בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#452 - דאס גרויסקייט פון לערנען מיט תינוקות של בית רבן
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, הכרת הטוב, חדר, פירושים

 


בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי


היינט אינדערפרי ביים לערנען תיקונים האב איך זיך באגעגנט מיט אזעלכע זיסע ווערטער און איך האב גלייך גענומען דעם פעדער און פאפיר דיר צו שרייבן אביסל חיזוק פון דאס גרויסקייט פון לערנען מיט תינוקות של בית רבן.


רבי שמעון בר יוחאי זאגט, ער טייטשט אויס די מצוה פון שילוח הקן (תיקון ו, דף כא ע"ב): "אֶפְרוֹחִים" פייגלעך, "אִלֵּין תַּלְמִידֵי חֲכָמִים" דאס מיינט מען די ערליכע אידן וואס לערנען תורה. "דִּבְגִינְהוֹן" צוליב זיי, "שַׁרְיָא שְׁכִינְתָּא" רוט די הייליגע שכינה, "עַל יִשְׂרָאֵל" אויף אידישע קינדער. "אוֹ בֵּיצִים" אדער אייער; זאגט רבי שמעון בר יוחאי - "אִלֵּין אִינוּן תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן" דאס מיינט מען קינדער וואס לערנען תורה ביים מלמד; קינדער זענען אזוי ווי אייער, זיי זענען נאך יונג, נאך פאר'ן ווערן פייגלעך - גרויסע תלמידי חכמים, "דִּבְגִינְהוֹן שַׁרְיָא שְׁכִינְתָּא עַל יִשְׂרָאֵל" וואס אין זייער זכות רוט די שכינה ביי אידישע קינדער, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:) די וועלט שטייט אויף זייער תורה, "וְאִלֵּין" און די קינדער, "אִינוּן מָארֵי מִקְרָא" לערנען חומש. "וּבְזִמְנָא דְאִינוּן עָסְקִין בְּאוֹרַיְיתָא" ווען תלמידי חכמים און תינוקות של בית רבן לערנען חומש, "אוֹ בְמִצְוָה" אדער טוען מצוות, "דְאִנּוּן קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא וּשְׁכִינְתָּא" פאר'ן אייבערשטנ'ס וועגן, "וְגָרְמִי לְחַבְּרָא לוֹן כַּחֲדָא" קלעבן זיי זיך צו צום אייבערשטן, "יָרְתִין מִתַּמָּן נִשְׁמָתִין" זיי זענען זוכה צו באקומען א הייליגע נשמה, "וְאִתְקְרִיאוּ בָנִים דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא" זיי ווערן אנגערופן 'די קינדער פונעם אייבערשטן', אויף זיי זאגט דער פסוק (דברים כב, ו): "'לֹא תִקַּח הָאֵם עַל הַבָּנִים', דְּאִימָּא לָא זָזָה מִנַּיְיהוּ לְעָלַם", דער אייבערשטער בלייבט שטענדיג מיט זיי.


הערסט זיסע ווערטער פון רבי שמעון בר יוחאי? דאס איז דאך ממש חיזוק פאר דיר, דו זיצט מיט תינוקות של בית רבן, עס איז דא סיי אפרוחים - די מלמדים, או ביצים - מיט די קינדער, - זיי זענען גורם צו ברענגען קדושה אויף די וועלט, זיי מאכן רוען די שכינה הקדושה.


נעכטן ווען איך בין געווען ביי דיר אין כתה ביי די סיומים, האב איך באקומען פרישע כוחות; איך האב אזוי הנאה געהאט צו זיצן מיט די ליכטיגע קינדער.


זאלסט מצליח זיין מיט דיינע תלמידים.


 

#451 - קארגט נישט קיין גוטע ווערטער פאר די קינדער
לערערין, קאמפלימענטס, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן אזוי געטריי די מוסד; די מנהלת תחי' זאגט אז איר זענט גאר א גוטע טיטשער.


מיר פרייען זיך צו האבן אזעלכע איידעלע טיטשערס, איר קארגט נישט קיין גוטע ווערטער פאר די קינדער, איר פארגינט צו שמייכלען צו די קינדער.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן נחת ביי אייערע קינדער.

#450 - א כבוד פאר בית פיגא צו האבן אזעלכע לערערינס ווי אייך
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


עס קומט אייך א גרויסן יישר כח פאר'ן לערנען מיט בית פיגא תלמידות; די שיעורים וואס איר געבט איז פול מיט תוכן, פול מיט שכל; די קינדער האבן זייער הנאה, עס בויט זיי אויף פאר זייער לעבן.


עס איז א כבוד פאר בית פיגא צו האבן אזעלכע לערערינס אזוי ווי אייך.

#449 - ווי האט מען כח צו זיין א מנהלת?
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' מנהלת בית פיגא ברסלב, ליבערטי


יעצט ווען די יאר אין סקול בית פיגא איז אריבער, מיר האבן געענדיגט נאך א יאר בית פיגא - קומט אייך א גרויסן דאנק פאר'ן פירן די סקול מיט אזא געטריישאפט.


איך ווייס אז איר ארבעט בכלל נישט שווער, די ארבעט איז אייך זיס, איר האט ליב צו קומען לערנען מיט די קינדער, דאס איז די סימן פון א געטרייע טיטשער, א געטרייע מנהלת; מען וויל די ארבעט, מען וויל זיין מיט די קינדער, אזוי ווי א געטרייע מאמע וואס ווארט אויף די קינדער, און וויל די קינדער.


מענטשן פארשטייען נישט, ווי האט מען כח צו זיין א מנהלת? ווי האט מען כח פאר יענעמ'ס קינדער ווען מען האט נישט כח צו די אייגענע קינדער? די פראגע איז די ענטפער, טאקע די וואס האבן נישט קיין כח צו די אייגענע קינדער - די קענען דאס נישט פארשטיין, אבער א מחנך, א מחנכת קוקט אויף קינדער מיט אנדערע אויגן ווי סתם איינער; זיי זעען נשמות, ריינע נשמות פונעם אייבערשטן, וואס ווארטן איינער זאל זיי געבן ווארעמקייט און ליבשאפט.


