בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#4331 - פרויען וואלטן געדארפט וועלן זייערע מענער זאלן קומען צום רבי'ן
תפילה והתבודדות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, חסידות ברסלב, סבלנות, אומאן, ראש השנה, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, י"ז שובבי"ם, ב' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב געליינט דיין בריוו, דיין ווייטאג; דו פרעגסט וואס דו קענסט טון אז דיין ווייב זאל דיך לאזן פארן קיין אומאן.


רעד מיט איר שיינע הארציגע ווערטער; זאג איר ווי שטארק דו ווילסט גיין צום רבי'ן און פארוואס דו ווילסט פארן קיין אומאן. דערצייל איר אז דער רבי געבט דיר לעבן, דער רבי געבט דיר א וועג ארויסצוגיין פון יעדע פראבלעם.


רעד מיט איר, שמועס מיט איר, שפאציר מיט איר און רעדט איר אויס דאס הארץ, בעט איר מיט ווארעמע ווערטער זי זאל דיך נישט אפהאלטן פון גיין צום רבי'ן. זאג איר: "איך געב דיר אלעס נאך, וואס דו דארפסט און וואס דו ווילסט - אבי שטער מיך נישט פון גיין צום רבי'ן וואס האט געזאגט אז אלע זאלן קומען צו אים אויף ראש השנה".


עס גייט נישט גיין מיט איין שמועס, עס גייט נישט אזוי שנעל און גרינג. דער רבי דערציילט (ספורי מעשיות, מעשה א') דער שני למלכות איז שוין ענדליך אנגעקומען צום גאלדענעם בארג אונעם פערלנעם שלאס, "איז דער שני למלכות געגאנגען צו א גביר און זיך געדינגען קעסט, ווייל מען דארף זיך פארזוימען, ווייל מען מוז זען מיט חכמה און שכל מען זאל איר ארויסנעמען".


טייערער ברודער, דאס איז אלץ לשון הרע וואס מען רעדט אויפ'ן רבי'ן, ווייל מיטן שכל וואלטן אלע פרויען געדארפט וועלן זייערע מענער זאלן קומען צום רבי'ן, ווייל דער רבי איז דער איינציגסטער רבי פון אלע דורות וואס רעדט צו זיינע תלמידים פון שלום בית. נעם אלע ספרים פון אלע דורות, טרעף מיר איין צדיק זאל ווארענען זיינע אינגעלייט זאלן האבן שלום בית, נאר דער הייליגער רבי - ער האט אונז זייער אנגעווארנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב און האלטן טייער די ווייב (עיין שיחות הר"ן, סימן רסד); וואלט דאך געווען א סברא צו זאגן אז אלע פרויען זאלן זיך בעטן ביי די מענער, גייט צום ברסלב'ער רבי; נאר וואס דען, דא זעט מען די כח פון לשון הרע, מען רעדט כל דבר אסור אויפ'ן רבי'ן, און דאס מאכט מחלוקת רחמנא לצלן.


רעד מיט דיין ווייב זיסע ווערטער, זאג איר: "איך וויל לעבן מיט דיר מיט ליבשאפט, איך וויל מיט דיר זיין איינשטימיג, דא האב איך א רבי וואס געבט מיר פשוט א זיסקייט אין לעבן"; וועט זי דיר זיכער לאזן פארן צום רבי'ן, זי וועט דיך שטארקן צו גיין ראש השנה קיין אומאן.


גיי התבודדות, גיי אין א שטילע פלאץ און וויין זיך אויס צום אייבערשטן, דערצייל דעם אייבערשטן ווי שטארק דער רבי איז פארשעמט, מען פארט צו אלע רבי'ס, קיינער זאגט נישט גארנישט; מען לאכט נישט, מען קריגט נישט, און ווען א אינגערמאן וויל זיך אויפהייבן צום אייבערשטן און וויל פארן קיין אומאן - ווערט הימל און ערד, עס ווערט א רעש, א מחלוקות.


איך געדענק מיינע ערשטע יארן ווען איך בין געפארן קיין אומאן, ברוך ה' מיין ווייב האט מיך געלאזט פארן, אבער די משפחה ארום און ארום איז געווען געפערליך, עס איז מיר געווען זייער שווער, וואס האב איך געטון? איך בין געגאנגען טאג נאך טאג נאכט נאך נאכט - התבודדות, איך האב אזוי געוויינט צום אייבערשטן, איך האב געוויינט: "'וְלֹא תְהֵא כֹהֶנֶת כַּפֻּנְדָּקִית?' רבונו של עולם וואס גייט דא פאר, פארוואס איז דער רבי נישט ווי די אלע רבי'לעך וואו מען פארט און מען גייט און קיינער קריגט נישט, קיינער לאכט נישט, און פלוצלונג ווען מען הערט אז מען פארט קיין אומאן - דריידט זיך איבער די וועלט; אלע לאכן, אלע רעדן, אלע קריגן".


