בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#23 - אז דער מאן שפירט אז זיין ווייב שעצט אים, דארף ער נישט קיין שלעכטס
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בא, שובבי"ם, ז' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייער מאן וויל איר זאלט קוקן מיט אים זאכן – זאלט איר אים חס ושלום נישט געבן דעם געפיל אז איר זענט מער פון אים, דאס וועט אים זייער צעברעכן און אים אראפקלאפן; נאר מיט חכמה זאלט איר אים מאכן שפירן גוט און חשוב. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדה מה:): "נתן הקדוש ברוך הוא בינה יתירה באשה יותר מבאיש", א פרוי האט מער פארשטאנד פונעם מאן, און מיט חכמה קען מען אלעס מאכן גוט.


מאכט פילן אייער מאן ווי ער איז דער צדיק, ער איז חשוב, ווי ער איז ערליך, געבט אים די גוטע געפיל - וועט ער אליינס אפלאזן די זאכן וכו'; ווייל די רגע וואס דער מאן שפירט ווי ער איז עפעס ווערד, ער שפירט ווי זיין ווייב שעצט אים - דארף ער שוין נישט קיין שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#22 - עס זאל דיך נישט שטערן אז דיין ווייב וויל נישט גיין צו די ארבעט
שלום בית, לימוד התורה, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת שמות, י"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס זאל דיך נישט שטערן אז דיין ווייב וויל נישט גיין צו די ארבעט; א פרוי דארף נישט ארבעטן, זי מעג ארבעטן אבער זי דארף נישט ארבעטן; זאל דיר עס נישט אנגיין.


בלייב נישט אין שטוב אינדערפרי איר וועקן פאר שעות לאנג, גיי ארויס אינדערפרי דאווענען און לערנען און גיי ארבעטן, און אז זי בעט דיר הילף אויפצושטיין, זי בעט דו זאלסט איר וועקן - זאלסטו איר אויפוועקן, אבער נישט אויסדרייען דיין סדר היום.


דו זאלסט איר נאר פרייליך מאכן, זאלסט איר געבן אסאך גוטע ווערטער. גיי שפאצירן מיט איר, שפאצירן איז געזונט פארן גוף און נאך מער פארן נפש; ביים שפאצירן זאלסטו איר אויסלויבן, זאג איר שיינע ווערטער. אזוי ווי אדם הראשון האט געזאגט פאר חוה (בראשית ב, כג): "לְזֹאת יִקָּרֵא אִשָּׁה", זאגט דער זוהר הקדוש (בראשית מט:) אדם הראשון האט געזאגט פאר חוה: "דָּא הִיא דְּלָא יִשְׁתַּכַּח כַּוָּותָהּ, דָּא הִיא יְקָרָא דְּבֵיתָא, כֻּלְּהוֹן נָשִׁין גַּבָּהּ כְּקוֹפָא בִּפְנֵי בְּנֵי נָשָׁא", דו ביסט א ווייב, אלע אנדערע זענען בכלל נישט אינטערעסאנט, נאר דו ביסט שיין און טייער.


לערן יעדן טאג משניות און גמרא; דארפסט נישט פארשטיין וואס דו לערנסט, זאג די ווערטער, דאס וועט דיר געבן כוחות אנצוגיין אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#21 - נישט רעדן פון היכל הקודש מיט משפחה
כיבוד אב ואם, היכל הקודש, שכל

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויגש, עשרה בטבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', צפת


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואס דארפט איר רעדן פון היכל הקודש מיט אייער משפחה? וואס דארפט איר זיך אליינס מאכן א חוזק?! איז דען נישטא גענוג זאכן פון וואס צו רעדן מיט א מאמע און שוועסטערס? יעדע שמועס מוזט איר רעדן פון היכל הקודש און ווארטן מען זאל לאכן פון אייך?!


מיט א מאמע און שוועסטערס רעדט מען הוידל בוידל, מיט א מאמע און שוועסטערס רעדט מען פון די קינדער, און אז זיי בעטן חיזוק זאגט מען חיזוק וואס וועט זיי נישט קראצן אין זייער אויער, מען דערציילט מעשיות פון השגחה פרטית, מען זאגט עס אויף זייער שפראך. אויב די ווארט 'שכוח אייבערשטער' און די ווארט 'א מעשה פון תפילה' קראצט זיי אין אויער - זאגט מען 'א מעשה פון השגחה פרטית', 'א מעשה פון לויבן דעם אייבערשטן'; וואס פעלט אויס זיך מאכן צו שאנד און צו שפאט ביי די משפחה?!


אז מען האט א שוועסטער וואס האט אויך געטרינקען פון די אונגארישע וויין פון טאקיי, די רויטע טאקייער וויין - דעמאלט קען מען שמועסן אפן, אבער כל זמן די משפחה לאכט פון היכל הקודש - איז נאריש צו רעדן, מען טוט גארנישט אויף, מען ווערט א געשפעט.


איך האב געהאט א באבע א גרויסע צדיקת, רחל לאה טייטלבוים עליה השלום, וואס איז געווען אין אוישוויץ ביי די דייטשע רוצחים און האט איבערגעלעבט די קריג מיט ניסי ניסים. איר מעלה איז געווען, אויסער איר ערליכקייט איז זי געווען גאר א קלוגע; זעלטן צו געפינען א פרוי מיט אזויפיל חכמת נשים. זי פלעגט אונז שטענדיג דערציילן אז נאכן קריג האט זי גערעדט טאג און נאכט פון אמונה, נאר דאס האט איר געקענט האלטן ביים זינען; שטעלט זיך פאר א יונג ווייבל וואס האט קוים אנגעהויבן איר לעבן, האט פארלוירן אירע קינדער מיט איר מאן און געבליבן אליין, נאר אמונה, דאס האט איר געהאלטן. איין טאג הערט זי ווי אירע חבר'טעס רעדן שטילערהייט און זאגן: "רחל לאה איז נעבעך בארירט געווארן, זי רעדט טאג און נאכט פון משיח און פון באשעפער". מיין באבע האט דערציילט: "איך האב פון דעמאלט פארמאכט מיין מויל און גערעדט מיט אלעמען הוידל בוידל, אויב רעדן פון אמונה מיינט בארירט געווארן - רעד איך נישט"; מיט אונז האט זי גערעדט טאג און נאכט פון אמונה, אבער זי איז געווען אזוי קלוג צו קענען דערשמעקן וואס צו רעדן מיט יעדן איינעם, אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (תצוה, דף קפו:): "זַכָּאָה מַאן דְּמַלִּיל עַל אוּדְנִין דְּשָׁמְעִין", וואויל איז דער מענטש וואס רעדט צו אויערן וואס הערן אויס.


א גוט שבת.

