בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#4030 - אפשערן א קינד אום ראש חודש
שטעטל, מנהגים, הלכה, אפשערן, ראש חודש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


מזל טוב צו די גרויסע שמחה אז דו גייסט יעצט מאכן פאות פאר דיין זון נרו יאיר, דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל אויסוואקסן א גרויסער צדיק.


בנוגע שערן ראש חודש; עס איז א צוואת רבי יהודה החסיד זיך נישט צו שערן ראש חודש (צוואת רבינו יהודה החסיד, סימן מח). הגם עס זענען דא וואס זאגן אז מאכן פיאות פאר א דריי יעריג קינד - קען מען יא, אפילו ראש חודש, דאך זאלסטו אפשערן - אדער ערב ראש חודש, אדער א טאג נאך ראש חודש.


אגב, א כלה וואס האט חתונה ראש חודש ביינאכט שערט זיך אפ גלייך אינדערפרי, אום ראש חודש. אזוי אויך, ווען מען דארף זיך מטהר זיין וכו' - שערט מען זיך אפילו ראש חודש.


זיי שטארק מיט דיין אמט, זיין א גבאי אין שטעטל; זע אז אלעס אין שטעטל זאל זיך פירן אזוי ווי עס דארף צו זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4029 - שמועס דיך אויס מיט'ן אייבערשטן יעדעס מאל נאכאמאל פון אנהויב
תפילה והתבודדות, שידוכים, התחדשות, זיווג שני, גרים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע די שידוך וואס מען רעדט דיר וכו'; דו אינטערעסיר זיך פארוואס זי האט זיך גע'גט די ערשטע מאל און פארוואס זי האט זיך גע'גט די צווייטע מאל. עס קען זיין אז זי איז א וואוילע און א גוטע, זי איז פשוט אריינגעפאלן. און גיי ארויס מיט איר, טרעף זיך מיט איר, רעד מיט איר און אז זי געפעלט דיר - גיי ארויס נאכאמאל; ביי זיווג שני איז כדאי צו רעדן מער ווי איין מאל.


בנוגע אז איר מאמע איז א גיורת; דאס דארף דיר בכלל נישט שטערן.


העיקר געב זיך איבער צום אייבערשטן, זיי זיך מבטל צום באשעפער. גיי התבודדות, שמועס אויס דיין הארץ אויף דיין מאמע לשון, כדבר איש אל רעהו, דערצייל דעם אייבערשטן אלעס. הויב אן פון אנהויב; יעדע מאל מען רעדט צום אייבערשטן - הויבט מען אן נאכאמאל פון אנהויב, כאילו דאס איז די ערשטע שמועס, דערצייל אים פון דיין לעבן, ווי שטארק דו ווילסט חתונה האבן, דערצייל אים פארוואס דו האסט זיך גע'גט, אז זי האט אפגעלאזט די אידישע וועג, און דערצייל אים די שידוך וואס מען רעדט דיר, שמועס אויס אלע מעלות און בעט אים ער זאל דיר העלפן; אזוי וועסטו זיין קלאר וואס דו האסט צו טון.


התבודדות קלארט אויס דעם מענטש און ווייזט אים וואס צו טון אין לעבן.


שרייב מיר אלע דיינע ספיקות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4028 - מיר גייען נישט צו די בחירות און מיר האבן נישט מיט קיין שום פארטיי
שמחה, צדקה, רפואה, חסידות ברסלב, אומאן, ראש השנה, סדר דרך הלימוד, מוהרא"ש, חסד, סיפורי צדיקים, ראש ישיבה, פרויען צאמקום, געלט, מלכות הרשעה, דף גמרא, בחירות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט שפיר איך זיך שוין אסאך בעסער. אינטערעסאנט איז, נעכטן נאכט איז געווען ביי מיר אין שטוב דער גבאי פונעם בית התבשיל, איך האב געדארפט שיקן עפעס צום שטעטל איז ער געקומען צו מיר. איך האב קוים געקענט רעדן מיט אים פון אזויפיל היסן, מיר האבן אנגעהויבן טאנצן: "אשרינו שזכינו להתקרב לרבינו", איך האב אים געפרעגט: "אויב וואלסטו יעצט באקומען א ידיעה אז דו האסט געווינען אסאך געלט, וואלסטו געטאנצן ביי דיר אין שטוב? דארפן מיר דאך א גאנצן צייט טאנצן אז מיר האבן דעם רבי'ן וואס איז ווערד מער פון כל הון דעלמא.


מיין ווייב תחי' האט מיר געזאגט: "אפשר זאלסטו געבן צדקה פאר'ן בית התבשיל לזכות דו זאלסט זיין געזונט?" איך האב אים געגעבן צדקה, און ברוך ה' היינט שפיר איך זיך שוין אסאך בעסער.


דיר בעט איך זייער, זיי קלוג, כאפ זיך מיט מיט'ן בלאט גמרא. היינט איז די דף, דף ז' פון מסכת נדרים. היינט ז' חשון איז די יארצייט פון רבי מאיר שפירא זכרונו לברכה וואס האט אריינגעברענגט דער געדאנק אין כלל ישראל, צו לערנען יעדן טאג אינאיינעם דעם זעלבן בלאט גמרא. מוהרא"ש דערציילט, ער האט דאס באקומען א מתנה פון רבי'ן, ווייל ער פלעגט זייער מקרב זיין אנשי שלומינו ברסלב'ער חסידים. עס איז געווען אין די יארן וואס מען האט נישט געקענט פארן קיין אומאן אויף ראש השנה, האט ער אוועקגעגעבן זיין בנין הישיבה פאר אנשי שלומינו, דארט איז געווען דער קיבוץ. אויך פלעגט ער הערן פון אנשי שלומינו פון רבינ'ס סדר דרך הלימוד, פון לערנען כסדרן אן חזרה, און ווען מען ענדיגט גאנץ ש"ס - דעמאלט הויבט זיך אן די חזרה, גייט מען איבער נאכאמאל און נאכאמאל ש"ס.


בנוגע די בחירות; איך זאג דיר קלאר וואס מוהרא"ש האט געהאלטן, דארפסט נישט מיין עדות, ניתי ספר ונחזה, הויב אן לערנען אשר בנחל - וועסטו זען אין די בריוו וואס מוהרא"ש שרייבט וועגן די טמאים, וועגן האבן שייכות מיט זיי. קוק וויפיל בריוו מוהרא"ש שרייבט וועגן דעם הייליגן ספר ויואל משה, די לשונות וואס מוהרא"ש דרוקט זיך אויס, אז אין דעם הייליגן ספר זעט מען ווי מען דארף אנטלויפן פון אלע פארטייען. און דאס וואס מענטשן קומען מיר פארהאלטן אז מען זעט אין די לעצטע פאר יאר פון מוהרא"ש ווי מוהרא"ש זאגט מען זאל יא גיין צו די בחירות, דאס איז געווען אן הוראת שעה; מוהרא"ש האט מיר געזאגט דעמאלט כמה פעמים זאכן וואס איך קען נישט דערציילן, מוהרא"ש האט געהאט א כוונה וכו' וכו', אבער היינט איז נישט שייך מער די גאנצע זאך; מיר גייען נישט צו די בחירות און מיר האבן נישט מיט קיין שום פארטיי.


היינט נאכט וועט זיין א פרויען צאמקום אין שטעטל, אין בנין התלמוד תורה. איך וועל געבן א שיעור, איך האב זייער וויכטיגע זאכן צו זאגן בנוגע די עתיד פון אונזערע קינדער, זע אז דיין ווייב זאל קענען גיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4027 - איבער דרייסיג משפחות אראפגעסיינט פון טעקסט מעסידזש
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, שטעטל, טעלעפאן, אידישע שטוב, ראש ישיבה, טעקסט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר וזוגתו תחי', קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז שוין איבער דרייסיג משפחות האבן זיך אראפגעסיינט פון די גרופס פון טעקסט מעסידזש, און זיי זענען אויף ענקער גרופ פון באקומען אלע הודעות פון די קהילה און שטעטל - אויפ'ן היים טעלעפאן; דאס איז זייער א גרויסע זאך וואס ענק טוען.


מענטשן מיינען אז נאר א סמארטפאון איז שעדליך אין א אידישע שטוב, אויך א פשוט'ע טעלעפאן מיט טעקסט מעסידזש קען זיין זייער נישט גוט פאר א אידישע מאמע, מען קען זיך פארטיפן אינעם טעלעפאן און פארגעסן פון מאכן די שטוב ארבעט; אנשטאט אנגרייטן עסן און מאכן די וועש - זיצט מען מיט די טעלעפאן און מען איז פארנומען מיט די מעסידזש.


איך דאנק ענק פאר'ן העלפן בויען די שטעטל, אז די עלטערן זאלן קענען מיט האלטן אלע אקטיוועטעטן אן האבן טעקסט מעסידזש.


אויב קען איך בעטן, אויב מען קען ארויפלייגן מיין היים נומער אויף די סיסטעם; מיר ווילן אויך באקומען אלע הודעות פון שטעטל. מיר וואוינען נאכנישט אין שטעטל, אבער די קאפ און הארץ איז שוין דארט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4026 - לייג אריין אין די קינדער יראת שמים, וועט עס זיין א תיקון פאר דיר
חינוך הילדים, מלמדים, הפצה, זיכוי הרבים, תשובה, מאוויס, יראת שמים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז ממש אזוי ווי דו זאגסט, דער רבי האט דיך ארויסגעצויגן פון בלאטע - יעצט ציסטו ארויס אנדערע פון בלאטע. אז דו פלעגסט קוקן מאוויס און דער רבי האט דיר געגעבן די שכל דאס אוועק צו ווארפן און האבן א ריינע מח מחשבה - זאלסטו אריינלייגן אין דיינע תלמידים יראת שמים, זיי זאלן נישט קוקן קיין מאוויס און האבן ריינע אויגן, א ריינע מח מחשבה.


דאס איז די גרעסטע תיקון דיינע, אז דו לערנסט מיט קינדער די ריינע אמונה און דו לייגסט אריין אין זיי יראת שמים - מיט דעם וועסטו אלעס פאררעכטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4025 - שידוך מיט א טאכטער פון א גר צדק
שידוכים, גרים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע וואס דו פרעגסט, מען האט דיר אנגעטראגן א שידוך, דו ביסט ארויס מיט די מיידל און יעצט זאגט מען דיר אז איר טאטע איז א גר צדק, דו פרעגסט וואס צו טון.


א גר צדק איז נישט קיין פראבלעם; דארפסט נאר מברר זיין ווער האט געמאכט די גירות, אויב עס איז געווען אן ערליכע בית דין.


שטארק זיך, האב נישט מורא פון קיינעם.


שרייב מיר נאך בריוו - וועסטו מיר מחי' זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4024 - א באזונדערע ברכה אויף די טעכטער, זיי זאלן זיין ערליך און הייליג
תפילה והתבודדות, חברים, חינוך הילדים, קברי צדיקים, מוסדות, הכרת הטוב, גמרא, ראש ישיבה, שמחות, תיקון חצות, פרויען צאמקום, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן נאכט בין איך געווען אין מאנסי, איך האב געהאט א חתונה פון א תלמיד הישיבה. איך בין געווען זייער שוואך, דאך בין איך געפארן ווייל דער חתן איז מיר זייער נאנט. אויך זיין טאטע האט זייער משמש געווען מוהרא"ש, בפרט די לעצטע פאר יאר פון די הארץ אטאקע האט ער זיך זייער אוועקגעגעבן פאר מוהרא"ש, בין איך געפארן צו די חתונה. נאכדעם בין איך געגאנגען צום ריבניצער רבי'ס ציון, איך האב דארט זיך גוט מתבודד געווען און געזאגט תיקון חצות.


