בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#55 - וואויל איז די וואס זענען שטארק נזהר אין נעגל וואסער
חיזוק פאר פרויען, נעגל וואסער, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ווען מען שלאפט בייטאג דארף מען זיך אפגיסן די הענט; דאס דארף נישט זיין ביים בעט, אבער מען דארף זיך וואשן מיט א כלי יעדע האנט דריי מאל.


דאס איז ווען מען שלאפט בייטאג, אבער ביינאכט דארף מען זייער אכטונג געבן זיך נישט אראפצולייגן נאר אז מען גרייט זיך אן נעגל וואסער, כדי מען זאל זיך קענען אפגיסן גלייך ווען מען שטייט אויף און חס ושלום אראפגיין פון בעט מיט טמא'נע הענט.


וואויל איז די וואס זענען שטארק נזהר אין נעגל וואסער, בפרט אידישע פרויען; וועלן זיי ברענגען קדושה וטהרה אין שטוב.

#54 - אריינצוברענגען דעם יום טוב דארף מען קענען די הלכות
הלכה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקרא, ב' ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד אנשי שלומינו, תושבי קרית ברסלב, ה' עליהם יחיו


היינט וועט זיין א שיעור כללי פונעם דיין שליט"א, איך וויל אז יעדער איינער אן אויסנאם זאל קומען צום שיעור.


אך און וויי אז מען גייט צו צום יום טוב אן וויסן די הלכות; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): "וְלֹא עַם הָאָרֶץ חָסִיד"; ווי קען מען אריינברענגען דעם יום טוב אן לערנען די הלכות?!


נאכן שיעור וועט מען קענען פארקויפן די חמץ ביים דיין שליט"א.


אויך זאל מען שטיצן אנשי שלומינו; האברך היקר ... האט יעצט געעפנט די גראסערי אין שטעטל, זאל מען איינקויפן ביי אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#53 - הלכות פון שבת ערב פסח
הלכה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקהל-פקודי, כ"ז אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב


איך שרייב דיר די הלכות וואס איז די יאר אנדערש; דו ביסט דאך גבאי, זאלסטו וויסן ווי אזוי צו פירן דעם בית המדרש.


שבת הגדול די יאר געפאלט ערב פסח פרשת צו; די יאר איז אביסל אנדערש. צום ביישפיל, די יוצרות לשבת הגדול זאגט מען א וואך פריער כדי מען זאל וויסן די הלכות, אבער מען זאגט דאס אנדערש ווי אלע יארן, מען זאגט די יוצרות נאך שמונה עשרה, נאך קדיש תתקבל.


אזוי אויך די דרשת שבת הגדול זאגט מען פרשת ויקרא, די וואך פאר ערב פסח, ווייל מען דארף דאך וויסן ווי אזוי אריין צו ברענגען דעם פסח, ווי אזוי מען כשר'ט און ווי אזוי מען איז בודק חמץ.


מוצאי שבת זאגט מען "ויהי נועם" און "ואתה קדוש" אזוי ווי אלע יארן, וויבאלד עס איז נאך דא א גאנצע וואכעדיגע וואך, ערב שבת איז דאך נישט קיין יום טוב ווייל שבת איז ערב פסח. מען מאכט קידוש לבנה, אויך עסט מען מלוה מלכה אזוי ווי א געווענליכע יאר.


תענית בכורים מאכט מען די יאר דאנערשטאג; אלע בכורים אדער די וואס האבן קינדער בכורים מאכן דעם סיום שוין דאנערשטאג, ווייל ערב שבת פאסט מען נישט.


בדיקת חמץ מאכט מען ליל שישי - דאנערשטאג ביינאכט; מען איז בודק חמץ אזוי ווי אלע יארן, מען מאכט די ברכה און נאכן ענדיגן בודק חמץ זיין זאגט מען כל חמירא וכו'. פרייטאג אינדערפרי פירט מען זיך אזוי ווי אלע יארן ערב פסח, מען פארברענט די חמץ, מען לאזט נישט איבער קיין חמץ; נאר לחם משנה פאר די שבת'דיגע סעודות, מען דארף אכטונג געבן דאס צו לייגן אין אן אפגעהיטענע פלאץ.


שבת אינדערפרי דאווענט מען ותיקין - זעקס דרייסיג, ווייל מען דארף נאך קענען אהיימגיין מאכן די סעודה; עסן די שבת'דיגע סעודה, די חמץ, פאר סוף זמן אכילת חמץ, וואס געפאלט די יאר צען דרייסיג. מען דאווענט נישט לאנג, מען ליינט נישט לאנג; די הפטרה זאגט מען "וערבה".


עס זענען דא וואס פירן זיך אויך די יאר ווען ערב פסח געפאלט אין שבת - צו עסן שלש סעודות, זיי צעטיילן די סעודה אינדערפרי. הגם דער מחבר פסק'נט (אורח חיים סימן תמד, סעיף א) אז מען איז נישט יוצא די דריטע סעודה נאר נאך מנחה גדולה, אין א יאר וואס ערב פסח געפאלט אום שבת קען מען שוין נישט עסן נאכמיטאג קיין חמץ, זאגט דער רמ"א מען זאל עסן פירות, דאך זענען דא שיטות וואס זאגן אז מען קען יא יוצא זיין די דריטע סעודה אינדערפרי, אזוי פסק'נט דער מגן אברהם (שם, סעיף קטן א).


אנדערע פירן זיך אז מען צעטיילט נישט די סעודה; מוהרא"ש האט זיך געפירט צו עסן די דריטע סעודה מיט פירות און קוגל. מוהרא"ש שרייבט: "וְזוֹ הַשַּׁבָּת הַיְחִידָה שֶׁאֵין אוֹכְלִין סְעוּדָה שְׁלִישִׁית", דאס איז די איינציגסטע יאר וואס מען עסט נישט קיין דריטע סעודה שבת, "אֶלָּא פֵּירוֹת אוֹ פַּשְׁטִידָא מִתַּפּוּחֵי אֲדָמָה", מען עסט פרוכט און קארטאפל קוגל, "וְהוּא עַל פִּי זוֹהַר שֶׁאָמַר רֶבִּי שִׁמְעוֹן בַּר יוֹחָאִי שֶׁמִיָּמָיו לֹא בִּטֵּל סְעוּדָה שְׁלִישִׁית", דאס איז געבויט אויף די הייליגע ווערטער וואס שטייט אין זוהר הקדוש (פרשת אמור, צה.), אז רבי שמעון בן יוחאי האט זיין גאנצע לעבן געגעסן יעדע וואך דריי סעודת שבת, "אֶלָּא בְּעֶרֶב פֶּסַח שֶׁחָל לִהְיוֹת בְּשַׁבָּת", אויסער ווען עס איז אויסגעפאלן ערב פסח אום שבת, "שֶׁאָז לֹא נוֹטְלִים לֶחֶם מִשְׁנֶה כִּי אָסוּר לֶאֱכֹל חָמֵץ כְּבָר, שֶׁהוּא אַחַר הַזְּמַן וְאָסוּר לֶאֱכֹל מַצָה קוֹדֵם לֵיל פֶּסַח", וואס דעמאלט טאר מען נישט עסן קיין סעודה מיט לחם משנה; חמץ טאר מען נישט עסן ווייל עס איז שוין נאכן זמן און מצה טאר מען אויך נישט עסן דעמאלט.


