בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#109 - א שטאט וואו מען דרוקט דעם רבינ'ס ספרים ווערט די גאנצע שטאט הייליג
הפצה, הדפסה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


פארוואס שלעפט זיך אזוי לאנג? מען ווארט דער אינספעקטאר זאל קומען געבן א סי-או פאר'ן בנין הדפסה; עס טוט מיר וויי יעדן טאג וואס דער בנין איז נישט אין באנוץ, פארוואס איז דאס נישט וויכטיגער פון דיין פריוואטע הויז? פארוואס זאלסטו נישט קוקן אויף די הדפסה בנין אז דאס איז דיין הויז?! דאס איז וויכטיגער פון אלעס, די גאנצע שטעטל וועט האבן נוצן ווען מען וועט דרוקן אין שטעטל די הייליגע ספרים; די לופט אין שטעטל וועט ווערן הייליג, מוהרא"ש זאגט: "אין א שטאט וואו מען דרוקט דעם רבינ'ס ספרים ווערט די גאנצע שטאט הייליג".


איך האב אסאך זאכן וואס מען דארף מאכן; איך וויל אנהייבן ארבעטן ביי די ישיבה, איך וויל מאכן א מצה בעקעריי, אויך וויל איך בויען נאך א שטאק אינעם בנין הדפסה פאר אלע וואס זענען עוסק אין הפצה, זיי זאלן האבן אפיסעס; אבער איך מאך גארנישט ווילאנג די הדפסה גייט צוריק אין קראפט.


געב איבער פאר ... נרו יאיר ער זאל קוקן אויף הדפסה אזוי ווי ער קוקט אויף זיין אייגנס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#108 - אויף די וואס טוען, האט מען אלץ טענות
הדפסה, שטעטל, עירוב

בעזרת ה' יתברך


                   יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


קענסט זיך נישט פארשטעלן די גרויסע זכות וואס דו האסט מיט דעם וואס דו העלפסט מיר בויען דעם שטעטל קרית ברסלב, א שטעטל אויפ'ן רבינ'ס נאמען, א שטעטל וואו מיר וועלן מחנך זיין אונזערע דורות מיט ריינע אמונה, מיט קדושה וטהרה.


נעם זיך נישט צום הארצן פון די וואס רעדן אויף דיר; אז מען טוט, אז מען העלפט - האט מען טענות; אויף א טויטע זאך איז נישטא קיין טענות, אויף די וואס העלפן וועט מען שטענדיג האבן טענות.


איך האף אז דו וועסט ווייטער בויען אלע הייזער אין שטעטל, דו וועסט זיך דערהאלטן און זיך נישט צוטון מאכן פון די וואס רייסן דיך אונטער.


בנוגע דעם עירוב טראק; איך האב געבעטן האברך ... נרו יאיר זאל דאס קויפן, עס איז זייער וויכטיג צו האבן אן עירוב טראק צו קענען פאררעכטן דעם עירוב.


איך האב ארויסגעשיקט צוויי בחורים זאלן ענדיגן דעם בנין ההדפסה און נאכדעם אנהייבן בויען א וועג אריין אינעם שטח הישיבה.


איך וויל מען זאל קויפן א באס; איך וועל צושטעלן א בחור זאל דרייוון דעם באס ארום דעם שטעטל יעדע שעה, די פרויען זאלן קענען גיין און קומען.

#107 - עס טוט מיר זייער וויי אז מען האט אפגעשטעלט דאס דרוקן די ספרים
הדפסה, שטעטל, אומאן

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וירא, ט"ז מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ערשטנס, א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר.


בנוגע די בית הדפוס; עס טוט מיר זייער וויי אז מען האט אפגעשטעלט דאס דרוקן די ספרים פון הייליגן רבי'ן, פון מוהרא"ש; איך ווייס נישט וואס צו זאגן, איך ווייס נישט וואס צו טראכטן, איך האב געזאגט פון פאראויס אז דאס גייט פאסירן, ביז דערווייל שרייען די מפיצים אז עס איז נישטא קיין קונטרסים.


בנוגע עפענען נאך א קאנגרעגעישן וכו'; איך וועל רעדן מיט דיר פנים אל פנים.


בנוגע געלט פאר אומאן; איך וועל זאגן ... זאל שיקן 1500$ פאר היטן דעם בנין, 700 צו ווינטערייזן דעם בנין, 600 פאר די עלעקטעריק און 5000 פאר...


אויב דו האסט געלט פון נדרים און נדבות וואס איז אריינגעקומען אין שטעטל במשך די הייליגע טעג איז זייער וויכטיג צו קויפן א דזשענערעיטאר, כדי די שול זאל קענען אנגיין ווען עס איז נישטא קיין לעקטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#106 - זיי זיך קובע צו לערנען פארטאגס אין בית המדרש
שטעטל, בית המדרש, לימוד התורה, שמחות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב.


מזל טוב פאר דיין ניי געבוירענעם מיידל, דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מגדל זיין דיינע קינדער און זען פון זיי אידיש נחת, ליכטיגע דורות.


איך בעט דיר זייער זיי זיך קובע צו לערנען פארטאגס; קום אין בית המדרש לערנען, איך וויל זייער אז אלע אינגעלייט זאלן קומען פארטאגס לערנען אין בית המדרש.


נאר דאס בלייבט פונעם מענטש. טראכט אריין, וואס האט מען פונעם לעבן; די גאנצע לעבן איז איין שטיק שוועריקייט, מען ארבעט א גאנצן טאג - פארוואס? פאר וועם? זיך צו קענען אויסהאלטן ביז מען ווערט עלטער און שוין. דעמאלט קען מען שוין נישט ארבעטן, דעמאלט זיצט מען און מען ווארט אז די טאג זאל זיך ענדיגן, אנהייבן און ענדיגן. אבער אז מען לערנט תורה איז דער לעבן א לעבן; ווען מען ווערט עלטער ווערט מען נאר יונגער און פרייליכער, מען האט וואס אהיים צו ברענגען אויף יענע וועלט.