היינט אינדערפרי האב איך זיך זייער נישט גוט געשפירט, איך בין זייער פארקילט איך הער נישט אויף צו היסן. ברוך השם יעצט איז שוין אביסל בעסער, בין איך געקומען אין ישיבה. איך האב פארגעלערנט דעם בלאט גמרא, איך בעט דעם אייבערשטן איך זאל זיך גוט שפירן.


מארגן נאכט וועלן אלע מאמעס פון שטעטל זיך צאמקומען אין סקול רעדן מיט די לערערינס און הערן שיינע הדרכות ווי אזוי זיך אומצוגיין מיט די טעכטער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא נשא, י): "וְיִשְׁמְרֶךָ" מיינט מען "בְּבָנוֹת", מען דארף א באזונדערע ברכה אויף די טעכטער, זיי זאלן אויסוואקסן ערליך און הייליג. זע צו בלייבן אין שטוב אז דיין ווייב זאל קענען זיין צייטליך. אויך וועט מען אויפשפילן א דרשה, וויכטיגע זאכן וואס איך האב צו זאגן פאר די מאמעס בנוגע די חינוך פאר אונזערע קינדער.


זע צו לערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא. אפילו דו פארשטייסט נאכנישט וואס דו זאגסט, זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע גמרא; די תורה וועט דיך אפוואשן אינגאנצן פון דיינע עבירות. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ריד): "'תַּלְמוּד' גִימַטְרִיָא שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת 'לִילִית'", ווען א מענטש לערנט גמרא פארברענט ער אלע קליפות; מוהרא"ש זאגט, מען זעט אן אינטערעסאנטע זאך, דער יצר הרע לאזט אלעס טון - אויסער עפענען די הייליגע גמרא, ער האט זייער מורא אויב דער מענטש וועט לערנען גמרא, ווייל דאס פארברענט אים אינגאנצן.


גיי אביסל זיך מתבודד זיין, דערצייל דעם אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר. לאז דיך אפ פון מענטשן, מענטשן וועלן דיר נישט העלפן, מענטשן קענען דיר נישט העלפן; א שאד זיך פארלאזן אויף א בשר ודם. גיי צום אייבערשטן, בעט אים אלעס; שעם זיך נישט, רעד צו אים אזוי ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט - וועט זיך אלעס טוישן ביי דיר צום גוטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4023 - דוד המלך מיט'ן פראש
קינדער, תודה והודאה, הפצה, הדפסה, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, אסרו חג, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואויל איז דיר אז דו פארברענגסט דיינע טעג און דיינע יארן מיט הפצה והדפסה. עס איז אריבער נאך א יאר און יעדע מינוט און יעדע סקונדע פון יאר האסטו אויסגענוצט פאר'ן אייבערשטן, להתודע ולהגלות כי הוא מלך, אריינשיינען אין אידישע קינדער אמונה, און א זיסקייט צו די תורה.


בנוגע זיך אנהויבן רוקן שנעלער מיט די ספרים; איך האף דו וועסט נעמען נאך אינגעלייט זאלן דיר העלפן מיט ארויסגעבן די ספרים. די ספרים זענען מחי' יעדן איינעם; דו ווייסט נישט וויפיל טויזנטער מענטשן זענען זיך מחי' וועכנטליך, סיי רבנים, דיינים, מגידי שיעורים, כולל אינגעלייט - אלע נעמען זייער חיות פון די ספרים, אלע לעבן אויפ'ן רבי'ן.


עס איז כדאי ארויסצושטעלן א בקשה צו אנשי שלומינו, ווער עס קען די מלאכה פון מגיה זיין אדער שרייבן, טייפן וכדומה. עס איז זיכער דא צווישן אנשי שלומינו באהאלטענע כוחות וואס פארשטייען צו די זאכן, זיי ווארטן מען זאל זיי בעטן.


געב איבער פאר האברך ... נרו יאיר אז ער האט געמאכט א הערליכע ארבעט מיט די דרשות פון כל נדרי און הושענא רבה, מענטשן האבן זיך זייער דערקוויקט מיט דעם. איך האף ער וועט אויך ארויסגעבן די שיינע דיבורים וואס מיר האבן גערעדט צווישן איין הקפה און צווייטן.


דא האסטו א מעשה פאר די עצתו אמונה פאר קינדער:


קִינְדֶער וֶוער וִויל הֶערְן אַ מַעֲשֶׂה מִיט אַ פְרָאשׁ?


אַלֶע קִינְדֶער קוּמֶען צוּ לוֹיפְן, וֶוער וִויל דֶען נִישְׁט הֶערְן אַ מַעֲשֶׂה מִיט אַ פְרָאשׁ...


הֶערְט אוֹיס טֵייעֶרֶע קִינְדֶער, עֶס בְּלָאזְט אַ לַייכְטֶע וִוינְטְל, דִי הִימְל אִיז שְׁוַוארְץ, עֶס אִיז שְׁפֶּעט בַּיינַאכְט, אַלֶע שְׁלָאפְן, עֶס שַׁיינְט דִי לְבָנָה מִיט דִי פִּינְטְלֶעךְ שְׁטֶערְנְס, נָאר דִי צַדִיקִים זֶענֶען אוֹיף, זֵיי שְׁטֵייעֶן אוֹיף דִינֶען דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן.


אִין דִי שְׁטָאט טְבֶרְיָה, נִישְׁט וַוייט פוּן דִי בְּרֶסְלֶבְ'עֶ שְׁטֶעטְל יַבְנְאֵל, בַּיים יַם כִּנֶּרֶת - שְׁפַּאצִירְט זִיךְ דָוִד הַמֶּלֶךְ, עֶר זִינְגְט אוּן רֶעדְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר דַאנְקְט אוּן לוֹיבְּט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן פַאר זַיין לֶעבְּן.


דָוִד הַמֶּלֶךְ הֵייבְּט אוֹיף זַיינֶע אוֹיגְן צוּם הִימְל אוּן זָאגְט: "הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, אִיז דֶען דָא אִין דִי וֶועלְט אֵיינֶער זָאל דִיךְ אַזוֹי דַאנְקֶען אַזוֹי וִוי אִיךְ דָוִד דַאנְקְט דִיךְ...?" דָוִד הַמֶּלֶךְ פְלֶעגְט אַלְץ רֶעדְן צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר הָאט יֶעדֶע זַאךְ גֶעבֶּעטְן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן אוֹיף יֶעדֶע זַאךְ גֶעלוֹיבְּט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן.


פְּלוּצְלוּנְג שְׁפְּרִינְגְט אַרוֹיס אַ פְרָאשׁ פוּנֶעם יַם כִּנֶּרֶת, נִישְׁט אַ פִּיצִי פְרָאשׁ, אַ רִיזִיגֶע פְרָאשׁ! דִי פְרָאשׁ הוֹיבְּט אָן קְוִויטְשֶׁען. דָוִד הַמֶּלֶךְ דֶערְשְׁרֶעקְט זִיךְ נִישְׁט, דָוִד הַמֶּלֶךְ לֶעבְּט מִיט אַ שְׁטַארְקֶע אֱמוּנָה. אוֹיךְ קִינְדֶער וָואס וֵוייסְן אַז 'דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער אִיז דָא, קֵיינֶער קֶען מִיר גָארְנִישְׁט טוּן' - וֶוערְן אוֹיךְ נִישְׁט דֶערְשְׁרָאקְן פוּן גָארְנִישְׁט.


דִי פְרָאשׁ קוּמְט נֶענְטֶער אוּן נֶענְטֶער צוּ דָוִד הַמֶּלֶךְ אוּן הוֹיבְּט אָן רֶעדְן צוּ דָוִד... דִי פְרָאשׁ קְוִויטְשֶׁעט: "דָוִד, דוּ זָאגְסְט אַז אִין דִי וֶועלְט אִיז נִישְׁטָא נָאךְ אֵיינֶער וָואס זָאל אַזוֹי דַאנְקֶען דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַזוֹי וִוי דוּ, לִיגְנְט! אִיךְ מִיט אַלֶע פְרֶעשׁ דַאנְקֶען דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַסַאךְ מֶער פוּן דִיר; מִיר שְׁלָאפְן נִישְׁט, מִיר דַאנְקֶען דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַ גַאנְצְן טָאג אוּן אַ גַאנְצֶע נַאכְט, אוֹיךְ זֶענֶען מִיר מֶער גֶעטְרֵיי פַארְ'ן אֵייבֶּערְשְׁטְן, מִיר זֶענֶען אַרַיינְגֶעשְׁפְּרִינְגֶען אִין מִצְרַיִם אִין דִי בְּרֶענֶעדִיגֶע אוֹיוְון, צוּ טוּן דִי רָצוֹן פוּן אֵייבֶּערְשְׁטְן!"


דָוִד הַמֶּלֶךְ נֶעמְט אַרוֹיס זַיין פִידְל אוּן הוֹיבְּט אָן זִינְגֶען (תְּהִלִים, קַאפִּיטְל קלה): "ה'", אֵייבֶּערְשְׁטֶער, "לֹא גָּבַהּ לִבִּי", מַיין הַארְץ גְרוֹיסְט זִיךְ נִישְׁט, "וְלֹא רָמוּ עֵינַי", מַיינֶע אוֹיגְן דֶערְהֵייבְּן זִיךְ נִישְׁט מִיט גַּאֲוָה... דֶעמָאלְט הָאט דָוִד הַמֶּלֶךְ גֶעזִינְגֶען דֶעם קַאפִּיטְל.


קִינְדֶער, מִיר לֶערְנֶען זִיךְ פוּן דִי מַעֲשֶׂה צוּ דַאנְקֶען אוּן לוֹיבְּן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, אַזוֹי וִוי דִי הֵיילִיגֶע צַדִיקִים טוּעֶן, אוּן אַזוֹי וִוי דִי גַאנְצֶע וֶועלְט, אַלֶע בַּאשֶׁעפֶענִישְׁן - טוּעֶן; וֶועלְן מִיר אוֹיךְ דַאנְקֶען אוּן לוֹיבְּן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן.


אַלֶע קִינְדֶער הוֹיבְּן אָן זִינְגֶען: "שְׁכֹּחַ אֵייבֶּערְשְׁטֶער - פַאר מַיין שֵׁיינֶע לֶעבְּן, שְׁכֹּחַ בַּאשֶׁעפֶער - וָואס דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן!"


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4022 - זוכט אייך געזונטע חבר'טעס
חברים, צניעות, רפואה, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


נעמט אייך דעם כלל; ווען איינער רעדט אזעלכע ווערטער, אז ער איז משיח - איז דאס א סימן אז אט אט קומט א נערווען בראך, אדער האלט מען שוין ליידער נאכן נערווען בראך.


