בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#2385 - די וואס נעמען א חלק אין אויפבויען די שטעטל - די טוען פאר זיך אליינס
שטעטל, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, חבר הנהלת קהילת היכל הקודש ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן די רשימה פון די וואס ווילן נישט צאלן די צען טויזנט דאללער; פון היינט און ווייטער, ווער עס וויל קויפן א הויז אין שטעטל, זיין א חלק פון די קהילה - דארף אנהייבן מיט די צען טויזנט דאללער, אזוי וועסטו זיי נישט דארפן נאכלויפן.


בנוגע די פאר משפחות וואס דרייען זיך ארויס; דו בעט זיי שיינערהייט, מער פון דעם קענסטו נישט טון. וואס מיינסטו? וואס טו איך מיט די משפחות וואס צאלן נישט קיין שכר לימוד? זיי מיינען מען קען מיר בא'גנב'ענען, מיר קען קיינער נישט בא'גנב'ענען, ווייל איך האב גארנישט און איך דארף גארנישט. די וואס צאלן שכר לימוד, די וואס נעמען א חלק אין אויפבויען די שטעטל - די טוען פאר זיך אליינס, און די וואס שפילן אויס, זיי דרייען זיך ארויס - זיי טוען נאר פאר זיך.


זיי שטארק, ווער נישט אפגעשוואכט פון העלפן דעם רבי'ן און די מוסד, אויך זאלסטו יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן יעדן איינעם, די אלע וואס דרייען זיך ארויס - זאלסטו ווייטער ליב האבן און קוקן גוט אויף אנשי שלומינו.


גיי אביסל שפאצירן אין פעלד ארום דיין שטוב, רעד זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן; דאס רעדן צום אייבערשטן קלעבט צו דעם מענטש צו אים.

#2384 - זאגן די דרייצן אני מאמין'ס יעדן טאג
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא וויליאמסבורג


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר ווילט וויסן וואס זיך פארצונעמען, א גוטע זאך; איך האב געטראכט אז איר האט נישט אין וואס זיך צו פארבעסערן ווייל איר זענט אויסגעצייכנט גוט, אייערע טיטשערס און די מנהלת זאגן אז איר זענט איידל, איר זענט צניעות'דיג, איר פירט זיך מיט דרך ארץ און יראת שמים; דארפט איר זיך נאר שטארקן, ווייטער אנגיין - מיט די גוטע וועג.


איין זאך וועל איך אייך שרייבן, וואס איר זאלט צולייגן צו אייער סדר היום; געוואוינט אייך צו צו זאגן די דרייצן אני מאמין'ס יעדן טאג. בעט אייערע לערערינס זיי זאלן לערנען די טייטש פון די אני מאמין'ס; דאס זאלט איר זאגן יעדן טאג, דאס וועט שטארקן די אמונה; איר וועט שפירן 'דער אייבערשטער איז מיט מיר'.


וואס איר דארפט זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן, וועט איר זען גרויסע ניסים.

#2383 - לאז נישט יעדן נוצן דיין נאמען
שלום בית, בין אדם לחבירו, חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף דו פירסט זיך אין שטוב אזוי ווי איך האב דיר געלערנט, דו רעדסט שיין, געלאסן, מיט סבלנות צו דיין ווייב. ביים רבי'ן איז געווען שלום בית א וויכטיגע זאך, מען האט נישט געקענט זיין ביים רבי'ן אויב מען האט געלייגט א פחד אין שטוב.


דו האסט א גרויסע נס, דו האסט באקומען א טייערע ווייב; דארפסטו איר האלטן טייער, זארגן פאר איר זי זאל זיין פרייליך און צופרידן.


געב אכטונג אויף דיין נאמען, געב נישט דיין נאמען פאר בחורים זיי זאלן קענען ארויסנעמען א קאר. אז דו וועסט געבן דיין קאר פאר בחורים וואס האבן נישט קיין לייסענס וועסטו האבן א חלק אויב זיי וועלן מאכן שאדן. יעצט האט מען אפגעשטעלט א בחור, די פאליציי האבן געזען איינער פארט ווי א רוצח; דאס איז געווען דורך דיר.


וואס זוכסטו זיך צרות? לאז אפ די סארט מצוות, שטיי ווייט פון די זאכן; האסט חתונה געהאט - דארפסטו טון מצוות מיט דיין ווייב, איך האף דו פארשטייסט וואס איך מיין.

#2382 - עס פליען ראקעטן און מ'לויפט צו די בונקערס
תפילה והתבודדות, צרות, ארץ ישראל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, ראש חודש סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


האסט געהערט די שרעק וואס טוט זיך יעצט אין ארץ ישראל, עס פליען ראקעטן אין גאנץ ארץ ישראל; די אראבער זענען צעווילדעוועט, עס איז סכנות נפשות. עס צינדן זיך אן די פייפערס, אלע לויפן אין די בונקערס, מען ווארט ביז מען זעט אז מען קען שוין ארויסקומען.


דער רבי האט אונז געלערנט אז פון יעדע זאך זאלן מיר ארויסנעמען רמזים ווי אזוי צו דינען דעם אייבערשטן.


דאס דארף אונז דערמאנען, ווען עס פליען באמבעס, עס קומען שווערע נסיונות, עס גייט איבער וכו' וכו', - דארף מען מקיים זיין (ישעיה כו, כ): "לֵךְ עַמִּי בֹּא בַחֲדָרֶיךָ [...], חֲבִי כִמְעַט רֶגַע עַד יַעֲבָר זָעַם", דער מענטש דארף זוכן א באהאלטענע פלאץ, זיך דארט באהאלטן און דארטן זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אים. דאס לערן איך פונעם בונקער, די עצה צו ווערן געראטעוועט פון שלעכטס - איז התבודדות, זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן.


זיי נישט קיין בטלן, פאלג דעם רבי'ן; דו זעסט דאך אז עולם הזה איז נישטא, וויפיל דו פרובירסט צו כאפן די עולם הזה - לויפט עס אוועק פון דיר, פרוביר צו כאפן יענע וועלט - תכלית.

#2381 - איך האב זייער הנאה אז דו גייסט זיין דעם זומער אין שטעטל
שטעטל, זומער

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, ראש חודש סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


איך האב זייער הנאה אז דו גייסט זיין דעם זומער אין שטעטל, דו וועסט זיך מחי' זיין.


דער שטעטל איז דער פלאץ ווי דער בעל תפלה האט געפירט זיינע לייט חוץ לישוב. דער רבי דערציילט (ספורי מעשיות מעשה יב, מבעל תפלה), דער בעל תפלה פלעגט רעדן זייער אסאך מיט מענטשן פון תכלית, אז עס איז נישטא קיין אנדערע תכלית נאר דינען דעם אייבערשטן, און ווער עס האט אים אויסגעהערט האט ער אוועקגעפירט חוץ לישוב, דארט איז געווען ביימער וואו זיי פלעגן זיך מתבודד זיין, אויך איז געווען א טייך וואו זיי פלעגן גיין אין מקוה, ביז עס איז געווארן א רושם אויף דער וועלט, עיין שם.


אפשר ווען דו וועסט טועם זיין פון די גן עדן, וועט דיר פארגליסטן צו בלייבן אין גן עדן.