מיט תפילה און התבודדות און מיט רעדן שיין איינמאל און נאכאמאל - וועסטו אנקומען צום רבינ'ס ראש השנה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4330 - א כלל ביי שלום בית, מכבד צו זיין יענעמ'ס עלטערן
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, תהלים, שווער און שוויגער

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, י"ז שובבי"ם, ב' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך פריי זיך זייער אז איר זענט געגאנגען מיט אייער מאן נרו יאיר צו אייער שווער; אייער מאן האט זיך זייער געפריידט, ער האט מיר געשריבן ווי פרייליך ער איז אז איר האט דאס געטון פאר אים, איר האט מסכים געווען צו גיין מיט אים צו זיין טאטע, ער האט ממש אויפגעלעבט.


איר זענט א קלוגע פרוי אז איר האט מוותר געווען אויף אייער כבוד, אפילו ער האט אייך אין די פארגאנגענהייט פארשעמט און געוואלט אפטיילן אייער מאן פון אייך, דאך האט איר זיך איינגעבויגן דעם קאפ און געטון וואס איז ריכטיג. דאס ווייזט אז איר זענט א קלוגע פרוי, וואס שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר הויז.


איך האב געהערט אייער ווייטאג, און איר זענט אפילו גערעכט אז איר זענט נישט באקוועם צו גיין צו זיינע עלטערן ווען זיי קוקן אייך אראפ, דאך זאג איך אייך, אז איר וועט יא גיין - וועט אייער מאן ווערן מער און מער נענטער מיט אייך, ווייל דאס איז דער כלל ביי שלום בית, ווען איינער איז מכבד יענעמ'ס עלטערן - מאכט דאס א שטארקע נאנטע קשר, אן אמת'ע קשר איינער צום צווייטן.


זאגט אביסל תהילים יעדן טאג.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4329 - אריינלייגן אין די קינדער כיבוד אב ואם
כיבוד אב ואם, לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר'ן קומען אין בית פיגא לערנען מיט די קינדער.


לייגט אריין אין זיי כיבוד אב ואם.

#4328 - פלאנצן אמונה און אויפהויבן יעדעס קינד
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן אין סקול.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מחנך זיין אידישע קינדער בכלל, ובפרט ווען מען פלאנצט אמונה, און מען הייבט אויף יעדן קינד.


אינעם זכות פון אויפבויען אידישע קינדער זאלט איר זוכה זיין צו נחת ביי אייערע קינדער, איר זאלט זוכה זיין צו קינדער גרויסע צדיקים.

#4327 - אריינלייגן אין די קינדער א טעם אין איידלקייט
צניעות, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב נישט קיין ווערטער אייך צו דאנקען פאר'ן מיר העלפן אין בית פיגא וויליאמסבורג.


איך האף צום אייבערשטן אז איר וועט מיר ווייטער העלפן מיט די מיידלעך, דער עיקר בעט איך אייך, רעדט צו זיי פון דאס שיינקייט פון אידישקייט, לייגט אריין אין זיי א טעם אין איידלקייט, זיי זאלן ליב האבן צניעות.

#4326 - גיי אין מקוה יעדן טאג, פארפעל נישט קיין מקוה
תפילה והתבודדות, מקוה, ראש ישיבה, ארץ ישראל, שובבי"ם

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וארא, י' שובבי"ם, כ"ד טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך בין נאכאלץ נישט ביי מיר פון זיך טרעפן מיט אנשי שלומינו אין ארץ הקודש. איך האב אזוי הנאה געהאט צו זיין דארט מיט זיי, אלע זענען אזוי פריש מיט די עצות פון רבי'ן, אלע זענען אזוי פרייליך. ווען איך קען ווען - וואלט איך געבליבן פאר לענגער; איך קען נישט, ווייל איך האב א ווייב מיט קינדער, מיין ווייב דארף מיין הילף מיט די קינדער.


גיי אין מקוה יעדן טאג, פארפעל נישט קיין מקוה; מקוה נעמט אוועק אלע דינים. דער רבי זאגט (ספר המדות אות המתקת הדין, סימן פא): "הַמִּקְוֶה מַמְתִּיק הַדִּין"; יעצט אין די ימי השובבי"ם זוכט יעדער תיקונים, מקוה איז די ערשטע זאך. דער רבי ביים מגלה זיין די תיקון הכללי האט זיך אויסגעדרוקט: "דאס ערשטע איז מקוה".


ווען א מענטש באהאלט זיך אונטערן שאטן פונעם אייבערשטן - ווערט ער געראטעוועט פון אלעם שלעכטס. ווי אזוי באהאלט מען זיך אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן? דורך תפילה והתבודדות; ווען מען רעדט צום אייבערשטן, מען שמועסט זיך אויס מיטן אייבערשטן - איז מען זוכה צו זיין באשיצט ביים אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4325 - מען דארף נישט אלעס נאכגעבן פאר'ן מאן
שלום בית, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


זאגט אייער מאן: "איך קען לעבן מיט דיר נאר אין א וועג פון נישט ווערן וויי געטון, מיר אידישע קינדער טוען נישט וואס גוים טוען".


זארגט נישט, זייט זייער שטארק, איר זאלט זאגן אייער מאן: "איך בין גרייט פאר דיר, איך וויל לעבן מיט דיר וכו', אבער נאר אז דו טוסט מיך נישט וויי"; א אידישע פרוי איז נישט קיין דינסט, אידישע פרויען זענען קעניגליכע טעכטער, מען דארף זיך מיט זיי פירן זייער שיין. דער רבי האט געהייסן מכבד זיין די ווייב (שיחות הר"ן, סימן רסד), נישט חס ושלום פייניגן.


