בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#358 - מאך יעדן קינד פאר א העלד, האב ליב יעדן קינד
חינוך הילדים, מלמדים, סבלנות, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר מלמד בתלמוד תורה היכל הקודש ברסלב, ליבערטי


ווער נישט פארלוירן פון קיין שום זאך. געדענק דיינע קינדערישע יארן, געדענק וואס מוהרא"ש לערנט אונז; אז קינדער זענען קינדער, קינדער זענען ווילד, קינדער ווילן נישט לערנען, קינדער ווילן נאר שפילן, און אונזער ארבעט איז זיי צו מאכן לערנען, אונזער ארבעט איז זיי צו מאכן פאלגן.


ווער נישט דערשראקן ווען א טאטע זאגט דיר אז די קינדער זאגן: "די יאר האבן מיר נישט מורא, ווייל דער רבי איז נישט שטרענג, דער רבי שלאגט נישט, דער רבי טוט גארנישט"; ווער נישט אויסער זיך פון וואס די קינדער זאגן, און זיכער נישט וואס עלטערן זאגן דיר.


ווען עלטערן רופן דיך מיט טענות - זאלסטו אויסהערן וואס זיי זאגן; הער פון זיי אינפארמאציע, הער צו יעדעס ווארט, און נאכדעם זאלסטו טון וואס דו האסט צו טון; זאלסט נעמען די לימודים וואס דו האסט געלערנט אין ישיבה, די לימודים פון מוהרא"ש און מיט אסאך סבלנות און ליבשאפט ווייטער זיי מחנך זיין.


איך בין יעצט ארויסגעקומען אין שטעטל. יעצט איז אינמיטן נאכט, איך שרייב דיר יעצט נאכן פארן א לאנגע וועג; איך האף מארגן צו מאכן א באזוך ביי דיר אין כתה, דיר מחזק זיין.


בנוגע דעם קינד הילד ... נרו יאיר וואס דו זאגסט אז ער איז דיר נישט גורס, ער איז קאלט, טרוקן וכו' וכו'; וויל איך דיר פרעגן, וואס וואלסטו געטון ווען ער איז דיין זון? וואס וואלסטו געטון ווען ער איז דיין ברודער? חס ושלום זאגן אויף א אידיש קינד ער איז א קאלטער, א טרוקענער וכו' וכו', די אלע נעמען; דו רעדסט אזוי ווי די פלישתים וואס האבן פארשטאפט אלע ברונעמס וואס די הייליגע אבות האבן געגראבן, אונזער עבודה איז צו גראבן ביי יעדן איד און טרעפן א ברונעם וואסער, מים חיים; נישט פארשטאפן חס ושלום.


אז א קינד איז פארמאכט, פארשלאסן - איז א סימן אז ער גייט אריבער עפעס א שוועריקייט אין לעבן. פערצופאל האלט איך מיט וואס טוט זיך ביי אים אין שטוב, ער קומט פון א צעבראכענע שטוב, די עלטערן זענען ערגעץ אין א צווייטע פלאץ, די קינדער גייען אריבער זייער שווערע יארן; אלע ברידער און שוועסטער זענען אזוי געווען, איך האב אסאך געארבעט מיט די געשוויסטער.


דעריבער בעט איך דיר זייער, מיין טייערער ליבער תלמיד, איך האב דיר אויסגעוועלט צו זיין פון אונזער ארמיי - זאלסטו זיין א גוטער סאלדאט, א בראווער גענעראל און נישט לאזן חס ושלום קיין איין קינד בלייבן פארשטאפט. זוך א גרובעלע ביי אים אין הארץ, זוך וואסער. קום מיר דערציילן די גוטע בשורה וואס די עבדי אבות האבן דערציילט (בראשית כו, לב): "מָצָאנוּ מָיִם!" זוך אין אים א פלאץ, מאך אים א העלד, מאך יעדן קינד פאר א העלד, האב ליב יעדן קינד, ובפרט די קינדער וואס עס דארף נאך אריינגיין אין זיי אסאך ארבעט - זאלסטו נאכמער ליב האבן.


