בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#7061 - יענעם אויפלעבן, און געבן ממש לעבן
הפצה, משלי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת תצוה, ב' אדר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


שלמה המלך זאגט (משלי ג, כז): "אַל תִּמְנַע טוֹב מִבְּעָלָיו", זאלסט נישט פארמיידן גוטס פון אנדערע, "בִּהְיוֹת לְאֵל יָדְךָ לַעֲשׂוֹת", ווען דו האסט די מעגליכקייט דאס צו טון; מיט א שמייכל און א גוט ווארט פאר א צווייטן – קען מען יענעם אויפלעבן, און געבן ממש לעבן.


דאס איז א זאך וואס איז "בִּהְיוֹת לְאֵל יָדְךָ לַעֲשׂוֹת", יעדער האט די מעגליכקייט דאס צו טון, דאס איז מער פון געבן יענעם געלט, ווייל מען קען האבן געלט, מען קען האבן רייכטום, אבער אז מען פארגעסט פונעם אייבערשטן – פאלט מען אריין אין עצבות און אין מרה שחורה, און מען האט גארנישט פון די גאנצע געלט, און ווען זעט איינעם מיט א שמייכל און מען באקומט א גוט ווארט – ווערט מען צוריק פרייליך.


ווער רעדט נאך אז מען איז מקרב און מען ברענגט יענעם צום צדיק, מען פארגינט א צווייטן מיט די ליכטיגע עצות, געבט מען פאר יענעם ממש לעבן בזה ובבא.


דאס זאגט דער פסוק "אַל תִּמְנַע טוֹב מִבְּעָלָיו", אז דער אייבערשטער האט דיר געהאלפן האסט זוכה געווען צו "טוֹב", האסט די עצות פון רבי'ן, פארוואס געבסטו דאס נישט ווייטער? "בִּהְיוֹת לְאֵל יָדְךָ לַעֲשׂוֹת", והבן למעשה.

#7060 - די ווייב טוט זיך אן צו שטארק צניעות'דיג
צניעות, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע וכו', אז דיין ווייב טוט זיך אן גאר צניעות'דיג, נאך מער ווי מען דארף גיין, שוין איבער די גרעניץ, דו שפירסט אז דאס איז געפערליך און דאס קלאפט אויס אויף די שלום אין שטוב; זאלסטו איר אויסרימען און געבן אסאך גוטע ווערטער, און נאר פרייליך מאכן, ווייל ממה נפשך, איז דאס - אזוי ווי דו ביסט חושש - נערווען, זאלסו וויסן דעם כלל, אז נערווען קען מען נישט היילן נאר דורך אסאך גוטע וועטער, די גוטע ווערטער און די פרייליכקייט מאכט לופטיג די מח ביז מען ווערט אויסגעהיילט; איז דאס נישט נערווען, נאר א שיטה, א פארדרייטע שיטה - איז דאך זיכער אז מען קען נישט גיין בכח, מען מוז גיין מיט סבלנות און חכמה, און נאר דורך גוטע ווערטער און שמחה קען מען איבערדרייען יענעמ'ס שיטה.


געב אסאך גוטע ווערטער אין שטוב, אויף דעם זאלסטו נישט קארגן און אויף דעם זאלסטו נישט מאכן קיין חשבונות; אויב עס קומט אריין די גוטע ווערטער און אויב מען האט שוין געזאגט נעכטן, און עס פעלט נישט אויס זאגן נאכאמאל, זאלסט געבן גוטע ווערטער בלי שיעור; אזוי וועט זי ווערן מיט דיר איינס, וועט זי טון דיין ווילן און ענק ביידע וועלן טון נאר די ווילן פונעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7059 - אפגיסן נעגל וואסער, וועט אוועקנעמען די קריגערייען
שלום בית, נעגל וואסער

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך וויל אייך מחזק זיין איר זאלט אפגיסן יעדן אינדערפרי נעגל וואסער, דאס וועט אוועק נעמען אלע קליפות און רוחות רעות פון אייך, די שטוב וועט זיין נאר מיט גוטע מלאכים.


עס איז מיר זיכער אז די קריגערייען אין שטוב וועט זיך אויפהערן אויב איר און אייער מאן וועלן אפגיסן נעגל וואסער; נעגל וואסער טראגט ארויס אלע שדים פון שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7058 - ווי אזוי וואשט מען נעגל וואסער?
שבת קודש, נעגל וואסער, הלכה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


מרת ... תחי', קרית ברסלב


נטילת ידים - נעגל וואסער - וואשט מען דריי מאל יעדע האנט בסירוגין, איין מאל די רעכטע און נאכדעם די לינקע, און נאכמאל די רעכטע און נאכדעם די לינקע, און נאכאמאל די רעכטע האנט און די לינקע, און אפילו מען וועט גיסן אויף איין מאל די רעכטע האנט זייער אסאך וואסער און נאכדעם אויף די לינקע - וועט די רוח רעה נישט אוועק גיין, עס העלפט נישט גיסן אויף איינמאל אסאך וואסער, מען קען אראפנעמען די רוח טומאה נאר בסירוגין.