#2380 - א פרייליכע געשמאקע בית המדרש
מקוה, שמחה, הפצה, צדיקים, דרך ארץ, מחלוקת, מדות טובות, בית המדרש, סיפורי צדיקים, אמונת חכמים, חומש רש"י, מעביר סדרה, גבאי, אחדות, מנהיגים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהר-בחקותי - מברכים סיון, כ"ה אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד טייערע אנשי שלומינו, תלמידי היכל הקודש ירושלים, ה' עליהם יחיו


חזק, חזק, ונתחזק! אשרינו שזכינו להתקרב לרבינו! חסדי השם יתברך מיר האבן מסיים געווען ספר ויקרא, דעם קומענדיגן זונטאג הייבן מיר אן ספר במדבר; יעצט איז א גוטע צייט פאר א פרישע התחלה, אנהייבן לערנען יעדן טאג אביסל חומש רש"י מיט'ן תרגום מידי יום ביומו; אז מען איז מעביר סדרה טאג טעגליך איז מען זוכה צו ענדיגן די פרשה יעדע וואך.


איך געדענק נישט א שיעור ביי מוהרא"ש וואס מוהרא"ש זאל נישט רעדן פון דאס גרויסקייט פון מעביר סדרה זיין. איבער צען יאר האב איך זוכה געווען צו זיין יעדע וואך ליל שישי ביים שיעור, איך האב כמעט נישט פארפעלט קיין איין שיעור, און יעדע וואך האט מוהרא"ש געשפירט פאר וויכטיג נאכאמאל צו רעדן פון די גרויסע מצוה פון מעביר סדרה זיין.


אינטערעסאנט פארוואס מוהרא"ש האט זיך פארלייגט דוקא אויף די מצוה, עס איז דא צענדליגער סימנים אין הלכות שבת, פארוואס פונקט פון די הלכה אין סימן רפ"ה, דאס האט מוהרא"ש אזויפיל גערעדט? מען קען פרעגן נאך אסאך מער, מען זעט ביי ערליכע אידן איז מען זייער מקפיד אויף געוויסע זאכן, צום ביישפיל מען איז זייער מקפיד אויף מקוה, מען איז זיך מוסר נפש אויף מקוה; אז די מקוה איז קאלט וועט מען אריינשפרינגען אין א קאלטע מקוה וכו'. אזוי אויך נעגל וואסער, דאס איז ביי ערליכע אידן ממש ווי פון די וויכטיגסטע זאכן, וואס איז די פשט אז צדיקים האבן גענומען געוויסע זאכן און פון דעם געמאכט א גרויסער עסק?


אלא מאי איז געדרונגען אז דער קשיא איז דער תירוץ, זעט אויס אז די זאכן זענען זייער וויכטיג פאר'ן מענטש; אפילו מיר פארשטייען נישט וואס עפעס די זאכן, דאס איז ווייל מיר זענען זייער ווייט, מיר ווייסן גארנישט, מיר פארשטייען צו עסן, צו טרינקען און צו געשמאקע זאכן. די צדיקים - זיי זעען וואס טוט זיך אין הימל, זיי זעען וואס טוט זיך מיט א נשמה, זיי זענען אונז מודיע אויף וואס מיר זאלן זיך מוסר נפש זיין.


נישט נאר מוהרא"ש האט געמאכט אן עסק פון מעביר סדרה זיין, אלע צדיקים האבן גערעדט פון דאס גרויסקייט פון לערנען חומש רש"י. דער הייליגער שר שלום פון בעלזא זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווער עס לערנט יעדע וואך חומש מיט רש"י, איז פארזיכערט אז ער וועט זיצן אויף יענע וועלט אין די היכל פון רש"י"; אויך זאגט מען נאך פון הייליגן רבי פנחס'ל קאריצער זכותו יגן עלינו אז לערנען חומש רש"י יעדע וואך איז מסוגל צו האבן אמונה. דער הייליגער בעל התניא זכותו יגן עלינו האט איינגעפירט א סדר פאר זיינע תלמידים אז זיי זאלן יעדן טאג לערנען חומש מיט רש"י איינגעטיילט אויפ'ן וואך, און אזוי האבן זיך געפירט אלע רבי'ס פון חב"ד, און אזוי פירן זיך היינט אויך חסידי חב"ד; יעדן טאג צו לערנען חומש רש"י איינגעטיילט אויפ'ן וואך, ווייל דאס ברענגט יראת שמים.


איך געדענק ווען איך האב געהערט פון מוהרא"ש אז מען זאל שוין אנהייבן פון אנהייב וואך מעביר סדרה זיין, האב איך געטראכט אז דאס איז אפשר פאר אנדערע, דאס איז נישט פאר מיר; איך טו וואס דער אריז"ל זאגט (פרי עץ חיים, שער הנהגת הלימוד [עמוד שנז]) אז מען זאל מעביר סדרה זיין ערב שבת, אבער מוהרא"ש האט מיר אויפגעעפנט די אויגן און געוויזן זיך נישט צו נארן, 'קוק אויף זיך, אויב ביסטו טאקע מעביר סדרה וועכנטליך'; א מענטש טאר זיך נישט נארן, מען דארף קוקן צי מען טוט טאקע יעדע וואך אזוי ווי די הלכה פארלאנגט, ווי דער שולחן ערוך פסק'נט (אורח חיים סימן רפה, סעיף ג): "מִיּוֹם רִאשׁוֹן וְאֵילַך חָשׁוּב עִם הַצִּבּוּר", פון זונטאג קען מען שוין אנהייבן מעביר סדרה זיין. און דער משנה ברורה ברענגט אראפ (שם, סעיף קטן ח) פונעם הייליגן גר"א זכר צדיק לברכה, אז ער האט זיך אזוי געפירט, יעדן טאג האט ער מעביר סדרה געווען אביסל; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, דינסטאג ביז רביעי און אזוי ווייטער. אז מען גייט אויף דעם וועג, דעמאלט קען מען זיין זיכער אז מען וועט ענדיגן יעדע וואך די פרשה, און אזוי פיר איך זיך, בעט איך אייך איר זאלט זיך אויך אזוי פירן, איר זאלט אנהייבן פון זונטאג מעביר סדרה זיין.


טייערע חברים, ליבע ברידער, נעמט נישט קיין חלק אין קיין שום מחלוקות, ווי עס איז דא מחלוקות זאלט איר אנטלויפן; בפרט ווען עס רעדט זיך פון מחלוקת לשם שמים, די מחלוקת לשם שמים איז זייער ביטער; דארט קען מען איינזינקען אין די גרעסטע טומאה. ליידער אין ברסלב איז דא פלעצער וואס איז א פלאץ פון מחלוקות, אנשטאט מען זאל רעדן דיבורי אמונה, דיבורי תכלית - רעדט מען אויף דעם און אויף יענעם; דער איז א מפורסם של שקר, דעם דארף מען רודפ'ן, ער איז נישט די ריכטיגע ברסלב, ער איז נישט פון אונזערע לייט, איך ווייס נישט אויב יענער איז פון אונזער לייט אדער נישט, אבער דו וואס דו רעדסט קעגן דעם און יענעם - דו ביסט זיכער נישט פון אונזערע לייט. וואס וועסטו ענטפערן ווען דער מלאך מיט די טויזנט אויגן וועט קומען און דיר געבן א קנאק און אוועק נעמען דיין נשמה? וואס וועסטו אים זאגן, דו ביסט יא דער מלאך המות, דו ביסט נישט דער ריכטיגער מלאך המות, דער מלאך המות איז פון אונזער לייט, אדער איז ער נישט פון אנזערע לייט, וואס וועסטו דעמאלט טון? וועסט דאך נישט וויסן וואס צו טון פאר בושה, וועסט נישט וויסן וואס צו טון פון פחד!


