערע טיקעטס צו קומען צום רבי'ן אויף ראש השנה קיין אומאן; מוהרא"ש זאגט: "דער רבי דארף נישט קיין געדינגענע סאלדאטן"; ענדערש זאלסטו געבן צדקה צו דרוקן דעם רבינ'ס ספרים און פאר די מוסדות וואס זענען מגלה ומפרסם דעם הייליגן רבי'ן, וואס ברענגט אריין דעם אייבערשטן אין די וועלט.


געב דיין צדקה פאר מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש, מיר האבן היינט אין דריי שטעט מוסדות; אין ירושלים, בני ברק און טבריה; סיי א אינגל חדר און א מיידל שולע, און מיר נעמען נישט קיין געלט פון די מדינה הטמאה, מיר דארפן יעדע חודש האבן ניסים צו קענען באצאלן די געטרייע מלמדים און טיטשערס, דארט זאלסטו געבן דיינע צדקות; און אויך אנווארעמען אנשי שלומינו זאלן געבן זייערע צדקות פארן רבי'ן, פאר בויען די הייליגע מוסדות וואס זענען מגלה ומפרסם די ריינע אמונה.


שטארק זיך בלימוד התורה, לערן משניות, גמרא, און ווען דו ענדיגסט זאלסט נאכאמאל אנהויבן, ווייל נאר תורה מאכט פרייליך, תורה מאכט צופרידן, דורך זאגן די ווערטער פון די תורה באקומט מען כח זיך צו קענען האלטן אין אלע צייטן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מועד קטן יב.): "רבי יהודה אומר עושה לו לימודים בשביל שלא יחמיץ", בדרך אפשר קען מען זאגן, 'רבי יהודה אומר' אז א איד זאגט די ווערטער פון די תורה, 'עושה לו לימודים' מאכט ער זיך אזעלכע לימודים, 'שלא יחמיץ' נישט צו פארפאלן ווערן ביי די טומאה; חמץ רופן די הייליגע חכמים אן (ברכות יז.): "שאור שבעיסה" זאגט רש"י: "יצר הרע שבלבבנו המחמיצנו", דער יצר הרע וואס מאכט אונז זויער; מען קען זוכה זיין ניצול צו ווערן פון אים און נישט פארפאלן ווערן אין די טומאה, דורך 'רבי יהודה אומר', אז דער אידעלע זאגט ווערטער פון תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#224 - די קארס זאלן נישט פארן דארט וואו די קינדער שפילן
צדקה, הכרת הטוב, שטעטל, סכנה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, י"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א גרויסן דאנק פאר אלעס וואס דו טוסט פאר די קהילה און פאר די מוסדות; פון אלעס וואס דו פארמאגסט, פון אלע דיינע נכסים - וועסטו איין זאך מיט נעמען, דאס וואס דו בויסט תלמוד תורה'ס, מיידל סקולס, בתי מדרשים, קעמפס, מקוואות, כוללים וכדומה; נאר דאס וועט דיר באגלייטן אויף יענע וועלט.


שוין איבער פופצן יאר אריבער פון ווען דו האסט געבויט די ישיבה בנין אין וויליאמסבורג אויף סקילמאן סטריט, מאך זיך א חשבון וויפיל תורה, קדושה און אמונה איז ארויסגעקומען פון דעם מקום, דאס אלעס גייט אויף דיין חשבון, און דאס איז די נכסים וואס דו וועסט מיטנעמען מיט דיר.


איך וויל דיר מעורר זיין, דו האסט געבויט אין שטעטל די גאס ירושלים, עס איז דא דארט א פראבלעם, די קארס פארן אריין אינעם גאס און אויך די קינדער שפילן אין גאס, עס איז א גרויסע סכנה; מען רעדט דא פון קליינע קינדער וואס עס קען חס וחלילה פאסירן אן אומגליק.


עס איז דא א מצוה אין די תורה (דברים כב, ח): "וְעָשִׂיתָ מַעֲקֶה לְגַגֶּךָ וְלֹא תָשִׂים דָּמִים בְּבֵיתֶךָ", מען דארף מאכן א צוים אויפן דאך עס זאל נישט פאסירן קיין אומגליק; דארף מען עפעס מאכן אז די קארס זאלן נישט פארן דארט וואו די קינדער שפילן, מען איז מחויב צו מאכן א מעקה, עס זאל נישט זיין קיין סכנה.


