בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#810 - מאך פרייליכע לעבעדיגע סעודות אינדערהיים
חינוך הילדים, שבת קודש, מאגאזינען, שבועות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת במדבר, ג' סיון, מ"ז לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


פאריגע וואך בין איך געווען אין ירושלים, עס איז געווען א צאמקום אוועק צו שטעלן מוסדות אין ארץ הקודש, היכל הקודש על טהרת הקודש, מען האט געמאכט א שיינע סעודה אין ירושלים לכבוד פסח שני. ביי די סעודה איז געווען א פאנעל, מען האט געפרעגט שאלות און געענטפערט תשובות. איינע פון די שאלות האט מען געפרעגט: "וואס זאל א טאטע טון אז ער האט אנגעהויבן די פרייטאג צו נאכט'ס סעודה און איינער פון די קינדער האבן געווילדעוועט, און דער טאטע האט זיך פארלוירן און זיך אויפגערעגט, וואס טוט מען ווייטער ווען מען ווייסט אז מען טאר זיך נישט אויפרעגן, מען פארלירט אלעס אויב מען רעגט זיך אויף?"


מיר האבן גערעדט אז דאס איז דאך דעם רבינ'ס זאך, "פון יעצט"; אז דו ביסט אראפגעפאלן הייב זיך אויף און הויב אן "פון יעצט", אז מען האט זיך אויפגערעגט, מען איז געקומען צו כעס רחמנא לצלן - זאל מען גלייך תשובה טון און אנהויבן "פון יעצט", דאס איז די לימוד פון רבי'ן.


איך בעט דיר זייער זאלסט מאכן שיינע סעודות, זינג נישט ביי די סעודה קיין מרה שחורה ניגונים וכו', זינג פרייליכע ניגונים, זינג לעבעדיגע ניגונים, דיינע קינדער זאלן אויפוואקסן מיט א ליבשאפט צו שבת, זיי זאלן ווארטן אויף שבת, זיי זאלן זיך א גאנצע וואך בענקען צום שבת.


אויך זאלסטו איבערבעטן דיין ווייב, און הער שוין אויף צו זיין גערעכט, וויפיל איז די שיעור צו זיין גערעכט? וואס וועסטו טון מיט דעם אז דו ביסט גערעכט? מען קען עס נישט קעשן, מען קען גארנישט טון מיטן אויפווייזן טאג און נאכט 'איך בין גערעכט', 'איך בין געווען גערעכט', 'זעסט אז איך בין גערעכט'; שוין, גענוג געווען, יעצט הויב אן זיין פרייליך, בעט איבער און געב גוטע וועטער, ברענג אריין די שכינה הקדושה, מאך א פלאץ פארן אייבערשטן.


שבועות וועסטו אודאי זאגן פאר דיינע קינדער די תורה פארוואס דער אייבערשטער האט געגעבן די תורה אויפן בארג סיני, ווייל די בארג האט זיך געהאלטן קליין, איז אנשטאט זאגן די תורה - זאל זיין 'הוא היה אומר', דו זאלסט ארויסשרייען די תורה, בייג זיך איין די קאפ און דער אייבערשטער וועט אויף דיר געבן די תורה, עס וועט זיין ביי דיר אני אשכון את דכא, איך רו ביי די וואס האלטן זיך קליין.


איך בעט דיר זייער, ברענג נישט אריין אין שטוב קיין שום ליין מאטריאל. וואלסטו געוואוסט ווי שעדליך דאס איז (די אידישע, די פרומע) - וואלסטו דאס פארברענט. ברענג אויף דיינע קינדער מיט יראת שמים, מיט תמימות, ריין פון ליצנות, דיין ליינען שבת זאל זיין נאר ווערטער פון א צדיק. מאך זיך א שיעור אין די בריוו פון מוהרא"ש אין ספר אשר בנחל, ספר עצתו אמונה - וואס איז די זעלבע ווערטער פון אשר בנחל.


אז מען רופט דיך שבת גיין דא גיין דארט - זאלסטו זיך ארויסדרייען, שבת זאלסטו בלייבן מיט דיין ווייב און קינדער, נישט גיין אין ערגעץ.


א פרייליכן שבת.

#809 - ערב ראש חודש סיון, בעטן פאר ערליכע דורות
חינוך הילדים, ערב ראש חודש

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש


מארגן ערב ראש חודש סיון איז א צייט וואס מען בעט פאר ערליכע דורות, און אז מיר האבן אונזער חדר אין טברי' וויל איך דיר בעטן זאלסט בעטן די מלמדים זאלן נעמען די קינדער און גיין דאווענען פאר אונזערע קינדער, פאר אלע תלמידים ותלמידות, אז אלע זאלן זיין ערליך און הייליג, און אויך פאר אלע וואס העלפן די מוסדות.


מוהרא"ש זאגט אין די בריוו מען זאל גיין מתפלל זיין ערב ראש חודש סיון ביים ציון פון של"ה הקדוש זכותו יגן עלינו, און פאר ענק - פאר אנשי טברי' - איז דאס ממש א גרינגע זאך.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט און שטארק די מלמדים, און איך וויל דיר בעטן א וויכטיגע זאך. אלס מנהל אויס דארפסטו אויפהייבן יעדע מאל וואס איינער פון די מלמדים רופן, זיין שטענדיג גרייט צו הערן וואס מען קען בעסער מאכן, און בעיקר זיי געבן די געפיל ווי מען איז פון זיי צופרידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#808 - רעד צו די קינדער פון קדושה מיט אן עזות דקדושה
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, מ"ב לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


רעד צו די קינדער פון קדושה, רעד מיט עזות דקדושה, ראטעווע דיינע תלמידים זיי זאלן וויסן ווי זיך צו היטן פון משחיתים.


בנוגע וכו'; זאלסט אנרופן די עלטערן דערציילן וואס גייט פאר, וואס דער קינד דערציילט, אז די קאזין די מיידל פון אכצן יאר - נעמט די קינדער און טוט מיט זיי עבירות רחמנא לצלן, זי באצווינגט קינדער ווען זיי קומען ביי זיי אין שטוב השם ישמרינו. רוף די עלטערן, און אויב דער קינד זאגט מען טוט גארנישט - זאלסטו רופן די פאליציי, שטעל זיך ארויס צו ראטעווען דעם קינד.


וואס זאל איך דיר זאגן, איך בין יעצט אהיים געקומען פון ארץ ישראל; וואס איך האב דארט צאמגעהערט פון בחורים וואס לערנען אין ישיבות, וואס איז כלומר'יש די בעסטע פון די בעסטע, ווי פארדארבן די בחורים זענען צווישן זיך, ווי עס איז דא מעשי תועבה השם ישמרינו. די בחורים וויינען: "קיינער האט אונז נישט געזאגט, קיינער האט אונז נישט געלערנט אז אויב איינער וויל אנרירן זאל מען שרייען און אנטלויפן", זיי וויינען: "וואס זענען מיר שולדיג?"


