בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#105 - אז ס'איז אן אונס איז עס נישט קיין עבירה
תשובה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


...


וואלט דאס פאסירט אין א טאג וואס מען דארף חושש זיין אויף דעם וכו' - וואלסטו געדארפט גיין צו א רב זאל דיר זאגן וואס דיין תשובה איז, אבער אז דאס האט פאסירט אין א צייט וואס מען דארף נישט חושש זיין, און מען האט גארנישט געוויסט, נאר שפעטער האט מען זיך דערוויסט - איז דאס נישט קיין עבירה, דאס איז אן אונס.


אזוי זאגט דער רמ"א קלאר אין יורה דעה סימן קפה (סעיף ד): "וְאִם שִׁמְשָׁהּ שֶׁלֹא בְּשַׁעַת וֶסְתָּהּ, וּמָצְאָה אַחַר הֲתַּשְׁמִישׁ דָּם, אֲפִילוּ נִמְצָא עַל עֵד שֶׁלּוֹ מִקְרֵי אוֹנֵס, אֲפִילוּ לֹא בָּדְקָה תְּחִלָּה, וְאֵינָם צְרִיכִים כַּפָּרָה לֹא הוּא וְלֹא הִיא".


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#104 - דער גבאי דארף אכטונג געבן מען זאל נישט שמועסן אין שול
מקוה, דרך ארץ, שבת קודש, בית המדרש, הלכה, דאווענען, שלש סעודות, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת עקב, כ"א מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש עצתו אמונה


איך וויל דיר מחזק זיין און אויך די אנדערע גבאים, איר זאלט אכטונג געבן אויף כבוד בית המדרש, מען זאל נישט שמועסן ביים דאווענען, מען זאל זיך אויפפירן מיט דרך ארץ.


נעכטן האב איך געהערט אז ביי ענק אין שול איז דא א גרופע וואס שמועסן און לאכן אויפ'ן קול ביים דאווענען; איך קען נישט פארשטיין פארוואס די גבאים לאזן דאס צו, אז מען איז גבאי דארף מען האבן די אחריות פון כבוד בית המדרש, מען זאל נישט שמועסן, מען זאל נישט שטערן די מתפללים.


נאך א זאך וויל איך דיר בעטן, איך הער אז ביי ענק איז אפן די מקוה שבת נאכמיטאג, און בשעת מנחה ושלש סעודות זיצט מען אין מקוה, מען ווייקט זיך, מען שמועסט; איך פארשטיי נישט וואס דו דארפסט מאכן נייע זאכן, קודם כל, זיך ווייקן שבת אין מקוה איז אסור, צווייטנס, אפילו אינדערוואכן איז דאס נישט גוט, מקוה איז נישט געמאכט צו שמועסן.


פארוואס געבסטו נישט אכטונג עס זאל זיין ביי ענק ביי שלש סעודות א צייט פון תשובה, א צייט פון זיך מחזק זיין? שלש סעודות איז רעוא דרעוין, רצון שברצונות, א צייט וואס אידישע קינדער זיצן אינאיינעם, מען זינגט זמירות, מען בענקט צום אייבערשטן, מען איז זיך מקבל גוטע קבלות אויף די קומענדיגע וואך.


אדער נעמסטו די גבאות אין די הענט אריין, אדער געב איך דאס איבער פאר א צווייטן.

#103 - די כולל אינגעלייט זאלן זיך גיין פארהערן הלכות מקוואות
כולל, לימוד התורה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת עקב, כ' מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד דער דיין שליט"א


איך האב זייער הנאה צו זען ווי פלייסיג מען לערנט אין כולל; זה חלקי מכל עמלי, צו זען התמדת התורה ביי די אינגעלייט.


זע אונטער צו יאגן די אינגעלייט מיט'ן זיך גיין פארהערן הלכות מקוואות; עס איז נישט קיין עסק צו איבער'חזר'ן נאכאמאל און נאכאמאל, און יעדעס מאל מען וויל שוין גיין ווייטער - הויבט מען אן נאכאמאל; מען דארף זיך שוין רוקן פאראויס.


עס ווילן אריינקומען אויפ'ן קומענדיגן זמן פרישע אינגעלייט, איך האף דו וועסט מסדר זיין פאר יעדן א גוטע חברותא און שטיין על המשמר אז אלע זאלן מצליח זיין, אלע זאלן לערנען אליבא דהילכתא.


דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל נישט ארויסקומען קיין מכשול מתחת ידינו, זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע ענינים.

#102 - ווען מען היט די תורה פאלט מען נישט אין קיין עבירות
הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט אמת וואס דו שרייבסט, ווייל ווען מען היט די תורה - פאלט מען נישט אין קיין עבירות. די טעג וואס די הייליגע תורה זאגט אז מען דארף זיך אפשיידן וכו' - פון דעם פאלט מען נישט אראפ, אז מען לייגט צו אייגענע פרישות - דאס איז שוין עפעס אנדערש, פון דעם קען מען יא אראפפאלן.


