בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#745 - עלטערן דארפן זיין איינשטימיג מיט די מוסד
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', טברי'


מיר זענען זייער צופרידן פון אייערע קינדער אין די מוסד, מיר האפן אז איר זענט אויך צופרידן פון אונז.


עס איז זייער וויכטיג מיר זאלן זיין אויף איין בלאט, עס איז לטובה פאר אייערע קינדער, ווייל ווען די עלטערן זענען איינשטימיג מיט די מוסד, אפילו מען זאגט נישט - שפירט מען עס אין די לופט, די קינדער ווייסן דאס און שפירן דאס, און אזוי אויך פארקערט; ווען די עלטערן זענען נישט איינשטימיג מיט די מוסד - ווערן די קינדער נישט זיכער מיט זיך. מיר זעען דאס אין חדר און אין בית פיגא אויף די קינדער, אז זיי זענען נישט רואיג, זיי זענען צומישט וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#744 - זיכער מאכן אז מען טרעט נישט אויף די קינדער
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מוסדות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


ווען דו ביסט מיט די קינדער ביים עסן זאלסטו זיך אומקוקן אויב די קינדער עסן, און זיכער מאכן אז מען טרעט נישט אויף די קינדער. ווייל עס איז דא קינדער וואס זיי גלייכן נישט א געוויסע עסן, מאכן זיי חוזק פון די וואס עסן יא, עס ווערט א גאנצע רייץ ווער עס קען מער לאכן פון די עסן, דארף דער מנהל מיט די מלמדים זיין ביים עסן און זיכער מאכן אז קיינער זאל נישט ווערן געטשעפעט.


הויב אן דיין טאג מיט התבודדות, גיי נישט צו די ארבעט נאר נאכן זיך מתבודד זיין און זיך איבערגעבן אינגאנצן צום אייבערשטן. זיין א מנהל אדער א ראש ישיבה איז א גרויסע אחריות, ווייל דער רבי זאגט קלאר (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן יח) אז זיין א מנהל און זיין א ראש ישיבה - איז א גרויסע סכנה, עיין שם. נאר אז מען געבט זיך איבער צום אייבערשטן, מען בעט זיך ביים אייבערשטן מען זאל נעמען די מלכות אויפצובויען נשמות ישראל, נאר דורך וויינען צום אייבערשטן עס זאל נישט ארויסקומען קיין שום שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#743 - חינוך איז, זיך אליין פאררעכטן, מיט אסאך תפלה
חינוך הילדים, דרך ארץ, בית המדרש, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


 בעט פאר גוטע קינדער, בעט יעצט ווען אלעס איז נאך גוט, ווען זיי זענען נאך יונג, ווען זיי האבן נאכנישט די ביטערע נסיונות, ווייל נאר מיט תפילות קען מען זוכה זיין צו גוטע קינדער.


מוהרא"ש דערציילט, ווען די הייליגע צוויי ברידער, דער הייליגער רבי ר' אלימלך פון ליזענסק און דער הייליגער רבי ר' זושא זענען געגאנגען גלות ליידן - האבן זיי געטראפן אין איינע פון די דערפער א קינד, זיי האבן געזען אויף דעם קינד אז ער האט א הייליגע נשמה, זיי האבן געזען א שטארקע ליכטיגקייט רוט אויף אים, זיי האבן געפרעגט דעם קינד וואו ער וואוינט, זיי האבן געוואלט זען דעם טאטן, אים נאכקוקן ווי אזוי ער האט זוכה געווען אראפ צו ברענגען אזא הייליגע נשמה, זיי האבן געזען דעם איד, א פשוט'ער איד וואס דאווענט דריי מאל א טאג די דריי תפילות מיט מנין, אוןן לערנט שיעורים כסדרן, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט ווי קומט צו אזא פשוט'ער איד אזא הייליג קינד.


זיי האבן געפרעגט און געפרעגט, ביז די ווייב האט געזען ווי זיי עקשנ'ען זיך, האט זי געזאגט אז יעדן שבת אינדערפרי ביי די זמירות, ביי ברוך ה' יום יום ווען איר מאן קומט אן צו די ווערטער: "וזכנו לראות בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות" - וויינט ער, עס רינט אים טרערען פון די אויגן, ער זאגט איבער די ווערטער אן א שיעור מאל, ביז ער פאלט פון די כוחות, אזוי חזר'ט זיך איבער יעדן שבת; האבן די צוויי הייליגע ברידער געזאגט, יעצט פארשטייען זיי ווי קומט אזא הייליג קינד צו אזעלכע פשוט'ע עלטערן, דורך תפילה; דער קינד איז אויסגעוואקסן דער צדיק רבי דוד לעלובער זכותו יגן עלינו.