על כן זאלסטו רעדן צו די קינדער פון קדושה, רעד קלאר, זאג נאך די ווערטער וואס שטייט דא: "קיינער קען זיך נישט שפילן מיט דיין קערפער", "קיינער קען דיך נישט אנרירן אויף פריוואטע פלעצער", "קיינער קען דיך נישט נעמען אין זייער בעט", "אז דו גייסט צו א פעטער, מומע, קאזין, זיידע, באבע, דארפסטו וויסן אז קיינער קען דיך נישט רופן אין א פריוואטע צימער און דיך אנרירן אונטער די קליידער, אדער דו זאלסט אים אנרירן אונטער די קליידער", רעד צו זיי אויך פון זיין הייליג, אז "מען טאר זיך נישט אנרירן ביים אות ברית קודש", פארוואס טאר מען נישט אנרירן? "ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער"; די ווערטער זאלסטו זאגן מיט פייער, און רעד צו די קינדער פון שכר ועונש, פון די ברענעדיגע גיהנום און אויך פון תשובה.


איך פאר היינט קיין לעיקוואד געבן א שיעור פאר מלמדים און מחנכים, איך מוז מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#807 - האלטן אן אפענע אויג פון דער נאנט וואו די קינדער שפילן
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת במדבר, כ"ז אייר, מ"ב לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


טייערע איינוואוינער אין שטעטל וואס וואוינען ביי רחוב ירושלים, ה' עליהם יחיו


איך האף צום אייבערשטן ענק זענען צופרידן און אלעס איז ביי ענק אין בעסטן ארדענונג.


איך הער פון די מלמדים, די קינדער דערציילן, אז יעצט זומער אין די לאנגע שבת נאכמיטאגס און פרייטאג נאכמיטאגס - גייען די קינדער אין די פעלדער, אין די וועלדער, אין פארקלאפטע בודקעס, מען שפילט זיך וכו'; עס איז זייער געזונט די קינדער זאלן שפילן, טאנצן און שפרינגען, בויען בודקעס וכו', אבער מען דארף אנזאגן די קינדער זאלן זיך שפילן איידל און מען דארף האלטן אן אפענע אויג פון דער נאנט, זען אז עס זאל נישט זיין קיין מכשולות.


מען דארף רעדן צו די קינדער זיי זאלן וויסן אז קיינער טאר זיי נישט אנרירן, קיינער טאר נישט שפילן מיט זייער קערפער, און קיינער טאר נישט טון אומאיידעלע זאכן. ברענגט אריין אין די קינדער עזות דקדושה זיי זאלן נישט מורא האבן פון שרייען אויב איינער וויל טון עפעס וואס די תורה לאזט נישט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#806 - לערן אויס דאס קינד מוחל צו זיין
תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, טשעפען

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת תזריע מצורע, ב' אייר, י"ז לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו האסט געהערט ווי א קינד זידלט אפ דיין קינד מיט מיאוסע ווערטער וכו' - זאלסטו זיך איינהאלטן, חס ושלום נישט שלאגן, חס ושלום נישט אריינגיין אין א כעס; געב דאס איבער פארן מנהל און ער וועט מיט סבלנות מחנך זיין און אויסלערנען די קינדער נישט וויי צו טון אנדערע.


דיין קינד זאלסטו מחנך זיין ריכטיג, אים אויסלערנען די זאך פון מוחל זיין, די אידישע מדה פון פארגעבן. לערן אים אויס צו זאגן: "הרינו מוחל לכל מי שהכעיס והקניט", איך בין מוחל פאר אלעמען וואס האבן מיך אויפגערעגט און וויי געטון; דער לעבן איז גרינגער ווען מען קען פארגעבן און מוחל זיין.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט מיט זיין א מלמד, און בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך בעט דיר זייער, איך וויל נישט זיין אלט, איך וויל נישט זיין אן אלטער מקורב, איך וויל שפירן א פרישקייט אין מיין התקרבות צום רבי'ן, איך וויל שפירן פריש ווען איך לערן מיינע שיעורים אין די תורה און אין דעם רבינ'ס ספרים, הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל קיינמאל נישט אפלאזן דעם צדיק, איך זאל קיינמאל נישט אוועק גיין פונעם נחל נובע, די קוואל וואס קוועלט לעבן, העלף מיר עס זאל מיר גארנישט שטערן, איך זאל נישט האבן קיין קשיות און קיין חלישות הדעת".


ברודער טייערער, מען דארף אויף דעם זייער בעטן ווייל דער סמ"ך מ"ם האט אזוי פיינט דעם רבי'ן, מיט ציין און נעגל קעמפט ער אויף יעדן מקורב, ער שטייט און זוכט ווי אזוי אוועק צו שלעפן דעם מענטש פון רבי'ן, אזוי האט ער אים גע'הרג'עט לנצח נצחים; נאר תפילה העלפט אויף דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#805 - פריוואטע בילדער קען מאכן פראבלעמען
חינוך הילדים, בילדער

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תזריע מצורע, ב' דראש חודש אייר, ט"ז לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער נישט קיין בא'טעמ'טע מעשה וכו'; דאס איז די סיבה פארוואס מענטשן האלטן זיך צוריק פון האבן אין שטוב א קאמערע וואס האט א סקרין, און דאס איז די סיבה פארוואס עלטערן בעטן פון די חתונה געהאטע קינדער נישט צו ברענגען זייער קאמערע ווען זיי קומען באזוכן, ווייל צומאל האט מען פריוואטע בילדער, מען כאפט זיך נישט, די געשוויסטער קוקן דאס דורך און עס קומט ארויס פראבלעמען וכו'.


עס איז גוט נאכאמאל דערמאנען וואס מוהרא"ש דערציילט, אמאל איז א איד געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהילים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהילים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער"; זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטער אז דו זאלסט זוכה זיין
צו קינדער ערליכע אידן תלמידי חכמים.

#804 - פעטש העלפט נישט, שלאגן און שרייען העלפט נישט
תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תזריע מצורע, ב' דראש חודש אייר, ט"ז לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פעטש העלפט נישט, שלאגן און שרייען העלפט נישט; אז אייער קינד פאלגט נישט און הערט נישט - וועט פעטש נישט העלפן, ציפן שלאגן וועט נישט העלפן, עס איז א סכנה אז מען שלאגט, מען ציפט; באלד וועט א שכן זען און רופן די פאליציי און מען וועט חס ושלום אוועק נעמען די קינדער.


איך האב פאר אייך א בעסערע עצה, איר זאלט בעטן דעם אייבערשטן אז אייערע קינדער זאלן אויסוואקסן ערליך, זיי זאלן פאלגן וכו' וכו', דאס איז די בעסטע עצה. אויך ווען אייערע קליינע קינדער קומען אהיים זאלט איר אלעס וואס דארף ווערן ערלעדיגט טון פריער אדער שפעטער, און ביי די צייט וואס זיי קומען אהיים פון חדר און סקול זאל אייער מח זיין פאר זיי, זיי אויסהערן, זיי פארשפילן, זיי פארציילן, זיי פיטערן, זיי פרייליך מאכן וכו' וכו'.


פארגעס נישט פון תפילה, דער רבי האט אונז געגעבן משיח'ס שווערד, דער רבי זאגט אז משיח וועט אייננעמען די וועלט מיט תפילה והתבודדות, און אזוי אויך יעדער איד קען ניצן די חרב התפילה פאר אלעס וואס ער דארף, זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אין אייער שפראך, אידיש, בעטס אים: "הייליגער באשעפער העלף מיר, מיינע קינדער זאלן אויסוואקסן געזונט, ערליך, הייליג און ריין וכו'".


