בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#44 - מ'דארף אננעמען דעם פסק פונעם דיין
ספיקות, תשובה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען פרעגט א שאלה דעם דיין און דער דיין פסק'נט - דארף מען דאס אננעמען; מען טאר נישט איבערטראכטן, מען טאר נישט האבן ספיקות אין דעם.


די תורה וואס זאגט אסור זאגט אויך מותר, די תורה וואס זאגט ניין זאגט יא און אז מען וויל נאר הערן ניין, מען וויל נאר הערן אסור - האט דאס נישט מיט די תורה, דאס איז אן עבירה.


ווען מען איז זיך מתוודה צום אייבערשטן זאגט מען אין די ווידוי: "הייליגער באשעפער איך טו תשובה אויף צוויי זאכן", מען בעט איבער דעם אייבערשטן, איינס: "אֵת אֲשֶׁר טִהַרְתָּ טִמֵּאתִי", וואס דו האסט מטהר געווען – האב איך זיך אליינס מטמא געווען, און צווייטנס: "אֵת אֲשֶׁר טִמֵאתָ טִהַרְתִּי", וואס דו האסט געזאגט עס איז טמא - האב איך געזאגט טהור, "אֵת אֲשֶׁר הִתַּרְתָּ אָסַרְתִּי", דאס וואס דו האסט מתיר געווען - האב איך זיך אליינס גע'אסר'ט, "אֵת אֲשֶׁר אָסַרְתָּ הִתַּרְתִּי", דאס וואס דו האסט גע'אסר'ט האב איך מתיר געווען.


נישטא קיין איבערטראכטן; אז מען האט א שאלה פרעגט מען דעם דיין און וואס דער דיין פסק'נט אזוי טוט מען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#43 - מ'זאל לערנען אין כולל הלכות מקוואות
כולל, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, כ"ז טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, דיין ומורה צדק דקהילתינו


אזוי ווי מיר גייען בקרוב אנהייבן בויען א מקוה טהרה אין שטעטל קרית ברסלב, וויל איך דיר בעטן אויב מען קען לערנען אין כולל הלכות מקוואות, סיי די אינגעלייט דא און סיי די אינגעלייט אין שטעטל; אז דו מיט די אינגעלייט זאלן זיין ביים בויען פון אנהייב ביז'ן סוף.


לאז מיר וויסן ווען איר זענט גרייט אנצוהייבן די ארבעט.


שטארק זיך און שטארק די אינגעלייט זיי זאלן קומען צייטליך אין כולל און לערנען בהתמדה רבה; דער כולל איז מיר טייערער פון אלעס.

#42 - היט די הלכות, אז נישט כאפט מען א שטארקע קלאפ
שלום בית, הלכה, עונשים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מקץ, ב' טבת, ז' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס זאל איך דיר זאגן, איך בין דערציטערט פון וואס דו האסט געטון.


אז דו וועסט נישט היטן די הרחקות וועסטו באקומען א שטארקע קלאפ פון הימל; השמר והזהר זיך צו היטן אין די צייטן, איך ציטער פאר דיין לעבן און פאר דיין ווייב'ס לעבן. האסט יעצט חתונה געהאט, דער אייבערשטער האט דיר מוחל געווען אלע עבירות און שוין יעצט ביסטו אזוי אראפגעפאלן רחמנא לצלן.


איך בעט דיר, האב רחמנות אויף דיין לעבן און אויף דיין ווייב'ס לעבן, היט די הלכות, היט די הרחקות, אז נישט כאפט מען א שטארקע קלאפ. די הייליגע חכמים זאגן אונז (שבת יג.): אליהו הנביא האט דערציילט: "מַעֲשֶׂה בְּתַלְמִיד אֶחָד שֶׁשָּׁנָה הַרְבֵּה וְקָרָא הַרְבֵּה וְשִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים הַרְבֵּה, וּמֵת בַּחֲצִי יָמָיו", עס איז געווען א מענטש וואס האט זייער פלייסיג געלערנט און ער איז געשטארבן זייער יונג, זיין ווייב האט דאס נישט אויסגעהאלטן און זי האט אנגעהויבן ארום לויפן צו אלע שולן און ישיבות און געפרעגט: "ווי אזוי קען זיין מיין מאן איז געשטארבן יונג, עס שטייט דאך אין די תורה (דברים ל, כ): 'כִּי הוּא חַיֶּיךָ וְאֹרֶךְ יָמֶיךָ', ווער עס לערנט תורה וועט לאנג לעבן, מיין מאן האט געלערנט אסאך תורה - חומש, משניות און גמרא פארוואס איז ער נפטר געווארן אזוי יונג?!" "וְלֹא הָיָה אָדָם מַחֲזִירָהּ דָּבָר", קיינער האט איר נישט געהאט וואס צו ענטפערן, ביז איינמאל בין איך איינגעשטאנען ביי די פרוי און זי האט מיר דערציילט די גאנצע מעשה, האב איך איר געפרעגט: "איר האט געהאלטן טהרת המשפחה?" האט זי געענטפערט: מיר האבן געהאלטן כמעט אלע הלכות אויסער איינצעלע זאכן האבן מיר נישט געהאלטן; האט אליהו הנביא איר געזאגט: "בָּרוּךְ הַמָּקוֹם שֶׁהֲרָגוֹ", געלויבט איז דער אייבערשטער אז ער האט אים גע'הרג'עט, ווייל אין די תורה שטייט (ויקרא יח, יט): "וְאֶל אִשָּׁה בְּנִדַּת טֻמְאָתָהּ לֹא תִקְרַב".

#41 - הלכות שבת מוז מען לערנען און גוט קענען
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, אידישע שטוב, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישב, כ"ג כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די תלמידות פון די עלצטע קלאס, בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג.


איך האב באקומען פון אייער לערערין תחי' אייערע בחינות אויף הלכות שבת - הלכות מוקצה; איך האב זייער הנאה צו זען אז איר לערנט און קענט גוט די הלכות.


הלכות שבת מוז מען לערנען און גוט קענען; אויב מען לערנט נישט ווייסט מען נישט ווי אזוי זיך צו פירן, מען קען צוקומען צו חילול שבת רחמנא לצלן. דער הייליגער צדיק רבי יונתן אייבשיץ זכר צדיק לברכה שרייבט (יערות דבש חלק ב', ב): "ווער עס האט נישט דורכגעלערנט הלכות שבת אפאר מאל איז נישט מעגליך ער זאל נישט עובר זיין אויף הלכות שבת", עיין שם.


איך האב באקומען די שאלות וואס איר פרעגט, איך וועל אריין שיקן פאר אייער לערערין די ענטפערס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#40 - שאלות אין הלכות מוקצה
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישב, כ"ג כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די תלמידות פון די עלצטע קלאס, בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג.