חינוך הויבט זיך אן ביי זיך אליין, אז מען שמועסט ביים דאווענען, מען רעדט ניבול פה און מען קריגט זיך מיט די ווייב - וועלן די קינדער אויסוואקסן אזוי; זיי וועלן אויך רעדן ביים דאווענען, זיי וועלן אויך רעדן ניבול פה און זיך קריגן מיט יעדן איינעם. חינוך איז - זיך אליין פאררעכטן, אכטונג געבן ווי אזוי מען רעדט, נישט שרייען אין שטוב און קיינמאל נישט שרייען אויף די ווייב, קומען אין שול מיט דרך ארץ, נישט רעדן ביים דאווענען, און מיט אסאך תפילה – דורכדעם איז מען זוכה צו גוטע ערליכע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש און א גוט געבענטשט יאר.

#742 - שלא עשני אשה, ש'כח אייבערשטער איך לערן תורה
חינוך הילדים, מוסדות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


דו פרעגסט וואס זאל מען זינגען מיט די קליינע קינדער נאך די ברכה פון 'שלא עשני אשה'? ווייל ביי 'שלא עשני גוי' זינגט מען נאך די ברכה: "שכוח אייבערשטער איך בין נישט קיין גוי", איז וואס זאל מען זינגען ביים טייטשן 'שלא עשני אשה'? זינג: "שכוח אייבערשטער איך לערן תורה", ווייל דאס איז די פשט פון די ברכה, אז מיר דארפן לערנען תורה.


געדענק וואס די פליכט פון א מנהל איז, האבן שייכות מיט יעדן מלמד, געבן גוטע ווערטער און זיך אינטערעסירן וואס מען לערנט און אויף די יראת שמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#741 - אכטונג געבן וואו מ'נעמט די קינדער
חינוך הילדים, יראת שמים, קאנטרי

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


יישר כח פארן נישט נעמען די קינדער פון דיין כיתה צו די הכנסת ספר תורה וכו' וואו עס איז א מיש-מאש.


ליידער איז ביי אסאך קאנטריס הפקר, נישטא קיין רב, קיין דיין - וואס זאל שטיין אויף צניעות, מען זיצט מענער מיט פרויען בתערובות, און מען קומט צו עבירות רחמנא לצלן, מען מאכט עס אויסזען כלומר'יש אז עס איז א סעודת מצוה, א סיום הכנסת ספר תורה; דאנק איך דיר אז דו האסט נישט גענומען אונזערע קינדער, דו געבטס אכטונג אויף אונזערע קינדער'ס יראת שמים.


שכרך הרבה מאוד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#740 - עטליכע פונקטן פאר די הצלחה פון די קינדער צום נייעם לערן יאר
צניעות, חינוך הילדים, רעדן, הדרכות, היטן די צייט, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


קומענדיגע וואך מאנטאג הויבן מיר אן נאך א יאר בית פיגא שולע, עס איז אויסגעשטעלט ביי רוב מוסדות אז די מיידל שולע הויבט זיך אן חודש אלול, און חדר פאר די אינגלעך הויבט מען אן - די נייע יאר - אסרו חג סוכות.


די שענסטע זאך ביי אונז אין די קהילה איז די מוסדות; א תלמוד תורה מיט א מיידל סקול וואס מען לערנט מיט די קינדער אמונה, קדושה וצניעות, מען געבט אכטונג אויף יעדן קינד אים אויפצובויען און אים חס וחלילה נישט צעקלאפן.


איך וויל דיר שרייבן אפאר זאכן אז מיר זאלן מצליח זיין די יאר מיט דיינע קינדער. מיר דארפן דיין הילף, הצלחה קען נאר זיין אז דו און דיין שטוב וועלן ארבעטן אינאיינעם מיט די מוסד. הדבר הראשון זאלסט זען צו לייגן דיינע קינדער שלאפן צייטליך, זיי זאלן קענען קומען צייטליך; שלעפ נישט ארום דיינע קינדער ביינאכט צו שמחות און צו פארטיס, זע די שטוב זאל זיין מסודר.


צווייטנס, האלט זיך נישט צוריק פון אויפהייבן א טעלעפאן און רופן דער מנהל און מנהלת, דורכשמועסן זאכן וואס מען קען בעסער מאכן, און זיכער אויב עס איז זאכן וואס מען דארף פאררעכטן; יעדע פינטל, יעדע נארישקייט - זאלסטו רופן און זאגן, אפילו עס האט נישט מיט דיינע קינדער, אזוי ווי די ווארט גייט: "אז דו זעסט עפעס - זאג עפעס".


עס טוט וויי פאר מיר, פארן מנהל און פאר די מנהלת - ווען מען הערט צוריק זאכן בשם די עלטערן און בשם יענע עלטערן - אז דאס שטערט, און דאס איז נישט גוט, און אז דאס איז אן עוולה וכו' וכו'; פארוואס זאל מען נישט אדורכשמועסן אדער מיטן מנהל אדער מיט די מנהלת אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל נרו יאיר, און אז עס איז א זאך פון סקול און מען האט עפעס אויף די מנהלת - קען מען אויך רופן דעם מנהל, און אז עס איז א זאך פון חדר וואס מען האט עפעס אויפן מנהל - קען מען רעדן מיט די מנהלת, אדער מיט דער אדמיניסטראטאר רפאל.