איך בין מתפלל איר זאלט האבן כח, און זוכה זיין צו אויפציען שיינע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#803 - האלט דיינע קינדער מיט דיר
קדושה, חינוך הילדים, שלום בית, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך - עש"ק פרשת אחרי קדושים, י"א אייר, כ"ו לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס קומט די הייליגע שבת, זאלסטו איבערבעטן דיין ווייב, און פון היינט און ווייטער שיין רעדן צו איר, ווייל די שכינה הקודש רוט דארט וואו מען בעט זיך איבער, און וואו עס איז דא שלום, און אז די שכינה הקדושה איז דארט - איז שוין במילא דא אלע ברכות, און מאך שיינע סעודות שבת, זינג זמירות און רעד מיט דיינע קינדער, ווייל די דיבורים וואס מען רעדט שבת האט חן און עס טוט זייער אסאך אויף.


אויך זאלסטו זיי האלטן נעבן דיר ביים דאווענען, און ווי אזוי דו דאווענסט - וועלן זיי דאווענען, אז דער טאטע שמועסט ביים דאווענען און לאכט אפ פון ערליכקייט, וואס קען מען ערווארטן פון די קינדער... חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת כג:), ווער עס האט ליב ערליכע אידן וועט האבן ערליכע קינדער, ווייל קינדער כאפן אויף ביים טאטן וואס ער האט ליב.


א גאנצע וואך האלטן די מלמדים דיינע קינדער, יעצט זומער דארפסטו זיין דער מלמד פון דיינע קינדער ביי די לאנגע פרייטאג נאכמיטאגס און לאנגע שבת נאכמיטאגס. וויסן זאלסטו, די אלע פרייע צייטן ווי שבת נאכמיטאג און פרייטאג נאכמיטאג, איז א צייט וואס קינדער קענען ווערן געשעדיגט פון מנוולים; מען האט מיר דערציילט אזויפיל מעשיות ווי מען איז געפאלן א קרבן פאר א מנוול און ווי דער לעבן איז קאליע געווארן רחמנא לצלן, און אלעס האט זיך אנגעהויבן פרייטאגס און שבתים.


ובכן בעט איך דיר האלט דיינע קינדער מיט דיר, אז דו לייגסט זיך אראפ שלאפן שבת זאלסטו זיי אויך אראפלייגן שלאפן, נישט לאזן גיין ליידיג, און אפילו זיי בלייבן אין שטוב - איז אויך נישט לכתחילה, ווייל גיין ליידיג איז א סכנה, אפילו ביי געשוויסטער וד"ל.


אזוי אויך זאלסטו רעדן מפעם לפעם מיט דיינע קינדער, זיי נאכאמאל דערמאנען אז קיינער קען זיי נישט אנרירן, און אז איינער רירט אן - זאלן זיי נישט מורא האבן צו דערציילן, זיי זאלן קומען דערציילן, און אויך זאלסטו זיי אויסלערנען נישט אנצורירן אות ברית קודש, און ווען דו וואשט דאס קינד און ווען דאס קינד גייט אין בית הכסא - זאלסטו אים מפעם לפעם דערמאנען זיך צו פירן בקדושה ובטהרה.


א פרייליכן שבת.

#802 - ווי אזוי איז געווען דיין טאג אין חדר און שולע?
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת תזריע מצורע, כ"ט ניסן, י"ד לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מוהרנ"ת איז אמאל געווען ביין רבי'ן אין שטוב, דער רבי איז געלעגן אין בעט און דער רבי רופט זיך אן (שיחות הר"ן, סימן שב): "דֶער עִקָּר אִיז 'מִבֶּטֶן שְׁאוֹל שִׁוַּעְתִּי'" (יונה ב, ג), אפילו איינער וואס איז שוין פארכאפט ביי די טומאה, ער איז שוין אינעם בטן פון די סטרא אחרא - זאל ער נישט אויפגעבן, נאר פון דארט שרייען צום אייבערשטן: "טאטע נעם מיך ארויס פון בלאטע, העלף מיר עס זאל מיר ליכטיג ווערן", און אויסזאגן דעם אייבערשטן אלעס וואס ער האט פוגם געווען במחשבה, דיבור און מעשה, ארויס זאגן די עבירות מיטן מויל. אזוי ווי דער זוהר הקדוש זאגט (בא, דף מ:): "כֵּיוָן דְּאַקְדִּים בַּר נָשׁ", און אז דער מענטש האט שכל, ער קומט ערשט צום אייבערשטן, "וּמְפָרֵיט חֶטְאוֹי", און ער דערציילט אויס זיין הארץ, די עבירות אין וואס ער איז דורכגעפאלן, "כָּל חַד וְחַד", ער דערציילט דעם אייבערשטן יעדן זינד, "לָא אַשְׁאִיר פִּטְרָא דְּפוּמָא לְהַהוּא מְקַטְרְגָא", האט שוין דער יצר הרע נישט וואס צו פאר'מסר'ן, דער אייבערשטער זאגט אים 'איך ווייס שוין אלעס, דער מענטש איז שוין דא געווען, ער האט שוין דערציילט, ער האט שוין תשובה געטון', "וְלָא יָכִיל לְמִתְבַּע עָלֵיהּ דִּינָא", און ער קען מער נישט בעטן מען זאל ברענגען א שטראף אויפן מענטש, "דְּהָא תָּדִיר תָּבַע דִּינָא בְּקַדְמִיתָא", ווייל שטענדיג זוכט ער ווי מען קען ברענגען שטראפן, "וּלְבָתַר מִשְׁתָּעֵי וּמְקַטְרֵג פְּלוֹנִי עָבֵד כַּךְ", און נאכדעם רעדט ער אָן אויפן מענטש אז ער האט געטון שלעכטס, "וְעַל דָּא", דערפאר, "אִצְטְרִיךְ לֵיהּ לְבַר נָשׁ לְאַקְדְּמָא", דארף דער מענטש אים פעדערן, זיך שטענדיג מתבודד זיין, זיך אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, אים דערציילן אלעס וואס מען האט געטון, "וּלְפָרֵט חֶטְאוֹי", און אויסשמועסן יעדע עבירה, אזוי ווערט ער געראטעוועט, "כֵּיוָן דִּמְקַטְרְגָא חָמֵי דָּא", און ווען דער יצר הרע זעט אז דער מענטש מאכט התבודדות, "לֵית לֵיהּ פִּטְרָא דְּפוּמָא עָלֵיהּ", קען ער זיך נישט עפענען דאס מויל, ער האט נישט וואס צו דערציילן פון אים, "וּכְדֵין", און דורכדעם, "אִתְפְּרַשׁ מִנֵיהּ מִכֹּל וָכֹל", ווערט מען געראטעוועט פונעם יצר הרע, ער גייט אינגאנצן אוועק פון דעם מענטש.


ווען דיינע קינדער קומען אהיים פון חדר און פון שולע - זאלסטו זיי אויספרעגן: "ווי אזוי איז געווען דיין טאג? וואס איז געווען אין חדר? וואס האט דיין רבי געזאגט? וואס האט דיין לערערין געזאגט?" פרעג זיי: "ביסט דרך ארץ'דיג? אנדערע קינדער זענען דרך ארץ'דיג? דו ביסט פון די קינדער וואס שטערן?" עס זאל דיר אינטערעסירן דיינע קינדער, עס זאל דיר אינטערעסירן דיין שטוב; אזוי וועסטו זוכה זיין צו ערליכע דורות.