לייג אוועק אלעס, לאז אפ דיינע שיעורים, לאז אפ אלעס; יעצט זאלסטו נעמען מלמדות פאר דיין עבודת השם. זיי פעלזן פעסט, ווער נישט צעפאלן פון קיינעם, אל תירא ואל תחת מאף אחד שבעולם! לערן אויס די קינדער זיי זאלן זיך נישט טשעפען, לערן זיי אויס צו זיין הייליג.


איין שיעור זאלסטו נישט מוותר זיין, עצתו אמונה; דאס זאל זיין דיין וועג ווייזער, דיין חיזוק, דיין מוסר ספר, דיינע שיעורים כסדרן.


איך בעט פאר דיר שטענדיג.

#357 - איך וויל מיטהאלטן אלעס וואס טוט זיך אין תלמוד תורה
חינוך הילדים, מלמדים, חדר, עברי

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר מלמד היכל הקודש ברסלב, ליבערטי


איך דאנק דיר פאר'ן זיין אזא געטרייער מלמד, געלויבט דעם אייבערשטן אלע זענען זייער צופרידן פון דיין ארבעט.


איך בעט דיר זייער, איך וויל מיט האלטן אלעס וואס טוט זיך ביי דיר אין כתה בפרטיות און אלעס וואס טוט זיך אין תלמוד תורה בכלליות; איך וויל דו זאלסט מיר דערציילן אלעס וואס טוט זיך און אלעס וואס מען דארף פאררעכטן.


די יאר "כתה א'" איז זייער א וויכטיגע יאר פאר קינדער; אויב חס ושלום א קינד פאלט ארויס פון די עברי - בלייבט ער א גאנץ לעבן א קאליקער חס ושלום. זאלסטו זיין זייער פארזיכטיג מיט יעדן קינד, אלע קינדער זאלן גוט קענען.


זע צו רעדן צו המלמד ... נרו יאיר, ער איז א מומחה אין מלמדות בכלל און אין עברי בפרט; דו קענסט אסאך לערנען פון אים.

#356 - א רחמנות אויף די גערעכטע מענטשן וואס אלעס דארף שטימען
חינוך הילדים, שלום בית, דרך ארץ, וויכוחים, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מקץ, כ"ז כסליו, ג' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט א וואוילער מאן; ער איז ערליך, ער איז אפגעהיטן, ער העלפט אייך, ער איז אייך געטריי; עס איז דא עסן אין שטוב, ער ברענגט אהיים פרנסה.


עס דארף אייך נישט שטערן וועגן ליל שישי וכו'; מאכט זיך פרייליך, מאכט א פרייליכע שבת. אפילו אייער מאן שלאפט - זייט קלוג, זוכט נישט צו זיין גערעכט. א רחמנות אויף די גערעכטע מענטשן, א רחמנות אויף די מענטשן וואס אלעס דארף שטימען, זאכן וואס דער טאטע דארף טון - קען די מאמע נישט טון וכו' וכו'. אז אייער מאן וויל אביסל שלאפן שבת, ער קומט נישט אן צו לערנען מיט די קינדער - זאלט איר נישט מאכן פון דעם קיין איבערקערעניש, עס איז גארנישט אויב דער טאטע וויל אביסל שלאפן שבת; אויב איר ווילט לערנען מיט זיי - קענט איר לערנען מיט זיי, און אז מען וועט נישט לערנען מיט די קינדער - וועט אויך גארנישט פאסירן.


דאנקט דעם אייבערשטן פאר אייער לעבן; איר שרייבט דאך אליינס: "מיין מאן איז זייער גוט צו מיר, סיי פאר מיר און סיי פאר מיין משפחה; אלע ווייסן אז ווען מען דארף עפעס גייט מען צו מיין מאן און אלעס ווערט מסודר"; נו וואס נאך דארפט איר, איר זענט די גליקליכסטע פרוי, מער פון דעם דארפט איר נישט.


בנוגע ווי אזוי מחנך צו זיין די קינדער; אויף דרך ארץ דארף מען לייגן זייער א שטארקע דגוש, מען מוז אויסלערנען קינדער צו זיין איידל און רעדן מיט דרך ארץ צו עלטערע, ביי דרך ארץ מוז מען גיין זייער שטרענג. איך האב געכאפט פון מיין טאטע שליט"א א פאטש ווען איך האב גערעדט צו אן עלטערער מענטש נישט מיט דרך ארץ, מיין טאטע איז געווען זייער שטרענג ביי דרך ארץ, און ברוך ה' עס האט מיר נאר געהאלפן אין לעבן.