האט נישט מורא.

#4324 - מען קען נישט מחייב זיין א מענטש צו געבן חודש'ליך כך וכך
צדקה, מוסדות, חובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וארא, ט' שובבי"ם, כ"ג טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ניין, איך וויל נישט אויסקוועטשן אינגעלייט; איך קען עס נישט טון, איך טאר עס נישט טון און איך וועל עס נישט טון.


בחורים קענען גיין נאך געלט, מיט זיי קען איך גיין אויף א שבת, אבער אינגעלייט געבן זייער אייגענע געלט, און ניטאמאל אייגענע געלט; זיי בארגן פון זייערע קרעדיט קארדס און זיי בלייבן גרויסע בעלי חובות.


אזוי אויך, די וועג פון זאגן פאר אינגעלייט זיי זאלן זיך מחייב זיין געלט חודש'ליך - איז נישט לפי רוחי, איך האב דאס נישט ליב, איך האלט אז דאס איז גניבה; ווייל ווי קען א אינגערמאן וויסן וואס גייט זיין מיט אים קומענדיגע חודש? ווי קען ער וויסן אויב ער גייט קענען געבן חודש'ליך כך וכך...? איך קען משפחות וואס האבן נישט אין מויל צו נעמען און זייער קרעדיט קארד לויפט פאר בנינו, און זיי שעמען זיך אריינצורופן אין אפיס זאגן מען זאל מער נישט נוצן זייער קארטל.


א ווייבל האט נעכטן דערציילט פאר מיין ווייב אז זי האט נישט אין מויל צו נעמען אבער די קארטל פאר בנינו לויפט חודש'ליך, ווייל זיי שעמען זיך צו זאגן מען זאל דאס מער נישט נוצן.


די אלע וואס פאנדרעיזן פאר מיר פאר מיינע מוסדות זאלן וויסן אז איך בין נישט באוויליגט פון די וועג. איך האלט פון בעטן צדקה, און דו קענסט יענעם רופן קומענדיגע חודש פרעגן אויב ער וויל דיר געבן, אבער מחייב זיין אנדערע - איז קעגן מיין ווילן.


קענסט דאס איבערגעבן פאר אלע וואס נעמען צאם פאר אונזער מוסד.

#4323 - עס איז נאריש צו מקנא זיין א צווייטן
תפילות אויף אידיש, שלום בית, קנאה, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי נישט מקנא א צווייטן; עס איז נאריש צו מקנא זיין א צווייטן, ווייל נישטא קיינער וואס זאל נישט האבן א שווערע פעקל, יעדער איינער האט זיינע נסיונות און שוועריקייטן. מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל ליב האבן יעדן איד, חס ושלום קיינעם נישט פיינט האבן און אויך זיך אליינס ליב האבן.


בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, נעם ארויס פון מיר די באהאלטענע קנאה, די באהאלטענע פיינטשאפט וואס איך האב אויף אנדערע, העלף מיר איך זאל ליב האבן יעדן איד".


דיין ווייב זאלסטו געבן גוטע ווערטער, און געב איר די געפיל אז דו ביסט דא פאר איר.


מארגן וועט זיין די ליל שישי שיעור אינעם נייעם בית המדרש אין ספרינג וואלי, אינאיינעם מיט א סעודת מצוה אויפן סיום וואס אלע ענדיגן מיר אינאיינעם, ירושלמי מסכת ברכות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4322 - דערציילט פאר אייערע עלטערן ווער עס לויפט אייך נאך
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, משפחה, מנוולים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


דערציילט פאר אייערע עלטערן וואס גייט פאר, אז אייער שוואגער כאפט אייך אן און לויפט אייך נאך. האט נישט מורא, אויב ער קומט נאנט צו אייך - זאלט איר ארויסלויפן פון שטוב, און אז אייערע עלטערן מאכן זיך נישט וויסנדיג - וועל איך רעדן צו זיי.


אז א מאן רירט אן א פרעמדע מיידל - איז ער א מנוול, א שגץ, זאל זיין ווער עס זאל זיין; א שוואגער, פעטער, קאזין וכו'.


העיקר, האט נישט מורא. רעדט נישט קיין איין ווארט מיט אים.


זייט בקשר מיט די מנהלת תחי', מיר וועלן אכטונג געבן אויף אייך.

#4321 - שטארקט אייך מיט אייער הייליגע ארבעט פון מחזק זיין אידישע קינדער
זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א יישר כח פאר די חנוכה געלט און פאר די שיינע בריוו. איך האב זייער הנאה געהאט ווי איר רעכנט אויס די צוועלף טרעפ פראגראם וואס מיר באקומען פון הייליגן רבי'ן.


שטארקט אייך מיט אייער הייליגע ארבעט פון מחזק זיין אידישע קינדער. אזויפיל אידישע מאמעס דארפן אביסל חיזוק צו קענען אנגיין מיט בויען כלל ישראל; וואויל איז דעם וואס איז מחזק אידישע קינדער צו קענען אנגיין מיט די קינדער און מאן.