היינט זאגט מען נישט קיין יום כיפור קטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#801 - פארשפילן די קינדער מיט יראת שמים
חינוך הילדים, אומאן

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, אסרו חג פסח, כ"ג ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


יעצט זומער זמן ווען די קינדער זענען מער פארשפילט - דארף מען זיי פארשפילן מיט עבודת השם. ווען דו גייסט מיט די קינדער א שפאציר - זאלסטו מיט זיי שמועסן פון יראת שמים און פון סיפורי צדיקים, דאס וועט זיי בלייבן זייער גאנץ לעבן, די מעשיות וואס קינדער הערן פון צדיקים - איז אזוי שטארק, עס פלאקערט אויף זייער הארץ פאר עבודת השם יתברך.


זיי מודיע פאר אנשי שלומינו זאלן ארויסנעמען א בעט ביי אונזער בנין פאר ראש השנה הבא עלינו לטובה, ווייל די יאר זענען דא נייע מקורבים וואס ווילן קומען ביי אונזער בנין, און די אלע וואס זענען שוין געווען האבן א זכות צו באקומען זייער בעט פון פאריאר, אבער דער זכות קען מען נאר האבן ביז יעצט, אזוי קען מען ארויסגעבן בעטן פאר די פרישע מקורבים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#800 - מער אויפמערזאמקייט פאר די קינדער
תודה והודאה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, אסרו חג פסח, כ"ג ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


דו פרעגסט וואס דו קענסט טון אז די מצב אין שטוב איז איבערגעשטרענגט, סיי ביי דיר און סיי ביי דיין ווייב, ווייל די קינדער פאלגן נישט וכו', די קינדער רעדן מיט חוצפה וכו'.


דאס קען זיין צוליב וואס עס פעלט זיי אויפמערקזאמקייט; דאס פאסירט ווען עס ווערט געבוירן נאך א קינד, און די מאמע איז מער פארנומען מיט די נייע געבוירענע קינד; די געשוויסטער זענען מקנא, זיי ווארטן אויף די מאמע, בפרט אז דו האסט באקומען צוויי מתנות פונעם אייבערשטן, א צווילינג, דארפן די קינדער זיך צוגעוואוינען צו דער פאקט אז די מאמע איז מער פארנומען מיט די פיצלעך.


דער עיקר זאלסטו זיך שטארקן, דו פון דיין זייט זאלסטו געבן אויפמערקזאמקייט פאר אלע קינדער, געב זיי גוטע ווערטער; דאס איז וויכטיגער פאר קינדער ווי אלעס אויף דער וועלט, לויב זיי אויס, בארים זיי און נעם זיי אריין אין די ווירטשאפט, זיי זאלן העלפן מיט די קינדער; אפילו די קליינע קינדער קענען אויך העלפן, זיי קענען וויגן די וויגעלע, זיי קענען געבן א באטל א צוצל וכו'.


ועל כולם זאלסטו זיך קובע זיין א צייט יעדן אינדערפרי צו גיין א שפאציר וואס איז בעיקר געשטעלט אויף תודה והודאה, דאנקען דעם אייבערשטן, דאס דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן ברענגט גדלות המוחין, מען באקומט שטארקע כוחות, מען קען אסאך דערהייבן און פארנעמען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#799 - מאכן באזונדערע פראגראמען פאר זומער אויף דרך ארץ
חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שמיני, אסרו חג פסח, כ"ג ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב


יעצט נאך פסח דארף מען זייער מחזק זיין די לערערינס זאלן ווייטער אנגיין מיט חשק, וויבאלד די נאטור ביי קינדער איז, ווען עס קומט די זומער - איז מען מער פארשפילט וכו', און די טיטשערס ווערן אנטוישט ווען זיי האבן אזוי שווער געארבעט במשך די ווינטער און זיי מיינען אז זייער ארבעט איז אומזיסט, דארף מען זיי מוטיגן און אויפפרישן זיי זאלן וויסן אז זייער ארבעט איז נצחיות, ווייל ווען מען לערנט מיט קינדער תורה, יראת שמים און מידות טובות - טוט דאס אויף און מען זעט שפעטער די פירות.


אויך דארף מען מחזק זיין די קינדער זיך צו פירן מיט דרך ארץ, עס איז וויכטיג צו מאכן באזונדערע פראגראמען פאר זומער אויף דרך ארץ, אז די קינדער וואס פירן זיך מיט דרך ארץ וועלן באלוינט ווערן.


איך בין מתפלל צום אייבערשטן איר זאלט מצליח זיין, איר זאלט האבן כח און סיעתא דשמיא מיט יעדע איינציגסטע תלמידה, אלע זאלן אויסוואקסן ערליך, אלע זאלן אויפשטעלן ערליכע שטיבער פארן אייבערשטן.

#798 - די היינטיגע דור דארף איין זאך, ליבשאפט און ווארעמקייט
צניעות, חינוך הילדים, גניבה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ו' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב הנאה צו הערן ווי איר געבט זיך איבער פאר די קינדער.


בנוגע די מיידל וואס גנב'עט, און וואס מען טוט אלץ מיט איר העלפט עס נישט; איר שרייבט איר האט רחמנות אויפן קינד, ריכטיג איז איר זאלט רופן די טאטע און דערציילן, ווייל אויב מען שטעלט דאס נישט אפ ווען מען איז יונג - קען דאס זיין זייער געפערליך שפעטער.


איר דארפט רעדן צו די מנהלת און איר קענט איר ווייזן די בריוו און זיך דורכרעדן ווי אזוי דאס איינצומעלדן פאר די עלטערן, ווייל אויב מען וועט דאס לאזן לויפן חס ושלום, מען וועט נישט טון פאר דעם, וואס וועט זיין ווען די מיידל וועט ווערן עלטער.


דער עיקר זאלט איר אריינברענגען אין די תלמידות א ליבשאפט צום אייבערשטן, א ליבשאפט צו די מצוות, צו איידלקייט, צו גיין מיט שיינע קליידער נישט קיין קורצע, צו גיין מיט שיינע קאלירן נישט קיין פראסטע, צו גיין פארמאכט נישט אויסגעשניטן, און מיט ערמל ביז די ביין, ווייל די היינטיגע דור דארף איין זאך: "ליבשאפט און ווארעמקייט", און אז מען ווייזט זיי אז ליבשאפט און ווארעמקייט איז אין די תורה - וועלן אלע זיין ערליך און איידל.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#797 - באוויליגט פאר'ן אייבערשטן
חינוך הילדים, פסח, סדר נאכט

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ו' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


מיין טייערער ... נרו יאיר


ביי די הגדה זאגן מיר: "ועכשיו קרבנו המקום לעבודתו", אז מען ווייסט 'ועכשיו' מען קען שטענדיג אנהויבן פונדאסניי – 'קרבנו המקום לעבודתו', קען מען זוכה זיין צו דינען דעם אייבערשטן אן זיין נאנט צום אייבערשטן.