נעמט די תהלים און בעטס דעם אייבערשטן פאר אייערע קינדער, נישטא קיין גרעסערע זאך ווי תפילות פון עלטערן פאר קינדער.


א ליכטיגן חנוכה.

#355 - חנוכה דארף מען צינדן מיט די קינדער, זינגען מיט זיי און טאנצן מיט זיי
חינוך הילדים, חנוכה, נסיעה

בעזרת ה' יתברך


ג' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן, פה סיגעט


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין זייער פרייליך אז דו ביסט מיט געקומען מיט די נסיעה אויף די מקומות הקדושים, דער אייבערשטער זאל צוהערן אונזערע תפילות, מיר זאלן אהיים ברענגען ישועות פאר אונז און פאר אלעמען.


איך האב געבעטן ביי אלע מקומות הקדושים פאר דיר, פאר דיין ווייב און פאר דיינע קינדער. האברך ... נרו יאיר האט מיר געגעבן ביי אלע פלעצער דיין נאמען, דיר מזכיר זיין לטובה.


יעצט קומט דער הייליגער יום טוב חנוכה, חנוכה איז א צייט פון "להודות ולהלל", דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן.


חנוכה איז א צייט פון חינוך הבנים והבנות, מוהרא"ש איז געווען זייער ברוגז אויף די וואס פארן אוועק פון שטוב אן די משפחה; חנוכה דארף דער טאטע צינדן די לעכט מיט די קינדער, זינגען מיט זיי, טאנצן מיט זיי און אריינלייגן אין זיי אמונה פשוטה.


איך האב דיר זייער ליב, איך בעט פאר דיר.

#354 - רעד צו די קינדער אפענע ווערטער זיי זאלן זיך פירן הייליג
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


ג' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן, פה סיגעט


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, מלמד קרית ברסלב


איך האב באקומען דיין מעסידזש.


ווער נישט פארלוירן, די ערשטע זאך פרעג אויס די קינדער, יעדן איינעם פריוואט – וואס איז געווען; אויך דעם קינד וואס דער טאטע האט דיר גערופן דערציילן.


אויב איז אמת אז זיי טוען דאס, זיי באהאלטן זיך און ציען זיך אראפ די הויזן, זיי שפילן זיך און טוען עבירות – זאלסטו רעדן צו זיי באזונדער זייער שטרענג, און זאגן אז אויב דו וועסט הערן נאכאמאל אז מען טוט דאס וכדומה – וועסטו באשטראפן, און אויב דו וועסט כאפן א קינד טון דאס מיט אנדערע קינדער – זאלסטו אים געבן א פאטש.


דאס דארף דיר מחזק זיין צו רעדן צו די קינדער פון קדושת הברית, קדושת היסוד. רעד צו זיי קלארע ווערטער, מען קען נישט זאגן: "קיינער טאר דיר נישט אנכאפן"; קינדער פארשטייען נישט מאמר סתום. די הייליגע חכמים זאגן (שבת קד.): "מ"ם פתוחה מ"ם סתומה, מאמר פתוח מאמר סתום", עס זענען דא פעלער וואס מען דארף רעדן קלאר אפן, זאג זיי: "קיינער קען נישט אראפציען דיין הויזן, דיר אנכאפן ביים אות ברית קודש; עס איז א גרויסע עבירה צו לייגן די הענט אויפ'ן ברית און זיכער נישט זיך באהאלטן מיט אנדערע קינדער, זיך אנכאפן, זיך שפילן מיט'ן ברית".


אויב דו ווערסט געוואר אויף א קינד אז ער טוט דאס – זאלסטו דאס אפשטעלן ווי פריער.


איך קום דעם שבת אין שטעטל, איך וועל רעדן מיט דיר פנים בפנים.

#353 - זיין א מלמד מיט שטארקייט אבער מיט געשמאק
תודה והודאה, קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, חנוכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


מיר זענען זייער צופרידן פון דיין מלמדות, די קינדער קענען זייער גוט די לימודים. זיי ווילן גיין אין חדר, זיי גייען מיט א שמחה; עס איז דא ביי דיר אין כתה א געשמאקע לופט, א פרייליכע לופט.