שבת נאכמיטאג דאווענט מען מנחה, מען זיצט אינאיינעם און מען זיגט די זמירות פון שלש סעודות און מען זאגט דברי תורה, אזוי ווי יעדן שבת.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#52 - מיטהאלטן דעם שיעור כללי אין הלכות פסח פונעם דיין שליט"א
הלכה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקהל-פקודי, כ"ז אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


זיי מודיע פאר אלע אינגעלייט אז עס וועט זיין א שיעור כללי פונעם דיין שליט"א אין הלכות פסח זונטאג נאכט אום אכט אזייגער אין בית המדרש אין שטעטל, אלע זאלן קומען צום שיעור; מען זאל דאס נעמען זייער ערנסט כדי מען זאל קענען אריינברענגען דעם יום טוב פסח אזוי ווי עס דארף צו זיין.


אויך וועט דער דיין ארויסקומען נענטער צום יום טוב פסח, מען וועט קענען פארקויפן די חמץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#51 - ס'איז זייער וויכטיג צו חזר'ן די הלכות
חתונה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


חשוב'ע כלה ... תחי'


מזל טוב פאר אייער חתונה; דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל זיין צווישן אייך נאר אהבה ואחוה, שלום וריעות.


דעם ספר געב איך פאר אלע תלמידים ותלמידות; דער ספר "לכל זמן" איז זייער א וויכטיגע ספר, די הלכות זענען געשריבן זייער קלאר.


מען דארף דאס חזר'ן גאר אסאך מאל מען זאל קענען די הלכות אויסנווייניג צו קענען פירן א אידישע שטוב און האבן געזונטע קינדער.

#50 - מען דארף קענען די הלכות זייער קלאר
ישיבה, הלכה, חתן

בעזרת ה' יתברך


אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער חתן ...


מזל טוב חתן פאר דיין חתונה; דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל ארויסקומען פון דיר און דיין כלה ליכטיגע דורות, די שכינה הקדושה זאל זיין שטענדיג צווישן אייך.


דער ספר איז זייער וויכטיג צו לערנען און חזר'ן, מען דארף קענען די הלכות זייער קלאר; חס ושלום נכשל ווערן אין זיי. גיי איבער דעם ספר אן א שיעור מאל, וועסטו וויסן ווי אזוי צו פירן א אידישע שטוב.


איך האב זייער הנאה געהאט פון דיר אין ישיבה, איך האף ווייטער צו זען ביי דיר נאר נחת.

#49 - חזר'ן הלכות אן א שיעור מאל
חסידות ברסלב, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תרומה, ד' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


טייערער חתן ... נרו יאיר


זע צו חזר'ן די הלכות אן א שיעור מאל.


מוהרא"ש פלעגט אלץ נאכזאגן פונעם צדיק רבי אורי סטרעליסקער זכותו יגן עלינו, ער האט גע'חזר'ט די הלכות איבער טויזנט מאל; פלעגט מוהרא"ש זאגן: "איז דאך זיכער אז אונז, פשוט'ע מענטשן, דארפן דאס חזר'ן אן א שיעור מאל".


בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט אלץ זיין מקושר צום רבי'ן, דו און דיינע דורות. "דדא ביה כולא ביה", דער וואס לעבט מיט'ן צדיק - האט אלעס, "ודלא דא ביה, מה ביה (נדרים מא.)", דער וואס לעבט נישט מיט צדיקים - האט גארנישט אין לעבן.


זאלסטו דער עיקר בעטן אויף דעם; דו און דיין כלה און דיינע דורות זאלן זיין דבוק צו אמת'ע צדיקים.


דיין ראש ישיבה.

#48 - ווי אזוי אויסצופוצן פאלשע ציין אום שבת
כיבוד אב ואם, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תרומה, ד' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וואויל איז אייך אז איר זענט אזוי שיין מכבד אייערע עלטערן, איר געבט אכטונג אויף אייער מאמע, איר טוט אלעס פאר איר; אין דעם זכות זאלט איר זוכה זיין צו ערליכע אידישע דורות, בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות.


בנוגע די שאלה אויב מען מעג אויספוצן שבת פאלשע ציין; איר טוט דאס א גאנצע וואך פאר אייער מאמע, איר ווילט וויסן אויב שבת מעג מען דאס טון.


עס איז דא א וועג ווי אזוי מען זאל מעגן אויספיצן די ציין שבת, אבער מען דארף וויסן דאס צו טון זייער פארזיכטיג לויט די הלכות. די ערשטע תנאי דארף זיין, עס מוז זיין א באזונדערע בארשט פאר שבת, מען קען נישט נוצן סתם א בערשטל, עס דארף זיין א ספעציעלע בארשט פאר שבת, אויך זאל די בארשט זיין פון ווייכע האר, פון פלאסטיק. לייגט אריין די ציין אין וואסער, ווען עס ליגט אין די וואסער קען מען דאס אויספיצן און ווען מען ענדיגט דאס אויסצופיצן זאל מען נישט אויסקוועטשן און נישט אויסרייניגן דעם בערשטל.


נישטא קיין ווערטער ארויסצוברענגען דאס גרויסקייט פון קינדער וואס העלפן זייערע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#47 - ווי מער מען איז מחזק אנדערע, אלץ מער כח באקומט מען
חברים, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, הפצה, חסידות ברסלב, בושה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת משפטים, כ"ה שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקט אייך מיט די הייליגע ארבעט פון צאמנעמען נשות אנשי שלומינו - זיי מחזק זיין; נישטא קיין גרעסערע תענוג ביים אייבערשטן, צו זען ווי מען טוט פאר אנדערע אידן.


דער הייליגער בעל התניא זכותו יגן עלינו האט נאכגעזאגט פון זיין רבי'ן דער הייליגער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו, וואס ער האט דאס געהערט פונעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט און לעבט דא אפ א זיבעציג אכציג יאר - נאר כדי א טובה טון פאר א צווייטן איד"; דאס מיינט צו זאגן "עס לוינט זיך צו לעבן זיבעציג יאר א טובה צו טון פאר א צווייטן", ווען מען שיינט אריין אין א צווייטן אביסל שכל, אביסל דעת; יענער זאל שפירן דעם אייבערשטן - מיט דעם טוט מען יענעם א טובה בזה ובבא.