אויך איז דא וואס לייגן צו א פערטע מאל אויף ביידע הענט, אבער דאס איז שוין נאר א מנהג, און אויך איז דא וואס וואשן קודם דריי מאל יעדע האנט בסירוגין און נאכדעם וואשט מען נאכאמאל דריי מאל די רעכטע האנט און דריי מאל די לינקע האנט נישט בסירוגין.


רעדט צו די תלמידות פון נעגל וואסער, ווייל ווי פריער מען לייגט עס אריין אין זיי - וועלן זיי דאס טון זייער גאנץ לעבן.


שבת שארט מען נישט קיין שניי.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7057 - פון זיך פאררופן א ברסלב'ער חסיד, דערלייגט מען נישט
שידוכים, היכל הקודש, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת תרומה, כ"ה שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיט לויב און דאנק צום אייבערשטן איז געבוירן געווארן א אינגל ביי מיין זון שמעון נרו יאיר, מה אשיב לה' כל תגמלוהי עלי, וויפיל דארף איך דאנקען דעם אייבערשטן פאר אלע חסדים.


מען האט מיר דערשראקן אז אויב איך וועל זיין אין היכל הקודש וועל איך נישט מצליח זיין מיט די קינדער, עס וועט נישט גיין קיין שידוכים, עס וועט זיך נישט גוט ענדיגן. דארפסט פארשטיין, עס איז נישט געווען קיין קהילה דא אין אמעריקע, עס איז געווען צוויי מנינים באהאלטענע צדיקים, מען האט מורא געהאט צו רעדן ברבים פון מוהרא"ש, און דעמאלט ווען מיר האבן געעפנט די חדר מיט אפאר קינדער איז דאס געווען אזא געשפעט... איך פלעג יעדן טאג בעטן ביי התבודדות דעם פסוק: "רבונו של עולם, עשה עמי אות לטובה ויראו שונאי ויבושי כי אתה ה' עזרתני ונחמתני", געלויבט דעם אייבערשטן מען האלט שוין דא.


דאס שרייב איך דיר זאלסט וויסן אז יעצט ווען מען דערשרעקט דיר אז דו וועסט נישט קיין שידוכים טון, און וכו' וכו', זאלסטו וויסן אז פון קומען צום רבי'ן און זיך פאררופן א ברסלב'ער חסיד - דערלייגט מען נישט, מען פארדינט נאר בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7056 - ווי וואלטן מיר אויסגעזען אנעם רבי'ן
היכל הקודש, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב דיך שוין לאנג נישט געזען, איך בענק זיך צו דיר, וועל איך דיר שרייבן.


ווי גליקליך זענען מיר אז מיר ווייסן פון הייליגן רבי'ן, א רבי א רחמן, מיט אזויפיל רחמנות און ליבשאפט, ער וועקט אונז אויף פון אונזער שלאף און געבט נישט אויף אונז צו מחזק זיין נאכאמאל און נאכאמאל.


"ווי וואלטן מיר געווען, ווי וואלטן מיר אויסגעזען אנעם רבי'ן, אן די זיסע עצות וואס איז אונז אזוי מחי' ומחזק, און אן זיינע תלמידים..." מיר דארפן דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן יעדן טאג אז מיר ווייסן פון רבי'ן, און אז מיר קריגן נישט אויף אים.


איך האף צום אייבערשטן אז דו גייסט אן מיט דיין עבודת השם טראץ אלע דיינע מניעות, ברוך ה' ביי מיר איז דא אסאך מניעות און חלישות הדעת, אבער בזכות דעם רבינ'ס עצות, בזכות די גרויסע הייליגע תלמידים, מוהרנ"ת, מוהרא"ש – שטארק איך זיך.

#7055 - גוטע געפיל, גוטע ווערטער, און ווייזן אינטערעס
קאמפלימענטס, שלום בית, היכל הקודש, דרך הלימוד

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת תצוה, ג' אדר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רעד שיין אין שטוב צו דיין ווייב און קינדער, און זיי נישט קיין קמצן, קיין קארגער; סיי ווען עס קומט צו געבן געלט און סיי אויף גוטע ווערטער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה כ:): "רוֹצֶה אִשָׁה בְּקַב וְתִּפְלוּת, מִתִּשְׁעָה קַבִּין וּפְרִישׁוּת", א פרוי וויל ענדערש ווייניג עסן און זיין נאנט מיט איר מאן, ווי איידער אסאך עסן און נישט זיין נאנט מיטן מאן; זעט מען אז דער עיקר איז די גוטע געפיל, די גוטע ווערטער, דאס ווייזן אינטערעס.


אז דו פאררופסט זיך א תלמיד היכל הקודש - דארפסטו האבן שלום בית. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט טאג און נאכט געטון פאר שלום בית, ווען עס זענען געקומען צו מוהרא"ש א פארפאלק פאר שלום בית - האט מוהרא"ש אוועק געווארפן זיין זייגער, זיין עסן, זיין בעט, זיין אלעס - און געקענט זיצן א גאנצע טאג און א גאנצע נאכט אבי מאכן שלום בין איש לאשתו, וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ז.), אז דער אייבערשטער זאגט, מעק אויס מיין נאמען אבי עס זאל זיין שלום בית.


