בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איך פריי זיך זייער צו הערן אז די שכינה רוט צווישן ענק, עס איז דא שלום; דארט וואו עס איז דא שלום - איז די שכינה דארט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת י.) דעם אייבערשטנ'ס נאמען איז 'שלום'.
נאכן הערן טאג און נאכט יעדנ'ס קרעכצן איז גוט צו ליינען א פאזעטיווע בריוו און זען אז עס גייט צוביסלעך אריין די דיבורים אין די הערצער; מען לעבט מיט'ן אייבערשטן, מען לעבט בשלום ובשלוה.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו טוסט פאר'ן מוסד, דו העלפסט מיר זייער געטריי, איך בין דיר זייער דאנקבאר פאר אלעס וואס דו טוסט.
הבחור ... נרו יאיר זאגט מיר אז דו האסט אים היינט געשלאגן, אים אראפגעווארפן. איך האב אים געזאגט אז איך גלייב דאס נישט, זאגט ער מיר אז דאס איז נישט די ערשטע מאל, האסט אים שוין געשלאגן אפאר מאל.
איך ווייס נישט וואס די מעשה איז געווען, איך וועל נאך רעדן מיט דיר, הערן דיין זייט פון די מעשה. אבער איך בעט דיר זייער, און אויך זאלן אלע וואס הערן און ליינען וואס איך זאג, הערן: "איך קען נישט אויסהאלטן געשלעג, איך קען נישט אויסהאלטן פיינטשאפט, איך ווער פון דעם קראנק".
פאריגע וואך האב איך געהאט אזא מעשה, צוויי אינגעלייט האבן זיך צעשלאגן; איך בין פון דעם ממש קראנק געווארן. ענדערש זאל מען מיר נישט העלפן, ווי איידער דארפן שלאגן א איד.
די הייליגע חכמים זאגן (סנהדרין נח:): "הסוטר לועו של ישראל כאילו סוטר לועו של שכינה", ווער עס שלאגט א איד איז אזוי ווי ער שלאגט כביכול דעם אייבערשטן; איך ווייס זייער גוט ווי שווער עס איז מיט בחורים, איך האב דעם פארגאנגענעם פרייטאג געגעבן א פאטש פאר א בחור, ער האט אנגעצינדן א פייער ממש נעבן די ישיבה; מיר האט עס זייער וויי געטון אז איך דארף פאטשן א איד, אבער וואס זאל איך טון אז נאר די שפראך רעדט צו אים...
אבער דיר בעט איך זאלסט זיך נישט קריגן מיט קיינעם, אויב מען פאלגט דיך נישט - קום צו מיר, איך וועל דיר מחזק זיין.
איך זיץ מיט בחורים קרוב צו צוואנציג יאר, מען דארף האבן אייזערנע נערווען צו קענען זיין מיט זיי, איך האב צו דיר אויך געהאט אסאך סבלנות אלס בחור.
בפרט דער בחור וואס זאגט מיר אז דו שלאגסט אים, ער קומט פון א צעבראכענע שטוב, עס איז א וואונדער אז ער איז נאך ביים זינען; אים דארף מען מחזק זיין און פרייליך מאכן.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת בלק, ט"ז תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד חבורת היכל הקודש בית שמש, ה' עליהם יחיו
איך באקום גוטע גריסן פון ענקער חבורה, פון די אחדות צווישן ענק, פון די שמחה וואס הערשט ווען איר קומט זיך צוזאמען.
איך וויל בעטן די גבאים זאלן אכטונג געבן עס זאל זיין בעלי תפילות וואס דאווענען געשמאק; מען קען נישט צושיקן אבי ווער זאל אפכיפערן דאס דאווענען. דער בעל תפילה דארף דאווענען געשמאק, איינגענעם, מיט א זיסקייט; דער בעל תפילה איז אזוי ווי א דרייווער, אז דער דרייווער פארט ווילד - ווערן אלע אויפגעשאקלט, מען ווערט נאושעס; אזוי אויך א בעל תפילה קען נישט אפכאפן דאס דאווענען, מען דארף דאווענען געשמאק, נישט אויסציען און נישט כיפערן.
עס איז בעסער איר זאלט צושיקן אינגעלייט פאר בעלי תפילות, נישט קיין בחורים; אויב איז נישטא קיין פאסיגע בעלי תפילות קען מען צושיקן א בחור.
מיר זענען זייער מקפיד אויף זמן רבינו תם, חס וחלילה צו טון מוצאי שבת א מלאכה פאר'ן זמן רבינו תם; אבער דאווענען מעריב קען מען שוין אביסל פאר'ן זמן. אזוי פלעגט זיין ביי מוהרא"ש, ער האט שוין געדאווענט אביסל פריער, און הבדלה איז געווען גלייך ביים זמן רבינו תם.
מען דארף נישט ווארטן אויף ז' ימים צו מקדש זיין די לבנה; מוהרא"ש פלעגט נישט ווארטן אויף זיבן טעג, און אזוי פירן זיך אנשי שלומינו.
בנוגע ווער עס זאל פארלערנען ביי שלש סעודות; מען קען מאכן יעדע וואך זאל א צווייטער פארלערנען. אזוי האבן מיר אנגעהויבן דעם בית המדרש היכל הקודש אין וויליאמסבורג, יעדע וואך האט א צווייטער פארגעלערנט. מען איז געזיצן אין א רינג ארום דעם טיש, יעדער האט געהאט זיין מקום קבוע, און יעדע וואך האט א צווייטער פארגעלערנט, עס האט געהאט אלע טעמים. מען האט געלערנט שיחות הר"ן; דער ערשטער האט אנגעהויבן שיחה א', דער צווייטער שיחה ב', אזוי האבן מיר געלערנט ביז מיר האבן מסיים געווען שיחות הר"ן. דערנאך זענען מיר געגאנגען צו חיי מוהר"ן, ביז שפעטער האט מוהרא"ש ממנה געווען איינעם צו רעדן, און נאכדעם האט מיר מוהרא"ש געזאגט איך זאל רעדן.
אויך איז כדאי איינער זאל זיך אפגעבן מיט די קינדער, זיי זאלן דאווענען און זינגען זמירות.
איין זאך קען איך אייך זאגן: "אויב איר וועט זיך ליב האבן - וועט איר זייער מצליח זיין".
א גוט שבת.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר איינמעלדן וואס טוט זיך אין די מוסד; איר דארפט נישט מורא האבן מיר צו שרייבן אזעלכע זאכן, איך וויל וויסן פינקטליך וואס טוט זיך.
יעצט אויף למעשה.
מיר האבן אויפגענומען דעם אינגערמאן ... נרו יאיר ער זאל מענידזשן די מוסד; ער איז מיר זייער געטריי, ער טוט די ארבעט אזוי ווי עס דארף צו זיין.
פון די אנדערע זייט דארף איך אייך נישט זאגן וואס דער אינגעמאן ... טוט פאר אונזער מוסד; ער האט א חלק אין אלעס וואס מיר האבן, ער האט געבויט די ישיבה, ער האט געבויט די קעמפס אלע יארן, און יעצט די שטעטל האט ער געבויט, און בויעט עס ווייטער.
... ווייסט ווי געטריי ... איז, און ... ווייסט אז ... איז געטריי.
איך שטיי אין די זייט, איך ווארט צו זען ווער וועט זיין דער העלד און אויפקומען מיט א וועג אז ביידע זאלן קענען ארבעטן אינאיינעם.
זייט נישט דערשראקן, די מוסד צעפאלט נישט; איך לאך זיך גוט אויס, איך געב זיך איבער צום אייבערשטן.
איר קענט זיך נישט פארשטעלן וואס איך גיי אריבער טאג טעגליך; איך האב שוין מיטגעהאלטן אן א שיעור פייערן וואס האט אויסגעבראכן צווישן מענטשן וואס האבן געהאט אייגענע אינטערעסן; דער וואס האט נישט קיין אייגענע נגיעות - דער בלייבט געטריי.
נעכטן האט אויך אויסגעבראכן א קריג צווישן די וואס דרוקן די וועכנטליכע ספרים; איך בעט דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אונז, און שוין שיקן דעם גואל צדק.
אין שטעטל איז נישט מעגליך צו וואוינען נאר אז מען ארבעט אויס די מידות; ווען מען וואוינט צווישן פרעמדע מענטשן קען מען טראכטן 'דער איז שולדיג', 'יענער איז שולדיג', 'מיין לענדלארד איז א חי'', דער שרייט 'דער טענענט איז א רשע', איינער זאגט 'מיין שכן איז פאני', אבער אין שטעטל - דער לענדלארד מיט'ן טענענט מיט'ן שכן - אלע זענען פון די זעלבע מנין, אלע קומען זיך צוזאם אינאיינעם בייטאג און ביינאכט - איז נאר מעגליך צו וואוינען אויב מען ארבעט אויס די מידות.