 איך בעט דיר זייער, גיי שלאפן פרי; אין שטעטל איז נישטא וואס צו טון ביינאכט, עס איז א מחי', מען קען זיך לייגן נאך מעריב און אויפשטיין פארטאגס לערנען.

#105 - זיי זיך קובע צו לערנען אין בית המדרש
חברים, שטעטל, בית המדרש, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב.


איך וויל דיר מחזק זיין זאלסט קומען יעדן אינדערפרי אין בית המדרש לערנען.


אז דו ווילסט מצליח זיין זאלסטו זיך קובע זיין צו לערנען פארטאגס; קום אין בית המדרש לערנען - וועסטו אויפלעבן דעם שטעטל און נאך אינגעלייט וועלן זיך קובע זיין צו קומען לערנען.


אויך אויף דער נאכט זאלסטו קומען לערנען, די הייליגע חכמים זאגן (ברכות ח.) מען האט געפרעגט רבי יוחנן: "אין וואס פאר א זכות האבן די מענטשן פון חוץ לארץ אריכות ימים?" האט ער געענטפערט: "מְקַדְּמִי וּמְחַשְּׁכִי לְבֵי כְנִשְׁתָּא", ווייל זיי זענען זיך קובע שיעורים אינדערפרי און אויף דער נאכט; דאס זאגט דער רבי (ספר המידות, אות בנים, סימן נב): "יַקְדִּים וְיַחְשִׁיךְ לְבֵית הַכְּנֶסֶת", מען זאל קומען אינדערפרי און ביינאכט אין בית המדרש, "עַל יְדֵי זֶה יַאֲרִיךְ יְמֵי בָנָיו", דורכדעם וועלן די קינדער האבן אריכות ימים.


זיי מיר מודיע אויב דו ווילסט לערנען מיט א חברותא אדער דיר איז גוט צו לערנען אליינס; אז דו דארפסט א חברותא וועל איך דיר צושטעלן א חברותא.


איך ווארט שוין צו הערן אז אין שטעטל אין שול איז א מקום תורה בייטאג און ביינאכט.

#104 - מסיים זיין חומש רש"י, אין צוגאב צו א פרישע פירוש יעדעס יאר‎‎
סקול, שטעטל, בית המדרש, לימוד התורה, מעביר סדרה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב תחי' איז גרייט צו העלפן אויסלערנען די מיידלעך ווי אזוי מען נייעט - זאל זי זיך פארבינדן מיט מרת ... תחי', זי איז געשטעלט פאר די סקול. איך וועל אויך רעדן מיט איר זי זאל אויסארבעטן מיט דיין ווייב תחי' ווען צו קומען, אז די קינדער זאלן קענען די פאך, זיי זאלן קענען נייען.


האסט מיר זייער דערפריידט אז דו האסט שוין מסיים געווען ספר אור החיים הקדוש, רמב"ן און כלי יקר; יעדעס יאר ביסטו מעביר סדרה שנים מקרא ואחד תרגום מיט איינע פון די פירושים און לכבוד דעם נייעם יאר האסטו גענומען איינע פון די הייליגע חסידישע ספרים, פון די תלמידי המגיד זכותו יגן עלינו; אז מען גיין אויף דעם סדר, יעדעס יאר נעמט מען נאך א ספר - קען מען צוביסלעך אריבערגיין כל התורה כולה.


זיי זיך קובע צו לערנען אינדערפרי אין בית המדרש, זיי מחזק דעם בית המדרש עס זאל זיין א מקום פון תורה; איך וויל דער שטעטל זאל זיין א מקום פון תורה ותפלה.

#103 - דו האסט חתונה געהאט, קענסטו יעצט לערנען תורה בטהרה
כולל, שטעטל, לימוד התורה, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך בעט דיר זייער נוץ אויס דיינע יונגע יארן מיט תורה ותפלה, יעצט איז דיין שענסטע צייט; דו האסט חתונה געהאט, האסט אן אשת חיל, קענסטו יעצט לערנען תורה בטהרה, מיט א ריינע מח.


קום צייטליך אין כולל און לאז זיך נישט שטערן פון קיינעם, אז עס קומען אריין אינגעלייט אינמיטן טאג, זיי זוכן צו שמועסן וכו', זאלסטו זיך ארויסדרייען; אין די צייט וואס מען לערנט איז גארנישט דא, נאר לערנען.


העלף מיר בויען דעם שטעטל "קרית ברסלב"; נאר מיט לערנען תורה, נאר דורך קביעת עתים לתורה - וועלן מיר האבן א שיינע שטאט.


די הייליגע חכמים זאגן (מגילה ג:) וואס מאכט א שטאט זאל ווערן א שטאט? אויב עס זענען דא צען מענטשן וואס לערנען און דאווענען.


ווייז דעם בריוו פאר די אנדערע כולל אינגעלייט.

#102 - אז מען גייט ליידיג איז נישט גוט בגשמיות און כל שכן ברוחניות
שטעטל, פרנסה, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, א' דראש חודש מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


אז דו ווילסט העלפן בויען דעם שטעטל, דו ווילסט עס זאל מצליח זיין - זאלסטו העלפן די פרישע אינגעלייט זיי זאלן טרעפן פרנסה, איך וויל נישט עס זאלן זיין אינגעלייט וואס גייען ליידיג; אז מען גייט ליידיג איז זייער נישט גוט, נישט בגשמיות און כל שכן ברוחניות.