די יאר וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל אויף חודש תשרי. ראש השנה זענען מיר ביים רבי'ן אין אומאן מיטן אייבערשטנ'ס הילף, יום הקדוש, סוכות, הושענא רבה און שמחת תורה - וועל איך זיין אין שטעטל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#223 - אונזער מוסד איז אלע צדקות
צדקה, קאמפיין

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, י"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טו מיר די טובה, שליס זיך אן אין אונזער קאמפיין, מאך נישט קיין פוילע מעשיות, גיי ארויס פון דיין באקוועמע באהעלטעניש און שטרעק אויס דיין האנט צו בעטן צדקה פאר די מוסד, די קהילה - וואס איז דא פאר דיר און פאר דיינע קינדער.


די צוויי טעג אין יאר זיי עוסק אין צדקה; אונזער מוסד איז אלע צדקות.

#222 - לאז מיך נישט ווערן צעקוועטשט
צדקה, קאמפיין

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, טו עפעס פאר אונזער קהילה, טו עפעס פאר אונזער מוסד, לאז מיך נישט ווערן צעקוועטשט; א גאנץ יאר שלעפ איך געלט פון דעם און פון יענעם, איך בארג און איך דריי, כדי צו קענען באצאלן אונזערע מלמדים, צו קענען אנגיין מיט די קהילה; פארוואס זאלסטו נישט טון עפעס? מאכן א טעלעפאן קאל, רופן באקאנטע, צאמנעמען צדקה.


מעגסט איין מאל א יאר גיין נאך געלט; יעצט בעט מען נישט קיין צדקה, אייגן געלט, מעשר געלט; יעצט בעט מען דו זאלסט גיין נאך געלט, זאלסט צאמנעמען צדקה.


העלף מיר.

#221 - די יאר זאלסטו זיך נישט ארויסדרייען פון העלפן צום קאמפיין
צדקה, היכל הקודש, קאמפיין

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


קומענדיגע וואך פרשת עקב וועט זיין די יערליכע קאמפיין פאר אונזערע מוסדות. איך וויל דיר בעטן אז די יאר זאלסטו מיר העלפן, נישט זיך ארויסדרייען, נאר טאקע העלפן, דו ווייסט אליין וואס די מוסד האט געטון פאר דיר בעבר און וואס די מוסד טוט טאג טעגליך פאר דיין לעבן און פאר דיין משפחה; בעט איך דיר זאלסט זיך אנשליסן און צאמנעמען צדקה.


שעם זיך נישט צו בעטן צדקה פאר ברסלב פון קיינעם, שעם זיך נישט מיט היכל הקודש, מיר האבן זיך נישט פון וועם צו שעמען, מוהרא"ש האט מיר געזאגט כמה פעמים: "מיר האבן זיך נישט וואס צו שעמען מיט אונזער ישיבה, מיט אונזער חדר - פון אנדערע מוסדות"; זאלסטו זיך אנשליסן די פאר טעג צו ארבעטן אינאיינעם העלפן שאפן צדקה פאר די מוסדות.


וואס איז דא זיך צו שעמען? וואס רעדן מיר? וואס טוען מיר? וואס איז די דיבורים וואס מען רעדט אין חדר, אין בית פיגא, אין ישיבה, אין כולל? און צווישן בעלי בתים? אייבערשטער, און נאכאמאל אייבערשטער, און פון די עצות פון רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#220 - האב נישט מורא צו בעטן געלט פאר'ן קאמפיין
בין המצרים, צדקה, שבת קודש, קאמפיין, חמשה עשר באב

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ואתחנן - נחמו, י"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך שבת נחמו איז א פרייליכע שבת, מוהרא"ש זאגט, שטענדיג קומט אויס 'שבת נחמו' אין 'פרשת ואתחנן'; אונז צו לערנען, ווי אזוי קען מען זיך טרייסטן? דורך 'ואתחנן אל ה', דורך בעטן דעם אייבערשטן; אז מען בעט יעדע זאך דעם אייבערשטן - קומט מען צו 'נחמו נחמו עמי', מען קען זיך טרייסן אין יעדע שווערע צייט.