#4320 - נאך אביסל וועלן די עלטערן זאגן אז ענק זענען זייער גרעסטע נחת
כיבוד אב ואם, שלום בית, מחלוקת, שווער און שוויגער, נסיונות, גמרא, מניעות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מחזק דיין ווייב און דאנק דעם אייבערשטן אז זי איז מיט דיר, זי איז פאר דיר אן "עזר". חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סג.): "זָכָה, עוֹזַרְתּוֹ", עס איז א געווינס ווען מען האט א ווייב וואס שטייט מיטן מאן; און אז דיין שוויגער טשעפעט איר וכו' - זאלסטו איר מחזק זיין און נישט מאכן קיין מחלוקות.


וועסט זען, נאך אביסל וועלן דיינע עלטערן און אירע עלטערן זאגן מיט א פילע מויל אז ענק זענען זייער גרעסטע נחת. זייער אסאך תלמידי היכל הקודש זענען דאס אריבער, מען האט זיי געטשעפעט אין אנהויב און ביים סוף האבן זיי אלע מודה געווען אז דיקא תלמידי היכל הקודש פירן שיינע ערליכע משפחות.


לערן יעדן טאג דעם בלאט גמרא.

#4319 - נעמען דעם מאן פאר א חבר
תפילות אויף אידיש, חברים, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, תהלים, אידישע שטוב, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


רעדט נישט מיט קיינעם פריוואטע זאכן פון אייך און אייער מאן, דאס איז ניבול פה, דאס ברענגט געפערליכע צרות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לג.) אז דאס ברענגט שווערע גזירות.


איך האב אייך געמאכט אייער שידוך און געזארגט פאר א הויז פאר ענק און פאר אייערע קינדער, וואס בעט איך שוין? איך בעט נאר די איין זאך, איר זאלט זיך פירן ערליך און הייליג.


איך בעט אייך פון די טיפעניש פון מיין הארץ, לאזט זיך אפ פון ווייבלעך וואס רעדן ניבול פה, ענדערש חבר'ט זיך מיט ערליכע וואוילע ווייבלעך; אין שטעטל זענען דא אזויפיל איידעלע, וואוילע, נארמאלע משפחות, זוכט אייך גוטע חבר'טעס.


איך ציטער אז איר גייט ווערן פארשעמט פאר די גאנצע שטעטל, ווייל די פרוי וואס איר פלעגט רעדן צו איר ניבול פה - גייט יעצט דערציילן פאר אנדערע וואס איר האט דערציילט, עס גייט ווערן שרעקליכע בושות.


הויבט אן פון יעצט לעבן מיט אייער מאן, נעמט אים פאר אייער חבר. אייער מאן וועט אייך קיינמאל נישט וויי טון. איר האט א וואוילער מאן, א גאלדענע הארץ, איך האב אים אזוי ליב. ער וויל זיין אייער חבר, ער וויל שמועסן מיט אייך, פארוואס זאלט איר אים לייגן אין די זייט און רעדן שעות מיט אנדערע וואס זיי וועלן אייך באגראבן, זיי וועלן אייך בארעדן... קוקט יעצט וואס פאסירט, די פרוי מיט וועם איר האט פארברענגט אזויפיל, זי רעדט אויף אייך, זי דערציילט אזעלכע זאכן וואס עס וועט אייך ברענגען שטארקע בזיונות.


איך האב אייך שוין געשריבן אזויפיל בריוו, נעמט צוזאם אלע בריוו און ליינט דאס איבער. איך וויל נאר אייער גוטס, איך וויל נאר זען נחת ביי מיינע תלמידים וואס זענען אזוי ווי מיינע קינדער.


נאר ערליכע אידן האבן שלום בית, נאר ביי ערליכע אידן האבן זיך מאן און ווייב ליב. ביי די נישט ערליכע איז אלעס בלאף, אלעס געמאכט, נאר אויסשטעכן יענעמ'ס אויגן, אבער פריוואט אין שטוב איז דא פיינטשאפט וכו' וכו'.


בעטס די תפילה יעדן טאג: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל ליב האבן מיין מאן. איך זאל לעבן מיט אים מיט ליבשאפט און שלום. העלף מיר איך זאל ליב האבן צו זיין א איד, ליב האבן ערליכקייט. העלף מיר, איך וויל זיין א צדיקת, איך וויל האבן גוטע חבר'טעס".


זאגט יעדן טאג כאטשיג איין קאפיטל תהילים, דאס וועט אייך ריין מאכן פאר'ן באשעפער.

#4318 - ווי איז דא א גרעסערע זכות ווי אויסטיילן עסן פאר משפחות נצרכים
חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין מקנא דיין זכות וואס דו טוסט מיט זארגן פאר אנשי שלומינו זאלן האבן עסן.


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן: "משיח וועט קומען בזכות די וואס טוען חסד פאר אידישע קינדער"; ווי איז דא א גרעסערע זכות ווי אויסטיילן עסן פאר משפחות נצרכים, בפרט אין די היינטיגע טעג וואס די פרייזן פאר עסן איז אזוי הויך; א פשוט'ע שבת סעודה פאר א קליינע משפחה קאסט אפאר הונדערט דאלער, און דו מיט דיין גוטע הארץ - ביסטו זיך ממש מוסר נפש מען זאל האבן עסן.


