בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#11 - מנהגים אין טאג וואס דאס קינד באקומט פאות
חיזוק פאר פרויען, קברי צדיקים, מנהגים, אפשערן

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג אויף דיין זון אינעם טאג ווען ער באקומט פאות אז ער זאל נישט קוקן אויף גוים, דעם טאג פונעם אפשערן זאל נישט זיין אין שטוב קיין גוי'טע, און ווען דו טראגסט דיין קינד אין חדר זאלסטו אים איינוויקלען אין א טלית.


בנוגע נישט רופן פרויען צום אפשערן; עס זענען דא וואס זענען מקפיד אז עס זאלן נישט זיין קיין פרויען ביים אפשערן, אויך איז דא וואס זענען נאך מער מקפיד אז די מאמע פונעם קינד אין געוויסע זמנים זאל נישט זיין ביים אפשערן; ביי אונז געבט מען אכטונג אז דער קינד זאל נישט קוקן אויף גוים.


בנוגע גיין אפשערן דאס קינד ביי אן ערליכער איד; וואס דארפסטו מאכן מחלוקת? גיי מיט דיין קינד צו ... רבי, אזוי וועט נישט זיין קיין מחלוקת אויף דיר, דיינע עלטערן און דיין ווייב'ס עלטערן וועלן זיין פרייליך; דארפסט נישט קומען אין ישיבה.


בנוגע גיין אויף קברי צדיקים אין די חדשים וואס מען ווארט וכו'; פרויען גייען נישט אויף קיין בית החיים, אבער אז מען וויל פארן צו קברי צדיקים איז נישט קיין שום פראבלעם, יעדע צייט קען מען גיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - בלייב מיט דיין טאטע'ס מנהגים, נעם דעם רבי'ן נאר מוסיף צו זיין
רפואה, חסידות ברסלב, שבת קודש, מסורה, מנהגים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת מקץ, כ"ז כסליו, ג' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע משנה זיין פון דרך אבות, דו ביסט אוועק פון וועג, דו עסט נישט קיין צוויבל וכו'; קענסט עסן צוויבל, קענסט עסן יונגע צוויבל דאס איז אויך צוויבל, די אנדערע צוויבל זאלסטו נישט עסן; דאס איז סם, עס איז נישט געזונט.


דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רסה) מען זאל נישט עסן קיין רויע צוויבל, "אֲפִלּוּ עִם שֶׁמֶן אוֹ שׁוּמָן, וַאֲפִלּוּ עַל יְדֵי תַּעֲרוֹבוֹת, כְּגוֹן עַל יְדֵי בֵּיצִים וְכַיּוֹצֵא", אפילו מיט אויל אדער שמאלץ, אדער אויסגעמישט מיט אייער, און אפילו שבת, "וְהִלְעִיג עַל הָאוֹמְרִים שֶׁבְּשַׁבָּת מִצְוָה לֶאֱכֹל דָּבָר הַמַּזִּיק, שֶׁהֵם בְּצָלִים חַיִּים", דער רבי האט געשפעט פון די וואס זאגן אז עס איז א מצוה צו עסן שבת רויע צוויבל, "וְאָמַר שֶׁהֵם מַזִּיקִים מְאֹד לְכַמָּה דְּבָרִים, וְחָשַׁב אָז כַּמָּה עִנְיְנֵי חוֹלַאַת וּמַכְאוֹבִים וַחֲלִישׁוּת שֶׁגּוֹרְמִים", דער רבי האט אויסגערעכנט אסאך זאכן וואס פאסירט ווען מען עסט רויע צוויבל.


בנוגע דיינע אנדערע שאלות; עס איז שווער צו ענטפערן דיין שאלה, מאך אסאך התבודדות, בעט דעם אייבערשטן דיין גאנץ לעבן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל גיין אויפ'ן אמת'ן וועג, 'הוֹרֵנִי ה' דַּרְכֶּךָ אֲהַלֵּךְ בַּאֲמִתֶּךָ', העלף מיר איך זאל זיך נישט נאר'ן, איך זאל גיין אין די אמת'ע וועג".


בלייב מיט דיין טאטע'ס מנהגים; נעם דעם רבי'ן נאר מוסיף זיין בעבודת השם, נישט אויף אפלאזן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א ליכטיגער חנוכה.