מיר פירן זיך אז אלע קינדער זאגן הויך די סימנים: "קדש ורחץ כרפס" און אזוי ווייטער, ביז מען קומט צו נרצה, און ביי נרצה זאגן די קינדער: "ווער עס טוט די אלע זאכן דער איז באוויליגט פארן אייבערשטן", מיר שמועסן מיט די קינדער ווי שטארק דער אייבערשטער האט אונז ליב, ווייל מיר האבן געטון די אלע זאכן, מיר האבן געגעסן די הייליגע מצה, מיר האבן געזאגט די הייליגע הגדה, דאס איז דאס וויכטיגסטע וואס מען דארף אריינבאקן אין אונזערע הערצער, אז דער אייבערשטער האט אונז ליב.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#796 - מיטזינגען דעם זעלבע ניגון וואס מען זינגט אין די מוסד
חינוך הילדים, מוסדות, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויקרא, ג' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וויפיל דארפן מיר דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר האבן מוסדות פאר אונזערע זין און טעכטער וואס לערנען די הייליגע תורה, די הייליגע אמונה - אזוי ווי מיר האבן מקבל געווען פון מוהרא"ש וואס האט מקבל געווען פון רבי'ן ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער. וויפיל דארפן מיר דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם, "אילו פינו מלא שירה כים ... אין אנחנו מספיקים להודות לך", פאר די מוסדות, אז די קינדער וואקסן אויף מיט א ריינע אמונה, מיט שמחת המצוות, מיט אמונת צדיקים וכו'.


איך בין אסאך אריבער במשך די יארן, פון אנהויב, ביים עפענען די חדר און בית פיגא האב איך אסאך מיטגעמאכט, ביטערע שווערע רדיפות פון אינדרויסן, און בעיקר פון אינעווייניג, און מיט די חיזוק פון מוהרא"ש האב איך געהאט די כוחות צו קענען ווייטער אנהאלטן און ווייטער ממשיך זיין, ביז היינט האבן מיר שוין מוסדות אויך אין ארץ ישראל און אויך אין אמעריקע אין אפאר שטעט, און איך האף צום אייבערשטן בקרוב עפענען אין לעיקוואד א תלמוד תורה און א בית פיגא.


איך וויל דיר נאכאמאל דערמאנען א וויכטיגע זאך פאר די טובה פון דיינע קינדער, אויב דו ווילסט זען הצלחה ביי דיינע קינדער - דארפסטו מיט שטימען און מיט זינגען די זעלבע ניגון וואס מען רעדט און מען זינגט אין אונזער מוסד, און אפילו דו פארשטייסט אנדערש, דו האסט אנדערע השקפות וכו' - זאלסטו מיט זינגען די זעלבע ניגון, ווייל אויב מען מאכט אוועק אין שטוב די מוסד און ווי אזוי מיר לערנען מיט די קינדער - ווערן די קינדער צעמישט און זיי זענען נישט מצליח.


ביי אונז אין בית פיגא לערנט מען וואס א פרוי דארף וויסן נאך די חתונה, מיר לערנען נישט צו ווערן קיין דאקטוירים, לויערס וכו', מיר לערנען ווי אזוי מען איז א גוטע מאמע און א ווארעמע ווייב, און צו לעבן מיט אמונה, זיין פרייליך, און אין תלמוד תורה און אין ישיבה באקט מען אריין אמונה, מען באקט אריין קדושה וטהרה, תפילה והתבודדות, און אז מען לאכט אפ פונעם מנהל, מלמד וכו' - ווי אזוי ערווארט מען אז די קינדער זאלן מקבל זיין פון זיי?


זיי שטארק מיטן בלאט גמרא אזוי ווי לייגן תפילין; מוהרא"ש ברענגט פון דעם גרויסן גאון רבי שעפטיל זכר צדיק לברכה, דער זון פונעם של"ה הקדוש זכותו יגן עלינו, וואס ער שרייבט אין זיין צוואה (בסוף ספר יש נוחלין), אז לערנען א בלאט גמרא יעדן טאג דארף זיין א חיוב פארן מענטש אזוי ווי אנטון תפילין יעדן טאג.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#795 - זיך אונטערנעמען א גוטע זאך לכבוד די געבורטס טאג
חינוך הילדים, דאווענען, יום הולדת

 


בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויקהל, י"ח אדר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן פון דיין זון א בריוועלע, ער פרעגט וואס ער זאל זיך פארנעמען לכבוד זיין געבורטס טאג.


זייער גוט אז דו לערנסט אויס דיינע קינדער זאלן זיך מקבל זיין ביי זייער געבורטס טאג א גוטע קבלה און זיין מיט דעם שטארק א גאנץ יאר. ביי אונז מאכט מען נישט קיין פארטיס; נישט אין חדר, נישט אין סקול און אויך נישט אין שטוב, נישט פאר קינדער און נישט פאר עלטערע; מיר זענען נישט קיין אמעריקאנער, מיר טוען נאר וואס מיר האבן מקבל געווען פון צדיקים.


עס איז זייער גוט אויסצולערנען די קינדער, סיי די זין און סיי די טעכטער - זאלן זיך אונטערנעמען א גוטע זאך לכבוד זייער געבורטס טאג און זיין שטארק מיט דעם פאר די גאנצע יאר, און דעם קומענדיגן יאר זאלן זיי זיך אונטערנעמען נאך א גוטע זאך.


איך האב אים געשריבן ער זאל זיך אונטערנעמען אויסצוהערן חזרת הש"ץ, און דו אלס טאטע זאלסטו אים אויסלויבן און אויסרימען און געבן גוטע ווערטער, און דערציילן אין שטוב כסדר ווי שיין ער דאווענט, אזוי וועט עס ווערן ביי אים א טבע שני, ער וועט ווערן צוגעוואוינט צו דעם און ער וועט זיך אזוי פירן זיין גאנץ לעבן.


הויב אן דיין טאג מיט א שפאציר, מיט התבודדות, הויב אן דאנקען און לויבן. אזוי וועט זיך דיין הארץ דיר עפענען און דו וועסט זיך קענען אויסגיסן דיין הארץ, ארויסגעבן אלע דרוק, אלע אנגעצויגנקייט וכו' וכו', עס וועט דיר ווערן זיס און געשמאק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#794 - זאגן גוטע ווערטער פאר'ן מלמד און מנהל
חינוך הילדים, שלום

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת תרומה, כ"ט שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן די שיינע גרוס אויפן מלמד, ווי מיט חכמה האט ער געמאכט אז די קינדער האבן אזוי שטארק ליב פרשת משפטים און נישט אז דאס איז עפעס א פרשה וואס מען וויל אנטלויפן דערפון.


איך האף אז ענק געבן איבער די גוטע גריסן פארן מלמד אליין און אויך פארן מנהל, ווייל איך ווייס נישט אויב ענק ווייסן ווי שווער א מלמד און א מנהל ארבעטן, און על פי רוב קומען אן בעיקר די קריטיק און טענות; איז זייער וויכטיג צו געבן א גוט ווארט.