מען טאר נישט טשעפען די ווייב, אז מען טשעפעט די ווייב און זי וויינט - איז דאס א סכנה, און מען פארלירט די פרנסה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.): "לְעוֹלָם יְהֵא אָדָם זָהִיר בְּאוֹנָאַת אִשְׁתּוֹ", א מענטש זאל זייער אכטונג געבן נישט צו טשעפען זיין ווייב, "מִתּוֹךְ שֶׁדִּמְעָתָהּ מְצוּיָה", זי וויינט שנעל און דאס איז א לאו אין די תורה, און מען פארלירט די פרנסה.


אויך וויל איך דיר בעטן זאלסט צוריק זיך באנייען צו לערנען יעדן טאג אפאר פרקים משניות. מוהרא"ש שרייבט אן א שיעור מאל אז משניות וואשט אפ אלע עבירות, מוהרא"ש רופט דאס אן "סטיל וואל" פאר די נשמה; סטיל וואל נעמט אראפ די שטערקסטע שמוץ פון כלים, אזוי אויך משניות נעמט אראפ אלע צוגעקלעבטע שמוץ פון די נשמה, משניות וועט דיר געבן א נייע מח מחשבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7054 - באשטימען יעדן טאג צוויי מינוט צו דאנקען דעם אייבערשטן
תודה והודאה, ישועות

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע דיין ווייב וכו'; זאלסט באשטימען יעדן טאג צוויי מינוט, נאר אויף דאנקען דעם אייבערשטן; דאס איז די בעסטע סגולה, דאס עפנט אויף אלע טויערן פאר ישועות און רפואות.


סיי דו און סיי דיין ווייב זאלן יעדן טאג האבן א באשטימטע צייט צו דאנקען דעם אייבערשטן, וועט אלעס אריבערגיין בנקל ובנחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7053 - האבן סבלנות צו די עלטערן פון די תלמידות
הדרכות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', טיטשער בית פיגא קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן די הודעה.


איך וויל אייך זייער בעטן, אזוי ווי איר האט סבלנות צו אייערע תלמידות און איר געדענקט אז מיידלעך זענען נישט שלעכט, מיידלעך ווייסן נישט, און מען דארף זיי לערנען ווי זיך צו פירן, און אפילו נאכן לערנען דארף מען נאכאמאל איבערזאגן, און נאכן איבערזאגן דארף מען פון פריש איבערזאגן, און לערנען ביז מען דערהערט וואס מען לערנט זיי.


אזוי וויל איך אייך בעטן - איר זאלט קוקן אויף די מאמעס פון די תלמידות; איר זאלט וויסן און געדענקען אז נישט אלע מאמעס ווייסן ווי אזוי צו זיין א מאמע און ווי אזוי מען דארף מחנך זיין, און אז מען רופט אייך אן מיט טענות און מען זאגט די טענות ווען די קינדער הערן דאס - זאלט איר דאס נישט נעמען צום הארצן, נאר אויסהערן, און ממה נפשך; אויב איז דאס וואס מען דארף פאררעכטן - זאלט איר זאגן: "יישר כח, איך וועל פאררעכטן", און אויב איז דאס נישט וואס מען דארף פאררעכטן, זאלט איר אויך זאגן: "יישר כח", און בעטן דעם אייבערשטן אז אלע אידן זאלן האבן נאר גוטס און אלע גזירות זאלן בטל ווערן.


ווען מען באקומט א בזיון איז דאס א ספעציעלע צייט צו פועל'ן ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7052 - זיך יעדן טאג אפגיסן נעגל וואסער ביים בעט
כיבוד אב ואם, נעגל וואסער

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


איך בין אזוי פארוואונדערט אז דו ביסט נישט מקפיד אויף נעגל וואסער; דו קומסט דאך פון אזא חשוב'ע שטוב, דו האסט אזעלכע טייערע עלטערן, וואס זענען אזוי ערליך און הייליג; עס פאסט פאר דיר דו זאלסט אויך אפגיסן נעגל וואסער און זיין הייליג.


האסט אזא טייערע טאטע און מאמע, איך האף אז דו שעצט זיי מיט די גרעסטע מאס כבוד. גיי ארויס פון די קטנות הדעת פון זיך שעמען מיט האבן פשוט'ע עלטערן, און פון היינט און ווייטער זאלסטו זיך יעדן טאג אפגיסן נעגל וואסער ביים בעט, דאס וועט ברענגען אויף דיר חן און דו וועסט אויסוואקסן אן ערליכער איד.


איך וויל דיר מאכן א גוטע שידוך, איך וויל אבער דו זאלסט זיין זייער זייער פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7051 - ווען איך האב א בזיון, בין איך מזכיר ענקערע נעמען
קינדער, בזיונות

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... נרו יאיר


יעצט איז געווארן א יאר פון ענקער חתונה, איך וויל ענק וואונטשן ענק זאלן זוכה זיין צו זרע של קיימא, ליכטיגע ערליכע אידישע דורות.


איך בעט פאר ענק, און ווען איך האב א בזיון - בין איך מזכיר ענקערע נעמען פארן אייבערשטן ענק זאלן זוכה זיין צו זרע של קיימא. יעדן טאג גיי איך אריבער בזיונות, קיינער ווייסט נישט מיינע בזיונות, אמאל אמאל האלטן מענטשן מיט; איך בעט דעם אייבערשטן פאר ענק.