די הייליגע חכמים זאגן (כתובות נט:): "הַבַּטָּלָה מְבִיאָה לִידֵי זִמָּה", גיין ליידיג ברענגט עבירות רחמנא לצלן, "וְלִידֵי שִׁעֲמוּם", און עס ברענגט דעפרעסיע; אפילו די אינגעלייט וואס האבן יעצט פרנסה פון די רעגירונג וואס פארטיילט גרויסע געלטער פאר ארבעטסלאזע - דארפן אויך זיין פארנומען, מען טאר נישט גיין ליידיג; גיין ליידיג הרג'עט דעם מענטש, עס הרג'עט די שלום בית און עס נעמט אוועק אלע גוטע זאכן.


אז דו ווילסט מיר העלפן זאלסטו העלפן די אינגעלייט מיט דעם; מוהרא"ש זאגט פשט אין דעם וואס די הייליגע חכמים זאגן (אבות ב, ב): "יָפֶה תַלְמוּד תּוֹרָה עִם דֶּרֶךְ אֶרֶץ", עס איז גוט צו לערנען און אויך ארבעטן, "שֶׁיְּגִיעַת שְׁנֵיהֶם מְשַׁכַּחַת עָוֹן", אז מען לערנט און מען ארבעט זינדיגט מען נישט; זאגט מוהרא"ש, עס שטייט 'מְשַׁכַּחַת עָוֹן', א לשון פון שכחה, דאס הייסט אז מען לערנט און מען ארבעט האט מען נישט קיין צייט און מען פארגעסט צו זינדיגן.

#101 - מסדר זיין א שבע ברכות פאר א פרישע פארפאלק
שטעטל, חסד, שמחות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בראשית, כ"ז תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב.


נישטא קיין ווערטער אייך צו דאנקען אויף די גרויסע מצוה וואס איר טוט, איר האט זיך אוועקגעגעבן אייער לעבן צו העלפן די משפחות פון אנשי שלומינו זיי זאלן האבן עסן, בפרט יעצט אויף יום טוב האט איר צאמגעשטעלט עסן מכל טוב וטוב, פיש און פלייש וכדומה און אויסגעצאלט גראסערי פאר אנשי שלומינו וואס זענען אנגעהאנגען אין דעם.


אין דעם זכות זאלט איר זוכה זיין צו געבענטשט ווערן פונעם אייבערשטן מיט בני, חיי ומזוני רוויחי און הצלחה אין אלע אייערע וועגן.


איך וויל אייך בעטן אויב איר קענט מסדר זיין א שבע ברכות פאר די פרישע פארפאלק, האברך ... מיט זיין כלה תחי', ביידע חשוב'ע תלמידים פון אונזערע מוסדות, פרעגט נאך משפחות ווער עס וויל אנטייל נעמען אין די סעודה. איך וועל אם ירצה ה' ארויסקומען צו די שבע ברכות זיך מחזק זיין אינאיינעם מיט'ן רבינ'ס ווערטער.


אם ירצה ה' דעם שבת מברכים ראש חודש חשון, וועל איך זיין אין שטעטל; געב איבער פאר אלע משפחות אז מיט'ן אייבערשטנס הילף וועל איך זיין די יאר אלע שבתים וואס מען בענטשט ראש חודש - אין שטעטל, עס קומט אויס יעדע פערטע שבת. אזוי אויך קענסטו פארדינגען דיין דירה אויב אנשי שלומינו, תלמידי הישיבה ווילן קומען.

#100 - די גבאים פונעם שול דארפן ארבעטן אינאיינעם
שטעטל, בית המדרש, ארץ ישראל, גבאי, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, כ"ו תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ירושלים.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן די נחת וואס איך האב ווען איך באקום נאכאנאנד הערליכע גריסן אויף אונזער שול היכל הקודש אין ירושלים; בפרט יעצט נאך יום טוב סוכות האב איך באקומען גאר אסאך גוטע גריסן אויף אונזער שול, היכל הקודש ירושלים. בעיקר אז עס הערשט דארט א גרויסע אחדות, מען האט זיך ליב און מען קוקט שיין איינער אויפ'ן צווייטן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך ווייטער האלטן אינאיינעם; בפרט די גבאים פונעם שול דארפן ארבעטן אינאיינעם. איך האב ממנה געווען דריי גבאים, דארפט איר ארבעטן אינאיינעם; אויב איז דא חילוקי דעות דארף מען גיין נאך רוב, און אויב איר ווילט קענט איר מיר פרעגן, און אז איר וועט וועלן אננעמען מיין דעה וועל איך אייך זאגן ווי אזוי זיך צו פירן.


מיר בויען יעצט א שטעטל אין אמעריקע; עס איז דא זייער אסאך ארבעט אין דעם, האב איך ממנה געווען אפאר אינגעלייט זאלן זיין גבאים, און ווען עס איז דא חילוקי דעות און זיי קענען זיך נישט אויסקומען, פרעגן זיי מיר וואס מיין דעה איז, ביז מען קומט זיך דורך. אזוי זאלט איר טון, איר דארפט זיך ליב האבן איינער דעם צווייטן און אינאיינעם מחליט זיין.


ביז דערווייל לאזט מען נאך נישט אריין קומען אין ארץ ישראל, איך ווארט משיח זאל קומען און אונז אלע אהין נעמען מיט זיך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#99 - נישט גיין אין גאס מיט שטוב קליידער
צניעות, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, מחרת יום הכיפורים, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


בנוגע דיין פראגע וואס דו האסט געפרעגט, דיין ווייב וויל וויסן אויב זי זאל זיך פארנעמען לכבוד דעם נייעם יאר נישט צו גיין א לאנגע קלייד אין שטוב.