פון די ווערטער וואס זי זאגט אייך וועגן חתונה האבן וכו', דארפט איר פארשטיין אז זי האט נעבעך געליינט אפיקורסי'שע ביכער, זייערע חלומות און דמיונות השם ישמרינו.


לאז אייך אפ פון איר, זוכט געזונטע חבר'טעס און ברענגט איר נישט צו מיר. איך נעם נישט אויף קיין שום פרויען און מיידלעך, איך רעד נאר מיט בחורים און אברכים. מוהרא"ש האט מיר נאך מיט יארן צוריק אנגעזאגט, ווען מען האט באשמוצט א רב אין ארץ ישראל וכו' וכו', אז איך זאל קיינמאל נישט אויפנעמען פרויען, און אזוי טו איך.


  דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4021 - די הרגשה פון א שבת צווישן אנשי שלומינו
שידוכים, התחזקות, הפצה, רפואה, תהלים, עבודת השם, סיום, שבת קודש, תכלית, ראש ישיבה, פירושים, קידוש לבנה, אבות ובנים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת לך לך, ה' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שבת אין ישיבה איז געווען הערליך שיין, קענסט זיך נישט פארשטעלן די הרגשה וואס מען שפירט ווען מען איז א שבת צווישן אנשי שלומינו; די תמימות, די שמחה פון שבת קודש - איז אזוי שטארק. איך וועל דיר שרייבן אויפ'ן שפיץ גאפל אפאר שיינע זאכן וואס איז געווען ביי אונז.


פרייטאג צו נאכטס נאך די סעודת ליל שבת זענען זיך צאמגעקומען בחורים ביי מיר אין שטוב, מען האט געזינגען זמירות שבת און גערעדט התחזקות. עס איז געווען זייער פרייליך, די וואך איז געווען נאך א שידוך אין ישיבה, דער חתן איז ארויפגעקומען צו די באטע. איינער פון די בחורים האט זיך אנגערופן: "דער ראש ישיבה זאל געבן חיזוק פאר די בחורים וואס דארפן שידוכים", האבן מיר גערעדט אז דאס איז דאך די גרעסטע חיזוק, אז מען זעט א צווייטן א חתן ווערן. ווען מען זעט א צווייטן מאכן א שמחה; א שידוך, אדער קינדער - איז דאס די גרעסטע חיזוק צו זען ווי דער אייבערשטער מאכט ניסים, דאס געבט חיזוק אז איך וועל אויך האבן א ישועה.


שבת אינדערפרי פאר'ן דאווענען האב איך נישט פארגעלערנט, איך בין געווען זייער פארקילט. איך בין נאכאלץ פארקילט, איך היס זייער שטארק, עס איז מיר שווער דאס רעדן. נאכן דאווענען ביי די קידוש האב איך יא פארגעלערנט ספורי מעשיות, איך האב זיך זייער אנגעשטרענגט, איך האב אסאך געהיסט, אבער ברוך ה' עס איז געווען שיינע התחזקות.


מיר האלטן ביי די מעשה פון די זיבן בעטלערס (ספורי מעשיות, מעשה יג), דער רבי דערציילט, אמאל איז געווען א גרויסע יריד אין א גרויסע שטאט, זענען אהינגעגאנגען אלע בעטלערס און די קינדער זענען אויך אהינגעגאנגען. האבן די בעטלערס געטראכט 'אפשר קען מען מאכן א שידוך צווישן די צוויי קינדער?' האבן מיר גערעדט, דער רבי ווייזט אונז דא אז מען קען זיין אינמיטן מארק, אינמיטן מאכן געשעפטן - און עוסק זיין אין די העכסטע זאכן. מענטשן טראכטן 'א איד קען מען זיין נאר אין בית המדרש, אין ישיבה, אין כולל, אבער אז מען דריידט זיך אין מארק, מען דריידט זיך צווישן אומות העולם, מען האנדלט - קען מען נישט זיין אן עובד השם'; דא זעען מיר אז דיקא אין מארק איז געווארן די שידוך פון די הייליגע קינדער.


דער רבי לערנט אונז מיר זאלן בענקען און גליסטן צום אייבערשטן סיי וואו מיר זענען; סיי אין שול, סיי אין מארק; מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן וואו מיר געפונען זיך, סיי אין שול און סיי אין גאס צי אין מארק.


ביי שלש סעודות איז געווען זייער פייערדיגע דיבורים. מיר האבן גערעדט, עס שטייט אין פסוק (בראשית ו, ט): "אֶת הָאֱלֹקִים הִתְהַלֶּךְ נֹחַ", נח איז געגאנגען מיט'ן אייבערשטן; וואס מיינט דאס ער איז געגאנגען מיט'ן אייבערשטן? ווי אזוי גייט מען מיט'ן אייבערשטן? נאר מיט'ן רבינ'ס ווערטער קען מען דאס פארשטיין. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן א): "כִּי אִישׁ הַיִּשְׂרְאֵלִי צָרִיךְ תָּמִיד לְהִסְתַּכֵּל בְּהַשֵּׂכֶל שֶׁל כָּל דָּבָר, וּלְקַשֵּׁר עַצְמוֹ אֶל הַחָכְמָה וְהַשֵּׂכֶל שֶׁיֵּשׁ בְּכָל דָּבָר, כְּדֵי שֶׁיָּאִיר לוֹ הַשֵּׂכֶל שֶׁיֵּשׁ בְּכָל דָּבָר לְהִתְקָרֵב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ עַל־יְדֵי אוֹתוֹ הַדָּבָר", א איד דארף שטענדיג אויפזוכן דעם אייבערשטן אין יעדע זאך, דאס הייסט, וואס ער טוט זאל ער טראכטן צי איז דאס די ווילן פונעם אייבערשטן; אויב איז דאס רצונו יתברך  - זאל ער דאס טון און אז נישט - נישט. אזוי אויך, וואס ער זעט און וואס ער הערט זאל ער טראכטן אז דאס איז פאר אים א רמז ווי אזוי זיך צו פירן. דער רבי זאגט (שם) דאס ווערט אנגערופן אות ח', מען לעבט, חיות; מען זעט אין יעדע זאך דעם אייבערשטן. אבער די מדריגה, צו זען אין יעדע זאך דעם אייבערשטן - איז זייער א גרויסע מדריגה, מען דארף האבן א לייטער צו קענען צוקומען צו דעם; אז מען בעט דעם אייבערשטן און מען גלייבט אז אין יעדע זאך איז דא חיות אלוקותו יתברך - דעמאלט קומט מען אן צו שפירן דעם אייבערשטן אין יעדע זאך, דאס איז די אות נ', ביידע אינאיינעם איז די אותיות נח; דאס זאגט די תורה, נח איז געגאנגען מיט'ן אייבערשטן, ער האט אין יעדע זאך געקוקט וואס איז די ווילן פונעם אייבערשטן.


דער רבי ברענגט אונז הויכע מדריגות, זאכן וואס איז געמאכט פאר גרויסע צדיקים - ברענגט דער רבי פאר אונז קליינע מענטשעלעך, מיר זאלן אויך ארומגיין בענקען און גליסטן צום אייבערשטן און אויפזוכן דעם אייבערשטן אין יעדע זאך.


מוצאי שבת האבן מיר געמאכט קידוש לבנה, דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תפג) מען דארף נישט ווארטן קיין ז' שלמים, מען קען שוין מאכן נאך דריי טעג.


נאכדעם איז געווען אבות ובנים. דער מלמד ר' יחזקאל סאמעט נרו יאיר מאכט זייער שיין די אבות ובנים, מען טיילט אויס פאר די קינדער וואס לערנען מיט די טאטעס - טיקעטס, נאש מיט פרסים. איך האב געלערנט מיט מיינע קינדער, אויך האב איך פארגעלערנט דעם בלאט גמרא.


מלוה מלכה האב איך נישט געגעסן מיט די בחורים, עס איז מיר שווער צו זיצן מיט מענטשן און היסן אין זייער פנים. אבער מיין זון הרב אלחנן חיים שליט"א איז אריבערגעקומען מיר ברענגען נחת, ער האט געמאכט א סיום משניות, די זעקס און פופציגסטע מאל. ביים סוף האב איך שוין זייער געהיסט, האבן מיר געבענטשט.


 אזוי אויך וועל איך נישט אויפנעמען היינט קיין קאפלס, ווייל איך היס זייער שטארק, איך קען נישט זיצן און היסן פאר מענטשן אין זייער פנים; בעט פאר מיר איך זאל האבן א גאנצע רפואה.


איך טו וואס מוהרא"ש האט מיר געזאגט צו טון, טרינקען טיי און זאגן תהילים; איך טרינק טיי און איך זאג כי טוב ה' לעולם חסדו, קאפיטל ק' - מזמור לתודה.


איך וויל ענדיגן מיט א קליינע שיינע זאך וואס מוהרא"ש פלעגט דערציילן. איינער האט דערציילט פאר א צווייטן, די יאר ראש השנה האב איך זייער שטארק געוויינט ביי די ווערטער: "אדם יסודו מעפר" א מענטש קומט פון ערד, "וסופו לעפר" און ער גייט צוריק צו ערד; פרעגט אים זיין חבר: "וואס איז דא צו וויינען ביי די ווערטער? מילא ווען דו וואלסט באשאפן געווארן פון גאלד און ביים סוף גייט מען דיר לייגן אין ערד - איז דא וואס צו וויינען, אבער א זאך וואס קומט פון ערד און עס גייט צוריק צו ערד און דו האסט נאך אריינגעכאפט אינדערמיט בלעטער גמרא, אנגעטון טלית און תפילין און זיך מתבודד געווען צום הייליגן באשעפער - וואס איז דא צו וויינען...?"


דאס איז ממש אין קורצן וואס מוהרא"ש האט אלע יארן אונז געלערנט, מיר קומען פון ערד און מיר גייען באלד צוריק צו די ערד; און וואויל איז דעם וואס כאפט אריין, נישט א גלעזל וואדקא, נאר א פרק משניות און א בלאט גמרא און הפצה - אשרי לו!


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4020 - פאלגן דעם טאטען אדער מאמען?
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, שידוכים, התחזקות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז א קלארע הלכה, אויב טאטע און מאמע קריגן זיך, איינער זאגט פאר'ן קינד יא און דער צווייטער ניין - דארפן די קינדער פאלגן די טאטע. זיכער ווען עס רעדט זיך פון חתונה האבן, אז אייער טאטע וויל אויסהערן א שידוך פאר אייך, און אייער מאמע זאגט אז אויב מען וועט איבערהיפן דעם ברודער וועט עס שאטן פאר אייך - דארפט איר אויסהערן אייער טאטן, און שיינערהייט זאגן פאר די מאמע אז די פוסקים זאגן מען דארף נישט פרעגן רשות פון די עלטערע געשוויסטער חתונה צו האבן.


מיט תפילה וועט איר פועל'ן א שידוך סיי פאר אייך און סיי פאר אייער ברודער.