איך האב ערהאלטן אייערע פראגעס.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, אויב מען מעג שפילן שבת די שפיל פון מאנאפאלי; על פי הלכה איז עס נישט קיין פראבלעם, מעג מען שפילן די שפיל; אבער עלטערע קינדער, ווי ענקער יארגאנג, איז בעסער מען זאל שפילן אנדערע שפילן וואס איז נישט פון ביזנעס און געלט (עיין שמירת שבת כהלכתה פרק טז, הערה צא).


די צווייטע שאלה וואס ... תחי' פרעגט, א סידי פלעיער אדער אייפא"ד, אויב דאס איז מוקצה מחמת חסרון כיס; עס איז זייער וויכטיג ארויסצוהאבן און פארשטיין וואס איז דער אפטייטש פון "מוקצה מחמת חסרון כיס", אזוי קען מען נאכדעם אליינס וויסן אויף יעדע זאך אויב דאס איז מוקצה מחמת חסרון כיס אדער איז דאס אן אנדערע סארט מוקצה.


מוקצה מחמת חסרון כיס איז א זאך וואס מען געבט אכטונג אויף דעם דאס נישט צו נוצן פאר קיין שום אנדערע זאך; אזא זאך טאר מען נישט מטלטל זיין שבת, אפילו מען דארף די זאך אדער מען דארף די פלאץ וואו עס ליגט. אלע היינטיגע נייע כלים, ווי א טעיפרעקארדער, א סידי פלעיער, א סענסע קליפ, - די אלע זאכן זענען נישט קיין מוקצה מחמת חסרון כיס, ווייל מען געבט נישט אזוי שטארק אכטונג אויף דעם ווי אזוי מען טראגט דאס און וואו מען לייגט דאס.


אויב האט מען גאר א טייערע מאשין וואס מען געבט זייער אכטונג אין די וואכן טעג ווי אזוי מען טראגט דאס; מען ווארפט עס נישט און מען שפילט זיך נישט דערמיט - דעמאלט איז דאס יא א מוקצה מחמת חסרון כיס, עס גייט אן אלע הלכות אז מען טאר דאס נישט מטלטל זיין אפילו לצורך.


מען דארף וויסן אז מוקצה מחמת חסרון כיס האט נישט צוטון נאר מיט די זאך, עס האט אויך צוטון מיט'ן מענטש; אויב דער מענטש איז יא מקפיד אויף דעם, צום ביישפיל איר באקומט א סידי פלעיער אדער א סענסע און איר זענט זייער מקפיד וואו דאס זאל ליגן, איר רירט דאס נישט סתם אזוי, איר האלט דאס זייער טייער ווערט עס פאר יעדן איינעם א מוקצה מחמת חסרון כיס (עיין משנה ברורה סימן שח, סעיף קטן ב).


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, וועגן א טעלעפאן וואס איז פארלאשן, אויב מען מעג דאס מטלטל זיין שבת; דאס האט צוטון מיט די פריערדיגע ענטפער. עס ווענדט זיך ווי אזוי דער מענטש פירט זיך מיט'ן טעלעפאן, רוב מענטשן זענען נישט מקפיד אויף זייער טעלעפאן; מען ווארפט דאס, מען געבט דאס פאר א קינד צו שפילן, מען האלט דאס נישט אזוי טייער, ביי די מענטשן איז דער טעלעפאן א כלי שמלאכתו לאיסור, מעג מען עס מטלטל זיין פון איין פלאץ צום צווייטן לצורך גופו ומקומו, אבער אויב דער בעל הטעלעפאן האלט זיין טעלעפאן זייער טייער, ער איז זייער מקפיד אויף דעם, ער נעמט דאס נישט ארויס פונעם האלטער, ער געבט דאס נישט פאר קינדער צו שפילן און ער ווארפט דאס נישט - באקומט דער טעלעפאן א דין פון א מוקצה מחמת חסרון כיס און מען טאר דאס נישט רוקן פון איין פלאץ צום צווייטן.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט, א כלי שמלאכתו לאיסור וואס איז צעבראכן, צום ביישפיל א טעלעפאן וואס ארבעט מער נישט, עס איז צעבראכן און מען נוצט דאס פאר א שפילצייג, אויב מען מעג שפילן מיט דעם שבת? דער ענטפער איז יא, מען מעג שפילן מיט דעם.


די שאלה וואס ... תחי' פרעגט; מען מעג זיך אנלאנען אויף א קאר ווייל מוקצה איז נאר אסור צו מטלטל זיין, אז די מוקצה רוקט זיך נישט, עס איז א שווערע זאך - איז ביי דעם נישטא דער איסור (רמ"א סימן שח, סעיף ג).


לערנט און חזר'ט הלכות שבת, נאך אביסל ווערט איר אלע כלות, איר אלע וועט חתונה האבן; דארפט איר דאך וויסן ווי אזוי מען פירט א אידישע שטוב. איר וועט דארפן מחנך זיין די קינדער, זיי זאגן וואס מען מעג יא טון און וואס מען מעג נישט טון; אז איר וועט נישט לערנען, איר וועט נישט אויסהערן אייער טיטשער - וועט איר נישט וויסן.


איך בעט אייך טייערע תלמידות בית פיגא, די הלכות שיעור איז זייער וויכטיג פאר אלעמען אן אויסנאם; יעדע הלכה איז וויכטיג פאר'ן לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#39 - איך וויש זיך אפ מיט דעם
הפצה, הלכה, היטן די צייט, חתן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון הרב הגאון ... נרו יאיר.


שטארק זיך אין דיין עבודת הקודש, נוץ אויס דיינע טעג יעצט פאר דיין חתונה מיט תורה, עבודה און גמילות חסדים.


קום צייטליך אין כולל לערנען הלכה; דער רבי האט אונז זייער אנגעזאגט מיר זאלן לערנען הלכה (שיחות הר"ן, סימן כט). אויך זאלסטו אנגיין מיט'ן פארלערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא פאר תלמידים, תורה וואס מען לערנט מיט תלמידים איז זייער חשוב; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ז.): "וּמִתַּלְמִידַי יוֹתֵר מִכֻּלָּם", ווען מען לערנט תורה מיט תלמידים ווערט דאס זייער שטארק איינגעקריצט אינעם מענטש.


פארנאכטס זאלסטו גיין הפצה - דאס איז גמילות חסדים; גיי פארשפרייטן די הייליגע ספרים, קונטרסים און גליונות פאר אנדערע, דאס איז אונזער תיקון, דאס וואשט אפ אלע פגמים. ווער נישט דערשראקן ווען מען שרייט אויף דיר: "גיי וויש זיך אפ מיט די גליונות!!" "וויש זיך אפ מיט די ספרים!!" ווער נישט שוואך פון דעם; טראכט צו זיך: 'דאס טו איך דאך! דאס דארף איך דאך! איך דארף זיך אפוואשן און זיך אפזויבערן פון אלע מיינע עבירות; הפצה וואשט מיך אפ, הפצה ווישט מיך אפ'.