#20 - די ווייב איז גערעכט
שלום בית, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת ויחי, ט"ו טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב דיך זייער ליב און איך וויל נאר דיין גוטס; איך בעט דיר זייער, טו אלעס אויף די וועלט אז דיין ווייב זאל זיין רואיג און צופרידן. דו האסט א טייערע ווייב, דו אליינס זאגסט אז זי איז טייער, נאר זי פאלט אריין אין א פארלוירנקייט וכו', דארפסטו טון אלעס איר צו בארואיגן און פרייליך מאכן, אז דיין שטוב זאל חס ושלום נישט צעפאלן.


ברודער ליבער, ווי קלוג מיר זענען נאר - איז דער רבי קלוגער פון אונז און מיר מוזן פאלגן מיט פארמאכטע אויגן. אז דער רבי זאגט א ווייב דארף מען געבן גערעכט, (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן רב) די ווייב איז אלץ גערעכט; מען קען נישט אויפווייזן אז זי איז נישט גערעכט, איז אך און וויי פאר א מאן וואס האלט זיך קלוגער פון רבי'ן און ער ווייזט אויף פאר די ווייב 'ביזט נישט גערעכט'; די גאנצע שטוב וועט צעפאלן און ער וועט יעדן קענען זאגן: "איך בין גערעכט"...


וואויל איז דעם וואס פאלגט דעם רבי'ן און געבט אכטונג מיט אלע כוחות אויף די כבוד פון די ווייב; וועט ער זוכה זיין צו די וועלט און יענע וועלט.

#19 - ווען די ווייב מיט די שווער און שוויגער זענען אויף מעסער שטעך
שלום בית, שווער און שוויגער, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך דארף א טובה, זאלסט רעדן מיט האברך ... מען דארף אים געבן צו פארשטיין ווי צו גיין צווישן די טראפן ווען די ווייב מיט די שווער און שוויגער זענען אויף מעסער שטעך; מיט אביסל שכל קען ער האבן א חיים טובים.


לערן אים אויס די שכל וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, דער סיפור וואס מוהרא"ש האט דערציילט פון דעם הייליגן צדיק רבי מרדכי'לע מנאדבורנא זכותו יגן עלינו, ווען זיין מאמע איז געקומען צו אים און גערעדט קעגן זיין ווייב - האט ער איר אויסגעהערט מיט דרך ארץ און געשאקלט מיטן קאפ, געוויזן אז ער שטימט צו צו אירע רייד און איר געגעבן גערעכט, און נאכדעם ווען זיין ווייב אזי געקומען רעדן צו אים קעגן זיין מאמע - האט ער איר געגעבן גערעכט.


זיינע עלטערן רעדן צו אים קעגן זיין ווייב, על כל פנים אזוי זאגט זי, און זי רעדט צו אים קעגן זיי, און עס איז א שאד די שטוב זאל צעפאלן; לערן אים ער זאל נישט טענה'ן מיט זיין ווייב, ער זאל אכטונג געבן אויף איר, און אז זי לאזט אים נישט רעדן צו זיינע עלטערן - זאל ער איר נישט אויפרעגן, נאר מיט חכמה טרעפן ווען צו רעדן און ווי צו רעדן מיט זיי, און ער מוז נישט דערציילן יעדע מאל ער רעדט מיט זיי.


א גרויסן יישר כח.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#18 - ס'איז נישט גוט נאכצוקוקן דעם מאן
שלום בית, שכל, הדרכות, עצות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויגש, ז' טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ...


איך האב ערהאלטן אייער לאנגע בריוו.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן א): "הַיֵּצֶר הָרָע מִתְלַבֵּשׁ עַצְמוֹ בְּמִצְווֹת", דער יצר הרע קומט צום מענטש, ער רעדט אים איין עס איז א מצוה, "וּמַטְעֶה אֶת הָאָדָם כְּאִלּוּ מְסִיתוֹ לַעֲשוֹת מִצְוָה", ער רעדט איין דעם מענטש מיט מצוות; ביי פרויען קומט ער זיי איינרעדן צו זיין פארנומען מיטן מאנ'ס עבודת השם, ביז ער צעשטערט די שלום בית, און די שכינה הקדושה גייט אוועק פון זיי רחמנא לצלן.


ווער האט אייך געבעטן צו האלטן חשבון ווען אייער מאן שטייט אויף? וואס קוקט איר אים נאך וואס ער טוט, וואו ער איז און אויב ער קומט צו די שיעורים? איך בעט אייך מיט רחמנות, גייט אוועק פון די משוגע'נע וועג, ווייל נישט נאר עס וועט נישט העלפן, נאר דאס וועט מאכן אייער מאן זאל דארפן אנהויבן מיט ליגנט, נאר איר אליינס וועט צוגרינד גיין.


נעמט זיך איין פליכט, פרייליך מאכן אייער מאן. אז ער שלאפט אריין אין טאג – זאלט איר זאגן: "שכוח אייבערשטער פאר מיין מאן", און אז ער גייט נישט דאווענען – איז דאס נישט אייער געשעפט.


איך ציטער וואס וועט דא זיין, איך האב אזויפיל געטון פאר ענקער שידוך און פאר ענקער לעבן, און יעצט הויבט זיך אן א פרישע געשעפט, איר הויבט אן מיט זיין רוחניות.


ווער ווייסט אויב דאס מאכט ער זאל נישט אויפשטיין פרי און גיין דאווענען, ער שפירט אז איר האט אים נישט אזוי ליב ווי אמאל און איר טראסט אים נישט.


אז איר ווילט האבן א מאן וואס שטייט אויף צייטליך, דאווענט מיט חיות און דינט דעם אייבערשטן – זאלט איר טון די איין זאך, מאכן זיכער ער זאל זיין פרייליך, איר זאלט נישט אויפהערן שמייכלען און גארנישט מער.


די אלע מענער וואס זענען מצליח – איז ווייל זיי האבן א ווייב וואס מאכט זיי פרייליך, א ווייב וואס האלט פון זיי; ווייל נאר דאס הויבט אויף א מענטש, ווען ער ווייסט 'מיין ווייב איז דא פאר מיר, זי קוקט מיך נישט נאך, זי געטרויעט מיר'.


נעמט אן מיינע ווערטער וואס איך שרייב אייך פון הארץ, וועט זיך אלעס טוישן צום גוטן.