דער אייבערשטער זאל דיך בענטשן זאלסט קיינמאל נישט דארפן צוקומען צו אנדערע, זאלסט האבן גרויס שפע.

#4317 - אוודאי איז כדאי צו לערנען מיט די קינדער ספר המידות
חינוך הילדים, מוסדות, ספרי ברסלב, ספר המידות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית יואל.


איך האב ערהאלטן דיין פראגע.


אוודאי איז כדאי צו לערנען מיט די קינדער ספר המידות. דער הייליגער רבי האט געזאגט אויף דעם ספר (חיי מוהר"ן, סימן שעט): "אט דאס האט מיך געמאכט פאר א איד"; דעריבער איז זייער וויכטיג צו לערנען מיט די קינדער מידות.


מיר האבן שוין איבערגעטייטשט רוב ספר המידות אין אידיש (קענסט בעטן פון אפיס מען זאל דיר דאס שיקן), עס איז גוט אריינצולייגן אות ביי אות אין א ניגון, און דאס זינגען מיט די קינדער מיט די טייטש, אזוי וועלן זיי דאס גוט קענען.


דארפסט נישט אויסלאזן אותיות, דארפסט נאר וויסן ווי אזוי צו טייטשן וכו', און ווען דו האלסט ביי די אותיות, ווי למשל קרי, טייטשט מען אזוי (אות קרי, סימן א'): "קֶרִי בָּא עַל יְדֵי דִּבּוּר מִזְּנוּת", דורך רעדן פון עבירות ווערט מען טמא מיט טומאת קרי, "גַּם עַל יְדֵי שֶׁנָּפַל מֵאֱמוּנָתוֹ", אויך אויב מען פאלט פון אמונה ווערט מען טמא. אזוי אויך אין אות קישוי לילד (סימן א): "אִשָּׁה שֶׁאוֹכֶלֶת צְנוֹן בְּעִבּוּרָהּ", א פרוי וואס עסט רעטעך ווען זי ווארט, "תֵּלֵד בְּקִשּׁוּי", וועט געבוירן שווער.

#4316 - ס'איז גאר אנדערש קינדער וואס זעען זייער טאטע לערנען יעדן טאג
קינדער, חינוך הילדים, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


שטארק זיך מיט דיינע שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד וואס מיר האבן מקבל געווען פון הייליגן רבי'ן (עיין שיחות הר"ן, סימן עו); אפילו אן פארשטיין זאלסטו זאגן פרקים משניות און בלעטער גמרא.


די הייליגע חכמים זאגן (אבות ו, ב): "אֵין לְךָ בֶן חוֹרִין אֶלָּא מִי שֶׁעוֹסֵק בְּתַלְמוּד תּוֹרָה", א מענטש וואס לערנט תורה - איז א פרייער מענטש, אן אויסגעלייזטער.


אויך זאלסטו מאכן א שיעור צו לערנען אין שטוב; עס איז גאר אנדערש קינדער וואס וואקסן אויף ווען זיי זעען זייער טאטע עפענען יעדן טאג א גמרא וכדומה, ווי קינדער וואס זעען נישט זייער טאטע לערנען.

#4315 - ברענג אהיים א גוטע זאך, פרייליך צו מאכן דיין ווייב
שלום בית, צדקה, סיפורי צדיקים, ראש ישיבה, פרויען צאמקום

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טראכט וואס דו קענסט אהיימברענגען עפעס א גוטע זאך, פרייליך צו מאכן דיין ווייב. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יבמות סג.): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רבי חייא'ס ווייב פלעגט אים זייער אסאך מצער זיין; מיט דעם אלעם: "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי", ווען ער פלעגט זען גוטע זאכן וואס זי האט ליב, "צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ", פלעגט ער דאס איר שיין איינפאקן, "וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", און איר אהיימברענגען, האט רב געפרעגט רבי חייא: "פארוואס ברענגסטו איר אייביג גוטע זאכן, זי איז דאך דיר מצער?" האט רב חייא געזאגט: "דַּיֵּינוּ, שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", מיר איז גענוג אז זי ציט אויף די קינדער, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ראטעוועט מיך פון עבירות.


מוהרא"ש פלעגט מדייק זיין, 'פון וועם רעדט מען דא? מען רעדט דא פון דעם הייליגן רבי חייא, וואס דער מלאך המות האט נישט געהאט קיין שליטה אויף אים; ווען עס איז געקומען די צייט ער זאל אוועקגיין פון דער וועלט האט ער אים נישט געקענט בייקומען, מען רעדט דא פון מלאכי מעלה, דאך זעט מען ווי זיי האבן אזוי אכטונג געגעבן אויף שלום בית, איז דאך כל שכן אונז, אז מיר דארפן אכטונג געבן מכבד זיין די ווייב וואס היט אונז פון עבירות און איז מגדל די קינדער'.


געב איבער אין שטוב א גרויסן יישר כח פארן זיך באטייליגן ביי די פרויען פארטי, עס איז אריינגעקומען זייער שיין. איך מוטשע זיך יעצט זייער צו קענען באצאלן די איינגעשטעלטע, איך בין אבער זייער רואיג, איך בין נישט פארלוירן; איך ווייס און איך גלייב אז דער אייבערשטער וועט מאכן גאר גרויסע ניסים.