 

#9 - חנוכה, א יום טוב מיט די קינדער
חינוך הילדים, חנוכה, אומאן, מנהגים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


מיר קומען נענטער צום הייליגן יום טוב חנוכה; חנוכה איז א צייט פון חינוך, טון דאס פארקערטע וואס די יוונים האבן געוואלט טון - אויסרייסן די אמונה; דארפן מיר אריינברענגען אמונה אין אונזערע קינדער.


מוהרא"ש האט מקפיד געווען מען זאל נישט אוועקפארן חנוכה קיין אומאן ווען מען האט קליינע קינדער, ווייל קינדער דארפן באקומען א חינוך, זען ווי די טאטע צינדט אן די מנורה.


זע אוועקצולייגן אלע דיינע באשעפטיגונגען, זאלסט זיין צייטליך אין שטוב אנצוצינדן די מנורה ביים זמן מיט דיינע קינדער. וואש זיך די הענט פאר'ן צינדן און וואש די הענט פון די קינדער, גרייט אן א מנורה פאר יעדן קינד; מיידלעך צינדן נישט, נאר אינגלעך (קליינע מיידלעך קענען צינדן). טו זיך אן א שטריימל און בעקיטשע, זינג די זמירות און זיי זיך מתבודד. טאנץ מיט דיינע קינדער להודות ולהלל לשמך הגדול, על נסיך ועל נפלאותיך ועל ישועתיך.


 

#8 - נישט מאכן קיין נייע מנהגים אין בית המדרש
שבת קודש, בית המדרש, היכל הקודש, מנהגים, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת חיי שרה, כ"ה מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי.


עס טוט מיר זייער וויי צו הערן אז דו פירסט איין נייע משוגעת'ן אינעם נייעם בית המדרש אין שטעטל; איך האב דיר געבעטן דו זאלסט זיין גבאי אינעם נייעם בית המדרש, זאלסט עס פירן אזוי ווי דו האסט געזען אין ישיבה, אן קיין שום ענדערונג. יעצט הער איך אז דו ברענגסט טשאלנט און קוגל פרייטאג צו נאכטס פאר'ן דאווענען, מען עסט אינאיינעם פאר מנחה און קבלת שבת; ביסט אויפ'ן קאפ געפאלן? אזוי פירט מען א בית המדרש?!


פרייטאג צו נאכטס איז א צייט וואס מען ווארט אפ דעם שבת, מען זאגט שיר השירים, מען בענקט צום אייבערשטן, מען הייבט אן קומען צו זיך פונעם וואכענדיגן געיעג. נאך ליכט צינדן זיצט דער טאטע מיט די קינדער און זינגט מיט זיי שיר השירים מיט א בענקשאפט, עס שרייט ארויס פונעם איד (שיר השירים ה, ב): "אֲנִי יְשֵׁנָה" - איך בין שלאפעדיג, איך בין א גאנצע וואך מיד, אבער יעצט ווען עס קומט שבת ווערט: "וְלִבִּי עֵר", איך וועק זיך אויף צו דיר הייליגער באשעפער. דער איד גייט אויס צום אייבערשטן, ער בעט (שם א, ו): "אַל תִּרְאוּנִי שֶׁאֲנִי שְׁחַרְחֹרֶת" קוק נישט אויף מיין שווארצקייט, אויף מיינע עבירות; וואס זאל איך טון רבונו של עולם – "שֶׁשֱּׁזָפַתְנִי הַשָּׁמֶשׁ", דער יצר הרע ברענט אין מיר; ערב שבת איז א צייט וואס עס קומט ארויס דעם אמת, מען זאגט צום אייבערשטן (שם ו, ג): "אֲנִי לְדוֹדִי", איך וויל גארנישט, איך דארף גארנישט, הייליגער באשעפער, באווייז זיך פאר מיר, איך וויל נאר איין זאך – "וְדוֹדִי לִי".


אנשטאט זאגן שיר השירים זיצטו אין שול מיט טשאלנט און קוגל?! שלמה המלך זאגט (קהלת ג, א): "לַכֹּל זְמָן", יעדע זאך האט א צייט; מאכסט א טשאלנט פון דאווענען און עסן?! אז די מתפללים זענען הונגעריג קענסטו דאווענען אביסל פריער מען זאל קענען אהיים גיין מאכן א סעודה מיט די ווייב און קינדער.