ווערט נישט דערשראקן; איר קענט ווייזן דעם בריוו פאר אלע וואס ארבעטן אין מוסד.
עס וואלט נישט געווען געפערליך ווען ... וואלט געפרעגט ... וואס צו טון, און עס וואלט געווען שענער ווען ... וואלט צו אים שיין גערעדט.
נאכאמאל, ווערט נישט דערשראקן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת אחרי ב', כ"ה ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
צו די טייערע בית פיגא תלמידות ... שתחיו
איך האב ערהאלטן ענקער בריוו.
איך האב זייער הנאה צו הערן אז ענק שפילן באחדות און ענק העלפן ענקערע מאמעס, די צוויי מצוות זענען פון די העכסטע מצוות; שלום איז די העכסטע זאך ביי אידישע קינדער און כיבוד אב ואם איז די הארבסטע מצוה.
בנוגע ענקער פראגע, אויב איר קענט מאכן זונטאג א כמו סקול און בעטן געלט; דאס זאלט איר פרעגן ענקערע מאמעס, איך מיש זיך נישט אריין אין דעם, איך וועל לאזן ענקערע מאמעס זאלן ענטפערן אויף דעם.
איך וויל ענק בעטן איר זאלט זיך קיינמאל נישט קריגן מיט אנדערע; אידישע קינדער זענען איין גרויסע געשטאלט, די רעכטע הענט וועט קיינמאל נישט וויי טון די לינקע הענט אדער א צווייטע חלק פונעם קערפער, אזוי טארן זיך אידישע קינדער נישט קריגן.
איך בעט אייך און איך בעט אלע תלמידות בית פיגא, איך ארבעט אזוי שווער פאר ענק פאר די סקול; געבט מיר צוריק די טובה, קריגט זיך נישט מיט אנדערע; אויב איז דא א מיידל א פירער וואס טשעפעט קינדער - זאלט איר אהיים גיין און נישט שפילן און חס ושלום וויי טון א אידיש קינד.
אויך זאלט איר נישט זוכן ארויס צו לויפן פון שטוב; אויב די מאמע דארף אייער הילף זאלט איר בלייבן העלפן אייער מאמע.
גייט אביסל שפאצירן מיט'ן באשעפער, רעדט צום אייבערשטן, בעטס דעם אייבערשטן אלעס וואס איר דארפט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי
א גרויסן גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן בויען דעם שטעטל. דו טראכסט 'וואס טו איך שוין אויף מיט'ן טאג? איך פאר ארום און ארום מיט'ן שאטעל וכו' וכו'...' דו מיינסט דו טוסט גארנישט, איך זאג דיר אבער אז דאס איז מיר זייער וויכטיג. איך האב דאס געקויפט פאר אסאך געלט, און עס קאסט מיר אסאך געלט, אבער דאס איז זייער א וויכטיגע זאך פאר די שטעטל; פרויען זאלן נישט זיין איינגעשפארט אין די שעות ווען די מענער ארבעטן, זיי זאלן קענען ארויסגיין פון שטוב איינקויפן, ערלעדיגן און זיך אויסלופטערן.
איך האף דו האסט סבלנות פאר די ארבעט; ארבעטן פאר'ן כלל איז נישט קיין גרינגע זאך, יעדער וויל עפעס אנדערש, יעדער וויל וואס איז גוט פאר אים; מען דארף אסאך סבלנות.
דא איז די פלאץ צו באדאנקען איינע פון די חשוב'ע איינוואוינער, איינער וואס איז ביי מיר זייער חשוב, הרב שמעון ק. נרו יאיר, ער העלפט מיר מיט'ן שאטעל, ער טוט דאס שלא על מנת לקבל פרס, נישט צו פארדינען עפעס, אלא על מנת שיקללו אותי, שסיקלו אותי... אזוי פאסירט ווען מען טוט פאר'ן כלל, קיינעם פאלט נישט איין צו זאגן: "יישר כח", "איך דאנק דיר פאר'ן מיר העלפן", קיינער טראכט נישט 'איינער זארגט פאר מיר', 'איינער טראכט פאר מיר זאל גוט זיין'; חוזק מאכן - דאס יא, פליקן און טשעפען - דאס יא, און נאכדעם מיר קומען זאגן: "ראש ישיבה די שטעטל איז הערליך, מען האט זיך ליב, מען לעבט בשלום", אזא שלום ווי די אראבער ווילן, שלום און זיך שטעכן.
איך דאנק דיר פאר'ן מיר העלפן, זאלסט האבן א פרייליכן פסח.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת מצורע, ה' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, חבר הנהלה, ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זיי מעגן קומען חול המועד ענדיגן מיט די וואסער טעסט, עס איז א דבר האבד; שוין אפאר יאר וואס מיר מוטשען זיך צו קענען אויפווייזן פאר די שטאט אז עס איז דא גענוג וואסער אין שטעטל, זיי זאלן לאזן בויען נאך הייזער; יעדעס מאל שלעפט זיך דאס מיט א צווייטע מעשה, יעצט אז זיי ווילן קומען חול המועד - מעגן זיי קומען.
צווייטנס עס איז צורך רבים, אזויפיל משפחות ווארטן פאר דירות צו קומען וואוינען אין שטעטל; אז דו וועסט צושטעלן היינט הונדערט דירות - וועסטו היינט האבן הונדערט פרישע משפחות וואס ווילן קומען וואוינען אין ברסלב, מחנך זיין די קינדער מיט די ברסלב'ער חינוך.
בנוגע גיין צו די טאון בעטן זיי זאלן פאררעכטן די גאסן אין שטעטל, אנפילן די לעכער; יעצט איז נישט כדאי דאס צו טון, יעצט קומט ארויס א טובה פון די גרויסע לעכער, אזוי פארט מען נישט אזוי ווילד; עס זענען דא וואס פארן אזוי שנעל - ממש סכנת נפשות, נאר די לעכער האלט זיי אפ.
א אינגערמאן פרעגט אויב ער קען גיין קלאגן די שטאט נאכדעם וואס זיין קאר האט זיך צעבראכן, די רעדל איז אים אריינגעפאלן אין א לאך; זאג אים אז ער וועט פארן ווילד - וועט מען אים קלאגן, בפרט יעצט ווערט זומער, די קינדער הויבן אן שפילן - איז ממש סכנת נפשות; ענדערש זאלסטו בעטן די שאטאט צו מאכן בערגלעך אפצושטעלן דאס שנעל פארן אז אונזערע קינדער און ווייבער זאלן זיין אפגעהיטן.
אויב דו ווילסט מיר ווייטער העלפן מיט'ן בויען די קהילה נעם איך זיך אויס מיט דיר א תנאי כפול ומכופל, דאס קען נאר זיין אז דו וועסט נישט ווערן באליידיגט פון קיינעם, ווער נישט באליידיגט פון אנדערע; קיינער מיינט נישט קיין שלעכטס, מענטשן טראכטן נישט וואס זיי זאגן און ווי אזוי זיי זאגן דאס, אויב מען ווערט באליידיגט פון יעדע ווארט וואס א צווייטער זאגט - קען מען נישט ארבעטן מיט מיר.
ווען איינער שרייט אויף מיר זאג איך אים גלייך צוריק: "איך האב דיר זייער ליב"; ווען איינער רעדט אויף מיר געב איך יענעם גוטע ווערטער, ווייל נאר דאס פעלט יענעם; וואלט יענער באקומען גוטע ווערטער - וואלט ער נישט גערעדט אויף אנדערע.
זאלסט האבן א פרייליכן פסח.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת מצורע, ה' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי
א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר העלפן; נאר מיט די הילף פון אנשי שלומינו האלטן מיר דא.
עס איז נישט צום באגרייפן ווי שנעל די שטעטל בויט זיך, מיט אזא סייעתא דשמיא. עס פילט זיך שוין היינט אן די מקוה טהרה, איך האב באקומען בילדער ווי יעדער לייגט צו א האנט צו ענדיגן די מקוה טהרה, עס איז אזוי שיין צו זען ווי יעדער טוט, יעדער מאכט; ממש א מחי'.
אזוי אויך אין מצה בעקעריי. מענטשן וואונדערן זיך ווי אזוי דער שטעטל בויט זיך אזוי שיין, אזוי שנעל; נאר מיט די געטריישאפט פון אנשי שלומינו.
איך וויל אבער זיין זייער אפן מיט דיר; מיר קענסטו נאר העלפן אויב דו האסט נישט פיינט אנדערע אידן, אויב דו האסט א פיינטשאפט אויף א צווייטן איז מיר גארנישט אינטערעסאנט דיין הילף. איך דארף נישט קיין מוסד, קיין שטעטל, קיין חדר, קיין מצה בעקעריי, בית התבשיל, הדפסה, קיין גארנישט - אויב דאס קומט מיט פיינטשאפט.