שטעלט נישט אפ אייער ארבעט פאר קיין שום זאך אויף די וועלט, דאס וועט אייך געבן כח אויף אלעס; איר וועט האבן כח צו די קינדער, כח פאר אייער מאן און פאר אלע אייערע געברויכן. עס איז פארקערט ווי מען טראכט, מענטשן מיינען אז מיט דעם וואס מען איז עוסק אין הפצה - פארלירט מען כח, עס גייט אויפ'ן חשבון פון משפחה, אויפ'ן חשבון פון די קינדער וכו' וכו', מען האלט זיך צוריק פון טון מיט אנדערע ווייל עס מוטשעט אפ. עס איז נישט אמת; ווי מער מען איז מחזק אנדערע אלץ מער כח באקומט מען, ווי מער מען שיינט אריין די זיסע עצות פון רבי'ן אין אנדערע - אלץ מער האט מען כח פאר די אייגענע לעבן.


נעמט ווייטער צוזאם פרויען און זייט זיי מחזק, איר קענט זיי געבן צו הערן שיעורים פון חיזוק, שיעורים פון אמונה, שיעורים פון שלום בית, טאנצט מיט זיי און שפילט מיט זיי; דאס איז זייער א גרויסע מצוה, ווייל פרויען דארפן דאס מערסטע חיזוק צו קענען אנגיין מיט זייער ארבעט אין שטוב.


אויף אייער פראגע וואס מען טוט מיט קינדער וואס שפילן זיך מיט משפחה - אינגלעך און מיידלעך; דאס איז נישט גוט, מען דארף זיי מחנך זיין זיי זאלן וויסן אז אינגלעך שפילן זיך מיט אינגלעך און מיידלעך שפילן זיך מיט מיידלעך, ווען זיי זענען נאך יונג דארף מען שוין אכטונג געבן אויף דעם.


מען דארף עס אבער טון מיט חכמה, נישט מיט געוואלד; זאגט זיי די ווערטער: "גרויסע קינדער שפילן זיך נישט אינגלעך מיט מיידלעך, גרויסע קינדער שפילן זיך אינגלעך מיט אינגלעך און מיידלעך מיט מיידלעך"; מען זאגט עס נאכאמאל און נאכאמאל ביז עס גייט אריין אין זיי. די קינדער וועלן נישט גלייך אפלאזן דער געוואוינהייט, בפרט ווען זיי זענען שוין באפריינדעט, אבער מען טאר נישט מיד ווערן, נאר נאכאמאל זאגן: "דו ביסט שוין אזוי גרויס, דו ביסט שוין נישט קיין בעבי; גרויסע קינדער שפילן נישט אזוי וכו' וכו'".


אויף אייער פראגע וואס צו טון מיט די חברט'עס וואס שפעטן וכו'; וואס וואלט איר געטון מיט א חבר'טע וואס וויל אייך אוועק נעמען אייערע קינדער, איר וואלט גערעדט מיט איר? וואס וואלט איר געטון ווען אייער חבר'טע וויל אייך צונעמען אייער מאן, וואלט איר געענטפערט ווען זי רופט אייך פרעגן אייערע שאלות?! א נארמאלע פרוי וואלט נישט געהאט צו טון מיט שכנים און חבר'טעס וואס ווילן אוועקנעמען איר מאן און קינדער וכו' וכו'; אזוי דארף מען קוקן אויף די וואס מאכן חוזק פון רבי'ן, אויף די וואס שפעטן פון היכל הקודש; וואס געבט אונז דער רבי? וואס געבט אונז דער צדיק? ער געבט אונז לעבן. מיט זיין כח, מיט זיין שכל - קען איך האבן קינדער, מיט זיינע עצות קען איך זיך אן עצה געבן, קען מען לעבן מאן און ווייב. אן דעם צדיק בין איך א געשטארבענער, אן דעם צדיק בין איך נישטא; אזוי ווי איך וואלט זיך געהיטן פון איינעם וואס וויל מיר אוועקנעמען מיין שטוב, אזוי דארף איך זיך היטן פון לצים, נישט האבן מיט זיי.


אויף אייער פראגע אויב מען דארף אין די טעג וכו'; איר זענט נישט דער ערשטער וואס זאגט אז עס איז שווער וכו', אנדערע זאגן אויך עס איז שווער וכו', אבער זייט מיר מוחל איך פארשטיי נישט וואס איז שווער; אין די טעג דארף מען גיין אזוי וכו'.


בנוגע פארן קיין יבנאל וכו'; אודאי זאלט איר גיין אין מ. מלכה, איר וועט זען גרויסע ישועות. מוהרא"ש האט צוגעזאגט אז ווער עס וועט גיין אין מ. מלכה וועט זען גרויסע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#46 - בעט דעם אייבערשטן עס זאל אריינגיין אין דיין ווייב א הייליגקייט
תפילה והתבודדות, שלום בית, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך פארשטיי נישט וואס דו האסט מיר געזאגט, וואס הייסט דיין ווייב וויל נישט האלטן הלכות טהרה?


אויב זי האלט נישט די הלכות דארפסטו זיך ווענדן צו א גרויסער רב, דו קענסט נישט נכשל ווערן אין כריתות השם ישמרינו; אויב איז עס נאר קרעכצן וכו', יעדעס מאל עס קומען די צייטן הייבט זי אן קרעכצן און זאגן אז זי גייט נישט, זי מאכט נישט, זי ציילט נישט וכו' וכו', - דאס איז ביי אסאך משפחות, אסאך טוען דאס.


אויב דאס איז די מעשה זאלסטו איר מחזק זיין, זאג איר דאס גרויסע שכר וואס מען קריגט, מען באקומט ליכטיגע קינדער; אויב איז עס מער פון קרעכצן, אויף למעשה, זאלסטו רעדן צו א גרויסער רב.


פארליר זיך נישט, בעט דעם אייבערשטן עס זאל אריינגיין אין איר א ריינקייט, א הייליגקייט; מיט תפילה וועסטו איר טוישן.

#45 - ווען עס קומט צו פרעגן הלכה שאלות, טאר מען זיך נישט שעמען
שאלות, עזות, בושה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בושה איז א גוטע מידה, א שיינע מידה און א אידישע מידה; איינע פון די אידישע סימנים איז זיין שעמעדיג. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות עט.): דריי סימנים איז דא ביי אידישע קינדער, "רַחֲמָנִים, בַּיְישָׁנִין וְגוֹמְלֵי חֲסָדִים"; אבער וויסן זאלט איר אז עס איז דא צייטן וואס מען דארף אוועקלייגן די בושה און מען דארף זיך באנוצן מיט עזות דקדושה, ווען עס קומט צו פרעגן שאלות טאר מען נישט זיין שעמעדיג, ווען עס קומט צו רעדן צום דיין דארף מען לייגן אלע געפילן אין דער זייט, מען דארף רעדן קלאר און דייטליך, אים דערציילן אלע פרטים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): "וְלֹא הַבַּיְשָׁן לָמֵד", דער וואס שעמט זיך צו פרעגן - ווייסט נישט ווי אזוי זיך צו פירן; יעדע שאלה וואס מען האט - מוז מען פרעגן אן ערליכן מורה הוראה, נאר אזוי קען מען בויען א אידישע שטוב.