#17 - וויפיל שעה א טאג ליידסטו אינדערהיים?
שלום בית, התחזקות, הפצה, סבלנות, בזיונות, חלישות הדעת, שכל, גט

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ח כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א איד איז געקומען צו א גדול בישראל אז ער וויל זיך גט'ן, ער ליידט פון זיין ווייב, ער וויל נישט מער ליידן; האט אים דער גדול געזאגט: "איך וויל זאלסט מיר ברענגען א פינקטליכער באריכט פון דיין סדר היום, וויפיל דו שלאפסט, וויפיל דו ארבעטסט, וויפיל דו לערנסט, ווי לאנג עס נעמט דיר צו עסן, און אפילו ווי לאנג דו זיצט אין בית הכסא; שרייב מיר אראפ אלעס פינקטליך". דער איד איז צוריק געקומען מיט א פינקטליכער באריכט אפגעשריבן, פרעגט אים דער גדול: "ווען דו שלאפסט ליידסטו פון דיין ווייב?" זאגט ער: "ווען איך שלאף - שלאף איך, איך לייד נישט", זאגט דער גדול: "האסטו שוין אכט שעה פונעם טאג וואס דו ליידסט נישט, נאכדעם ווען דו ארבעטסט רוב טאג ליידסטו פון איר? אויך נישט, דו ביסט דאך ביי די ארבעט, נאכדעם די איבריגע צייט וואס דו דאווענסט און דו לערנסט דיינע שיעורים - האסטו אויך נישט מיט איר, און אזוי ווייטער; קומט אויס א שעה א האלב אדער ווייניגער האסטו מיט איר, איז דער צרה נישט אזוי גרויס, איז וואס לוינט דיר זיך צו גט'ן? זיין פארוואגלט, נישט האבן קיין בעט, נישט קיין דירה און ליידן א גאנצן טאג צוליב די ביסל צייט?" ודברי פי חכם חן.


איך האב געהערט אן עצה פון א צדיק פון ברסלב אז דורך הפצה האט מען שלום בית. ווייל יעדן איינעם איז באשערט בזיונות און חלישות הדעת; אדער גייט מען הפצה און מען נעמט די חלישות הדעת ביי די הייזער, און מען כאפט די בזיונות אין שול ביי הפצה - האט מען שוין באקומען דאס באשערטע; וועט די ווייב אפווארטן מיט א שמייכל, און אז מען האט נאכנישט געהאט די חלישות הדעת - קומט מען אהיים און דעמאלט הייבט זיך אלעס אן.


זאלסטו יעדן טאג עוסק זיין אין הפצה, וועט דיר זיין גרינגער אין שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן שבת.

#16 - ווי אזוי צו נעמען וואקאציע
שלום בית, שכל, וואקאציע

בעזרת ה' יתברך - ב' פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האף דו האטס פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט וועגן פארן אויף וואקאציע, א שאד די געלט, א שאד די מי – ווען מען קען מאכן וואקאציע אין שטוב; נאר פאר איין זאך לוינט צו פארן וואקאציע – צו זען אז דער אוצר איז אין שטוב, דער אוצר איז אונטערן פריפעטשיק.


איך וויל דיר לערנען וואקאציע; ווען דו קומסט אהיים נאך א טאג שווערע ארבעט – זאלסטו אנטפאנגען דיין ווייב מיט א גרויסע שמייכל, און מיט חכמה זאלסטו דערגיין וואס איז די מצב, ווי פעלט אויס שנעלע הילף. נעם צוזאם די שטוב, טראג ארויס די מיסט, נעם צוזאם די שפילצייג, געב צו עסן פאר די קינדער, באד זיי אפ, ליין מיט זיי קריאת שמע און לייג זיי שלאפן, דאס אלעס דארף נישט נעמען לאנג. נאכדעם זאלסטו זיך אוועקזעצן שמועסן מיט דיין ווייב, הער אויס ווי איר טאג איז געווען, דערצייל איר עפעס אינטערעסאנט, געב גוטע ווערטער – ויקרא שמו 'וואקאציע'.


קענסט אויך גיין א שפאציר און איינקויפן אן אייסעס, אייסקריעם, פאפקארן – און זיך שפארן דאס צעטיילן די קינדער, זיך שפארן פארן, פליען, גיין און קומען, זיך קריגן.


איך זאג דיר אן ליצנות, א שאד די געלט, א שאד די מי. נעם יעדן טאג וואקאציע

#15 - מער אמונה, ברענגט מער רחמנות און מער פרנסה
אמונה, סבלנות, פרנסה, מדות טובות, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תולדות, ג' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער חבר ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ווי מער מען נעמט אריין אין זיך אמונה, מען חזר'ט טאג און נאכט די אמונה אז עס איז נישטא גארנישט אויסערן באשעפער – אלץ מער קען מען יעדן איינעם ליידן, מען קען מיט יעדן איינעם לעבן.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א' סימן נו, אות ו): "וכל מה שמתרבה הדעת, מתרבה הרחמנות והשלום", ווי מער מען ווייסט פונעם אייבערשטן – אלץ מער רחמנות האט מען אויף יעדן איינעם, און מען קען זיך מיט אלעמען אויסקומען; אזוי ווי עס שטייט (ישעיה יא, ו) ווען משיח וועט קומען: "וְגָר זְאֵב עִם כֶּבֶשׂ וְגוֹ', אפילו צוויי פארקערטע נאטורן וועלן לעבן אינאיינעם; ווייל משיח וועט אריינברענגען אזא שכל אין די וועלט, צו וויסן אז אלעס איז אייבערשטער.


אויך, ווי מער מען נעמט אריין אמונה – אלץ מער פרנסה האט מען. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "כי פרנסה בנקל תולה בדעת", גרינג פרנסה קומט פון דעת, פון וויסן אז אלעס איז דער אייבערשטער און גארנישט אויף די וועלט פאסירט פון זיך אליין, אלעס איז פון אים, און אז מען האט נישט קיין דעת, מען לעבט אָן אמונה – דארף מען שווער ארבעטן. אזוי ווי דער זוהר זאגט (פרשת בשלח, סג.) אויפן פסוק (במדבר יא, ח): "'שָׁטוּ הָעָם וְלָקְטוּ', בִּשְׁטוּתָא", דאס מוטשען זיך איז פון 'שטותא', פון פארגעסן פונעם אייבערשטן.


אשרינו מה טוב חלקינו טויזנט מאל אז מיר האבן אזא רבי וואס לערנט אונז אמונה, ער לערנט אונז צו וויסן אז אלעס איז דער אייבערשטער, און נאר צו אים דארף מען זיך ווענדן.

#14 - רעד מיט דיין ווייב אירע זאכן
שלום בית, חסידות ברסלב, אומאן, שכל, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת האזינו ב', ד' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב זאגט דיר זאלסט אונטערשרייבן אז דו פארסט מער נישט קיין אומאן אויף ראש השנה, ווייל זי שפירט אז זי איז נישט אזוי חשוב ביי דיר, דו האלסט דעם רבי'ן חשוב'ער ווי איר – זאלסטו איר אודאי אונטערשרייבן אז דו פארסט נישט קיין אומאן, אבי עס זאל זיין שלום, און דו זאלסט איר האלטן זייער טייער, זאלסט איר געבן נאר גוטע ווערטער און זיך זארגן פאר איר אז זי זאל זיך שפירן די נענסטע צו דיר.