דו זיי שטארק מיט יראת שמים, זע דיינע כלים, דיין טעלעפאן און וואס נאך דו האסט פאר די פרנסה - אלעס זאלן זיין ריין און זויבער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7050 - מען איז נישט קיין רחמנות, אויב מען האט נאכנישט קינדער
קינדער, אמונה

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר זענט נישט קיין רחמנות, קיינער קוקט נישט אויף אייך ווי א רחמנות, ווייל אז מען האט נישט קינדער גלייך נאך די חתונה - איז מען נישט קיין רחמנות, א רחמנות איז מען - אז מען האט נישט קיין אמונה און נישט קיין אמונת חכמים; א מענטש אן אמונה און אן א צדיק - איז א גרויסער רחמנות, דער איז א פארלוירענער, ווייל ווען עס גייט אים איבער א צרה - ווייסט ער נישט וואס צו טון. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נג): "מִי שֶׁאֵין לוֹ אֱמוּנָה חַס וְשָׁלוֹם", ווער עס האט נישט קיין אמונה - "חַיָּיו אֵינָם חַיִּים כְּלָל", לעבט נישט, דאס לעבן איז אים נישט קיין לעבן. "כִּי תֵּכֶף כְּשֶׁעוֹבֵר עָלָיו אֵיזֶה רָעָה שׁוּב אֵין לוֹ שׁוּם חִיּוּת", ווייל ווי נאר עס גייט אויף אים אריבער עפעס שלעכטס - האט ער מער נישט קיין לעבן, "כִּי אֵין לוֹ בַּמֶּה לְנַחֵם עַצְמוֹ כְּלָל", ער האט זיך נישט מיט וואס צו טרייסטן, "מֵאַחַר שֶׁאֵין לוֹ אֱמוּנָה כְּלָל", ווייל ער האט נישט קיין אמונה - "וְאֵין לוֹ שׁוּם חִיּוּת וְשׁוּם טוֹב", האט ער גארנישט, גארנישט, "מֵאַחַר שֶׁהוֹלֵךְ בְּלִי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וּבְלִי הַשְׁגָּחָה רַחֲמָנָא לִצְלָן", ווייל ער לעבט אנעם אייבערשטן.


שטארקט זיך און שטארקט אייער מאן נרו יאיר; ענק וועלן האבן קינדער, ענק וועלן האבן א שטוב מיט קינדער, זארגט נישט. אנטלויפט נישט פון מענטשן, און ווען ווייבלעך זיצן און שמועסן פון קינדער - זאלט איר מיט שמועסן, לויפט נישט ארויס, ווייל די צרה פון מרה שחורה איז אזוי שרעקליך, ערגער פון טויט. קיינמאל זאלט איר נישט ארויסגיין ווען מען רעדט פון קינדער, און אז איר שפירט ווי איר ווילט וויינען - זאלט איר דאס אראפשלינגען און ווייטער זיין צווישן די משפחה, און נאר שפעטער ווען איר זענט אליין אין שטוב - קענט איר זיך גוט אויסוויינען צום אייבערשטן און אים בעטן אויף א שטארקע אמונה, און אויף שמחה, און אויך אויף קינדער.


שטארקט זיך מיט אמונה, דער צדיק געבט אונז אן עצה פון אמונה, 'עצתו אמונה', די עצה איז אמונה; ווער עס האט אמונה לעבט א זיס לעבן. דער רבי זאגט (שם): "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ אֱמוּנָה חַיָּיו חַיִּים", ווער עס האט אמונה - לעבט א גוט לעבן, "וְהוּא מְבַלֶּה יְמֵי חַיָּיו בְּטוֹב תָּמִיד", און ער פארברענגט זיינע טעג מיט גוטס. "כִּי כְּשֶׁהוֹלֵךְ לוֹ כָּרָאוּי וְיֵשׁ לוֹ טוֹב, בְּוַדַּאי טוֹב לוֹ", ווייל ווען עס גייט אים גוט, עס גייט אים אזוי ווי ער וויל - איז דאך גוט, "וַאֲפִילּוּ כְּשֶׁאֵינוֹ כָּךְ, דְּהַיְנוּ שֶׁאֵין מִתְנַהֵג לוֹ כְּסֵדֶר וְיֵשׁ לוֹ יִסּוּרִים חַס וְשָׁלוֹם, גַּם כֵּן טוֹב", און אפילו ווען עס גייט אים נישט אזוי ווי ער וויל, ער האט שווערע טעג, ער האט ווייטאג און יסורים - איז אים ווייטער גוט, "כִּי הוּא בָּטוּחַ שֶׁאַף עַל פִּי כֵן הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ יְרַחֵם עָלָיו לְהַבָּא וְיֵיטִיב אַחֲרִיתוֹ", ווייל ער פארלאזט זיך אז דער אייבערשטער וועט רחמנות האבן אויף אים און אים העלפן, "כִּי מֵאַחַר שֶׁהַכֹּל מֵאִתּוֹ יִתְבָּרַךְ, בְּוַדַּאי הַכֹּל לְטוֹבָה", ווייל אז אלעס איז פונעם אייבערשטן, אלעס קומט פון אים - מוז זיין אז אלעס נאר לטובה, "אֲבָל עַל יְדֵי אֱמוּנָה, מַה טּוֹב וְיָפֶה הַחִיּוּת שֶׁלּוֹ", אבער מיט אמונה איז דער לעבן אזוי שיין און זיס.