מאך פרייליכע סעודות, זיי נישט אנגעצויגן ביי די סעודות, שריי נישט, און אודאי נישט שלאגן; שרייען און שלאגן העלפט נישט, עס איז נאר א וועג פון אויסגעבן די נערוון, שרייען און שלאגן איז נישט קיין חינוך; וואס איז די עצה? רעדן און רעדן און נאכאמאל רעדן.


זינג זמירות און רעד נאר שיינע זאכן, רעד נישט קיין פאליטיק, רעד נישט קיין לשון הרע, טו עס פאר דיינע דורות, דיינע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן.


יעצט קומט די יערליכע קאמפיין פאר אונזערע מוסדות היכל הקודש, איך וויל דיר בעטן זאלסט זיך אנשליסן און זיין א גבאי צדקה, זאלסט רופן דיין משפחה, דיינע שכנים, דיינע קרובים; מאך נישט קיין חשבונות 'אים רוף איך יא', 'אים רוף איך נישט', 'ער וועט זיכער יא געבן', 'ער וועט זיכער נישט געבן'; דו טו וואס דו האסט צו טון, מיט א שטארקע רצון.


טראכט נישט 'וואס האט יענער מיט ברסלב?' און 'וואס האלט יענער פון ברסלב?' יעדער איינער ווייסט דעם אמת פון רבי'ן, איינער זאגט עס ארויס און איינער האלט עס פאר א סוד, אלע ווייסן אז דער רבי ברענגט צוריק נשמות ישראל צום אייבערשטן. דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שלה): "הַאִם לֹא הָיִיתִי יָכוֹל לִהְיוֹת מְפֻרְסָם וּמַנְהִיג שֶׁקּוֹרִין (גוּטֶער יוּד) כְּמוֹ כָּל הַמַּנְהִיגִים שֶׁנּוֹסְעִים הַחֲסִידִים אֲלֵיהֶם וְאֵינָם יוֹדְעִים עַל מָה נוֹסְעִים, וְחוֹזְרִים וְשָׁבִים וּבָאִים וְאֵינָם יוֹדְעִים מַה בָּאִים", וואלט איך נישט געקענט זיין אזוי ווי אנדערע רבי'ס וואס די חסידים קומען צו זיי און ווייסן נישט פארוואס זיי קומען און ווען זיי גייען, גייען זיי אהיים מיט ליידיגע הענט, נאכדעם קומען זיי נאכאמאל צוריק און זיי ווייסן זיי נאכאמאל נישט פארוואס זיי זענען געקומען?! "אֲבָל אֲנִי לֹא רָצִיתִי בְּכָל זֶה, רַק לָקַחְתִּי עַצְמִי לַעֲסֹק בָּזֶה לְהַחֲזִיר אֶתְכֶם לְמוּטָב", איך האב דאס נישט געוואלט, נאר איך האב אלעס אוועק געגעבן אבי איר זאלט זיין גוטע אידן.


לייג די חשבונות אין דער זייט, הויב אן טון, וועסטו זען ווי אלע האבן א שטארקע געפיל צו העלפן אונזער מוסד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#219 - לאז נישט אפ די הייליגע מצוה פון גיין נאך געלט
צדקה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בלק, י"א תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון הרב ... שליט"א, קרית ברסלב


עס איז דא א משפחה ביי אונז אין שטעטל, משפחת ... וואס האבן נישט קיין עירקאנדישן, זיי זיצן אין די שרעקליכע היצן שוין אפאר זומערס; זאלסטו צאמנעמען פון נדיבי לב און זיי העלפן.


טייערער ליבער ..., לאז נישט אפ די הייליגע מצוה פון גיין נאך געלט פאר משפחות וואס קענען און דארפן צוקומען צו דעם, אלע צדיקים האבן זיך מוסר נפש געווען אין די מצוה פון גיין נאך געלט, אלע דיינע זיידעס זענען געגאנגען אין שולן, אין שטיבער, ביי שמחות וכדומה – פאר משפחות נצרכים, און מיט דעם ממתיק געווען דינים, מבטל געווען שווערע גזירות; זאלסטו נישט אפלאזן די מצוה.