איך בין נעכטן געווען אין שטעטל ביים אסיפת הורים ומורים, איך האב נאכגעזאגט פון מיין באבע רחל לאה עליה השלום, זי פלעגט זאגן: "זאג ליגנט, זאג גוט"; דאס איז וואס דער רבי זאגט אין ספר המדות, די צווייטע סימן אין אות אמת: "מותר לשנות מפני השלום"; מיר האבן גערעדט ביי די אסיפה אז מען זאל זאגן פארן זון'ס מלמד א גוט ווארט, אפילו עס איז ליגנט, למשל "מיין זון האט זייער ליב זיין רבי", אדער "מיר זענען זייער פרייליך די יאר אז אונזער זון האט א גוטע מלמד"; ווייל די גוט ווארט וועט אלעס איבערדרייען לטובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#793 - עלטערן זאלן קומען צום "אסיפת הורים"
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תרומה, כ"ז שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד אלע עלטערן שיחיו, קרית ברסלב


היינט וועט זיין א צאמקום אין חדר פאר אלע עלטערן, די טאטעס פון די קינדער און די מלמדים וואס זענען אויך טאטעס, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סנהדרין יט:): "כָּל הַמְלַמֵד בֶּן חֲבֵירוֹ תּוֹרָה כְּאִילוּ יָלְדוֹ", דער וואס לערנט תורה מיט קינדער איז אזוי ווי ער איז דער טאטע, און די תלמידים זענען זיינע קינדער.


די עלטערן וואס קומען, דאס ווייזט אז חינוך הבנים איז זיי ווערד, און די וואס קומען נישט - די ווייזן אז עס אינטערעסירט זיי נישט די גאנצע זאך, ער דארף די חדר נאר פאר א בעביסיטינג, מען זאל אים האלטן זיינע קינדער, השם ישמרינו.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.



 

#792 - מאך די סעודות שבת אינטערעסאנט פאר די קינדער
תפילות אויף אידיש, חינוך הילדים, שבת קודש, היכל הקודש, חלישות הדעת, מנהגים

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שמיני-מברכים, כ"ז ניסן, י"ב לעומר, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך איז דער מנהג צו באקן חלות מיט א שליסל, דאס ווייזט אונז אז נאר דער אייבערשטער געבט פרנסה. עס העלפט גארנישט, נאר דער אייבערשטער געבט פרנסה.


ווער לערנט אונז די ריינע אמונה? די צדיקים. דער הייליגער רבי לערנט אונז אמונה, און דערפאר דארף מען אסאך חיזוק נישט אפצולאזן דעם הייליגן רבי'ן. ווייל דער סמ"ך מ"ם האט זייער מורא פון רבי'ן, ער וויל נישט מען זאל זיין ביים רבי'ן, ער טוט אלעס אוועק צו נעמען דעם מענטש פון רבי'ן, ער האט כל מיני טריקס, בלבולים, חלישות הדעת, אבי אוועק שלעפן פון רבי'ן, ווייל ער ווייסט אז ווער עס האלט זיך ביין רבי'ן - וועט ביים סוף זוכה זיין צו ווערן גאר א גרויסער צדיק, אזוי ווי מוהרנ"ת פלעגט זאגן: "אפילו א בעל עבירה, אויב וועט ער זיך האלטן ביים רבי'ן וועט ער אלעס פאררעכטן".


מוהרא"ש דערציילט מען האט אים געשלאגן, מען האט אים געפייניגט ער זאל אפלאזן דעם רבי'ן, מען האט אים אראפגעווארפן און געלייגט א גרויסן ברעט אויף אים און געטאנצן אויף אים און אים געסטראשעט ער זאל אפלאזן דעם רבי'ן, און מוהרא"ש האט געשריגן: "ענק קענען האקן און שלאגן, ענק קענען טון מיט מיר וואס ענק ווילן, איך לאז נישט אפ דעם רבי'ן, איך וועל פון אזא רבי קיינמאל נישט אוועק גיין".


אויך האט מען אים גענומען צו גרויסע צדיקים וואס האבן אים געזאגט ער זאל אפלאזן דעם רבי'ן, און מוהרא"ש האט געזאגט מיט עזות דקדושה: "אפילו דער רבי וועט מיר ברענגען מלאכים פון הימל וואס וועלן מיר זאגן אפצולאזן דעם רבי'ן - וועל איך דעם רבי'ן נישט אפלאזן, ווייל אז איך האב געטראפן א רבי וואס ברענגט מיך צום אייבערשטן און צו די תורה - וועל איך אזא רבי נישט אפלאזן".


מוהרא"ש האט גענומען די שטארקקייט פון הייליגן רבי נתן, וואס האט געזאגט סיי פארן רב רבי אהרן און סיי פאר ר' ליפא: "אפילו דער רבי אליין זאל מיך האקן מיט א דראנג - וועל איך פון אזא רבי נישט אוועק גיין", דארפן מיר בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל נישט אפלאזן דעם רבי'ן, איך זאל בלייבן מקושר צום רבי'ן מיין גאנצע לעבן און נישט האבן צו טון מיט קיין לצים, נישט האבן קיין חלישות הדעת, נאר יעדע מינוט ווערן פריש מקורב".


מאך זיך א חשבון, 'וואס האב איך אין די האנט? ווער געבט מיר אין די האנט? דא האב איך א רבי וואס געבט מיר אין די האנט תורה, תפילה, התבודדות, א וועג פאר מיינע קינדער, א וועג אין שלום בית, א וועג צו קענען חתונה מאכן מיינע קינדער ריין און ערליך, מה שביד בטוח, וואס מען האט אין דער האנט איז זיכער, דא האב איך א רבי וואס וועקט מיך אויף יעדן טאג און אפאר מאל א טאג צוריק צו קומען צום אייבערשטן איז וואס זענען בכלל מיינע ספיקות?!'


שבת זאלסטו מאכן שיינע סעודות, שמועס מיט דיינע קינדער, הער זיי אויס און דערצייל זיי שיינע זאכן, מאך די סעודות אינטערעסאנט, פרעג דיינע קינדער יעדער זאל דערציילן א מעשה פון תפילה, און לויב אויס דיינע קינדער, געב זיי ליבשאפט און ווארעמקייט.


א פרייליכן שבת.



 

#791 - נפטר ווערן איז נישט קיין שרעקעדיגע זאך
חינוך הילדים, שטעטל, הדרכות, יום המיתה

בעזרת ה' יתברך - ליל שישי פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש, קרית ברסלב


בנוגע וכו'; נפטר ווערן איז נישט קיין שרעקעדיגע זאך, מלמדים מעגן דערציילן פון נפטר ווערן, (ביי די יונגערע קלאסן דארף מען נישט רעדן קיין סאך פון דעם), און אז א קינד ווערט דערשראקן פון נפטר ווערן - געבט מען אים צו פארשטיין אז ביי ערליכע אידן איז דאס נישט שרעקעדיג, ווייל אז מען לערנט, מען דאווענט, מען טוט מצוות און מעשים טובים - גייט מען אין גן עדן מיט די הייליגע צדיקים.


בנוגע אויסטיילן די געהאלט האבלוועגס; ביסט גערעכט, מען קען נישט אויסטיילן האלבוועגס, אדער פאר יעדן אדער פאר קיינעם. איך וועל רעדן אין אפיס מען זאל מאכן אלע אויף איין מאל, ווייל איך וויל יא דו זאלסט אויסטיילן די געהאלט פאר די מלמדים, אזוי קענסטו געבן גוטע וועטער, צושרייבן א גוט ווארט, און אויב מען דארף חיזוק פאר שמירת הזמנים - קענסטו דאס גרינגער בעטן וכו'.