אז דו קענסט גיין נאך געלט, אויך אהיימנעמען א פושקע פון די מוסד, אויך א פושקע אין דיין אפיס און אין דיין קאר - וועט דאס מיר זיין א גרויסע הילף.


היינט נאכט וועל איך זיין אין מאנסי, איך וועל דארט געבן די וועכנטליכע ליל שישי שמועס. אויך וועט זיין א סעודת סיום מסכת ברכות פון תלמוד ירושלמי.


דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג, איך פאר אוועק מיט די בחורים וואס העלפן די ישיבה, זיי נעמען צאם צדקה פאר די מוסד; איך דארף באצאלן די חובות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4314 - די שטיבער וואס מען לאכט אויף ערליכע אידן, פאלן די קינדער אוועק
שלום בית, צדיקים, וויכוחים, היכל הקודש, מוהרא"ש, אמונת חכמים, שבת טיש, ליצנות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב הנאה פון דיר אז דו האסט שכל צו וויסן ווי צו גיין צווישן די טראפן; פון איין זייט נישט רעדן צו דיין ווייב קעגן אירע עלטערן, און פון די אנדערע זייט זאגסטו פאר דיין ווייב אז ביי ענק אין שטוב זאל מען נישט חוזק מאכן פון קיין ערליכע אידן. אירע עלטערן האלטן זיך פאר עכטע (מלשון אחטא) תלמידי היכל הקודש, זיי מאכן חוזק ביי אלע סעודות פון די תלמידים פון מוהרא"ש וואס זענען זיך מוסר נפש צו העלפן אידישע קינדער.


איך וויל פרעגן די אלע לצים, איר טוט דאך דאס זעלבע וואס מען האט געטון אלע יארן מיט מוהרא"ש; אלע יארן האט מען געשריגן אויף אונז: 'היתכן זיך נעמען א מורה דרך, מען טאר נישט גיין צו מפורסמים, נאר דער רבי און נאר רבי נתן', אבער מיר האבן זיך נישט צוטון געמאכט פון די לצים, מיר האבן געקוקט 'ווער איז אונז מחזק צו נעמען דעם רבי'ן און רבי נתן'; וויל איך פארשטיין, וואס איז יעצט ווען עס וואקסט אויף א נייעם דור וואס האט נישט זוכה געווען צו זיצן ביים טיש פון מוהרא"ש, טארן זיי נישט האבן ערליכע אידן וואס זאלן זיי מחזק זיין? דאס איז היכל הקודש? דאס איז מוהרא"ש?!


א שאד צו טענה'ן, א שאד גיין אין ויכוחים; נעם דיר דעם כלל, די שטובער וואס מען לאכט אויף ערליכע אידן - פאלן די קינדער אינגאנצן אוועק פון אידישקייט, די שטובער וואס דער שבת טיש דריידט זיך מיט ליצנות, פון די שטוב וועלן אלע אפלאזן דעם דרך התורה לא עלינו ולא עליכם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4313 - מען קען נישט צווינגען די ווייב אז זי מוז טון אזוי און אזוי
אמונה, ניגונים, שלום בית, צדיקים, שטעטל, שערן די האר, היכל הקודש, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו מיינסט אין שטעטל דארף מען נישט קיין התחזקות? מאך נישט קיין ווילדע זאכן, איבערלאזן די לאנד וואו דו וואוינסט - צו קענען וואוינען אין שטעטל, עס איז נישט קיין פשוט'ע זאך דאס צו טון.


נעם אריין דעם אייבערשטן ביי דיר אין שטוב, נעם דעם רבינ'ס עצות דארט וואו דו וואוינסט. פארמאך דיינע אויגן און זינג: "מְמַלֵּא כָּל עָלְמִין וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת מִבַּלְעָדֶיךָ יִתְבָּרַךְ כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, אלעס איז דער אייבערשטער, דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר" - וועסטו שפירן די טעם וואס מען שפירט אין גן עדן, עס וועט דיר זיין גוט דארט.


מיין נישט אז אין שטעטל דארף מען נישט קיין חיזוק; דאס מערסטע חיזוק דארפן די וואס זענען אין שטעטל. ווייל ווען מען איז ווייט - בענקט מען, ווען מען איז ווייט - גליסט מען, און ווען מען איז נאנט קען זיך פלוצלונג אלעס אפקילן; דער אייבערשטער זאל אפהיטן.


בנוגע וכו'; מען קען נישט שטופן די ווייב אז זי מוז טון אזוי און אזוי, מען קען נישט איבעררייסן די שטריק; וואס יא? קענסט פון צייט צו צייט רעדן פון דאס גרויסקייט פון זיך אפשערן וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4312 - שלום בית איז אנגעהאנגען אינעם זיך דורכרעדן
שלום בית, רעדן

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בשעת די ווייב שרייט און שאפט, טוט מען אלעס - אבי עס זאל נישט ווערן קיין מחלוקות, ובפרט אז די קינדער זעען און פארשטייען וואס טוט זיך - טוט מען אלעס עס זאל זיין שלום און זיי זאלן נישט כאפן אז עפעס גייט דא פאר.