העיקר זיך נישט פארלירן; געדענקען וואס דער רבי זאגט: "גאט איז גרויס, מען ווייסט גארנישט וואס טוט זיך אויף די וועלט"; מען דארף זיך שטארקן מיט תפילה והתבודדות, אזוי זעט מען גרויסע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4019 - טראכט נישט וואס איז געווען, טראכט פון יעצט
עבודת השם, פירושים, דאווענען, שכחה, נוסח

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טברי'


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע "ה' מַלַךְ"; מוהרא"ש אין סידור עת רצון זאגט: "וצריך להיות בנקוד פתח", מען דארף דאס שרייבן מיט די נקודות פון פתח. דאס איז על פי קבלה פון הייליגן אריז"ל (עיין פרי עץ חיים שער הזמירות, פרק ג), אבער דאס איז נישט צו זאגן מיט א פתח; זאגן זאגט מען דאס בלשון היה, "ה' מָלָךְ" - דער אייבערשטער האט געקעניגט.


ובנוגע פארוואס מען זאגט קודם לשון הוה: "ה' מֶלֶךְ", מען וואלט ווען געדארפט זאגן קודם היה - "ה' מָלָךְ", און נאכדעם הוה ויהיה? איך האב געזען פון הרב רבי יצחק שליט"א (ספר דרכי איש, גליון פא) זייער א שיינע געדאנק. דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי דער וועלט איז שכחה א חסרון, אבער איך זאג אז שכחה איז א גרויסע זאך. ווייל ווען א מענטש וואלט געדענקט יעדע זאך וואס ער האט געטון וואלט ער נישט געקענט לערנען, דאווענען און טון מצות, עס וואלט אים געשטערט אלעס וואס ער האט געטון"; דעריבער ווען עס קומט צום דאווענען זאגט מען קודם "ה' מֶלֶךְ" דער אייבערשטער איז יעצט קעניג, טראכט נישט וואס איז געווען, טראכט פון יעצט, יעצט איז דער אייבערשטער דא, ער איז קעניג, 'יעצט וויל איך זיין גוט', 'יעצט גיי איך דאווענען', נאכדעם קענסטו רעדן צו מיר פונעם עבר און פונעם עתיד ודברי פי חכם חן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4018 - גייט ארויס ראטעווען אידישע קינדער
הפצה, זיכוי הרבים, הדפסה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער אז דו גייסט נאך געלט און דו געבסט די געלט פאר'ן בית המדרש אין ירושלים. זאג אלע בחורים זיי זאלן אזוי טון; זיי זאלן גיין הפצה און געבן די צדקה פאר'ן שול אין ירושלים.


א שאד אז די הפצה איז איינגעשלאפן; פאריגע וואך איז נישט ארויסגעקומען קיין גליון מתורגם און עצתו אמונה מתורגם ווייל די משפחה וואס זענען דאס מתרגם, זיי געבן אוועק זייער גאנצע וואך פאר דעם, דרייסיג פערציג שעה לייגן זיי אריין אין די וועכנטליכע גליון און וועכנטליכע קונטרס עצתו אמונה, זיי זעען אז מען איז דאס מער נישט מפיץ, די בחורים און אינגעלייט זענען פיין באקוועם - טראכטן זיי א שאד דאס צו מאכן.


הלוואי וואלט איר זיך צאמגענומען, א חבורה בחורים און אינגעלייט - מיט'ן נאמען "חברת מפיצים", גיין יעדע פארנאכטס פארשפרייטן דעם רבינ'ס ספרים, די קונטרסים און גליונות; אזויפיל בחורים און אזויפיל אברכים זענען פארלוירן, זיי ווייסן נישט וואס צו טון מיט'ן לעבן, זיי ווייסן נישט וואו זיך אהין צו טון, און מיט איין גליון, מיט איין בלעטל קען מען זיי העלפן; זיי אויסלייזן פון זייער אייגענע גלות.


שרייב מיר נאך בריוו - וועסטו מיר מחי' זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4017 - שבת דארף מען זיין פרייליך און לעבן בשלום
שלום בית, צדיקים, שבת קודש, דרשות, אמונת חכמים, ראש ישיבה, פירושים, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן נאכט איז געווען זייער א שיינע שיעור. עס איז מיר געווען שווער פארצולערנען, איך בין זייער פארקילט און איך היס שטארק, אבער ברוך ה' צווישן איין היס און צווייטן איז ארויסגעקומען שיינע דיבורים; דעם רבינ'ס עצות, און אז מען איז מקורב צום צדיק, מען לערנט די ספרים פון צדיק - באקומט מען א שטארקע אמונה, מען לעבט א רואיגע לעבן, אזוי ווי דער פסוק זאגט (בראשית ו, ט): "אֵלֶּה תּוֹלְדֹת נֹחַ נֹחַ אִישׁ צַדִּיק"; ווי אזוי קען מען לעבן א לעבן פון נֹחַ נֹחַ - אלץ זיין רואיג? אִישׁ צַדִּיק - אז מען איז דבוק צום צדיק!


העלף אנגרייטן דעם הייליגן שבת, און בשעת דו גרייטסט אן דעם שבת זאג: "לכבוד שבת" - נאכאמאל און נאכאמאל; ווייל יעדע מאל מען זאגט "לכבוד שבת" - קומט א קדושה אין שטוב.


שבת דארף מען זיין פרייליך און לעבן בשלום מיט די ווייב. דער הייליגער זוהר זאגט (תיקון כא, דף נז.): "אִם הוּא עָצִיב בְּחוֹלָא" אויב איז מען א גאנצע וואך טרויעריג, "דִּיְהֵא חָדֵי בְּשַׁבַּתָּא" דארף מען שבת זיין פרייליך, "וְאִם אִית לֵיהּ קְטָטָה בְחוֹלָא" און אויב מען האט זיך געקריגט דורכ'ן וואך, "עִם בַּר נַשׁ" מיט א צווייטן, "אוֹ עִם אִתְּתֵיהּ" אדער מיט די ווייב, "דִּיְהֵא לֵיהּ שְׁלָמָא עִמָּהּ בְּשַׁבַּתָּא" דארף מען זיך שבת איבערבעטן און לעבן בשלום, "וּבְדָא לֵית רְשׁוּ לְקָרְבָא לְסַם הַמָּוֶת חֲלָלָה, וּלְבַעִִלָהּ דְּאִיהוּ אֵל אַחֵר חִלּוּל שַׁבָּת" ווייל אז מען איז שבת בשלום און מען איז פרייליך שבת, קענען די קליפות נישט האבן קיין שליטה אויפ'ן מענטש, "וּבְגִין דָּא אָמְרוּ קַדְמָאֵי, 'אִם יִשְׂרָאֵל הֲווֹ מְקַיְּימִין שַׁבָּת אַחַת כְּהִלְכָתָהּ, מִיָּד הֲווֹ נִגְאָלִין'" דעריבער זאגן די הייליגע חכמים, אויב אידן היטן אפ שבת אזוי ווי עס דארף צו זיין, מען איז פרייליך און מען קריגט זיך נישט - ווערט מען אויסגעלייזט.


איך בין נאך אביסל פארקילט, איך היס נאך אביסל; עס איז אבער מיט גרויס חסדים.


א פרייליכן שבת.

#4016 - לויף אוועק פון עצבות און מרה שחורה
שמחה, סגולות, סיום, דרשות, עצבות, הצלחה, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווילסט מצליח זיין? ווילסט א סגולה אויף הצלחה? דער רבי זאגט (ספר המידות אות הצלחה חלק ב' סימן א): "מִי שֶׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד" ווער עס איז פרייליך, "עַל יְדֵי זֶה הוּא מַצְלִיחַ" וועט האבן הצלחה; בדוק ומנוסה, ווער עס איז פרייליך - זעט הצלחה אין יעדע זאך.


די פראגע איז נאר, ווי אזוי איז מען פרייליך? און מיט וואס קען מען זיך פרייען? אויף דעם זאגט דער רבי, מען זאל זיך פרייען מיט די גוטע זאכן וואס מען האט. מיט שחרית מנחה מעריב, מיט ציצית, מיט תפילין, מיט דעם וואס איך היט שבת, מיט די פרוטות וואס איך געב פאר צדקה; יעדער איד אפילו דער וואס איז נאך ווייט פון קדושה, אויב וועט ער גוט קוקן וועט ער זען ווי ער איז אנגעפילט מיט מצוות כרמון.


לויף אוועק פון עצבות און מרה שחורה; שוין צייט צו פאלגן דעם רבי'ן און זיך פרייען מיט די גוטע זאכן. פריי זיך מיט 'שלא עשנו גוי', א גוי בין איך נישט, איך בין א איד, און מיט די אלע גוטע זאכן וואס מען טוט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן י).


דאנק דעם אייבערשטן; ווי מער מען דאנקט דעם אייבערשטן - ווערט מען נענטער צו אים.


נעכטן איז געווען א שיינע טאג אין ישיבה, מיר האבן מסיים געווען מסכת כתובות און היינט הויבן מיר אן מסכת נדרים. איך וויל דיר בעטן דו זאלסט אויך אנהויבן די מסכתא און לערנען יעדן טאג א בלאט גמרא, לימוד גמרא איז מזכך דעם מענטש און מטהר די נשמה; אפילו מען פארשטייט נישט דאס לערנען, מען זאגט נאר די ווערטער - איז דאס אויך מטהר די נפש, רוח ונשמה.


היינט נאכט וועט זיין די וועכנטליכע שיעור, מען וועט רעדן פון די חיזוק און שכל פון הייליגן רבי'ן, אזוי ווי מיר האבן געלערנט ביי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4015 - אז דו וועסט נישט היטן די אויגן, וועסטו אלעס פארלירן
תפילה והתבודדות, שמחה, קדושה, אמונה, משפחה, בזיונות, מאוויס, עבירות, חסד, תכלית, ישיבה, מנהגים, ראש ישיבה, שמירת עינים, דאווענען, קשיות, פרויען צאמקום, ניחום אבלים, הצלה, סיפוק, יום כיפור קטן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן האב איך זיך זייער נישט גוט געשפירט, עס האט געהייסן איך וועל אויפנעמען אינגעלייט, אזוי ווי געווענליך יעדע זונטאג נעם איך אויף די חתונה געהאטע תלמידי הישיבה, אבער איך האב נישט געקענט, איך האב שווער געאטעמט, איך בין פארקילט.


דיר בעט איך זייער, היט דיינע אויגן; קוק נישט קיין שמוציגע בילדער, עקעלדיגע ווידיאוס. אויב מען איז מפקיר די אויגן - פאלט מען אראפ אין די שרעקליכע עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן. די עבירה הרג'עט דעם מענטש, מען פארלירט אלעס; מען פארלירט די פרנסה, מען פארלירט די ווייב מיט די קינדער, מען פארלירט די טעם פון דאווענען און לערנען, ועל כולם פארלירט מען די הייליגע אמונה; מען ווערט אנגעפילט מיט קשיות אויפ'ן הייליגן באשעפער, אלץ דורך די עבירה פון פגם הברית.


דו ווייסט דאס אז יעדער גנב לאזט נאך פיס טריט אונטער זיך, נישטא אזא זאך איינער זאל זיך קענען ארויסדרייען, ביים סוף קומט מען אן אין תפיסה. אזוי אויך, ווער עס באהאלט זיך מיט אן עבירה מיינט אז ער קען זיך באהאלטן, אבער ביים סוף קומט ארויס די סוד, דעמאלט איז גאר ביטער, מען ווערט פארשעמט פאר אלעמען; די ווייב אנטלויפט, און אפילו מען וועט איר זאגן נישט אנטלויפן האט דאס שוין יענע טעם, יענץ פנים; זי קען נישט לעבן מער אינאיינעם וכו' וכו', די קינדער שעמען זיך פון אזא טאטע, און אזוי ווייטער, דעריבער זאלסטו שוין באצייטנס אפלאזן אלע דיינע קשרים וכו'.