מלמדות איז א חכמה ואינה מלאכה; פון איין זייט דארף זיין א שטארקע דרך ארץ, א ווארט פון א מלמד דארף זיין א ווארט, מען מוז פאלגן, מען מוז זיין מיט דרך ארץ. פון די אנדערע זייט טאר אבער נישט זיין קיין שרעק, עס דארף זיין איינגענעם; נאר אזוי קענען די קינדער אויפכאפן די לימודים.


רעד צו די קינדער פון קדושה, רעד צו זיי קלאר וואס מען טאר נישט טון; קליינע קינדער קען מען נישט זאגן "אות ברית קודש", זיי ווייסן נישט וואס מען רעדט, מען דארף רעדן צו זיי קלארע ווערטער לויט זייער פארשטאנד.


יעצט קומט חנוכה, זאלסטו זיצן ביי די הייליגע ליכט און דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט דיר.


איך האב דיר זייער ליב.

#352 - חומש רש"י דארף זיין דער עיקר לימוד, חומש רש"י ברענגט יראת שמים
חינוך הילדים, נסיעה, סיפורי צדיקים, חדר, חומש רש"י

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישב, י"ז כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד מוסדות היכל הקודש


איך האב דורכגעבליקט די בחינה אויף די פרשת השבוע פון בני היקר ... נרו יאיר, איך האב זיך זייער געפריידט צו זען ווי גוט ער קען די פרשה חומש רש"י כזקן ורגיל.


איך דאנק דיר טייערער מלמד פאר'ן לערנען מיט די קינדער אזוי קלאר די גאנצע פרשה מידי שבוע בשבוע. חומש רש"י דארף זיין דער עיקר לימוד, חומש רש"י ברענגט יראת שמים.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן די ווערטער וואס דער הייליגער צדיק רבי מרדכי'לע מנאדבורנא זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר הרב הקדוש מסאטמאר זכותו יגן עלינו אלס קינד: "קינדערלעך פילעוועט ענק מיט חומש רש"י, וועט איר וויסן וואו דער אייבערשטער געפונט זיך".


איך פאר היינט קיין אייראפע צו מקומות הקדושים מתפלל זיין, מיר פארן קיין אוהעל צום הייליגן ישמח משה זכותו יגן עלינו, קיין קאלוב, קערעסטיר ועוד; איך וועל מתפלל זיין פאר דיר, פאר דיין משפחה און פאר אלע דיינע תלמידים.

#351 - פרעגן יעדע פרט ופרט פון חינוך הבנים והבנות
חינוך הילדים, מורה דרך

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


בנוגע באדן וכו'; דיין זון ווערט שוין גרויס, איז בעסער אים צוגעוואוינען צו נעמען א שויער.


איך האב זייער הנאה אז דו פרעגסט יעדע פרט ופרט פון חינוך הבנים והבנות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן נחת דקדושה.

#350 - חנוכה איז א יום טוב פון חינוך הבנים והבנות
חינוך הילדים, חנוכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


עס קומט שוין די הייליגע חנוכה טעג, דער הייליגער יום טוב.


מוהרא"ש האט זייער אסאך גערעדט מיט אונז אז חנוכה איז א יום טוב פון חינוך הבנים והבנות, דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן צו זיין צייטליך אין שטוב צינדן מיט די אינגלעך ביים זמן, זעקס אזייגער זאלסטו שוין שטיין מיט'ן שמש זאגן דעם לשם יחוד; מאך אלע הכנות פארויס, מקוה וכדומה, אלעס זאלסטו טון פריער אין טאג אז ביים זמן זאלסטו שוין צינדן.


זיץ ביי די ליכט; קודם זינג די זמירות, נאכדעם זאלסטו דערציילן דיינע קינדער פון די נס חנוכה און אונזער נס אז מיר ווייסן פון רבי'ן, נאכדעם זאלסטו זיך מתבודד זיין; מוהרא"ש זאגט, ביי די לעכט איז א צייט פון פועל'ן ישועות.

#349 - הכנסת אורחים ראטעוועט פון שלעכטס
קינדער, צניעות, חינוך הילדים, שטעטל, הכנסת אורחים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו תחי' ברסלב, ליבערטי


אוודאי און אוודאי זאלט איר ארייננעמען געסט אויף סעודות שבת, עס זענען דא יונגע משפחות אין שטעטל וואס האבן נישט זייערע עלטערן דארט, זיי זוכן וואו צו עסן סעודות שבת; איז א גרויסע מצוה אריין צו נעמען געסט.