עס איז דא צייט פאר אלעס; אז מען היט די צייט איז דא צייט פאר דאווענען, פאר לערנען הלכה און גמרא, פאר דיינע שיעורים כסדרן און פאר הפצה.

#38 - איינמאל מען טוט תשובה, איז דער אייבערשטער מוחל
תשובה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, י' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיין פרייליך; טראכטס נישט וואס איז געווען. איינמאל מען טוט תשובה, מען נעמט זיך פאר מער נישט צו טון עבירות, מען האט חרטה וואס איז געווען - דאן איז דער אייבערשטער מוחל.


איך האב אייך געשריבן די בריוו אז אויב מען היט נישט די הלכות באקומט מען די ביטערע מחלה, אבער אז איר האט תשובה געטון און מקבל געווען אויף זיך צו האלטן די הלכות - וועט דער אייבערשטער אייך געבן געזונט און נחת.


דאנקט דעם אייבערשטן אויף אלע חסדים, וועט דער אייבערשטער מאכן מיט אייך גרויסע ניסים.


איך בעט פאר ענק יעדן טאג איר זאלט אינאיינעם לעבן א גוטע זיסע לעבן.


פון אייער ראש ישיבה.

#37 - געבן צו עסן פאר'ן קינד
קינדער, הדרכות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית יואל.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מחזק דיין ווייב; אלע ווייבלעך גייען דאס אריבער, עס איז זיי שווער צו געבן עסן פאר די קינדער, עס איז גרינגער צו געבן באטלעך. זיי איר מחזק זי זאל אנגיין אפילו עס איז שווער, עס איז נאר שווער ווען מען ווייסט נישט דאס ווערד דערפון; ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן אז מען קען האלטן א געזונט קינד אין די הענט און געבן עסן - אלץ גרינגער ווערט דאס, און פארקערט, ווי נאר מען פארגעסט פונעם אייבערשטן ווערט שווער דאס לעבן, אפילו סתם אטעמען ווערט שווער ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן.


בנוגע לעבן אינאיינעם ווען מען האט א קינד וואס זייגט; מען קען געבן זייגן פאר דעם וכו', אבער נאכן לעבן אינאיינעם דארף מען ווארטן. ווייל דער זוהר הקדוש ברענגט (ויקרא יט.): "בְּסִפְרָא דְּאָנַח אַשְׁמְדָאי לִשְׁלֹמֹה מַלְכָּא", אשמדאי דער קעניג פון די שדים האט געגעבן פאר שלמה המלך א ספר, דארט שטייט די זאכן ווי אזוי די שדים קענען שעדיגן דעם מענטש, ברענגט דער זוהר הקדוש (שם): "לְבָתַר לָא תָּנִיק לֵיהּ, עַד שַׁעֲתָא חֲדָא, כִּתְרֵין מִילִּין", מען זאל ווארטן אזוי לאנג ווי מען גייט צוויי מיל; דאס איז זעקס און דרייסיג מינוט, "אוֹ חַד מִיל, אִי לָא יַכְלָא בְּגִין צַעֲרָא דְּרַבְיָא, בְּזִמְנָא דְּאִיהוּ בָּכֵי", אויב דאס קינד וויינט איז גענוג צו ווארטן אזוי לאנג ווי עס נעמט צו גיין איין מיל, אכצן מינוט, "וּבְדָא לָא מִסְתָּפֵי מִנָּהּ לְעָלְמִין", אז מען פירט זיך אזוי - דארף מען נישט מורא האבן פון זיי.


דער זוהר הקדש זאגט דארט: "זַכָּאִין אִינּוּן צַדִּיקַיָּיא, דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא אוֹלִיף לוֹן רָזִין עֲמִיקִין דִּלְעֵילָּא וְתַתָּא", וואויל זענען די צדיקים, אז דער אייבערשטער לערנט מיט זיי אזוינע טיפע סודות, "וְכֹלָּא בְּגִין אוֹרַיְיתָא", אלעס נאר אינעם זכות וואס זיי לערנען די הייליגע תורה, "דְּהָא אוֹרַיְיתָא, מַאן דְּיִשְׁתָּדַּל בָּהּ", ווייל ווער עס לערנט די הייליגע תורה, "מִתְעַטָּר בְּעִטְרִין דִּשְׁמָא קַדִּישָׁא", ווערט באקרוינט מיט'ן אייבערשטן, "דְּהָא אוֹרַיְיתָא שְׁמָא קַדִּישָׁא הוּא", ווייל די גאנצע תורה איז דאך דער אייבערשטער אליינס, "וּמַאן דְּיִשְׁתָּדַּל בָּהּ, אִתְרְשִׁים וְאִתְעַטָּר בִּשְׁמָא קַדִּישָׁא", ווער עס לערנט די תורה ווערט איינס מיט'ן אייבערשטן, ער ווערט א קרוין פאר'ן אייבערשטן, "וּכְדֵין יָדַע אָרְחִין סְתִימִין, וְרָזִין עֲמִיקִין דִּלְעֵילָּא וְתַתָּא", ער ווייסט אלע סודות וואס טוט זיך אויבן אין הימל און פון אונטן, "וְלָא מִסְתָּפֵי לְעָלְמִין", און ער האט נישט מורא פון קיין שום זאך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#36 - נעמט נישט גרינג די הלכות, עס איז א שפיל מיט פייער
הלכה, טהרת המשפחה

בעזרת ה' יתברך


                                יום ד' פרשת תולדות, ב' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


נעמט נישט גרינג די הלכות, עס איז א שפיל מיט פייער; אויב מען האלט נישט קיין טהרת המשפחה באקומט מען א קלאפ פונעם אייבערשטן, מען באקומט יענע מחלה השם ישמרינו.

#35 - מ'דארף זיך איבער רעדן מיט א גרויסן ערליכן רב
קינדער, רפואה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


                                יום ד' פרשת תולדות, ב' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


מען קען נישט געבן קיין היתר סתם אזוי, עס איז נישט אזוי פשוט ווי דו מיינסט.


עס ווענדט זיך אין די פרוי; אויב זי זאגט זי קען נישט, זי האט נישט קיין כח וכו' - דעמאלט קען מען איר געבן א היתר. נישט יעדער איינער קען דאס פסק'ענען, דאס דארף דורך גערעדט ווערן מיט א גרויסן ערליכן רב; מען זאל גארנישט פארהוילן פונעם רב, מען זאל אלעס דערציילן, נאר אזוי קען זיין אז מען קען באקומען א היתר וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#34 - אונזער קהלה איז געבויעט זיך נישט אוועקצורירן פון שלחן ערוך
היכל הקודש, הלכה, לשון הרע, חומרות, מלכות הרשעה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, י"א מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הרבנית ... תליט"א.


איך וויל מקיים זיין וואס די הייליגע תורה זאגט (במדבר לב, כב): "וִהְיִיתֶם נְקִיִּם מֵה' וּמִיִּשְׂרָאֵל".