השמר והזהר, היט די הלכות בחומר הדין; אז מען היט נישט די הלכות פון א אידישע שטוב ווערט מען פארשניטן פון די וועלט. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן אונז (שבת יג.) אליהו הנביא האט דערציילט: "מַעֲשֶׂה בְּתַלְמִיד אֶחָד שֶׁשָּׁנָה הַרְבֵּה וְקָרָא הַרְבֵּה וְשִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים הַרְבֵּה, וּמֵת בַּחֲצִי יָמָיו", עס איז געווען א מענטש וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטארבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן, זי האט אנגעהויבן ארום צו לויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: ווי אזוי קען זיין אז מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): "כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ", ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא, פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג?! "וְלֹא הָיָה אָדָם מַחֲזִירָהּ דָּבָר", קיינער האט איר נישט געהאט וואס צו ענטפערן, ביז איינמאל בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, האב איך איר געפרעגט: איר האט געהאלטן טהרת המשפחה? האט זי געענטפערט: מיר האבן געהאלטן כמעט אלע הלכות אויסער איינצעלע זאכן האבן מיר נישט געהאלטן; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'עט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#101 - נישט שמירן די נעגל
חיזוק פאר מיידלעך, הלכה, נעגל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תלמידה בית פיגא


איך וויל אייך זייער בעטן איר זאלט נישט באשמירן אייער נעגל מיט נעי"ל פאלי"ש.


מוהרא"ש האט זייער מקפיד געווען אויף דעם, עס איז א גרויסער פראבלעם; עס איז א חציצה, און אויך איז דאס בכלל (ויקרא יח, ג): "וּבְחֻקֹּתֵיהֶם לֹא תֵלֵכוּ".


איך האף איר וועט טון מיין ווילן.

#100 - איבער שניידן פרוכט ביימער דארף מען פרעגן א גרויסער ערליכער רב
תפילה והתבודדות, שאלות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די סארט שאלות פון שניידן פרוכט ביימער דארף מען פרעגן א גרויסער ערליכער רב, איך אליינס פרעג אויך די סארט שאלות פון א גרויסן ערליכן רב, ווייל דאס איז א סכנה.


אז איר ווילט ווארטן אביסל קען איך פאר אייך פרעגן מיין טאטע שליט"א. ער איז יעצט אוועק געפארן קיין מירון פאר אפאר וואכן, ביז סליחות; אז איר ווילט ווארטן וועל איך פרעגן פאר אייך.


איר וואוינט דא אין שטעטל, א פלאץ וואס איז ארומגענומען מיט גראז און ביימער. עס איז אזוי פאסיג פאר התבודדות ותפילה, עס איז גאר אנדערש די התבודדות צווישן גראז און ביימער; מען קען זיך בעסער אויסשמועסן און אויסגיסן דאס הארץ פאר'ן אייבערשטן, מען קען זיך אויסקלארן און באקומען קלארע תשובות אין לעבן אויף יעדע זאך.

#99 - הנהגות פאר תשעה באב וואס געפאלט אום זונטאג
הפצה, שבת קודש, מנהגים, הלכה, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת דברים, ז' אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש בראכפעלד


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ביי אונז מאכט מען נישט קיין שום אבילות שבת חזון; מען זינגט לכה דודי אזוי ווי אלע וואכן און מען ליינט די פרשה אזוי ווי אלע וואכן, מען זינגט נישט דעם פסוק "איכה אשא לבדי" מיט'ן ניגון פון איכה.


שבת טאר מען נישט ווייזן קיין שום צייכענעס פון אבילות.


ביי אונז מאכט מען אלעס געהעריג אזוי ווי אלע שבתים; מען עסט אינאיינעם שלש סעודות, מען הויבט אן אביסל פריער, מען ענדיגט עסן ביי די שקיעה און מען בלייבט ווייטער זינגען אינאיינעם ביזן זמן רבינו תם. מען גייט אהיים זיך איבערטון וואכנדיגע קליידער און מען קומט צוריק צו מעריב און מגילת איכה.


פרויען און קינדער וואס פאסטן נישט מאכן נישט קיין הבדלה, זיי עסן אן הבדלה; זיי הערן הבדלה פון די מענער ביים אויספאסטן.


זע צו האבן חיות פון הפצה, נישט פון אויסלעשן די לעקטער ביי איכה, פון אראפנעמען די פרוכת וכו'; אונזער חיות דארף זיין 'ווי קען מען נאך א איד מקרב זיין צום אייבערשטן'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#98 - מעג מען זאגן תהלים אין סווימינג פול?
תהלים, הלכה, דאווענען, שווימען

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בלק, י"א תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע דיין פראגע, אויב מען מעג זאגן תהלים אין די סווימינג פול; איך געדענק ווען מיר זענען געווען אינגעלייט אין כולל האבן מיר געפרעגט מיין זיידע, הגאון הצדיק קארלסבורגער רב זכרונו לברכה - אויב מיר קענען לערנען אינעווייניג פון די מחיצה בשעת מיר טראגן אונזערע קינדער שווימען; האט ער גע'פסק'נט אז מען קען לערנען און זאגן תהלים זייענדיג אין די מחיצה פונעם שווימען, עס האט נישט קיין דין פון א מרחץ. און אזוי פלעג איך טון בשעת'ן אכטונג געבן אויף מיינע קינדער; פארשטייט זיך אז מען דארף זיין אנגעטון, מיט ריינע הענט.