געב נאר אכטונג עס זאל זיין מיט יראת שמים; די מענער זיצן אויבן אן נעבן דיר און די ווייבער פון אונטן ביי די אנדערע זייט, אויך זאלסטו זען מען זאל רעדן פון מעשיות פון תפילה, מעשיות פון הפצה, מעשיות פון צדיקים וכדומה.


הכנסת אורחים ראטעוועט פון שלעכטס. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות הכנסת אורחים, חלק א', סימן ב): "עִיר שֶׁאֵין בָּהּ הַכְנָסַת אוֹרְחִים", א שטאט וואו עס איז נישטא קיין הכנסת אורחים, "בָּאִים לִידֵי גִּלּוּי עֲרָיוֹת", ברענגט דאס צו עבירות, "וְעַל יְדֵי גִּלּוּי עֲרָיוֹת בָּא עֲלֵיהֶם הֲרִיגָה", השם ישמרינו.


קינדער וואס וואקסן אויף מיט הכנסת אורחים – ווערן בעלי חסד. ביי מיינע עלטערן זעען שטענדיג געווען געסט, מען פלעגט איינקויפן ספעציעלע נאש און טרינקען ווען מיר האבן געהאט געסט; עס איז געווען אזא שמחה אין שטוב צו קענען מקיים זיין די מצוה פון הכנסת אורחים.

#348 - הייב אויף די קינדער, געב זיי אן א שיעור גוטע ווערטער
קינדער, חינוך הילדים, סבלנות, טשעפען

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך פריי זייך צו הערן אז דיין זון נרו יאיר קען שוין ליינען, ער זאגט שוין תהילים. דאס איז א מורא'דיגער לימוד נישט צו אויפגעבן; אז מען גייט שטייטליך מיט סבלנות - קומט מען אן זייער ווייט.


דער עיקר זאלסטו אים אויפבויען, חס ושלום פארשעמען אדער וויי טון. מען כאפט זיך נישט, מען מיינט אז קינדער זענען אנדערש פון דערוואקסענע, מען מיינט אז מען קען טשעפען, שטעכן און פארשעמען; מען ווייסט נישט אז קינדער האבן די זעלבע געפילן ווי דערוואקסענע און אויב מען טוט זיי וויי, מען טשעפעט זיי, מען מאכט זיי אוועק - הרג'עט עס זיי, עס לאזט זיי נישט אויפוואקסן, זיי בלייבן דערשלאגן א גאנץ לעבן.


אלע נערווען צאמבראכן ה' ירחם קומען פון דעם וואס מען האט וויי געטון קינדער, זיי דערנידערט און פארשעמט.


הייב אויף דיינע קינדער, בפרט דעם קינד וואס מוטשעט זיך מיט'ן ליינען, געב אים אן א שיעור גוטע ווערטער, וועט ער אויפוואקסן געזונט.

#347 - שרייבן שריפט און שפראך איז זייער א וויכטיגע זאך פאר עבודת השם
חינוך הילדים, שרייבן

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תולדות, כז מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד די חשוב'ע איבערגעגעבענע מלמדים רבי ... נרו יאיר און רבי ... נרו יאיר


איך האב געזען די ארבעט וואס איר טוט מיט די קינדער, איר לערנט זיי אויס שרייבן, שריפט און שפראך; עס איז צום באוואונדערן.


איך בין זייער צופרידן צו זען ווי איר לייגט אריין קאפ, מח און הארץ, איר שטעלט צו אזא רייכע חומר, די קינדער זאלן קענען ליינען און שרייבן שריפט און שפראך.


איך וויל איר זאלט זיך פארבינדן מיט די מלמדים אין ליבערטי, זיי ווייזן וואס איר טוט, זיי זאלן האבן די זעלבע גוטע מאטריאל אויס צו לערנען די קינדער, ווייל שרייבן שריפט און שפראך איז זייער א וויכטיגע זאך פאר עבודת השם.