נאכאמאל, אנטלויפט נישט פון מענטשן, האט נישט מורא פון מענטשן. אז מען פרעגט אייך וויפיל קינדער איר האט, זאלט איר זאגן: "איך גיי מיטן אייבערשטנ'ס הילף האבן א גרויסע געבענטשטע שטוב מיט קינדער", און אז איר זעט אז יענער ווערט דערשראקן פארן פרעגן די שאלה, זאלט איר יענעם זאגן מיט א שמייכל: "געבט מיר א ברכה" וכו', האט נישט מורא, אנטלויפט נישט.


גלייך ווען עס איז דא גוטע נייעס, זאלט איר דאס מעלדן אייערע עלטערן און אייער מאן'ס עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7049 - איך ווארט צו הערן פון דיר
ראש ישיבה, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך וויל האבן מיט דיר א נאנטע שייכות, איך טראכט פון דיר אסאך. איך האף דו זעסט מיינע בריוו, איך הער נישט צוריק פון מיינע בריוו, איך ווארט צו הערן פון דיר און אויך וויל דיך זען מער.


אויך וויל איך דיר בעטן זאלסט גיין יעדע נאכט לערנען דעם בלאט גמרא ביי די שיעור פונעם דיין שליט"א אין שטעטל, ווייל נאר אז מען לערנט תורה ווערט מען פרייליך, נישטא נאך א זאך וואס מאכט פרייליך דעם מענטש - ווי לערנען די הייליגע תורה.


קום אריין קיין וויליאמסבורג יעדע שטיק צייט, איך וויל רעדן מיט דיר פנים בפנים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7048 - זאגן גוטע ווערטער פאר'ן מלמד און מנהל
חינוך הילדים, שלום

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן די שיינע גרוס אויפן מלמד, ווי מיט חכמה האט ער געמאכט אז די קינדער האבן אזוי שטארק ליב פרשת משפטים און נישט אז דאס איז עפעס א פרשה וואס מען וויל אנטלויפן דערפון.


איך האף אז ענק געבן איבער די גוטע גריסן פארן מלמד אליין און אויך פארן מנהל, ווייל איך ווייס נישט אויב ענק ווייסן ווי שווער א מלמד און א מנהל ארבעטן, און על פי רוב קומען אן בעיקר די קריטיק און טענות; איז זייער וויכטיג צו געבן א גוט ווארט.


איך בין נעכטן געווען אין שטעטל ביים אסיפת הורים ומורים, איך האב נאכגעזאגט פון מיין באבע רחל לאה עליה השלום, זי פלעגט זאגן: "זאג ליגנט, זאג גוט"; דאס איז וואס דער רבי זאגט אין ספר המדות, די צווייטע סימן אין אות אמת: "מותר לשנות מפני השלום"; מיר האבן גערעדט ביי די אסיפה אז מען זאל זאגן פארן זון'ס מלמד א גוט ווארט, אפילו עס איז ליגנט, למשל "מיין זון האט זייער ליב זיין רבי", אדער "מיר זענען זייער פרייליך די יאר אז אונזער זון האט א גוטע מלמד"; ווייל די גוט ווארט וועט אלעס איבערדרייען לטובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#7047 - אפגעטיילט די ארבעט פון די שטוב
פרנסה, טעלעפאן, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך פריי זיך זייער פאר די גוטע נייעס וואס דו האסט מיר נעכטן דערציילט, אז דו ברענגסט מער נישט אהיים דיין טעלעפאן, האסט אפגעטיילט די ארבעט פון די שטוב, זמן אפיס לחוד און זמן חינוך הבנים לחוד; די טעלעפאן איז נאר פאר די שעות וואס דו ביסט אין אפיס און אויך אז דו האסט געלייגט א שטארקע פילטער אין אפיס אויף די כלים.


דאס איז די שענסטע מתנה וואס מען קען מיר געבן, דאס איז מער חשוב ווי א זילבערנע כלי, יקרה היא מפנינים.


גיי יעדן טאג א שפאציר, שמועס זיך אויס דאס הארץ מיטן אייבערשטן, דאנק אים און לויב אים פאר אלע חסדים און אויך בעט פאר אלעס.



 

#7046 - זיך איינקויפן אסאך גוטע זאכן אין די יונגע יארן
בחור, משניות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


ניץ אויס דיינע יונגע יארן מיט תורה ותפילה, יעצט איז די שענסטע יארן פון לעבן, יעצט איז א שאד צו גיין ליידיג, מען קען זיך אזוי איינקויפן אין די יארן גוטע זאכן.


זאג משניות בקול, הלוואי זאלסטו זיך קובע זיין צו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות, אויך דעם יום תהילים און אסאך גמרא; דאס וועט דיך מאכן פאר א גרויסער צדיק.