וויסן זאלסטו אז א לאנגע קלייד איז זייער א שיינע זאך צו גיין, אבער דאס איז געמאכט צו גיין אין שטוב; אלע גייען שבת מיט לאנגע קליידער, אבער דאס איז א שטוב קלייד, ווען מען גייט אין גאס דארף מען זיין פארזיכטיג נישט צו צוען צו זיך פרעמדע אויגן.


ביי מיר אין שטוב פלעגט מען גיין לאנג ביז מיין שטוב איז געווארן א רשות הרבים, יעדע שבת קומען בחורים, געסט, גייט מען אנגעטון אזוי ווי מען גייט אין גאס.


דעריבער זאלסטו מחזק זיין דיין ווייב זי זאל נישט גיין אין גאס מיט שטוב קליידער. בפרט די משפחות וואס וואוינען אין שטעטל, זיי בעט איך נאך מער מען זאל גיין אנגעטון אין גאס שיין רייך און איידל, נישט שלעפעריש, לאנג און קלעבעדיג. איך דארף נישט אז די פרויען זאלן אויפקערן די גאסן אין שטעטל מיט די לאנגע קלעבעדיגע שלעפערישע שטוב קליידער.


אין שטוב, פאר די מאן - איז נישט קיין שום פראבלעם צו גיין מיט דעם.


א זיסע יאר.

#98 - מסדר זיין דעם קיבוץ ראש השנה אין שטעטל
שטעטל, ראש השנה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו א', כ"ח אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך בין יעצט אויפ'ן וועג קיין אמסטערדאם, איך ווייס נישט וואו דו געפונסט זיך.


ווען דו זעסט דעם בריוו זאלסטו מיר רופן, איך וויל רעדן מיט דיר אפאר זאכן בנוגע אונזער קיבוץ אין שטעטל אויף דעם ראש השנה.


פארבינד זיך מיט האברך ... נרו יאיר, באשטעל זעקס הונדערט האנטוכער פאר ראש השנה; עס גייט זיין מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף אסאך תלמידים.


איך ווארט דו זאלסט מיר רופן.

#97 - ברענגען כפרות און פארקויפן ד' מינים אין שטעטל
שטעטל, סוכות, יום כיפור

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת האזינו ב', ד' תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב.


איך וויל זייער דו זאלסט פארקויפן אין שטעטל די ד' מינים; פארבינד זיך מיט האברך ..., ער וועט דיר פארבינדן מיט סוחרים און דיר אויסלערנען ווי אזוי צו פארקויפן. עס קען זיין אז די יאר וועלן די רווחים נישט זיין גרויס, דאך וויל איך דו זאלסט עס מאכן; אויב דו וועסט האבן שאדן נעם איך עס אויף מיר.


אויך זאלסטו ברענגען כפרות אין שטעטל.


נעם דיר האברך ..., ער זאל דיר העלפן מיט אלעס וואס דו טוסט.


זיי מודיע אז ערב יום כיפור אינדערפרי וועט די בית המדרש און די מקוה זיין פארשפארט, די מקוה וועט זיין אפן פאר פרויען; זע עס זאל זיין בצניעות, מענער זאלן נישט זיין דעמאלט אין בית המדרש.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום הקודש אין שטעטל און יום טוב סוכות - די ערשטע טעג און די צווייטע טעג - וועל איך זיין אין וויליאמסבורג.


א גמר חתימה טובה.

#96 - די איבערלעבענישן פון ראש השנה שנת תשפ"א
הפצה, שטעטל, אומאן, ראש השנה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו א', כ"ח אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


איך האב נישט געקענט רעדן מיט דיר, איך האב געדארפט ארויפגיין אויפ'ן פליגער; יעצט זיצנדיג אויפ'ן פליגער האב איך אפאר מינוט, וועל איך דיר שרייבן וואס עס גייט פאר.


פון ווען עס איז פארשפארט געווארן די גרעניץ אריינצוקומען קיין אוקריינא האב איך זיך מתבודד געווען וואו צו זיין ראש השנה, ביז דער אייבערשטער האט מיר געגעבן די מחשבה צו זיין אין קרית ברסלב ליבערטי, אין א שטעטל וואו אלע לעבן און אטעמען דעם רבי'ן, א פלאץ וואו אלע - יעדער איינער באזונדער, מענער, פרויען, קינדער - אינגלעך, מיידלעך און בחורים - זענען עוסק אין הפצה, נישטא קיינער אין שטעטל וואס האט נישט א חלק אין הפצה, פארשפרייטן די זיסע געשמאקע עצות פון רבי'ן פאר די וועלט (איך וועל דיר נאך שרייבן אין א באזונדערע בריוו יעדע משפחה, מאן, ווייב און קינדער - וואס זיי טוען פאר הפצה).


ווייל דאס ווייסטו דאך אז דער רבי געפונט זיך נאר דארט וואו מען רעדט פון אים, וואו מען פאלגט אים; דאס האבן מיר געהערט אלע יארן אינאיינעם פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, דער רבי איז נאר אין א פלאץ וואו מען פאלגט אים. און טאקע דערפאר איז מוהרא"ש נישט געקומען קיין אומאן ווען די גרעניץ האט זיך געעפנט, אין די יארן תשמ"ט, תש"נ און תשנ"א, ווייל מוהרא"ש האט געוואלט דאווענען מיט אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש וואס פאלגן דעם רבי'ן און דעריבער איז מוהרא"ש נישט געקומען די פאר יאר, מוהרא"ש האט געמאכט דעם קיבוץ אין יבנאל "עיר ברסלב".