בעט איך ענק טייערע ברידער, אז מיר האבן זוכה געווען צו נתקרב ווערן צום רבי'ן - טארן מיר נישט זיין פארנומען מיט אנדערע, אדער חס ושלום אונטער שרייבן א צעטל קעגן אנדערע. מוהרא"ש זאגט, דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין נח:): "המגביה ידו על חבירו [...] נקרא רשע", דער וואס הייבט אויף זיין האנט אויף זיין חבר - איז א רשע; וואס איז די זאך אז מען הייבט נאר אויף די האנט איז מען שוין א רשע? מען האט דאך נאכנישט געשלאגן? נאר דאס גייט ארויף אויף דער וואס הייבט אויף זיין האנט צו אונטער שרייבן א צעטל קעגן זיין חבר, ער הייבט אויף די האנט מיט א פענע צו חתמ'נען קעגן א צווייטן דער איז "נקרא רשע".


בעט איך מיינע טייערע ברידער פון ירושלים, איר האט א בית המדרש אין מאה שערים; דארט איז א פלאץ פון גאר ערליכע אידן, דארט וואוינען זייער חשוב'ע משפחות, אויך איז דארט פארהאנען זייער אסאך וואס זענען פארנומען מיט אנדערע, דארט איז דער פלאץ וואס מען איז דן ווער איז פון אונזערע און וועם דארף מען אויסשפייען; איר זאלט נישט האבן קיין שייכות מיט רודפ'ן א צווייטן, נאר האבן שייכות מיט מקרב זיין יעדן איינעם. אז איר וועט זיך אזוי פירן וועט איר נאך אביסל דארפן האבן גאר א גרויסער שול, ווייל מענטשן האבן נישט קיין כח צו מחלוקת, מענטשן זוכן א בית המדרש וואו מען לאזט דאווענען, א בית המדרש וואו מען קען הערן א גוט ווארט, א בית המדרש וואו מען זעט מענטשן שמייכלען. איר האט געזען וויפיל הונגעריגע מענטשן זענען געקומען צו גיין די וואך מאנטאג צום שיעור, וואס קומט מען? וואס וויל מען? מען וויל פשוט א גוט ווארט, א ווארט מיט וואס מען וועט קענען צוען נאך א טאג דינען דעם אייבערשטן.


ביי אונז אין אמעריקע איז דא אסאך פלעצער וואו עס איז פארבאטן צו שמייכלען, אויב איינער שמייכלט איז א סימן אז ער איז נישט קיין ערענסטער אינגערמאן; אין א סאך שולן לאזט מען נישט שמייכלען, מען מוז זיין זייער דערביטערט. איך ווייס נישט ווי אזוי עס איז ביי ענק, איך מיין אז אין ירושלים, בפרט אין מאה שערים - איז אויך דא געוויסע שולן וואס מען טאר נישט שמייכלען דארט, אויב מען שמייכלט איז מען שוין א קאליקער. בעט איך ענק, אויב איינער וויל זיין דערביטערט זאל ער גיין אין א צווייטע פלאץ, מיר דארפן טון וואס דער רבי האט געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כד): "מִצְוָה גְּדוֹלָה לִהְיוֹת בְּשִׂמְחָה תָּמִיד", עס איז א מצוה צו זיין שטענדיג פרייליך.


ביים דאווענען זאלט איר נישט רעדן, איך בעט אייך, אלע זאלן אכטונג געבן נישט צו רעדן ביים דאווענען, נישט עסן און טרינקען ביים דאווענען; אויב דו שפירסט אז מען דאוונט צו שטייט פאר דיר - קענסטו זיך מתבודד זיין, קיינער זאל זיך נישט מישן ווי אזוי צו פירן דעם שול. איך האב ממנה געווען גבאים - זיי פירן דעם שול אזוי ווי מוהרא"ש האט געוואלט, אויב איינער האט עפעס וואס צו זאגן - קען ער מיר שרייבן, איך ליין אלע בריוו, איך ווארט אויף יעדן איינעם פון אנשי שלומינו זאל מיר שרייבן לכל הפחות איין מאל א וואך, אבער זיך נישט מישן אין שול, נישט רעדן ביים דאווענען און זיך פירן מיט גרויס דרך ארץ.


איך וויל נישט אונזער שול זאל אויסקוקן ווי ביי די הפקר'דיגע ברסלב'ע שולן וואו קיינער טאר נישט זאגן, און אויב איינער וועט זאגן ווי אזוי זיך צו פירן קען מען חס ושלום נכשל ווערן און ווערן א בחינה פון א מפורסם של שקר השם ישמרינו, נאר אויב דו קענסט אונטער שרייבן קעגן א צווייטן - דאס איז מותר, דאס איז נישט פון די בחינה פון זיין א מפורסם של שקר, אויך אויב דו קענסט רעדן א דרשה קעגן א צווייטן - דאס איז כשר, אויב דו וועסט זאגן חיזוק, אדער ווי אזוי זיך צו פירן - דאס טאר מען נישט, דער שול אין ירושלים וועלן מיר פירן אזוי ווי מוהרא"ש האט דאס אוועקגעשטעלט, עס מוז זיין דרך ארץ; אלע מתפללים און בחורים זאלן זיך צושטעלן לויט ווי די גבאים פירן די שול, אויב איז דא וואס צו פאררעכטן, אויב איז דא וואס איז נישט גוט - קענט איר מיר שרייבן.


איך בעט אייך איבער אז איך בין נישט געקומען אין שול צו אייך, איינער א צעבראכענער איד מיט זיין צעבראכענע ווייב זענען געקומען דארט, זיי האבן געוואלט מאכן א טומל וכו' וכו', איך האב מקיים געווען וואס דער רבי זאגט (ספר המידות אות פחד, חלק ב', סימן ג): "מִי שֶׁבּוֹרֵחַ מִן הַצָּרָה, הוּא פִּקֵּחַ", דער וואס אנטלויפט פון א צרה - איז קלוג.


ווער עס וויל זיך אננעמען פאר מיר, ווער עס וויל מוחה זיין אויף די וואס טשעפען מיר - זאל נעמען נאך גליונות, נאך קונטרסים און דאס פארשפרייטן; מער פון דעם זאל קיינער זיך נישט קריגן פאר מיר, דער אייבערשטער העלפט מיר, ער קריגט פאר מיר.


א פרייליכן שבת.

#2379 - עס איז נישטא קיין מסורה אז מען טאר נישט ווערן בעסער
צניעות, סגולות, מחלוקת, קנאה, משפחה, מסורה, לבוש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די אלע וואס שפעטן און זוכן אייך אראפצורייסן אז איר האט זיך אנגעטון א טיכל - די אלע זענען אייך מקנא; טיף אין הארץ ווילן זיי אויך זיין גוט, אבער פון די אנדערע זייט האבן זיי נישט די שטארקייט דאס צו טון, דאס מאכט זיי זאלן חוזק מאכן און זוכן ווי זיי קענען אונטעררייסן.