אז אין ... שול בייסט מען זיך איינער דעם צווייטן - וועל איך טוישן מיינע פלענער, איך וועל בלייבן פסח אין וויליאמסבורג. נעכטן נאכט האט מען זיך מבזה געווען איינער דעם צווייטן, פארשטייט זיך לשם שמים; דער וויל העלפן די שטעטל מיט גוי'טעס - בארעדט ער דעם און יענעם, א צווייטער נעמט זיך אויס קלאר ווען מען בעט אים געלט פאר די מוסדות - אז ער געבט נישט קיין געלט אויב די געלט גייט פאר דעם און דעם פאנדרעיזער; אויב איז דא פיינטשאפט - בין איך נישט דארט.
ענדערש העלף מיר נישט, ענדערש זאל די גאנצע מוסד צעפאלן - אויב גייט עס נאר מיט פיינטשאפט.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן אייער פראגע.
עס איז בכלל נישט קיין סתירה דאס האבן א שיינע הויז - מיט ברסלב. א שיינע הויז איז נישט קיין פראבלעם, עס ווענדט זיך וואס מען טוט אינעם שיינעם הויז; אז מען פירט זיך מיט שלום, מיט ליבשאפט, מען פירט זיך מיט די תורה - איז א מחי' א שיינע הויז, און אז מען פירט זיך מיט מחלוקות, מיט שנאה, מען גייט נישט מיט די תורה - איז ביטער אויך אין א פארקראכטע הויז.
אז איר חלומ'ט פון א שיינע פאלאץ זאלט איר דאס בעטן דעם אייבערשטן; בעטס דעם אייבערשטן פינקטליך וואס איר דארפט, וועט איר זען גרויסע ניסים.
איך וואונטש אייך א שיינע גרויסע הויז, מיט נחת פון אייערע קינדער, מיט פרנסה בשפע - בזכות וואס איר און אייער מאן העלפן אזוי געטריי דעם רבי'ן, איר זענט משמש דעם רבי'ן, וועט איר זען ניסים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
איך שרייב דיר דעם בריוו אויפ'ן פליגער, אויפ'ן וועג קיין ארץ ישראל.
זאג דיין ווייב תחי' זי זאל נישט זיין בייז אויף מיר אז איך האב נישט געלאזט ארויסטראגן איר טאטע פון די שמחה. מען טאר נישט פארטרייבן קיין שום מענטש פון א שמחה, אפילו א פיינט, כל שכן א טאטע מאמע - זאלן זיי זיין ווער זיי זאלן זיין.
א בחור האט מיר דערציילט אז נישט לאנג צוריק איז ער געווען ביי א באווארפן, דער חתן קומט פון א צעבראכענע שטוב פול מיט מחלוקות. דער טאטע האט נישט געגעבן קיין געלט פאר די חתונה און עס איז געווארן א שרעקליכע פייער אז ער טאר נישט קומען. למעשה איז ער געקומען צום דאווענען און מען האט אויסגערופן אז דער חתן גייט נישט עולה זיין לתורה ביז דער טאטע גייט ארויס פון שול; הנשמע כזאת?! ווי איז דאס געהערט געווארן ביי אידישע קינדער ארויס צו טראגן פון א שמחה א צווייטער איד?! על זה דוה לבנו, דער בית המקדש איז דאך חרוב געווארן צוליב אזא מעשה, צוליב קמצא בר קמצא.
זאג דיין ווייב, אז זי שפירט זי קען זיי נישט רופן צו די קומענדיגע שמחה - איז איין זאך, אבער אוועקשיקן איז א זאך וואס א איד טאר נישט טון, און אויב די שמחה וועט זיין ביי אונז אין היכל הקודש - וועל איך נישט ארויסשיקן און פארשעמען.
זיי נישט בייז אויף מיר, איך טו נאר וואס די תורה זאגט.
קענסט איר ווייזן דעם בריוו.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת ויקרא-זכור, ט' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
ארבעט אויף די איין נקודה, אויף שמחה; זיי פרייליך און זע עס זאל איבער רינען די שמחה. עס איז נישט גענוג צו זיין פרייליך אין הארץ, עס דארף ארויסרינען אויפ'ן פנים, ווער עס זעט דיר - זאל זיין פרייליך.
א פערזענליכע בקשה, האברך ... בעט מיר אויב איך קען דיר בעטן זאלסט אים מוחל זיין, ער זאגט מיר עס גייט אים אין הארצן אז דו רעדסט נישט מיט אים. ער האט חרטה אז ער האט דיר בא'עוולה'עט, ער וויל זיין בשלום מיט אלע תלמידי היכל הקודש. אויב איז דא עפעס וואס איך קען אים זאגן - ביטע זאג מיר, ווייל ער וויל רעדן מיט דיר, ער וויל לעבן בשלום, און זיכער אז איך וויל מיינע קינדער, מיינע תלמידים, חברים - זאלן לעבן בשלום.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
די חשוב'ע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן אייערע בריוון.
איך פריי זיך זייער אז איר זאגט תהילים, נאך מער פריי איך זיך זייער צו הערן פון אייך אז אין סקול הערשט אחדות און ליבשאפט, די שענסטע זאך איז אחדות און ליבשאפט.
יעצט איז דא א מלחמה צווישן צוויי גרויסע לענדער, רוסלאנד מיט אוקריינא; וואו מען גייט און וואו מען שטייט זאגן אלע 'פארוואס דארף מען זיך קריגן?' מענטשן האבן נישט קיין כח פאר מלחמות, אבער קיינער כאפט זיך נישט אז מיר דארפן אליינס אנהויבן לעבן בשלום, זיך נישט קריגן איין איד מיט'ן צווייטן.
דעריבער, אז איר שרייבט מיר ווי שיין מען לעבט אין סקול, אלע מיידלעך ליבן זיך, גרויסע מיט קליינע צוגלייך, - איז דאס פאר מיר א גרויסע שמחה.
איך וויל אייך זייער בעטן איר זאלט קיינעם נישט מקנא זיין. איר זענט זייער א טייער קינד, אייערע לערערינס און די מנהלת זאגן אויף אייך אז איר זענט פון די בעסטע תלמידות; דארפט איר נאר אכטונג געבן פונעם יצר הרע וואס כאפט זיך צומאל אריין אין די כשר'ע הערצער מיט פאלשע ענוה, ער צעברעכט, ער מאכט שפירן ווי מען איז ווייניג חשוב, אנשטאט ארומגיין מיט א פרייליכע מוט צו געדענקען און צו וויסן אז מיר זענען דעם אייבערשטנ'ס קינדער, מאכט ער מען זאל זיך שפירן שולדיג.
דעריבער זאלט איר ארומגיין מיט איין מחשבה, א גאנצן טאג טראכטס: 'דער אייבערשטער איז גוט צו מיר', 'איך בין גוט'; דאס איז די שליסל אריין צו קומען צו קדושה.
שרייבט מיר אלע אייערע סיומים פון ספר תהלים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
משפחת ... שתחיו
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
מיט חכמה קענט איר אלעס צוריק דרייען, נעמט די טריק פון אהרן הכהן. די הייליגע חכמים דערציילן (אבות דרבי נתן יב, ג) ווי אזוי אהרן הכהן פלעגט שלום מאכן צווישן צוויי פיינט, ער האט געזאגט פאר איינעם: "דיין חבר וויל זייער שטארק רעדן מיט דיר אבער ער שעמט זיך פון וואס עס איז געווען, ער האט חרטה, ער זאגט א גאנצן צייט, הלוואי ווען ער קען ווען צוריק דרייען", נאכדעם איז אהרן הכהן געגאנגען צום צווייטן מיט די זעלבע מעשה, אים אנגערייצט אז יענער וויל שלום מאכן, יענער האט חרטה, ער שעמט זיך פון דיר, נאכדעם ווען די ביידע האבן זיך געטראפן זענען זיי ארויפגעפאלן איינער אויפ'ן צווייטן, זיך געהאלזט און געקושט, און געווארן נאנטע חברים.
אזוי זאלט איר טון, ווען איר רעדט מיט אייער מאמע זאלט איר זי זאגן ווי שטארק אייער שוויגער שעמט זיך אז זי איז נישט געקומען וכו', און ווען אייער מאן רעדט צו זיין מאמע זאל ער אריינווארפן גוטע ווערטער פון אייער מאמע.
באלד קומט פורים, מאכט א שפיצל, מאכט צוויי שיינע משלוח מנות'ער; ווען איר גייט צו אייער מאמע זאלט איר זאגן: "איך קום פון מיין שוויגער, זי שיקט דיר די שיינע משלוח מנות", און ווען איר גייט צו אייער שוויגער זאגט איר: "דאס איז פון מיין מאמע"; אזוי וועט איר זיין בבחינת אהרן הכהן, אוהב שלום ורודף שלום.