אויך זאלסטו יעדן טאג רעדן מיט אנשי שלומינו, עס איז דא צווישן זיי גרויסע צדיקים; וועסטו זיך קענען דערהאלטן אין אלע מצבים, וועסט נאר זיין פרייליך.

#218 - נישט פארלאנגען פון בחורים צו צאלן פאר זייערע געברויכן
חינוך הילדים, צדקה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך הער פון די בחורים, חברים פון דיינע בחורים ביי אונז אין ישיבה - אז דיינע קינדער האבן א גרויסע פרעשור פון גיין נאך געלט פאר זייערע געברויכן; דו פארלאנגסט זיי זאלן גיין נאך געלט זיך אליין צו צאלן שכר לימוד און פאר אלע זייערע געברויכן.


לדעתי איז דאס נישט אויסגעהאלטן, דאס טוט זיי זייער צעדריקן; עס איז נישט גערעכט דאס צו טון מיט די קינדער.


אויב דאס קומט מרצונם הטוב - איז עפעס אנדערש; אויב קינדער העלפן ארויס די עלטערן מיטן זיך אליין שאפן געלט פאר בגדים, הוצאות וכו' - איז דאס זייער א שיינע זאך, און מיר טוען שטענדיג מעודד זיין די בחורים אין ישיבה זיי זאלן האבן א געפיל פאר די עלטערן, סיי מיט נישט פארלאנגען כסדר נייע קליידער וכדומה, סיי אז מען פארדינט - זאל מען העלפן די עלטערן און סיי מיט גיין נאך געלט, אבער עס איז נישט געזונט אז די עלטערן פארלאנגען דאס פון יונגע בחורים, דרייצן פערצן יאר אלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#217 - איך האב געגעבן געלט פאר "אשר בנחל" און געזען א גרויסע ישועה
ישועות, צדקה, הדפסה, אשר בנחל

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אז דו דארפסט א ישועה - זאלסטו געבן צו דרוקן די הייליגע ספרים "אשר בנחל" און די הייליגע קונטרסים. איך האב פאריגע חודש געגעבן פינף הונדערט דאלער און איך האב געזען א גרויסע ישועה, אויך היינט האב איך נאכאמאל מנדב געווען פינף הונדערט דאלער; איך שפיר זיך נישט אזוי גוט, איך האף דאס וועט זיין פאר מיר א ישועה.


מען זעט אפענע ישועות ווען מען העלפט דרוקן די הייליגע ספרים און קונטרסים וואס זענען מגלה און מפרסם דעם אייבערשטן, א שאד צו זוכן סגולות וואס האבן נישט קיין מקור און וואס העלפט נישט - און דארט געבן די געלט, ווען מיר האבן א קלארע הבטחה פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, וואס האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט געבן געלט צו דרוקן דעם ספר "אשר בנחל" וועט זען גרויסע ניסים.


איך האף צום אייבערשטן צו זיין בכח צו געבן מארגן די וועכנטליכע שיעור, איך וועל דיר מארגן מודיע זיין, בעט פאר מיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#216 - דאס גרויסקייט פון געבן צדקה פאר די מוסדות אין ארץ ישראל
צדקה, מוסדות, ארץ ישראל, טהרת הקודש

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בהר, ט"ו אייר, ל' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן, אתרא קדישא מירון


 


טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב מתפלל געווען פאר דיר אין יבנאל דו זאלסט נישט האבן פיס ווייטאג, אויך ביים תנא אלוקי רבי מאיר בעל הנס, דער אייבערשטער זאל דיר שיקן א גאנצע רפואה.


איך וויל דיך מחזק זיין מיט דיין הייליגע ארבעט פון זיין גבאי צדקה פאר צדקת רבי מאיר בעל הנס, צו קענען אויסהאלטן אונזערע מלמדים אין טברי', ירושלים, בני ברק. איך בין געווען באזוכן די מוסדות, איך האב נישט די ווערטער דיר געבן צו פארשטיין דאס ליכטיגקייט וואס טוט זיך דא, די מלמדים לייגן אריין זייער הארץ פאר די קינדער, זיי לערנען מיט אזא זיסקייט, מיט אזא סבלנות.