טו אן דיינע טעכטער איידל, נישט נאר ווען זיי קומען אין סקול, נאר אפילו אין שטוב, און אפילו אין די טעג וואס מען גייט נישט אין בית פיגא - טו זיי אן איידל, זאג נישט 'זיי זענען יונג, עס מאכט נישט אויס'; וואס וועסטו קענען טון ווען זיי וועלן עלטער ווערן און זיך אנטון פראסט, קיינער וועט נישט האבן קיין השפעה אויף זיי, וואס האסטו מורא אז דיין טאכטער וועט גיין אנגעטון מיט א קלייד וואס גייט נאך די קניען און נישט אויסגעשניטן, איך בעט דיר מיין ליבער טייערער ..., לאמיר ארבעטן אינאיינעם, וועסטו זען שיינע פירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#739 - עס קומט חודש אלול, וואו האלט איך אויף דער וועלט?
חברים, חינוך הילדים, טעלעפאן, לימוד התורה, תכלית, חודש אלול

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ראה, כ"ב מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חודש אלול איז שוין ביים טיר, מען דארף זיך מאכן א חשבון, וואס איז מיין עיקר אין לעבן? וואס איז דאס מערסטע חשוב ביי מיר? מיין געלט? מיינע חבירים? די תורה? וואס איז חשוב'ער און וואס ווייניגער?


אנשטאט פארברענגען און פארברענען צייט מיט חברים, גיי אהיים צו דיינע קינדער, און נעם נישט מיט דיין אפיס (די סמ'-טעלעפאון) אין שטוב, אזוי וועסטו האבן סבלנות צו זיי, דו וועסט קענען שמועסן מיט זיי, און חס ושלום נישט שלאגן; ווייל שלאגן קינדער איז נישט קיין חינוך, שלאגן קינדער איז אויסבלאזן די נערוון.


שלאג נישט דיינע קינדער, און זיכער נישט ווען דו ביסט איבערגעשטרענגט, ווייל אויב מען שלאגט די קינדער ווען מען איז איבערגעשטרענגט - קען דאס זיין א גרויסע סכנה, מען קען זיי מאכן בעלי מומין פאר זייער גאנץ לעבן. עס איז דא אסאך מעשיות צו דערציילן פון עלטערן און מלמדים וואס האבן געמאכט זייערע קינדער בעלי מומין פאר א גאנץ לעבן, לא עלינו.


חודש אלול דארף מען זיך מאכן א חשבון הנפש 'ווי האלט איך אויף דער וועלט? וואס טו איך אויף דער וועלט? וואס וועל איך ענטפערן אויף יענע וועלט?' וואס וועל איך ענטפערן ווען מען וועט מיך פרעגן די שווערע פראגע (תנא דבי אליהו רבה, א): "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִקְרָא שֶׁקָרִיתָ" הויב אן זאגן מקרא וואס דו האסט געלערנט, "עֲמוֹד וַעֲרוֹךְ מִשְׁנָה שֶׁשָׁנִיתָ" הויב אן זאגן משניות וואס דו האסט געלערנט; נעם א משניות און יעדן טאג לערן אביסל תורה אפילו אן פארשטיין, נעם א גמרא און זאג די ווערטער פון די תורה; דאס וועט דיך רייניגן, אזוי וועסטו נישט פארשעמט ווערן בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#738 - דער ס"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו
חינוך הילדים, דרך ארץ, שלום, שכנים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל נישט ווערן וויי געטון פון די שכנים, ווען מען מוסר'ט איר אז זי קען נישט מחנך זיין וכו'; עס איז קיינעמ'ס געשעפטן ווי אזוי ענק זענען מחנך ענקערע קינדער, ענק זאלן מחנך זיין אויף ענקער וועג און די שכנים זאלן מחנך זיין אויף זייער וועג, און אז די שכנים ווילן נישט זייערע אינגלעך זאלן שפילן מיט מיידלעך – האט דאס מיט זיי, דארפן זיי אויסלערנען זייערע קינדער ווי אזוי זיך צו פירן.


איך בעט דיך זייער, זיי דן לכף זכות יעדן איינעם, דער סמ"ך מ"ם זוכט צו מאכן פירוד לבבות צווישן אנשי שלומינו, ער קען נישט ליידן אז מען האט זיך ליב, ער קומט צו יעדן איינעם מיט אן אנדערע וועג ווי אזוי צו מאכן מחלוקת מיט פיינטשאפט.


איך בין מחזק מיינע קינדער זאלן רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע, און אויב איך הער זיי רעדן מיט חוצפה צו עלטערע – בין איך זייער שטרענג און איך קנס'ע זיי אויף דעם. איך געדענק מיין טאטע שליט"א איז געווען צו מיר זייער שטרענג אויב ער האט מיך געהערט רעדן מיט זלזול צו איינעם עלטער פון מיר.

#737 - נאך אביסל האסטו בחורים, און זיי וועלן נאכמאכן וואס זיי זעען
חינוך הילדים, שלום בית, טעלעפאן, חסד

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


ביסט א חידוש אין דיין חסד וואס דו טוסט מיט אנדערע, דו טוסט און טוסט פאר אידישע קינדער אזויפיל חסדים, ממש צו באוואונדערן.