איך געדענק דיין טאטע נרו יאיר אלס בחור און אלס חתן, ער איז געזיצן ביי אונז אין ישיבה און געלערנט מיט אן אויסטערלישע התמדה, און עד היום הזה, ווען ער האט איבריגע מינוטן, נעמט ער ארויס פון טאש א קליינע משניות און לערנט, און נאר דאס איז זיין הצלחה.


מאך אים נאך וועסטו זייער מצליח זיין, דו וועסט אויסוואקסן א גרויסער ערליכער איד.

#7045 - א שאד אפצולאזן אזא הייליגע פלאץ
התחדשות, היכל הקודש, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב שוין זייער לאנג נישט געהערט פון דיר, איך ווייס נישט וואס צו טראכטן, צי דו האסט געפונען א בעסערע חבורה וואס ברענגט דיך צום אייבערשטן און דערפאר זע איך דיך מער נישט, אדער האסטו זיך בכלל אפגעקילט פון עבודת השם יתברך, אדער איז דאס צוליב בלבולים, חלישות הדעת וכו'.


טייערער ברודער, איך געדענק ווען דו ביסט געווען א בחור, דו האסט נישט געהאט קיין פלאץ אין די וועלט, עס איז אריבער אויף דיר וואס איז אריבער וכו' וכו', און דו האסט געפונען דעם רבינ'ס עצות, ביסט געקומען אין ישיבה, מען האט דיר געהאלפן טרעפן א שידוך און אזוי ווייטער, און דו האסט געלערנט בהתמדה רבה שיעורים כסדרן אין משניות, גמרא וכו'; א שאד דו זאלסט דאס אלעס אפלאזן, א שאד אפלאזן אזא הייליגע פלאץ וואס דערמאנט פונעם אייבערשטן און שטארקט צו טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן מיט שמחה.


הויב אן פונדאסניי, באניי זיך מיט מעביר סדרה זיין, נעם א חומש, א משניות, א גמרא, זאג די ווערטער, די הייליגע ווערטער מיט א חיות און שמחה, אויך גיי דאווענען די דריי תפילות אין שול מיט מנין, און קום זיך דרייען צווישן אמת'ע תלמידי היכל הקודש וואס לעבן מיטן רבי'ן און לעבן מיט דביקות צום אייבערשטן, וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.

#7044 - א געפיל צו משמש זיין דעם רבי'ן אויך נאך די חתונה
משמש דעם רבי'ן, חתן

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


יעצט ווען דו גרייטסט זיך צו דיין חתונה זאלסטו זען אז נאך די חתונה זאלסטו בלייבן מיט די געפיל פון העלפן די מוסדות, זאלסט בלייבן משמש זיין דעם רבי'ן; אלס בחור, און אויך יעצט אלס חתן – ביסטו אזא געטרייער משמש, אלעס וואס מען דארף אין ישיבה, חדר, בית פיגא, אלעס; אין אלעס האסטו א חלק, זאלסטו זען עס זאל אזוי בלייבן נאך די חתונה, זאלסט דיין גאנצע לעבן בלייבן משמש זיין דעם רבי'ן.


דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק חלק ב', סימן יד): "עַל יְדֵי שִׁמּוּשׁ הַצַּדִּיק", דורך באדינען און העלפן דעם צדיק - "בָּא חֵרוּת", ווערט מען באפרייט, "וְנִתְבַּטֵּל הַקְּלָלוֹת", און די קללות ווערן בטל.


נאך זאגט דער רבי (שם חלק א', סימן קצב): "עַל יְדֵי יְשִׁיבָה אֵצֶל שֻׁלְחָן הַצַּדִּיק", אז מען זיצט ביים צדיק'ס טיש, "נִתְבַּטֵּל הַמִּלְחָמָה", ווערט בטל די מלחמה; דורכ'ן זיצן ביים צדיק, העלפן דעם צדיק – קען מען בייקומען אלע מלחמות, מען ווערט רואיג.


איך דארף מקצר זיין.



 

#7043 - אז די ווייב צארנט, איז גוט צו גיין התבודדות
שלום בית, משלי

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


שלמה המלך זאגט (משלי כא, יט): "טוֹב שֶׁבֶת בְּאֶרֶץ מִדְבָּר", עס איז בעסער צו זיצן אין מדבר, "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים וָכָעַס", ווי צו זיין מיט א קריגערישע פרוי און א צארענדיגע פרוי.


מיטן רבינ'ס הקדמות קען זיין נאך א פשט, ווען מען זעט אז די ווייב קריגט זיך, און זי איז בכעס – איז גוט צו גיין התבודדות, זיך אויסרעדן און אויסגיסן דאס הארץ צום אייבערשטן, אים בעטן: "הייליגער באשעפער, געב מיר שלום בית, געב מיר מנוחת הנפש, העלף מיר, מיין ווייב הערט נישט אויף שרייען און טשעפען, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו אהבה און שלום, מיר זאלן זיך נישט קריגן"; דאס איז פשט: "טוֹב שֶׁבֶת בְּאֶרֶץ מִדְבָּר", עס איז בעסער צו גיין אין א מדבר, א ליידיגע שטילע פלאץ, וואו קיינער געפינט זיך נישט, און ניצן דעם "מִדְבָּר", דאס איז די מויל – "מְדַבֵּר"; זיך אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, אים בעטן עס זאל זיין שלום "מֵאֵשֶׁת מִדְיָנִים וָכָעַס", און חס ושלום זיך קריגן, נישט ענטפערן, נישט זיך מתוכח זיין און חס ושלום טשעפען; איז מען זוכה צו שפירן די זיסע איינגענעמע געשמאקע ליכטיגקייט פון שפירן דעם אייבערשטן, והבן למעשה.