אזוי אויך ווען איינער רעדט שלעכט אדער מאכט חוזק - זאל מען דאס חס ושלום נישט איבערזאגן. ווען איר רעדט מיט אייער מאמע און זי זאגט עפעס א שלעכט ווארט - זאלט איר עס נישט טראגן ווייטער, אפילו אייער מאן דארף דאס נישט הערן. פאר אייער מאן זאגט: "מיין מאמע רעדט זייער שיין פון דיינע עלטערן און אוודאי פון דיר", און ווען אייער שוויגער זאגט עפעס א קרום ווארט - שלינגט עס אראפ.
דאס האב איך געלערנט פון מיין טייערע מאמע, זי פלעגט אונז אלץ זאגן: "האסט א גוט ווארט אויף א צווייטן - זאג עס איבער פאר יענעם, האסט א שלעכט ווארט - שלינג עס אראפ"; מיין מאמע תחי' זאגט אז זי האט דאס געלערנט פון איר מאמע, מיין באבע רחל לאה עליה השלום. מיין מאמע תחי' זאגט, איך לייג צו נאך שטערקער: "האסט א שלעכט ווארט - שלינג עס אראפ, אפילו דו דערשטיקסט זיך"; ענדערש טשאו"ק זיך, ווי איידער טראגן א נישט גוטע ווארט.
איין גוט ווארט קען מאכן א שלום, און איין שלעכט ווארט מאכט מחלוקות, און אלע צרות קומט פון מחלוקות, אלע קראנקהייטן קומט פון מחלוקות. אזוי זאגט דער הייליגער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן יד): "כִּי כָּל הַחוֹלַאַת בָּאִין עַל יְדֵי בְּחִינַת מַחֲלֹקֶת", אלע קראנקהייטן קומען פון קריגערייען.
אין דעם זכות פון מאכן וואס אהרן הכהן האט געמאכט - וועט איר זוכה זיין צו זען א גרויסע ישועה, איר וועט זען באשיינפערליך ווי דער אייבערשטער וועט מאכן גרויסע נסים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת פקודי, כ"ו אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
עס זעט מיר אויס פון אייערע ווערטער ווי איר האט שוין פארגעסן די שיינע זאכן וואס איר האט געלערנט אין בית פיגא. איינע פון די וויכטיגסטע זאכן וואס מוהרא"ש לערנט אונז - אז מיר זאלן נישט זיין אנגעהאנגען אין קיינעם, נאר אינעם אייבערשטן, מיר זאלן נישט מאכן פון קיינעם קיין מציאות; אלע מחלוקות און פראבלעמען פאסירן ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן, מען הויבט אן מאכן א מציאות פון א בשר ודם.
אויב איינער וויל נישט רעדן מיט אייך, וואס דארף אייך דאס שטערן פאר אייער לעבן? אז א צווייטער וויל נישט האבן מיט אייך - וואס דארף אייך דאס אראפווארפן? די מיידל וואס רעדט צו אנדערע מיידלעך וועגן אייך - וועט אייך נישט שאטן, קיינער קען גארנישט צונעמען פון אייך; אז איר וועט זיך אויפפירן גוט, איר וועט העלפן אייער מאמע, איר וועט זיך פירן מיט גוטע מידות – וועט איר האבן א גוטע נאמען, איר וועט טרעפן א גוטע שידוך.
דאס איז דער לימוד וואס מוהרא"ש לערנט מיט אונז; מיר זאלן זיין אזוי פעסט מיט די אמונה אינעם אייבערשטן, מיר זאלן זיך נישט פארלאזן אויף קיינעם נאר אויף אים.
איך שרייב אייך דא א שטיקל פון די צוואה וואס מוהרא"ש האט אונז געשריבן (צוואת מוהרא"ש אות ח-ט), חזר'ט דאס יעדן טאג - וועט איר ווערן אזוי שטארק, קיין שום זאך אין די וועלט וועט אייך נישט קענען צעברעכן:
"מַיינֶע טֵייעֶרֶע קִינְדֶער אוּן תַּלְמִידִים, אִיךְ בֶּעט אַייךְ אִיר זָאלְט זִיךְ שְׁטַארְקְן מִיט דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, שְׁטֶענְדִיג זָאלְט אִיר הַאלְטְן פַאר דִי אוֹיגְן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט מִיט אַ גֶעוַואלְדִיגֶע הַשְׁגָחָה פְּרָטִית, אוּן אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן.
אִיר זָאלְט קֵיינְמָאל נִישְׁט קוּקְן אוֹיף אַ צְוֵוייטְן. דִי וֶועלְט אִיז נִישְׁט אֵייעֶרְס, נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט, אוּן דֶערִיבֶּער דַארְפְט אִיר זִיךְ נִישְׁט זָארְגְן פַאר אַ וֶועלְט וָואס גֶעהֶערְט נִישְׁט צוּ אַייךְ. אִיר דַארְפְט אַייךְ קֵיינְמָאל נִישְׁט מְבַלְבֵּל זַיין פוּן אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן, נִישְׁט קוּקְן אוֹיף קַיין אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן. וָואס אִיר דַארְפְט הָאבְּן זָאלְט אִיר זִיךְ צוּגֶעוואוֹינֶען צוּ רֶעדְן אוּן צוּ בֶּעטְן נָאר פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוֹיף אִידִישׁ, אָדֶער אוֹיף סֵיי וֶועלְכֶע שְׁפְּרַאךְ אִיר זֶענְט צוּגֶעוואוֹינְט צוּ רֶעדְן.
דָאס רֶעדְן צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן בּוֹיעֶט אוֹיף דִי אֱמוּנָה פוּנֶעם מֶענְטְשׁ, מִיט דֶעם וָואס אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר בֶּעט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַלֶעס וָואס עֶר דַארְף, מִיט דֶעם וַוייזְט עֶר אַז עֶר וֵוייסְט אוּן גְלֵייבְּט קְלָאר אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן, אוּן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי גַאנְצֶע וֶועלְט.
אֱמוּנָה אִיז דֶער יְסוֹד פוּן אִידִישְׁקַייט, אֱמוּנָה קְלֶעבְּט צוּ דֶעם מֶענְטְשׁ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן. וֶוען אַ מֶענְטְשׁ נֶעמְט אַרַיין אִין זִיךְ דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר שְׁטֶעלְט זִיךְ פָאר אִין זַיין מֹחַ אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אֵיין שְׁטִיק אֵייבֶּערְשְׁטֶער אוּן עֶר שְׁטֵייט אִינְדֶערְמִיט, דָאס אִיז דִי גְרֶעסְטֶע הַנָאָה אוּן גֶעשְׁמַאק וָואס מֶען קֶען הָאבְּן אוֹיף דֶער וֶועלְט, מֶען שְׁפִּירְט שׁוֹין אוֹיף דִי וֶועלְט דִי גֶעוַואלְדִיגֶע גוּטֶע גֶעשְׁמַאק אוּן הַנָאָה פוּן גַן עֵדֶן. אוּן צוּ דֶעם קֶען מֶען נָאר זוֹכֶה זַיין וֶוען מֶען לֵייגְט זִיךְ אַרַיין אִין דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה, צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן צוּ רֶעדְן צוּ אִים מִיט תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת אַזוֹי וִוי אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּ זַיין חַבֶר אוּן אַזוֹי וִוי אַ קִינְד רֶעדְט צוּ זַיין טַאטְן.
אִיךְ בֶּעט אַייךְ זֵייעֶר אִיר זָאלְט זִיךְ גוּט אַרַיין נֶעמֶען אִין קָאפּ אַז אִיר הָאט נִישְׁט קֵיינֶעם אוֹיף דֶער וֶועלְט. קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ אוֹיף דֶער וֶועלְט קֶען אַייךְ נִישְׁט הֶעלְפְן, אוּן זִיכֶער קֶען קֵיינֶער אַייךְ נִישְׁט שְׁלֶעכְטְס טוּן. דֶערִיבֶּער זָאלְט אִיר נִישְׁט מוֹרָא הָאבְּן פוּן קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ, אוּן אִיר זָאלְט זִיךְ נִישְׁט חַנְפְ'עֶנֶען צוּ קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ, וַוייל דָאס וֶועט אַייךְ גָארְנִישְׁט הֶעלְפְן.