א אינגערמאן האט מיר דערציילט, נאך די חתונה האט ער אזוי סאך גערעדט צו זיין ווייב פון אלוקית ביז זיין ווייב פרעגט אים איין טאג: "וועם דארפסטו מער, מיך אדער אלוקית?" האט ער געזאגט: "אודאי אלוקית"; דער איד זאגט מיר: "עד היום לייד איך פון דעם..." ער האט נישט געכאפט דעם לימוד וואס דער רבי לערנט אונז, ער האט נישט געהאט מוהרא"ש זאל אים עפענען די אויגן ווי אזוי צו לעבן מיט די ווייב. מוהרא"ש לערנט אונז, מיט א ווייב רעדט מען אירע זאכן, מען לאזט זיך אראפ, מען רעדט פון קליידער, פון איינקויפן, פון שיך און שטרומפ, וואס זענען די זעלבע קאליר וכו' וכו' און מען ווארפט אמאל אריין ברעקלעך אמונה, מעשיות פון השגחה. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כג:) עס איז געווען א צדיק רבי יונה, ווען מען האט געדארפט אין שטוב עסן האט ער געזאגט פאר זיין ווייב אז ער האט גייט איינקויפן, און למעשה איז ער געגאנגען התבודדות; ער האט זיך באהאלטן אין א טיפע טאל און דארט האט ער זיך גוט אויסגעוויינט צום אייבערשטן, און שפעטער איז ער צוריק געקומען, האט ער מיט איר גערעדט איר שפראך, נישט פון אלוקית, נישט העכער פון איר דרגא; ער האט גערעדט די ביזנעס שפראך, אז ער זעט אז די פרייז גייט פאלן, טראכט ער ענדערש זאל מען איינקויפן מארגן.


שרייב אונטער פאר דיין ווייב. איך געדענק ביי מוהרא"ש אזא מעשה, איך בין געווען אין צימער ווען איינער פון אנשי שלומינו איז געקומען וויינען צו מוהרא"ש נאך ראש השנה אז זיין ווייב האט זיך אפגעשיידט פון אים, זי וויל מער נישט לעבן מיט אים - ביז ער זאגט צו אז ער פארט מער נישט קיין אומאן, זי פארלאנגט ער זאל אונטער שרייבן אז ער גייט מער נישט פארן קיין אומאן.


מוהרא"ש האט אים געזאגט: "אודאי זאלסטו אזוי טון, זאג איר צו אז דו פארסט מער נישט קיין אומאן"; מוהרא"ש האט אים געזאגט: "ווען דו זאגסט צו - זאלסטו טראכטן, דו זאגסט צו דו פארסט מער נישט, פינטל". אזוי ווי יעקב אבינו האט געזאגט פאר זיין טאטע יצחק (בראשית כז, יט): "אָנֹכִי עֵשָׂו בְּכֹרֶךָ", זאגן די הייליגע חכמים (תנחומא הישן, ט; הובא ברש"י) ער האט געזאגט "אָנֹכִי", איך בין, פינטל, איך בין ווער איך בין, "עֵשָׂו בְּכֹרֶךָ", עשיו איז דיין בכור. מוהרא"ש זאגט אים: "דו טראכט, איך זאג צו איך פאר נישט מער", פינטל, וואו? צו די לבנה, און מוהרא"ש זאגט אים: "זאלסט טאקע מער נישט פארן צו די לבנה, קיין אומאן אויף ראש השנה פאר איך יעדע יאר"; מוהרא"ש האט געשמייכלט, און ברוך השם יענער אינגערמאן איז צוריק מיט זיין ווייב און ער פארט יעדעס יאר קיין ראש השנה, מיט דעם וואס ער האט צוגעזאגט.


מען דארף טון אלעס אויף דער וועלט עס זאל זיין שלום אין שטוב, און אז די ווייב איז אנגעגעסן אויף ברסלב, זי שפירט אז דו דארפסט איר נישט און זי זאגט אז ברסלב איז שולדיג אין דעם - זאלסטו איר איבערבעטן און טון אלעס אויף דער וועלט אז זי זאל דאס נישט שפירן, זי זאל שפירן אז זי איז נומער איינס ביי דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#13 - א שניר מיט א שוויגער פארטראגן זיך נישט
חיזוק פאר פרויען, שווער און שוויגער, שכל, עצות

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן, א שניר מיט א שוויגער פארטראגן זיך נישט, א שוויגער האט פיינט איר שניר. מוהרא"ש זאגט, די שוויגער איז מקנא איר שניר פון נארישע קנאה, זי טראכט 'איך האב זיך געפלאגט אלע יארן מיט מיין זון און יעצט קומט די שניר און נעמט אים אוועק', (נישט אלע זענען אזוי, אבער זייער אסאך טראכטן אזוי).


ווערט נישט צעפאלן אז אייער שוויגער מאכט אייך אוועק, מישט זיך אריין אין אייער לעבן און רעדט צו אייער זון קעגן אייך; א שוויגער האט פיינט א שניר, עד כדי כך, די הייליגע חכמים דערציילן (שבת כו.) עס איז געווען א שוויגער וואס האט אזוי שטארק פיינט געהאט איר שניר, זי האט געזאגט פאר איר שניר: "איך האב דיר געקויפט א גוטע שעמעקעדיגע בשמים, גיי שמיר זיך אן מיט דעם", נאכדעם ווען זי האט געצינדן די שבת ליכט - "אינפח בה נורא ואכלתה" האט זי זיך פארברענט, די בשמים האט געהאט אין זיך אויסגעמישט א פלאמעדיגע זאך וואס מאכט אויפפלאמען; זעט מען פון דעם ווי ווייט די פיינטשאפט גייט.


מיט דעם אלעם, מיט די עצות פון רבי'ן - קען מען לעבן א חיים טובים. איר זאלט זאגן אלץ פאר אייער מאן גוטע ווערטער אויף זיין מאמע, און אויך זאלט איר זאגן פאר די שוויגער ווי שטארק איר האט זי ליב - וועט זיין שלום. ווייל שלמה המלך זאגט (משלי כז, יט): "כַּמַּיִם הַפָּנִים לַפָּנִים, כֵּן לֵב הָאָדָם לָאָדָם", אזוי ווי ווען מען קוקט אין וואסער זעט מען זיך - ווען מען שמייכלט זעט מען א שמייכל און ווען מען איז זויער זעט מען א זויערע בילד; אזוי איז א מענטש צום חבר - ווען מען שמייכלט שמייכלט יענער צוריק, און ווען מען איז שלעכט, איז יענער שלעכט צוריק צו דיר; געדענקט, די גאנצע לעבן איז אזוי ווי א 'שפיגעלע', אויב מען שמייכלט צו א 'שפיגל', זעט מען ווי איינער שמייכלט צוריק און אויב מען ווייזט א זויערע פנים צום 'שפיגל' - זעט מען א זויערע פנים.


אז איר וועט נאר געבן גוטע ווערטער, איר וועט זיך שטענדיג באדאנקען - וועט זי זיך בייגן, זי וועט טוישן איר צוגאנג צו ענק.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#12 - א יונגער בחור מיט אזויפיל שכל
בחור, עבודת השם, משניות, שכל

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האסט מיר אזוי מחי' געווען מיט דיין בריוו, איך האב אזוי הנאה צו הערן פון א יונגער בחור מיט אזויפיל שכל; דו לערנסט ח"י פרקים משניות יעדן טאג און דו האסט יעצט מסיים געווען די איין און צוואנציגסטע מאל ששה סדרי משנה. אויך מיט דעם וואס דו שרייבסט אז דו גייסט יעדן טאג שפאצירן מיטן אייבערשטן, דו שמועסט אויס דיין הארץ מיט אים.