וויל איך דיך מחזק זיין, זאלסט ווייטער טון חסד און אויך זאלסטו העלפן דיין ווייב מיט דיינע קינדער, ווייל אמאל קען פאסירן ביי די וואס טוען אסאך חסד אז דאס גייט אויפן חשבון פון די משפחה, מען קומט נישט אהיים, מען פארגעסט צו שמועסן מיט די ווייב – פון זיין אזוי אריינגעטון צו טון גוטס.


האסט א טייערע פרוי מיט ליכטיגע קינדער, זאלסט מיט זיי אויך טון חסד.


אויך זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן נישט צו האלטן אין שטוב א סמ' טעלעפאן, נאך אביסל האסטו בחורים, און זיי וועלן נאכמאכן וואס זיי זעען אין שטוב, דארף מען באצייטנס זען וואס מען קען ראטעווען.


איך האב דיך ליב, דעריבער שרייב איך דיר.

#736 - די קינדער זאגן, ווילן, וויינען און שרייען; מיינט נישט מ'דארף אזוי טון
חינוך הילדים, מדות טובות, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווער פירט דיין שטוב - דו אדער דיינע קינדער? מען פרעגט נישט קינדער אויב זיי ווילן דאווענען, אויב זיי ווילן גיין אנגעטון איידל; קינדער טוען וואס די עלטערן זאגן, עלטערן דארפן זיין שטארק ווי אזוי מען פירט די שטוב, און נישט וואס די קינדער זאגן, ווילן, וויינען און שרייען - מיינט אז מען דארף אזוי טון.


זיי נישט פארנומען מיט זאגן מוסר פאר דעם און יענעם, ווען דו אליין דארפסט נאך אליין פאררעכטן וכו' וכו', מוהרא"ש זאגט, ביי אנשי שלומינו האט מען זיך געזארגט אויף די אייגענע רוחניות און אויף יענעמ'ס גשמיות, נישט אויף די אייגענע גשמיות און אויף יענעמ'ס רוחניות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית לא.), ווען מען האט געזוכט שידוכים, אלע האבן געוואלט מען זאל זיי נעמען פאר שידוכים, "מכוערות שבהם מה היו אומרות" די מיאוס'ע האבן געזאגט: "קחו מקחכם לשום שמים", קוקט נישט אויף יחוס, קוקט נישט אויף געלט, נעמט אונז פאר כלות לשם שמים, "ובלבד שתעטרונו בזהובים", און ענק זאלן אונז געבן גאלדענע צירונג; שטייט פון צדיקים, וואס רופט מען זיי אן מיט אזא מיאוס'ע טיטל 'מכוערות' די מיאוס'ע? ווייל דער וואס איז פארנומען זאגן יענעם מוסר ווען זיין קאפ ליגט אים אין געלט, יענעם זאגט מען 'האב אינזין לשם שמים' און תוך כדי דיבור בעטן זיי גאלדענע צירונג - די זענען מיאוס'ע, ודו"ק.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען אויסארבעטן דיינע מידות, נישט זען שלעכטס ביי אנדערע, נאר זען גוטס ביי אלעמען. מיט תפילה קען מען ווערן א גרויסער צדיק, דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קנד) ער האט זוכה געווען צו קומען צו זיינע מדריגות נאר ווייל ער האט אסאך גערעדט צום אייבערשטן, און אז מיר וועלן דאס טון וועלן מיר אויך ווערן צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#735 - א אינגערמאן וואס וויל שלום בית, דארף זיין א וותרן אין שטוב
חינוך הילדים, שלום בית, חמשה עשר באב

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וויפיל איך שרייב דיר וועגן רעדן שיין אין שטוב צו די ווייב, זע איך אז עס איז נישט גענוג, איך דארף דיר נאך שרייבן; ממש וואס רבי נתן האט געזאגט, ער וואלט ווען געדארפט מחבר זיין נאך א גאנצע סעט ליקוטי הלכות אויף שלום בית (עס איז דא א יש אומרים, נאך אכט מאל ווי די ליקוטי הלכות).


איך בעט דיר זייער, געב נאך אין שטוב; וועסטו האבן א זיסע לעבן. הער א שיינע מעשה, אין שנת תשע"א, חמשה עשר באב, איז מוהרא"ש געקומען צו אונז אין קעמפ, (די קעמפ איז געווען יענע יאר אין עלענוויל). מיר האבן אנגעגרייט א סעודה, מוהרא"ש האט גערעדט, און בתוך הדברים האט מוהרא"ש געזאגט פאר די בחורים: "איך זאג צו אלע וואס וועלן לערנען און ענדיגן יעדן טאג גאנץ מסכת תענית; פערציג מאל, פון ט"ו באב ביז ראש השנה, זאג איך צו, זיי וועלן טרעפן זייער שידוך". איינער פון די אברכים איז דעמאלט צוגעגאנגען צו מוהרא"ש און געפרעגט, היות ער פלאגט זיך מיט שלום בית, וויל ער וויסן אויב ער וועט זאגן פערציג טעג מסכת תענית, צי עס וועט אים בעסער מאכן זיין שלום בית, האט אים מוהרא"ש געזאגט מיט א שמייכל: "א אינגערמאן וואס וויל שלום בית דארף זיין א וותרן אין שטוב".