שפעטער, ווען דו האסט אפאר מינוט פריוואט מיט דיין ווייב - זאלסטו מיט איר דאס אויסשמועסן. ווייל מוהרא"ש זכותו יגן עלינו שרייבט זייער אסאך, אז שלום בית איז אנגעהאנגען אינעם זיך דורכרעדן; מען דארף רעדן, מען קען נישט האלטן אין זיך זאכן און זיך אויפעסן. אז דער מאן האט עפעס וואס שטערט אים אויף די ווייב; די וועג ווי אזוי זי רעדט צו אים, די וועג ווי אזוי זי פירט זיך מיט אים - זאל מען דאס אויסשמועסן, און פארקערט, אויב די ווייב האט זאכן וואס שטערט איר פונעם מאן - דארף מען דאס אויסרעדן.


האב נישט קיין פחד צו רעדן פון דעם, זאג איר בזה הלשון: "מיין טייערע ווייב, איך טו אלעס פאר דיר, און איך וועל ווייטער אלעס טון פאר דיר, נאר עס שטערט מיר זייער איין זאך, עס צעברעכט מיך זייער די וועג ווי אזוי דו זאגסט מיר", בעט דיין ווייב: "מיין ליבע ווייב, די זאכן וואס דו זאגסט מיר צו טון וועל איך טון אויך אז דו וועסט מיר דאס בעטן שיינערהייט צו טון"; רעד מיט איר, שמועס אויס וואס שטערט איר, קען זיין זי כאפט אפילו נישט וואס זי טוט.


אויב מיט דעם אלעם וועט זי ווייטער שאפן אויף דיר - זאלסטו זיך נישט צוליב דעם אויפעסן דיין געזונט. זיי זיך מבטל צום אייבערשטן; אזוי האט דער הייליגער רבי געזאגט פאר רבי נתן (שיחות הר"ן, סימן רעט): "ווען עס איז גאר ביטער - איז מען זיך אינגאנצן מבטל".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4311 - אין שטוב זאל זיין שלום, וואס מען רעדט אינדרויסן זאל נישט אנגיין
חברים, שלום בית, קנאה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייערע חברט'עס בארעדן אייך - איז דאס בלויז קנאה, מען איז אייך מקנא; ווייל ווער עס רעדט אויף א צווייטן - איז דאס בלויז קנאה.


מאכט זיך נישט וויסנדיג, איר זאלט גיין ווייטער מיט אייער שיינע לעבן, בויט אייער שיינע נעסט, לעבט ווייטער באהבה אחוה שלום וריעות מיט אייער מאן. עס זאל אייך נישט אינטערעסירן וואס אנדערע זאגן, וואס אנדערע טראכטן; דאס האב איך געלערנט ביי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, איך זאל צילן אז אין שטוב צווישן מאן און ווייב זאל זיין שלום, און וואס מען רעדט אינדרויסן - זאל נישט אנגיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4310 - געבט אכטונג מען זאל רעדן אין שול נאר דבורי התחזקות
התחזקות, דרשות, בית המדרש, סיפורי צדיקים, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, בראכפעלד


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דארפסט נישט פארלערנען שיחות הר"ן כסדרן, דער עיקר זאלסטו פארלערנען שיחות וואס זענען מחזק, מעודד ומשמח. פארלערנען אין היכל הקודש איז א גרויסע אחריות, ווייל ווען איינער קומט אין היכל הקודש קומט ער פאר איין סיבה: צו הערן עפעס א ווארט וואס וועט אים געבן א שטופ ווייטער צו גיין אין לעבן, ווייטער צו דינען דעם אייבערשטן.


איך בעט אלע גבאים פון היכל הקודש די בכל אתר ואתר, געבט אכטונג מען זאל רעדן אין שול נאר דבורי התחזקות, מען זאל נישט פארלערנען סתם א שיינע ווארט אויף די פרשה, מען דארף רעדן נאר פון חיזוק. מען האט נישט קיין השגה וואס מענטשן מאכן מיט, שווערע ביטערע נסיונות; זה בכה וזה בכה, און ווען מען קומט אין שול - וויל מען הערן עפעס גוטע ווערטער, עפעס חיזוק - מיט וואס זיך צו מחזק זיין צו קענען ווייטער אנגיין מיט דינען דעם אייבערשטן.