שוין א יאר צוריק האט מיר געפרעגט אייער ברודער הר"ר ... שליט"א אויב עס איז אמת אז איך לערן מיט מיינע תלמידים זאכן קעגן די תורה, אז מען דארף נישט האלטן קיין הרחקות, איך זאג אז הרחקות איז נאר א חומרא; ער האט מיר געזאגט אז ער האט דאס געהערט פון אייך און איר האט דאס געהערט פון אן עד נאמן ..., דער שווער פון איינער וואס דאווענט ביי מיר אין בית המדרש.


איך האב אים דעמאלט געזאגט אז דאס איז א ליגנט, דאס איז הוצאת שם רע, אזוי ווי עס וועלן מעיד זיין אלע מיינע תלמידים, הונדערטער אינגעלייט וואס האבן געלערנט ביי מיר און לערנען נאך אלץ ביי מיר; אז מען פירט זיך ביי אונז אזוי ווי עס שטייט אין די הייליגע תורה, מען איז מקיים ביי אונז יעדע הלכה אין שלחן ערוך, מיר רירן זיך נישט אוועק פון שלחן ערוך.


יעצט ווען עס איז שוין אריבער א יאר פון די מעשה, הער איך א צווייטע מעשה וואס טוט מיר זייער וויי, און דערפאר שרייב איך אייך. איינער פון מיינע תלמידים האבן געוואלט אריין לייגן זיינע קינדער ביי אייך אין די מוסד (דער אינגערמאן וואלט געוואלט אריין לייגן ביי אונז, אבער זיין ווייב וויל נישט די קינדער זאלן לערנען ביי אונז, זיין ווייב וויל אן אנדערע חינוך; ביי אונז לערנט מען נאר וואס עס פעלט אויס צו וויסן פאר א אידישע מאמע, מען לערנט נישט די וועלטליכע היסטאריע וכו'), האט מען זיך אויסגענומען אז ער קען נאר שיקן די קינדער ביי אייך אויב ער וועט אויפהערן פרעגן זיינע שאלות ביי אונז אין די קהילה, ווייל מיר גייען נישט בדרך התורה.


פאר סתם מענטשן וואס רעדן אויף אונזער קהילה דארף איך נישט ענטפערן און עס אינטערעסירט מיר נישט וואס זיי זאגן, אבער אייך וואס איר פירט אזא חשוב'ע קהילה, איר האט אזויפיל תלמידות כן ירבו, שפיר איך אלץ "וִהְיִיתֶם נְקִיִּם מֵה' וּמִיִּשְׂרָאֵל" אייך צו שרייבן, איר זאלט וויסן אז דאס איז נישט אמת.


חס ושלום אויס צו טראכטן אויף אונזער קהילה אז מיר גייען נישט בדרך התורה; מיר רירן זיך נישט אוועק פון הלכה. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט אוועק געשטעלט די פרינציפן פון היכל הקודש געבויט אויף רבינו נחמן מברסלב זכותו יגן עלינו, וואס ביי אים איז געווען הלכה די ערשטע זאך, אן קיין פשרות, און אויף הרב הקדוש מסאטמאר זכותו יגן עלינו. ביי אונז אין די קהלה שניידן זיך אלע פרויען די האר; אסאך פרויען ביי אונז זענען נישט אונזערע תלמידות, זיי קומען פון אנדערע חשוב'ע קהילות בישראל. ווען זיי זענען אנגעקומען זענען זיי געקומען מיט די האר השם ישמרינו און נאך א שטיק צייט, נאכן הערן און ליינען ווי שטארק מוהרא"ש פלעגט רעדן פון די הארבקייט פון דעם, שניידן זיי זיך שוין אלע זייערע האר; דאס איז איינע פון די יסודות ביי אונז אין די קהילה.


ביי אונז אין די קהילה רעדט מען קעגן די ערב רב; מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט טאג און נאכט רעדן צו אונז מיר זאלן נישט האבן קיין שום חלק מיט די ערב רב אין ארץ ישראל וואס האבן אויסגע'שמד'ט מיליאנען אידישע קינדער.


מיר זענען אן ערליכע קהילה; מיר האלטן שיטת רבינו תם, מיר עסן נאר פלייש פון די שטרענגסטע קהילות; צניעות איז ביי אונז דאס חשוב'סטע און וויכטיגסטע, מיר ארבעטן זייער שווער אריין צו לייגן אין די פרויען פון אונזער קהילה זיי זאלן ליב האבן צניעות; אסאך פון אונזער קהילה זענען נישט קיין תלמידות פון אונזער חינוך, זיי קומען פון אנדערע בתי חינוך מיט ווייטאג אויף צניעות, דאס איז פון די שווערסטע ארבעט וואס ליגט אויף אונז, צו קענען טוישן זייער בליק אז זיי זאלן ליב האבן די וועג פון די תורה.


עס טוט זייער וויי צו הערן אז מען רעדט אזעלכע לשון הרע'ס, אז מיר זאגן אויף הרחקות אז דאס איז חומרות, חס ושלום אזוינס צו זאגן; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָׂה כָּךְ, כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגן זיי נישט, זיי קריגן אויף איינעם וואס מען זאגט אויף אים די אלע לשון הרע'ס און אויף אים דארף מען קריגן, אויף אזא איינעם קריג איך אויך; דער רבי האט געזאגט: "זֵייא הָאבִּין זִיךְ אוֹיס גִּישְׁנִיצְט אַ מֶענְטְשׁ, אִין קְרִיגְן אוֹיף אִיהם"; אויף אים קריג איך אויך, איך וואלט אויך אנגעזאגט מיינע תלמידים זיי זאלן זיך היטן פון אזא איינער וואס זאגט אז מען דארף נישט האלטן קיין הרחקות, אז דאס איז נאר חומרות.


ווען איך האב דאס געהערט פון אייער ברודער פאר א יאר צוריק האט דאס מיר זייער וויי געטון, איך בין געגאנגען נאכדעם זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, איך האב געוויינט צום אייבערשטן און אים געזאגט: "דאס רעדט מען אויף מיר, דאס רעדט מען אויף א קהילה וואס איז זיך מוסר נפש צו העלפן אידישע קינדער"; יעצט זע איך אז דער שם רע גייט נאך אלץ אן, ווען עס איז נישט אמת.


מיר לעבן היינט אין אזעלכע שווערע צייטן, יעדער איז צעטומלט, יעדער איינער האט זיינע צרות און יסורים; עס איז שוין געקומען די צייט צו לעבן אינאיינעם אן קיין שנאה, אן קיין פיינטשאפט, יעדער וועט גיין מיט זייערע מסורות און קבלות פון די הייליגע צדיקים פון די פריערדיגע דורות אן קיין פיינטשאפט, ביז מיר וועלן זוכה זיין אז משיח צדקינו וועט אונז אויסלייזן, אמן.