איך פארשטיי נישט וואס איר זאגט אז איר זענט געווארן צעמישט אז איר זענט אוועק פון די מסורה; ווען א מענטש וויל צולייגן א גוטע זאך, ער וויל זיך אנטון בעסער ווי די עלטערן - איז נישט שייך צו זאגן מען גייט אוועק פון די מסורה, עס איז נישטא קיין מסורה אז מען טאר נישט ווערן בעסער, ווען מען וויל זיך אנטון מער פראסט - דעמאלט איז שייך צו זאגן אז מען גייט אוועק פון די מסורה, אז איר האט זיך אנגעטון א טיכל זענט איר נישט אוועק פון די מסורה.


ווען אייער שוועסטער הייבט אן רעדן אירע תורות פון מסורה זאלט איר זיך נישט נעמען צום הארצן, דאס איז קנאה; זי וויל אויך, און זי וועט נאך איין טאג דאס אויך טון.


בזכות אייער צניעות וועט איר האבן ליכטיגע קינדער, קינדער צדיקים.

#2378 - ברענגט ארויס דאס גרויסקייט פון אידישע מאמעס
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, דרשות, מוסר, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען בעט אייך איר זאלט רעדן פאר עלטערן, זאלט איר דער עיקר רעדן דיבורי חיזוק; מוסר איז דא גענוג וואס געבן, מיר דארפן געבן חיזוק, חיזוק טוט אסאך מער אויף ווי מוסר און התעוררות. רבי נתן פלעגט זאגן: "ווען מען ווערט נתעורר פון מוסר האלט דאס נישט אן פאר צו לאנג, אבער ווען מען ווערט נתעורר פון חיזוק דעמאלט האלט אן די התעוררות פאר גאר לאנג".


ברענגט ארויס דאס גרויסקייט פון אידישע מאמעס, ווי חשוב אידישע פרויען זענען ביים אייבערשטן און אז די גאנצע וועלט שטייט אויף זיי; מיט דעם וואס זיי שיקן די אינגלעך אין חדר לערנען די הייליגע תורה און די מיידלעך אין סקול לערנען ווי אזוי צו זיין איידל און הייליג - אויף דעם שטייט די וועלט.


זייט מחזק די עלטערן זיי זאלן זיין פרייליך; אז די מאמע איז פרייליך ווערט די גאנצע שטוב פרייליך, און אז די מאמע וויינט - וויינען אלע. די קינדער וואס האבן א דערביטערטע מאמע - וואקסן אויף דערביטערט.


מיין מאמע תחי' האט מיר דערציילט, עס איז געווען א פרוי וואס ווען עס האט גערעגנט פלעגט זי זייער שטארק וויינען, קיינער האט נישט געוויסט פארוואס זי וויינט, די פרוי אליינס האט אויך נישט געוויסט פארוואס זי וויינט; זי פלעגט זיין אין א פרייליכע גוסטע און ווי נאר עס האט אנגעהויבן רעגענען פלעגט זי זייער וויינען, ביז מען האט אויסגעפונען דעם סוד, איר מאמע פלעגט האבן פרנסה פון וואשן וועש, ווען עס האט גערעגנט האט זי נישט געקענט אויסטרונקענען די וועש, זי האט פארלוירן פרנסה אין די טעג, זי פלעגט אזוי וויינען ווען עס האט גערעגנט; יארן איז אריבער, די פרוי איז שוין לאנג געשטארבן און די קינדער און אייניקלעך וויינען נאך עד היום הזה.


רעדט צו די עלטערן זיי זאלן נישט האבן אין שטוב קיין טעלעפאן; א רחמנות אויף די קינדער וואס די מאמע האט א טעלעפאן, זיי זענען נעבעך לעבעדיגע יתומים. זיי קומען אהיים, זיי האבן נישט ווער עס זאל שפילן מיט זיי, די מאמע איז פארנומען מיט די טעלעפאן איינקויפן, די מאמע איז פארנומען שפילן געימס, די קינדער וואקסן אויף נישט גוט.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן די ריכטיגע ווערטער וואס צו רעדן פאר די עלטערן, עס זאל זיין דברים היוצאים מן הלב, וועט עס אריינגיין אין אלע הערצער.

#2377 - האלט זיך פריש
מקוה, שידוכים, התחזקות, התחדשות, טעלעפאן, שבועות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב שוין לאנג נישט געהערט פון דיר; איך האף אז דו דערהאלסט זיך, איך האף דו ביסט נישט מיואש, איך האף דו ווילסט נאך זיין אן ערליכער איד.


פריער האט מען מיר גערופן זיך נאכפרעגן אויף דיר פאר א שידוך, איך האב געגעבן גוטע גרוסן אויף דיר.


איך בעט דיר זייער, אנטלויף נישט; דו שטייסט שוין אט אט ביי די ישועה, יעצט איז נישט קיין צייט צו אנטלויפן. דראפע זיך און דערהאלט זיך, בלייב ערליך, האב נישט צוטון מיט נישט גוטע זאכן.


אנשטאט גיין דא און דארט זוכן גליקן – גיי צום אייבערשטן, בעט אים ער זאל דיר העלפן, ער זאל רחמנות האבן אויף דיר.


גיי יעדן טאג אין מקוה און זאג די צען קאפיטלעך תהלים, די תיקון הכללי, דאס איז מתקן פגם הברית – הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן.


 לאז זיך נישט נאך; טו זיך אן פרישע בגדים, האלט זיך פריש, וואש זיך אפ יעדן טאג און ווארף אוועק יעצט פאר קבלת התורה די טעלעפאונס און טעבלעטס וואס מען קען זען אין דעם עבודה זרה, גלוי עריות און שפיכות דמים.

#2376 - דיינע געשוויסטער האבן נישט וואס אריין צו רעדן אין דיין לעבן
שלום בית, רפואה, משפחה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דעם אייבערשטן אז דיין ווייב זאל זיין געזונט, זי זאל נישט האבן די ווייטאג, דער אייבערשטער וועט העלפן זי וועט האבן א גאנצע רפואה.


בנוגע דיין ווייב וכו', איך וועל שרייבן א בריוו.


בנוגע דיין שוועסטער; געב אכטונג, טו נישט די גרייז וואס דיינע עלטערן האבן געגרייזט, געב אכטונג זי זאל נישט חרוב מאכן דיין שטוב. דו לעב מיט דיין ווייב און שוין, דו ביסט מחויב צו מכבד זיין דיינע עלטערן און דיין ווייב'ס עלטערן, דיינע געשוויסטער - דאס איז שוין עפעס אנדערש, דיינע געשוויסטער האבן נישט וואס אריין צו רעדן אין דיין לעבן, בפרט די שוועסטער, זי איז נעבעך אזוי פארדרייט השם ישמרינו, זאלסטו זיין קלוג, זי זאל נישט זיין צו היימיש אין דיין לעבן.


א רחמנות אויף דיינע עלטערן אז זיי האבן איבערגעגעבן די גאנצע שטוב פאר די נארישע טאכטער, זי איז די גאנצע קובע, נעבעך נעבעך.