זוך דיר נישט קיין צרות. אפילו ווען דו ווילסט טון א חסד וכו' - זאלסטו טון חסד מיט מענער, און דיין ווייב זאלסטו לאזן טון חסד מיט פרויען, דו געב אכטונג פאר דיין לעבן. דערפאר האב איך גרויס חשק אין שטעטל אז פרויען זאלן זיך אויסלערנען צו קענען ראטעווען לעבנס, ווייל די שטעטל איז קליין, אלע קענען זיך, איז וואס פעלט אויס אינגעלייט זאלן זיך באשעפטיגן מיט זיי; ענדערש זאלן פרויען טון חסד מיט פרויען און מענער מיט מענער.


איך בין נעכטן געווען מנחם אבל זיין מיין מחותן, דער שווער פון אונזער מנהל ר' מרדכי אינדיג נרו יאיר, הרב ..., ער זיצט שבעה נאך א ברודער זיינע, טאטע פונעם מלמד ...; וואס זאל איך דיר זאגן, מען זעט ממש וואס מוהרא"ש פלעגט זאגן, מען גייט מנחם אבל זיין, דארט הערט מען נאר רעדן פון תורה, תפילה און תמימות; קיינער רעדט נישט פון קיין געלט, מען רעדט נישט פון הייזער, מען רעדט נאר דבורי תכלית.


ביינאכט האב איך זיך שוין בעסער געשפירט, בין איך צוריק אין ישיבה פארלערנען דעם בלאט גמרא. אם ירצה ה' מיטוואך זענען מיר מסיים מסכת כתובות און מען הויבט אן מסכת נדרים.


זאג דיינע בחורים זאלן קומען אין ישיבה מיט א מסכת נדרים, און אויב דיין בחור האלט מיט די הלכה שיעור - זאל ער ברענגען א הלכות שבת, מען גייט לערנען סימן שי"ח - הלכות בישול. און דיינע יונגערע בחורים זאלן אויך ברענגען מסכת סוכה.


היינט זאגט מען נישט יום כיפור קטן, וסימנך מלבד ח'ט'א'ת הכיפורים, יעדע ערב ראש חודש זאגט מען יום כיפור קטן, אויסער די פיר חדשים וואס איז ראשי תיבות חטא"ת: ח'שון ט'בת א'ייר און ת'שרי - זאגט מען נישט יום כיפור קטן.


היינט נאכט וועט זיין די פרויען צאמקום, מען האט צעטיילט די צאמקום, מען קען מיטהאלטן די שיעורים סיי אין בית המדרש עצתו אמונה און סיי אין בית המדרש אשר בנחל; זע צו בלייבן אין שטוב אז דיין ווייב זאל קענען גיין שעפן פרישע כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4014 - אשרינו אז מיר האבן א שיינע חינוך פאר אונזערע קינדער
תפילה והתבודדות, מקוה, חינוך הילדים, מוסדות, שטעטל, דרשות, ראש ישיבה, כעס, מנין

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נח, א' דראש חודש חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי יעדן טאג אביסל זיך מתבודד זיין, אזוי וועסטו ווערן א רואיגער מענטש, דו וועסט זיך נישט אויפרעגן אויף יעדע זאך; רעדן צום אייבערשטן בארואיגט, עס ברענגט נאנט צום הייליגן באשעפער.


עס שטייט אין הייליגן זוהר (זוהר חדש, נח) דער הייליגער רבי שמעון בר יוחאי זאגט: "מִדַּת הַצַּדִּיק, קָשֶׁה לִכְעוֹס" א צדיק רעגט זיך נישט אויף אזוי שנעל, "וְנֹחַ לִרְצוֹת" און אויך איז זייער גרינג אים איבערצובעטן, "וְזוֹ הַמִּדָּה גְּדוֹלָה מִכּוּלָּם" און די מידה איז די גרעסטע און שענסטע מידה. "וּבָא הַכָּתוּב לְהוֹרוֹת" דאס קומט אונז די הייליגע תורה זאגן: "אֵלֶּה תּוֹלְדוֹת נֹחַ" זע צו לעבן מיט א רואיגקייט, "נֹחַ בְּדַעְתּוֹ" טראכט רואיג, "נֹחַ בְּדִיבּוּרוֹ" רעד רואיג, "נֹחַ בְּמַהֲלָכוֹ" גיי רואיג, "וּמִי עוֹשֶׂה זֶה" און ווער עס פירט זיך אזוי אויף - "אִישׁ צַדִּיק" איז א צדיק.


אשרינו אז מיר האבן א חינוך פאר אונזערע קינדער, א ברסלב'ער חדר און א ברסלב'ער מיידל שולע וואו אונזערע קינדער באקומען א חינוך פון אמונה און פון אלע זיסע עצות פון רבי'ן. נעכטן בין איך געווען אין שטעטל קרית ברסלב, דארט אין חדר און אין סקול שפירסטו גן עדן, די קינדער לעבן מיט אמונה און מיט תפילה. איך האב געגעבן א שמועס פאר די מלמדים און איינגעשטעלטע, וואס און ווי אזוי מען זאל לערנען און מחנך זיין די קינדער; איך בין געווען רוב טאג מיט די קינדער און מיט די מלמדים.


היינט הויב איך אן ישיבה, מיר גייען אריין אין די פופצנטע יאר, מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועט זיין יעדן טאג שיעורים, איך וויל פארלערנען גמרא און אויך א שיעור משניות, און נאכמיטאג, פינף אזייגער - א שיעור אין רבינ'ס ספרים.


איך וויל דו זאלסט זיך אויך באנייען, זאלסט גיין אין שול דאווענען די דריי תפילות יעדן טאג מיט מנין און מיט א סידור. מוהרא"ש האט אונז געזאגט מיר זאלן דאווענען דוקא פון א סידור, נישט אויסנווייניג, אזוי קען מען מער אינזין האבן דאס דאווענען.


אויך זאלסטו זיך באנייען צו גיין אין מקוה; דאס וואס דו גייסט נישט אין מקוה דאס קומט פון עצבות ועצלות. שטעל זיך פאר א מענטש גייט זיך נישט באדן פאר א לאנגע צייט, וואס פאסירט? מען קען נישט שטיין נעבן אים. און וואס איז מיט די נשמה? זי איז אזוי פארשמירט, זי דארף מען זאל איר אפבאדן; זאלסטו זיך באנייען מיט'ן גיין אין מקוה.


ברוך השם איך שפיר זיך שוין בעסער, איך היס נאך, אבער עס איז שוין נישט דער זעלבער היס פון זונטאג, עס איז מיט גרויסע חסדים.


איך דארף אריינלויפן צו די בחורים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4013 - א בחור האט געענדיגט די צווייטע מאל ש"ס, א שיינע התחלה פאר'ן זמן
כולל, תפילה והתבודדות, חברים, שלום בית, סיום, משניות, לימוד התורה, ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ב' דראש חודש חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואו דו גייסט און וואו דו שטייסט זאלסטו רעדן צום אייבערשטן. אויפ'ן וועג צום בית המדרש, אויפ'ן וועג אהיים פון בית המדרש און אין בית המדרש - זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן; ווייל יעדע ווארט וואס א איד רעדט צום אייבערשטן - דאס בלייבט פאר אייביג, דאס איז א נצחיות; וואויל איז דעם וואס כאפט ארויס ווערטער צום אייבערשטן.


מאך זיך א שיעור אין משניות. משניות רייניגט דעם מענטש פון אלע טומאות און אלע זוהמות. משנה איז ראשי תיבות די ווערטער פון ה'עלית מ'ן ש'אול נ'פשי; משנה נעמט ארויס דעם מענטש פון אלע בלאטעס. אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - זאלסטו זאגן די ווערטער, אין א רייע, גיי כסדרן דיקא; הויב אן סדר זרעים, מסכת ברכות, זאג א פרק נאך א פרק, עס וועט אראפפאלן פון דיר שטיקער בלאטע; ווער עס איז שטארק אין דעם - איז זוכה צו ווערן א גרויסער צדיק.


ביינאכט נאך א טאג פון שווער ארבעטן און פון אזויפיל איבערגייאכץ וכו' - זאלסטו זיך נישט פארלירן וכו'; לויף צו די תורה. אז דו וועסט לויפן צו די משניות - וועט דיין ווייב דיר אנטקעגן קומען, זי וועט דיר זיין פאר אן עזר, און אז מען לויפט נאך - ווערט מען דערנידערט און זי ווערט א כנגדו וד"ל.


געלויבט דעם אייבערשטן, נעכטן איז אריבער א שיינע טאג אין ישיבה. עס האט זיך אנגעהויבן מיט זייער א פרייליכע זאך, א בחור האט מסיים געווען די צווייטע מאל גאנץ ש"ס! דאס איז אזא שיינע התחלה; עס האט געגעבן א וועק אויף יעדן איינעם, אלע זאלן זיך מאכן א שיעור, אנהויבן ש"ס.


נעכטן נאכט איז געווען ביי מיר אין שטוב א סעודת ראש חודש מיט אפאר פון אנשי שלומינו וואס העלפן די כולל. עס איז געווען זייער געשמאק צו זיצן מיט אנשי שלומינו און רעדן פון רבי'ן, מען האט גערעדט פון וואס מען האט געהאט נעכטן אינעם בלאט גמרא, דאס גרויסקייט פון העלפן תלמידי חכמים; מיט'ן העלפן תלמידי חכמים זאלן קענען לערנען - מיט דעם איז מען מקיים "ולדבקה בו", מען ווערט איינס מיט'ן הייליגן באשעפער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4012 - רעד צו די בחורים זיי זאלן זיך נישט לאזן וואקסן א טשופ
בחור, יבנאל, סכנה, מוהרא"ש, דרייוון, בארד און פאות, אמונת חכמים, טשופ

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, יבנאל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו האסט געהערט די ביטערע נייעס, איינער איז נעבעך אומגעקומען פון פארן מיט א מאטאר-סייקל. דו ווייסט וויפיל מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט געווארנט אנשי שלומינו אין יבנאל נישט צו פארן מיט א מאטאר ביציקל, ווייל דאס איז סכנת נפשות; אזויפיל מענטשן ווערן גע'הרג'עט פון דעם, כמעט יעדן טאג איז דא הריגות פון דעם.


אז דו לערנסט מיט בחורים אין יבנאל און זיי פאררופן זיך תלמידי היכל הקודש - דארפסטו רעדן צו זיי דיבורים פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. זאג זיי, אויב מען פאלגט א צדיק - איז גוט, און אז מען האלט זיך קלוגער - איז זייער ביטער; אלע וואס גייען אין די וועג פון צדיק האבן א גוט לעבן, און אז מען האלט זיך קלוגער - איז זייער ביטער.