גלייב מיר טייערער ברודער, איך האב זיך אזויפיל מתבודד געווען אויף דעם פרט במשך די אלע וואכן פון ווען מען האט פארשפארט די גרעניץ, ווען מען האט מיר כסדר געזאגט אז עס איז דא א וועג אריין פאר מיר, 'זאל איך גיין? זאל איך בלייבן מיט אנשי שלומינו?' דאס האט זיך מיר געדרייט אין מיין מחשבה, 'יא פארן? נישט פארן?' מיר זענען געשטאנען און געווארט אפשר דאך וועט זיך עפענען די גרעניץ...


פארגעס נישט אז די וואכן צווישן זומער און ראש השנה זענען זייער וויכטיגע וואכן; מיר הייבן אן די יאר אין חדר און אין סקול. היינט האבן מיר שוין אין ניו יארק דריי תלמוד תורה'ס - אין וויליאמסבורג, אין ליבערטי און יעצט האבן מיר געעפנט א פרישע חדר אין קרית יואל; נאכדעם די מיידל סקול - אין שטאט און אין שטעטל, דאס אליינס צו פירן איז שוין גענוג און נאך אנצופולן די צייט; נאכדעם ליגט אויף מיר גאר אסאך, און אין די צייט האט זיך מיר א גאנצן צייט געפרעגט: 'פארסט אליינס? פארסט יא? בלייבסט?' אויך יעדע מינוט האט א צווייטער גערופן: 'זאל איך פארן? זאל איך זיך שווערצן? זאל איך טון אזוי? זאל איך טון אנדערש?'


געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר האבן דעם רבי'ן, מיר האבן רבי נתן און מוהרא"ש זכותם יגן עלינו וועלכע האבן אונז געגעבן אזא שיינע מתנה "התבודדות", דאס קלארט אויס דעם מענטש ער זאל וויסן וואס ער האט צוטון; א נס אז מיר האבן די תרופה, די מעדעצין, אן דעם מעדעצין וואלטן מיר געדארפט נעמען אנדערע מעדעצין וכו' צו בארואיגן דעם מח, צו פארענטפערן די ספיקות.


נעבעך די מענטשן וואס ווייסן נישט פון די מתנה פון "התבודדות"; זיי נעמען שארפע מעדעצין, דראגס רחמנא לצלן, דאס ברענט אויס די מח מחשבה ביז דאס הרג'עט זיי; וואלטן זיי געוואוסט אז די זיסע גרינגע היילונג, די זיסע גרינגע וועג ארויס פאר פראבלעמען איז "התבודדות" - זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן אלע ספיקות, אלע בלבולים, אלע מחשבות וכו' - וואלט מען דורכדעם געווארן א רואיגער באזעסענער מענטש.


נחזור לענינינו, אלץ איז מיר אריין געקומען די מחשבה 'בלייב די יאר מיט אנשי שלומינו, מאך דעם קיבוץ אין קרית ברסלב', ביז עס איז געווארן נענטער און נענטער צו ראש השנה, עס איז אלץ געקומען שמועות אז אט אט עפנט אוקריינא צוריק אירע גרעניצן, מען גייט קענען פארן און זיין אין אומאן; אויף דעם האבן מיר געווארט און געהאפט.


א' סליחות אינדערפרי האב איך באקומען א הודעה פון א תלמיד הישיבה וואס וואוינט היינט אין ארץ ישראל, ער איז שוין געקומען קיין אומאן פאר דריי וואכן צוריק בעפארן פארשפארן די גרעניץ, אז ער האט א וועג פאר מיר צו קומען, איך האב זיך נישט וואוסנדיג געמאכט און נישט געענטפערט זיין הודעה, נאכדעם האט ער מיר געשריבן "יש לי דרך להכניס את הראש ישיבה וכל הקהלה" - איך האב א וועג אריינצוברענגען דעם ראש ישיבה מיט די גאנצע קהלה; דאס האט מיר געמאכט איך זאל אים אויפהייבן דעם טעלאפאן, זיין בקשר מיט אים. און ער האט געזאגט נאכאמאל און נאכאמאל מיט א זיכערקייט "יא יא, עס איז דא א וועג", "אויב אזוי - זאג איך אים - גייען מיר אלע, אפילו עס איז א שווערע וועג, א דרך לא דרך, א וועג וואס איז נישט קיין גראדע לייכטע וועג וכו' וכו', אפילו עס קאסט שווערע געלטער, יעדער מענטש דארף באצאלן אפאר טויזנט דאלער אויסער די טיקעט, אבער אז דער רבי האט געהייסן קומען קיין אומאן ראש השנה - גייען מיר, אפילו עס איז שווער, אפילו עס איז מסירות נפש".


 איך בין ארויסגעפארן זונטאג נאכמיטאג 5:30 ווען דריי אזייגער האב איך נאכנישט געוואוסט אז איך פאר; מיט די גרעסטע מאס איילעניש בין איך געפארן קיין נוארק, א גאנצע וועג זענען מיר געווען בפחד אויב מיר וועלן מצליח זיין אריין צו קומען קיין אוקריינא.


אזוי ווי מיר זענען אריין געקומען קיין אוקריינא דורך אדעסא בין איך געווען פון איין זייט זייער פרייליך, א גאנצע וועג האבן מיר געזינגען "אומאן אומאן, ראש השנה", פון די אנדערע זייט האט מיר געוויינט מיין הארץ פארוואס מיינע קינדער, מיינע תלמידים - קענען נישט קומען.