איך וואונטש אייך הצלחה פאר'ן זומער; די זומער אין מחנה בית פיגא זאל זיין מיט גרויס הצלחה.

#448 - ענדערש מאכן איין גרויסע קלאס און נעמען א העלפער
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מרת ... תחי' האט מיר געפרעגט וואס מען זאל טון זומער ווען עס קומען נאך מיידלעך, אויב מען זאל ענדערש צוטיילן אייער קלאס אויף צוויי?


איך האב איר געזאגט, ענדערש נישט צוטיילן, נאר מען זאל אריינשטעלן א העלפער, ווייל איך וויל אלע קינדער זאלן לערנען ביי אייך. דער אייבערשטער האט אייך געגעבן א פאך, א מתנה - ווי אזוי צו רעדן צו קינדער ווייך, שיין, מיט שכל און אין די זעלבע צייט זאל זיין א שטארקע דיסציפלין; דאס קען נישט יעדער באווייזן, דאס איז א מתנה; צו האבן ביידע כוחות, סיי עס זאל זיין סדר, און אויך איינגענעם - דאס איז א ריכטיגע מחנכת.


איך האף אז זומער וועט זיין גרינג פאר אייך, און אויב איר שפירט אז די ארבעט איז צו שווער - קען מען אלץ צוטיילן. איך טראכט מען זאל יא פרובירן מאכן א גרויסע קלאס און צונעמען נאך א טיטשער.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן הצלחה און סייעתא דשמיא.


איך בענק זיך נאך אייער מאן ... נרו יאיר; איך בין זיכער, ווען ער וואלט געוויסט ווי שטארק איך בענק זיך - וואלט ער אמאל זיך באוויזן פאר מיר.

#447 - אפילו די פארשפילטע קינדער, הערן יעדעס ווארט
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


עס קען זיך דאכטן פאר א טיטשער 'וואס טו איך שוין דען?' עס קען זיך דאכטן 'א שאד די ארבעט'.


די אלע מחשבות זענען נישט וואר, יעדע ווארט וואס מען לערנט מיט קינדער - הערן זיי אויס, עס גייט אריין אין זיי; אפילו זיי זענען פארשפילט וכדומה - גייט דאס אריין אין זיי, און דאס מאכט זיי ערליך און וואויל.


די קינדער האבן זייער הנאה פון אייערע שיעורים, אלע אן אויסנאם.

#446 - זיין א לערערין איז ביטער שווער, אבער עס לוינט די הארעוואניע
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר'ן זיין א טיטשער ביי אונז אין סקול.


עס איז זייער א שווערע ארבעט צו זיצן מיט קינדער, א גאנצע קלאס; יעדן טאג קומט א צווייטע פרשה, קינדער זענען דאך קינדער, זיי ווילן נישט לערנען, זיי וויל זיך פירן מיט די נאטור זייערע וואס איז נאכנישט אויסגעארבעט.


זיין א טיטשער איז ביטער שווער, אבער עס לוינט זיך; עס לוינט די שווערע הארעוואניע.


לערנט אויס פאר די קינדער די מדה פון זיך באדאנקען, זיי זאלן זאגן שכוח פאר אנדערע און זיכער פאר'ן באשעפער.

#445 - אריינגעלייגט יעדע טראפ בלוט פאר אידישע קינדער
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, הכרת הטוב, מוהרא"ש, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי


ווי שווער דו ארבעטסט, ווי אפגעמוטשעט דו ווערסט - איז נאכאלץ כדאי צו זיין א מלמד, ווייל יעדער איינער ארבעט ביטער שווער, יעדער ווערט אפגעמוטשעט, דער אונטערשייד איז אז דער מלמד וואס טוט זיין ארבעט בנאמנות - בויט אידישקייט, ער בויט כלל ישראל, ער נעמט מיט מיט זיך זיינע טעג און יארן.


ברודער, איך טו דאס פאר כמעט צוואנציג יאר, איך האב דאס געטון מיט דיר; ווען דו ביסט געווען א קינד האב איך געארבעט מיט דיר, געשוויצט מיט דיר, היינט זע איך שיינע פירות פון דיר און פון אנדערע תלמידים.


אויך, היינט ווען איך פלאג זיך טראכט איך 'וואס טו איך דא?' איך פאל פון מיינע כוחות, אבער ווען איך טראכט פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, ווי ער האט געטון און געטון מיט יעדע טראפ בלוט... מוהרא"ש האט מיר אמאל געזאגט: "איך האב נישט געהאט קיין אשר בנחל וואס זאל מיך מחזק זיין, אבער דו האסט דאך די התחזקות פון אשר בנחל, דארף דיר דאס זיין גרינגער".


ברודער, מיר זענען גליקליך אז מיר האבן אזא רבי.

#444 - ווען איך קום אין חדר, באקום איך כח אנצוגיין
חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב, סיפורי צדיקים, נחת

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין היינט ביי דיר אין כתה, לערנען מיט די קינדער די שיעור גמרא, די קינדער האבן זייער גוט מיט געהאלטן.


דאס איז מיין גאנצע נחת, דאס געבט מיר כח ווייטער אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט. איך האב אזויפיל אויפ'ן קאפ, אויסער די צרות וואס איך הער אויס טאג טעגליך פון אידישע קינדער, יעדער איינער זיין פעקל; אבער ווען איך קום אין חדר, איך זע די ליכטיגע קינדער, ווי זיי לערנען און דאווענען מיט א חיות, דאס איז דאך מער פון אלעס.