#33 - אז דו קענסט נישט זיין צניעות'דיג, כאטש בעט אויף דעם
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן געווארן פון מיין בריוו; אויב דו קענסט נישט טון וואס איז ריכטיג, דו שפירסט ווי דו ווילסט נישט זיין צניעות'דיג, דו ווילסט טון זאכן וואס איז נישט ריכטיג - דארפסטו נישט ווערן פון דעם צעבראכן, דו קענסט בעטן דעם אייבערשטן זאלסט איין טאג וועלן זיין גוט און וועלן גיין איידל אנגעטון.


בנוגע פארבן די נעגל; איך זאג דיר נאכאמאל: 'נעיל פאליש איז א חציצה, א אידישע פרוי טאר נישט גיין מיט דעם', און אויב דו ווילסט יא לייגן נעיל פאליש זאלסטו כאטש וויסן וואס איז ריכטיג און אויף וואס צו בעטן. זאלסט בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט האבן די שטארקייט דאס נישט צו לייגן.


איך האב רחמנות אויף דיר; דו ווערסט צעריסן, פון איין זייט האסטו דעם רבי'ן, דו ווילסט האבן די לעבן פון רבי'ן, דו ווילסט שפירן א טעם אין לעבן, א פרייליכקייט אין לעבן, אבער פון די אנדערע זייט ווען דו גייסט אהיים און דיין משפחה מאכט חוזק פון צניעות, זיי מאכן אוועק די שיינע אידישע לעבן - ווערסטו אזוי צעריסן אז דו האסט נישט קיין כח זיך צו דערהאלטן.


איך בעט דיר זייער, קלאפ זיך נישט אראפ; אפילו דו פאלסט דורך וכו' וכו' - איז דער אייבערשטער ווייטער מיט דיר, ער האט דיך ליב און ער ווארט דו זאלסט רעדן צו אים און אים בעטן ער זאל שטענדיג זיין מיט דיר.


בנוגע דיין שידוך וכו'; מען ווארט אויף דיר און אויף דיינע עלטערן, ווייל די אנדערע זייט איז גרייט צו גיין ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#32 - א קימפעטארן דארף זיך אפרוען
קינדער, הפצה, רפואה, אומאן, הלכה, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תצא, ד' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מזל טוב פאר די ברית פון אייער ניי געבוירן אינגעלע! דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל וואקסן א צדיק, איר זאלט האב נחת פון אים און פון אלע קינדער אינאיינעם מיט אייער מאן נרו יאיר.


בנוגע וואס איר שרייבט אז איר מאכט יעצט ווייטער הפצה וכו'; יעדע זאך האט זיין צייט, יעצט איז עת ללדת, איר זענט א קימפעטארין, דארפט איר אביסל רוען; איר טארט נישט טון קיין שווערע ארבעט, איר טארט נישט מאכן קיין הפצה, עס איז נישט קיין שפיל.


מען מוז זיך אביסל אפרוען; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מנחות צט:): "בִּטּוּלָהּ שֶׁל תּוֹרָה זֶהוּ יְסוֹדָהּ"; כדי מען זאל האבן כח צו קענען ממשיך זיין מען זאל קענען טון גוטע זאכן - דארף מען זיך אפרוען.


איך בעט אייך, איר קענט נישט יעצט מאכן קיין שום צאמקום פאר פרויען, יעצט דארפט איר רוען; נאך אביסל ווען איר וועט זיין גוט אפגערוט וועט איר קענען ווייטער ממשיך זיין מיט אלע אייערע גוטע מעשים.


בנוגע ווי לאנג מען דארף ווארטן וכו'; דער רמ"א (יורה דעה סימן קצד, סעיף א) ברענגט א מנהג מען זאל ווארטן פערציג טעג נאכן געבוירן א אינגל און אכציג טעג נאכן געבוירן א מיידל וכו', אבער די פוסקים ברענגען (עיין באר היטב שם, סעיף קטן ג) אז מען דארף נישט ווארטן, מען דארף נישט האלטן דעם מנהג.


בנוגע אייער מאן, ער וויל וויסן ווי אזוי צו פארן אויף אומאן פון ארץ ישראל; יעצט דארף מען אכטונג געבן וואו מען קויפט, דורך וואס פאר א עירליין, ווייל די מדינה של גיהנום ווילן נאר אפשטעלן די נסיעות. זיי קריצן מיט די ציין יעדעס יאר, זיי קענען נישט נעמען דאס וואס עס הייבן זיך אויף צענדליגער טויזנטער אידן און פארן קיין אומאן, זיי ווילן דאס נישט צולאזן. היי יאר ווילן זיי דאס אפשטעלן מיט די טענה פון קורונה, דארף מען זיין זייער פארזיכטיג ביי וועם מען קויפט אז מען זאל נישט בלייבן שטעקן און נישט האבן קיין וועג.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#31 - הלכות פון די ניין טעג
בין המצרים, הלכה, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע זיך באדן אין די ניין טעג; מען טאר זיך נישט באדן אין די ניין טעג לשם תענוג - פאר הנאה. אין די טעג דארף מען טרויערן אויפ'ן חורבן בית המקדש; מען באנייט נישט קיין נייע קליידער, מען עסט נישט קיין פלייש - אלעס כדי מיר זאלן געדענקען אז אפעס פעלט אונז, מיר האבן נישט דעם בית המקדש.


די אינגעלייט וואס ארבעטן אין די היצן, זיי שוויצן און עס גייט א גערוך פון זיי, און אזוי אויך בחורים וואס שפרינגען און טאנצן, זיי שוויצן און עס גייט א גערוך וכו', אין אזא פאל מעג מען זיך וואשן און אראפ נעמען די גערוך און שווייס. אפגערעדט פרויען און מיידלעך, זיי מוזן זיך וואשן.

#30 - וואויל איז דעם וואס פירט זיך בתמימות ובפשיטות
חברים, קדושה, גמרא, הלכה, חומרות, תמימות, שבועות, תיקון ליל שבועות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, כ' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חשוב'ע חברים, תלמידי היכל הקודש ירושלים עיר הקודש, ה' עליהם יחיו.


אן א שיעור גריסן איז צו מיר אנגעקומען פון אייער חבורה אין ירושלים פונעם פארגאנגענעם יום טוב שבועות; מענטשן דערציילן מיר אז מען האט געשפירט אזא ליכטיגקייט שבועות אין אייער חבריא, מען האט מרחוק פארשטאנען דאס וואס דער הייליגער של"ה ברענגט (ספר של"ה, מסכת שבועות), די מעשה נורא פון די חבורה ביים הייליגן בית יוסף זכותו יגן עלינו וואס זיי האבן אלץ זוכה געווען בשעת זיי האבן געזאגט דעם תיקון, שבועות ביינאכט.