איך בעט דיר זייער, דו טראגסט א גרויסע אחריות, דו ביסט גבאי ביים הייליגן רבינ'ס בית המדרש דארפסטו זען אז דער בית המדרש זאל זיך פירן אזוי ווי מיר האבן געזען ביי מוהרא"ש, אן קיין נייע זאכן; איך האב נישט געבויט דעם שטעטל אז מען זאל אפטרעטן פון אונזער וועג, עס איז דא גענוג און נאך געגנטער וואו מענטשן ציען זיך אוועק, זיי ווילן אראפ ווארפן פון זיך דעם אמאליגן וועג; אונזער שטעטל איז פונקט פארקערט, מיר ציען זיך אוועק פון שטאט ווייל מיר ווילן אויסדריקליך בלייבן מיט מסורת אבותינו ורבותינו, חס ולשום אראפ ווארפן פון זיך דעם אמאליגן איד, חס ושלום משנה זיין פון דרך התורה.


איך האב שוין געשריבן פאר אינגעלייט וועלכע קומען אין שול אן שטריימל און בעקיטשע, פארוואס זיי ווארפן אראפ פון זיך די וועג ווי אזוי אונזערע עלטערן האבן זיך געפירט; איך מוז דיר זאגן, אויב דאס איז די מטרה פון גיין אין שטעטל, מען זאל קענען אראפ ווארפן מנהגים פון די עלטערן - זאל דער אייבערשטער העלפן עס זאל נישט בלייבן קיין זכר פון דעם גאנצן שטעטל; מיין גאנצע כוונה מיט'ן שטעטל איז נאר וואס דער רבי האט אונז דערציילט אינעם מעשה פונעם חיגר (סיפורי מעשיות, מעשה ג) וואס דער חכם האט געטון ווען ער האט געזען ווי דער פירער פון לאנד איז אן אפיקורס - האט ער צאמגערופן זיין משפחה און געזאגט: "איר זעט דאך אז דער פירער פון לאנד איז אן אפיקורס און האט געמאכט די גאנצע לאנד פאר אפיקורסים און א טייל פון אונזער משפחה זענען שוין אויך אפיקורסים, בכן לאמיר זיך אוועק לאזן אין מדבר כדי מיר זאלן בלייבן ביי אונזער אמונה אין גאט ברוך הוא".

#7 - מאכט נישט קיין גרויסע טראסק פונעם אפשערן
אידיש געלט, מנהגים, שמחות, אפשערן

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מאכט נישט קיין גרויסע טראסק פונעם אפשערן, גייט נישט נאך די נייע מנהגים וואס עשירים האבן אריין געברענגט; רופט נישט קיינעם, נאר די זיידע'ס און עלטער זיידע'ס פונעם קינד, זיי זאלן קומען בענטשן דעם קינד; אויך די באבע'ס און עלטער באבע'ס, אבער די משפחה ארום און ארום פעלט נישט אויס צו רופן, אז איר וועט אזוי טון וועלן אלע אייך נאך טון.


נעמט אייער קינד אין חדר, דער מלמד זאל מיט אים זאגן די הייליגע א-ב; געבט אכטונג זיינע אויגן זאלן זיין פארמאכט, מען פירט זיך איבערצודעקן דאס קינד מיט א טלית ער זאל זיין הייליג און ריין, ער זאל נישט קוקן אויף קיין דברים טמאים. דער מלמד וועט מיט אים זאגן די א-ב און פסוקים און קבלת עול מלכת שמים.


דער עיקר זאלט איר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די חסדים אז מען איז זוכה צו מאכן פאות פאר די קינדער און בעטן ווייטער פאר זיי און זייערע דורות.


א גרוס פון אייערע טעכטער, זיי זענען אזוי טייער און וואויל, זיי זענען אנגעפילט מיט אמונה און תמימות ופשיטות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#6 - צעטיילן די הפסקות
מנהגים, יום כיפור

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו ב', ו' תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ירושלים.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען צו אנהייבן דאווענען און ווען צו ענדיגן - דאס האט מיט אייך; עס ווענדט זיך אין די מתפללים.