דערצייל פאר די קינדער מעשיות פון צדיקים; דו האסט דאך אסאך וואס צו דערציילן, דו ווייסט אסאך מעשיות פון צדיקים; דאס וועט זיי אויפפלאקערן זייערע ריינע הערצער צום אייבערשטן.

#443 - צינדט אן פאר די קינדער נאר ערליכע ניגונים
חינוך הילדים, ניגונים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר'ן בעבי סיטן די קינדער פון די איינגעשטעלטע.


ווען איר צינדט אן מוזיק פאר זיי - זאל דאס נאר זיין אונזערע ניגונים, עס איז זייער שעדליך פאר קינדער צו הערן ניגונים פון נישט ערליכע זינגערס; צינדט אן נאר ניגונים פון ישיבה, "טאנץ מיט אמונה", אדער שטייטע ערליכע ניגונים.

#442 - רוף די קינדער מיט שיינע נעמען, "צדיק'ל", "זיסקייט", "ליכטיגקייט"
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, הכרת הטוב, דרייוון

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


דער אדמיניסטראטאר האברך ... נרו יאיר האט מיר זייער געבעטן איך זאל צושרייבן צו יעדן איינגעשטעלטער, אויפ'ן פעיראל סטאב - אפאר ווערטער.


אין אנהויב ווען מיר האבן געעפנט די מוסד האבן מיר געהאט געציילטע איינגעשטעלטע, פלעג איך צושרייבן צו יעדן איינעמ'ס געהאלט - אפאר ווערטער; היינט איז די מוסד זיך צואוואקסן, שרייב איך שוין נישט. היינט האט ער מיר זייער געבעטן, וועל איך יעצט נעמען דעם פעדער אין די האנט און צושרייבן פאר פופציג איינגעשטעלטע.


איך טראכט צו מיר, ווי קען איך זאגן אז עס איז מיר שווער, ווען די געטרייע איינגעשטעלטע האבן יא כח אריינצוקומען טאג איין טאג אויס, זיי טוען די ארבעט אזוי געטריי. דו ארבעטסט אזוי געטריי, דו דרייווסט די באס, טראגסט און ברענגסט די קינדער מיט א שמחה, מיט א געטריישאפט, און גלייך פון באס לויפסטו אריין צו די קינדער, דו לערנסט מיט זיי, דו דאווענסט מיט זיי, דו טאנצט מיט זיי, דו לייגסט אריין קדושה ויראת שמים אין זיי, און נאכדעם ווען דו האסט אפאר מינוט - גייסטו בודק זיין דעם עירוב; אשריך ואשרי חלקיך אז דיין מי און פלאג גייט אין גוטע זאכן.


מענטשן פלאגן זיך און מוטשען זיך מיט פלאג און מי וואס בלייבט נישט; זיין א מלמד איז דאך אזוי הייליג, זיין א מלמד איז זייער חשוב.


זע עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין קלאס, די קינדער זאלן ליב האבן צו קומען. לויב אויס די קינדער, רוף זיי מיט שיינע נעמען, צום ביישפיל: "צדיק'ל", "זיסקייט", "ליכטיגקייט"; און אפילו אויב חס ושלום מען פארלירט זיך און מען שרייט אויף א קינד - דארף ארויסקומען א דיימאנט; צום ביישפיל: "זאלסט מיר זיין געזונט", "אוי ביסטו א חכם"; נישט חס ושלום: "דו שוטה", "דו טיפש"; השם ישמרינו.

#441 - געב אכטונג אויף יעדע פרוטה פון די מוסדות
חינוך הילדים, מוסדות, אידיש געלט, אפיס

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת חקת, ז' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


קודם כל א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר העלפן מיט די מוסד; זייט דו ביסט אריינגעקומען אין אפיס - קען מען מיט'ן באשעפער'ס הילף צאלן די איינגעשטעלטע אין צייט, דער אייבערשטער זאל העלפן ווייטער.


איך בעט דיר ברחמים, זע די אפיס זאל זיך פירן אזוי ווי ווען איך האב עס געפירט. היינט בין איך שוין נישט אזוי באקאנט אין יעדע פרט אין אפיס, דאך וויל איך עס זאל זיך פירן אזוי ווי אלע יארן.


געב אכטונג אויף יעדע פרוטה, לאז נישט אויסגעבן קיין איין פרוטה אויב עס פעלט נישט אויס. ביי אונז זאל נישט זיין קיין הפקירות פון צושטעלן, קויפן און אויסגעבן; ענדערש זאלן די קינדער זיצן אויף מילך קעסטלעך און נישט זינקען און חובות, ווי איידער גיסן געלט און זיין שולדיג.


אונזערע קינדער דארפן גארנישט, אונזער חינוך איז נישט מתנות מיט שוואוילטאג, אונזער חינוך איז מלמדים און טיטשערס וואס רעכענען זיך מיט יעדן קינד; ביי דיר אין ביזנעס קענסטו טון וואס דו ווילסט מיט דיין געלט, ביי די מוסד זאלסטו ציטערן פון אויסגעבן איין איבריגע דאלער, קיינער אין די מוסד קען נישט זאגן אויסצוגעבן געלט אן רשות.


געדענק וואס איך בעט דיר, מיר קען מען נישט סטראשען, איך ווייס ברוך ה' פינקטליך וואס איך וויל; זאל די גאנצע אפיס אוועק גיין - וועט די מוסד נישט צעפאלן. ווער עס וויל מיר העלפן, ווער עס וויל ארבעטן פאר די מוסד - איז דאס זיין זכות.


נעם דעם בריוו, ווייז עס פאר ... און פאר אלע איינגעשטעלטע.


 

#440 - איך האב ברוך ה' געמאכט פאר מיין זון שיינע לאנגע געקרייזלטע פאות
חינוך הילדים, שטעטל, אומאן, בארד און פאות, שמחות, חדר, אפשערן, זומער

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, ערמאנט


איך בענק זיך זייער צו דיר, איך האב שוין לאנג נישט געהערט פון דיר, איך האף אז אלעס איז ביי דיר אין בעסטן ארדענונג.