איך ווייס דו פלאגסט זיך זייער, ווייל אנשי שלומינו אין חוץ לארץ האבן נאכנישט קיין געפיל אין דעם, זיי כאפן נישט וואס מען וויל פון זיי, 'וואס האט דאס מיט אונז?' אבער אז דו וועסט רעדן צו יעדן איינעם און זיי געבן צו פארשטיין וואס איז דאס האבן מוסדות אין ארץ ישראל על טהרת הקודש אן קיין שום שייכות צו קיין שום פארטיי, אן נעמען געלט פון זיי, אן רעדן זייער טמא'נעם שפראך – וועלן זיי דיר העלפן. געב זיי צו פארשטיין דאס גרויסקייט פון געבן צדקה פאר ארץ ישראל, וואס איז דאס קופת רבי מאיר בעל הנס, ווי אונזערע עלטערן האבן געגעבן יעדע מאל פאר א מצוה, בעת צרה און בעת שמחה – פאר די פושקע פון רבי מאיר, און געווען אזוי צוגעבינדן צו דעם – וועסטו מצליח זיין.


רק חזק ואחוז עצמך, לאז דיך נישט פאלן.

#215 - געב ארבעט פאר א איד, אפילו ס'איז טייערער
צדקה, פרנסה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת קדושים, כ"ז ניסן, י"ב לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


געב ווייניגער צדקה, געב ענדערש ארויס ארבעט פאר אנשי שלומינו וואס זענען אנגעוויזן אויף דעם, אפילו זיי קומען אריין אביסל טייערער, ווייל די גרעסטע צדקה איז געבן ארבעט פאר ארעמעלייט. דער רמב"ם רעכנט אויס אלע סארט וועגן פון צדקה, זאגט דער רמב"ם (פרק י' מהלכות מתנות עניים, הלכה ז): "מַעֲלָה גְּדוֹלָה שֶׁאֵין לְמַעְלָה מִמֶּנָּה", די העכסטע צדקה וואס איז פארהאן, וואס איז נישט פארהאן גרעסער'ס פון דעם – "זֶה הַמַּחֲזִיק בְּיַד יִשְׂרָאֵל שֶׁמָּךְ", ווער עס העלפט אן ארעמאן, "מַמְצִיא לוֹ מְלָאכָה כְּדֵי לְחַזֵּק אֶת יָדוֹ", ער ברענגט אים ארבעט, "עַד שֶׁלֹּא יִצְטָרֵךְ לַבְּרִיּוֹת לִשְׁאֹל", ער זאל נישט דארפן צוקומען צו בעטן צדקה, "וְעַל זֶה נֶאֱמַר (ויקרא כה-לה) 'וְהֶחֱזַקְתָּ בּוֹ גֵּר וְתוֹשָׁב וָחַי עִמָּךְ', כְּלוֹמַר, הַחֲזֵק בּוֹ עַד שֶׁלֹּא יִפֹּל וְיִצְטָרֵךְ", העלף אים ער זאל נישט דארפן צוקומען צו צדקה.


ווען דו געבסט ארויס ארבעט און דו האסט א איד א נצרך וואס קומט אריין טייערער פונעם גוי - זאלסטו נישט זוכן צו נעמען דעם גוי וואס קומט אריין ביליגער, געב ארויס די ארבעט פארן איד; דאס איז די גרעסטע צדקה, וועסט האבן א גרעסערע זכות, דאס וועט דיר ברענגען גרויס עשירות בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#214 - געב מעשר איידער די אינוועסטירסט דאס געלט
צדקה, מעשר

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת אחרי-ב', כ"ד ניסן, ט' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


געב ערליך מעשר, וועסטו האבן גרויס שפע, און אז דו פארדינסט און דו אינוועסטירסט די געלט אין פרישע ביזנעס - דארף מען פון פאראויס געבן מעשר, און נאר אזוי קען מען ערווארטן הצלחה.