איר שרייבט אז עס איז אייך זייער שווער, איר ענדיגט נישט מיט אייערע שאלות וכו' וכו'; איר האט אראפגעלייגט דעם טעלעפאן מיט'ן דיין און איר קענט נישט ענדיגן וויינען, עס איז אייך אזוי שווער נאכאמאל אנהייבן מיט די הלכות, איר שרייבט אז איר דארפט אפאר ווערטער פון חיזוק איר זאלט זיך קענען שטארקן.


וויסן זאלט איר, א פרוי וואס היט זיך, זי פירט זיך מיט די תורה - וועט זי באקומען זייער אסאך שכר. זי וועט זען שיינע ערליכע דורות, אירע קינדער וועלן זיין געזונט און ערליך. די הייליגע חכמים זאגן זייער שארף אויב מען האלט נישט די הלכות און זיי זאגן צו זייער א גרויסע שכר פאר די וואס האלטן די הלכות.


דער הייליגער תנא רבי שמעון בן יוחאי זאגט (שבועות יח:) ווער עס היט נישט די הלכות: "אֲפִילוּ הַוְיָין לוֹ בָּנִים כִּבְנֵי אַהֲרֹן - מֵתִים", אפילו ער האט קינדער אזוי גרויס ווי די קינדער פון אהרן הכהן - וועלן זיי שטארבן, און רבי יוחנן זאגט, דער וואס היט יא די הלכות: "הַוְיָין לוֹ בָּנִים זְכָרִים", און נישט סתם קינדער, נאר רבי יהושע בן לוי לייגט צו, ער וועט זוכה זיין צו "בָּנִים רְאוּיִין לְהוֹרָאָה", צו קינדער וואס זענען אזוי חשוב, צו קענען פסק'נען שאלות, און אזוי זאגט דער רבי (ספר המידות אות בנים, סימן מד): "כָּל שֶׁאֵינוֹ פּוֹרֵשׁ מֵאִשְׁתּוֹ סָמוּךְ לְוִסְתָּהּ, אֲפִלּוּ הֲוֵי לֵהּ בָּנִים כִּבְנֵי אַהֲרֹן - מֵתִים. וְכָל הַפּוֹרֵשׁ, הַוְיָן לֵהּ בָּנִים זְכָרִים וּרְאוּיִין לְהוֹרָאָה".


וואויל איז דעם וואס רירט זיך נישט אוועק פון די תורה, דער וועט זוכה זיין צו אלעס גוטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#44 - מ'דארף אננעמען דעם פסק פונעם דיין
ספיקות, תשובה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען פרעגט א שאלה דעם דיין און דער דיין פסק'נט - דארף מען דאס אננעמען; מען טאר נישט איבערטראכטן, מען טאר נישט האבן ספיקות אין דעם.


די תורה וואס זאגט אסור זאגט אויך מותר, די תורה וואס זאגט ניין זאגט יא און אז מען וויל נאר הערן ניין, מען וויל נאר הערן אסור - האט דאס נישט מיט די תורה, דאס איז אן עבירה.


ווען מען איז זיך מתוודה צום אייבערשטן זאגט מען אין די ווידוי: "הייליגער באשעפער איך טו תשובה אויף צוויי זאכן", מען בעט איבער דעם אייבערשטן, איינס: "אֵת אֲשֶׁר טִהַרְתָּ טִמֵּאתִי", וואס דו האסט מטהר געווען – האב איך זיך אליינס מטמא געווען, און צווייטנס: "אֵת אֲשֶׁר טִמֵאתָ טִהַרְתִּי", וואס דו האסט געזאגט עס איז טמא - האב איך געזאגט טהור, "אֵת אֲשֶׁר הִתַּרְתָּ אָסַרְתִּי", דאס וואס דו האסט מתיר געווען - האב איך זיך אליינס גע'אסר'ט, "אֵת אֲשֶׁר אָסַרְתָּ הִתַּרְתִּי", דאס וואס דו האסט גע'אסר'ט האב איך מתיר געווען.


נישטא קיין איבערטראכטן; אז מען האט א שאלה פרעגט מען דעם דיין און וואס דער דיין פסק'נט אזוי טוט מען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#43 - מ'זאל לערנען אין כולל הלכות מקוואות
כולל, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"ז טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, דיין ומורה צדק דקהילתינו


אזוי ווי מיר גייען בקרוב אנהייבן בויען א מקוה טהרה אין שטעטל קרית ברסלב, וויל איך דיר בעטן אויב מען קען לערנען אין כולל הלכות מקוואות, סיי די אינגעלייט דא און סיי די אינגעלייט אין שטעטל; אז דו מיט די אינגעלייט זאלן זיין ביים בויען פון אנהייב ביז'ן סוף.


לאז מיר וויסן ווען איר זענט גרייט אנצוהייבן די ארבעט.


שטארק זיך און שטארק די אינגעלייט זיי זאלן קומען צייטליך אין כולל און לערנען בהתמדה רבה; דער כולל איז מיר טייערער פון אלעס.

#42 - היט די הלכות, אז נישט כאפט מען א שטארקע קלאפ
שלום בית, הלכה, עונשים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מקץ, ב' טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס זאל איך דיר זאגן, איך בין דערציטערט פון וואס דו האסט געטון.


אז דו וועסט נישט היטן די הרחקות וועסטו באקומען א שטארקע קלאפ פון הימל; השמר והזהר זיך צו היטן אין די צייטן, איך ציטער פאר דיין לעבן און פאר דיין ווייב'ס לעבן. האסט יעצט חתונה געהאט, דער אייבערשטער האט דיר מוחל געווען אלע עבירות און שוין יעצט ביסטו אזוי אראפגעפאלן רחמנא לצלן.


איך בעט דיר, האב רחמנות אויף דיין לעבן און אויף דיין ווייב'ס לעבן, היט די הלכות, היט די הרחקות, אז נישט כאפט מען א שטארקע קלאפ. די הייליגע חכמים זאגן אונז (שבת יג.): אליהו הנביא האט דערציילט: "מַעֲשֶׂה בְּתַלְמִיד אֶחָד שֶׁשָּׁנָה הַרְבֵּה וְקָרָא הַרְבֵּה וְשִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים הַרְבֵּה, וּמֵת בַּחֲצִי יָמָיו", עס איז געווען א מענטש וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטארבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן און זי האט אנגעהויבן ארום לויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: "ווי אזוי קען זיין מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): 'כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ', ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג?!" "וְלֹא הָיָה אָדָם מַחֲזִירָהּ דָּבָר", קיינער האט איר נישט געהאט וואס צו ענטפערן, ביז איינמאל בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, האב איך איר געפרעגט: "איר האט געהאלטן טהרת המשפחה?" האט זי געענטפערט: מיר האבן געהאלטן כמעט אלע הלכות אויסער איינצעלע זאכן האבן מיר נישט געהאלטן; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'עט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב".