דער עיקר זאלסטו אכטונג געבן נישט צו מאכן קיין לאנגע הפסקה אין איין צו; צעשנייד דעם טאג אויף אסאך שטיקלעך, כדי מען זאל נישט קענען אהיים גיין זיך אראפלייגן וכו'. אנשטאט מאכן איין לאנגע הפסקה בעפאר תפילת מוסף, צעטייל די הפסקה, איין שטיקל פאר מוסף און איין שטיקל פאר מנחה וכו'.


געב א גרוס פאר אלע חברים.


א גמר חתימה טובה.

#5 - ווי אזוי צו פירן דעם בית המדרש "היכל הקודש"
תפילה והתבודדות, בית המדרש, מנהגים, תעניתים, גבאי, מועדים וזמנים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו ב', ו' תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ירושלים.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א גבאי אין רבינ'ס שול; שטעל זיך פאר דו ביסט משמש דעם הייליגן רבי'ן אליינס, וואלסטו דאך דאס געטון מיט שמחה און זריזות; אז דו ביסט א גבאי אין רבינ'ס שול ביסטו משמש דעם רבי'ן אליינס.


בנוגע די געלט פון פדיון נפש; איך וועל שיקן א שליח צו נעמען דאס געלט.


בנוגע ארויסדינגען דעם בית המדרש וכו'; דאס ווענדט זיך אין אייך, אויב דאס שטערט נישט און עס איז אייך נישט שווער - קענט איר דאס טון, אויף דעם דארפט איר מחליט זיין.


בנוגע ווארטן אויף זמן רבינו תם; אז איר פאררופט זיך 'תלמידי היכל הקודש' דארפט איר האלטן זמן רבינו תם אן קיין דריידלעך, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו איז געשטאנען אויף דעם זייער שארף. איר דארפט נישט ווארטן מיט מעריב אויף זמן רבינו תם, איר קענט שוין דאווענען מעריב פאר'ן זמן, אבער הבדלה און א מלאכה טאר מען נישט טון פאר'ן זמן.


אנדערע פאסט טעג קענט איר אויספאסטן פריער, ווייל ביי א דרבנן קען מען מקיל זיין און זיך פארלאזן אויף אנדערע שיטות. אבער ווען עס קומט שבת און יום כיפור איז נישטא קיין פשרות ביי דעם.


בנוגע די בעלי תפילות; איר זאלט נעמען די וואס דאווענען שיין, הארציג און נישט איילעדיג.


א גמר חתימה טובה.

#4 - די חשיבות פון גיין שבת מיט ווייסע זאקן
שבת קודש, מנהגים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, כ"ו טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


הכלה ... תחי'.


מזל טוב פאר דיין שידוך! דו האסט באקומען א טייערע זיסע ערליכער חתן ... נרו יאיר; דער אייבערשטער זאל דיר העלפן איר זאלט צוזאמען אויפשטעלן א שיינע שטוב.


אויב איך מעג דיר מחזק זיין, דו זאלסט זאגן דיין חתן ער זאל גיין שבת מיט ווייסע זאקן, אזוי ווי זיין טאטע. מוהרא"ש האט זייער שטארק גערעדט פון די חשיבות דערפון, בפרט אז דיין טאטע גייט אויך אזוי, איז דאך פשוט אז די קינדער זאלן אנהאלטן די וועג ווי אזוי די עלטערן גייען, אזוי וועלן דיינע קינדער אויך גיין אין דיינע וועגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#3 - דאווענען אויף די הברה וואס מ'איז צוגעוואוינט
תפילה והתבודדות, נעגל וואסער, מנהגים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת טהרה, ה' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז איר טראכט צו שיקן אייערע קינדער אין חסידי'שע מוסדות וואו מען רעדט אויף די חסידי'שע הברה איז זיכער כדאי איר זאלט בלייבן מיט אייער אשכנז'ישע הברה וואס איר רעדט ביז יעצט, כדי זאל נישט צעמישן די קינדער.


בנוגע די נוסח התפילה וכו'; דער הייליגער רבי האט זייער מקפיד געווען מען זאל נישט משנה זיין דעם נוסח התפילה, נאר יעדער איינער זאל דאווענען מיט די נוסח וואס זיינע עלטערן דאווענען.


דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסדים וואס ער טוט מיט אייך, אז איר האט א טייערע מאן נרו יאיר מיט זיסע ליכטיגע קינדער, וועט דער אייבערשטער טון מיט אייך נאך גרויסע ניסים.


געבט אכטונג אויף נעגל וואסער, אז סיי איר און סיי אייערע קינדער זאלן נישט אראפגיין פון בעט אן אפגיסן נעגל וואסער, ווייל דאס הייליגט און היט דעם מענטש פון אלעם שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#2 - מנהגים ביים אפשערן א קינד, ווי אזוי מען קריגט גוטע קינדער
חינוך הילדים, מנהגים, מועדים וזמנים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד מנחם-אב, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט אפשערן פרייטאג אדער זונטאג - ווען עס קומט דיר אויס גרינגער.


מען פירט זיך אז אינעם טאג וואס מען שערט אפ א קינד, מען מאכט אים די הייליגע פיאות - זאל דאס קינד זיין אפגעהיטן פון קוקן אויף שלעכטע זאכן, דארפאר וויקלט מען אים איין אין א טלית ווען מען טראגט אים אין חדר לעקן די האניג, כדי ער זאל נישט זען קיין שלעכטע זאכן, אזוי אויך האלט מען אים אין שטוב א גאנצן טאג אז ער זאל זיין אפגעהיטן פון שלעכטע זאכן.


געדענק: "גוטע קינדער וואקסן נישט אויפן בוים"; כדי זוכה זיין צו גוטע קינדער דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן. דער הייליגער חתם סופר זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווי אזוי האב איך זוכה געווען צו גוטע קינדער? יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך געוויינט צום אייבערשטן אויף גוטע קינדער, איך האב אנגעפילט א כוס מיט מיינע טרערן און געבעטן פאר גוטע קינדער".


דער אייבערשטער זאל העלפן דו זאלסט זען אסאך אידיש נחת פון דעם קינד און פון אלע דיינע קינדער צוזאמען מיט דיין ווייב געזונטערהייט.

#1 - מנהגים פון תשעה באב
מנהגים, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת דברים, ז' מנחם-אב, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וועל דיר שרייבן אונזערע מנהגים פון תשעה באב.


מיר פירן זיך צו ליינען מגילת איכה ביינאכט, און אויך אינדערפרי כמנהג הגר"א.


וויבאלד תשעה באב איז א תענית דרבנן און עס הייבט זיך שוין אן פון פארנאכטס, דארף מען נישט ווארטן אויף צוויי און זיבעציג, מען קען שוין דאווענען מעריב ביים זמן פון די גאונים און נאכדעם אויספאסטן.


א פרוי וואס ווארט וכו' אדער זייגט וכו' זאל פרעגן א שאלה צי זי דארף פאסטן, מען קען נישט מאכן אין דעם א כלל.


בנוגע לערנען שיעורים כסדרן; מוהרא"ש זכרונו לברכה האט זיך געפירט נאכמיטאג נאך מנחה צו לערנען די שיעורים כסדרן. אזוי אויך האט מוהרא"ש מיר געזאגט אז איך זאל זאגן פאר די בחורים אז מען קען לערנען פון נאך מנחה אלע שיעורים וואס מען לערנט יעדן טאג.


ווען תשעה באב געפאלט אום שבת - אזוי ווי היי יאר, מאכט מען נישט הבדלה מוצאי שבת אויף וויין, מען מאכט בלויז די ברכה "בורא מאורי האש". די פרויען און קינדער וואס פאסטן נישט תשעה באב, עסן אן הבדלה, און זיי הערן הבדלה מוצאי תשעה באב פון די מענער (משנת יעקב, אורח חיים סימן תקנ"ו).


דער עיקר דארף מען אכטונג געבן זיך נישט ארום צו דרייען ליידיג, און נישט זיצן מיט מענטשן וואס מאכן ליצנות און רעדן דברים בטלים, מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו צוקומען צו שחוק וקלות ראש, און נישט פארגעסן אז מיר טרויערן אויפן חורבן בית המקדש וכו'.


די בעסטע זאך איז צו גיין שלאפן, כדי נישט צו פארברענגען די צייט.