האב נישט קיין שרעק אז אויב דו וועסט געבן צדקה וועסטו נישט האבן פאר דיר, עס איז פארקערט; ווען מען געבט צדקה - הויבט אן קומען גרויס שפע, עס דאפלט זיך און טריפלט זיך די הכנסה.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט זוכה זיין אז דיין צדקה זאל זיין צדקה, דיין געלט זאל גיין פאר גוטע פלעצער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#213 - ארויפלייגן אויפ'ן בנין דער נאמען פונעם נדבן
צדקה, מוסדות, פרנסה, דאווענען

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אחרי-ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, ח' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט ארויפלייגן א טאוועל אויף דעם נייעם בנין בית המדרש אין מחנה 'אילן החיים' אין קרית ברסלב, מיט די נאמען פונעם נדבן. הגם אויבן אין הימל איז סיי ווי פארשריבן די נעמען פון די נדבנים וואס בויען מוסדות צו לערנען פאר אידישע קינדער, זייער זכות איז פארשריבן פאר דורי דורות, דאך וויל איך עס זאל שטיין אויף אלע בנינים די נעמען פון די נדבנים, מפרסמין עושי מצוה (שאלות ותשובות הרשב"א חלק א', סימן תקפא).


אויך אויב דו קענסט פאררעכטן די טאוועל אויפן בנין פונעם תלמוד תורה ביי טשעסטנאט, די קרוין איז נישט ווי עס דארף צו זיין.


שטארק זיך מיט דאווענען פרי, בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען אויפשטיין פרי און דאווענען וואס פריער - וועסטו האבן אריכות ימים, א לאנגע טאג; וועסט האבן פרנסה און אלעס גוטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#212 - א גבאי נאמן זיך אפצוגעבן מיט די פושקעס
צדקה, מוסדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת אחרי-ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, ח' לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך וויל דיר פרעגן אויב דו ביסט וויליג צו איבערנעמען די פושקעס פון די מוסד; שוין לאנגע יארן וואס מיר מוטשען זיך ארום צו האבן א גבאי נאמן וואס וועט אויסטיילן פושקעס פאר אלע שטיבער, אויך אין שולן און אין געשעפטן, און דאס צאמנעמען און דאס צאמציילן, אז דאס זאל זיין א הכנסה פאר די מוסד.


אז מען האט דעם ריכטיגן מענטש פאר דעם, וואס שטייט אויף דעם; סיי אלע זאלן האבן, און סיי דאס צאמנעמען און צאמציילן - קען דאס זיין א גרויסע הילף פאר די מוסד. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ט:): "פרוטה ופרוטה מצטרפת לחשבון גדול"; דאס קען העלפן די מוסד צו קענען אנגיין, צו קענען באצאלן די מלמדים און די איינגעשטעלטע צייטליך.


לאז מיר וויסן אויב דו ווילסט מיר העלפן מיט דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#211 - העלף מיר באצאלן אלע איינגעשטעלטע אויף פסח
צדקה, מוסדות, פורים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת פקודי, ג' אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, העלף מיר די יאר אויך איך זאל קענען באצאלן אלע איינגעשטעלטע אין די מוסד אויף יום טוב פסח, איך דארף יעצט האבן זייער א גרויסע סכום געלט צו קענען צוגיין צום יום טוב; האבן אויסגעצאלט אלע איינגעשטעלטע סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל. העלף מיר, נעם צאם פון אנשי שלומינו און פון אלע וואס האבן א געפיל פאר אונזערע מוסדות היכל הקודש.


ווארעם אן אלע אנשי שלומינו יעדער זאל גיין נאך געלט פורים, אלע זאלן זיין גבאי צדקה. פורים איז א טאג וואס מען טיילט צדקה, און אז מען גייט ארום צאמנעמען צדקה – קען מען אינאיינעם אויסצאלן אלע איינגעשטעלטע.


דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן ער זאל יעדן טאג רעדן מיט מענטשן, און ווען רבי נתן האט געזען סוף טאג אז קיינער איז נישט געקומען צו אים רעדן – איז ער ארויס אין גאס זוכן איינעם מיט וועם צו רעדן. מיר דארפן דאס נאכטון, מחזק זיין אידישע קינדער.