פַארְקֶערְט, דָאס וֶועט אַייךְ נָאר שָׁאטְן צוּם גֶעזוּנְט, וַוייל וֶוען מֶען פַארְלָאזְט זִיךְ אוֹיף מֶענְטְשְׁן, אוּן דֶערְנָאךְ זֶעט מֶען אַז יֶענֶער הָאט גָארְנִישְׁט גֶעקֶענְט הֶעלְפְן, יֶענֶער אִיז בִּכְלַל נִישְׁט אִינְטֶערֶעסִירְט דִיר צוּ הֶעלְפְן, דַאן וֶוערְט מֶען זֵייעֶר אַנְטוֹישְׁט, מֶען וֶוערְט זֵייעֶר צוּבְּרָאכְן אוּן צוּקְלַאפְּט פוּן דֶעם. אַ אִיד וָואס גְלֵייבְּט אָבֶּער אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר פַארְלָאזְט זִיךְ אִינְגַאנְצְן נָאר אוֹיפְן אֵייבֶּערְשְׁטְן, דַאן אִיז עֶר זֵייעֶר מַצְלִיחַ".
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת תרומה, ב' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
עס איז נישט קיין פראבלעם צו געבן פארן קינד א צומי; עס פאסירט גארנישט מיט די ציינער, דאס איז באבע מעשיות.
ווערט נישט באליידיגט אז אייער עלטער באבע האט אייך ארויסגעשיקט פון איר שטוב ווייל איר געבט א צומי פאר אייער קינד, זייט נישט באליידיגט; אן אנדערע מאל ווען איר גייט איר באזוכן זאלט איר געדענקען אוועקצולייגן די צומי, אזוי וועט איר נישט ווערן געטשעפעט.
אז די עלטער באבע שרייט: "נישט געבן די צומי" - איז נישט געפערליך; איך האב ביי מיר א קאפל, זיי קריגן זיך שוין עטליכע יאר; דער מאן שרייט אז די צומי איז נישט געזונט, עס פארדריידט די ציינער, די פרוי וואלט נאכגעגעבן דעם מאן, זי זוכט נישט דוקא יא צו געבן א צומי, זי זוכט נישט קיין מחלוקת, אבער וואס זאל זי טון אז זי פאלט פון אירע כוחות, זי וויל אביסל שלאפן, פאר אפאר מינוט זיך קענען פארמאכן אירע אפגעמאטערטע אויגן - געבט זי א צומי דעם קינד, קומט דער מאן און שלעפט ארויס די צומי, מיט'ן טענה אז די ציינער גייען וואקסן קרום. הויבט דאס קינד אן וויינען, וועקט זיך אויף די מאמע, וויינט די מאמע צום מאן: "לאז מיך אביסל שלאפן, לאז מיך אטעמען", איך פרוביר רעדן מיט דעם אינגערמאן, זאגט ער מיר: "דער ראש ישיבה פארשטייט נישט, דער ראש ישיבה ווייסט נישט - ווי שעדליך א צומי איז".
דאס איז א צרה; אז מאן און ווייב קריגן זיך ארום וועגן א צומי - דאס איז א פראבלעם. ביי אייער פאל אז אייער מאן איז מיט אייך, ער האט נישט קיין פראבלעם וואס איר טוט, נאר די עלטער באבע, זי האט אייך געהייסן אהיים גיין וכו', - זאלט איר נישט זיין באליידיגט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת תרומה, ב' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי
איך וויל אייך פרעגן א שאלה, וואס איז מרת ... שולדיג אז איר מאן האט אייך געבויט א הויז מיט טויזנט פראבלעמען?! וואס איז זי שולדיג אז איר מאן איז א גנב? וואס איז זי שולדיג אז זי האט א מאן א פארברעכער?!
איך פארשטיי נישט ווי אזוי מען קען זיין אזוי נאריש, אז איר זענט נאכאלץ נישט צופרידן פון אייער מקח – האט איר צוויי ברירות; אדער רופט אים צו דין תורה, און וואס בית דין וועט פסק'ענען וועט מען מקיים זיין, אדער קענט איר פארקויפן די הויז און קויפן פון א גוי, אדער זיך אוועקציען און עס וועט זיין שלום על ישראל; אבער פארהאלטן די פרוי איז א זאך וואס מען טאר נישט טון.
איך לייד פון דעם זייער אסאך, צענדליגער מאל האבן פרויען מיר וויי געטון מיט'ן גיין צו מיין ווייב און איר פארהאלטן: "פארוואס טוט דער ראש ישיבה אזוי?" "פארוואס זאגט דער ראש ישיבה אזוי?" ווען איך קום אהיים און איך זע מיין ווייב וויינען – ווייס איך שוין מיט וועם זי האט היינט גערעדט...
מיין ווייב איז בכלל נישט קיין שוואכע, זי האט מיר אלץ נאר מחזק געווען. זי איז אריבער שווערע בזיונות; ווען מיר האבן געעפנט די ישיבה האט מען ארום געשיקט בריוו פאר אלע שכנים מען זאל אפהאקן קשר מיט מיין ווייב און קינדער, מען האט געשיקט אויף די פאסט פאר די גאנצע גאס בריוו אין אידיש און אין ענגליש (מיר האבן אוועקגעלייגט פון אלע בריוו און פאשקעווילן). אויך האט מען געמאכט הפגנות קעגן מיין ווייב, מען האט איר זייער געטשעפעט, עד היום ווען מיין ווייב דערמאנט זיך פון די טעג – וויינט זי, אבער גארנישט האט איר שוואך געמאכט, עס האט וויי געטון אבער נישט אפגעשוואכט; אבער ווען נאנטע חבר'טעס, נשות אנשי שלומינו האבן נישט קיין שכל, זיי רופן און הויבן אן רעדן צו איר קעגן איר מאן – דאס קען זי נישט נעמען. זי פרעגט מיך אסאך מאל: "זאל איך צוריק פרעגן שאלות פון זייער מאן וכו'?" מיר טוען דאס נישט, מיר טשעפען נישט אנדערע.
אינטערעסאנט, דער בויער האט מיר אויך געבויט א הויז אין שטעטל, איך און מיין ווייב זענען אים זייער דאנקבאר, מיר האבן נאר הכרת הטוב פאר'ן אונז בויען אזא געשמאקע הויז. ברוך ה' ביי אונז איז אויך דא זאכן וואס מען דארף פאררעכטן, און זאכן וואס מען קען נישט פאררעכטן, וואס האט דאס מיט יענעם? דאס האט מיר מיר אליינס; מיר בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן האבן אלעס וואס מיר דארפן.
דער אינגערמאן וואס בויט די הייזער אין שטעטל איז נישט קיין גנב, נישט קיין פארברעכער, ער איז זייער ערליך אין געלט. עס איז אינטערעסאנט צו זען וואס פאסירט נאכן קויפן, ווי אזוי מען פירט זיך אויף; אבער דאס צו טון מיט זיין ווייב, איר וויי טון, איר טשעפען - איז א שרעקליכע עולה! טראכטס ווי אזוי איר וואלט געשפירט ווען מען זאל אייך אנהויבן זאגן זאכן אויף אייער מאן; נישטא קיין שום תירוץ דאס צו טון!
איך בעט אייך און איך בעט אלע פרויען, העלפט מיר בויען דעם שטעטל, שטעלט מיר נישט אונטער קיין פיסלעך, לייגט מיר נישט אונטער שטיינדלעך; איך ארבעט אזוי שווער אהערצושטעלן א שטאט על שם רבינו, א פלאץ פון ליבשאפט און אחדות; פארוואס זאל מען זיך בייסן.
ווען מיר האבן אנגעהויבן די שטעטל האב איך ענק געזאגט און געשריבן: "אויב וועט זיין אחדות צווישן אייך – וועלן אלע גוים פארקויפן פאר ביליג"; אנהויב איז אזוי געווען, מען האט געקויפט הייזער ממש בחנם, יעצט גייען די פרייזן ארויף העכער און העכער, די שכנים ווילן נישט פארקויפן; ווער איז שולדיג אין דעם? מיר אליינס, מיר בייסן זיך, מיר קענען זיך נישט ליידן.
איך ענדיג מיט א תפלה: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל קענען אריין ברענגען שלום צווישן אנשי שלומינו".
א צעבראכענע הארץ.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר
שלמה המלך זאגט (משלי יז, ט): "מְכַסֶּה פֶּשַׁע מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה, וְשֹׁנֶה בְדָבָר מַפְרִיד אַלּוּף".
ווען א מענטש לעבט מיט'ן אייבערשטן, ער האט א שטארקע אמונה, א ריינע אמונה, ער ווייסט אז אלעס וואס פאסירט מיט אים קומט פונעם אייבערשטן - דער ווערט נישט אריינגעשלעפט אין קיין מחלוקת. אפילו מענטש טוען אים שלעכטס איז ער "מְכַסֶּה פֶּשַׁע", - ער דערמאנט נישט די שלעכטס, "מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה", - דאס איז א סימן אז ער האט ליב דעם אייבערשטן. אבער דער וואס לעבט נישט מיט אמונה, דער איז "וְשֹׁנֶה בְדָבָר", - ער זוכט אלץ איבער צו חזר'ן אלטע ווייטאג, "מַפְרִיד אַלּוּף" - דאס איז א סימן אז ער האט זיך אפגעטיילט פונעם אייבערשטן.
דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שטענדיג זוכן דעם אלופו של עולם, אזוי וועלן מיר זיין באליבט ביי אים; "מְבַקֵּשׁ אַהֲבָה" - מיר וועלן ברענגען ליבשאפט פונעם אייבערשטן צו אונז, והבן למעשה.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת בשלח, ח' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערער חברים, אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש ירושלים, ה' עליהם יחיו
איך האלט אין איין באקומען גוטע גרוסן פון די שול; איך האב זייער הנאה אז דער שול איז א פלאץ וואס מאכט שיין דעם רבינ'ס נאמען, צוביסלעך ווערן מקורב נאך און נאך מענטשן, מען זעט דאס שיינקייט פון הייליגן רבי'נס פלאץ.
איך שיק אייך א בריוו וואס איך האב באקומען די וואך, איך האב זיך זייער מחי' געווען מיט די בריוו, ווייל יענער שרייבט קלאר עס איז אים נמאס געווארן אין ברסלב פון די אלע מחלוקות'ער, ער האט געזוכט א פלאץ אן קיין פאליטיק, ער איז זיך מחי' צו דאווענען ביי אונז אין שול.
היינט בין איך אויפגעשטאנען מיט אן אינטערעסאנטע חלום, ווי איך בין נאכאמאל אין ירושלים; איך האף דער חלום וועט מקוים ווערן, איך וועל בקרוב זיין מיט אייך.
דא האט איר דעם בריוו:
לכבוד ...
אני אברך צעיר חסיד ברסלב, עד לא מזמן הייתי גר בירושלים עיה"ק. עוד בתור בחור זכיתי להכיר את הרב דרך השיעורים המיוחדים ו'החיזוק יומי', אך מעולם לא ראיתי את הרב.
שאבתי מהם אמונה ובטחון, שמחה, דרך בתפילה והתבודדות, דרך ללימוד התורה, קדושה, עצות לשלום בית, והסתכלות בריאה על החיים ועוד הרבה דברים טובים. זכיתי בזכות הדיבורים של הרב, בס"ד, לסיים יותר משלש פעמים את הש"ס משניות, ועוד הרבה ספרי קודש, החיזוקים שלכם עזרו לי הרבה. עם כל זאת אני לא מגדיר את עצמי מאנשי 'היכל הקודש' ולכן רציתי לכתוב לכם על הרגשותי כלפי ביהמ"ד 'היכל הקודש' ירושלים:
בשנים האחרונות בהרבה בתי כנסיות של ברסלב התחילו להסתכל על כל אחד מי הוא ומה הוא בגלל כל מיני מחלוקות על מחלוקות עוד מימי מוהרא"ש זצ"ל עד ימינו אנו, פשוט נמאס לי וכמעט שלא התפללתי בברסלב למרות שב"ה לא לקחתי שום צד במחלוקות הטיפשיות האלו.
תקופה אחרי שנפתח בית המדרש 'היכל הקודש' בירושלים נכנסתי לשם להתפלל, וכך מידי פעם באתי להתפלל בביהמ"ד, לאט לאט התחלתי לשים לב לדברים מיוחדים שיש בביהמ"ד הזה שלא רואים בשום מקום. רבינו הקדוש אמר: "העולם ראוי שיתמהו על האהבה שבינינו", ב'היכל הקודש' נותנים כזו תחושה טובה ומאירים פנים לכל מי שמגיע לביהמ"ד, לא משנה אם הוא שייך לקהילה או לא, מי שמתפלל שם ישר שם לב שאין שם שום פוליטיקה וגאוה בין המתפללים, כולם מכבדים אחד את השני, שמחים אחד עם השני, בצורה שאין בשום מקום אחר. זה מאוד חימם לי את הלב, תמיד האירו לי פנים, הראו לי איפה יש מקום לישב וכו' וכו' אשריכם שזכיתם.
עוד דבר מיוחד מאוד, בד"כ אחרי התפילה דרך העולם שהחברים מדברים קצת גם ב'היכל הקודש' מדברים אבל מעולם לא שמעתי את החברים שם מדברים לשון הרע ורכילות פוליטיקה ומחלוקת, בתוך הדברים הם שוזרים דיבורי אמונה והנהגות טובות ועל זה עוד הפעם אשריכם שזכיתם.
על כאלו חסידים נאמר מפי רביז"ל מלכים וקיסרים יכולים לשלוח אלי את בניהם כדי ללמוד דרך ארץ. כשרואים את התלמידים שלכם עם הדבר הכי חשוב "בין אדם לחבירו". בלי פילפולי השקר של מה זה ברסלב ומה לא.
ושוב מודה על הדברים הטובים שזכיתי בזכותכם, תאירו את העולם.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי
אזוי ווי איר האט אייזערנע געדולד צו די קינדער אין סקול, איר זענט א געטרייע מחנכת, איר האט סבלנות צו די מיידלעך, איר ווערט נישט פארלוירן ווען א מיידל לאכט, שמייכלט, שטעקט ארויס די צונג וכדומה; נאך מער סבלנות און ווארעמקייט דארף מען האבן צו דערוואקסענע.
פארוואס זאג איך אייך דאס?
איך ווייס אז איר פרובירט מיט אלע כחות צו מאכן די וועכנטליכע צאמקום פאר די טייערע פרויען, נשות אנשי שלומינו. אין אנהייב ווען די שטעטעל איז געווען קליין, געציילטע משפחות - איז געווען ממש א מחי', אזוי ווי די שפריך ווארט גייט: "ווי קלענער דער עולם - אלץ גרעסער די שמחה"; מען איז געזיצן אינאיינעם די פאר פרויען, מען האט געשמועסט, מען האט גערעדט פון תפלה, פון צדיקים. יעצט איז די שטעטל זיך אביסל צואוואקסן איז אייך שווער צו האלטן שטיל די פרויען און הערן מעשיות פון תפילה, אזוי אויך ווען איר נעמט די מייק און איר בעט מען זאל זיין שטיל.
זאלט איר נישט נעמען גארנישט פערזענליך, קיינער מיינט נישט קיין שלעכטס; יעדער איז גוט, יעדער איז וואויל; מען דארף האבן סבלנות און שכל צו דערוואקסענע מענטשן אזוי ווי צו קינדער.
שטארקט זיך, זייט יעדן איינעם מחזק; אלע דארפן א גוט ווארט, אלע דארפן א שמייכל. דער וואס געדענקט צו שמייכלען צו יעדן איינעם, מאכט יעדן גוט שפירן - באקומט א שמייכל פונעם אייבערשטן אליינס; מען הייבט אן שפירן א נאנטקייט צום אייבערשטן, וואס אן אנדערער שפירט נישט.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי
בנוגע דעם שבת התוועדות וואס מיר מאכן, דו זאגסט אז אינגעלייט זאגן דיר זיי ווילן נישט קומען וכו', וואס פעלט עס אויס?
דארפסט פארשטיין, עס זענען דא משפחות וואס עס איז זייער וויכטיג פאר זיי א שבת התוועדות, דאס לעבט זיי אויף, דאס פרישט זיי אויף; נאר צוליב דעם מאך איך דאס. איך בין באקוועם אין שטוב, איך זוך נישט אוועק צו גיין פון שטוב; יעדעס מאל מען מאכט א שבת אינדרויסן פון שטוב איז מיר דאס אן אפקומעניש, דאך מאך איך דאס פאר די משפחות וואס לעבן אויף און זענען זיך פריש מקרב צום רבי'ן.
אז מען מאכט א שבת התוועדות מוז נישט יעדער קומען, אז מען קומט נישט - ווערט מען נישט אויס תלמוד, אויס ברסלב'ער. איין פלאץ דארפן מיר גיין - קיין אומאן אויף ראש השנה; דארט האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "אִישׁ לֹא יֵעָדֵר", קיינער טאר נישט פעלן.
איך האף דו וועסט אריינברענגען ליבשאפט צווישן אנשי שלומינו, מען זאל זיך ליב האבן, נישט אז מען זאל זיך פליקן און שטעכן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
עס איז נישט כדאי צו מאכן א קריגעריי מיט די שווער און שוויגער וועגן דעם; ענדערש זאלט איר אנטון אייערע קינדער מיט די קליידער ווי איידער עס זאל ווערן א קריגעריי.