מיר דארפן זיך זייער שטארקן, איך האלט פאר מיינע אויגן די מעשה וואס דער רבי האט דערציילט מיטן הערש, דער הייליגער רבי האט דערציילט, א קעניג איז געגאנגען אין וואלד פאנגען חיות מיט זיינע מיניסטארן, דער קעניג האט אנגעהויבן נאכלויפן א הערש, ער האט נאר געוואלט כאפן דעם הערש. פלוצלונג האט אנגעהויבן גיין א שלאקס רעגן, די מענטשן וואס זענען מיטגעגאנגען מיטן קעניג האבן אנגעהויבן אהיימגיין, האט דער קעניג געזאגט: "איך מוז כאפן דעם הערש, אז ענק ווילן אהיימגיין גייט אהיים", און דער רבי האט אויסגעפירט: "איך מוז כאפן דעם הערש, ווער עס וויל - קען צוריקגיין".


אז איך קום אין שטעטל און איך נעם דעם סעווענטין כמספר 'טוב', און איך גיי ארויס ביי 'הונדערט און צוויי' כמנין 'צבי' - צו כאפן די הערש כמנין 'אמונה', און ווער עס וויל קען אהיים גיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#790 - זע אז פסח זאל בלייבן ביי די קינדער מיט א גוטע טעם
חינוך הילדים, ראש ישיבה, הלכה, פסח

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ויקרא, ה' ניסן, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זע עס זאל זיין געשמאק אין שטוב ביים פסח מאכן, דאס איז די וויכטיגסטע פון אלצדינג; נאר אזוי וועלן די קינדער און דיינע דורות ליב האבן דעם אייבערשטן און ליב האבן די מצוות.


ווען דו טראכסט פון פסח וואס ווערט ביי דיר - גוט אדער ביטער? עס זענען דא בחורים און אינגעלייט וואס זאגן מיר, ווען זיי הערן דאס ווארט 'פסח' ווערט זיי נישט גוט, דאס קומט פון די חינוך וואס זיי האבן באקומען - דירעקט און נישט דירעקט; אז אין שטוב איז אנגעצויגן, מען שרייט, מען שלאגט, מען פארשעמט - וועלן די קינדער זייער גאנץ לעבן נישט וועלן הערן פון פסח און פון זיין א איד.


אויך זאלסטו וויסן, אויב דו ווילסט דיינע קינדער זאלן האבן ווייטער דא א געפיל ביי אונזער חבורה - זאלסטו מיך נישט ניצן פאר די שטעקן צו זיי; א זאך וואס דו ווילסט נישט געבן פאר דיינע קינדער - זאלסטו מיך נישט מאכן פאר דער שלעכטער. אז דיינע קינדער בעטן דיר זיי ווילן א טעלעפאן, א קאמפיוטער, א בייק, א קאמערע, אן עראפלאן, א העליקאפטער, א מאטער-סייקל - זאג נישט: "דער ראש ישיבה לאזט נישט"; ווייל דאן וועלן זיי אויפוואקסן מיט א פיינטשאפט אויף אונזער פלאץ, זיי וועלן ווארטן ווען קענען מיר שוין אוועק לויפן פון דא.


נעם דיינע קינדער צום דיין ווען דו גייסט פארקויפן די חמץ, קינדער דארפן אויפוואקסן מיטן זען זייער טאטע גיין צום דיין פרעגן א שאלה, און גייט פארקויפן די חמץ.


בנוגע ניצן חמץ'דיגע כלים פאר פסח; על פי הלכה מעג מען, מען דארף וויסן יעדע זאך ווי אזוי מען כשר'ט עס. אבער היינט איז ביליגער א נייע טאפ ווי צאלן פאר כשר'ן, איז זיכער כדאי זאלסט זיך איינקויפן פסח כלים (מען קען איינקויפן צוביסליך, יעדע יאר נאך אביסל). אויך באזונדערע טישטוכער, באזונדערע האנטוכער, באזונדערע אפווישטיכער, קינדער באטיס, קינדער צאמיס; מען לייגט דאס אוועק פון יאר צו יאר.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

#789 - די הייליגע ארבעט פון זיין א טיטשער
לערערין, חינוך הילדים, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בשלח, ו' שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


מרת ... תחי'


שטארקט אייך מיט אייער הייליגע ארבעט פון זיין א טיטשער, לערנען מיט קינדער די הייליגע תורה וועג, אריינלייגן אין אידישע טעכטער די שיינקיייט פון די תורה וועג, און קוקט נישט אויף די חלישות הדעת וואס גייט אריבער אויף אייך, קוקט נישט אויף די בלבולים וכו', זייט שטארק מיט אייער הייליגע ארבעט.


וויסן זאלט איר, ווייניג עלטערן ווייסן ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער, אפילו גאר חשוב'ע עלטערן מיינט נישט צו זאגן אז זיי ווייסן ווי צו זיין א מחנך, און ווען די קינדער קומען אהיים און וויינען אז מען האט זיי נישט ליב וכו' וכו', פארגעסט מען וואס איז ריכטיג, מען מאכט אוועק וכו', מען מאכט מער שאדן ווי מען טוט אויף.


על כן בעט איך אייך, נעם עס נישט פערזענליך, בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א ליבשאפט צו אלע תלמידות און א רחמנות אויף אלעמען, אלע קינדער זענען ליכטיג און טייער, און מיט תפילה האט מען חן און סיעתא דשמיא, מען האט אויסטערלישע הצלחה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#788 - דיינע קינדער זעען וויפיל געדולד דו האסט צו זיי
חברים, חינוך הילדים, חמשה עשר בשבט

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת יתרו, י"ד שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט נאכט איז חמשה עשר בשבט, זאלסטו מאכן א סעודה מיט דיין משפחה, קויף אביסל פירות און זיץ מיט דיינע קינדער. דערצייל זיי די חסדים פונעם אייבערשטן, געב זיי אביסל צייט.


דיינע קינדער זענען נישט נאריש, זיי זעען ווי סאך געדולד דו האסט צו זיי, א אינגערמאן דערציילט מיר, א קינד פון צוועלף יאר פרעגט אים: "פארוואס ווען דו רעדסט צו מיין טאטע רעדט ער אזוי שיין צו דיר, און ווען איך פרעג אים עפעס, זאגט ער אָן געדולד 'נו, וואס ווילסטו? וואס פרעגסטו? ענדיג שוין!'" דער אינגערמאן דערציילט, עס האט אים געגעבן א גוטע קיצל, ער זאל זיך מאכן א חשבון פאר זיך, אז קינדער האלטן אלעס מיט, קינדער קען מען נישט נארן.


געב פאר דיינע קינדער אביסל צייט, הער זיי אויס זייערע מעשיות, זייערע חלומות און דערצייל זיי אמונה, אמונת חכמים און תפילה. ווייז זיי נישט גארנישט פון דיין טעלעפאן, ווייז זיי נישט קיין קליפס, לאז זיי וואקסן געזונט און שטארק. אויך דיין ווייב זאלסטו נישט עפענען די אויגן מיט די טעלעפאן, ווייל ווען א פרוי עפנט די אויגן - איז גאר ביטער, און מען קען עס נישט צוריק דרייען. די מעלה און די שיינקייט פון א אידישע פרוי איז די צניעות און תמימות, און ווי נאר מען עפנט די אויגן צו די גוי'אישע וועלט - איז מער נישטא די אידישע מאמע השם ישמרינו, דאס איז נישט קיין ווערטל, דאס איז וואס מיינע אויגן האבן ליידער געזען, ווי טייערע אינגעלייט האבן געמיינט אז א תמימות'דיגע ווייב וואס וויל לעבן פשוט, איידל, פריוואט און באשיידן, איז נישט אינטערעסאנט, און ווען זיי האבן דאס אראפגעריסן האט זיך עס שטארק צעריסן און עס איז גארנישט געבליבן פון זייער לעבן.