געב גוטע ווערטער פאר דיינע קינדער און באזונדער פאר זייערע מלמדים. אויך זאלסטו זיך נאכפרעגן אויף זיי, און געבן די גוטע געפיל אז דו ביסט זיי מכיר טובה, און זאלסט זיי טאקע מכיר טובה זיין. מען האט נישט קיין אנונג וואס א מלמד און טיטשער גייען אריבער א שעה אין טאג, נאר אז דו וועסט איין טאג זיין א מלמד - וועסטו אנהויבן כאפן די חשיבות פון א מלמד און ווי מען דארף זיי מכיר טובה זיין.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן אבער איך בין זייער פארנומען, ברוך ה' מיט גוטע זאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#734 - די קינדער זאלן נישט ארויסנעמען די גאנצע כח פון טאטע מאמע
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, שבת ליכט, הלכה, חלה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מחנך זיין קינדער איז בכלל נישט קיין גרינגע זאך, עס איז די שווערסטע ארבעט וואס איז דא, מען דארף זאגן נאכאמאל און נאכאמאל, מען דארף זיין שטרענג און אויך הארציג.


ביי די שבת ליכט, און אויך ווען איר שיידט אפ חלה, און אזוי אויך ווען מען היט די הלכות וכו' - זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף אייער שפראך אז די קינדער זאלן זיין ערליך און זיי זאלן זיין געזונט און שטארק, און ווען מען ציט זיי אויף זאלן זיי נישט ארויסנעמען די גאנצע כוחות פון טאטע מאמע.


מען קען שטענדיג בעטן דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער הערט אויס אונזערע תפילות, דאך איז דא מינוטן וואס איז אן 'עת רצון', וואס דעמאלט ווערן אנגענומען די תפילות שנעלער; ביי פרויען איז דאס ווען זיי טוען די מצוות פון נדה, חלה און הדלקת הנר, דעמאלט וועט נישט זיין (שבת לב.): "מתות יולדות" (לפי הגירסא מתות 'ילדות'), זיי וועלן האבן כח צו די קינדער; אז מען וועט זיין נזהר צו בעטן דעם אייבערשטן ביי די דריי מצוות עס זאל זיין גרינג דאס אויפברענגען די קינדער, און מען זאל זוכה זיין צו הייליגע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#733 - דארף מען אנטון די מיידלעך ווייסע טייץ לכבוד שבת?
חינוך הילדים, מנהגים, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


דיין שטוב זאל נישט זיין געבויעט אויף שכנים און געשוויסטער, דיין שטוב זאלסטו בויען אויף דעת תורה, פרעג יעדע זאך דיין מורה דרך.


בנוגע אנטון די מיידלעך ווייסע טייץ לכבוד שבת; ביי א טייל משפחות גייען די קליינע מיידלעך אנגעטון שבת מיט ווייסע טייץ, ביי אנדערע איז דאס נישט איינגעפירט, אבער לאכן פון א משפחה וואס טוט אן ווייסע טייץ וכו' - דאס איז ליצנות, וואס ענדיגט זיך גאר ביטער. דער רבי זאגט (ספר המדות אות ליצנות, סימן ד): עַל יְדֵי לֵיצָנוּת בָּאִים יִסּוּרִים", דורך אפשפעטן פון ערליכע זאכן, אפשפעטן פון אידישע מנהגים - באקומט מען יסורים רחמנא לצלן.


אז דיינע שוועסטער לאכן דיך אויס אז דיין ווייב טוט אן ווייסע טייץ פאר דיינע טעכטער שבת - איז דאס פונקט ווי די משכילים וואס לאכן פון די וואס גייען אין די וועג פון די תורה, דיינע געשוויסטער זאלן גיין מיט זייער וועג און דו זאלסט נישט משנה זיין פון דיין וועג, און זיך גוט אויסלאכן פון די וואס לאכן פון אידישע זאכן.דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#732 - אנטון די קינדער איידל היימיש און חסידי'ש פון קליינווייז אן
חינוך הילדים, קליידער, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


טוט אן אייער קינד ווי אלע קינדער, טוט אים נישט אן אינטערעסאנט, ער זאל נישט זיין די קלאו"ן פון כיתה; ברענגט נישט אריין אין אונזער קהלה נייע צעדרייטע זאכן.


וויסן זאלט איר, מען קען נישט ביי די דרייצן יאר פארלאנגען פונעם בר מצוה בחור ער זאל זיך אנטון חסידי'ש וכו' - ווען די מאמע האט אים אנגעטון אלע יארן ווי א קלאו"ן; עס הויבט זיך אן ביי די דריי יאר, אז מען טוט אן די קינדער איידל, היימיש און חסידי'ש - וועלן זיי וויייטער גיין אנגעטון אזוי.