איך בעט אייך זייער מיינע טייערע חברים, געבט אכטונג פון פאלשע לימודים; זעט צו לעבן מיט די וועג פון די תורה, בפרט ווען עס רעדט זיך ביי דברים שבינו לבינה - דארט דארף מען זיך זייער היטן פונעם פרומער יצר הרע וואס שטעלט א פנים ווי אן עובד השם און אזוי ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין עבירות.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן פון דעם צדיק, הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), אז ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו' פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות טהרה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צולייגן קיין שום חומרות ופרישות, נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו'.


עס איז מיר שווער צו שרייבן אין דעם נושא, אויך איז שווער צו פארשטיין פונקטליך וואס יא און וואס נישט וכו', וכו' - אפילו ווער עס הערט די שיעורים. גלייך ווען די גרעניץ וועט זיך עפענען האף איך מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צו זיין מיט ענק אין ארץ ישראל, איך וועל אייך מדריך זיין ווי אזוי זיך צו פירן, אזוי ווי דער רבי האט געוואלט לויט ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.


וואויל איז דעם וואס פירט זיך בתמימות ובפשיטות, דער וועט זוכה זיין צו די גרעסטע מדריגה. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן יב): "וְעִקָּר הַיַּהֲדוּת הוּא רַק לֵילֵךְ בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת, וּלְהִסְתַּכֵּל בְּכָל דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה שֶׁיִּהְיֶה שָׁם הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער עיקר פון אידישקייט איז: פאלגן די הייליגע תורה בתמימות ובפשיטות, און פאר מען טוט א זאך זאל מען קוקן צי דאס איז דער רצון פונעם אייבערשטן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט לערנען יעדן טאג כאטשיג דעם דף גמרא, דאס וועט אייך העלפן איר זאלט זיך קענען דערהאלטן מיט די שווערע נסיונות; ווי אזוי קענען מיר זיך קריגן מיט'ן יצר הרע? נאר אז מען לערנט די הייליגע תורה - בפרט לימוד גמרא, פארברענט דאס דעם יצר הרע, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד" גִימַטְרִיָא שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת "לִילִית", ווען א מענטש לערנט גמרא פארברענט ער די קליפה וואס ווארפט אראפ א מענטש אין פגם הברית; זאלט איר זיך מאכן א שיעור אין גמרא, אפילו מ'פארשטייט נישט די גמרא, דאך זאלט איר זאגן די ווערטער פון די גמרא, דאס וועט העלפן מען זאל זיך קענען קריגן מיט די נסיונות וואס דער יצר הרע שטעלט אונז אונטער און וויל אונז אראפ ווארפן.


א פרייליכן שבת.

#29 - די וויכטיגסטע זאך איז צו לערנען הלכות מיט מיידלעך
חיזוק פאר מיידלעך, חינוך הילדים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


מרת ... תחי', לערערין בית פיגא ברסלב.


יישר כח פאר אייער ארבעט.


איך ווייס אז אייער לימוד איז וויכטיגער פון אלעס אנדערש, א רחמנות אויף מיידלעך וואס לערנען אלע חכמות און אלע שפראכן און קענען נישט קיין הלכות; ווי אזוי קען מען זיין א אידישע מאמע, פירן א אידישע שטוב – ווען מען קען נישט הלכות שבת, הלכות בשר בחלב, הלכות יחוד וכו', וכו'?


איך ווארט צו הערן אויב די מיידלעך האלטן מיט און נעמען ערנסט דעם לימוד.

#28 - לערן מיט די פרישע אינגעלייט
כולל, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי-קדושים, ה' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר.


איך וועל דיר זייער מכיר טובה זיין אז דו וועסט נעמען די פרישע אינגעלייט'לעך און לערנען מיט זיי. אז דו האסט א ברירה צו נעמען פאר א חברותא א פרישער אינגערמאן אדער א אינגערמאן וואס האלט שוין אפאר יאר נאך די חתונה, זאלסטו ענדערש נעמען די פרישע אברכים; עס איז זייער וויכטיג אז זיי זאלן נאך אביסל לערנען, די עלטערע וועלן זיך אן עצה געבן וכו'. נעם אינגעלייט'לעך און לערן מיט זיי, פארטאגס און ביינאכט בהתמדה רבה.


איך האב אזא חיות צו זען ווי דער כולל בליהט, עס ווערן נתרבה ספסלי בית המדרש און מען לערנט בהתמדה הלכה; איך בין זיכער אז מוהרא"ש קוקט אראפ פון אויבן אין הימל און שעפט נחת פון אונזער כולל היכל הקודש.


איך בעט דיר זאלסט אנהויבן לערנען מיט די אינגעלייט ווי אזוי מען פסק'נט מראות. מיר גייען מיט די וועג וואס צדיקים האבן געזאגט: "די וועלט זאגט 'אז מען קען נישט ארונטער גיין מען אריבער', אבער מיר זאגן מען זאל גיין 'לכתחילה אריבער'"; אזוי אויך הויב אן 'לכתחילה אריבער', אפילו אנדערע זאגן מען זאל נישט אנהויבן מיט דעם וכו'.

#27 - דער כולל איז מיר א מתנה פונעם אייבערשטן
כולל, מוסדות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי-קדושים, ב' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וויל דיר געבן א גריס פון דיין זון ... נרו יאיר; ער לערנט זייער פלייסיג אין אונזער כולל גמרא און הלכה.


מיר הייבן אן דעם טאג אין כולל צען אזייגער; די ערשטע שיעור איז דער בלאט גמרא, נאכדעם אום עלף אזייגער לערנען זיי יעצט הלכות שבת ביז פיר אזייגער, נאכדעם אום פינף אזייגער לערנען זיי הלכות טהרה.


עס קען זיין אז איך האב א נגיעה און איך קען נישט מעיד זיין אויפ'ן כולל, אבער איך האלט אז דער כולל איז א גרויסער חידוש; די אינגעלייט לערנען זייער פלייסיג, אלע וואס זעען דעם כולל זאגן אז דאס איז א חידוש שבחידושים.


דער כולל איז מיר א מתנה פונעם אייבערשטן; דאס איז ביי מיר די חשוב'סטע זאך פון די קהילה. איך קוק ארויס אויף דעם, אז מיר וועלן זוכה זיין צו האבן דיינים וואס וועלן פסק'ענען שאלות פאר די קהילה.


 

#26 - די קינדער זאלן האבן א גוטע סביבה
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, שבת קודש, תעניתים, הלכה, פורים

די קינדער זאלן האבן א גוטע סביבה


בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תרומה, ב' דראש חודש אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


אז איר זענט געווען אין שפיטאל שבת וכו' און איר האט נישט געקענט צינדן שבת ליכט - הייסט דאס אן אונס, וואס אין אזא פאל דארף מען נישט צולייגן א גאנץ לעבן נאך א ליכט; נאר ווען די פרוי פארגעסט דעמאלט קנס'ט מען איר אז זי דארף צולייגן (עיין משנה ברורה סימן רסג, סיעף קטן ז).