#41 - הלכות שבת מוז מען לערנען און גוט קענען
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, אידישע שטוב, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישב, כ"ג כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די תלמידות פון די עלצטע קלאס, בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג.


איך האב באקומען פון אייער לערערין תחי' אייערע בחינות אויף הלכות שבת - הלכות מוקצה; איך האב זייער הנאה צו זען אז איר לערנט און קענט גוט די הלכות.


הלכות שבת מוז מען לערנען און גוט קענען; אויב מען לערנט נישט ווייסט מען נישט ווי אזוי זיך צו פירן, מען קען צוקומען צו חילול שבת רחמנא לצלן. דער הייליגער צדיק רבי יונתן אייבשיץ זכר צדיק לברכה שרייבט (יערות דבש חלק ב', ב): "ווער עס האט נישט דורכגעלערנט הלכות שבת אפאר מאל איז נישט מעגליך ער זאל נישט עובר זיין אויף הלכות שבת", עיין שם.


איך האב באקומען די שאלות וואס איר פרעגט, איך וועל אריין שיקן פאר אייער לערערין די ענטפערס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#40 - שאלות אין הלכות מוקצה
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישב, כ"ג כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די תלמידות פון די עלצטע קלאס, בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג.


איך האב ערהאלטן אייערע פראגעס.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, אויב מען מעג שפילן שבת די שפיל פון מאנאפאלי; על פי הלכה איז עס נישט קיין פראבלעם, מעג מען שפילן די שפיל; אבער עלטערע קינדער, ווי ענקער יארגאנג, איז בעסער מען זאל שפילן אנדערע שפילן וואס איז נישט פון ביזנעס און געלט (עיין שמירת שבת כהלכתה פרק טז, הערה צא).


די צווייטע שאלה וואס ... תחי' פרעגט, א סידי פלעיער אדער אייפא"ד, אויב דאס איז מוקצה מחמת חסרון כיס; עס איז זייער וויכטיג ארויסצוהאבן און פארשטיין וואס איז דער אפטייטש פון "מוקצה מחמת חסרון כיס", אזוי קען מען נאכדעם אליינס וויסן אויף יעדע זאך אויב דאס איז מוקצה מחמת חסרון כיס אדער איז דאס אן אנדערע סארט מוקצה.


מוקצה מחמת חסרון כיס איז א זאך וואס מען געבט אכטונג אויף דעם דאס נישט צו נוצן פאר קיין שום אנדערע זאך; אזא זאך טאר מען נישט מטלטל זיין שבת, אפילו מען דארף די זאך אדער מען דארף די פלאץ וואו עס ליגט. אלע היינטיגע נייע כלים, ווי א טעיפרעקארדער, א סידי פלעיער, א סענסע קליפ, - די אלע זאכן זענען נישט קיין מוקצה מחמת חסרון כיס, ווייל מען געבט נישט אזוי שטארק אכטונג אויף דעם ווי אזוי מען טראגט דאס און וואו מען לייגט דאס.


אויב האט מען גאר א טייערע מאשין וואס מען געבט זייער אכטונג אין די וואכן טעג ווי אזוי מען טראגט דאס; מען ווארפט עס נישט און מען שפילט זיך נישט דערמיט - דעמאלט איז דאס יא א מוקצה מחמת חסרון כיס, עס גייט אן אלע הלכות אז מען טאר דאס נישט מטלטל זיין אפילו לצורך.


מען דארף וויסן אז מוקצה מחמת חסרון כיס האט נישט צוטון נאר מיט די זאך, עס האט אויך צוטון מיט'ן מענטש; אויב דער מענטש איז יא מקפיד אויף דעם, צום ביישפיל איר באקומט א סידי פלעיער אדער א סענסע און איר זענט זייער מקפיד וואו דאס זאל ליגן, איר רירט דאס נישט סתם אזוי, איר האלט דאס זייער טייער ווערט עס פאר יעדן איינעם א מוקצה מחמת חסרון כיס (עיין משנה ברורה סימן שח, סעיף קטן ב).


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, וועגן א טעלעפאן וואס איז פארלאשן, אויב מען מעג דאס מטלטל זיין שבת; דאס האט צוטון מיט די פריערדיגע ענטפער. עס ווענדט זיך ווי אזוי דער מענטש פירט זיך מיט'ן טעלעפאן, רוב מענטשן זענען נישט מקפיד אויף זייער טעלעפאן; מען ווארפט דאס, מען געבט דאס פאר א קינד צו שפילן, מען האלט דאס נישט אזוי טייער, ביי די מענטשן איז דער טעלעפאן א כלי שמלאכתו לאיסור, מעג מען עס מטלטל זיין פון איין פלאץ צום צווייטן לצורך גופו ומקומו, אבער אויב דער בעל הטעלעפאן האלט זיין טעלעפאן זייער טייער, ער איז זייער מקפיד אויף דעם, ער נעמט דאס נישט ארויס פונעם האלטער, ער געבט דאס נישט פאר קינדער צו שפילן און ער ווארפט דאס נישט - באקומט דער טעלעפאן א דין פון א מוקצה מחמת חסרון כיס און מען טאר דאס נישט רוקן פון איין פלאץ צום צווייטן.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, א כלי שמלאכתו לאיסור וואס איז צעבראכן, צום ביישפיל א טעלעפאן וואס ארבעט מער נישט, עס איז צעבראכן און מען נוצט דאס פאר א שפילצייג, אויב מען מעג שפילן מיט דעם שבת? דער ענטפער איז יא, מען מעג שפילן מיט דעם.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט; מען מעג זיך אנלאנען אויף א קאר ווייל מוקצה איז נאר אסור צו מטלטל זיין, אז די מוקצה רוקט זיך נישט, עס איז א שווערע זאך - איז ביי דעם נישטא דער איסור (רמ"א סימן שח, סעיף ג).


לערנט און חזר'ט הלכות שבת, נאך אביסל ווערט איר אלע כלות, איר אלע וועט חתונה האבן; דארפט איר דאך וויסן ווי אזוי מען פירט א אידישע שטוב. איר וועט דארפן מחנך זיין די קינדער, זיי זאגן וואס מען מעג יא טון און וואס מען מעג נישט טון; אז איר וועט נישט לערנען, איר וועט נישט אויסהערן אייער טיטשער - וועט איר נישט וויסן.


איך בעט אייך טייערע תלמידות בית פיגא, די הלכות שיעור איז זייער וויכטיג פאר אלעמען אן אויסנאם; יעדע הלכה איז וויכטיג פאר'ן לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#39 - איך וויש זיך אפ מיט דעם
הפצה, הלכה, היטן די צייט, חתן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון הרב הגאון ... נרו יאיר.


שטארק זיך אין דיין עבודת הקודש, נוץ אויס דיינע טעג יעצט פאר דיין חתונה מיט תורה, עבודה און גמילות חסדים.