מחלוקות איז די ערגסטע זאך, מען דארף טון אלעס אין דער וועלט עס זאל נישט זיין קיין מחלוקות; דעם אייבערשטנ'ס נאמען איז שלום (שבת י.), דער אייבערשטער האט ליב שלום, "ה' יְבָרֵךְ אֶת עַמּוֹ בַשָּׁלוֹם" (תהלים כט, יא).
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת חיי שרה, כ"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע ברידער תלמידי היכל הקודש ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו
איך פריי זיך זייער צו הערן גוטע גרוסן פון ענקער חבורה; מען האלט זיך פריש, מען באנייט זיך כסדר פונדאסניי.
דאס זעען מיר די וואך ביי די הייליגע אבות און אמהות, שרה אמנו האט געלעבט מֵאָה שָׁנָה וְעֶשְׂרִים שָׁנָה וְשֶׁבַע שָׁנִים; זאגט די הייליגע רש"י, פארוואס זאגט די תורה באזונדער נאכאמאל און נאכאמאל: "שנה"? אונז צו לערנען אז שרה איז געווען ביי די הונדערט יאר אזוי פריש ווי ביי די צוואנציג און ביי די זיבן; דאס איז די מעלה פון די הייליגע צדיקים, זיי האבן א פרישקייט, א לעבעדיגקייט - זייער גאנץ לעבן; דער הייליגער רבי האט געזאגט אויפ'ן גרויסן צדיק דער רבי ר' זושא פון האניפולי זכותו יגן עלינו, אז ער האט לאנגע יארן געהאט דעם ברען, דעם התחדשות - אזוי ווי אין אנהייב.
דעריבער טייערע חברים, ליבע ברידער; לאמיר זיך באנייען, לאמיר האבן אונזער פרישקייט אונזער גאנץ לעבן. דער רבי זאגט: "אלט טאר מען נישט זיין" (שיחות הר"ן, סימן נא), דער רבי האט געזאגט אויף זיך (שבחי הר"ן, סימן ו) ער פלעגט שטענדיג אנהייבן פונדאסניי דינען דעם אייבערשטן, ער פלעגט מאכן עטליכע מאל א טאג א פרישע התחלה.
זייט שטארק אין די הייליגע הנהגה וואס דער רבי לערנט אונז, די הנהגה פון התבודדות. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כה; ק) ער האט געהערט פון אסאך צדיקים, אז זיי אלע זענען צוגעקומען צו זייערע מדריגות נאר דורך התבודדות, ווייל מען קען נישט זיין אן ערליכער איד אן התבודדות. ווען דער רבי האט דאס געזאגט, אז מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד אן התבודדות, זענען דארט געשטאנען אנשי שלומינו, זיי האבן אנגעפאנגען אויסרעכענען נעמען פון צדיקים, האט דער רבי געזאגט אויף יעדע נאמען וואס זיי האבן אויסגערעכנט, אז אלע פון זיי האבן אים בפירוש געזאגט אז זיי זענען צוגעקומען צו זייערע מדריגות נאר דורך אסאך רעדן צום אייבערשטן, נאכדעם האט מען אויסגערעכנט נעמען וואס זענען זיך נישט מתבודד, האט דער רבי געזאגט זיי זענען טאקע ערליכע אידן אבער זיי זענען צעמישטע ערליכע אידן, זיי האבן נישט קיין ישוב הדעת; אן התבודדות איז מען א פארלוירענער.
מישט אייך נישט אין קיין מחלוקות, מיר זענען נישט געקומען קיין ברסלב פאר מחלוקות. אפילו מען וועט אייך זאגן אין מיין נאמען עפעס פון מחלוקות - זאלט איר נישט אויסהערן, נאר אנטלויפן; קיינמאל נישט וויי טון א צווייטן, קיינמאל נישט רעדן אויף אנדערע. נישטא קיין צייט פאר די זאכן, עס איז נישט ווערד צו רעדן פון מחלוקות. לאמיר נאר זוכן ווי מיר קענען ברענגען נאך א איד צום אייבערשטן, נאך א פארפאלק זאלן וויסן אז זיי קענען לעבן דא בזה העולם אין גן עדן.
גייט התבודדות; אלעס גייט גרינגער ווען מען איז זיך מתבודד. דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "דערפאר וואס איך האב זיך אזוי צוגעוואוינט צו מאכן התבודדות, יעדע זאך וואס איך טו - שמועס איך אויס מיט'ן אייבערשטן, דעריבער גייט מיר אלעס אזוי מיט א ישוב הדעת".
די וואך זעען מיר אין די פרשה ווי אליעזר עבד אברהם האט זיך מתבודד געווען ביים ברונעם ער זאל טרעפן א שידוך פאר יצחק, ער האט פונקטליך אויסגעשמועסט מיט'ן אייבערשטן די סימנים ווי אזוי ער וועט זען אויב דאס איז די ריכטיגע, דאך זאגן אונז די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (תענית ד.) אז ער האט נישט גוט געבעטן, "שלשה שאלו שלא כהוגן [...] אליעזר עבד אברהם", ער האט געבעטן שלא כהוגן, ער וואלט ווען געדארפט אויסשמועסן בפרטי פרטיות; "יכול אפילו חיגרת, אפילו סומא", וואס וואלט ער געטון ווען עס קומט א הונקעדיגע מיידל, א בלינדע מיידל? זאגט מוהרא"ש מען זעט פון דעם וואס הייסט התבודדות, אפילו דער וואס שמועסט שוין יא מיט'ן אייבערשטן - דארף וויסן אז מען דארף אלעס אויסשמועסן, אלעס אויסרעדן, ממש כידבר איש אל רעהו.
ווען איך וועל קומען קיין ארץ ישראל וועל איך בלי נדר קומען אריינשטעקן מיין קאפ ביי ענקער חבורה.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
עס איז נישט כדאי צו מאכן די סארט זאכן פאר הפצה; וואס פעלט אויס זיך צו רייצן וכו'? אונזער וועג פון הפצה איז מיד ליד באופן צנוע; איידעלערהייט גיין פון מענטש צו מענטש אויסטיילן ספרים און קונטרסים, גליונות, סידיס וכדומה, שטילערהייט לייגן נאך און נאך אייער; ביז דערווייל וועלן אלע מיינען אז דאס זענען זייערע חסידים, אזוי ווי רבי נתן זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תרג) דער רבי האט אונז דערציילט, עס איז דא א פייגל וואס לייגט זייער אסאך אייער, די פייגל לייגט אזויפיל אייער אז עס איז נישט מעגליך פאר די פייגל זי זאל קענען זיצן אויף אלע אייער אויף איינמאל און געבוירן פייגלעך, האט דער אייבערשטער אריינגעלייגט אינעם פייגל א טבע אז זי שווינדלט אריין אייער אין אנדערע נעסטן. די פייגל פון די אנדערע נעסטן כאפן נישט, זיי ווייסן נישט פון די שפיל, זיי מיינען אז דאס זענען זייערע אייער, די פייגל פון די אנדערע נעסטן זיצן אויף די אייער ביז עס ווערן געבוירן פייגלעך, אזוי טוט די פייגל מיט אסאך נעסטן, אלע פייגלעך מיינען אז די אייער זענען זייערע אייער, ביז די פייגל, די עכטע מאמע - געבט א פייף, און ווען די אלע געבוירענע פייגלעך הערן די פייף הייבן זיך אלע אויף פון זייער נעסט און פליען מיט די עכטע מאמע.
רבי נתן פירט אויס: "וְהַנִּמְשָׁל מוּבָן מְעַט לְמִי שֶׁיּוֹדֵעַ אֵיזֶה רֶמֶז מֵעִנְיַן גְּדֻלַּת עֵסֶק הַנְהָגַת שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה עִם הָעוֹלָם", די נמשל פארשטייען שוין די וואס ווייסן ווי אזוי דער רבי מאכט מיט זיינע מקורבים; די אלע וואס קומען צו לויפן פון אנדערע חסידות'ן צום רבי'ן, די אלע זענען דעם רבינ'ס מענטשן, די באלאנגען צום רבי'ן, דער רבי האט זיי שטילערהייט צוריק געברענגט צום אייבערשטן; זיי געשטארקט, זיי פרייליך געמאכט, דער רבי האט זיי ארויסגענומען פון וואו זיי זענען געלעגן, וואס נאר דער אייבערשטער ווייסט.