#7042 - אמונה היילט, אמונה בארואיגט, עס נעמט ארויס אלטע ווייטאג
שמחה, אמונה, רפואה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, לעיקוואד


נעם אריין אמונה אין זיך, טראכט ווי די גאנצע וועלט איז איז 'אלוקית', איין שטיק אייבערשטער, און דו שטייסט אינדערמיט. זינג זיך ניגוני אמונה, די ניגון וואס משיח וועט זינגען, די ניגון של הצדיק; ווי דער רבי טייטשט דעם פסוק (שיר השירים ד, ח): "תָּבוֹאִי תָּשׁוּרִי מֵרֹאשׁ אֲמָנָה", זאגט דער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סד), דאס איז די ניגון וואס די צדיקים זינגען, ניגוני אמונה; ממלא כל עלמין, דער אייבערשטער איז דא, וסובב כל עלמין, דער אייבערשטער איז דא, אין שום מציאות מבלעדיך יתברך כלל, עס איז נישטא קיין שום זאך אן אים, ובכל תנועה ותנועה שם אלופו של עולם, און אין יעדע זאך איז ער באהאלטן.


 דאס איז די אמת'ע רפואה צו היילן די נשמות ישראל, די בת מלך וואס מען שיסט מיט פיילן פון כפירות ואפיקורסות פון טבע, מקרה און מזל; אמונה היילט, אמונה בארואיגט, אמונה נעמט ארויס אלטע ווייטאג; מען ווייסט עס איז נישט די עלטערן, נישט די מאן, נישט די ווייב, נישט דער און נישט יענער, נאר דער אייבערשטער מאכט נאר גוטס.


אויך שמחה טוט היילן די זעל, אויך שמחה איז א שליסל צו זיין דער גוטער טאטע וועמען די קינדער ליבן, אויך שמחה איז די סוד פון זיין דער גוטער מאן וואס די ווייב ווערט אים אן עוזרתו, אזוי ווי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה  זאגן (יבמות סג.) אויפן פסוק (בראשית ב, יח): "אֶעֱשֶׂה לּוֹ עֵזֶר כְּנֶגְדּוֹ, 'זָכָה עוֹזַרְתּוֹ, לֹא זָכָה כְּנֶגְדּוֹ'"

#7041 - וואס זיך מקבל זיין עס זאל זיך אנהויבן הצלחה?
שמחה, פרנסה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מאנסי


דו דארפסט שפע, דו ווארטסט אויף א ישועה, דו פרעגסט וואס דו קענסט זיך מקבל זיין עס זאל זיך אנהויבן די הצלחה?


שמחה איז די שליסל פאר הצלחה. דער רבי זאגט (ספר המדות אות שמחה חלק ב', סימן א): "מִי שֶׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד", ווער עס איז שטענדיג פרייליך, "עַל יְדֵי זֶה הוּא מַצְלִיחַ", איז שטענדיג מצליח.


ווי אזוי? און מיט וואס? מען דארף זיך פרייען אז מען איז א איד, מיט די מצוות וואס מען טוט. גיי א טענצל נאך שחרית אז דו האסט זוכה געווען אנצוטון די הייליגע טלית ותפילין, עס זאל דיר זיין חשוב דיינע מצוות (וואש אויס דיין טלית, דיין טלית קטן, אפילו די קאר וואשט מען מזמן לזמן, איז וואס איז מיט די מצוות...?)


איידער דו קומסט אהיים זיי זיך מיישב, מאך א שמייכל, טראכט ווי אזוי דו קענסט באהאלטן די ווייטאג, און נאר פרייליך מאכן אין שטוב.

#7040 - פארוואס איז דא ווייניג שידוכים?
שידוכים, שיעורים כסדרן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, דער פראבלעם ביי שידוכים אינעם דור איז – אז מען קלויבט זיך ביי שידוכים. אזוי ווי א פערד, ווען זי עסט גראז מיינט זי אלץ אז ביי יענעם איז די גראז גרינער, ווען אין ווארהייט זענען אלע גראזן אייניג; אזוי איז ביי שידוכים, בחורים און מיידלעך וועלן זיך, מען קען מיינען ווער ווייסט ווער זיי אליין זענען...? און דאס איז דער אריכות הגלות, אז עס איז נישטא קיין שידוכים.


זיי זיך מקבל אז די ערשטער שידוך וואס מען וועט דיר רעדן זאלסטו טון, אזוי וועסטו זוכה זיין אויפצובויען א בית נאמן בישראל.


זיי נישט מוותר אויף דיינע שיעורים קבועים על פי סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), צו לערנען אפילו בלי הבנה; לערן יעדן טאג חומש, משניות, גמרא, הלכה, ועוד...

#7039 - ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן, אלץ גרינגער ווערט
קינדער, תודה והודאה, אמונה, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מזל טוב פאר אייער נייע געבוירענע מיידל, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זען אסאך נחת.