גיי אן מיט דיין עבודת השם, דו וועסט אויסוואקסן א גרויסער צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#11 - געווינען די לאטערי, וועט מיר מאכן פרייליך?
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, אמונה, פרנסה, תכלית, שכל, ראש ישיבה, דמיונות, לאטערי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן כה): "כִּי צָרִיךְ כָּל אָדָם לְהוֹצִיא אֶת עַצְמוֹ מֵהַמְדַמֶּה וְלַעֲלוֹת אֶל הַשֵּׂכֶל", א מענטש דארף ארויסגיין פון זיינע דמיונות און באקומען שכל; וואס איז דאס שכל און וואס איז דאס דמיונות? אלעס וואס האט מיט'ן אייבערשטן - דאס איז שכל; א מענטש טראכט: 'דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז מהוה די גאנצע בריאה, דער אייבערשטער האט מיך ליב, ער ווארט איך זאל אנטון תפילין, ער ווארט איך זאל רעדן צו אים' - דאס איז שכל; אנדערע זאכן וואס מען טראכט און מען רעדט, 'אויב דער וועט געווינען - וועט זיין גוט און אויב יענער וועט געווינען וועט זיין נישט גוט' - דאס איז אלעס כח המדמה, און אז מען טראכט: 'אויב איך וועל געווינען די לאטערי וועל איך זיין פרייליך' - דאס איז אלעס דמיון.


ווי אזוי גייט מען ארויס פון כח המדמה? דורך תפילה והתבודדות; אז מען באנוצט זיך מיט די עצה פון משיח, וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט - מען זאל זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, מָשִׁיחַ איז דער לשון פון מֵסִיחַ אִלְּמִים, משיח וועט מאכן אלע שטומע זאלן שמועסן; וואס מיינט שטום? אז מען רעדט צו יעדן איינעם און פון יעדן איינעם - אויסער צום אייבערשטן און פונעם אייבערשטן.


אז מען גייט יעדן טאג אביסל רעדן מיט'ן אייבערשטן, מען דערציילט דעם אייבערשטן אלעס וואס מען טוט, אלעס וואס מען טראכט, ווי שטארק איך בין פארנארט; איך מיין אז איך גיי לעבן פאר אייביג, איך מיין אז איך האב, איך מאך און טו, איך פארגעס אז איך בין גארנישט און איך וועל נאך אביסל דארפן אוועקגיין פון די וועלט און איבערלאזן מיין האב און גוטס פאר מענטשן וואס איך קען נישט, מען בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען גיין דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל היינט עפענען א חומש, א משניות; איך זאל זיך מיט קיינעם נישט קריגן" - דאס איז שכל.


היינט נאכט וועל איך געבן די וועכנטליכע שיעור אפילו איך בין זייער איבערגעשטרענגט, איך היס נאך זייער שטארק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - פארדינט פוינטס, און פארלוירן איבער הונדערט טויזנט דאלער
סבלנות, חובות, שכל, פארנארן, קרעדיט קארד

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך קען נאכנישט קומען צו זיך פון וואס דו האסט מיר דערציילט, ווי דו האסט זיך אזוי באנארישט; האסט געגעבן דיין קרעדיט קארד פאר דיין בעל הבית, ער זאל איינקויפן זיינע סחורה און באצאלן סוף חודש - פאר נארישע פוינטס, און יעצט האט ער דיר אזוי אנגעזעצט, דו זיצט מיט קרוב צו הונדערט טויזנט דאלער אינדרויסן, און ער זאגט דיר: "אין לי לשלם!"


ווי קען זיין נאכן לערנען אין ישיבה אזויפיל יאר און הערן הונדערטער דרשות פון דעם, אז מען זאל נישט טראסטן קיינעם, מען זאל נישט פארבארגן די קרעדיט קארדס אפילו פאר דעם באגלייבסטער מענטש – האסטו אזא נארישקייט געטון?!


יעצט דארפסטו רחמי שמים דו זאלסט צוריק זען די געלט; חוץ פון וואס עס קאסט דיר יעדע חודש אזויפיל געלט נאר צו באצאלן די פראצענט.


איך האב פאר דיר אן עצה ווי אזוי דו זאלסט צוריק זען דיין געלט. בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג, און אפאר מאל א טאג, בנוסף לזה זאלסטו רעדן צו דיין בעל הבית יעדן טאג שיינערהייט, זאלסט זיך נישט קריגן מיט אים, ווייל בדרך כלל ווען מען פארבארגט געלט – זוכט דער לוה מען זאל שרייען אויף אים, אזוי שפירט ער זיך בעסער נישט צו באצאלן, מיט'ן טענה: "האסט געשריגן! האסט מיך פארשעמט וכו'!" רעד צו אים טאג טעגליך ער זאל אנהויבן באצאלן שטייטליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט ארויסגיין פון דיינע חובות; מיט תפילה און סבלנות וועסטו זען ניסים.

#9 - אביסל שכל ווי אזוי צו גיין צווישן די טראפן
שלום בית, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שלח, כ"ב סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב סטראשעט דיר, זי גייט נישט וכו' - זאלסטו איר איבערבעטן און איר געבן גערעכט, אזוי וועט זי גיין וכו'; טו אלעס אין די וועלט אז דיין ווייב זאל זיין מיט דיר וכו'.


מען דארף בעטן דעם אייבערשטן ביי די ברכה פון אתה חונן לאדם דעת אז מען זאל באקומען אביסל שכל און וויסן ווי אזוי צו קענען גיין צווישן די טראפן; נישט אלעס וואס די ווייב זאגט דארף מען טון, אבער מיט שכל דארף מען פארשטיין אז מען דארף זיך מיט איר נישט טענה'ען; מען געבט איר גערעכט און מען טוט וואס מען האט צו טון.


מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן ווי אזוי צו קענען אריבערגיין די וועלט אן זיך קריגן און אן ווערן גענארט פון די וועלט. דער רבי האט אונז געלערנט א וויכטיגע זאך; נישט געווען א שיעור וואס מוהרא"ש זאל דאס נישט איבער'חזר'ן פאר אונז, דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מִמֶּנִּי, שֶׁלֹא יַטְעֶה אֶתְכֶם הָעוֹלָם", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר, די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן; עס קומט די מינוט וואס מען רופט צוריק דעם מענטש, מען נעמט דעם מענטש מען לייגט אים אריין אין א גריבל און מען באדעקט אים מיט ערד, די משפחה גייט אהיים און מען בארואיגט זיך, די ווייב האט חתונה מיט א צווייטן, די קינדער הויבן אן לעבן ווייטער זייער לעבן און קיינעם אין די וועלט פאלט נישט ביי וואס די נשמה הויבט יעצט אן אריבערצוגיין, וואס פאר א שרעקליכע פיין און ליידן זי גייט אריבער; מען נעמט אפיר דעם מענטש, דארט איז נישט אינטערעסאנט ווער איז דער ממלא מקום וכו', דארט איז נישט אינטערעסאנט ווער האט מער מענטשן, ווער איז דער חד בדרא, דארט איז אינטערעסאנט נאר די פרקים משניות און דפים גמרא, דארט איז חשוב יעדע ווארט וואס מען האט גערעדט צום אייבערשטן, דארט איז חשוב דער וואס האט ליב געהאט א צווייטן איד, גערעדט שיין צו א צווייטן, ווער עס האט מחנך געווען זיין שטוב מיט שלום, מיט תורה און מיט קדושה.


איך וועל דיר נישט ענטפערן אויף דיינע אנדערע פראגעס, ווייל וואס האט דאס מיט דיר און וואס האט דאס מיט מיר? עס איז מיר נישט אינטערעסאנט צו רעדן פון דעם און פון יענעם; איך בין זייער פארנומען, איך האב קוים צייט צו ליינען בריוו, ווער רעדט נאך פון ענטפערן; איך האב דיר נאר געענטפערט ווייל ביי מוהרא"ש איז געווען דער ענין פון שלום בית פאר אלעס, און אז דו שרייבסט מיר דיין ווייב וויל נישט גיין וכו', זי וויל נישט האבן מיט דיר וכו', זי סטראשעט דיר וכו' - זאלסטו חס ושלום נישט מאכן קיין עסק אין שטוב פון די זאך.


געדענק: "מיט א ווייב קריגט מען זיך נישט!" די ווערטער קלינגען מיר אין די אויערן, די ווערטער האב איך געהערט ביי מוהרא"ש הונדערטער מאל: "מיט א ווייב קריגט מען זיך נישט", "מיט א ווייב טענה'עט מען נישט", "מיט א ווייב גייט מען נישט אין ויכוחים".


איך האף דו וועסט ארויסנעמען פונעם בריוו רמזים ווי אזוי צו קענען גיין צווישן די טראפן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#8 - מיט תפילה באקומט מען שכל ווי אזוי צו האנדלען אין שטוב
תפילות אויף אידיש, שלום בית, שכל, הדרכות, ל"ג בעומר, מירון

בעזרת ה' יתברך


יום ד' בהר, י"ז אייר, ל"ב לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ...


ווען דו ביסט געווען ביי מיר מיט דיין ווייב און געבעטן אן עצה וכו' האב איך דיר געזאגט איך וועל רעדן מיט דיר פריוואט, למעשה בין איך אוועק געפארן קיין ארץ ישראל, יעצט בין איך אין מירון, איך ווייס נישט ווען עס וועט אויסקומען צו רעדן, וועל איך דיר קודם שרייבן ברמיזה, ווען עס וועט אויסקומען צו רעדן פנים בפנים – וועלן מיר רעדן.


די זאך איז אזוי, אז די ווייב שפירט ווי איר מאן לויפט איר נאך – וועט זי זיך אוועקציען, ווי נאר די ווייב באקומט די הרגשה אז איר מאן לויפט איר נישט נאך, איר מאן איז איר מכבד, ער זארגט פאר איר, ער העלפט איר און רעדט שיין צו איר – וועט זי טון רצון בעלה; דאס איז בדוק ומנוסה.


דער פראבלעם איז אז נישט יעדער כאפט דאס, אדער כאפט מען יא וואס מען האט צו טון – אבער מען האט נישט כח און סבלנות דאס צו טון, דאס אויסצואווארטן; דארף מען טון די עצה וואס דער רבי האט אונז געגעבן, זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, אים בעטן אויף די פשוט'ע שפראך: "רבונו של עולם, העלף מיר, געב מיר שכל איך זאל וויסן וואס מיינט מכבד זיין - דאס צו טון, און וואס מיינט נאכלויפן – איך זאל דאס נישט טון; ווי אזוי טוט מען, וואס טוט מען, וויפיל טוט מען וכו' וכו'", מען דארף בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, איך וויל לעבן מיט מיין ווייב א געזונטע לעבן, איך וויל לעבן מיט איר, נישט איר באצווינגען, ווי אזוי טוט מען דאס?"


מיט תפילה באקומט מען שכל. מוהרא"ש זאגט, "שכל" איז די ראשי תיבות פונעם פסוק (איכה ב, יט): "שִׁ'פְכִי כַ'מַּיִם לִ'בֵּךְ", גיס זיך אויס דאס הארץ פאר'ן באשעפער; דאס איז שכל, תפילה והתבודדות געבט שכל, מען ווייסט וואס מיינט 'יענעם ליב האבן', און וואס איז 'זיך אליינס ליב האבן'; א ווייב קויפט נישט אפ דאס זאגן מען האט איר ליב – ווען די געפילן זאגן 'האסט זיך אליינס ליב וכו''.


איך וועל רעדן מיט דיר פנים בפנים.


דערווייל זיי זיך קובע שיעורים אין מקרא, משנה, גמרא און מדרש. אויך זאלסטו גיין אין פעלד יעדן איינציגסטן טאג; שריי צום אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר.


איך מוז מקצר זיין, איך הער מען קען גיין צו די מערה, איך לויף ארויף.

#7 - עס איז געווען כדאי די גאנצע התקרבות נאר כדי צו הערן דעם בריוו
דרשות, בית המדרש, בריוו, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד דער חשוב'ער גבאי ... נרו יאיר, בני ברק


איך באקום יעדן טאג בריוו פון פרישע מקורבים; איינער שרייבט מיר: "פרשת שמות האב איך זוכה געווען צו זיין ביי שלש סעודות אין בית המדרש אין בני ברק, עס איז געווען זייער שיין; דער גבאי נרו יאיר האט פארגעלערנט גאר א שטארקע בריוו, אין עצתו אמונה חלק ב' מכתב קז, וועגן די ענין פון שלום בית, אז נאכלויפן די ווייב הייסט נישט געבן ליבשאפט, נאר נעמען ליבשאפט; זייער א יסודות'דיגע בריוו. יענער שרייבט: 'עס איז געווען כדאי די גאנצע התקרבות נאר כדי צו הערן דעם בריוו; אזא שכל וואס איז נישטא אין קיין שום אנדערע פלאץ אויף די וועלט'".