רבי נתן שרייבט אין א בריוו פאר זיין זון (עלים לתרופה, מכתב ב): "תִּשְׁתַּדֵּל לְהַרְגִּיל עַצְמְךָ בִּכְתָב נָאֶה וְלָשׁוֹן צַח כִּי הַכְּתָב וְהַמִּכְתָּב הוּא יְסוֹד גָּדוֹל לְתוֹרָה וַעֲבוֹדָה וְדֶרֶךְ אֶרֶץ", ער זאל אריינלייגן כח אין שרייבן שריפט און שפראך, ווייל מען דארף דאס האבן פאר עבודת השם.


א גרויסן דאנק.


פון ...

#346 - די מיידלעך זאלן זען א ריכטיגע ביישפיל ווי אזוי זיך צו פירן
צניעות, לערערין, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כו מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', תלמידה בית פיגא


איך בעט זייער אסאך דעם אייבערשטן פאר אלע בית פיגא תלמידות, זיי זאלן אויסוואקסן ערליך און איידל, און געלויבט דעם אייבערשטן אז מען זעט אויף די תלמידות אז זיי פירן זיך ערליך.


איך בין זייער איבערגענומען פון אייער צניעות, פון אייער איידלקייט; עס איז גוט פאר אונזער סקול צו האבן אזא ביישפיל ווי איר זענט, די מיידלעך זאלן זען און ארייננעמען אין זיך ווי אזוי א אידישע פרוי דארף זיך פירן, סיי מיט'ן אנטון און סיי מיט די אויפפירונג.


אויך אייער מאן איז זייער איידל און ערליך, פול מיט יראת שמים.


 


 

#345 - ווי מער מ'רעדט פון אמונה, אלץ שטערקער ווערט די אמונה
חיזוק פאר מיידלעך, חינוך הילדים, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כו מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


מיר זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט אין סקול מיט די מיידלעך.


אז איר ווילט האבן א שטארקע אמונה - זאלט איר זאגן יעדן טאג די דרייצן אני מאמין'ס. מוהרא"ש זאגט, עס זענען געווען צדיקים וואס פלעגן זאגן די דרייצן אני מאמין'ס עטליכע מאל א טאג; על כל פנים מיר דארפן דאס זאגן כאטשיג איין מאל א טאג.


די ערשטע אני מאמין זאלט איר חזר'ן אן א שיעור מאל, דאס בויט אויף די אמונה, "אֲנִי מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ הוּא בּוֹרֵא", ער האט באשאפן, "וּמַנְהִיג" און פירט, "לְכָל הַבְּרוּאִים", אלע באשעפענישן, "וְהוּא לְבַדּוֹ", און ער אליין, "עָשָׂה", האט געטון, "וְעוֹשֶׂה", און טוט, "וְיַעֲשֶׂה", און וועט טון, "לְכָל הַמַּעֲשִׂים", אלעס וואס איז דא אויף די וועלט.


ווי מער מען זאגט ארויס די ווערטער - אלץ שטערקער ווערט די אמונה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם וכו', עַל יְדֵי שֶׁמְּדַבְּרִין הָאֱמוּנָה בַּפֶּה", אז מען רעדט אמונה, "זֶהוּ בְּעַצְמוֹ אֱמוּנָה, וְגַם עַל יְדֵי זֶה בָּאִים לֶאֱמוּנָה", דאס ברענגט אמונה.

#344 - האט רחמנות אויף די קינדער וואס האבן נישט קיין ווארעמע שטוב
לערערין, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כו מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


געבט אכטונג אין סקול אויף יעדן איינציגסטע מיידל, קלויבט זיך נישט אויס די זיסע מיידלעך פאר מיוחסות; עס איז א גרויסע עבירה אויב א טיטשער נעמט זיך אפאר קינדער און זיי קענען טון וואס זיי ווילן, זיי הערט מען אויס, צו זיי רעדט מען וכו' וכו'; מען דארף אכטונג געבן אז אלע קינדער זאלן זיך שפירן ווי זיי זענען חשוב ביי די טיטשער.


האט רחמנות אויף די צעבראכענע קינדער וואס האבן נישט קיין ווארעמע שטוב, נארמאלע עלטערן, געבט זיי ווארעמקייט; וועט דער אייבערשטער רחמנות האבן אויף אייך, איר וועט האבן וואוילע ערליכע דורות.