יעצט דארפט איר האבן אסאך כח צו די קינדער און צו די ניי געבוירענע קינד, וויל איך אייך דערמאנען פון די עצה פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן - אלץ גרינגער ווערט, מען באקומט אייזערנע כוחות פאר די קינדער, פארן מאן און פאר אלעס.


ווען מען דאנקט דעם אייבערשטן ווערט שטארק די אמונה, און אז מען האט אמונה - ווערט מען אויסגעהיילט פיזיש און גייסטיש. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיךְ כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צוצוקומען - איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס ליידן מחלות בלויז ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן נעבעך, זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלֹא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דעמאלט העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות; דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש, עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטע רפואה אויף דעם איז אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7038 - אויסגעוואקסן א גרויסער צדיק
מוהרא"ש, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת יתרו, י"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט זוכה ארויסצוגעבן די הערליכע קונטרסים עצתו אמונה וואס איז אזוי מחי' הונדערטער און טויזנטער מענטשן וועכנטליך, און אויך די זכות וואס דו מאכסט די עצתו אמונה פאר קינדער, מעשה'לעך פאר קינדערלעך, אריינצולייגן אין די קינדער יונגערהייט א רייץ צו וועלן זיין א צדיק, דורך די שיינע מעשיות מיט די שיינע בילדער געשריבן פאר יונגע קינדער.


די וואך זאלסטו בעטן דעם מעלער זאל מאלן א בילד ווי מוהרא"ש אלס בחור זיצט און לערנט, און דער גרויסער גאון רבי משה פיינשטיין זכר צדיק לברכה שטייט פון הינטער אים, ער לייגט זיין האנט אויף זיין אקסל און קוקט זיך צו ווי דער בחור האלט.


טייערע קינדער, ווער וויל זיין א צדיק? ווער וויל לערנען די הייליגע תורה? אלע קינדער שרייען אויס: "איך... איך וויל זיין א צדיק", ווייל יעדער וויל לערנען די הייליגע תורה, אבער אסאך מאל קומט דער יצר הרע און מאכט טראכטן 'איך פארשטיי נישט קיין לערנען, איך פארגעס די לערנען, און אויך האב איך ווייניג געדולד צו לערנען'; מיר וועלן יעצט זען אין די מעשה אז עס איז דא א וועג פאר יעדן איינעם צו לערנען און צו ווערן א צדיק.


א ווילדע אינגל, ער לערנט נישט, ער שפרינגט און טאנצט, אויף אלע דעכער איז ער געווען, ביז איין טאג ער האט געטראפן א ספר פון הייליגן רבי'ן, דארט האט ער געזען א 'וועג צו לערנען'; אפילו מען פארשטיין נישט זאל מען ווייטער לערנען, און אפילו מען פארגעסט - זאל מען ווייטער לערנען, דאס האט אים זייער געכאפט, דער בחור האט אנגעהויבן לערנען זייער פלייסיג.


שפעטער איז ער אריין אין די ישיבה פון הגאון רבי משה פיינשטיין זכר צדיק לברכה, ער איז געזיצן און געלערנט, ער האט מיט קיינעם נישט גערעדט, ער האט זיך געשקאלט אויף די גמרא און געזאגט די ווערטער פון די גמרא אפילו אן פארשטיין, צענדליגער בלעטער גמרא האט ער געזאגט יעדן טאג.


דער גאון רבי משה פיינשטיין זכר צדיק לברכה פלעגט יעדן טאג אריבערגיין דעם פלייסיגן בחור און זיך איבערגעבויגן און אים געגלעט זיינע אקסלען און זייער הנאה געהאט צו זען ווי פלייסיג דער בחור לערנט.


ווען דער בחור איז א חתן געווארן האט ער אפגענומען די מזל טוב פון דעם גאון רבי משה זכרונו לברכה, האט רבי משה אים געבעטן ער זאל אים דערמאנען ווען די חתונה וועט זיין, "איך וויל זיין ביי דיין חתונה" – האט ער אים געזאגט, און אזוי איז טאקע געווען, דער גאון איז געקומען צו די חתונה.


ווער איז געווען דער בחור וואס האט אנגעהויבן לערנען אזוי פלייסיג? דאס איז געווען דער גרויסער צדיק מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, וואס איז אויסגעוואקסן זייער א גרויסער צדיק, און מוהרא"ש האט אונז געזאגט, ווער עס וועט לערנען אויפן סדר דרך הלימוד, ער וועט זאגן אסאך משניות און גמרא - וועט אויסוואקסן א גרויסער צדיק און קומען צו די העכסטע מדריגות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#7037 - דער וואס זאגט תהילים, פאלט נישט
תהלים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי'


זעט צו זאגן יעדן טאג תהילים, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן צב), תהילים איז אזוי ווי א משענת, א שטעקן אויף וועס מען קען זיך אנלאנען נישט צו פאלן; דער וואס זאגט תהילים – פאלט נישט.


אויך זאלט איר אריינפלעכטן אייערע אייגענע תפילות, וועלן אייערע תפילות ארויפגיין זייער הויך און איר וועט זען ישועות.


פון אייער ראש ישיבה.