ווען מען זאגט עלינו לשבח דארף מען שטיין (רמ"א אורח חיים סימן קלב, סעיף ב), אויך איז דא אן הלכה אז אלע וואס געפונען זיך אין שול ווען מען זאגט עלינו - דארפן מיט זאגן שטייענדיג (עיין משנה ברורה סימן סה, סעיף קטן ט; עוד יוסף חי כי תשא, אות כב), ווייל די תפילה איז זייער א חשוב'ע תפילה; יהושע בן נון האט דאס מתקן געווען ווען ער האט איינגענומען די שטאט יריחו (מחזיק ברכה סימן קלב, סעיף קטן ב' מתשובת רב האי גאון).

#97 - מקרב זיין אידן מוז אויך זיין נאר על פי תורה
צניעות, קדושה, זיכוי הרבים, תשובה, עבירות, הלכה, קירוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייערע הודעות.


איך ווייס נישט פון וועם איר רעדט, איך ווייס נישט וואס פאר א בריוו איר מיינט; אין היכל הקודש איז מען יעדן איינעם מקרב, עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה ווי מקרב זיין אידישע קינדער צום אייבערשטן, אבער וויסן זאלט איר, אונזער קירוב ארבעט נאר מיט די תורה, ווער עס וויל גיין אין די וועג פון די תורה - אזא איינעם דארף מען מקרב זיין.


די הייליגע תורה זאגט, אויב א פרוי וואס איז חתונה געהאט גייט מיט א פרעמדן מאן טון אן עבירה, דארף מען הרג'ענען די פרוי מיט יענעם מאן, אזוי אויך א כלה וואס גרייט זיך צו גיין צו איר חתונה, זי גייט נעמען קידושין פון איר חתן, אויב זי האט שייכות מיט א פרעמדן מאן וכו', זי פאפט אויס איר חתן - ווי איז שייך צו מקרב זיין? ווי מקרב זיין, וואס מקרב זיין?!


איך ווייס נישט פון וואס איר רעדט, איך ווייס נישט ווער עס זוכט צווישן די בריוו פאר וועם איז די בריוו, פארוועם איז יענע בריוו; ממה נפשך, איז די כלה פון וועם איר רעדט אמת'דיג מיט איר חתן, זי האט נישט שייכות מיט א פרעמדן מאן - איז דאך גוט, איז קיינער איר נישט מרחק; איז זי נישט אמת'דיג צו איר חתן, זי גייט אויסנארן אן אומשולדיגער בחור, זי האט נאנטע באציאונגען מיט א פרעמדן, אזא איינעם זאלט איר אפלאזן. מוהרא"ש האט אונז געלערנט, א פרוי וואס גייט אונטערן רוקן פון איר מאן מיט א פרעמדן - איז א סימן פון א שלעכטע מיט די ערגסטע מדות.


איר ווייסט, ביי מוהרא"ש איז געווען נאר רחמנות אויף אידישע קינדער, עס זענען געקומען מיידלעך מיט עבירות איבער די אויערן, מוהרא"ש האט זיי אלע מקרב געווען און שיין חתונה געמאכט, היינט האבן זיי שיינע דורות, אייניקלעך און איר אייניקלעך, אבער א חתונה געהאטע פרוי זאל האבן שייכות מיט א פרעמדן מאן - אזא זאך איז געווען פייער.


אויב אזא איינע, ווען זי קומט און זי האט חרטה, זי האקט אפ אלע פארבינדונגען - נעמט מען אויך צוריק, אבער איינע וואס לאזט נישט אפ איז א שלעכטע, א קראנקע.

#96 - אז דער דיין האט גע'פסק'נט, דארף מען נישט איבערפרעגן
שאלות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, ב' סיון, מ"ו לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער פראגע.


אז דער דיין אויף וועם איר פארלאזט זיך, איר פרעגט אים און ער לערנט ענק ווי אזוי צו היטן די תורה - האט אייך שוין גע'פסק'נט, איז וואס דארפט איר איבערפרעגן?