איך בין יעצט אין שטעטל, מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין דא במשך דעם זומער - ביז א וואך פאר מיר פארן צום רבי'ן קיין אומאן אויף ראש השנה.


היינט זונטאג חקת האב איך אפגעשוירן למזל טוב מיין זון מענדל נרו יאיר, אים געמאכט הייליגע פאות, געמאכט שיינע לאנגע געקרייזלטע פאות כרצון רבינו. דער רבי האט געזאגט (עיין חיי מוהר"ן, סימן תקז) אין די געקרייזלטע פאות ליגט גרויסע סודות, אזוי ווי עס שטייט (שיר השירים ה, יא): "קְוּצּוֹתָיו תַּלְתַּלִּים". דער רבי איז געגאנגען מיט שיינע לאנגע געקרייזלטע פאות, אלץ פלעגט דער רבי דאס נאס מאכן און זיך צאמנעמען.


מיין שווער און שוויגער זענען געקומען צום אפשערן; מיין שווער איז נישט ווייט פון אונזער שטעטל, ער איז א מגיד שיעור אין סאטמער ישיבה קטנה. מיינע עלטערן זאל זיין געזונט זענען נישט ארויסגעקומען, עס איז נישט גרינג פאר זיי זיך ארויף צו שלעפן צו אן אפשערן, איך בין געווען ביי מיינע עלטערן פאריגע וואך איידערן ארויספארן - אפנעמען די מזל טוב.


היינט איז נישט געווען קיין חדר, מען מאכט אן הפסקה פון חדר א גאנץ יאר - צו די זומער חדר פאר א טאג; נישט זאלסט מיינען אז זומער חדר איז נישט לערנען און דאווענען, כמנהג הגוים חס וחלילה, זומער איז חדר אזוי ווי א גאנץ יאר, און נאך מער, מען לערנט און מען דאווענט אזוי ווי א גאנץ יאר, דאס האבן די צדיקים מדורות הקודמים אוועק געשטעלט.


ליידער אין אמעריקע פלעגן זיין פארמאכט אלע חדרים פאר די צוויי חדשים וואס די גוים האבן נישט קיין שולע, זענען געקומען די צדיקים, הרב הקדוש מסאטמער זכותו יגן עלינו, און זיך געשלאגן מיט אמעריקע און געמאכט געהעריג חדר.


איך האב זייער געוואלט גיין מיט מיין זון אונטערן טלית, איך האב אים גענומען אונטערן טלית אראפ צום בית המדרש אונטער מיין דירה.


דער מלמד פון שטעטל יעקב יאקאבאוויטש נרו יאיר האט פרובירט זאגן מיט אים די א' ב', ער האט זיך נישט געלאזט; מיין שווער האט פרובירט, עס איז געווען היבש שווער, ברוך השם פאר דעם.


פון דארט בין איך געגאנגען צום נייעם בנין קרן הדפסה, זיך דורך רעדן מיט אלע וואס האבן א חלק אין די וועכנטליכע קונטרסים, ווי אזוי מען קען ארבעטן אינאיינעם עס זאל ארויסקומען צייטליך.


די בחורים קומען ארויס אם ירצה ה' מארגן; די ישיבה איז גרויס, קרוב צו אכציג בחורים, דער אייבערשטער זאל מיר געבן כח זיי צו מחזק זיין און עס זאל זיין שידוכים וואס שנעלער.

#439 - חינוך איז נישט סטראשענען
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף דו האסט פארשטאנען וואס איך האב מיט דיר גערעדט נעכטן נאכט נאכן שיעור, שלאגן קינדער איז נישט קיין חינוך; שלאגן קינדער איז א פוילע וועג, עלטערן האבן נישט קיין געדולד צו רעדן און נאכאמאל רעדן און נאכאמאל זאגן; עס איז זיי גרינגער צו פראסקענען און רצח'נען.


דאס ווייסטו אז דער רבי האט נישט געלאזט שלאגן קינדער, דער רבי האט אמאל פארגעהאלטן רבי נתן: "א קינד שלאגט מען?!" און אויף דעם דיבור וואס דער רבי האט געזאגט: "אמאל געבט מען א פאטש" - זאגן אנשי שלומינו אז דער 'אמאל' איז נאכנישט געווען.


הכלל, שטארק זיך, אינוועסטיר אביסל אין דיינע קינדער. חינוך איז נישט סטראשענען; ווען מען זאגט פאר קינדער זיי זאלן עסן, גיין שלאפן, צאמנעמען די שפילצייג וכדומה - זאגט מען זיי וואס צו טון, מען זאגט נישט א סטראשע: "אויב נישט וועסטו...", סטראשען איז א שוואכקייט; מען לערנט זיי אויס צו פאלגן, צום ביישפיל, מען הייסט אריינגיין אין בעט, און אז זיי פאלגן נישט זאגט מען נאכאמאל: "אריין אין בעט", מען זאגט זיי: "מען מוז פאלגן א טאטע", "דער אייבערשטער זאגט מען דארף פאלגן א טאטע" - אזוי לערנען זיי זיך אויס צו פאלגן.


הויב נישט אן דיין טאג פאר דו לייגסט תפילין, גיי נישט אריין אין אפיס נאר נאכ'ן גיין אין שול; עס איז נישט ווערד די געלט אויב עס נעמט אוועק אפילו איין טאג פון לייגן תפילין.


הויב אן פון יעצט מיט א פרישקייט גיין אין שול דאווענען די דריי תפילות - וועסטו האבן אויסטערלישע הצלחה.