#343 - אויבן אין הימל זענען די טיטשערס זייער חשוב
לערערין, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תולדות, כה מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר אייער געטרייע ארבעט מיט די מיידלעך; יעדעס טראפ כח וואס מען לייגט פאר אידישע קינדער – באצאלט דער אייבערשטער בכפלי כפליים.


נישטא קיין ווערטער ארויסצוברענגען דאס גרויסקייט פון א טיטשער; אויבן אין הימל זענען די טיטשערס זייער חשוב.

#342 - נאר ווען מען האט יענעם ליב קען מען יענעם העלפן
חינוך הילדים, זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חיי שרה, כ"ג מרחשון, מברכים החודש, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר אייער איבערגעגעבנקייט.


געדענקט, קינדער - ווען זיי מאכן זיך נאריש, איז דאס נישט אזוי געפערליך ווייל זיי זענען קינדער, איר זאלט נישט ווערן נערוועז ווען זיי מאכן זיך קינדיש, האט זיי ווייטער ליב, נאר אזוי וועט איר זיי קענען ארויפברענגען זיי זאלן ווערן דערוואקסן, נאר אז איר האט ליב די קינדער וועט איר מצליח זיין.


כלל גדול, נאר ווען מען האט יענעם ליב קען מען יענעם העלפן.

#341 - אן אייגענע מעשה פון תפלה איז בעסער פון א שיינע דרשה
תפילה והתבודדות, סקול, חינוך הילדים, אמונה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חיי שרה, כ"ג מרחשון, מברכים החודש, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר די געטרייע ארבעט וואס איר לייגט אריין אין אונזערע טעכטער אין "בית פיגא".


לייגט אריין אין די קינדער תפילה והתבודדות; דערציילט זיי יעדן טאג א מעשה פון תפילה פון אייך, אזוי וועלן זיי אויך אנהייבן דאס צו טון. עס איז אסאך שטערקער ווען א טיטשער דערציילט א מעשה פון תפילה פון זיך ווי סתם האלטן א שיינע דרשה, ווייל די קינדער קענען דאס גלייך נאכטון, ווען זיי הערן מעשיות פון היינטיגע טעג.

#340 - נישטא קיין גרעסערס פון אויפבויען קינדער מיט ליבשאפט צום אייבערשטן
סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חיי שרה, כ"ג מרחשון, מברכים החודש, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך האב נישט קיין ווערטער אייך צו דאנקען פאר'ן העלפן די סקול, איר לייגט אריין אייער גאנצע קאפ און מח ווי אזוי צו מחנך זיין אונזערע טעכטער, איר ארבעט אזוי געטריי.


נישטא קיין גרעסערע זאך פון אויפבויען אידישע טעכטער זיי זאלן אויפוואקסן מיט א ליבשאפט צום אייבערשטן; ליב האבן דעם אייבערשטן, ליב האבן די תורה.


יישר כח.

#339 - א גרויסן יישר כח פאר דיין איבערגעגעבנקייט פאר אונזערע קינדער
חינוך הילדים, מלמדים, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, י"ט מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד דער חשוב'ער מלמד ... נרו יאיר


מיינע קינדער ... נרו יאיר און ... נרו יאיר האבן זייער גוט געקענט חומש רש"י מיט גמרא.


איך זע ווי זיי שטייגן טאג טעגליך בתורה ויראת שמים און מידות טובות. זייער כיבוד אב ואם איז זייער גוט, זיי פאלגן טאטע מאמע און זיי פירן זיך ערליך.


א גרויסן יישר כח פאר דיין איבערגעגעבנקייט פאר אונזערע קינדער.

#338 - האב ליב די קינדער אפילו זיי מאכן זיך קינדיש
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך וויל דיר שטארקן דו זאלסט האבן כח אנצוגיין מיט דיין הייליגע ארבעט.