נאכן באקומען א קלארע תשובה פרעגט מען נישט א צווייטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#95 - מלמדים זאלן זיך צוזאמנעמען איינמאל א וואך, זען וואס בעסער צו מאכן
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי


איך בעט דיר זייער זאלסט צאמנעמען אלע מלמדים און איינגעשטעלטע פון די מוסד, איינמאל א וואך זאלט איר זיצן אינאיינעם, רעדן אינאיינעם, זען וואס מען קען בעסער מאכן, זען וואס נאך מען קען טון מיט די קינדער (אויב ווילט איר מאכן נייע זאכן זאל מען פרעגן), ותשועה ברב יועץ, עס וועט ארויסקומען אסאך גוטס פון דעם, ווייל יעדער האט א נקודה וואס א צווייטער האט נישט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן לד, אות ד).


מלמדים וועלן רעדן, מען וועט דערציילן ווי אזוי מען געבט זיך אן עצה און ווי אזוי מען געבט זיך נישט קיין עצה; דער וועט דערציילן פון זיין בריוו וואס ער האט באקומען, א צווייטער וועט ווייזן זיין בריוו, זיין פסק; אזוי וועט מען מצליח זיין מיט די קינדער. איך וועל נישט רוען ביז איך וועל זען אן אוועקגעשטעלטע אפעראציע פון חינוך הבנים והבנות לויט די וועג פון מוהרא"ש.


ביז דערווייל וואקלט זיך נאך אלעס, מלמדים און טיטשערס פארן אוועק, מען נעמט נישט ערנסט די ארבעט, מען קומט און מען גייט, מען איז נישט מחשיב די ארבעט. אויך איז מען ביי זיך געפאלן ווייל מען האט נישט געענדיגט די אייגענע שיעורים, מען האט נישט געענדיגט מדרש, ווען די הייליגע חכמים זאגן (סוכה כה:): "העוסק במצוה פטור מן המצוה". אמאל ווען איך האב געארבעט אין די וויענע מוסד, איך האב גערעדט מיט'ן וויענער רב שליט"א, האב איך אים געפרעגט: "וואס מיינט העוסק במצוה פטור מן התפלה, מן המצוות?" איך געדענק נישט וואס איז געווען דער שמועס, ווי די שאלה איז אריינגעקומען, זאגט ער מיר: "דו ביסט פטור פון דאווענען, דו ביסט עוסק מיט בחורים, ביסט א מנהל"; דאס זאג איך פאר אלע מלמדים, זייט נישט נאריש, טראכטס נישט די שלעכטע מחשבות 'איך בין גארנישט ווערד ווייל איך קום נישט אן צו לערנען מיינע שיעורים'; דו ביסט דאך א מלמד, דאס איז דיינע שיעורים, די תורה וואס דו לערנסט מיט די קינדער.


א מלמד קרעכצט מיר, ער וויל אויפגעבן מלמדות ווייל ער קומט נישט אן צו גיין הפצה; איך קוק אים אן ווי א חסר דעה: 'דו ווילסט גיין הפצה... ווי איז דא א גרעסערע מפיץ ווי זיצן מיט קינדער און רעדן מיט זיי פונעם אייבערשטן...?' א מלמד וואס לייגט אריין קאפ און מח, הארץ און קישקעס אויסצולערנען די קינדער תורה, תפילה און יראת שמים – דאס איז דאך הפצה!


איך בעט דיר זייער זאלסט ווייזן דעם בריוו פאר אלע מלמדים אין שטעטל. אויך געב דאס פאר די מנהלת תחי', זי זאל אויך צאמנעמען אלע טיטשערס, די גאנצע סטעף, זיצן איינמאל א וואך אינאיינעם, מען זאל איבערגיין וואס מען קען בעסער מאכן. די מלמדים זאלן זיצן באזונדער און די טיטשערס באזונדער – אזוי וועט ארויסקומען שיינע זאכן.


אויך דארף מען זייער אנזאגן די יונגע מלמדים און די יונגע טיטשערס אז מען קען נישט רעדן מיט קיינעם פון די מעשיות פון חדר, אזוי אויך פון די מיידלעך.


א פרוי שרייבט מיר זי וויל נישט קומען צו די פרויען צאמקום ווייל יונגע טיטשערס קומען רעדן צו איר: "דיין טאכטער בייסט", "מיט דיין טאכטער איז געווען די מעשה פון די דרשה", "דיין קינד האט געשלאגן"; פון וואו זאלן פרויען מיט האלטן מעשיות פון סקול? נאר אז מען רעדט צווישן זיך.


דארף מען זיי מחזק זיין און אויך די מלמדים, יעדע מעשה וואס פאסירט אין די פיר ווענט פון תלמוד תורה און בית פיגא – איז פריוואט, דאס קען מען נישט רעדן און דערציילן. און ווען מען קומט אהיים און מען שמועסט מיט די ווייב, אדער א טיטשער קומט אהיים און שמועסט מיט'ן מאן – טאר מען זיך נישט אונטערהאלטן אויף די קינדער; וואלסט דאך נישט געוואלט אז דיין קינד'ס מלמד'ס ווייב'ס שוויגער שוועסטער זאל וויסן אז דיין קינד האט היינט איינגעמאכט, אויך וואלסטו נישט געוואלט אז דיין טאכטער'ס טיטשער'ס מאן'ס ברודער שוועגערין זאל וויסן אז דיין טאכטער איז אן עקשן אזוינס און אזעלעכס.