אינדרויסן מיינט מען אז זיי באלאנגען צו אנדערע פייגלעך, צו דעם רבי'ן, צו דעם מפורסם וכו' וכו', אבער באמת זענען זיי דעם רבינ'ס אייער, און ווען דער רבי געבט איין פייף, דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "הָרֹאשׁ הַשָּׁנָה שֶׁלִּי עוֹלֶה עַל הַכֹּל", מיין ראש השנה איז העכער פון אלעס, "אִישׁ לֹא יֵעָדֵר", קיינער טאר נישט פעלן, - קומען אלע קיין אומאן; אלע לאזן איבער זייערע נעסטן און קומען צום הייליגן רבי'ן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
די וואס קומען מיר זאגן ווי שיין די פלאץ איז און אונטער מיין רוקן רעדן זיי וכו' - זענען נישט גערעכט; ווייל אז דו האסט טענות - פארוואס קומסטו נישט זאגן? פארוואס זאלסטו מיר זאגן מיט א פאלשע שמייכל אז די פלאץ איז שיין און גיין אונטער מיין רוקן בארעדן?!
איך בין שוין הייזעריג פון דאס איבערזאגן נאכאמאל און נאכאמאל, וואס זאל איך טון.
איך בעט דיר נאכאמאל, אויב דו קענסט רעדן מיט די וואס האבן טענות און הערן וואס באדערט זיי, וואס שטערט זיי; אפשר קענסטו רעדן צו אנשי שלומינו, אפשר קענסטו זיי אלע צאמנעמען און זיי דערציילן וואס ליגט אונטער אונזער שמייכל? וויפיל מי און פלאג מען גייט אריבער דא ביים בויען דעם שטעטל.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת כי תצא, ט' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן
מרת ... תחי', קרית ברסלב
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
די גרעסטע זאך ביים אייבערשטן איז שלום; שלום אין שטוב, שלום צווישן שכנים און אזוי ווייטער, דער אייבערשטער האט זייער ליב ווען שכנים קומען זיך אויס.
איך ווייס גוט וויאזוי מען שפירט מיט גוטע שכנים און פארקערט, איך האב געהאט במשך אלע יארן אסאך סארט שכנים; מיר וואוינען אין א בנין מיט קרוב צו דרייסיג משפחות, עס איז געווען צייטן וואס מיר האבן זיך ממש מחי' געווען, מיר האבן געהאט געבענטשטע שכנים, וואוילע מענטשן, זיך נישט געמישט ווי אזוי צו מחנך זיין אונזער קינדער, זיי האבן געהאט זייער וועג און זיי האבן אונז געלאזט האבן אונזער וועג, עס איז געווען א מחי'. נאכדעם איז געווען צייטן וואס איך פלעג טרעפן מיין ווייב וויינען אין שטוב, יעדן טאג מיט אן אנדערע מעשה, היינט האט איר די שכנ'טע געזאגט אז זי איז נישט קיין נארמאלע מאמע ווייל זי לאזט די קינדער עסן נאש און עס איז נישט געזונט, נעכטן האט איר א שכנ'טע פארגעהאלטן פארוואס זי מאכט נאכנישט פסח'דיג, די שכנ'טע טענה'עט: "ביסט נאט נארמאל", א דריטע שכנ'טע הערט נישט אויף סעקירן: "פארוואס קויפסטו נישט די קלייד וכו' פאר דיינע קינדער?!" פאריגע וואך האט א שכנ'טע אריינגעקלאפט מיט איין בהלה אז איינער פון אונזערע קינדער האבן געביסן איר קינד און געשריגן און פארגעהאלטן: "היתכן איר טוט גארנישט?" איי דיין קינד האט פאריגע וואך געביסן אונזער בעבי; וואס ווילסטו? וואס שרייסטו? דו ווייסט נישט אז זיי זענען קינדער וכו'?! אזוי האבן מיר געהאט אזעלכע שכנים און אזעלכע שכנים.
וואס האבן מיר געטון? מיר האבן זיך געשטארקט מיט די ווערטער פון רבי נתן (לקוטי הלכות נזקי שכנים הלכה ד, אות ב): "כִּי צְרִיכִין לְהַאֲמִין שֶׁהַכֹּל מֵאֵת ה'", מען דארף גלייבן אז אלעס איז פונעם אייבערשטן, "וְכָל מַה שֶּׁה' יִתְבָּרַךְ מְסַבֵּב עִם הָאָדָם", און אלעס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש, "הַכֹּל מֵאֵת ה' בִּשְׁבִיל בְּחִירָתוֹ", אלעס איז נאר ווייל מען וויל זען פון הימל וויאזוי דער מענטש וועט זיך דערהאלטן, "וּבְוַדַּאי גַּם זֶה מֵאֵת ה' צְבָאוֹת יָצְאָה שֶׁהוּא יִהְיֶה שָׁכֵן אֵצֶל פְּלוֹנִי", עס איז זיכער אנגעשריבן פון אייבערשטן פונקטליך אז דער און דער זאל זיין אונזער שכן; די ווערטער האט אונז שטענדיג מחזק געווען, מיר האבן גע'חזר'ט די ווערטער פון רבי נתן אז דער אייבערשטער האט אויסגעשטעלט אונזער בנין מיט אלע דירות פונקט ווער עס זאל וואוינען דא, ווער זאל וואוינען נעבן מיר, ווער זאל זיין מיינע שכנים; אז מען ווייסט אז דער אייבערשטער געבט די שכנים און ער ווארט צו זען ווי שיין מען פארשטייט זיך און מען קומט זיך אויס - איז אלעס גרינגער.
רבי נתן זאגט (שם): "צְרִיכִין לִשְׁמֹר מְאֹד שֶׁיִּהְיֶה אַהֲבָה וְאַחְדוּת בֵּין הַשְּׁכֵנִים", מען דארף זייער אכטונג געבן עס זאל זיין ליבשאפט צווישן די שכנים, "וְלֹא יִהְיֶה בֵּינֵיהֶם שׁוּם שִנְאָה וְהֶזֵּק כְּלָל", און חס ושלום זיך נישט פיינט האבן און נישט מזיק זיין איינער דעם צווייטן, "כְּדֵי שֶׁיּוּכְלוּ הַשְּׁכֵנִים לְהִצְטָרֵף וּלְהִתְחַבֵּר יַחַד לְכָל דָּבָר שֶׁבִּקְדֻשָּׁה כְּדֵי שֶׁיִּתְרַבֶּה בֵּית הַתְּפִלָּה", אזוי וועט ארויסקומען מער כבוד שמים.
דעריבער בעט איך אייך זייער איר זאלט נישט נעמען צום הארצן ווען אייער שכנ'טע זאגט אייך וכו' און טיילט אייך איין וכו'; נישט יעדער פארשטייט ווען צו זאגן און ווי אזוי צו זאגן. ווען זי וועט אייך אנהייבן מחנך זיין, זאלט איר זיך שטארקן מיט אלע כוחות נישט צוריק זאגן און נישט צוריק שרייען, איר קענט איר זאגן שיינערהייט: "איך בין מחנך מיינע קינדער וויאזוי מיר פארשטייען און איר זאלט מחנך זיין אייערע קינדער ווי אזוי איר פארשטייט", און ווען אייער שכנ'טע הייבט אן רעדן בשם דער ראש ישיבה, זאלט איר זאגן שיינערהייט: "וואס דער ראש ישיבה זאגט דיר זאלסטו פאלגן, מיר האבן אויך דער ראש ישיבה, מיר ווייסן אויך און מיר פאלגן אויך"; אבער האלט אייך איין און שרייט נישט צוריק, גלייבט באמונה שלימה אז דער אייבערשטער האט אייך געגעבן די שכן, די מענטשן - צו זען ווי אזוי איר וועט זיך דערהאלטן.
מיינט נישט אז איך פארשטיי אייך נישט; אוי ווי איך ווייס וואס שכנים זענען, מיר קענען שרייבן ביכער פון מעשיות פון שכנים. ווען נישט דעם רבי'ן וואלטן מיר געווען צעקריגט מיט יעדן שכן; אבער די שכל פון רבי'ן, די אויגן פון רבי'ן, די וועג ווי אזוי דער רבי לערנט אונז ווי אזוי צו קוקן אויף אנדערע - דאס האט אונז געראטעוועט און דאס ראטעוועט אונז יעדן טאג מיר זאלן ליב האבן יעדן איינעם.
מען רעדט דאך נישט פון שלעכטע שכנים, שכנים וואס ווילן אוועק נעמען פון די תורה; פון זיי דארף מען זיך דערווייטערן, אויף דעם בעט מען דאך יעדן טאג: "שֶׁתַּצִּילֵנוּ וְכוּ' וּמִשָּׁכֵן רָע"; דא רעדט מען פון ערליכע משפחות, ערליכע אידן, מען דארף נאר קוקן גוט און דן זיין יעדן איינעם לכף זכות.
איך דארף מקצר זיין, איך האב אסאך טרדות; איך האף דער בריוו וועט זיין חיזוק פאר אייך און פאר אנדערע משפחות וואס דארפן חיזוק אין דעם פרט, עס זאל זיין שלום ושלוה צווישן אידישע קינדער.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.