מוהרא"ש האט מיך גערופן אין אומאן א נאכט פאר זכור ברית און געשמועסט מיט מיר ביי זיך אין שטוב, מוהרא"ש האט געהאלטן אינמיטן לערנען ליקוטי מוהר"ן די צווייטע חלק סימן ב', אינמיטן שמועסן זאגט מיר מוהרא"ש: "קוק אריין די ווערטער פון רבי'ן", מוהרא"ש זאגט מיר איך זאל זאגן וואו ער טייטלט מיטן פינגער, איך האב אנגעהויבן זאגן: "וְהָאֱמֶת מֵאִיר בְּרִבּוּעַ הַדִּבּוּר הַנַּ"ל עַל יְדֵי שְׁלשָׁה שֵׁמוֹת הַנַּ"ל שֶׁהֵם קֵל, אֱלֹקִים, ה', שֶׁהֵם בְּחִינַת תְּפִלָּה, וְתוֹרָה, וְשִׁדּוּכִים וְזִוּוּגִים", און מוהרא"ש געבט מיר צו פארשטיין: "זעסט וואס שטייט דא? דער רבי זאגט, נאר די דריי זאכן איז גערעדט; יעדע מאל דו רעדסט - זאלסטו רעדן פון די דריי זאכן: פון תורה, פון סדר דרך הלימוד; זיי מחזק די בחורים און אינגעלייט צו לערנען כל התורה כולה אויפ'ן רבינ'ס וועג, אפילו אן פארשטיין. רעד פון תפילה והתבודדות; זיי מחזק די צוהערער זאלן זיך צוקלעבן צום אייבערשטן, יעדע זאך בעטן דעם אייבערשטן. דריטנס, רעד פון שידוכים און שלום בית; אזוי זאלסטו טון, אז מען איז דיך מכבד צו רעדן - זאלסטו רעדן נאר פון חיזוק אויף די דריי נקודות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#4309 - עס וועט זיין שפע, מען וועט קענען באצאלן די איינגעשטעלטע
תפילה והתבודדות, צדקה, מוסדות, ארץ ישראל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ ישראל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זארג נישט, מען וועט ווייטער שיקן געלט קיין ארץ ישראל צו באצאלן די מלמדים און איינגעשטעלטע; יעצט איז טאקע ליידיג די קאסע, אבער דער אייבערשטער וועט מאכן מיט אונז גרויסע ניסים.


איך האב אויפגענומען האברך אייזיק אפפעל נרו יאיר ער זאל זיין געשטעלט אויף די צוועק, צאמנעמען געלט פאר די מוסדות אין ארץ ישראל. קענסט אים העלפן מיט אריינשטעלן אין אונזער צייטונג פראקלאמעס פון געבן צדקה פאר די חדר אין ארץ ישראל על טהרת הקודש, לייג בילדער פון די חדר און שרייב סכומים, למשל 'פאר כך וכך קענט איר האבן א זכות פון א מלמד אדער קינד פאר וואך', אדער 'פאר כך וכך קענט איר האבן די זכות פון ישיבה קטנה' וכדומה.


טייל אויס פושקעס פאר אלע אנשי שלומינו און איך וועל שרייבן פאר אנשי שלומינו צו האלטן חשוב די פושקע און לייגן זייער צדקה פאר אונזערע מוסדות.


פארליר זיך נישט, נעם די קינדער זאלן יעדן טאג דאווענען עס זאל זיין שפע, מען זאל קענען באצאלן די איינגעשטעלטע און אלעס וואס מען דארף פאר די מוסד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#4308 - די עיקר כוחות לייג אריין אין חדר
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, חדר, גליון, צייטונגען, בלעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די עיקר כוחות לייג אריין אין חדר; אז דו ווילסט זיך אויסלופטערן קענסטו שרייבן פאר אונזער צייטונג, אבער נישט אויפ'ן חשבון פון אונזערע קינדער. גלייב מיר, עס איז מיר גארנישט אינטערעסאנט נאר אויב אונזער חינוך איז הונדערט פראצענט גוט, אויב די חינוך איז נישט הונדערט פראצענט גוט - איז מיר נישט אינטערעסאנט גארנישט; נישט דער צייטונג, נישט דער בלעטל און נישט קיין גליונות, גארנישט גארנישט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#4307 - יעדער קען קומען אין שול, נישט יעדער קען אבער פארלערנען
דרשות, בית המדרש, היכל הקודש, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, י"ב שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע וכו'; מען קען נישט זאגן ברענג נישט דעם און דעם מענטש ביי אונז אין שול, א בית המדרש איז אן אפענע פלאץ, אלע קענען קומען.


וואס וועסטו טון ווען מענטשן נישט לפי אונזער וועג וועלן קומען אין שול? מען קען גארנישט טון און מען טאר נישט טון, מען דארף נאר האבן קלוגע גבאים וואס ווייסן וועם מכבד זיין צו רעדן, וועם מכבד זיין נאר מיט אן עלי', און וועם מכבד זיין נאר מיט לאזן זיצן פון די זייט וכו'.


מיר האבן דאס געהאט ווען מיר האבן געעפנט אונזער שול אין וויליאמסבורג. עס זענען אריינגעקומען געסט, אין אנהויב האט מען דעם מכבד געווען מיט רעדן און יענעם מכבד געווען מיט רעדן, ביז מען האט זיך געכאפט אז נישט אלע זענען איינשטימיג מיט מוהרא"ש; זיי פאררופן זיך ברסלב'ער חסידים אבער זיי זענען נישט, זיי זענען געקומען זאגן דעות וכו', האבן מיר אנגעהויבן מכבד זיין געסט מיט עליות און מיט בענטשן ברכת המזון וכדומה, אבער רעדן האט נאר גערעדט דער וואס איז בטל ומבוטל צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, והבן למעשה.


דער גבאי האברך ... נרו יאיר און דער צווייטער גבאי האברך ... נרו יאיר - זיי דארפן וויסן וועם מכבד זיין צו רעדן און וועם נישט וכו' וכו'.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט.