בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויצא, ב' כסליו, שנת תשפ"ה לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי
האסט מיר געפרעגט אויב דו קענסט גיין אין כולל אנשטאט פארברענגען די יארן וכו'; בלייב טון פארן כלל, דאס איז אזוי ווי לערנען תורה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ברכות ה, א): "העוסק בצורכי ציבור", דער וואס טוט פארן כלל, ער העלפט אידישע קינדער - "כעוסק בדברי תורה", רעכנט מען אים אזוי ווי ער לערנט תורה.
איך ווייס אז דו טראכסט 'וואס טו איך שוין? מיט וואס גייט מיר אריבער מיינע יארן?' זאג נישט אזוי, ווייל די הייליגע חכמים זאגן (בראשית רבה סב, ב): "כַּד דְּמָךְ רַבִּי אַבָּהוּ", ווען רבי אבהו איז נפטר געווארן, "אַחֲזוּ לֵיהּ תְּלַת עֶשְׂרֵי נַהֲרֵי אֲפַרְסְמוֹן", האט אים דער אייבערשטער געוויזן דרייצן טייכן פון שמעקעדיגע אויל וואס פליסט, "אֲמַר לְהוֹן אִלֵּין דְּמַן", האט רבי אבהו געפרעגט, פארוועם איז דאס אנגעגרייט? "אֲמָרוּ לֵיהּ, דִּידָךְ", האט מען אים געזאגט, דאס אלעס איז פאר דיר, האט רבי אבהו זיך פארוואונדערט און געפרעגט: "אֲמַר, אִלֵּין דְּאַבָּהוּ", דאס איז פאר מיר? (ישעיה מט, ד): "וַאֲנִי אָמַרְתִּי לְרִיק יָגַעְתִּי" איך האב געמיינט אז איך האב זיך אומזיסט געפלאגט, "לְתֹהוּ וְהֶבֶל כֹּחִי כִלֵּיתִי", און אויסגעגעבן מיינע כוחות פאר גארנישט און פאר נישט.
פרעגט דער הייליגער ישמח משה זכותו יגן עלינו (פרשת חיי שרה, דבור המתחיל בשיבה טובה), ווי קען זיין אזא זאך אז דער הייליגער רבי אבהו זאל זאגן אזעלכע ווערטער, אז ער האט זיך אומזיסט געפלאגט און זיך וואונדערן אויב ער האט עפעס גוטס געטון אין לעבן?
זאגט דער הייליגער ישמח משה, רבי אבהו איז געווען פארנומען דורכאויס זיין לעבן ביי די רעגירונג, ער איז געקומען און געגאנגען שתדל'ן לטובת הכלל, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (כתובות יז.), זיי פלעגן זינגען פאר אים: "רבא דעמיה" וכו', ער האט אסאך צייט אוועק געגעבן, און דאס האט אים אויסגעזען ווי ביטול תורה; דאס איז וואס רבי אבהו האט זיך געוואונדערט, "וַאֲנִי אָמַרְתִּי לְרִיק יָגַעְתִּי", ער האט נישט געטראכט אז די אלע עסקנות איז אזוי חשוב; זאגט דער הייליגער ישמח משה: "אבל באמת מצוה גדולה מאוד", עס איז זייער א גרויסע מצוה, "דצרכי רבים הוא", צו העלפן און טון פארן רבים, "והוא נותן שלמות לנפש", און עס איז א טובה פארן מענטש, "כמו לימוד התורה", אזוי ווי לערנען תורה, דאס האט ער נישט געוואוסט.
חכמינו זכרונם לברכה דערציילן, דוד המלך האט דאך געדארפט טון פארן כלל, א קעניג דארף זארגן פאר די מענטשן פאר פרנסה און פאר אלעס, זאגן די הייליגע חכמים (ברכות ג:): "כינור היה תלוי למעלה ממיטתו של דוד", דוד המלך האט געהאט א פידל וואס האט געהאנגען העכער זיין בעט, "וכיוון שהגיע חצות לילה", און ביי חצות - "בא רוח צפונית ונושבת בו ומנגן מאליו", האט די פידל געשפילט, און דוד המלך האט זיך אויפגעוועקט, "מיד היה עומד ועוסק בתורה", און א גאנצע נאכט האט ער געלערנט, "עד שעלה עמוד השחר", ביז פארטאגס, "כיוון שעלה עמוד השחר נכנסו חכמי ישראל אצלו", ווען עס האט אנגעהויבן טאגן זענען אריין צום קעניג די חכמים, "אמרו לו, אדונינו המלך, עמך ישראל צריכין פרנסה", מען האט גערעדט מיטן קעניג וואס מען קען טון אז עס זאל זיין פרנסה? "אמר להם, לכו והתפרנסו זה מזה", און דוד המלך האט זיי געגעבן עצות, ביינאכט האט ער געלערנט און זיך מתבודד געווען, און בייטאג האט ער געטון פאר אידישע קינדער.
לייג זיך פרי, און שטיי אויף גאר פרי, און לערן שיעורים כסדרן בכל התורה כולה, און אויך זאלסטו זיך מתבודד זיין. גיי אין וואלד, רעד זיך אויס צום אייבערשטן, שריי אויס דיין הארץ, קרעכץ זיך אויס, און דאווען פרי, און נאכדעם זאלסטו טון פארן כלל, און חס ושלום אפלאזן די הייליגע ארבעט פון בויען מוסדות, בויען די שטעטל - וואס טראגט דעם הייליגן רבינ'ס נאמען.
איך האב נאך אסאך צו שרייבן אין דעם ענין. מיין זיידע זכרונו לברכה, הרב החסיד רבי אלחנן טייטלבוים זכרונו לברכה, נאכן קריג ווען מען איז געקומען קיין אמעריקע, האט ער געוואלט גיין אין כולל. דער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער האט אים געמאכט א חשבון וויפיל שעה מען קען לערנען אן גיין אין כולל, זיבן שעה קען מען לערנען אינאיינעם מיט ארבעטן.
איך דארף מקצר זיין, איך דארף לויפן צו די בחורים.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.