#438 - גייט אנגעטון אידיש, טוט עס פאר אייערע דורות
קינדער, צניעות, חינוך הילדים, תהלים, לבוש

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


יעדעס מאל איך קום אין שטעטל און איך זע אייער מאן נרו יאיר אין שול דאווענען - האב איך אזא נחת; איך האב אזוי הנאה צו זען ווי ער איז שטארק מיט זיין אידישע לבוש, ער רירט נישט אן זיין בארד און פאות, דאס איז מיין גרעסטע נחת.


איר זאלט זיך אויך שטארקן מיט אייער אידישע לבוש, צווישן מענטשן זאלט איר גיין אנגעטון שיין און איידל, גייט אנגעטון אידיש. טוט עס פאר אייערע דורות; די וועלט איז וואקלדיג, קינדער רוקן זיך אראפ פון די עלטערן - נישט איין טרעפל, נאר צענדליגער טרעפ. מען דארף אלץ טראכטן 'ווי אזוי וועלן מיינע קינדער זיין?'


אויב מען וויל ערליכע קינדער, ערליכע אייניקלעך - מוז מען זיך ארויפרוקן צו די עלטערן, אזוי וועלן די קומענדיגע דורות בלייבן ערליך.


שרייבט מיר וויפיל תהלים איר זאגט, שרייבט מיר אייערע סיומים אין תהלים.

#437 - נישט קיין חילוק וואס מ'רעדט, דער עיקר ברענגען די קינדער צום אייבערשטן
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע דיין שוויגער, דיין שווער, טאטע און מאמע; איך וועל דיר זאגן וואס איך וויל, איך וויל די קינדער ברענגען צום אייבערשטן, דאס איז ביי מיר דער עיקר; מיר אינטערעסירט גאר ווייניג וואס דער זאגט און וואס יענער זאגט.


איך האב נעכטן געזאגט פאר די מלמדים (איך בין אנגעקומען נעכטן נאכט אין שטעטל, נאך מעריב האב איך געשמועסט מיט די מלמדים), אז מיר גייט נישט אן וואס די עלטערן שמועסן צווישן זיך פונעם ראש ישיבה, מען פרובירט אויסצופארשן און פארשטיין וואס איז דער ראש ישיבה; אין די צייט וואס די עלטערן רעדן צווישן זיך ראש ישיבה ארויף, ראש ישיבה אראפ, פארוואס דער ראש ישיבה רעדט אזוי, מאכט אזוי - ביז דערווייל געב מיר די קינדער, איך וועל לערנען מיט זיי אמונה, תפלה און דעם רבינ'ס שכל.


דאס זאלסטו טון; דו שרייבסט מיר אז דו ווילסט מיר העלפן, לייג אריין וואס מער אין די קינדער, לייג אריין אין זיי אמונה, מידות טובות און א ליבשאפט צו זיין א איד, און בעט דעם אייבערשטן עס זאל דיר נישט שטערן וואס מענטשן זאגן אויף דיין ראש ישיבה.

#436 - לערנט אייערע קינדער נישט צו האבן מיט פרעמדע מענער
צניעות, קדושה, חינוך הילדים, גט

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן די שרעקעדיגע פראגע.


איך בין געבליבן פארפרוירן פון די פראגע, עס איז זייער א שווערע פראגע; עס איז מיר שווער צו ענטפערן ווען איך קען נישט דעם אינגערמאן, אייער איידעם - פון דער נאנט. פון דערווייטנס קען איך אייך זאגן עס מוז נישט זיין דא קיין גט, מען דארף אבער רעדן צו אים; אים געבן צו פארשטיין אז דאס איז נישט קיין שפיל, אויב ער וועט נאכאמאל אנרירן אייער טאכטער אדער א פרעמדע מיידל וועט ער ענדיגן אין תפיסה און מער קיינמאל נישט זען זיינע קינדער.


לערנט אייערע קינדער נישט צו האבן מיט פרעמדע מענער, נישט רעדן און נישט לאכן - אפילו מיט משפחה, און אויב איינער רופט פריוואט אין צימער - זאל מען נישט גיין.


דער באשעפער זאל שוין רחמנות אויף אונז; אונז שיקן משיח, אונז אויסלייזן פון גלות.

#435 - איינפלאנצן אין די קינדער די דריי חלקים פון אמונה
כיבוד אב ואם, צניעות, לערערין, סקול, חינוך הילדים, אמונה, אמונת חכמים, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ענדערש זאלט איר זיך איינגעבן ביי אנדערע סקולס צו זיין א לערערין, מיר האבן גענוג לערערינס אין בית פיגא; ענדערש זאלט איר זיין א לערערין אין א צווייטע מוסד און דארט איינפלאנצן אמונה אין אידישע קינדער.


אמונה איז דער עיקר וואס מען דארף אריינלייגן אין קינדער, אמונה ווערט צעטיילט אין דריי חלקים:


די ערשטע און וויכטיגסטע - איז צו לערנען מיט די קינדער אז אלעס איז פונעם באשעפער, די וועלט האט א בעל הבית, איינער פירט אלעס; דער באשעפער מאכט אלעס און טוט אלעס, קיין שום זאך געשעט נישט און פאסירט נישט – נאר דורך אים.


אז עס קומט קאראנע – איז דאס פונעם באשעפער, אז די פרייזן הייבן זיך – איז דאס פונעם באשעפער, אז עס קומען הייסע טעג – איז דאס פונעם באשעפער, אז עס קומען שטורעם ווינטן, צונאמיס, מלחמות – אלעס אלעס איז פון באשעפער.


די צווייטע חלק, רעדט צו די קינדער פון צדיקים; דערציילט זיי מעשיות פון הייליגע צדיקים, פונעם הייליגן רבי'ן רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו, פון הייליגן רבי זושא זכותו יגן עלינו און פון אלע צדיקים.