איך שיק דיר א בריוו פאר האברך ... נרו יאיר, געב אים איבער די בריוו און זאג אים פערזענליך א גרויסן יישר כח פאר'ן בארגן די ספר תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - מאכן פשוטע שמחות, אבער מיט שכל
שטעטל, אידיש געלט, שכל, שמחות

בעזרת ה' יתברך


ה' פרשת שמות, כ' טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך וויל אייך בעטן, היות איר העלפט זייער געטריי דא אין וויליאמסבורג אלע שמחות פון אנשי שלומינו מיטן צושטעלן די סעודה בחנם, דורך צאמנעמען אלע משפחות, יעדער מאכט עפעס; עס איז אזוי געשמאק, אזוי בא'טעמ'ט. וויל איך אייך בעטן, אפשר קענט איר העלפן אוועקשטעלן אין שטעטל, אין קרית ברסלב - אזא סארט זאך; די משפחות זאלן דארט העלפן מיט די סעודה ביי שמחות, בר מצוה'ס וכדומה.


מען דארף עס אוועקשטעלן מיט שטארקע תקנות; פון איין זייט זאל עס זיין פשוט, נישט איבערגעטריבן, מען קען נישט מאכן טייער; פון די אנדערע זייט זאל עס נישט זיין קיין חוזק, מען קען נישט געבן אלטע דענישעס וואס מען האט שוין צוריק געלייגט אין פריזער צען מאל.


שטעלט אוועק א פרוי וואס זי זאל דאס פירן מיט שכל און פארשטאנד; א פרוי וואס קען בעטן אנדערע, אויך זאל זי פארשטיין אז ווען א משפחה זאגט זיך אפ זאל מען נישט מאכן אן עסק וכו', א פרוי וואס וועט פארשטיין אנדערע, זוכן נאר דאס גוטס ביי אנדערע.


וואויל איז דעם וואס טוט חסד מיט אנדערע און וואויל איז די וואס זענען משמש דעם רבי'ן.

#5 - פארוואס גיין אנגעטון פראסט? איך האב דיר אנגעקוקט מער פארשטענדליך
צניעות, קדושה, שלום בית, שטעטל, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויחי, י"ב טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


עס טוט מיר וויי צו הערן אז דיין ווייב גייט אנגעטון פראסט; זייט די חתונה האט זי זיך אינגאנצן געטוישט, עס זעט מיר אויס ווי דו שלעפסט איר אראפ, דו מאכסט חוזק פון גיין אנגעטון איידל. אלס מיידל האט זי זיך אנגעטון זייער שיין, זי האט געהאט חן, יעצט זעט זי אויס חלשות, השם ישמרינו.


עס באדערט מיר; זי האט מיר שטענדיג געבעטן אז זי דארף אן ערליכער בחור וואס וועט זיך פירן ערליך, אלעס טון אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט. זי זעט אויס אינגאנצן אנדערש, זי זעט נישט אויס פרייליך, איך האב מורא דו געוועלטיגסט אויף איר, זי האט מורא פון דיר, דו מאכסט חוזק; זי וויל נישט זיין קיין חוזק אין דיינע אויגן.


איך האב געמיינט אז דו ביסט מער דערוואקסן, איך האב דיר אנגעקוקט מער פארשטענדליך, מען קען דאך האבן א זיס לעבן מיט'ן אייבערשטן; פארוואס נאכמאכן דעם גוי? פארוואס גיין אנגעטון פראסט? פארוואס גיין אנגעטון קורץ, אויסגעשניטן און געפאסט אויפ'ן קערפער?! עס איז דאך עקלדיג און גרויליג! עס איז אפילו נישט קיין נסיון צו קוקן אויף אזא איינעם, וואס האסטו פיינט איידלקייט און שיינקייט?! איידל און שיין - דאס האט חן.


אויך טוט מיר וויי אז דו מאכסט א צאמקום פון אפאר קאפלס, מען שפילט מענער און פרויען אינאיינעם. דאס איז שוין חוצפה! דו קומסט אין שטעטל וואס קאסט מיר בלוט און שווייס, פיר און צוואנציג שעה א טאג גייט מיר אוועק פאר'ן שטעטל, אויפצושטעלן א שטאט פאר אונזערע דורות, א פלאץ פון קדושה וטהרה, א פלאץ וואו מען לעבט מיט'ן אייבערשטן, א פלאץ פון איידלקייט - מאכסטו אזעלכע זאכן? פארוואס זאלסטו דאס טון צו מיר?!


איך בין געווען אין ארץ ישראל ווען איך האב דאס געהערט, איך בין אזוי צעבראכן געווארן פון דעם; דאס האסטו געלערנט ביי מיר? דיין ווייב איז דיר נישט אינטערעסאנט? נאר ווען די חברים מיט זייערע ווייבער זענען דארט?!


איך בעט דיר זייער, דריי אויס דעם רעדל און הייב אן פארן די גוטע וועג; פארברענג מיט דיין ווייב, מאך איר פרייליך. אלעס קענסטו טון מיט איר אליינס אן קיין חברים, אן קיין בילדער, אן קיין אינסטעגראם וכו', און מאך נישט קיין מסיבות פון קאפלס. עס איז עקלדיג, גרויליג, ברעכאכץ; ווילסט שפילן? שפיל מיט איר; ווילסט עסן, גרילן, טשילן, שיפלען, בייקן, הייקן - מיט איר אליינס, און דיין אזויגערופענער חבר - לאז אים פארברענגען מיט זיין ווייב, מיש נישט קיין יוצרות.


 

#4 - די ריכטיגע פארשטאנד צו וויסן וואס צו רעדן און צו וועמען צו רעדן
חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, רעדן, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


די חשוב'ע תלמידה פון בית פיגא ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייערע עלטערן ווילן אייך געבן מעדעצין צוליב דעם וואס איר ווילט אזוי שטארק חתונה האבן – זאלט איר אויפהערן מוטשען פאר א שידוך, ווייל מען וועט אייך נאך ארויפלייגן אויף מעדעצין; אנשטאט מוטשען אייערע עלטערן זאלט איר צוריק גיין צום אייבערשטן, אים קענט איר בעטן און מוטשען.


איר דערמאנט מיך א מעשה, מיין באבע עליה השלום, מיין מאמע'ס מאמע, זי איז געווען א גרויסע צדיקת און זייער א קלוגע, האט זי דערציילט אז נאכן קריג איז זי געווען אזוי זיכער אז משיח קומט שוין אט אט אז זי האט גערעדט מיט יעדן איינעם נאר פון משיח, איין טאג הערט זי ווי מען רעדט אונטער איר רוקן אז זי איז משוגע געווארן, ווייל זי רעדט צופיל פון משיח, האט זי דעמאלט אויפגעהערט צו רעדן; זי איז געווען גענוג קלוג צו וויסן פון וואס צו רעדן און מיט וועם צו רעדן.


דאס זעלבע וואונטש איך אייך, איר זאלט האבן די ריכטיגע פארשטאנד צו וויסן וואס צו רעדן און צו וועמען צו רעדן. רעדט צום אייבערשטן, דער אייבערשטער זעט אייער צעבראכן הארץ, אייער ווילן, ווי שטארק איר ווילט זיין גוט, איר ווילט חתונה האבן צו ווערן גאנץ, צו אנהייבן לעבן.