איך האף דו וועסט מיר העלפן, איר וועט זיצן אינאיינעם זען וואס מען קען טון אז יעדע איינציגסטע קינד זאל אויסוואקסן מיט די גרעסטע מאס הצלחה.

#94 - איך וועל זיך פרייען אז דו וועסט קומען לערנען אין כולל
כולל, לימוד התורה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי ב', כ"ו ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי


איך האב זייער הנאה געהאט דיר צו טרעפן דעם פארגאנגענעם יום טוב פסח אין שטעטל, איך האב הנאה געהאט צו זען דיינע קינדער; פאר מיר איז זייער חשוב צו האבן אזא משפחה ווי דיר אין שטעטל.


איך וויל דיך פרעגן, ווי איך פארשטיי האסטו א שטארקע געפיל צו לערנען, איך הער אז דו האסט שיעורים מיט חברותות אין הלכה; אפשר ווילסטו קומען לערנען ביי אונז אין כולל? פאר מיר וועט דאס זיין זייער א פרייליכע זאך.


מיר גייען דעם זמן לערנען הלכות שבת, דער דיין שליט"א איז דער ראש הכולל, ער העלפט די אינגעלייט פארשטיין און מצליח זיין.


לאז מיר וויסן אויב יא, אזוי וועל איך דיר קענען צושטעלן חברותות.


יעצט צאלן מיר צוויי הונדערט פופציג א וואך, א חודש טויזנט דאלער, און אויב מען קומט נישט צייטליך פארלירט מען דאס לערנען; די געלט רעכנט מען נישט אראפ.


 

#93 - תפילין דרבינו תם גייט אינאיינעם מיט תפילין פון רש"י
מקוה, שלום בית, קברי צדיקים, הדרכות, הלכה, דאווענען, חומרות, תפלין

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מצורע, ה' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע לערנען נ"ך ביינאכט; מען לערנט נישט ביינאכט קיין נ"ך. זאגן תהילים קען מען יא; דאס איז תפילות ובקשות.


תפילין דרבינו תם גייט אינאיינעם מיט תפילין פון רש"י; לכתחילה זאלסטו בלייבן מיט די תפילין דרש"י ביז נאך קדיש תתקבל און גלייך נאכדעם אנטון תפילין דרבינו תם. אויב דו האסט נישט קיין צייט, דו דארפסט לויפן - קענסטו אויסטון און אנטון ביי חזרת הש"ץ; אלץ זאלסטו אנטון רבינו תם גלייך נאך רש"י, שטופ עס נישט אפ אויף שפעטער.


בנוגע מקוה נאכמיטאג; עס איז נישט קיין גוטע געוואוינהייט צו גיין אין מקוה נאכמיטאג. די ערשטע זאך איז מקוה; אינדערפרי ווען דו שטייסט אויף טאנץ אריין אין מקוה. אז דו ביסט שפעט, דו דארפסט לויפן - מאך א שנעלע מקוה, אריין און ארויס; שטופ עס נישט אפ אויף שפעטער.


פרויען קענען גיין אין אלע צייטן אויף קברי צדיקים.


בנוגע וכו'; מוהרא"ש זאגט בשם דעם גרויסן צדיק רבי אברהם בן רבי נחמן זכרונו לברכה, ער פלעגט געבן הדרכות פאר אינגעלייט: "ווען מען מעג - מעג מען אלעס, און ווען מען טאר נישט - טאר מען נישט"; מען דארף נישט זיין צו קלוג צו וויסן און פארשטיין וואס, ווען און וואו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#92 - נעם א מוהל מומחה, דאס איז הידור מצוה
שמחות, הלכה, פורים, ברית, מוהל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מזל טוב! דער אייבערשטער זאל העלפן די ברית זאל זיין אין צייט און דו זאלסט אים מגדל זיין לתורה ולחופה ולמעשים טובים.


אויף דיין פראגע אויב דו זאלסט אליינס מאכן די חיתוך; מוהרא"ש זאגט מען זאל נעמען א מוהל מומחה, דאס איז הידור מצוה.


נעם א מוהל מומחה, דו מאך נישט גארנישט; פאריגע וואך האט א אינגערמאן געוואלט אליינס מקיים זיין די מצוה, ער האט געמאכט די חיתוך און ער האט אריינגעשניטן רחמנא לצלן. יעצט האט זיך די שטאט אריינגעמישט, מען האט אים צוגענומען די קינדער השם ישמרינו.


בנוגע ווען צו מאכן די ברית, די רמ"א זאגט (אורח חיים סימן תרצג, סעיף ד): "כְּשֶׁיֵּשׁ מִילָה בְּפוּרִים מָלִין הַתִּינוֹק קֹדֶם קְרִיאַת הַמְּגִלָּה", מען מאכט די ברית און נאכדעם ליינט מען די מגילה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן אסאך נחת.