בנוגע זיך פארשטעלן וכו'; זייער אסאך קינדער ווילן זיך פארשטעלן מיט די סארט פארשטעלאכץ וכו', עס איז נישט געפערליך אז זיי זאלן זיך פארשטעלן מיט דעם.


מיידלעך קענען זיך אויך פארשטעלן אבער עס מוז זיין אן איידעלע פארשטעלאכץ בגדרי צניעות.


איך פריי זיך אז איר האט איינגעליידנט משפחת ... נרו יאיר אויף די סעודות פורים, דאס איז דאך דער עיקר מצוה פון פורים - צו פארמערן שלום און אחדות.


פרויען דארפן נישט פאסטן עשרה בטבת, תענית אסתר, שבעה עשר בתמוז און צום גדליה, אבער מענער - פון די בר מצוה דארפן אלע פאסטן אן קיין אויסנאם. דאס אז אייער מאן נרו יאיר פאסט נישט די אלע תעניתים, ער עסט א געהעריגע פרישטאג אין שטוב; איך וועל רעדן צו אים, מן הסתם מיינט ער אז מען דארף נישט פאסטן, ער ווייסט נישט אז דאס איז אן הלכה מפורשת.


בנוגע וואו צו וואוינען וכו'; ווייסט דען א מענטש וואו זיין פלאץ איז? דער עיקר דארף מען קוקן אויף חינוך הבנים והבנות. א איד קען נישט וואוינען וואו אימער, א איד דארף זען אז זיינע קינדער זאלן האבן א גוטע סביבה און א גוטע חינוך, מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וואוינען אין א פלאץ וואו מען קען אויפציען ערליכע דורות.


מוהרא"ש האט דערציילט אז ער פלעגט זייער אסאך וויינען צום אייבערשטן, אים בעטן ער זאל אים ווייזן וואו זיין חלק איז אין ארץ ישראל, ביז דער אייבערשטער האט אים געברענגט קיין יבנאל.


שטארקטס אייך ווייטער אויפצוציען די קינדער אזוי ווי מיר האבן געלערנט ביי מוהרא"ש.

#25 - דאס וויכטיגקייט פוּן לערנען הלכוֹת מיט די מיידלעך
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, חינוך הילדים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


יישר כח פאר'ן העלפן די סקול, אייער לימוד איז זייער א חשוב'ע לימוד. איר לערנט הלכה מיט די מיידלעך, דאס איז זייער וויכטיג, ווייל פון אלע לימודים וואס מען לערנט מיט די מיידלעך איז הלכה דאס וויכטיגסטע, דאס נעמט מען מיט נאך די חתונה.


די קליינע מיידלעך גייען גרויס ווערן, זיי וועלן חתונה האבן און זיין מאמע'ס, וועלן זיי דארפן וויסן ווי אזוי מען פירט א אידישע קאך; הלכות בשר בחלב, הלכות תולעים, הלכות שבת און הלכות ברכות. דעריבער איז זייער חשוב אייער פאסטן; בעט איך אייך זייער איר זאלט ווייטער לערנען מיט די קינדער הלכות, זיי זאלן קענען פירן א אידישע שטוב.


 אויך איז וויכטיג צו לערנען הלכות יחוד מיט די מיידלעך, זיי זאלן זיין קלאר פאר זייער לעבן וואס מען מעג און וואס מען טאר נישט.


א גרוס פון אייער טייערער מאן נרו יאיר, ער איז זייער א געטרייער מלמד; איך פערזענליך האב זייער הנאה פון אים, און אלע עלטערן האבן הנאה פון זיין ארבעט.


אין דעם זכות וואס איר לערנט מיט די מיידלעך און ער לערנט מיט די אינגלעך, וועט איר אינאיינעם זען נחת ביי אייערע קינדער.


פון ענקער ראש ישיבה.

#24 - קביעת עתים לתורה
שטעטל, לימוד התורה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


 לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר אז דו ביסט קובע עתים לתורה, דו לערנסט פארטאגס אין כולל בוקר הלכות טהרה; טור בית יוסף און שלחן ערוך מיט אלע נושאי כלים. אויך לערנסטו ביינאכט גמרא, דו האלסט מיט דעם דף גמרא וואס מיר לערנען.


איך האף צו קומען באזוכן אין שטעטל לכל הפחות איינמאל א וואך, סיי ענק צו מחזק זיין און סיי איך זאל האבן חיזוק. ווען איך גיי צו אייך אין שטעטל ווער איך זייער איבערגענומען פון אייך, צו זען אזא שיינע חבורה טייערע משפחות וואס לעבן מיט די לימודים וואס מוהרא"ש זכרונו לברכה האט אונז געלערנט – מיט אזא אחדות, מיט אזא ליבשאפט.


א גרוס פון דיין טאכטער; פאריגע וואך דאנערשטאג בין איך געווען אויף א באזוך אין חדר און אין סקול, וואס זאל איך דיר זאגן, מיר האבן זיך נישט וואס צו שעמען פון קיין שום מוסד אין די וועלט.


די קינדער וואקסן אויף על טהרת הקודש, זיי לעבן מיט אמונה. די מיידלעך זענען זייער צניעות'דיג, ממש ווי אזוי מוהרא"ש האט געוואלט.

#23 - וועגן חברים, און פארשידענע הלכות
חברים, חיזוק פאר מיידלעך, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


דו האסט נישט גוט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט ביי די שיעור. קודם כל א ראש ישיבה איז נישט קיין חבר, צווייטנס, מען מיינט נישט צו זאגן אז ווען מען ליידט פון אנדערע זאל מען נישט דערציילן פאר חברים, אודאי דארף מען דערציילן, נאר מען האט גערעדט אז אויב מען האט געטון נארישקייטן אינעם עבר איז נישט כדאי דאס צו דערציילן פאר אנדערע, ווייל שפעטער וועט יענער דיר באגראבן מיט דאס וואס מען האט פארציילט, אבער אז איינער רודפ'ט דיר דארפסטו דערציילן.


בנוגע שניידן די נעגל פון די פיס אויף א סדר; דאס וואס מיר זענען מקפיד ווען מען שערט די נעגל נישט צו שערן איינס נאכן צווייטן וכו', דאס איז נאר ווען מען שניידט די נעגל פון די הענט, אבער ווען מען שערט די נעגל פון די פיס דארף מען נישט מקפיד זיין (עיין ספר זכרון חלק ב', סימן לו בשם החזון איש זצ"ל).


בנוגע צי מען מעג עסן נאך קריאת שמע שעל המטה און ברכת המפיל; ענדערש זאלסטו עסן און טרינקען פאר דו ליינסט קריאת שמע, ווייל אזוי איז די הלכה (אורח חיים, סימן רלט, סעיף א) אז מען זאל נישט עסן און טרינקען נאך קריאת שמע, אבער אז דו ווערסט הונגעריג אדער דורשטיג נאכן ליינען קריאת שמע און זאגן המפיל מעגסטו עסן און טרינקען.