איך האב זיך פארבינדן מיט דעם וואס האט מיר צוגעזאגט אז עס איז דא א וועג וכו', מען שיקט מיר צו דעם, צו יענעם - ביז אלע זאגן אז די וועג פון אדעסא האט זיך אויך פארמאכט, די אוקריינער זענען זייער ווילד, זיי זוכן צו כאפן דער וואס ברענגט אריין מענטשן צום רבינ'ס ראש השנה.


   מיר האבן זיך פארבינדן מיט דעם מענטש וואס האט אונז ערלעדיגט די וועג אריין, מיר האבן זיך געטראפן מיט אים; איך האב זיך געבעטן ביי אים ער זאל מיר געבן א וועג אריין, מיר האבן אויסגעארבעט א וועג פאר אלע תלמידים אריין צו קומען (יעצט קען איך נאכנישט שרייבן פרטים).


למעשה האט זיך אויסגעשטעלט אז אלעס איז געווען פארהאקט און פארקלאפט און אלע זענען געבליבן אינדרויסן. איך בין געווען ביים ציון און זייער אסאך געוויינט, איך האב זיך גוט אויסגעגאסן מיין הארץ און זיך אסאך מתבודד געווען, ביז עס איז מיר געבליבן איך זאל זיך צוריק קערן צום ערשטן פלאץ; זיין אין קרית ברסלב מיט אנשי שלומינו.


טייערער ..., איך בין זייער אויסגעמאטערט, איך וועל נאך רעדן מיט דיר.


דער אייבערשטער זאל אננעמען די הונדערטער טויזנטער תפילות וואס מיר אנשי שלומינו האבן מתפלל געווען און אננעמען אונזער שלאפלאזע נעכט, אונזער גלות ליידן, אונזער מסירות נפש און אונזער ווילן און דאס לייגן אויפ'ן וואגשאל ווען מען גייט אונז דן זיין און דאס איז ווי מיר זענען אין אומאן.

#95 - בזכות מתקן זיין די עירוב וועסטו נפקד ווערן בזרע של קיימא
קינדער, שטעטל, עירוב

בעזרת ה' יתברך


 


יום ה' פרשת נצבים-וילך, כ"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


אזוי ווי עס האבן זיך אריין געצויגן נייע משפחות אין מיידל קעמפ; היות די מיידל קעמפ איז אינדרויסן פונעם שטעטל עירוב בעט איך דיר אויב דו קענסט מתקן זיין די עירוב ארום דעם קעמפ, אז די משפחות זאלן נישט נכשל ווערן אין חילול שבת.


נעם האברך ... נרו יאיר, איך האב מיט אים געלערנט פאר צוויי יאר צוריק הלכות ערובי חצירות, ער וועט בודק זיין צי עס איז כשר, אויך זאלט איר מאכן זיכוי הפת.


בזכות מתקן זיין די עירוב וועסטו נפקד ווערן בזרע של קיימא.


זיי מיר מודיע אויב דו וועסט דאס טון ווייל די משפחות דארט קענען נישט די הלכות וכו'.


געב זיי איבער אז אפילו מען קען טראגן אינעם קעמפ קען מען נישט טראגן שבת פונעם מיידל קעמפ צום שטעטל, די עירוב איז נאר פאר'ן קעמפ.

#94 - אז דו ביסט געקומען וואוינען אין שטעטל, זאלסטו העלפן בויען דעם שטעטל
שטעטל, חסד

בעזרת ה' יתברך


 


יום ה' פרשת נצבים-וילך, כ"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו.


ברוכים הבאים בשם ה'!


איך בין היינט געווען אין שטעטל באזוכן די חדר, האב איך געזען דיין זון נרו יאיר; איך האב נישט געוואוסט אז דו האסט זיך שוין אריבערגעצויגן אין שטעטל.


איך בין זייער פרייליך צו הערן די גוטע נייעס אז נאך א חשוב'ע משפחה איז געקומען וואוינען אין קרית ברסלב, מיט'ן ציל צו געבן די גוטע חינוך – וואס דו האסט באקומען אין ישיבה אויף די עלטער – פאר דיינע קינדער אין זייערע יונגע יארן.


אז דו ביסט געקומען וואוינען אין שטעטל וויל איך דו זאלסט העלפן בויען דעם שטעטל, נישט סתם וואוינען וכו'; איך ווארט דו זאלסט מיר שרייבן וואס דו טראכסט צו טון צוצוגעבן אויפצושטעלן דעם שטעטל, עס זאל ארויסגיין א ליכטיגקייט פאר די גאנצע וועלט.


א גוט געבענטשט יאר.

#93 - מיר האבן אלעס געטון צו זיין אין אומאן – איז עס אזוי ווי מיר זענען אין אומאן
שטעטל, הכנסת אורחים, אומאן

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת האזינו א', כ"ח אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 לכבוד אלע טייערע פרויען אנשי שלומינו תלמידות היכל הקודש שתחיו, קרית ברסלב ליבערטי, ניו יארק.


איך בין יעצט אויפ'ן וועג צוריק פון אומאן קיין ניו יארק, איך בין געווען ביים ציון און געבעטן פאר אלע תלמידים און תלמידות און פאר אלע אידן מען זאל האבן א גוט געבענטשט יאר.


איך וועל זיין מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף דעם ראש השנה הבא עלינו לטובה אין קרית ברסלב ליבערטי; איך וויל אייך בעטן איר זאלט עפענען ענקערע הערצער אריין צו נעמען די אלע משפחות וואס ווילן זיין ראש השנה אין שטעטל צוזאמען ביים רבינ'ס קיבוץ.