אזוי אויך זאלסטו רעדן צו די בחורים זיי זאלן זיך נישט נאריש מאכן מיט לאזן וואקסן א טשופ ווי די אומות העולם. זאג זיי וואס איז שיין; שיין איז אפגעשוירן ווי א איד. אזוי ווי מיר זעען, דער אייבערשטער זאגט פאר אידישע קינדער (שיר השירים א, טו): "הִנָּךְ יָפָה רַעְיָתִי" כנסת ישראל, ביסט אזוי שיין; "הִנָּךְ יָפָה" ביסט שיין, "עֵינַיִךְ יוֹנִים" אזוי ווי די אויגן פון א טויב; זאגן די הייליגע חכמים (שיר השירים רבה א, טו): "מַה יּוֹנָה זֹאת מְצֻיֶּנֶת", אזוי ווי א טויב איז אויסגעצייכנט, מען דערקענט א טויב צווישן אנדערע פייגל, "כָּךְ יִשְׂרָאֵל מְצֻיָּנִין בְּתִגְלַחַת", אזוי אויך זענען אידישע קינדער אויסגעצייכנט מיט די וועג ווי מען שערט זיך אפ די האר, מען לאזט נישט איבער קיין טשופ אזוי ווי די אומות העולם און מען שניידט נישט די פיאות מיט די בארד; לייג אריין אין זיי וואס מיינט שיין, די וועג ווי אזוי דער אייבערשטער זאגט אונז מיר זאלן גיין - דאס איז שיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4011 - דער רבי האט געזאגט מען זאל געבן פאר די קינדער וואקסינען
רפואה, וואקסינען

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נח, א' דראש חודש חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דיין ווייב האט מיר געשריבן איך זאל איר אויסקלארן וועגן געבן פאר די קינדער שאטס, ווייל די עלטערן שטייען טאג און נאכט און האקן אין קאפ קעגן שאטס, אז אלע צרות קומען פון שאטס.


איך בין נעכטן געווען אין שטעטל א גאנצן טאג און גלייך ווען איך בין אהיים געקומען בין איך געגאנגען מיט מיינע קינדער געבן שאטס, מיין ווייב תחי' בעט מיר איך זאל מיטגיין מיט איר געבן נידלעך פאר די קינדער; בשעת'ן געבן די שאטס בין איך געווען זייער פרייליך צו טון וואס איז ריכטיג פאר די קינדער.


דער רבי האט געזאגט מען זאל געבן פאר די קינדער וואקסינען. דער רבי האט געזאגט, אפילו ווינטער ווען עס איז שטארק קאלט זאל מען פארן מיט די קינדער צום דאקטער געבן וואקסינען. אנדערע ווילן זאגן אז דער רבי רעדט נישט פון היינטיגע וואקסינען, היינט איז דאס יא שעדליך. קומט מוהרא"ש און זאגט אין שו"ת ברסלב (חלק ז, מכתב תתטז, ועוד) מען זאל געבן וואקסינען פאר די קינדער, אזוי טו איך און אזוי טוען אלע תלמידי היכל הקודש.


לאז זיך נישט פארנארן מיט די נארישע דמיונות אז אלע פראבלעמען קומען פון וואקסינען. איינמאל מען הערט זיך צו צו די שטותים - ווערט מען אינגאנצן פארפירט, מען קומט צו סכנות'דיגע זאכן.


שטארק זיך אין הפצה. גיי פארשפרייט די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט אונז געשריבן די אלע יארן; עס איז אזעלכע אוצרות, ווער עס קוקט אריין אין די ספרים - ווערט אן ערליכער איד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4010 - האב נישט קיין חלישות הדעת אז מ'האט ארויסגענומען א קינד פון חדר
תפילה והתבודדות, צרות, הפצה, מוסדות, הכרת הטוב, הדפסה, נסיונות, ישיבה, חלישות הדעת, ראש ישיבה, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נח, א' דראש חודש חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האב נישט חלישות הדעת פון די מעשה פון די משפחה וואס האט ארויסגענומען דעם קינד פון אונזער תלמוד תורה, ביי אונז אין אמעריקא האט דאס פאסירט אן א שיעור מאל.


ווען מיר האבן אריינגענומען א קינד אין אונזער מוסד נאכדעם וואס קיינער האט נישט געוואלט ארייננעמען דעם קינד, און נאך א שטיק צייט, נאכן זיך פארען מיט'ן קינד וכו' וכו' - זענען געקומען די עסקנים, זיי האבן געראטעוועט און ארויסגענומען דעם קינד און מסדר געווען אין אן אנדערע תלמוד תורה.


איך קען נישט פארגעסן די מעשה וואס מיר האבן געהאט, מיר האבן אריינגענומען א קינד פון א צעטיילטע משפחה, קיין איין מוסד האט נישט געוואלט צורירן צו דעם קינד, ווייל דער טאטע האט קודם געהאט בעלות אויפ'ן קינד און ער האט געלייגט דעם קינד אין א גאר מאדערנע מוסד אין ..., און נאכדעם וואס די מאמע האט באקומען בעלות אויפ'ן קינד - זי וואוינט אין ..., האט זי געזוכט א חסידיש'ע חדר, און קיינער האט נישט געוואלט קוקן אויפ'ן קינד; האב איך אריינגענומען דעם קינד.


פרעג נישט וואס איך האב געהאט צו הערן און זינגען פון דעם קינד; דער קינד פלעגט גיין יעדע צווייטע שבת צו זיין טאטע, און דארט איז נישט אזוי אפגעהיטן, פלעגט דער קינד דערציילן פאר די קינדער וואס עס טוט זיך דארט, די מאוויס וואס ער קוקט, און ער פלעגט רעדן פון נישט גוטע זאכן; זענען עלטערן געלאפן צו מוהרא"ש מיט טענות, האט מוהרא"ש מיך פארגעהאלטן היתכן איך נעם אריין קינדער וכו'. איך בין געווען אזוי פארלוירן, וואס טו איך דא ווייטער, זאל איך ארויסשטעלן דעם קינד אדער נישט... ביז אפאר משפחות פון אנשי שלומינו האבן ארויסגענומען זייערע קינדער, מיט די טענה 'מיר ווילן נישט אונזערע קינדער זאלן לערנען מיט דעם קינד'; איך האב ברוך השם נישט ארויסגענומען מיינע קינדער.


למעשה, עסקנים האבן זיך אריינגעמישט, מען מוז ראטעווען דעם קינד פון ברסלב... מען האט אים אריינגעלייגט אין אן אנדערע מוסד. היינט איז ער שוין עלטער געווארן, אים פאסט שוין נישט צו רעדן צו מיר, ער ווייסט ניטאמאל ווער איך בין, אדער מאכט ער זיך ווי ער ווייסט נישט.


מיר איז גוט די סארט מעשיות, ווייל די מעשיות שטופן מיך צוריק צום איבערשטן. איך הויב אן נאכמאל פון אלף, איך בעט דעם אייבערשטן: "פיר מיך אויף די אמת'ע וועג, איך זאל זיך נישט אפנארן מיין גאנצע לעבן"; אוי ווי מען קען זיך אפנארן אויף די וועלט, אוי ווי מען קען זיך טועה זיין; נאר דורך התבודדות איז מען אפגעהיטן.


טייערער ברודער, איך האב אסאך מעשיות דיר צו דערציילן, ווי שווער איך האב געארבעט מיט'ן אויפשטעלן די מוסדות; די חדר, די סקול און די ישיבה אין אמעריקע, בפרט די חדר; ווי איך האב זיך געמוטשעט מיט אנשי שלומינו, אלע האבן געלאכט פון מיר. מיר האט דאס זייער געשטערט; דאס אז מען לאכט און מען שפעט פון די גאס - דאס האט מיר קיינמאל נישט געשטערט, אבער אז אין היכל הקודש לאכט מען פון מיר, דאס האט מיר יא געשטערט, ווייל מיר זיצן ביי איין טיש, ביי איין רבי און דו שפעטסט פון מיר? דאס האט מיר זייער געשטערט. ברוך השם איך האב געהאט שכל צו האלטן מיינע קינדער אין די מוסדות, און היינט שעפ איך גרויס נחת פון זיי; מיינע זין און טעכטער, אלע זענען ערליכע אידן, זיי לעבן מיט אמונה און יראת שמים.


ליבער ברודער, שטארק זיך, שטארק אנשי שלומינו און שטארק די בחורים אין ירושלים, זיי זאלן עוסק זיין אין הפצה; זיי זאלן פארשפרייטן די גליונות און קונטרסים, די בריוו פון עצתו אמונה. איך מיין אז דאס איז די סיבה פארוואס דעם פארגאנגענעם וואך האט מען נישט מתרגם געווען די בריוו, ווייל עס איז נישטא קיין מפיצים. משפחת ... מאכט זיך א חשבון 'פארוואס זאלן מיר אוועקגעבן דרייסיג פערציג שעה א וואך פאר איבערטייטשן די בריוו - אז מען פארשפרייט דאס מער נישט'; דערפאר בעט איך דיר זאלסט מחזק זיין די בחורים און אינגעלייט זיי זאלן אנהויבן גיין פארשפרייטן די גליונות און בריוו; די עצות, די חיזוק פון הייליגן רבי'ן.


יעצט ווען דער זמן האט זיך אנגעהויבן דארפן אלע אזויפיל חיזוק אויף תורה און תפלה, חיזוק און הדרכה צו ווייזן פאר יעדן איינעם א וועג צו לערנען און דאווענען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4009 - מען ווארט שוין אויפ'ן צווייטן חלק פון "די ליכטקייט פון אמונה"
הפצה, זיכוי הרבים, הדפסה, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת בראשית, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


וואויל איז אייך פאר'ן איבערטייטשן די בריוו פון עצתו אמונה אין ענגליש פאר די אלע וואס קענען נישט ליינען אידיש. די מפיצים פון לעיקוואד געבן איבער אז דער ספר עצתו אמונה אין ענגליש ווערט אזוי צעכאפט, מענטשן ווילן נאר נאך א חלק און נאך א חלק.


מיר ווארטן צו באקומען פון אייך די צווייטע חלק פון "די ליכטקייט פון אמונה", איר זאלט ענדיגן דאס מגיה זיין און זאגן אויב מען קען דאס שוין דרוקן אדער עס האט נאך טעותים; די מפיצים ווילן דאס פארשפרייטן אין די טויזנטער.


אין זכות פון זיין א מזכה את הרבים, טון פאר אידישע קינדער - וועט איר האבן נחת ביי אייערע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4008 - א הערליכע שבת בראשית אין ישיבה מיט אנשי שלומינו
הפצה, צדקה, הדפסה, שבת קודש, פרנסה, אידיש געלט, לימוד התורה, חובות, ישיבה, גמרא, ראש ישיבה, שמחות, חסידות, ראש חודש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


א הערליכע שבת איז געווען אין ישיבה מיט אנשי שלומינו. אנגעהויבן האט זיך עס פרייטאג צו נאכטס, די תפילות איז געווען זייער שיין, נאכן דאווענען זענען מיר ארויס אין א ריקוד כמנהג אנשי שלומינו.


שבת אינדערפרי איז געווען א שיינע שמועס וועגן חתונה מאכן אין ישיבה און נישט מאכן טייערע שמחות. איינער האט נישט פארשטאנען וואס פעלט אויס אזוי סאך צו רעדן פון דעם, האב איך אים געזאגט: "גיי ברענג מיר איינעם וואס האלט שוין נאכן חתונה מאכן צוויי דריי קינדער וואס האט נישט קיין איין דאלער חובות... איך רעד נישט פון גרויסע עשירים, איך רעד פון דורכשניטליכע אינגעלייט, ברוך ה' איך האלט נאכן חתונה מאכן דריי קינדער און איך קום נישט קיין איין פרוטה פאר קיינעם, נאר ווייל איך פאלג מוהרא"ש, איך מאך פשוט'ע שמחות, איך מאך זיך נישט נאריש. דעריבער רעד איך צו מיינע תלמידים אזוי סאך פון דעם, ווייל איך וויל ענק זאלן אויך קענען לעבן אן קיין איין פרוטה חובות".