די דריטע חלק איז אמונה אין זיך; הייבט אויף די קינדער, בויט זיי אויף, נעמט די מיידלעך וואס זענען ביי זיך צעקלאפט און בויט זיי אויף. ווען קינדער זאגן: "איך קען נישט", זאלט איר זיי זאגן: "קוק, דו קענסט יא; לאמיר פרובירן"; דאס איז זייער וויכטיג פאר קינדער, זיי זאלן האבן א לערערין וואס בויט זיי אויף.


איך האף איר וועט אננעמען מיינע ווערטער, זיך נישט עקשנ'ען דוקא צו קומען לערנען פאר קינדער אין בית פיגא. מיר האבן גוטע לערערינס וואס לערנען מיט די קינדער אמונה, ענדערש גייט אין א צווייטע מוסד – דארטן פלאנצן אמונה, אויך וועט איר זיך נישט דארפן קריגן מיט אייערע טייערע עלטערן.


אויף די צווייטע פראגע וכו'; פרעגט אייערע עלטערן, איר האט זייער חשוב'ע עלטערן, זיי פירן זיך מיט די העכסטע סטאנדארט צניעות. אויב אייער מאמע זאגט איר קענט גיין מיט וכו', זאלט איר זי אויסהערן.

#434 - דער מנהל דארף מוטיגן און געבן חיזוק פאר די מלמדים
חינוך הילדים, מלמדים, חדר, שרייבן

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש ירושלים


אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט עוסק אין אזא הייליגע ארבעט צו מחנך זיין קינדער מיט אמונה און יראת שמים.


איינע פון די וויכטיגסטע זאכן פון א מנהל איז צו מוטיגן די מלמדים, זיי צו געבן חיזוק. מלמדים דארפן זייער אסאך חיזוק, עס איז פון די שווערסטע ארבעט צו זיצן מיט קינדער און האבן צו זיי סבלנות, מען דארף כסדר זיי מחזק זיין, חס ושלום אויב מען איז זיי נישט מחזק קען זיך א מלמד פארלירן און אנהויבן נוצן די הענט; ציפן, שלאגן און שטויסן השם ישמרינו; דאס איז די ארבעט פונעם מנהל, צו אויפהייבן און מחזק זיין די מלמדים.


אפשר איז כדאי די קינדער זאלן זיך לערנען שרייבן, שרייבן איז א וויכטיגע זאך. קינדער דארפן זיך לערנען שרייבן, ליינען וכו'; איז כדאי זיי זאלן מיר שרייבן יעדע וואך א בריוו. אן לחץ; מען קען שרייבן וואס האט זיך געטון אין חדר, וואס מען האט געלערנט; אין אמעריקע שרייבן די קינדער איינמאל א וואך א בריוו.


די מעלה פון דעם איז, זיי לערנען זיך אויס שרייבן, און בעיקר, אמאל ליגט עפעס באהאלטן אינעם קינד'ס הארץ און דורך שרייבן קומט עס ארויס; אסאך קינדער זענען שוין געראטעוועט געווארן דורך דעם, זיי האבן געשריבן, האבן זיי דערציילט זאכן וואס איז נישט גוט, און מען האט זיי געגעבן הילף וד"ל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#433 - נישט רעדן אין שטותים צו די קינדער, פון חלומות, דמיונות און חזיונות
סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ג' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך דאנק אייך פאר אלעס וואס איר טוט פאר אונזער סקול בית פיגא, עס איז נישטא קיין גרעסערע זאך ווי מחנך זיין אידישע טעכטער מיט אמונה, יראת שמים און ליבשאפט צום אייבערשטן.


ווען מען רעדט צו קינדער קען מען רעדן וויכטיגע זאכן, און מען קען רעדן נארישקייטן, און צומאל מאכן שאדן. דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן נאר צו רעדן פון אמונה, יראת שמים און מדות טובות, אזוי ווייסט מען אז מען רעדט ערליך און גוט, בפרט ווען מען רעדט פון אמונת חכמים דארף מען זייער אכטונג געבן עס זאל זיין מיט שכל.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רנה): "כְּשֶׁהָאָדָם הוּא מַאֲמִין בְּהַצַּדִּיק בְּלִי שׁוּם דַּעַת", ווען מען גלייבט אינעם צדיק אן שכל, "אֶפְשָׁר לוֹ לִפֹּל מֵהָאֱמוּנָה, כִּי מֵאֱמוּנָה לְבַד אֶפְשָׁר לִפֹּל", קען מען אראפפאלן פון דעם, "אֲבָל אִם יֵשׁ לוֹ גַּם דַּעַת, שֶׁמֵּבִין גַּם בְּהַדַּעַת", אבער אויב גייט עס מיט שכל, דעמאלט "אֲזַי אִי אֶפְשָׁר לוֹ לִפֹּל", קען מען נישט פאלן.


מען זאל נישט רעדן אין סקול שטותים צו די קינדער, פון חלומות, דמיונות און חזיונות; אין סקול זאל מען רעדן פונעם באשעפער און פון גוטע מידות.


עפעס א נייע צעדרייטע ווינט האט זיך אריינגעכאפט אין אונזער קהילה און עס בלאזט אין די ריכטונג פון די סקול. אין חדר און אין ישיבה בלאזט נישט די ווינט, נאר אין סקול; העלפט מיר ארויסטרייבן די ווינט.


 

#432 - ווי אזוי געבט מען זיך אן עצה מיט די קינדער
קינדער, תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, שלום בית, מוסדות, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איר פרעגט מיר וואס צו טון, אויב איר זאלט ארויסנעמען אייער קינד פון בית פיגא, ווייל מאמעס פון אנדערע קינדער דערציילן אייך אז אייער טאכטער איז נישט וואויל אין סקול, און איר ווייסט פון גארנישט, קיינער רופט אייך נישט פון סקול, ווילט איר וויסן וואס צו טון.