שטארק זיך, זיי ממשיך מיט תורה ותפלה. זיי מכבד דיינע עלטערן, דיין ווייב'ס עלטערן און דיין ווייב.

#2375 - מקבל זיין די תורה מיט ריינקייט
קדושה, שבועות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מיר שטייען שוין נאנט צום הייליגן יום טוב שבועות, מיר גייען נאכאמאל מקבל זיין די תורה פונדאסניי. ביי מתן תורה שטייט אז די אידן האבן זיך געדארפט רייניגן פון אלע טומאות פאר מתן תורה, דארפן מיר זיך יעצט אנהייבן רייניגן, מיר זאלן זיין גרייט צו מקבל זיין די תורה.


אין אונזערע צייטן, ווען די וועלט בכלל און די ביזנעס וועלט בפרט פארלאנגט מען זאל האבן א טעלעפאן און קאמפיוטער וכדומה, דארפן מיר זען אז די טעלעפאן, קאמפיוטער און טעבלעט זאל זיין פארמאכט, מען זאל נישט זען דארט שלעכטס. די הייליגע חכמים זאגן (יומא כט:): "הִרְהוּרֵי עֲבֵירָה", טראכטן פון עבירות, "קָשִׁים מֵעֲבֵירָה", איז ערגער ווי טון אן עבירה, רש"י זאגט: "תאות נשים", טראכטן פון פרויען, "קשים להכחיש את בשרו יותר מגופו של מעשה; אויב מען וויל מקבל זיין די תורה – דארף מען זיין אפגעהיטן די אויגן און מחשבה.


מאך זיך א שמירה אויף די זאכן, וועסטו מקבל זיין די תורה מיט ריינקייט; אלעס וועט דיר גיין גרינגער.

#2374 - אז מ'טענה'ט זיך מיט לצים, ווערט מען אליין א לץ
וויכוחים, משפחה, לשון הרע, לצנות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


געב אכטונג נישט צו טענה'ן מיט לצים, עס נעמט נישט לאנג מען זאל ווערן אפגעקילט; ווער עס האט צוטון מיט לצים, ווער עס גייט אין א ויכוח מיט א לץ – דער ווערט אליינס א לץ און מען פאלט אוועק.


איך האב זייער מורא פאר דיין עתיד, איך ציטער דו זאלסט זיך נישט אפקילן פון רבי'ן. מיט דעם וואס דו טענה'סט זיך מיט דיינע שוואגערס ביי די שבת סעודות – קענסטו נאכדעם אלעס אפלאזן.


איך בעט דיר פאר דיין טובה וועגן, פון היינט און ווייטער זאלסטו נישט רעדן פון רבי'ן און פון די ישיבה מיט זיי; ווי נאר זיי הייבן אן חוזק מאכן פון די שיעורים, פון די בריוו – זאלסטו זיך מאכן ווי דו הערסט נישט, און אז זיי שפעטן ווייטער - זאלסטו גיין אין א ווינקל און בעטן דעם אייבערשטן ער זאל דיר מוחל זיין פאר'ן הערן לשון הרע, הוצאת שם רע, רכילות און ניבול פה אויפ'ן רבי'ן און אזוי ווייטער.


מיין הצלחה אלע יארן איז געווען אז איך האב זיך מיט קיינעם נישט גע'טענה'ט. איך האב קיינמאל נישט געזוכט אויפצואווייזן די מענטשן אז מוהרא"ש איז יא א צדיק, איך האב געקוקט אויף זיך אליינס און געזען וואס מוהרא"ש טוט מיט מיר.

#2373 - מען דארף בעטן דעם אייבערשטן אויף יעדע קליינע און גרויסע זאך
תפילה והתבודדות, צרות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן חודש'ליך דעקן די גרויסע הוצאות פון די ישיבה, אין דעם זכות זאלסטו האבן גרויס שפע און הצלחה.


געוואוין זיך צו צו בעטן דעם אייבערשטן אויף יעדע קליינע זאך. מענטשן קוקן אן תפלה ווי דאס איז געמאכט נאר פאר וויכטיגע שווערע זאכן וואס מען קען זיך נישט קיין עצה געבן; ווען די דאקטורים האבן שוין אויפגעגעבן, ווען דער שופט האט שוין דן געווען לתפיסה, דעמאלט נעמט מען אפיר די זאך פון תפלה, אבער סתם זאכן וואס מען דארף, אויף דעם בעט מען נישט.


דאס איז א גרויסע טעות, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן אויף יעדע זאך, נישט קיין חילוק קלייניקייטן אדער גרויסע זאכן; אויף אלעס דארף מען בעטן.


די הייליגע חכמים זאגן (יומא כח:): "צלותיה דאברהם", אברהם אבינו האט געדאווענט, "מכי משחרי כותלי", ווי נאר עס איז שווארץ געווארן די ווענט; ער האט נישט געווארט אויף שפעטער, נאר גלייך ווי עס איז אים טונקל געווארן אין שטוב – האט ער געדאווענט.

#2372 - קיין אומאן קען מען נישט אנקומען נאר מיט אסאך תפלה
קינדער, תפילה והתבודדות, אומאן, ראש השנה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה געהאט דיר צו טרעפן אין מירון ל"ג בעומר. איך וואונדער זיך אויף דיר, דו ביסט א קלוג קינד; דו ביסט יונג אבער דו האסט מער שכל פון ערוואקסענע מענטשן, איך פריי זיך זייער אז דו שטארקסט זיך מיט'ן הייליג'ן רבינ'ס עצות, דו רעדסט צום אייבערשטן און לערנסט די הייליגע תורה על פי סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו).


בנוגע קומען אויף אומאן אויף ראש השנה, דו ווייסט נישט וואס צו טון, דיינע עלטערן לאזן דיר נישט קומען; איך פארשטיי דיינע עלטערן אז זיי ווילן דיר נישט לאזן קומען אליינס, דו ביסט א יונג קינד, ווי קענסטו פארן אין א פרעמדע לאנד אליינס? פרעג דיינע עלטערן אויב דו קענסט קומען מיט א פארלעסליכער מענטש, איינער פון די גבאים אין בית המדרש; אפשר וועלן זיי מסכים זיין.


אז דו ווילסט קומען קיין אומאן איז דא איין עצה: "תפלה, און נאכאמאל תפלה און נאכאמאל תפלה"; קיין אומאן צום רבי'ן קומט מען נאר אז מען דאוונט אסאך צום אייבערשטן, זארג נישט פון וואו דו וועסט האבן געלט, וויפיל מענטשן האבן געלט און קומען נישט, און וויפיל טויזנטער מענטשן קומען קיין אומאן אן קיין איין פרוטה? מען קומט מיט ווילן, בענקען און האפן; מען קומט מיט בענקשאפט, מיט בעטן און בעטן און בעטן.


הייב שוין אן בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג דו זאלסט זוכה זיין צו זיין אין אומאן ביים רבי'ן אויף ראש השנה; יעדן טאג זאלסטו אוועקגעבן א מינוט צוויי אויף בעטן פאר ראש השנה, וועסטו זען אז דו וועסט זיין אין אומאן די יאר, עס קען אפילו זיין אז דו וועסט מזכה זיין דיין טאטע; דיין טאטע וועט דיר וועלן צופרידן שטעלן וועט ער מיט קומען מיט דיר.