זייטס נישט צעבראכן אז מיר זענען נישט אנגעקומען אין אומאן, ווייל מיר וועלן זיין אינאיינעם און דאווענען אינאיינעם – וועט דער רבי זיין מיט אונז; דער רבי וועט אראפקומען פון היכל קן ציפור זיין מיט אונזער קיבוץ.


מיר זענען אריבער די וואך אזא מסירות נפש, נאך מער ווי ביי די קאמוניסטישע צייטן; מיר האבן אלעס געטון צו זיין אין אומאן – איז עס אזוי ווי מיר זענען אין אומאן.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#92 - איבערגעלאזט די שיינע הויז, צו מחנך זיין די קינדער אויפ'ן רבינ'ס וועג
חינוך הילדים, שטעטל, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נצבים-וילך, י"ח אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ומשפחתם שיחיו.


ברוכים הבאים בשם ה' ברכנוכם מבית ה'!


איך פריי זיך זייער אויפצונעמען אייער משפחה וואס האט זיך אריינגעצויגן אין קרית ברסלב; איר האט איבערגעלאזט אייער שיינע אייגענע הויז און איר זענט געקומען וואוינען אין א פשוט'ע דירה פאר רענט אבי צו קענען שיקן די קינדער - די אינגלעך און מיידלעך - אין א מוסד וואו מען איז מחנך די קינדער מיט'ן רבינ'ס וועג.


די הייליגע חכמים זאגן (מכילתא, הובא ברש"י), אויפ'ן פסוק (שמות יח, ה): "וַיָּבֹא יִתְרוֹ חֹתֵן משֶׁה וּבָנָיו וְאִשְׁתּוֹ אֶל משֶׁה אֶל הַמִּדְבָּר", יתרו איז געקומען צו משה רבינו אין מדבר; וואס פעלט אויס צו זאגן אז משה רבינו איז געווען אין מדבר? אלע ווייסן מיר וואו משה רבינו איז געווען, "אלא בשבחו של יתרו הכתוב מדבר", דער פסוק וויל אויסלויבן יתרו, "שהיה יושב בכבודו של עולם", ער איז געזעצן אין די שענסטע מכובד'יגסטע פלאץ, "ונדבו לבו לצאת אל המדבר", דאך האט ער אלעס איבערגעלאזט און געקומען אין מדבר, "מקום תהו", א וויסטע פלאץ, "לשמוע דברי תורה", צו לערנען תורה.


אז מען וואוינט אין שטעטל דארף מען זיין א חלק פון אויפבויען דעם שטעטל; זאלסטו מיר שרייבן וואס דו גייסט טון צו העלפן בויען דעם שטעטל.

#91 - נוץ אויס די פעלדער און וועלדער מיט התבודדות און תפלה
תפילה והתבודדות, שטעטל, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נצבים-וילך, י"ח אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זיי נישט קיין בטלן, נוץ אויס די פעלדער און וועלדער מיט התבודדות און תפלה. דו וואוינסט אין די שענסטע פלאץ, אין קרית ברסלב; א שטעטל פון אמונה, א שטעטל פון תפלה; זאלסטו אויסנוצן די פלאץ מיט התבודדות.


גיי אביסל שפאצירן יעדן טאג און רעד זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן; זאג פאר'ן אייבערשטן ווי שטארק דו ווילסט זיין אן ערליכער איד, דערצייל אים אלעס מיט וואס דער יצר הרע מאכט דיר משוגע; נאר אזוי קען מען זיך ראטעווען פון אים.


טייערער ..., דאס טו איך; טאג נאך טאג גיי איך שפאצירן און איך בעט דעם אייבערשטן טויזנטער מאל: "איך וויל זיין א איד, איך וויל נאר לערנען און דאווענען", ביז דער אייבערשטער וועט אונז העלפן.


מאך זיך גרייט ווייל מיר פארן שוין קיין אומאן.

#90 - כולל היכל הקודש אין קרית ברסלב ליבערטי
כולל, שטעטל, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד האברך היקר לי ... נרו יאיר


עס איז מיר היינט א גרויסע שמחה אז מיר האבן געעפנט אונזער צווייטע כולל; מיר האבן שוין איין כולל אין וויליאמסבורג, היינט האבן מיר געעפנט די צווייטע כולל אין קרית ברסלב ליבערטי.


יעצט וועט די שטעטל וואקסן מער און מער, ווייל אז די פלאץ איז געבויט אויף תורה האט דאס א קיום.


איך בין זייער פרייליך צו הערן גוטע גריסן אויף דיר אז דו לערנסט פלייסיג; איך וויל דיר מחזק זיין זאלסט זיך נישט לאזן שטערן פון קיינעם. אז עס קומען אריין מענטשן דורכ'ן טאג אין שול וואס זוכן וואס צו טון מיט זייער צייט זאלסטו זיך נישט לאזן שטערן, זאלסט ווייטער לערנען פלייסיג וועלן זיי פון זיך אליינס אוועק גיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#89 - נוצטס אויס די שטעטל פאר התבודדות
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר פרויען, תהלים, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


א' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין אין שטעטל דורכאויס די זומער וואכן; עס איז א הייליג פלאץ, א ריינע פלאץ; עס איז נישטא נאך אזא פלאץ אין די וועלט, א פלאץ וואו יעדער איינער לעבט פאר זיך מיט'ן אייבערשטן.


יעדע דינסטאג נאכט וועט זיין א צאמקום פאר אלע פרויען פון שטעטל; איך האף אנצוגרייטן אפאר ווערטער, חיזוק פון רבי'ן וואס מען וועט אויפשפילן; דאס וועט אייך געבן חיזוק ווייטער אנצוגיין מיט אייער ארבעט מיט די קינדער.