גיי נישט פארברענגען מיט דיין חבר'ס ווייב, גיי נישט עסן ביי חברים, סעודות שבת איז נישט קיין פארטי; מען קען גיין צו א טאטע מאמע אדער שווער שוויגער, זיידע באבע, אבער צו פריינט (אן די אות ר') - איז נישט גוט, עס קען זיך ענדיגן זייער ביטער, קען זיין דו וועסט נישט האבן מער ווער עס זאל וואשן דיינע וועש, ווער עס זאל דיר מאכן עסן וכו'.


די וואך שבת געפאלט די יארצייט פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, מיר וועלן מאכן א יארצייט סעודה מוצאי שבת נעבן שטעטל, אינעם ראלי האטעל, מיר האבן א גרויסע ירושה וואס מיר וועלן אויסטיילן ביים מעמד, מיר ווילן זיך צוטיילן אייניג מיט די ירושה. איך האף דו וועסט קומען מיט דיין משפחה און אינאיינעם וועלן מיר אויספירן די ירושה פון מוהרא"ש, צו דרוקן און פארשפרייטן זיינע הייליגע ספרים וואס האט די כח צו מחזק זיין יעדן איד און מיט דעם ברענגען די גאולה.


שבת יתרו קבלת התורה וועל איך זיין אם ירצה ה' אין קרית ברסלב, איך וועל דאווענען אין בית המדרש רחוב ירושלים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#787 - א מענטש מיט אביסל שכל, אינוועסטירט אין זיין שטוב
חברים, חינוך הילדים, שלום בית

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת יתרו, י"ג שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואס פארברענגסטו ביינאכט אינדרויסן פון שטוב? האסט חתונה געהאט, האסט א ווייב - דארפסטו אהיים גיין, נישטא אזא זאך ווי זיין ביינאכט אינדרויסן, דאס איז פון די א-ב אין היכל הקודש; אפילו ליל שישי אז דו קומסט צום שיעור - זאלסטו אהיים גיין וואס פריער, און אויך אז דו גייסט דאווענען מעריב און דו גייסט לערנען ביי א שיעור - זאלסטו נישט בלייבן אינדרויסן פון שטוב; האסט א ווייב, גיי אהיים און שמועס מיט איר, פארברענג מיט איר, און אז דו ווילסט לערנען - זאלסטו לערנען אין שטוב.


פארברען נישט דיינע נעכט מיט חברים וואס דארפן דיך נישט, זיי דארפן דיך נאר פאר זייער נוצן, ווען וועסטו שוין אויסוואקסן די קינדערישקייט, ווען וועסטו זיך כאפן אז עס לוינט צו אינוועסטירן אין שטוב מיט די ווייב און קינדער? ביסט שוין דערוואקסן, שוין צייט אויסצוטון די קינדער שיך, קליינקעפיגע אינגעלייט, די זענען פארנומען מיט חברים, א מענטש מיט אביסל שכל אינוועסטירט אין שטוב.


גיי אהיים, געב א שמייכל אין שטוב, געב א גוט ווארט אין שטוב, מיינסט מען דארף פארן ביז א תפיסה מחי' צו זיין א איד? אויך אין שטוב קען מען באזוכן, מען קען זיין אין שטוב און מען איז אין תפיסה, די ווייב איז איינגעשפארט, זי האט נישט וואו צו גיין, זי האט נישט מיט וועם צו רעדן, זי איז פארקלעמט; גיי אהיים, זיי איר מחזק, געב איר א גוט ווארט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#786 - נישט אוועקמאכן די מחנכים אין די אויגן פון די קינדער
חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת יתרו, י"ב שבט, שנת תשפ"ה לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


לערן אויס דיינע קינדער זיי זאלן האבן דרך ארץ פאר זייערע מלמדים און טיטשערס, און אפילו ווען עס מאכט זיך (עס זאל זיך נישט מאכן) אז דיין קינד דערציילט זאכן וואס מען האט געטון מיט אים, וואס לדעתך טויג עס נישט - זאלסטו זיי נישט חרוב מאכן בידים, נאר זיי זאגן: "טאטי וועט רעדן מיטן מלמד און מיטן מנהל", אבער דו מוזט האבן דרך ארץ פארן מלמד און פאר די טיטשער, ווייל חס ושלום אויב דו וועסט זיך ארויסכאפן אפילו איין ווארט פון זלזול - האסטו אוועק גענומען די חינוך פון די גאנצע יאר פון דיין קינד, און אויב דו וועסט חס ושלום זאגן א ווארט קעגן זיין מנהל, אדער חדר - האסטו גורם געווען אז דאס קינד וועט נישט קענען מער מקבל זיין די אלע יארן וואס ער לערנט אין חדר און אין סקול.


איך האב אויך ברוך השם א שטוב מיט קינדער, און איך האב אויך גענוג און נאך מעשיות וואס מיינע קינדער זענען אהיים געקומען און געזאגט אז מען האט זיי בא'עוולה'ט וכו', וואס האב איך זיי געזאגט? "איך וועל רעדן מיט דיין רבי, איך וועל רעדן מיט דיין טיטשער, אבער איך וויל דו זאלסט האבן דרך ארץ פאר דיין רבי און פאר דיין טיטשער", און שטילערהייט האב איך גערעדט מיטן מנהל אדער מנהלת אדער מיטן מלמד אליין, און זיך נאכגעפרעגט וואס גייט פאר, און זיי געזאגט ווי שטארק איך בין זיי מעריך, ווי איך שעץ זייער שווערע ארבעט, און אפשר זאל מען מאכן אזוי, אדער אזי, אבער קיינמאל נישט געלאכט אדער אוועק געמאכט דעם מלמד אדער טיטשער פאר מיינע קינדער.


האסט נישט קיין אנונג וואס מיינט זיין א מלמד און זיין א טיטשער, האסט נישט קיין אנונג די שווערע ארבעט, און די קינדער וואס קומען פון די שטיבער וואס זענען נישט פארזיכטיג, ווען א קינד זאגט מיין רבי האט מיך נישט ליב מיין טיטשער האט מיך נישט ליב, און אז די עלטערן רעדן דברי זלזול און די קינדער קומען מיט א חוצפה און מאכן א געשפעט פאר די אנדערע קינדער - איז דאס א חורבן לדורות.


גיי א שפאציר מיטן אייבערשטן, און בעט אים: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל האבן ערליכע הייליגע דורות, העלף מיר מיינע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן, זיי זאלן לעבן מיט אמונה, מיט אמונת חכמים, זיי זאלן לערנען און דאווענען און טון מצוות", רעכן אויס יעדן קינד און יעדן אייניקל יעדן איינציגסטן טאג, תפילה איז די יסוד פאר גוטע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.