זאגט יעדן טאג די אני מאמינ'ס, זאגט עס מיט טייטש; "אני מאמין" איך גלייב, "באמונה שלימה" מיט מיין גאנצע הארץ וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#731 - נישט אויסקוקן ווי די וואס כאפן זיך איין טאג נאקעט אליין
חינוך הילדים, תכלית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך לייג שלאפן מיינע קינדער יעדן טאג; איך בין זייער פארנומען, אבער דאס איז מיר וויכטיגער פון אלעס, איך זינג מיט זיי קריאת שמע און איך זיץ ביי זיי אין שטוב ביז זיי שלאפן איין.


איך וויל אז דו זאלסט דאס אויך טון, עס זאל דיר זיין חשוב, עס זאל דיר זיין די טייערסטע זאך, זאלסט דאס טון מיט הארץ און מיט געפיל. מאך זיך א חשבון וועסטו זען אז עס בלייבט נישט איבער פונעם מענטש גארנישט, עס איז אזא רחמנות אויף די וועלט, מענטשן לויפן נאך פיר און צוואנציג שעה - ווי דער רבי רופט עס - די בהמות, (מענטשן רופן עס אן געלט); מען לויפט און מען לויפט, מען זעט נישט די ווייב, מען זעט נישט די קינדער, מען זעט נאר געלט, און אינמיטן ווערט מען אלט און שוואך און מען זעט זיך איינער אליין.


נאך מעריב זאלסטו מיט קיינעם נישט רעדן נאר מיט דיין ווייב, אזוי וועסטו קענען גיין שלאפן פרי, אויפשטיין אין צייט און ברענגען פרנסה אין די ריכטיגע שעות, פארמאכן דעם טעלעפאן פינף אזייגער נאכמיטאג, זיין פארנומען מיט די שטוב און מיט דיינע שיעורים.


איך האב דיך ליב, איך וויל נאר דו זאלסט נישט אויסקוקן ווי די וואס כאפן זיך אויף דער עלטער נאקעט אליין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#730 - זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן וויסן וואס תשעה באב איז
חינוך הילדים, ליצנות, תשעה באב

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די יאר וועל איך נישט זאגן איכה מיטן גאנצן עולם, די יאר וועלן אלע זאגן יעדער אין זיין שול. מען וועט זאגן אין בית המדרש אין האשקי, אויך אין ירושלים שול, אויך אין פעלת הצדיק און אין מקור השמחה.


גיי אין שול נעבן דיין שטוב, ברענג דיינע קינדער (נישט די קליינע; די קליינע קינדער וואס קענען נישט מיטזאגן - זאלסטו לייגן שלאפן). זיץ מיט זיי אויף דער ערד, זיי מחנך דיינע קינדער זיי זאלן וויסן וואס ט' באב איז, זיץ נישט מיט קיין לצים, מען טאר נישט ארום לאכן אין שול, זיץ מיט דיינע קינדער, זאלן זיי זען ווי א איד פירט זיך ט' באב.


אינדערפרי זאגן מיר אויך מגילת איכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#729 - זייער איבערגענומען פון דיין סבלנות און ישוב הדעת
חינוך הילדים, דרך ארץ, סבלנות, ישיבה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ... נרו יאיר, מגיד שיעור בישיבתינו הקדושה, קרית ברסלב ליבערטי


יעצט זומער האלט איך מיט פון דער נאנט ווי דו לערנסט מיט די בחורים, איך בין זייער איבערגענומען פון די סבלנות דיינע און ישוב הדעת; ווי פון איין זייט האסטו די דרך ארץ, די דיסציפלין און אין די זעלבע צייט האסטו די ימין מקרבת, מיט אזא הארץ און אזא ווארעמקייט.


איך בעט דיר זייער זאלסט אריינלייגן אין מיין בחור יראת שמים און דרך ארץ. איך ווייס אז מיט א טייל בחורים באגייסטו זיך מיט צומאכן די אויגן, זיך מאכן ווי דו זעסט נישט וכו', אבער איך וויל דיר בעטן, ביי מיין זון זאלסטו נישט פארמאכן די אויגן, נאר וואס מער פארלאנגען דרך ארץ ויראת שמים.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן חן און סייעתא דשמיא מיטן יעדן תלמיד, זיי זיך מתבודד, בעט פאר יעדן תלמיד זאל מצליח זיין, און למען לא ניגע לריק ולא נלד לבהלה, אין פרץ ואין יוצאת ואין צווחה ברחובותינו, ווי חכמינו זכרונם לברכה דרש'ענען (ברכות יז:): "שלא יהא לנו בן או תלמיד" וכו'.

#728 - כעס איז נישט שטרענג און שטרענג איז נישט כעס
שמחה, חינוך הילדים, לימוד התורה, כעס

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בלק, י' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


כעס איז נישט שטרענג און שטרענג איז נישט כעס; זיין שטרענג צו די קינדער ווען מען דארף זיי מחנך זיין – דאס איז הייליג און טייער, זיך אויפרעגן, ווערן בכעס – דאס איז נישט גוט. דער רבי זאגט (ספר המדות אות בנים, סימן קז): "הַבָּנִים שׁוֹטִים, כְּשֶׁאֲבִיהֶם כַּעֲסָן", די קינדער וואקסן אויף טפשים ווען דער טאטע איז א כעסן, און דער זעלבער רבי זאגט (שם, סימן סד): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף לערנען קינדער דרך ארץ וכו'.