שטארק זיך, זיי פרייליך און זיי ממשיך מיט דיין עבודת הקודש.

#2371 - די הצלחה פון א שטאט איז די וואס לערנען תורה בהתמדה
כולל, שטעטל, לימוד התורה, גמרא

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


געב איבער פאר די כולל אינגעלייט אז איך בין זייער איבערגענומען פון ענקער התמדה. ווען איך קוק אינעם סקרין זע איך ווי איר לערנט פלייסיג, איך האלט מיט דא אין ישיבה ווי פלייסיג איר לערנט.


דאס איז ביי מיר דער יסוד פונעם שטעטל; נישט די הייזער, נישט דאס איז די הצלחה פון שטעטל, די הצלחה פון א שטאט איז די וואס לערנען תורה בהתמדה, די בויען די שטעטל.


איך האף דו פאלגסט מיר מיט'ן לערנען דעם דף מיט א חברותא, קוק זיך פאר אינדערפרי דעם בלאט גמרא און שפעטער זאלסטו דאס פארלערנען פאר א צווייטן; דאס וועט דיר עפענען דעם קאפ, דו וועסט קענען די גמרא קלאר, ווייל תורה וואס מען לערנט מיט אנדערע – בלייבט איינגעקריצט.


 

#2370 - דער מאן ווערט צעדרוקט צווישן זיין ווייב און זיין מאמע
שמחה, שלום בית, שווער און שוויגער, דאגות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מוהרא"ש פלעגט זייער אסאך רעדן איבער דעם אז שוויגער און שנור קומען זיך על פי רוב נישט אויס, א שוויגער האט נישט אזוי ליב די שנור מכמה טעמים. וואס פאסירט? דער מאן ווערט צעדרוקט, פון איין זייט האט ער חתונה געהאט, דארף ער לעבן מיט די ווייב, פון די אנדערע זייט האט ער דאך זיין מאמע, די מאמע זאגט אים איין זאך און די ווייב זאגט פארקערט, די ווייב רעדט אויף די מאמע און די מאמע רעדט אויף די ווייב, און דער אינגערמאן ווערט צודריקט, וואס טוט מען?


די קונץ איז צו קענען גיין צווישן די טראפן; נישט יעדע שלעכטע ווארט וואס מען הערט פון די מאמע - דארף מען איבערזאגן אין שטוב, און נישט וואס די ווייב רעדט שלעכטס דארף מען איבערזאגן פאר די מאמע. מוהרא"ש האט אונז געלערנט ווי אזוי צו מאכן שלום, מען מעג זאגן פארקערט מפני השלום; פאר די ווייב זאגט מען: "מיין מאמע האט דיר זייער ליב", און פאר די מאמע זאגט מען: "מיין ווייב זאגט מיר אלץ וואס פאר א גוטע מאמע איך האב"; ווער עס קען גוט שפילן דעם שפיל - דער ווערט נישט צעדרוקט, דער לאכט זיך גוט אויס.


דעריבער זאלסטו אכטונג געבן אין שטוב זאלסטו זיין געטריי פאר דיין ווייב, פאר איר זאלסטו זאגן: "איך בין מיט דיר, איך וועל טון נאר וואס דו זאגסט", און ווען דו רעדסט מיט דיין מאמע זאלסטו איר געבן גערעכט, אזוי וועסטו נישט ווערן צעדרוקט.


טייערער ברודער, לאך זיך גוט אויס, נעם זיך נישט צום הארצן; דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "וועלטעלע וועלטעלע, ביסט נישט ווערד קיין קרעכץ"; דאס איז זייער א טיפער ווארט, א שאד צו קרעכצן אויף וועלטליכע זאכן. אט איז מען דא - אט איז מען שוין אין בית הקברות, איז דאך א שאד די דאגות און הארץ עסעניש, אין די צייט דארף מען אריינכאפן נאך א בלאט גמרא, נאך א פרק משניות, נאך א שחרית, נאך א מנחה מעריב; דאס איז יא, דאס איז חשוב, דאס וועט בלייבן.


 

#2369 - ווי אזוי צו רעאגירן צו ארומיגע משפחה וואס פירן זיך נישט בצניעות
צניעות, חינוך הילדים, משפחה, מוסר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


א מחי' צו הערן די גוטע גרוס פון סקול, ווי שטארק איר זענט צופרידן פון די טיטשערס; אייער טאכטער קומט אהיים אזוי פרייליך, אזוי צופרידן; זי האט ליב צניעות, איך פריי זיך זייער צו הערן.


בנוגע אייער פראגע, וואס צו טון ווען אייער טאכטער קומט צווישן משפחה וואס געבן נישט אכטונג אויף צניעות, זיי שערן זיך נישט און עס שטעקט זיך ארויס פון אלע זייטן האר - זאגט זיי אייער טאכטער מוסר וכו', זי איז יונג און זי זאגט אלעמען זיי זאלן אכטונג געבן; איר וויל וויסן אויב איר זאלט איר עפעס זאגן אדער נישט.


עס איז גוט איר זאלט איר מסביר זיין אז נישט יעדער ווייסט פון צניעות, נישט יעדער איז אפגעהיטן; זיי זענען וואויל אבער עס איז רחמנות אויף זיי, זיי מיינען אז צניעות איז א קנס, זאגט איר אז זי זאל נישט זאגן קיין מוסר הויך, זיי וועלן זיך פארשעמען, בעסער זאל זי אייך זאגן שטילערהייט.


רעדט מיט איר, זי זאל נישט ווערן צעמישט ווען זי זעט אין שטוב אן איידלקייט און ביי משפחה זעט זי פארקערט.


 

#2368 - דו קענסט אדווערטייזן, און נאכאלץ זיך היטן די אויגן
שלום בית, שטעטל, הכנסת אורחים, פרנסה, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט זיך אדווערטייזן אויף אינסטעגרעם און אויך אין די מעגעזין, אבער דו דארפסט נישט קוקן דארט, לייג ארויף וואס דו האסט צו פארקויפן און בלייב נישט דארט קוקן וכו'. דאס איז נישט קיין סתירה צו שמירת עיניים, אז מען וויל האבן שמירת עיניים - האט מען שמירת עיניים, און אז נישט - איז סיי ווי ביטער, אן די זאכן.


מוהרא"ש זאגט, עס שטייט (תהלים קמה, טו): "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ יְשַׂבֵּרוּ, וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ", 'יְשַׂבֵּרוּ' – קען מען ליינען מיט א שׂין און אויך מיט א שׁין; אויב מען צעברעכט זיך די אויגן, מען קוקט נישט אויף אויסגעלאסענע פרצות, "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ 'יְשַׁבֵּרוּ'", דאמאלט: "וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ" - וועסטו האבן פרנסה.


זייער גוט אז דו געבסט צוביסליך געלט פאר די הנהלה, אזוי וועסטו קענען בקרוב קויפן א דירה אין שטעטל.


בנוגע יום טוב שבועות וכו'; עס איז כדאי זיך אנצושטרענגען אריינצונעמען געסט פאר יום טוב, אפילו עס איז שווער. סתם אזוי פעלט נישט אויס, אבער אז די בחורים ווילן קומען צו זייער ראש ישיבה, מעג מען ארייננעמען.