אויך בעט איך אייך זייער, פרובירט מיט אלע אייערע כוחות צו זיין פרייליך; עס איז טאקע שווערער – יעצט ווען מען ווארט אויף א שידוך – צו זיין פרייליך, אבער אז דער רבי זאגט מען זאל זיין פרייליך – דארף זיין א וועג אויך יעצט צו זיין פרייליך.

#3 - בארעכנט אייך וואס איר ווילט אין לעבן
קדושה, שידוכים, סמארטפאון, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ה' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה אז איר זענט אפן מיט מיר, איר דערציילט מיר אינעם בריוו איז איר האט א באהאלטענע אייפאון און אז איר האט אראפגענומען די פילטער; זייער גוט צו זיין אפן, אזוי קען איך מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף אייך פרובירן צו העלפן און בעטן פאר אייך.


איין זאך וויל איך אייך פרעגן, זאגט מיר דעם אמת, נאך אביסל זענט איר אין די יארן פון ווערן א כלה, וואס פאר א חתן ווילט איר? א בחור וואס האט באהאלטענערהייט א טעלעפאן און קוקט אויף אלע עקלדיגע גוי'טעס? א בחור וואס ווייקט זיך אין שמוץ? א בחור וואס וועט זיין גאנץ לעבן אייך אויסשפילן? ער וועט זיך מאכן כאילו ער דארף אייך און באמת וועט ער נעמען זיין הנאה פון קוקן עבירות? אדער איר דארפט א ריינער בחור וואס היט די אויגן, ער וועט נאר קוקן אויף אייך, ער וועט נאר אייך דארפן, נאר אייך וועלן און נאר אייך ליב האבן?


וויסן זאלט איר, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ב.): "אֵין מְזַוְּגִין לוֹ לְאָדָם אִשָׁה אֶלָּא לְפִי מַעֲשָׂיו", מען ברענגט א זיווג לויט די מעשים פונעם מענטש; אז איר וועט זיך מתגבר זיין אויף די נסיון, איר וועט אפלאזן די נארישע זאכן, וועט אייער מאן אויך נישט קוקן די זאכן, און אז נישט וועט די לעבן זיין זייער נישט גוט.


איך גיי נישט זאגן פאר קיינעם אייער עבר, איך האף איר וועט זיך בארעכענען און שוין אפלאזן די נישט גוטע חבר'טעס און זיך חבר'ן מיט גוטע מיידלעך; גלייבט מיר, איך מיין נאר אייער גוטס, נאר איר וועט בענעפיטירן אז איר וועט זיך היטן פון נישט גוטע חבר'טעס.


איך וועל אייך אויסקלויבן א גוטער בחור וואס וועט אייך זיין געטריי אייער גאנץ לעבן.


שרייבט מיר אייערע סיומים פון תהילים, שרייבט מיר אז איר גייט אפלאזן די נישט גוטע חבר'טעס; איר זענט א גאר גוטע מיידל, בלייבט שטארק.

#2 - פאלשע צירונגען מיט אן עכטע חתן
אידיש געלט, חובות, חתונה, שכל, שמחות, חתן, כלה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חקת, ח' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערע טאכטער הכלה ... תחי'


זאלסט נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אז דו האסט זוכה געווען צו זיין א כלה. האסט באקומען זייער א חשוב'ער חתן; דיין חתן לערנט ביי אונז אין ישיבה שוין פינף יאר, פון זיין בר מצוה, ער לערנט פלייסיג אלע זיינע יארן און פירט זיך מיט יראת שמים, דאס דארף זיין דיין גאנצע שמחה.


איך זע דו האסט באקומען א רינגל פון דיינע מחותנים מיט א פאלשע דיימאנט שטיין, אויך א ברעיסלעט מיט פאלשע שטיינער, אבער דיין חתן איז נישט פאלש; דו האסט פאלשע צירונגען מיט אן עכטע חתן. ביי אנדערע איז דא עכטע צירונגען מיט א פאלשער חתן, א געמאכטער, א געפאפטער; מען דארף פרייליך מאכן די כלה מיט טייערע צירונגען. מען לערנט נישט מיט מיידלעך וואס דער לעבן איז, זיי וויל נישט חתונה האבן; די איינציגסטע זאך וואס מאכט זיי חתונה האבן איז אז זיי ווילן נישט בלייבן אליינס, אויך ווילן זיי צירונגען וכדומה.


דו האסט געלערנט אלע יארן אין בית פיגא, דו ווייסט וואס לעבן איז, ווי שיין דער לעבן איז אז מען לעבט ווי אזוי דער אייבערשטער וויל, ווי שיין און גוט איז חתונה צו האבן און אויפשטעלן א אידישע שטוב, קינדער וואס וועלן טון דעם אייבערשטנ'ס ווילן.


דו דארפסט נישט טייערע צירונגען, פריי זיך מיט דיין חתן, פריי זיך אז דיין חתן'ס עלטערן דארפן נישט צאמברעכן פון בארגן חובות, זיי וועלן קענען זיין ביי די חתונה אן חובות, זיין פרייליך מיט די שמחה.


עס איז אזא רחמנות אויף אידישע קינדער, רוב שמחות זענען אן שמחה; רוב שמחות דארף מען בארגן שווערע טויזנטער דאלער פאר די מחותנים, זיי האבן נישט די געלטער וואס עס קאסט חתונה צו מאכן. די חתן און כלה זענען נישט געלערנט, זיי דארפן און דארפן און דארפן, זיי ווייסן נישט וואס איז די זאך פון חתונה האבן, נאר אז דער חתן וועט האבן א טייערע זייגער און א טייערע שטריימל - דעמאלט איז ער פרייליך פאר פינף מינוט.


אשרינו מה טוב חלקינו, אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן; דער רבי לערנט אונז שכל, פשוט שכל, מיר זאלן וויסן וואס איז די תכלית אין לעבן. נישט די זאכן מאכן פרייליך, נאר דער וואס לעבט מיט'ן אייבערשטן - דער איז פרייליך.


דיין טאטע

#1 - לערן משניות, וועסטו האבן שכל ווי אזוי זיך צו פירן
דרך ארץ, משניות, שכל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, ט' באב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


אויב דו ווייסט נישט אליינס אז מען גייט נישט אריין אין א הויז פון א צווייטן אן רשות און זיכער נישט אין א שלאף שטוב פון מאן און ווייב - קענסטו נישט ארבעטן פאר מיר, ווייל איך ווייס נישט וואס נאך דו ווייסט נישט.


איך האב גרויס צער ווען איך הער אויף בחורים אין ישיבה אז מען ווייסט נישט דאס א' ב' פון דרך ארץ און נארמאלקייט.


פון היינט וועל איך נעמען מער פארשטענדליכע בחורים וואס האבן נאך א טראפ שכל צו וויסן אז מען גייט קיינמאל נישט אריין צו יענעם אין שטוב אן רשות, אפילו מען דארף עפעס פאררעכטן.


זע צו לערנען משניות, דאס וועט דיר געבן שכל זאלסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, צו זיין איידל און צו זיין אן ערליכער איד.