בנוגע וכו'; דאס וועסטו האבן נאר אז דו וועסט לערנען תורה, נאר דאס מאכט פרייליך; אז מען לערנט תורה און מען היט זיך אפ – איז געשמאק אין שטוב, און מען שפירט אין שטוב מיט די ווייב, מיט די קינדער – נועם, זיו, חיות, עריבות ונעימות דביקות אלקותו יתברך, מען שפירט א זיסע איינגענעמע געשמאקע לויטערקייט און ליכטיגקייט פונעם אייבערשטן.


די וועלט איז נישט און מען קען עס נישט באקומען, תורה ותפילה איז יא – און מען קען עס יא באקומען.

#727 - נישט ווערן אויסער זיך ווען די קינדער פארלאנגען און סטראשען
כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, רפואה

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע די פראגע אויב דו זאלסט געבן מעדעצין פאר דיין קינד, דו זאגסט אז דו און דיין ווייב האלטן נישט אויס זיין אויפפירונג, עס איז עק וועלט, ענק טראכטן אז דאס איז א געזונט פראבלעם און מען דארף אים געבן מעדעצין.


איך האב געפרעגט דעם מלמד אין חדר, דער מלמד זאגט דיין קינד איז פון די בעסטע קינדער ביי אים אין כיתה, אויב אזוי איז דאס אפשר די עלטערן וואס דארפן זיך לערנען ווי אזוי מען פארלאנגט דרך ארץ און מען בויעט אויף א רעספעקט צו פאלגן; וואלט דער קינד סיי אין שטוב סיי אין חדר געווען נישט מיושב - קען זיין אז דאס איז א געזונט פראבלעם, אבער אז אין חדר און אין סקול צייכענען זיי זיך אויס, און אין שטוב ליידן די עלטערן - דארפן די עלטערן האבן די שטארקקייט נישט צו ווערן אויסער זיך ווען די קינדער פארלאנגען, סטראשען וכו'.


קינדער דארפן וויסן אז "א טאטע זאגט - פאלגט מען", און "אז א מאמע זאגט - פאלגט מען", און נישט ווי ביי די גוים וואס איז פינקט פארקערט; ביי זיי איז "אז א טאטע פאלגט - הייסט מען", און "אז א מאמע פאלגט - הייסט מען", קינדער דארף מען אויסלערנען דרך ארץ פאר עלטערן.


בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג פאר גוטע קינדער, מען האט געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי ער האט זוכה געווען צו אזעלכע גוטע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן, איך האב געבעטן פאר גוטע קינדער"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען איז זוכה צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#726 - נישט פארלאנגען פון בחורים צו צאלן פאר זייערע געברויכן
חינוך הילדים, צדקה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך הער פון די בחורים, חברים פון דיינע בחורים ביי אונז אין ישיבה - אז דיינע קינדער האבן א גרויסע פרעשור פון גיין נאך געלט פאר זייערע געברויכן; דו פארלאנגסט זיי זאלן גיין נאך געלט זיך אליין צו צאלן שכר לימוד און פאר אלע זייערע געברויכן.


לדעתי איז דאס נישט אויסגעהאלטן, דאס טוט זיי זייער צעדריקן; עס איז נישט גערעכט דאס צו טון מיט די קינדער.


אויב דאס קומט מרצונם הטוב - איז עפעס אנדערש; אויב קינדער העלפן ארויס די עלטערן מיטן זיך אליין שאפן געלט פאר בגדים, הוצאות וכו' - איז דאס זייער א שיינע זאך, און מיר טוען שטענדיג מעודד זיין די בחורים אין ישיבה זיי זאלן האבן א געפיל פאר די עלטערן, סיי מיט נישט פארלאנגען כסדר נייע קליידער וכדומה, סיי אז מען פארדינט - זאל מען העלפן די עלטערן און סיי מיט גיין נאך געלט, אבער עס איז נישט געזונט אז די עלטערן פארלאנגען דאס פון יונגע בחורים, דרייצן פערצן יאר אלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#725 - אכטונג געבן אויף קינדער וואו און מיט וועמען זיי דרייען זיך
חינוך הילדים, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך הער אז דיין זון איז נישט אין שול ביים דאווענען, ער דרייט זיך און פרייט זיך וכו'; אויך נאך חדר גייט ער נישט אהיים, ער דרייט זיך אין די גאסן.


איך בעט דיר זייער זאלסט אכטונג געבן אויף דיינע קינדער, מען קען נישט קומען אין שול מיט קינדער נאר אז די קינדער זענען אין שול נעבן די טאטע ביים דאווענען, און אזוי אויך נאך חדר מוזן די קינדער אהיים קומען, און די עלטערן דארפן אכטונג געבן וואו זיי גייען און מיט וועם זיי חבר'ן זיך.