קום צייטליך אין כולל לערנען הלכה; דער רבי האט אונז זייער אנגעזאגט מיר זאלן לערנען הלכה (שיחות הר"ן, סימן כט). אויך זאלסטו אנגיין מיט'ן פארלערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא פאר תלמידים, תורה וואס מען לערנט מיט תלמידים איז זייער חשוב; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ז.): "וּמִתַּלְמִידַי יוֹתֵר מִכֻּלָּם", ווען מען לערנט תורה מיט תלמידים ווערט דאס זייער שטארק איינגעקריצט אינעם מענטש.


פארנאכטס זאלסטו גיין הפצה - דאס איז גמילות חסדים; גיי פארשפרייטן די הייליגע ספרים, קונטרסים און גליונות פאר אנדערע, דאס איז אונזער תיקון, דאס וואשט אפ אלע פגמים. ווער נישט דערשראקן ווען מען שרייט אויף דיר: "גיי וויש זיך אפ מיט די גליונות!!" "וויש זיך אפ מיט די ספרים!!" ווער נישט שוואך פון דעם; טראכט צו זיך: 'דאס טו איך דאך! דאס דארף איך דאך! איך דארף זיך אפוואשן און זיך אפזויבערן פון אלע מיינע עבירות; הפצה וואשט מיך אפ, הפצה ווישט מיך אפ'.


עס איז דא צייט פאר אלעס; אז מען היט די צייט איז דא צייט פאר דאווענען, פאר לערנען הלכה און גמרא, פאר דיינע שיעורים כסדרן און פאר הפצה.

#38 - איינמאל מען טוט תשובה, איז דער אייבערשטער מוחל
תשובה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, י' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיין פרייליך; טראכטס נישט וואס איז געווען. איינמאל מען טוט תשובה, מען נעמט זיך פאר מער נישט צו טון עבירות, מען האט חרטה וואס איז געווען - דאן איז דער אייבערשטער מוחל.


איך האב אייך געשריבן די בריוו אז אויב מען היט נישט די הלכות באקומט מען די ביטערע מחלה, אבער אז איר האט תשובה געטון און מקבל געווען אויף זיך צו האלטן די הלכות - וועט דער אייבערשטער אייך געבן געזונט און נחת.


דאנקט דעם אייבערשטן אויף אלע חסדים, וועט דער אייבערשטער מאכן מיט אייך גרויסע ניסים.


איך בעט פאר ענק יעדן טאג איר זאלט אינאיינעם לעבן א גוטע זיסע לעבן.


פון אייער ראש ישיבה.

#37 - געבן צו עסן פאר'ן קינד
קינדער, הדרכות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית יואל.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מחזק דיין ווייב; אלע ווייבלעך גייען דאס אריבער, עס איז זיי שווער צו געבן עסן פאר די קינדער, עס איז גרינגער צו געבן באטלעך. זיי איר מחזק זי זאל אנגיין אפילו עס איז שווער, עס איז נאר שווער ווען מען ווייסט נישט דאס ווערד דערפון; ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן אז מען קען האלטן א געזונט קינד אין די הענט און געבן עסן - אלץ גרינגער ווערט דאס, און פארקערט, ווי נאר מען פארגעסט פונעם אייבערשטן ווערט שווער דאס לעבן, אפילו סתם אטעמען ווערט שווער ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן.


בנוגע לעבן אינאיינעם ווען מען האט א קינד וואס זייגט; מען קען געבן זייגן פאר דעם וכו', אבער נאכן לעבן אינאיינעם דארף מען ווארטן. ווייל דער זוהר הקדוש ברענגט (ויקרא יט.): "בְּסִפְרָא דְּאָנַח אַשְׁמְדָאי לִשְׁלֹמֹה מַלְכָּא", אשמדאי דער קעניג פון די שדים האט געגעבן פאר שלמה המלך א ספר, דארט שטייט די זאכן ווי אזוי די שדים קענען שעדיגן דעם מענטש, ברענגט דער זוהר הקדוש (שם): "לְבָתַר לָא תָּנִיק לֵיהּ, עַד שַׁעֲתָא חֲדָא, כִּתְרֵין מִילִּין", מען זאל ווארטן אזוי לאנג ווי מען גייט צוויי מיל; דאס איז זעקס און דרייסיג מינוט, "אוֹ חַד מִיל, אִי לָא יַכְלָא בְּגִין צַעֲרָא דְּרַבְיָא, בְּזִמְנָא דְּאִיהוּ בָּכֵי", אויב דאס קינד וויינט איז גענוג צו ווארטן אזוי לאנג ווי עס נעמט צו גיין איין מיל, אכצן מינוט, "וּבְדָא לָא מִסְתָּפֵי מִנָּהּ לְעָלְמִין", אז מען פירט זיך אזוי - דארף מען נישט מורא האבן פון זיי.


דער זוהר הקדש זאגט דארט: "זַכָּאִין אִינּוּן צַדִּיקַיָּיא, דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא אוֹלִיף לוֹן רָזִין עֲמִיקִין דִּלְעֵילָּא וְתַתָּא", וואויל זענען די צדיקים, אז דער אייבערשטער לערנט מיט זיי אזוינע טיפע סודות, "וְכֹלָּא בְּגִין אוֹרַיְיתָא", אלעס נאר אינעם זכות וואס זיי לערנען די הייליגע תורה, "דְּהָא אוֹרַיְיתָא, מַאן דְּיִשְׁתָּדַּל בָּהּ", ווייל ווער עס לערנט די הייליגע תורה, "מִתְעַטָּר בְּעִטְרִין דִּשְׁמָא קַדִּישָׁא", ווערט באקרוינט מיט'ן אייבערשטן, "דְּהָא אוֹרַיְיתָא שְׁמָא קַדִּישָׁא הוּא", ווייל די גאנצע תורה איז דאך דער אייבערשטער אליינס, "וּמַאן דְּיִשְׁתָּדַּל בָּהּ, אִתְרְשִׁים וְאִתְעַטָּר בִּשְׁמָא קַדִּישָׁא", ווער עס לערנט די תורה ווערט איינס מיט'ן אייבערשטן, ער ווערט א קרוין פאר'ן אייבערשטן, "וּכְדֵין יָדַע אָרְחִין סְתִימִין, וְרָזִין עֲמִיקִין דִּלְעֵילָּא וְתַתָּא", ער ווייסט אלע סודות וואס טוט זיך אויבן אין הימל און פון אונטן, "וְלָא מִסְתָּפֵי לְעָלְמִין", און ער האט נישט מורא פון קיין שום זאך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#36 - נעמט נישט גרינג די הלכות, עס איז א שפיל מיט פייער
הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


                                יום ד' פרשת תולדות, ב' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


נעמט נישט גרינג די הלכות, עס איז א שפיל מיט פייער; אויב מען האלט נישט קיין טהרת המשפחה באקומט מען א קלאפ פונעם אייבערשטן, מען באקומט יענע מחלה השם ישמרינו.