איך וואלט אייך געראטן א בעסערע עצה, אפשר זאלט איר מער נישט רעדן און אויסהערן די פרויען וואס קומען אייך מצער זיין, אזוי ווי רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט פאר איינעם וואס פלעגט אים כסדר ברענגען לשון הרע, דערציילן וואס דער ... רב רעדט קעגן אים, האט אים רבי נתן געזאגט: "דער ... רב איז נישט מיין מתנגד, דו ביסט מיין מתנגד, דו מאכסט מיר משוגע, דו דערציילסט מיר זאכן וואס איך דארף נישט הערן".


אזוי אויך איז ביי אייער פאל, איר שיקט אייערע קינדער אין אונזערע מוסדות, מיר האבן זייער איבערגעגעבענע לערערינס, און ווער רעדט נאך פון די מנהלת; וואו איז דא אזא מנהלת וואס יעדע קינד איז ביי איר ווי אן אייגן קינד.


מען געבט זיך אפ מיט אייער קינד ווי די טייערסטע זאך, און אז זאכן פאסירן און די מנהלת פארשטייט אז עס איז בעסער נישט איבערצוזאגן פאר די עלטערן, עס וועט נאר קאליע מאכן, איז וואס דארפט איר אויסהערן פרויען וואס האבן איבריגע מאס רייד, וואס ווייסן נישט ווען צו רעדן און ווען צו שווייגן?!


איר זענט די מאמע, איר האט די רעכט צו מאכן מיט אייערע קינדער ווי אזוי איר פארשטייט; אז איר ווילט ארויסנעמען קען איך אייך נישט אפשטעלן, אבער איך קען אייך זאגן זייער קלאר, מיר טוען פאר אייערע קינדער, פאר אלע, פון ארויף ביז אראפ, אינגלעך מיידלעך – דאס בעסטע, מען לייגט אריין אין זיי זייער אסאך כח.


צעברעכט זיך נישט, צעקלאפט זיך נישט; איר זענט א גוטע מאמע און אייערע קינדער זענען זייער טייער, אייער משפחה איז ביי מיר זייער חשוב, און אז אייערע קינדער פאלגן אייך נישט – איז גארנישט, מיינע קינדער ווילן אויך טון וואס זיי ווילן, און איך דארף זיי מחנך זיין, זיי פאלגן נישט מיין ווייב, מיט דעם ווייס איך אז זיי זענען נישט שלעכטע קינדער.


דאס וואס איר שרייבט מיר "מען דארף אוועקנעמען די קינדער פון מיר"; אלע מאמעס טראכטן אמאל אזוי 'אפשר דארף מען אוועקנעמען די קינדער?'


איך בעט אייך זייער, צעברעכט זיך נישט; איר זענט א גוטע מאמע און אייערע קינדער זענען טייערע קינדער, געבט זיי גוטע ווערטער, בויט זיי אויף.


איך האב אייך שוין געשריבן צוויי יאר צוריק א תפלה צו זאגן יעדן טאג, איך שיק אייך איבער נאכאמאל די אלטע בריוו, זעט צו זאגן יעדן טאג די תפלה:


"רבונו של עולם, העלף מיר אז היינט זאל איך נישט שרייען אויף מיינע קינדער. העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן מיך פאלגן גלייך ווען איך בעט זיי, מיינע קינדער זאלן הערן ווען איך רעד צו זיי און זיי זאלן זיך נישט שפארן מיט מיר.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל רעדן שיין צו מיין מאן און צו מיינע קינדער, איך זאל זיי נישט פארשעמען און איך זאל חס ושלום נישט שרייען אויף זיי מיאוס'ע ווערטער.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך נישט אויפרעגן ווען מיינע קינדער פאלגן נישט גלייך ווען איך זאג זיי עפעס צו טון, איך זאל געדענקען אז: 'קינדער זענען קינדער'; איך זאל זיי ליב האבן און איך זאל נישט ווערן פארלוירן און גערעגט אויב זיי פאלגן נישט.


איך געב זיך אינגאנצן איבער צו דיר הייליגער באשעפער, איך געב דיר איבער אלע מיינע מחשבות, אלע מיינע דיבורים און אלע מיינע מעשים פונעם היינטיגן טאג און פון אלע מיינע טעג. הייליגער באשעפער, העלף מיר אז איך זאל זיין גוט-מוטיג, ווייל ווען איך בין פרייליך איז מיין מאן פרייליך, און אז איך און מיין מאן זענען פרייליך וועלן די קינדער זיין רואיג און צופרידן.


הייליגער באשעפער, העלף מיר און העלף מיין מאן אז מיר זאלן קענען אויפציען א שיינע ערליכע שטוב, און מגדל זיין אונזערע קינדער צו תורה און צו עבודת השם יתברך.


רבונו של עולם, איך דארף גארנישט און איך וויל גארנישט - נאר ערליכע קינדער, איך וויל זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן דער וועלט, קינדער וואס וועלן נאר טון דיין ווילן.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען חתונה מאכן מיינע קינדער יונגערהייט און גרינגערהייט; מיינע קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס און זיי זאלן האבן נאר ערליכע חברים".

#431 - אכטונג געבן אויף די צעקלאפטע מיידלעך
לערערין, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


די מנהלת האט מיר היינט געזאגט אז איר זענט זייער א גוטע טיטשער, איר לייגט אריין אייער גאנצע הארץ אין די קינדער. זי האט מיר דערציילט בפרטי פרטיות ווי איר געבט אכטונג אויף די צעקלאפטע מיידלעך, ווי למשל ..., ..., וואס זיי זוכן נישט גוטע אויפמערקזאמקייט, זיי מאכן זיך נאריש.


איר געבט אזוי אכטונג אויף זיי; א צווייטער וואלט זיי שוין גלייך געשיקט צום אפיס און זיי נאכמער צעקלאפט, איר מיט אייער בינה יתירה פארשטייט אז זיי זענען בכלל נישט חוצפה'דיג, זיי זענען נאר צעקלאפט, אזוי בויט איר זיי אויף.