מוהרא"ש זאגט, דאס איז פשט וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת כג:): "הָרָגִיל בְּנֵר הַוְיָן לוֹ בָּנִים תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", זאגט מוהרא"ש, נרות איז געמאכט אויפצוזוכן, מען איז בודק חמץ מיט א ליכט (פסחים ז:), דאס זאגן די הייליגע חכמים, 'הָרָגִיל בְּנֵר', דער וואס קוקט נאך די קינדער ווער זייערע חברים זענען, און וואו זיי גייען וכו' - די וועלן האבן ערליכע קינדער.


עס לוינט די ארבעט, עס צאלט זיך אויס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#724 - בעסער נישט הענגען בילדער פון חיות טמאות
חינוך הילדים, בילדער, בעלי חיים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חקת, ב' תמוז, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בעסער נישט אנקלעבן די שטוב מיט סטיקערס פון חיות טמאות, ענדערש ווייזן פאר די קינדער כשר'ע חיות און כשר'ע בהמות.


דער חזון איש זכר צדיק לברכה האט געזאגט פאר די מנהלים פון חדרים זאלן אויפהענגען בילדער פון צדיקים, אזוי וועלן די קינדער קוקן אויף די בילדער, וועט דאס מאכן א גוטע רושם אויף זיי. די זעלבע איז פארקערט, אז מען קוקט זיך איין אין בילדער פון חיות טמאות - מאכט עס נישט קיין גוטע רושם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#723 - זיך זייער פרייען אז אייער מאן איז מחזק אידישע קינדער
חינוך הילדים, הפצה, הכרת הטוב, תהלים

בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


זאגט יעדן טאג אביסל תהלים, אויך זאלט איר אריינפלעכטן צווישן די פסוקי תהלים אייערע אייגענע לויב ווערטער און די אייגענע בקשות.


אויך זאלט איר זיך זייער פרייען אז איר האט א מאן וואס איז עוסק אין מחזק זיין אידישע קינדער, זיי מזכה זיין אין חינוך הבנים והבנות, ווייזן פאר די קינדער דאס שיינקייט פון תורה ומצוות. עס איז גאר א גרויסע זכות אז איר העלפט אים און אז איר שעצט אים.


בזכות די גוטע זאכן זאלט איר זען נאר נחת ביי אייערע דורות.


ברסלב'ער ראש ישיבה

#722 - וואלסט אלעס אפגעלאזט און נאר עוסק געווען אין "שיעורי חינוך"
חינוך הילדים, הפצה, חיזוק למפיץ

בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


טייערער ליבער ... נרו יאיר


וואלסטו געוואוסט דאס גרויסקייט פון מזכה זיין אידישע קינדער מיט די גליונות פון שיעורי חינוך – וואלסטו אפגעלאזט אלעס און נאר עוסק געווען אין מזכה זיין נשמות ישראל מיט די שיינע גליונות פון שיעורי חינוך.


בעט איך דיר טייערער שוואגער, חזק ואמץ בעבודתך הקדושה, לאז נישט אפ די הייליגע ארבעט, צענדליגער טויזנטער אידן זענען זיך מחי' מיט דיין ארבעט; זיי ממשיך ביתר שאת וביתר עוז.


דיין ראש ישיבה, דיין שוואגער וואס ליבט דיך.



 

#721 - ווילסט האבן ערליכע קלוגע קינדער? זאלסטו זיי מחנך זיין
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת בחוקותי, כ"ב אייר, ל"ז לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר, לעיקוואד


שלמה המלך זאגט (משלי יג, א): "בֵּן חָכָם" א קלוגער זון, "מוּסַר אָב" האט ליב צו הערן די מוסר פון טאטן, "וְלֵץ" און א לץ, "לֹא שָׁמַע גְּעָרָה" האט נישט צוגעהערט די געשריי פון מוסר.


קען זיין, מען רעדט אויך צום טאטן, מען זאגט דעם טאטן 'אויב דו ווילסט האבן ערליכע קליגע קינדער – זאלסטו זיין מחנך זיין, לערן זיי ווי צו האבן גוטע מידות, שטראף זיי ווען זיי פירן זיך מיט חוצפה, און פארלאנג פון זיי צו לערנען און דאווענען'; דאס זאגט אונז דער פסוק, 'בֵּן חָכָם' אויב דו ווילסט א קלוגער זון, דו ווילסט ערליכע קינדער, 'מוּסַר אָב' דארף דער טאטע זיי מחנך זיין, ווייל חס ושלום אויב מען זאגט גארנישט, מען לאזט די קינדער הפקר - 'וְלֵץ' וועלן די קינדער זיין לצים - 'לֹא שָׁמַע גְּעָרָה' ווייל זיי האבן נישט געהערט קיין איין געשריי פון טאטן, מען האט זיי נישט געלערנט ווי זיך צו פירן.


ולכן, וואויל איז פאר די עלטערן וואס זענען נישט פויל ווען עס קומט צו חינוך הבנים והבנות, זיי מאכן ברכות מיט די קינדער, זיי בענטשן ברכת המזון מיט די קינדער ווארט ביי ווארט, דאווענען מיט די קינדער, ליינען קריאת שמע מיט זיי; וועלן זיי האבן אסאך נחת, והבן למעשה.