נוצטס אויס די שטעטל פאר התבודדות; יעצט איז נאך נישט קאלט, עס איז שיינע וועטערס, זעצט אייך ארויס אויפ'ן פעלד נעבן שטוב מיט א תהילים און זינגטס די שיינע געזאנגען וואס דוד המלך האט געזינגען צום אייבערשטן. בעטס דעם אייבערשטן וואס איר דארפט וועט איר זען וואונדער וואס ער וועט טון מיט אייך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#88 - לערנען יעדן טאג אינדערפרי
תפילה והתבודדות, שטעטל, פרנסה, לימוד התורה, מנין

בעזרת ה' יתברך


א' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע תלמידים שיחיו, תושבי קרית ברסלב ליבערטי


איך האב זיך זייער מחי' געווען צו זיין צווישן אייך דורכאויס די זומער וואכן צוזאמען מיט די בחורים; אין בין צוריק געפארן קיין וויליאמסבורג אבער איך וועל ווייטער זיין מיט אייך.


איך וויל זייער שטארק בעטן אלע אינגעלייט מען זאל קומען לערנען אינדערפרי פאר'ן דאווענען. מען וועט דאווענען יעדן טאג זיבן אזייגער; איך וויל אייך מחזק זיין איר זאלט אלע קומען לערנען אינדערפרי, דער טאג איז אן אנדערע טאג ווען מען לערנט אינדערפרי, דער טאג איז אן אנדערע טאג ווען מען הייבט דאס אן מיט לערנען און דאווענען און א מקוה, עס איז דא א ברכה אינעם טאג; אמאל קען מען ארבעטן ביטער שווער א גאנצן טאג אבער עס איז נישטא קיין ברכה אינעם טאג, אבער אז מען הייבט אן דעם טאג מיט תורה ותפילה איז דא א ברכה אין די ארבעט.


נאכן דאווענען זאלט איר טאנצן; צינדט אן לעבעדיגע מוזיק פאר אפאר מינוט און טאנצט: "אשרינו מה טוב חלקינו שזכינו להתקרב לרבינו!" ווי גליקליך זענען מיר אז מיר ווייסן פון רבי'ן, ווי גליקליך זענען מיר אז מיר האבן א רבי וואס לערנט אונז ווי אזוי זיך צו דערהאלטן, נישט ווערן פארלוירן ווען עס גייט נישט ווי מען וויל.


אויך זאלט איר קומען דאווענען מנחה מעריב און מיט האלטן דעם שיעור גמרא, אבער נישט בלייבן ביינאכט שמועסן; ביינאכט דארף מען זיין אין שטוב מיט די ווייב און קינדער, מען קען נישט בלייבן אינדרויסן שמועסן.


נוצט אויס די פעלדער און וועלדער מיט התבודדות; עס איז אזוי געשמאק צו שפאצירן אין שטעטל מיט'ן אייבערשטן, זיך אויסשמועסן דאס הארץ און אים בעטן מען זאל נישט פארפאלן ווערן, מען זאל זיין ערליך.


שרייבט מיר וואס איר ווילט פרעגן און וויסן, איך וועל אייך גלייך ענטפערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#87 - דורך תהלים און התבודדות זעט מען וואונדער
חיזוק פאר פרויען, תהלים, שטעטל, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - א' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין אין שטעטל דורכאויס די זומער וואכן; עס איז א הייליג פלאץ, א ריינע פלאץ; עס איז נישטא נאך אזא פלאץ אין די וועלט, א פלאץ וואו יעדער איינער לעבט פאר זיך מיט'ן אייבערשטן.


יעדע דינסטאג נאכט וועט זיין א צאמקום פאר אלע פרויען פון שטעטל; איך האף אנצוגרייטן אפאר ווערטער, חיזוק פון רבי'ן וואס מען וועט אויפשפילן; דאס וועט אייך געבן חיזוק ווייטער אנצוגיין מיט אייער ארבעט מיט די קינדער.


נוצטס אויס די שטעטל פאר התבודדות; יעצט איז נאך נישט קאלט, עס איז שיינע וועטערס, זעצט אייך ארויס אויפ'ן פעלד נעבן שטוב מיט א תהילים און זינגטס די שיינע געזאנגען וואס דוד המלך האט געזינגען צום אייבערשטן. בעטס דעם אייבערשטן וואס איר דארפט וועט איר זען וואונדער וואס ער וועט טון מיט אייך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#86 - זאלסט זיין געבענטשט פאר'ן רייניגן די שטעטל
שידוכים, ריינקייט, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שופטים, כ"ח מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


זאלסט זיין געבענטשט פאר'ן רייניגן די שטעטל; אין דעם זכות וואס דו נעמסט צאם די מיסט טאג נאך טאג וועסטו זוכה זיין צו טרעפן בקרוב דיין שידוך.


די אלע בחורים וואס העלפן דעם רבי'ן, די ישיבה און די מוסדות - די האבן שיין חתונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.


 

#85 - די מקוה טהרה אין שטעטל
מקוה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ראה, כ"ג מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ליבערטי.


איך האב נישט קיין ווערטער דיר צו דאנקען פאר'ן זיך אזוי איבערגעבן פאר די מוסד, דו ארבעסט אזוי געטריי אז די אפיס זאל זיין מסודר.


איך הייב יעצט אן בויען די מקוה טהרה אין שטעטל, איך האף עס וועט זיין גרייט ביז אפאר חדשים; ביז דערווייל קען מען נוצן שבת די מקוה אין שול.


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט באשטיין צו זיין די באקוקערן, איך וועל דיר אויסלערנען וואס און ווי אזוי; זיי מיר מודיע אויב דו ווילסט מיר העלפן אויך מיט דעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.