זיי מכבד דיין ווייב, וועסטו האבן גרויס עשירות. אויך זיי מכבד די שול, קום צום דאווענען מיט א הוט און רעקל; שלמה המלך זאגט (קהלת ג, א): "עֵת לְכָל חֵפֶץ", אין שול איז דא איין וועג ווי אזוי מען קומט, אינדרויסן איז עפעס אנדערש.


 

#2367 - פון זארגן וועסטו נישט געהאלפן ווערן
קינדער, תפילה והתבודדות, קברי צדיקים, רפואה, סבלנות, דאגות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל


איך האב גערעדט צום דיין שליט"א, ער זאגט אז דיין ווייב זאל נעמען די וויטאמין, דאס וועט העלפן אז אלעס זאל גיין כסדר, עס וועט איר העלפן וכו'.


פארליר זיך נישט, שטארק זיך און שטארק דיין ווייב; איר וועט זוכה זיין צו זרע ברך ה', נאר נישט אריינפאלן אין יאוש, נאר נישט דאגה'נען; פון זארגן וועט גארנישט געשען, דאגות ברענגט נישט קינדער, דאגות דערביטערט דאס לעבן.


טוט וואס יצחק און רבקה האבן געטון, זיי האבן אינאיינעם געבעטן דעם אייבערשטן; נעם דעם תהלים אינאיינעם מיט דיין ווייב, זאג יעדן טאג תהלים וועסטו זען גרויסע ישועות.


כאפ זיך אריבער יעדן טאג צום ציון פון הייליגן סאטמאר רבי, זאג דארט א קאפיטל תהלים און בעיקר זאלסטו זיך מתבודד זיין דארט; עס איז זייער א הייליגע פלאץ, מען קען דארט פועל'ן גרויסע ישועות. בעט דעם אייבערשטן אויף אידיש, ווערטער פון הארץ, ער זאל דיר געבן געזונטע ערליכע קינדער, בנים צדיקים.


נאכאמאל, פארליר זיך נישט, כי גדול אדוננו.


 

#2366 - הייליגער באשעפער איך געב דיר איבער מיין גאנצע טאג
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


איך דאנק אייך און אלע אנדערע מיידלעך וואס העלפן די סקול מיט וואס מען דארף. איך הער פון מרת ... תחי' זייער גוטע גרוסן אויף אייך, זי דערציילט מיר כסדר ווי שיין איר העלפט, ווי איבערגעגעבן איר זענט פאר די סקול.


אויך בין איך זייער צופרידן פון אייער צניעות, מען זעט אז איר קומט פון אן איידעלע שטוב און אז איר האט ליב איידלקייט; אייער צניעות איז א שטאלץ פאר אונזער סקול בית פיגא.


איך האף אז איר זאגט נאך תהלים יעדן טאג; איך וועל זיך זייער פרייען צו הערן ווען איר ענדיגט תהלים, שרייבט מיר וויפיל מאל איר האט שוין געענדיגט תהילים.


געוואוינט זיך צו זיך איבערגעבן יעדן אינדערפרי צום אייבערשטן, זאגט: "הייליגער באשעפער איך געב דיר איבער מיין גאנצע טאג, אלעס וואס איך גיי טראכטן, רעדן און טון", וועט אייך אלעס גיין גוט.

#2365 - נעם זיך פאר צו דאווענען ווי עס דארף צו זיין פון אנהייב ביזן סוף
תפילה והתבודדות, לימוד התורה, קבלה טובה, יונגע יארן, בר מצוה, יום הולדת

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער תלמיד ... נרו יאיר, תלמוד תורה היכל הקודש וויליאמסבורג


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו בעטסט מיר איך זאל דיר שרייבן וואס דו זאלסט זיך פארנעמען לכבוד דיין געבורטסטאג, דו ביסט געווארן יעצט צען יאר.


נעם זיך פאר צו דאווענען אזוי ווי עס דארף צו זיין, פון אנהייב דאווענען ביזן סוף – זאלסטו נישט רעדן מיט קיינעם, אויב א חבר הייבט אן רעדן מיט דיר – זאלסטו זיך מאכן טויב און שטום, רעד נישט קיין איין ווארט מיט א צווייטן. אויב דו ענדיגסט פאר'ן בעל תפלה – זאלסטו בלייבן שטיל, אדער רעדן צום אייבערשטן.


אויך זאלסטו נישט ארויסקוקן פון סידור דורכאויס די גאנצע שמונה עשרה, קוק נאר אין סידור, ווייל מען טאר נישט ארויסקוקן ביי שמונה עשרה.


זיי נישט בייז אז איך שרייב דיר נישט צוריק, איך בין זייער פארנומען; איך קום נישט אן צו ענטפערן איין פראצענט פון די בריוו וואס איך באקום. איך ליין דיינע בריוו, שרייב מיר נאך, שרייב מיר כאטשיג איין בריוו יעדע וואך.


זיי ממשיך מיט דיין עבודת השם יתברך, גיי יעדן טאג התבודדות און לערן דיינע שיעורים כסדרן. דו האסט נאך פונקט דריי יאר ביז דיין בר מצוה, קענסט זוכה זיין צו גיין צו דיין בר מצוה מיט כל התורה כולה און הונדערטער שעות התבודדות.

#2364 - יעצט איז א צייט וואס דו קענסט ווערן א גרויסער צדיק
כיבוד אב ואם, יונגע יארן, חדר, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמוד תורה היכל הקודש וויליאמסבורג


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו האסט זייער חשוב'ע עלטערן, זיי מכבד דיינע עלטערן. דער אייבערשטער זאגט (קידושין ל:): "בִּזְמַן שֶׁאָדָם מְכַבֵּד אֶת אָבִיו וְאֶת אִמּוֹ, אֹמֵר הַקָדוֹשׁ בָּרוּ הוּא, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיהֶם כְּאִילוּ דַרְתִּי בֵּינֵיהֶם וְכִבְּדוּנִי", ווען א מענטש איז מכבד טאטע מאמע איז אזוי ווי ער איז מיר מכבד און ער מאכט איך זאל רוען צווישן ענק.


בנוגע צעטיילן די קלאס; איך הער דיין געבעט, קען זיין אויף זומער אין קעמפ וועל איך צעטיילן די עלטערע זאלן לערנען באזונדער, איך קען נאכנישט זאגן אז אזוי גייט זיין; נאכן זומער וועט מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף שוין צעטיילט ווערן די כתה.


יעצט איז א צייט וואס דו קענסט ווערן א גרויסער צדיק; דו ביסט צען יאר אלט, קענסטו יעצט זוכה זיין צו גיין אויף די וועג פון צדיקים. געוואוין זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, רעד אויף דיין שפראך, אין אידיש; בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט זיין א גרויסער צדיק.


אויך זאלסטו היטן דיינע אויגן; ווען דו גייסט אין גאס זאלסטו פרובירן קוקן אויף די ערד, פרוביר ווי ווייניגער אויפהייבן די אויגן. אז מען היט די אויגן קען מען נאכדעם לערנען און דאווענען בקדושה ובטהרה.


פון דיין ראש ישיבה.