עס איז א שאד מען שרייבט נישט אפ די שיינע שמועסן; אזוי וואלטן אלע געקענט מיטהאלטן די שיינע זאכן.


שחרית האב איך געדאווענט פאר'ן עמוד, איך האב עולה געווען די זיבעטע עלי', שביעי. ביי מיין עלי', בשעת דער בעל קורא האט געליינט דעם פסוק (בראשית ה, כט): "זֶה יְנַחֲמֵנוּ מִמַּעֲשֵֹנוּ וּמֵעִצְּבוֹן יָדֵינוּ" - האב איך געוואלט אנהויבן טאנצן פאר שמחה, ווייל דא איז דאך מרומז דער הייליגער רבי'ן; די תורה זאגט זֶה יְ'נַחֲמֵנ'וּ, דער רבי וועט אונז טרייסטן און אונז ארויסנעמען פון אונזער עצבות.


שבת אינדערפרי ביי ספורי מעשיות האבן מיר גערעדט נאכאמאל פון זיך אכטונג געבן פון חובות, מיר האלטן ביי די מעשה פון די זיבן בעטלערס (ספורי מעשיות, מעשה יג). דער רבי זאגט: "די פארלוירענע קינדער האבן זיך געמאכט גרויסע טארבעס, און געגאנגען אין די הייזער בעטן עסן"; דא זעט מען די עצה, אז אויב מען האט נישט קיין געלט - זאל מען גיין אין די הייזער קלייבן געלט צו קענען לעבן, און חס ושלום מאכן חובות.


מיר האבן גערעדט אז מען קען דאס טון אינאיינעם מיט הפצה. מען גייט ביי די הייזער, מען בעט צדקה פאר "א משפחה וואס האט נישט צו לעבן", און מען געבט א שיינע מתנה; אזוי איז מען א משפיע.


איך האב דערציילט פאר די אינגעלייט, א בחור איז צו מיר צוגעקומען פאריאר ראש השנה אין אומאן און מיר געזאגט אז ער וויל מנדב זיין דעם שער הבנין פונעם נייעם בית הדפוס. דער אינגערמאן וואס העלפט צאמנעמען די געלט פאר'ן נייעם בנין האט מיך געפרעגט אויב ער זאל דאס יענעם אוועקגעבן, האב איך אים געזאגט: "דו קענסט דא נישט גארנישט דערלייגן, אדער וועט ער דיר ברענגען געלט - אדער נישט". למעשה איז אריבער א יאר, און דער בחור נרו יאיר האט געברענגט במשך די יאר פאר'ן בית הדפוס פופציג טויזנט דאלער. דאס האט ער געטון אין די צייט פון נאך ישיבה, נאך זיבן אזייגער - פאר אפאר שעה.


איך האב אויפגעוויזן פאר די אינגעלייט, דו קענסט זיין אן ארבעטער, קענסט זיין אין כולל; אז דו גייסט הפצה אפאר שעה, אדער נאכמיטאג אדער פארנאכטס - קענסט פארדינען מער וואס א צווייטער פארדינט דורך ארבעטן א גאנצן טאג.


א צווייטע מעשה האב איך דערציילט, איך רוף אן א אינגערמאן אין שטעטל: "אפשר זוכסטו אן ארבעט? איינער זוכט אן ארבעטער", זאגט ער מיר: "איך דארף גיין ארבעטן? אויב דער ראש ישיבה הייסט מיר ארבעטן - גיי איך ארבעטן, איך וויל אבער זאגן פאר'ן ראש ישיבה, איך פאר ארויס פון שטעטל יעדן טאג דריי אזייגער - הפצה, איך גיי פאר צוויי שעה און איך ברענג אהיים איבער צוויי הונדערט דאלער א טאג, וואס פעלט מיר אויס ארבעטן?" זעט מען אז ווען מען גייט אין די הייזער מיט ספרים קען מען לעבן א שיינע ברייטע לעבן אן חובות.


נאכמיטאג אויפ'ן וועג צום שול האבן מיך קינדער נאכגעשריגן, אזוי ווי כסדר, איך האב דאס יעדן טאג, מען שפעט פון מיר. איך בין זייער פרייליך, אז מען שפעט פון מיר נישט ווייל איך האב איינעם בא'גנב'ט, נאר ווייל איך ברענג אריין דעם רבינ'ס עצות אין אידישע קינדער.


ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט, עס שטייט די וואך אין די פרשה (בראשית ג, כד): "וַיְגָרֶשׁ אֶת הָאָדָם וַיַּשְׁכֵּן מִקֶּדֶם", מען האט פארטריבן אדם הראשון פון גן עדן, מען האט אים געלייגט מקדם. זאגן אונז חכמינו זכרונם לברכה (בראשית רבה כא, ט): 'מִקֶּדֶם' דאס איז דער 'גֵּיהִנֹם', דער אייבערשטער האט אים געוויזן דעם גיהנום, זאגן די הייליגע חכמים, אדם הראשון האט זיך זייער דערשראקן, ער האט געפרעגט דעם אייבערשטן: "מִי מַצִּיל אֶת בָּנַי מֵאֵשׁ לוֹהֶטֶת זוֹ", ווי אזוי וועלן מיינע קינדער זיך ראטעווען פון דעם שרעקליכן גיהנום? האט אים דער אייבערשטער געזאגט, דורך "חֶרֶב תּוֹרָה", דורך די שווערד פון לערנען די הייליגע תורה; אז מען לערנט תורה איז מען זוכה זיך צו ראטעווען פון אלעם שלעכטס.


אזוי אויך, ווער עס לערנט תורה - ראטעוועט זיך פון די ברענעדיגע יצר הרע וואס ברענט מיט אלע תאוות און אלע שלעכטס. ווייל מען קען נישט פארלעשן די פייער - נאר דורך לערנען תורה, אז מען מאכט זיך א שיעור אין חומש רש"י, משניות און גמרא וכו' - קען מען אויסלעשן די גיהנום.


אויך האבן מיר גערעדט אז מען זאל זיך נישט דרייען ביינאכט אינדרויסן פון שטוב, נאר בלייבן אין שטוב מיט די ווייב און קינדער אביסל העלפן, אביסל שמועסן און אסאך לערנען.


נאך מעריב האב איך פארגעלערנט דעם בלאט גמרא, און שפעטער איז געווען א שיינע מלוה מלכה ביי מיר אין שטוב מיט א מנין בחורים, יעדער האט דערציילט זיינע מעשיות פון הפצה און זיינע מעשיות פון תפילה.


ישיבה הויבט זיך אן ראש חודש חשון, זאג דיינע בחורים זאלן ברענגען א מסכת נדרים; ראש חודש הויבן מיר אן א פרישע מסכתא, מסכת נדרים, יעדן טאג לערנען מיר א בלאט גמרא. און דיין ישיבה קטנה בחור זאל אויך ברענגען א מסכת סוכה, מיין זון הרב אלחנן חיים שליט"א לערנט פאר נאך פרישטאג מסכת סוכה. איך וועל אם ירצה ה' פארלערנען יעדן טאג איינס דרייסיג דעם בלאט גמרא, און נאכמיטאג נאך מנחה לערנט דער מגיד שיעור פאר שלחן ערוך הלכות שבת, דיין זון זאל ברענגען א שולחן ערוך הלכות שבת, דעם זמן וועלן זיי לערנען די הלכות פון בישול בשבת, סימן שי"ח.


מארגן ערב ראש חודש זאגט מען נישט יום כיפור קטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4007 - מיט סבלנות און תפלה, וועט די שטוב נישט צעפאלן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, רפואה, סבלנות, גט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נצבים, כ"ד אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


ווערט נישט פארלוירן, בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א געפיל צו אייער מאן, איר זאלט שפירן זיכער מיט אים; איר האט זוכה געווען צו א טייערער מאן, אן ערליכער איד מיט גאלדענע מידות.


דאס וואס איר שפירט נישט קיין טעם, איר האט נישט קיין געפיל צו לעבן כדרך כל הארץ; אזוי גייט עס ביי אסאך יונגע ווייבלעך, און אויב מען האט נישט קיין צדיק וואס איז מחזק אויף תפילה און אויף סבלנות – צעפאלט די פארפאלק. ליידער, אזוי סאך יונגע חתונה געהאט'ע פארפעלקער גט'ן זיך, השם ישמרינו.


איך בעט אייך זייער, פארלירט זיך נישט; שטארקט זיך מיט תפילה און זייט גרייט פאר אייער מאן אפילו אן טעם און אן געפיל. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרק ט): "אֵיזוֹהִי אִשָׁה כְּשֵׁרָה", וואס איז אן ערליכע פרוי? "כָּל שֶׁעוֹשֶׂה רְצוֹן בַּעֲלָהּ", א פרוי וואס איז גרייט פאר'ן מאן וכו'.


דאס פארשטייט מען אליינס, אז מען רעדט דא דירעקט צו פרויען וואס האבן נישט קיין טעם און געפיל, ווייל אז עס איז דא א געפיל – דארף מען נישט חיזוק צו טון רצון בעלה, דאס איז די אייגענע ווילן, נאר דירעקט די פרויען וואס האבן נישט קיין רצון אבער זיי טוען די ווילן פונעם מאן, וואס איז די ווילן פונעם אייבערשטן - פאר זיי ווארט א גרויסע שכר.


עס נעמט צייט ביז מען שפירט זיכער מיט'ן אייגענעם מאן. אסאך מאל מאכט זיך ביי יונגע ווייבלעך, עס וועקט זיך אויף אינערליכע געפילן פון וועלן צוריק לויפן אהיים; עס נעמט אביסל צייט ביז מען שפירט זיכער מיט זיך אליין און מיט'ן מאן.


מיט די עצות פונעם צדיק, דער הייליגער רבי, פון זוכן דאס גוטס אין זיך אליין און זוכן גוטס אינעם מאן – ווערט מען מער און מער זיכער מיט'ן נייעם לעבן, ובפרט מיט די עצה פון וויסן און גלייבן אז אלעס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש איז נאר פאר זיין טובה, דעמאלט ווערט אזוי ליכטיג די לעבן, עס ווערט א גן עדן; מען שפירט יעדע מינוט די זיסקייט פון גן עדן.


מאכט זיך א שיעור אין די הייליגע ספרים פון רבי'ן. אמת, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה כא:): "כָּל הַמְלַמֵּד אֶת בִּתּוֹ תוֹרָה, כְּאִלּוּ מְלַמְּדָהּ תִּפְלוּת", לימוד התורה איז נישט פאר פרויען; אבער דעם רבינ'ס ספרים איז אויך פאר פרויען, דאס איז אמונה און יראת שמים. יעצט איז ארויסגעקומען א שיינע גרינגע ספר אויף דעם הייליגן לקוטי מוהר"ן – ספר שפתי תפתח אין אידיש, א ספר וואס פרויען און קליינע קינדער קענען אויך פארשטיין. מען קען שוין לערנען דעם הייליגן לקוטי מוהר"ן וואס דער רבי האט געזאגט דערויף (חיי מוהר"ן, סימן מו): "דער ספר איז אתחלתא דגאולה", דאס איז דער אנהויב פון די גאולה.