#35 - מ'דארף זיך איבער רעדן מיט א גרויסן ערליכן רב
קינדער, רפואה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


                                יום ד' פרשת תולדות, ב' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


מען קען נישט געבן קיין היתר סתם אזוי, עס איז נישט אזוי פשוט ווי דו מיינסט.


עס ווענדט זיך אין די פרוי; אויב זי זאגט זי קען נישט, זי האט נישט קיין כח וכו' - דעמאלט קען מען איר געבן א היתר. נישט יעדער איינער קען דאס פסק'ענען, דאס דארף דורך גערעדט ווערן מיט א גרויסן ערליכן רב; מען זאל גארנישט פארהוילן פונעם רב, מען זאל אלעס דערציילן, נאר אזוי קען זיין אז מען קען באקומען א היתר וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#34 - אונזער קהלה איז געבויעט זיך נישט אוועקצורירן פון שלחן ערוך
היכל הקודש, הלכה, לשון הרע, חומרות, מלכות הרשעה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, י"א מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הרבנית ... תליט"א.


איך וויל מקיים זיין וואס די הייליגע תורה זאגט (במדבר לב, כב): "וִהְיִיתֶם נְקִיִּם מֵה' וּמִיִּשְׂרָאֵל".


שוין א יאר צוריק האט מיר געפרעגט אייער ברודער הר"ר ... שליט"א אויב עס איז אמת אז איך לערן מיט מיינע תלמידים זאכן קעגן די תורה, אז מען דארף נישט האלטן קיין הרחקות, איך זאג אז הרחקות איז נאר א חומרא; ער האט מיר געזאגט אז ער האט דאס געהערט פון אייך און איר האט דאס געהערט פון אן עד נאמן ..., דער שווער פון איינער וואס דאווענט ביי מיר אין בית המדרש.


איך האב אים דעמאלט געזאגט אז דאס איז א ליגנט, דאס איז הוצאת שם רע, אזוי ווי עס וועלן מעיד זיין אלע מיינע תלמידים, הונדערטער אינגעלייט וואס האבן געלערנט ביי מיר און לערנען נאך אלץ ביי מיר; אז מען פירט זיך ביי אונז אזוי ווי עס שטייט אין די הייליגע תורה, מען איז מקיים ביי אונז יעדע הלכה אין שלחן ערוך, מיר רירן זיך נישט אוועק פון שלחן ערוך.


יעצט ווען עס איז שוין אריבער א יאר פון די מעשה, הער איך א צווייטע מעשה וואס טוט מיר זייער וויי, און דערפאר שרייב איך אייך. איינער פון מיינע תלמידים האבן געוואלט אריין לייגן זיינע קינדער ביי אייך אין די מוסד (דער אינגערמאן וואלט געוואלט אריין לייגן ביי אונז, אבער זיין ווייב וויל נישט די קינדער זאלן לערנען ביי אונז, זיין ווייב וויל אן אנדערע חינוך; ביי אונז לערנט מען נאר וואס עס פעלט אויס צו וויסן פאר א אידישע מאמע, מען לערנט נישט די וועלטליכע היסטאריע וכו'), האט מען זיך אויסגענומען אז ער קען נאר שיקן די קינדער ביי אייך אויב ער וועט אויפהערן פרעגן זיינע שאלות ביי אונז אין די קהילה, ווייל מיר גייען נישט בדרך התורה.


פאר סתם מענטשן וואס רעדן אויף אונזער קהילה דארף איך נישט ענטפערן און עס אינטערעסירט מיר נישט וואס זיי זאגן, אבער אייך וואס איר פירט אזא חשוב'ע קהילה, איר האט אזויפיל תלמידות כן ירבו, שפיר איך אלץ "וִהְיִיתֶם נְקִיִּם מֵה' וּמִיִּשְׂרָאֵל" אייך צו שרייבן, איר זאלט וויסן אז דאס איז נישט אמת.


חס ושלום אויס צו טראכטן אויף אונזער קהילה אז מיר גייען נישט בדרך התורה; מיר רירן זיך נישט אוועק פון הלכה. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט אוועק געשטעלט די פרינציפן פון היכל הקודש געבויט אויף רבינו נחמן מברסלב זכותו יגן עלינו, וואס ביי אים איז געווען הלכה די ערשטע זאך, אן קיין פשרות, און אויף הרב הקדוש מסאטמאר זכותו יגן עלינו. ביי אונז אין די קהלה שניידן זיך אלע פרויען די האר; אסאך פרויען ביי אונז זענען נישט אונזערע תלמידות, זיי קומען פון אנדערע חשוב'ע קהילות בישראל. ווען זיי זענען אנגעקומען זענען זיי געקומען מיט די האר השם ישמרינו און נאך א שטיק צייט, נאכן הערן און ליינען ווי שטארק מוהרא"ש פלעגט רעדן פון די הארבקייט פון דעם, שניידן זיי זיך שוין אלע זייערע האר; דאס איז איינע פון די יסודות ביי אונז אין די קהילה.


ביי אונז אין די קהילה רעדט מען קעגן די ערב רב; מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט טאג און נאכט רעדן צו אונז מיר זאלן נישט האבן קיין שום חלק מיט די ערב רב אין ארץ ישראל וואס האבן אויסגע'שמד'ט מיליאנען אידישע קינדער.


מיר זענען אן ערליכע קהילה; מיר האלטן שיטת רבינו תם, מיר עסן נאר פלייש פון די שטרענגסטע קהילות; צניעות איז ביי אונז דאס חשוב'סטע און וויכטיגסטע, מיר ארבעטן זייער שווער אריין צו לייגן אין די פרויען פון אונזער קהילה זיי זאלן ליב האבן צניעות; אסאך פון אונזער קהילה זענען נישט קיין תלמידות פון אונזער חינוך, זיי קומען פון אנדערע בתי חינוך מיט ווייטאג אויף צניעות, דאס איז פון די שווערסטע ארבעט וואס ליגט אויף אונז, צו קענען טוישן זייער בליק אז זיי זאלן ליב האבן די וועג פון די תורה.


עס טוט זייער וויי צו הערן אז מען רעדט אזעלכע לשון הרע'ס, אז מיר זאגן אויף הרחקות אז דאס איז חומרות, חס ושלום אזוינס צו זאגן; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָׂה כָּךְ, כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגן זיי נישט, זיי קריגן אויף איינעם וואס מען זאגט אויף אים די אלע לשון הרע'ס און אויף אים דארף מען קריגן, אויף אזא איינעם קריג איך אויך; דער רבי האט געזאגט: "זֵייא הָאבִּין זִיךְ אוֹיס גִּישְׁנִיצְט אַ מֶענְטְשׁ, אִין קְרִיגְן אוֹיף אִיהם"; אויף אים קריג איך אויך, איך וואלט אויך אנגעזאגט מיינע תלמידים זיי זאלן זיך היטן פון אזא איינער וואס זאגט אז מען דארף נישט האלטן קיין הרחקות, אז דאס איז נאר חומרות.


ווען איך האב דאס געהערט פון אייער ברודער פאר א יאר צוריק האט דאס מיר זייער וויי געטון, איך בין געגאנגען נאכדעם זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, איך האב געוויינט צום אייבערשטן און אים געזאגט: "דאס רעדט מען אויף מיר, דאס רעדט מען אויף א קהילה וואס איז זיך מוסר נפש צו העלפן אידישע קינדער"; יעצט זע איך אז דער שם רע גייט נאך אלץ אן, ווען עס איז נישט אמת.


מיר לעבן היינט אין אזעלכע שווערע צייטן, יעדער איז צעטומלט, יעדער איינער האט זיינע צרות און יסורים; עס איז שוין געקומען די צייט צו לעבן אינאיינעם אן קיין שנאה, אן קיין פיינטשאפט, יעדער וועט גיין מיט זייערע מסורות און קבלות פון די הייליגע צדיקים פון די פריערדיגע דורות אן קיין פיינטשאפט, ביז מיר וועלן זוכה זיין אז משיח צדקינו וועט אונז אויסלייזן, אמן.

#33 - אז דו קענסט נישט זיין צניעות'דיג, כאטש בעט אויף דעם
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן געווארן פון מיין בריוו; אויב דו קענסט נישט טון וואס איז ריכטיג, דו שפירסט ווי דו ווילסט נישט זיין צניעות'דיג, דו ווילסט טון זאכן וואס איז נישט ריכטיג - דארפסטו נישט ווערן פון דעם צעבראכן, דו קענסט בעטן דעם אייבערשטן זאלסט איין טאג וועלן זיין גוט און וועלן גיין איידל אנגעטון.


בנוגע פארבן די נעגל; איך זאג דיר נאכאמאל: 'נעיל פאליש איז א חציצה, א אידישע פרוי טאר נישט גיין מיט דעם', און אויב דו ווילסט יא לייגן נעיל פאליש זאלסטו כאטש וויסן וואס איז ריכטיג און אויף וואס צו בעטן. זאלסט בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט האבן די שטארקייט דאס נישט צו לייגן.


איך האב רחמנות אויף דיר; דו ווערסט צעריסן, פון איין זייט האסטו דעם רבי'ן, דו ווילסט האבן די לעבן פון רבי'ן, דו ווילסט שפירן א טעם אין לעבן, א פרייליכקייט אין לעבן, אבער פון די אנדערע זייט ווען דו גייסט אהיים און דיין משפחה מאכט חוזק פון צניעות, זיי מאכן אוועק די שיינע אידישע לעבן - ווערסטו אזוי צעריסן אז דו האסט נישט קיין כח זיך צו דערהאלטן.


איך בעט דיר זייער, קלאפ זיך נישט אראפ; אפילו דו פאלסט דורך וכו' וכו' - איז דער אייבערשטער ווייטער מיט דיר, ער האט דיך ליב און ער ווארט דו זאלסט רעדן צו אים און אים בעטן ער זאל שטענדיג זיין מיט דיר.


בנוגע דיין שידוך וכו'; מען ווארט אויף דיר און אויף דיינע עלטערן, ווייל די אנדערע זייט איז גרייט צו גיין ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#32 - א קימפעטארן דארף זיך אפרוען
קינדער, הפצה, רפואה, אומאן, הלכה, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תצא, ד' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מזל טוב פאר די ברית פון אייער ניי געבוירן אינגעלע! דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל וואקסן א צדיק, איר זאלט האב נחת פון אים און פון אלע קינדער אינאיינעם מיט אייער מאן נרו יאיר.


בנוגע וואס איר שרייבט אז איר מאכט יעצט ווייטער הפצה וכו'; יעדע זאך האט זיין צייט, יעצט איז עת ללדת, איר זענט א קימפעטארין, דארפט איר אביסל רוען; איר טארט נישט טון קיין שווערע ארבעט, איר טארט נישט מאכן קיין הפצה, עס איז נישט קיין שפיל.


מען מוז זיך אביסל אפרוען; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מנחות צט:): "בִּטּוּלָהּ שֶׁל תּוֹרָה זֶהוּ יְסוֹדָהּ"; כדי מען זאל האבן כח צו קענען ממשיך זיין מען זאל קענען טון גוטע זאכן - דארף מען זיך אפרוען.


איך בעט אייך, איר קענט נישט יעצט מאכן קיין שום צאמקום פאר פרויען, יעצט דארפט איר רוען; נאך אביסל ווען איר וועט זיין גוט אפגערוט וועט איר קענען ווייטער ממשיך זיין מיט אלע אייערע גוטע מעשים.


בנוגע ווי לאנג מען דארף ווארטן וכו'; דער רמ"א (יורה דעה סימן קצד, סעיף א) ברענגט א מנהג מען זאל ווארטן פערציג טעג נאכן געבוירן א אינגל און אכציג טעג נאכן געבוירן א מיידל וכו', אבער די פוסקים ברענגען (עיין באר היטב שם, סעיף קטן ג) אז מען דארף נישט ווארטן, מען דארף נישט האלטן דעם מנהג.


בנוגע אייער מאן, ער וויל וויסן ווי אזוי צו פארן אויף אומאן פון ארץ ישראל; יעצט דארף מען אכטונג געבן וואו מען קויפט, דורך וואס פאר א עירליין, ווייל די מדינה של גיהנום ווילן נאר אפשטעלן די נסיעות. זיי קריצן מיט די ציין יעדעס יאר, זיי קענען נישט נעמען דאס וואס עס הייבן זיך אויף צענדליגער טויזנטער אידן און פארן קיין אומאן, זיי ווילן דאס נישט צולאזן. היי יאר ווילן זיי דאס אפשטעלן מיט די טענה פון קורונה, דארף מען זיין זייער פארזיכטיג ביי וועם מען קויפט אז מען זאל נישט בלייבן שטעקן און נישט האבן קיין וועג.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#31 - הלכות פון די ניין טעג
בין המצרים, הלכה, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע זיך באדן אין די ניין טעג; מען טאר זיך נישט באדן אין די ניין טעג לשם תענוג - פאר הנאה. אין די טעג דארף מען טרויערן אויפ'ן חורבן בית המקדש; מען באנייט נישט קיין נייע קליידער, מען עסט נישט קיין פלייש - אלעס כדי מיר זאלן געדענקען אז אפעס פעלט אונז, מיר האבן נישט דעם בית המקדש.


די אינגעלייט וואס ארבעטן אין די היצן, זיי שוויצן און עס גייט א גערוך פון זיי, און אזוי אויך בחורים וואס שפרינגען און טאנצן, זיי שוויצן און עס גייט א גערוך וכו', אין אזא פאל מעג מען זיך וואשן און אראפ נעמען די גערוך און שווייס. אפגערעדט פרויען און מיידלעך, זיי מוזן זיך וואשן.