איך מוז אייך זאגן אז איך האב זייער הנאה צו הערן אז מיר האבן אזעלכע איבערגעגעבענע טיטשערס ווי אייך. דער אייבערשטער וועט אייך זיכער באצאלן, איר וועט זען נחת ביי אייערע קינדער.

#430 - נישטא אזא זאך אוועקצושיקן א קינד פון חדר
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין זייער מיד, עס איז שוין שפעט ביינאכט, אבער איך קען זיך נישט לייגן שלאפן איידער איך שרייב דיר.


דער מלמד ... שרייבט מיר ער האט אהיים געשיקט א קינד פון חדר פאר'ן רעדן ניבול פה.


איך ווייס נישט פון וועמען ער רעדט און וואס דער קינד האט גערעדט, אבער א מלמד דארף וויסן אז מען שיקט נישט אהיים א קינד; נישטא אזא זאך אהיים שיקן א קינד, אויב איז דא א פראבלעם דארף ער דאס דורך רעדן מיט'ן מנהל, און דער מנהל איז מחליט מיט די עלטערן וואס צו טון.


ווי עס זעט מיר אויס ווייסט ער נאכנישט אזוי פינקטליך וכו'; רעד צו אים שיין, זאג אים נישטא אזא זאך אהיים שיקן א קינד. מען דארף אויפבויען די קינדער זאלן רעדן איידל, מען דארף טאקע זיין שטרענג, אבער מען דארף וויסן ווי אזוי צו נוצן די שטרענגקייט.


איך וועל רעדן מיט דיר מארגן מער באריכות.

#429 - נישט טון קיין זייטיגע זאכן אין די צייט פון זיין א מלמד
חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש וויליאמסבורג


איך וויל דיר מחזק זיין דו זאלסט זיך זייער שטארקן מיט דיין הייליגע ארבעט פון זיין א מלמד פאר תינוקות של בית רבן. נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי לערנען מיט אידישע קינדער, דער אייבערשטער כביכול טראגט דעם נאמען "מלמד"; מיר זאגן יעדן טאג ביי ברכת התורה, ברוך אתה ה' המלמד תורה לעמו ישראל.


איך פריי זיך צו הערן אז דו טוסט נישט קיין שום זייטיגע זאכן אין די צייט פון זיין א מלמד. א חשוב'ע משפחה ביי אונז, משפחת ... שיחיו זענען געווען ביי מיר נעכטן און געזאגט, זייט דער מלמד פון אונזער זון, הילד ... - האט באקומען דעם בריוו פונעם ראש ישיבה ער זאל נישט טון קיין שום זאך בשעת'ן זיין מלמד (זיי ליינען די וועכנטליכע בריוון, זיי האבן אליינס אויפגעכאפט וכו'), זעען זיי א גרויסע ענדערונג אין זייער קינד, דער קינד קומט אהיים אנגעפילט מיט חיות, מיט אמונה, תפילה וכו'.


אשריך ואשרי חלקיך.


 

#428 - אכטונג געבן ווי אזוי צו נעמען די קינדער אין מקוה מיט צניעות
צניעות, מקוה, חינוך הילדים, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע נעמען קינדער אין מקוה וכו'; איך נעם מיינע קינדער מיט מיר ערב שבת אין מקוה. מוהרא"ש דערציילט, ער פלעגט גיין מיט זיין טאטע ערב שבת אין מקוה ווען ער איז נאך געווען גאר יונג. מיין טאטע שליט"א האט מיך אויך גענומען אין מקוה פון גאר יונג.


עס איז זיכער כדאי דו זאלסט נעמען דיינע קינדער אין מקוה ערב שבת, אזוי וועסטו זיי קענען מחנך זיין ווי אזוי זיך צו פירן בקדושה ובצניעות. זאלסט זיי אויסלערנען נישט צו רעדן אין מקוה, זאלסט זיי לערנען זיך צו פירן איידל; זיך אויסדרייען מיט'ן פנים צום וואנט, זיך צודעקן מיט'ן האנטוך ביזן מקוה, נישט קוקן אויף אנדערע וכו' וכו'; נאר מיט א גוטע חינוך וועלן זיי זיך פירן איידל און הייליג.


איך גיי מיט מיינע קינדער ערב שבת גאר פרי; גלייך נאך חצות ווען די מקוה איז נאך ליידיג - דעמאלט איז גרינג אין אלע וועגן. און ווען עס קומט אויס אז איך קען נישט גיין פרי - נעם איך זיי נישט יענע וואך אין מקוה; איך געב זייער אכטונג זיי זאלן אויסוואקסן איידל און הייליג.


ווען איך פאר שבת אין שטעטל אין קרית ברסלב, דארט האב איך א פראבלעם, דארט נעם איך נישט מיינע קינדער אין מקוה, ווייל לעת עתה איז דארט דא א קליינע מקוה, און דארט זענען אנשי שלומינו וואס קוקן מיך נאך און מאכן מיך נאך, זיי גייען אלע פרי אין מקוה. דעמאלט נעם איך מיינע קינדער אין מקוה אין שטאט איידער איך פאר ארויס; איך טו אלעס זיי זאלן זיין אפגעהיטן.


אז מען רעדט שוין פון מקוה דארף מען וויסן אז קינדער טארן נישט גיין אליין אין מקוה, אפילו בחורים טארן נישט זיין אליין אין מקוה, עס דארף זיין א מקוה איד וואס קוקט זיך אום עס זאל נישט פאסירן קיין שלעכטס, ווייל ליידער היינט זענען דא קראנקע מענטשן וואס לאקערן אויף קינדער און יונגע בחורים, דארף מען זייער אכטונג געבן עס זאל זיין שמירה אין יעדע מקוה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.