בנוגע מאכן די האר שבת; מען טאר נישט מאכן שבת די האר ווייל מען קומט צו רייסן האר. שבת איז שיין פאר א מיידל נישט געמאכטע האר, שיין איז וואס דער אייבערשטער זאגט און וואס די תורה זאגט.


עס איז זייער גוט צו פרעגן יעדע ספק וואס מען האט; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (נדה כז.) אז רב פפא האט געפרעגט עפעס פון די חברים אין ישיבה און זיי האבן געלאכט, האט רב פפא געזאגט: "אֲפִילוּ כִּי הָא מִילְּתָא לֵימָא אִינִישׁ וְלָא נִשְׁתּוֹק קַמֵּיהּ רַבֵּיהּ", אפילו אזא שאלה זאל מען פרעגן, אפילו אלע לאכן פון דיר, ווייל עס שטייט (משלי ל, לב): "אִם נָבַלְתָּ", אז מען איז זיך מבזה אויף תורה, מען פרעגט יעדע זאך אפילו מען ווערט פארשעמט, "בְהִתְנַשֵּׂא", וועט מען ביים סוף גרויס ווערן, "וְאִם זַמּוֹתָ", אבער אויב איז מען שטיל, מען שעמט זיך צו פרעגן, דעמאלט "יָד לְפֶה", וועט מען נישט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#22 - בארגן פאר גוים אויף רבית
שאלות, פרנסה, אידיש געלט, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"ב חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער תלמיד ... נרו יאיר.


אויף דיין פראגע צי מען מעג בארגן פאר גוים אויף רבית, דיינע חברים רעדן דיר אן זאלסט פארבארגן געלט אויף גרויסע רווחים.


אין שלחן ערוך ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה סימן קנט, סעיף א): "וְהָאִדָּנָא מוּתָּר בְּכָל עִנְיָן, לְהַלְווֹת לְעוֹבֵד כּוֹכָבִים", מען מעג פארבארגן אויף רבית פאר גוים.


דו האסט מיר נישט געפרעגט צי דו זאלסט עס טון אדער נישט, האסט מיר געפרעגט די גלאטע הלכה, ענטפער איך דיר וואס די הלכה איז. וואלסטו מיר געפרעגט צי דו זאלסט מאכן די אינוועסטמענט וואלט איך דיר געראטן אז נישט.


דאס בעסטע פאר דיר איז, מאך התבודדות; פרעג דעם אייבערשטן וואס דו האט צו טון.


אין ברסלב האט מען זייער אכטונג געגעבן פון געבן עצות; מען האט קיינמאל נישט געזאגט פאר א צווייטן וואס צו טון. אפילו ווען יענער האט געפרעגט וכו', האט מען זיך אלץ ארויסגעדרייט. עס זענען דא אסאך סיפורים וואס האבן זיך אפגעשפילט ביים רבי'ן און ביי רבי נתן, אז מען האט קיינמאל נישט פאר יענעם טו יא, טו נישט; מען האט נאר מרמז געווען וכו', און בעיקר נאר געשטופט צו גיין צום אייבערשטן.


בעט איך דיר זייער מיין הארציגער ליבער ברודער, פרעג דעם אייבערשטן צי דו זאלסט מאכן דעם עסק; שמועס מיט אים אויס אלע צדדים וועסטו זוכה זיין צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


איך דאנק דיר פאר'ן העלפן די ישיבה חודש'ליך אזוי געטריי.


 

#21 - דארפסט זיך באפלייסן אין הלכה
הפצה, זיכוי הרבים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


חורף, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך פריי זיך זייער אז דו לערנסט הלכה; ביים הייליגן רבי'ן איז געווען לימוד הלכה א יסוד היסודות. דער רבי האט אונז באפוילן צו לערנען הלכה יעדן טאג (שיחות הר"ן, סימן כט).


דערפאר פריי איך זיך זייער אז דו לערנסט פלייסיג הלכה, דו ביסט א חלק פון די בחורים וואס לערנען הלכה – הלכות שבת.


דיין זיידע הרב הגאון רבי ... זכרונו לברכה האט זיין גאנץ לעבן געלערנט הלכה בכלל און הלכות שבת בפרט, אין וואס ער האט זיך אויסגעצייכנט. ער האט געקענט יעדע מגן אברהם און פרי מגדים בעל פה, איז דאך זיכער אז דו וואס דו טראגסט זיין נאמען, דו הייסט נאך דיין זיידע – דארפסטו זיך באפלייסן אין הלכה.


איך האב פון דיר גרויס נחת, פון דיין התנהגות; בעט איך דיר זאלסט מקרב זיין אלע בחורים אין ישיבה, בפרט די פרישע מקורבים, פרישע תלמידים; זיי דארף מען זייער מקרב זיין און מחזק זיין, דאס איז די גרעסטע הפצה.


עס איז א טעות ביי אנשי שלומינו וואס מיינען אז "הפצה" הייבט זיך אן אין די פרעמד; א ריכטיגע הפצה איז מחזק זיין און מקרב זיין חברים און נאנטע וואס זיי דארפן דאס מערסטע חיזוק לעמוד בהיכ"ל המלך, וד"ל.


פון דיין ראש ישיבה וואס ווארט אויף דיין הצלחה.

#20 - איך האב זיך געפריידט דיר צו טרעפן לערנען פארטאגס
שטעטל, לימוד התורה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב זייער הנאה געהאט דיר צו זען לערנען אין כולל בוקר זעקס אזייגער פארטאגס אזוי פלייסיג בהתמדה רבה.


איך האב בדוקא נישט געזאגט פאראויס אז איך גיי קומען, ווייל איך האב געוואלט זען ווי אזוי עס זעט אויס א פשוט'ע טאג אן דעם ראש ישיבה; איך מוז דיר זאגן אז עס האט מיר געגעבן פרישע כחות אנצוגיין ווייטער מיט מיין ארבעט.


איך האף צו פועל'ן ביי נאך אינגעלייט זיי זאלן קומען לערנען אין כולל פאר'ן דאווענען; עס מוז נישט זיין אז אלע זאלן לערנען דעם לימוד הלכות טהרה – טור, בית יוסף, ב"ח, שולחן ערוך וכו'. איך וועל רעדן צו נאך אינגעלייט זיי זאלן קומען לערנען פארטאגס זייערע פריוואטע שיעורים, שיעורים כסדרן, ווייל דער גאנצער טאג איז גאר אנדערש ווען מען הויבט דאס אן מיט תורה.


ווייז דעם בריוו פאר דיין ווייב, זאל זי אויך הנאה האבן אז איר מאן לערנט פלייסיג. זאג איר אז איך האב ערהאלטן איר בריוו, איך האב זייער הנאה צו הערן אז די שכינה רוט צווישן אייך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.