ווער עס פארזוכט פון רבינ'ס ספר – הויבט אן ווערן אויסגעלייזט, מען הויבט אן שפירן די ליכט פון אמונה, זאכן הערן אויף באדערן, זאכן הערן אויף צו נערווירן, מען ווערט זייער פרייליך.


זאלט איר זיך מאכן א שיעור אין רבינ'ס ספרים; לערנט דעם ספר אשר בנחל אין אידיש, אויך די ספרים וואס דער אייבערשטער האט מיר געשאנקען, ספר איש אמונות, ספר עצתו אמונה; חיזוק, שכל און עצות פון הייליגן רבי'ן וואס איך האב געלערנט פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו; וועט אייך צוביסלעך ווערן די לעבן גרינג, עס וועט זיס ווערן.


דא האט איר א קליינע תפילה צו בעטן דעם אייבערשטן:


"רבונו של עולם, איך דאנק דיר און איך לויב דיר פאר דיינע חסדים, דו ביסט אזוי גוט צו מיר, דו מאכסט מיר נאר גוטס, דו מאכסט מיט מיר אזויפיל ניסים; וויפיל איך וועל דיר דאנקען - וועל איך נישט אנקומען צו קענען דאנקען אפילו נאר אויף איינע פון דיינע טויזנטער גוטס וואס דו טוסט מיט מיר.


איך דאנק דיר פאר מיין לעבן, איך דאנק דיר אז איך האב חתונה געהאט; האסט מיר געגעבן א טייערער מאן, אן ערליכער מאן, א מאן מיט גאלדענע מידות, אזא ווייכע הארץ, ער איז אזוי גוט צו מיר.


רבונו של עולם, איך האב א פראבלעם, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך שעם זיך צו רעדן פון דעם מיט אנדערע, איך ווייס נישט פון וועם צו בעטן אן עצה אויף דעם. רבונו של עולם, פון דיר שעם איך זיך נישט צו בעטן ווייל דו ביסט מיין טאטע, דו ביסט דער אב הרחמן, א רחמנות'דיגער טאטע.


איך האב א פראבלעם מיט די חתונה געהאטע לעבן, איך האב נישט קיין טעם, קיין שום געפיל - צו לעבן מיט מיין מאן, אזוי ווי דו האסט באשאפן די וועלט און אזוי ווי דו האסט אויסגעשטעלט די וועלט; ווי אזוי אידישע קינדער דארפן זיך פירן.


עס איז מיר אזוי שווער, עס איז מיר געפערליך; יעדע מאל עס קומט צו דעם - ווערט מיר שלעכט, איך שפיר ווי איך דערשטיק זיך, איך שפיר ווי איך פארליר מיין אטעם.


הייליגער באשעפער, וואס קען דאס זיין? פארוואס האב איך נישט די טעם אין לעבן אזוי ווי א געזונטער מענטש? באשעפער זיסער, דאס מאכט חרוב אונזער שלום בית; ווייל יעדע מאל עס קומט די צייט פון לעבן מיט'ן מאן - הויב איך אן שפירן ווי איך וויל אנטלויפן פון אים, און פון מיר; איך שפיר ווי איך האב נישט קיין פלאץ אין די וועלט, איך זוך אלץ תירוצים, איך מאך אויף מעשיות; היינט שפיר איך נישט גוט, נעכטן בין איך געווען מיד, אייער נעכטן איז נישט געווען קיין צייט; איך האב שוין נישט קיין תירוצים, איך ווייס נישט וואס צו טון; מיין מאן איז אזא רחמנות, ער ווייסט בכלל נישט וואס דא גייט פאר.


אנא ה', איך בעט דיר אייבערשטער, הייל מיך אויס. מאך א נס, מאך מיך געזונט, מאך מיר א טעם אין לעבן, מאך מיר א  געפיל צו לעבן אזוי ווי די וועלט פירט זיך.


אינדרויסן זע איך אויס געזונט, אינדרויסן זענען מיך מענטשן מקנא, אינדרויסן מיינען מענטשן אז איך האב די עכטע שלום בית, אבער איך בין א טויטע, איך בין נישט חתונה געהאט.


אנא ה', העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל זיין זיכער מיט זיך, איך זאל זיין סעקיור"ד מיט מיין מאן.


הייליגער באשעפער, בזכות וואס איך לעב מיט אים אן געפיל, אן טעם - זאל איך ווערן געזונט פיזיש און גייסטיש, אמן".


זאגט די תפילה, און לייגט צו אייגענע ווערטער, מער פערזענליך, און ברענגט זיך בעסער ארויס – וועט איר זען גרויסע ניסים; איר וועט האבן אן אמת'ע אהבה, אחוה, שלום ורעות.


א כתיבה וחתימה טובה.

#4006 - גרייט זיך אן א שיינע מעשה צו דערציילן ביים שבת טיש
כיבוד אב ואם, חברים, חינוך הילדים, שווער און שוויגער, הדפסה, שטעטל, קאמפיוטער, בית המדרש, לימוד התורה, סיפורי צדיקים, אידישע שטוב, ראש ישיבה, ניחום אבלים, שבת טיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בראשית, מברכים החודש, כ"ו תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מאך שיינע שבת סעודות. עס דארף נישט זיין קיין לאנגע סעודות; דער עיקר, עס זאל זיין סעודות מיט זמירות און שיינע דיבורים פון אמונה, פון תפילה; גרייט זיך אן א שיינע מעשה - אדער פון תפילה אדער פון א צדיק.


געב אכטונג ווי אזוי דו רעדסט צו דיינע עלטערן; רעד מיט דרך ארץ און עהרע. עס איז גארנישט ווערד וואס מען טוט צו העלפן די עלטערן אויב מען רעדט מיט חוצפה, אפילו דו געבסט געלט פאר דיינע עלטערן, אויב טיילסטו זיי איין וואס צו טון - איז דאס גארנישט ווערד. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי פאה א, א): "יֵשׁ שֶׁהוּא מַאֲכִיל אֶת אָבִיו פַּטוּמוֹת" עס איז דא אמאל איינער וואס געבט צו עסן פאר זיינע עלטערן געשטאפטע גענז, "וְיוֹרֵשׁ גֵיהִנָם" און ער גייט אין גיהנום, אויב ער רעדט צו זיי מיט זלזול.


דאס זעלבע זאלסטו אכטונג געבן נישט צו רעדן אויף דיין שווער און שוויגער; כל שכן אז דו זאלסט נישט טשעפען דיין ווייב מיט אירע עלטערן. געב אכטונג אויף איר כבוד, און געב אכטונג אויף דיינע קינדער'ס געזונט; אז קינדער הערן ליצנות אויף זיידע און באבע - וואקסן זיי קרום.


דאס בעסטע איז אז דו זאלסט נעמען דעם רבינ'ס סדר דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), לערנען די הייליגע תורה אפילו אן פארשטיין - וועסטו ווערן אן ערליכער איד און א גרויסער צדיק. נעם א משניות, א גמרא - און הויב אן זאגן די ווערטער אפילו אן פארשטיין, לערן א פרק נאך א פרק, א בלאט נאך א בלאט; אלעס וועט זיך ביי דיר טוישן, דו וועסט ווערן אן ערליכער איד און א גרויסער צדיק; ווען מען לערנט די תורה ווערט מען צוגעקלעבט צום אייבערשטן.


נעכטן בין איך געווען א גאנצן טאג אין שטעטל. אויפ'ן וועג האב איך זיך אפגעשטעלט אין קרית יואל מנחם אבל זיין אונזער טייערער חבר, דער חשוב'ער מלמד ... וואס זיצט שבעה נאך זיין טאטע. עס איז געווען אזוי אינטערעסאנט, "בא לחזק" איך בין געקומען מחזק זיין, "ונמצא מחוזק" און איך בין ארויס מחוזק; ווען מען טרעפט זיך מיט אנשי שלומינו הויבט אן גיין פייער, מען פארגעסט וואס טוט זיך ארום זיך, מען רעדט פון אמונה מיט אזא פייער.


פון דארט בין איך געפארן קלאפן א מזוזה אינעם נייעם בנין וואס מיר גייען יעצט נוצן פאר א פלאץ וואו מען וועט קענען נוצן קאמפיוטערס צו קויפן זאכן און ערלעדיגן זאכן אן דארפן ארייננעמען א קאמפיוטער אין שטוב, אן דארפן ארייננעמען א טעלעפאן אין שטוב. דארט וועט אויך זיין א געשעפט פאר קליידער פאר יונג און אלט - פאר ממש בחינם; דאס איז ביי מיר זייער א חשוב'ע זאך, צו קענען צושטעלן פאר אנשי שלומינו א וועג צו לעבן אן קיין חובות.


פון דארט בין איך געגאנגען צום בנין הדפסה מחזק זיין די מדפיסים. ווען מען קומט אריין אין בנין הדפסה זעט דאס אויס ווי א חלום, עס שטייען אינגעלייט און דרוקן ספרים, קונטרסים; הונדערטער טויזנטער ספרים און קונטרסים וואס רעדן און פארשפרייטן אמונה, חיזוק און עצות פאר'ן לעבן.


פון דארט בין איך געפארן צום בנין התלמוד תורה. איך האב געדאווענט מנחה מיט די קינדער, נאכדעם בין איך געווען אין די כיתות, איך האב גערעדט מיט די קינדער. וואס זאל איך דיר זאגן, די קינדער זענען אזוי ליכטיג, אזוי טייער, אזוי ריין; אנגעפילט מיט אמונה, מיט תפילה. יעדער האט מעשיות פון תפילה, ווי נאר איך קום אריין אין חדר לויפן מיר די קינדער נאך מיט מעשיות פון תפילה.


איך בין געגאנגען קוקן דעם נייעם בנין התלמוד תורה; עס זעט שוין אויס כמעט פערטיג, איך האף צום אייבערשטן מען וועט אריינגיין אינעם נייעם בנין בקרוב.


פון דארט בין איך געגאנגען קוקן די נייע הייזער וואס מען בויט יעצט אין שטעטל, און געגאנגען קלאפן מזוזות ביי נייע הייזער; ביי מיין זון, און ביים גבאי פון דעם נייעם בית המדרש פעולת הצדיק אויף די גאס רע"ד קלי"ף. אויך בין איך געגאנגען קוקן דעם נייעם בית המדרש פעולת הצדיק; עס איז א שיינע ווארעמע ווינקל.


מיר זוכן צו בארגן א ספר תורה, (אויב דו ווייסט ווער עס קען מיר פארבארגן א ספר תורה פאר א שטיק צייט - לאז מיר וויסן, נאך אביסל ענדיגן מיר שרייבן פרישע דריי ספרי תורה).


פון דארט בין איך אהיימגעקומען און גלייך געגעבן די שיעור.


איך דארף דיר נאך שרייבן פון אונזער שיינע יום טוב וואס מיר האבן געהאט, ועוד חזון למועד.


דעם שבת וועל איך אם ירצה ה' זיין אין וויליאמסבורג.


א פרייליכן שבת.