 

#2363 - יישר כח פאר'ן מיר העלפן אויפבויען די דרך ארץ אין סקול
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי


היינט האט מיר די טיטשער געשריבן אז איר זענט שוין מער דרך ארץ'דיג, דערפאר שרייב איך אייך א יישר כח פאר'ן מיר העלפן אויפבויען די דרך ארץ אין סקול.


עס זענען דא מיידלעך ביי אייך אין קלאס וואס זענען אביסל קינדעריש, זיי מיינען אז אויב מען לאכט פון די טיטשער - ווערט מען מער ארויפגעקוקט, זיי מיינען אז אויב מען ארבעט נישט מיט מיט'ן סדר - איז מען מער ערוואקסן; וועט מען טאנצט - שטייען זיי אין די זייט, ווען מען זאגט מעשיות פון תפלה - מאכן זיי נארישע מעשיות. דאס טוט מיר זייער וויי, עס מאכט מיר הארץ שטעכעניש.


דערפאר בעט איך אייך ... תחי', איר זענט א מיידל מיט פארשטאנד, איר דארפט מיר העלפן אויפבויען די שכל פון סקול; אז איר וועט מיטארבעטן מיט די טיטשער וועלן די אנדערע מיידלעך אייך וועלן נאכמאכן.


איך בעט אייך פון מיין הארץ, זייט וואויל, זייט ערוואקסן - וועט איר האבן א חלק אין אלע מיינע ארבעט.


אז איך וועל הערן נאך גוטע גרוסן אויף אייך, וועל איך אייך שרייבן נאך בריוו.

#2362 - נעם נישט קיין ארבעט וואס וועט דיר שטערן פון לערנען און דאווענען
קברי צדיקים, עבודת השם, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל מאנרא


בנוגע צי דו זאלסט אננעמען די ארבעט וכו'; לדעתי זאלסטו דאס נישט אננעמען. דו ביסט א איד, דארפסט דאווענען און לערנען, דו ביסט נישט קיין עבד כנעני.


אז דו דארפסט שוין זיין אויפ'ן טראק זעקס אזייגער פארטאגס – ווען וועסטו גיין אין מקוה? ווען וועסטו דאווענען? ווען וועסטו קענען עפענען א ספר? נעם נישט אן אן ארבעט וואס דו דארפסט שוין ארבעטן זעקס אזייגער פארטאגס; ווארט, דער אייבערשטער וועט דיר געבן א פרנסה קלה ונקיה.


הייב אן דיין טאג ווי א איד, די ערשטע זאך גיי אין מקוה, נאכדעם זאלסטו אדער זיך קובע זיין לערנען דיינע שיעורים, אדער גיין דאווענען און נאכדעם אביסל לערנען. עס פת שחרית, פת שחרית איז מסוגל אויף יראת שמים און אויף הצלחה (בבא מציעא קז:), נאכדעם זאלסטו גיין ברענגען פרנסה.


יעצט איז די שענסטע יארן דיינע, די יונגע יארן, די ימי הבחרות נאך די חתונה - איז די שענסטע צייט פונעם לעבן.


זיי קלוג, גיי ארויף צום ציון פון הייליגן סאטמאר רבי זכר צדיק לברכה איינמאל א טאג, זיי זיך דארט מתבודד, זאג אפאר קאפיטלעך תהלים – וועסטו זען גרויסע ישועות.

#2361 - געב אכטונג אז דיין בית המדרש זאל נישט זיין קיין מקום פאר לצים
שטעטל, בית המדרש, לצנות, תמימות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש עצתו אמונה, קרית ברסלב ליבערטי


זע אז ביי דיר אין בית המדרש זאל מען נאר רעדן דיבורי אמונה, נאר שיחות פון רבי'ן. געב אכטונג עס זאל נישט זיין קיין מקום פאר לצים; בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג אז ביי דיר אין בית המדרש זאל נאר זיין תמימים, פשוט'ע מענטשן אן קיין חכמות, אן קיין ליצנות.


נישטא נאך אזא עקלדיגע זאך ווי א לץ. שלמה המלך זאגט (משלי כד, ט): "וְתוֹעֲבַת לְאָדָם לֵץ", א לץ וואס שפעט אפ איז א פאר'מיאוס'טע זאך ביי מענטשן, רש"י לייגט צו, אז נישט נאר ביי מענטשן נאר אויך ביים אייבערשטן, רש"י זאגט: "ליצנות היא המתעבת את האדם על הקדוש ברוך הוא ועל הבריות", ליצנות איז א זאך וואס איז עקלדיג ביים אייבערשטן און ביי מענטשן; איך עקל זיך פון לצים, איך האב ליב תמימות'דיגע מענטשן.


אז דו ווילסט וויסן וואס האט מיר געשלעפט צו מוהרא"ש; איך האב זיך דאך געדריידט אין אסאך מקומות, אויך האב איך זיך געדריידט אין ברסלב ביי אנדערע משפיעים, אבער דאס תמימות וואס איך האב געזען ביי מוהרא"ש - האט מיר אזוי באנומען, דאס האט מיר געכאפט. און ווען איך בין מקורב געווארן פלעגן מענטשן קומען חוזק מאכן, מען האט מיר געזאגט: "וואס איז געשען מיט דיר? מילא אז דו ווילסט ווערן א ברסלב'ער איז איין זאך, אבער פארוואס זאלסטו גיין צו היכל הקודש וואס איז א פלאץ פון פלאטשיגע מענטש אן קיין חכמות? עכטע תמימים!" זיי האבן נישט געוויסט אז דאס זוך איך, דאס האב איך ליב; מענטשן וואס דינען דעם אייבערשטן אן קיין חכמות, אן קיין דריידלעך.


אז דו וועסט אכטונג געבן עס זאל נישט זיין ביי דיר קיין לצים - וועסטו מצליח זיין. א גבאי מוז זיין א ווייכער מענטש, מען דארף האבן סבלנות צו אלע סארט מענטשן; אבער מען דארף אויך זיין א שטארקער מענטש, נישט לאזן עס זאל ווערן א פלאץ פון לצים.


איך ציטער פאר די שטעטל, עס זאל בלייבן ריין אזוי ווי ביים אנהייב; איך בעט אזויפיל דעם אייבערשטן אז דער שטעטל זאל זיין א ריינער פלאץ, א פלאץ וואו לצים ווילן נישט קומען, א פלאץ וואו בעלי מחלוקת ווילן נישט זיין, עס זאל בלייבן א ריינע ד' אמות אן קיין מחלוקות און אן קיין לצנות. שלמה המלך זאגט (משלי כב, י): "גָּרֵשׁ לֵץ", פארטרייב דעם לץ, "וְיֵצֵא מָדוֹן", וועט זיך אויפהערן די קריגערייען, "וְיִשְׁבֹּת, דִּין וְקָלוֹן", מען וועט זיך מער נישט קריגן; נאך זאגט שלמה המלך (שם כט, ח): "אַנְשֵׁי לָצוֹן", די אלע וואס שפעטן, "יָפִיחוּ קִרְיָה", די מאכן מחלוקות אין שטאט, "וַחֲכָמִים", און די ערליכע אידן, "יָשִׁיבוּ אָף", זיי מאכן שלום, זיי נעמען אוועק דעם צארן פון מחלוקות.


איך וועל אם ירצה ה' קומען צו דיר אין שול פון צייט צו צייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.