#91 - העלפן די ווייב מיט די קינדער, איז עבודת השם
קינדער, שלום בית, רפואה, עבודת השם, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקרא, ד' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו גיין שפאצירן מיט דיין ווייב; אין די טעג וכו' איז זייער וויכטיג צו גיין שפאצירן. עס איז געזונט אין אלע וועגן, סיי פאר'ן גוף און סיי פאר'ן נפש; גיין שפאצירן האט נישט מיט הרחקות וכו'.


ווער נישט פארלוירן אז דיין ווייב האט נישט קיין כח, אזוי גייט עס ווען מען האט א קינד; עס נעמט אביסל צייט די פרוי זאל צוריקקומען צו די כוחות. נישט אומזיסט האט דער רבי געזאגט מען זאל העלפן אין שטוב, מכבד זיין די ווייב און איר האלטן טייער, נאכן ליידן אזויפיל צער פון עיבור און לידה וגידול הילדים (שיחות הר"ן, סימן רסד).


דער מאן דארף העלפן די ווייב זי זאל צוריק באקומען שנעל אירע כוחות, דיין ווייב'ס געזונט ווענדט זיך אין דיר; אז דו וועסט איר מוטיגן און העלפן מיט די שטוב ארבעט, דו וועסט איר מחזק זיין - וועט זי שנעל צוריקקומען צו די כוחות.


דאס איז עבודת השם; העלפן די ווייב מיט די קינדער - איז עבודת השם. איך בין אזוי אויפגעוואקסן, מיין טאטע שליט"א האט זיין גאנץ לעבן נאר געלערנט, פון פארטאגס ביז ביינאכט, און ווען ער איז אהיים געקומען האט ער זיך ארויפגעצויגן די ערמל און געוואשן די געשיר, געבאדן די קינדער, אלעס געטון אין שטוב צו העלפן מיין מאמע, און נאכן העלפן איז ער גלייך צוריק צו די גמרא, געלערנט אין שטוב אויפ'ן קול. און אזוי פיר איך זיך, נאכן זיין א גאנצן טאג מיט די בחורים, ווען איך קום אהיים הויב איך אן פון פריש ארבעטן מיט די קינדער, דאס איז די זעלבע עבודת השם.


האב רחמנת אויף דיין ווייב, נעם איר שפאצירן און העלף איר אין שטוב; וועט זי צוריק באקומען אירע כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#90 - מאכט אייך א שיעור צו לערנען די הלכות
הלכה, כלה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


די חשוב'ע כלה ... תחי', תלמידה בית פיגא


מאכט אייך א שיעור צו לערנען די הלכות. דער ספר איז זייער א שיינע ספר, שיין געשריבן די הלכות; אזוי וועט איר וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, ווי צו היטן די אידישע וועג.


דער ראש ישיבה.

#89 - מען דארף לעבן א שותפות'דיגע לעבן
שלום בית, הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


א מתנה פאר החתן ... נרו יאיר


זאלסט לערנען די הלכות און דאס חזר'ן אן א שיעור.


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט בשם דער צדיק רבי אורי מסטרעליסק זכותו יגן עלינו, ער האט גע'חזר'ט הלכות טהרה איבער טויזנט מאל; איז דאך זיכער אז מיר קליינע מוריטשקעס דארפן זיכער חזר'ן די הלכות צו זיין אפגעהיטן פון עבירות.


יעצט ווען דו גייסט צו די חתונה בעט איך דיר זייער, געדענק וואס דו האסט געלערנט אין ישיבה, געדענק ווי אזוי מען דארף רעדן צו א ווייב; מען קען נישט שאפן אין שטוב, מען קען נישט פארלאנגען אז זי זאל טראכטן, טון, מאכן און רעדן – אזוי ווי דו ווילסט, מען דארף לעבן א שותפות'דיגע לעבן.


אז דו וועסט רעדן צו דיין ווייב אזוי ווי מען רעדט צו א מלכה – וועט זי זיך פירן צו דיר אזוי ווי מען פירט זיך צו א מלך.


וואס דו דארפסט - זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן.


פון דיין ראש ישיבה, דיין שדכן.

#88 - מען דארף חזר'ן די הלכות
קינדער, אידישע שטוב, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת כי תשא, ט"ו אדר א', שושן פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


א מתנה פאר משפחת ...


מען דארף חזר'ן די הלכות, ווייל נאר אז מען לערנט די הלכות - קען מען פירן א אידישע שטוב, נאר אז מען היט טהרת המשפחה - האט מען געזונטע קינדער.


מאכט זיך א שיעור אינאיינעם מאן און ווייב צו לערנען דעם ספר.

#87 - וואס דער דיין פסק'נט, אזוי איז די הלכה
מנהגים, הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, ט"ז אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וויסן זאלט איר, וואס דער דיין פסק'נט - אזוי איז די הלכה! אפילו מען פארשטייט נישט. אמאל קען זיך דאכטן אז עס איז נישט גוט און דער דיין זאגט עס איז יא גוט - טאר מען נישט צווייפלען און טראכטן אז דער דיין ווייסט נישט; אז מען פסק'נט כשר איז כשר און אז מען זאגט עס איז נישט גוט איז נישט גוט.


בנוגע נאכט קליידער וכו'; אזוי איז דער מנהג, אין די טעג גייט מען ווייס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#86 - מיט גוטע מידות און אויסהערן די טיטשערס, וועט איר מצליח זיין
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, מדות טובות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת כי תשא, י"ב אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך אז איר האט ליב סקול, איר האט ליב אייערע טיטשערס און איר הערט זיך צו אלעס וואס מען לערנט.


אז איר וועט זיך ווייטער פירן מיט אייערע גוטע מידות און אויסהערן אייערע טיטשערס - וועט איר זייער שיין מצליח זיין.


אויף אייער פראגע אויב מען מעג שפילן וכו'; שבת שפילט מען נישט מיט שניי, מען קען צוקומען צו חילול שבת.


אויף אייער פראגע וועגן הויזן וכו'; טוט נישט אן קיין הויזן, הויזן איז פאר אינגלעך, מיידלעך טראגן קליידער; הויזן איז פריצות פאר מיידלעך.


אויף די פראגע וכו'; טוט אן די קלייד וואס אייער מאמע זאגט אנצוטון.


וואס איר דארפט בעטס דעם אייבערשטן אויף אייער אייגענע שפראך.

#85 - אז מען האלט נישט קיין הלכות שטארבט מען יונגערהייט
סכנה, הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... שיחיו


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איין שאלה האב איך פאר אייך, ענק ווילן לעבן אדער שטארבן? אז מען האלט נישט קיין הלכות שטארבט מען יונגערהייט.


די הייליגע חכמים דערציילן, (שבת יג.) אליהו הנביא האט דערציילט: "מַעֲשֶׂה בְּתַלְמִיד אֶחָד שֶׁשָּׁנָה הַרְבֵּה וְקָרָא הַרְבֵּה וְשִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים הַרְבֵּה, וּמֵת בַּחֲצִי יָמָיו", עס איז געווען א תלמיד וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטארבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן, זי האט אנגעהויבן ארום לויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: ווי אזוי קען זיין אז מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): "כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ", ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא, פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג?! "וְלֹא הָיָה אָדָם מַחֲזִירָהּ דָּבָר", קיינער האט איר נישט געהאט וואס צו ענטפערן, ביז איינמאל בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, האב איך איר געפרעגט: "איר האט געהאלטן טהרת המשפחה? איר האט אכטונג געגעבן אויף הרחקות?" האט זי געענטפערט: "הרחקות האבן מיר נישט געהאלטן"; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'עט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב".

#84 - נישט רייסן די האר ווען מען האט צרות
תפילה והתבודדות, צרות, אמונה, התחזקות, שבת קודש, כעס, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', בית שמש


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מען מעג זיך אויסוויינען צום אייבערשטן שבת. עס ווערט געברענגט אין די פוסקים (שלחן ערוך אורח חיים, סימן רפח, בטורי זהב סעיף קטן ב) ווער עס האט א תאוה זיך צו מתבודד זיין און זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, אזוי אויך ווער עס וויל תשובה טון פון ליבשאפט צום אייבערשטן וכו', - מעג דאס טון שבת קודש, ווייל דאס איז אן עונג שבת; צו שפירן די זיסע, איינגענעמע און געשמאקע טעם פון זיין נאנט צום אייבערשטן.


ווען עס גייט אריבער אויף אייך צרות - זאלט איר נישט רייסן אייערע האר. עס איז דא א לאו אין די תורה אז מען טאר נישט אויספליקן האר פון צער ווען איינער שטארבט (ויקרא כא, ה), און די פוסקים זאגן אז אויב מען רייסט די האר ווען מען גייט אריבער א שווערע צרה איז דאס אויך אן עבירה (ש"ך יורה דעה סימן קפ, סעיף קטן ט, בשם הב"ח).


אז עפעס גייט אייך נישט גוט - זאלט איר זאגן: "גַּם זוּ לְטוֹבָה", דאס איז אויך גוט; זאגט: "כָּל מַה דְּעָבֵיד רַחְמָנָא לְטַב עָבֵיד", אלעס וואס דער אייבערשטער טוט - איז גוט; רייסט נישט אייער האר, פליקט נישט אויס אייערע האר, עס איז נישט גוט.


בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א שטארקע אמונה, איר זאלט שפירן דעם אייבערשטן טאג און נאכט - וועט איר נישט ווערן אזוי אין כעס ווען זאכן גייען נישט ווי אזוי איר ווילט. ווייל ווען מען גלייבט און מען ווייסט אז דער אייבערשטער מאכט אלעס, ער טוט אלעס און ער איז אלעס - דעמאלט ווערט מען נישט פארלוירן ווען זאכן גייען פארקערט ווי מען וויל, מען ווערט נישט פארלוירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#83 - הייליגער באשעפער, מאך רוען די שכינה הקדושה צווישן אונז
תפילות אויף אידיש, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, אידישע שטוב, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת משפטים, כ"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב געליינט אייער בריוו; איך פארשטיי פון די ווערטער אז די ליבשאפט צווישן אייך איז גאר שוואך.


איר פרעגט נאכאמאל וואס איר האט שוין געשריבן א יאר צוריק, איך האב אייך דעמאלט שוין געשריבן; איך וועל נאכאמאל ענטפערן כדי צו ראטעווען ענקער שלום בית.


איר פרעגט, היות אייער מאן איז אן עם הארץ, ער קען נישט קיין הלכות ברכות, ער קען נישט פשוט'ע הלכות שבת, - ווי אזוי איז מעגליך אויפצושטעלן אן ערליכע אידישע שטוב?


וויסן זאלט איר, אז איר ווילט אויפשטעלן א אידישע שטוב מיט ערליכע קינדער - האט דאס מיט אייך; ווארפט עס נישט אויף אייער מאן. אייער מאן מעג זיין דער גרעסטער עם הארץ - ווי איר לייגט אים אראפ אינעם בריוו, דאך קענט איר האבן א אידישע שטוב מיט ערליכע קינדער; דאס ווענדט זיך נאר אין אייך, ווען מאן און ווייב האבן זיך ליב, מען לעבט בשלום, מיט ליבשאפט - וואקסן די קינדער געזונט און ערליך.


דאס וואס איר שרייבט, איר שפירט אז איר האט חתונה געהאט מיט א נעבעך; איך זע דא קלאר אז דער שטן האט אייך פארכאפט, איך קען אייער מאן, ער איז גארנישט קיין נעבעך, ער איז גארנישט אזא קלאץ ווי איר מאכט אים, ער איז נאך אזוי קלוג ווי אייך, עפעס א שווארצע קאץ איז אריינגעלאפן צווישן אייך און אייער מאן, און דאס מאכט אלעס חרוב.


בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קוקן גוט אויף מיין מאן, איך זאל זען דאס גוטס אין אים; העלף מיר, מאך רוען די שכינה הקדושה צווישן אונז. עפעס האט פאסירט מיט מיר, איך ווער נערוועז פון מיין מאן, איך זע נאר שלעכטס אין אים, איך קען אים נישט ליידן, איך ווייס אז עס איז מיינע אייגענע שווערע נאטורן, איך דארף זיך אליינס פאררעכטן; דעריבער בעט איך דיר, אב הרחמן, העלף מיר איך זאל זען נאר דאס גוטס אין מיין מאן, איך זאל אים ליב האבן, איך זאל נישט זען קיין שלעכטס"; אזוי זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן ביז עס וועט צוריקקומען די געפיל פון אייך צו אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#82 - ספר גדרי מועדים, הלכות ומנהגים אויף יום טוב פסח
הלכה, ספרים, יום טוב, הסכמה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בא, כ"ט טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד הרב הגאון רבי גד סולומון שליט"א, מו"ץ וראש הכולל קהילת היכל הקודש יבנאל


איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס אז מעלת כבודו גרייט זיך יעצט ארויסצוגעבן דעם הערליכן ספר "גדרי מועדים, הלכות ומנהגים" - אויף יום טוב פסח.


האמת אגיד, איך בין זיך מחי' מיט די קונטרסים פון די הלכות אויף יעדן יום טוב פון מעלת כבודו. במשך יום טוב באנוץ איך זיך מיט די הערליכע קונטרסים, אויך די יאר שנת השמיטה האב איך זייער הנאה פון די שאלות ותשובות פון מעלת כבודו, יעצט אז מען געבט דאס ארויס אין א ספר שלם - איז דאס זייער א גוטע זאך.


איך בין נישט פאסיג צו געבן הסכמות, מעלת כבודו דארף נישט מיין הסכמה; איך וויל אבער נישט אפזאגן מעלת כבודו. איך געב א ברכה איר זאלט זוכה זיין צו קענען ווייטער מרביץ תורה זיין מיט ישוב הדעת, און מיר זאלן זוכה זיין צו בנין בית המקדש במהרה בימינו, אמן.

#81 - זאלסט פרעגן אלע שאלות פונעם דיין שליט"א
מוסדות, שאלות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"ג טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א גרויסן ישר כח פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי אין די מוסד.


בנוגע די שאלה וועגן כשר'ן וכו'; איך האב אויפגענומען א דיין פאר די קהילה, וויל איך דיר בעטן זאלסט פרעגן אלע שאלות פונעם דיין שליט"א; סיי דיינע פריוואטע שאלות און סיי די שאלות בנוגע די מוסד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.