זיין א מלמד איז פון די הייליגסטע זאכן, די גאנצע וועלט שטייט אויף די תורה פון תינוקות של בית רבן שלא טעמו טעם חטא (שבת קיט:); דעריבער בעט איך דיר ליבער ברודער, טראכט נישט פאר קיין איין רגע אפצולאזן די הייליגע ארבעט, טראכט נישט 'אנדערע ארבעטן נישט אזוי שווער ווי א מלמד'; יעדער מוטשעט זיך, יעדער פלאגט זיך; איינער ביי די ארבעט, א צווייטער מיט די קינדער, איינער מיט די ווייב און א פערטער - מיט זיך אליינס; יעדער איינער בזה העולם מוטשעט זיך, "אָדָם לְעָמָל יוּלָד" (איוב ה, ז), א מענטש איז באשאפן געווארן זיך צו פלאגן, "בְּזֵעַת אַפֶּיךָ תֹּאכַל לֶחֶם" (בראשית ג, יט), מען דארף אסאך שוויצן ביז מען ברענגט אהיים פאר די משפחה ברויט, "אַשְׁרֵי מִי שֶׁעֲמָלוֹ בַּתּוֹרָה" (ברכות יז.), וואויל איז אונז וואס אונזער פלאג גייט אוועק מיט גוטע זאכן, זאכן וואס בלייבן; אויפבויען אידישע קינדער.


האב רחמנות אויף די קינדער; מען דארף טאקע זיין שטרענג, בפרט אנהייב יאר דארף מען אוועקשטעלן א שטארקע דיסציפלין, א דרך ארץ, אבער זיי מטה כלפי חסד, מאך נישט יעדן איינעם פאר א מחוצף. געדענק דיינע קינדערישע יארן, דו ביסט אויך געווען א קינד, איך בין אויך געווען א קינד, מיר זענען אלע געווען אמאל נישט דערוואקסן. האב ליב די קינדער אפילו זיי מאכן זיך קינדיש וכו', מלמדות איז א חכמה ואינה מלאכה.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט מצליח זיין מיט יעדן תלמיד, בעט דעם אייבערשטן פאר זייער הצלחה.


איך האב דיר זייער ליב.

#337 - דיין ציל זאל זיין אז אלע קינדער זאלן האבן א שטארקע קלארע אמונה
תפילה והתבודדות, קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, ט"ו מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד דער חשוב'ער מלמד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט א מלמד, דיין לעבן גייט אריבער מיט אזעלכע גרויסע זאכן; דיין ארבעט, פלאג און מי - איז אין זאכן וואס וועט בלייבן; יעדע ווארט וואס מען רעדט צו קינדער - בלייבט אויף אייביג, יעדע ווארט תורה, יעדע ווארט יראת שמים, יעדע שמייכל - בלייבט.


דער עיקר שבעיקרים זאלסטו צילן אויף איין נקודה, דיין ציל זאל זיין אז אלע קינדער זאלן האבן א שטארקע קלארע אמונה. מען דארף רעדן פון אלעמען, מען דארף רעדן פון גוטע מידות, פון יראת שמים, פון מצוות ומעשים טובים, אבער דער עיקר איז אמונה! די גאנצע תורה האט דער אייבערשטער געגעבן נאר אז מיר זאלן וויסן אז עס איז דא איין איינציגער באשעפער וואס ער טוט אלעס, ער מאכט אלעס און ער האט אלעס באשאפן.


רעד אויך פון צייט צו צייט צו די קינדער פון קדושה. ווען דו רעדסט צו די קינדער פון קדושה - זאלסטו רעדן מיט א שטארקייט; אז די קינדער פרעגן דיר ווי אזוי מען פירט זיך ווען מען באדט זיך, ווען מען נעמט א שויער, ווי אזוי מען פירט זיך ווען מען גייט ארויס - זאלסטו זיי קלאר ענטפערן אז מען טאר נישט אנרירן דעם אות ברית קודש. האב נישט מורא אז די עלטערן זענען מער מאדערענע; זיי גייט נישט אן פון וואס דו רעדסט, זיי ווילן איין זאך, די קינדער זאלן אהיים קומען צופרידן, פרייליך און לעבעדיג.


רעד צו די קינדער פון תפילה, דערצייל זיי מעשיות פון תפילה. א ברסלב'ער חסיד האט יעדן טאג מעשיות פון תפילה, ווייל יעדע זאך בעט מען פונעם אייבערשטן, צוביסליך וועסטו זען אז די קינדער וועלן דיר אנהייבן דערציילן מעשיות פון תפילה. רעד צו זיי פון תפילה פון זייערע זאכן, נישט פון הויכע זאכן. ברענג אריין אין זיי אז 'דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז דארט, דער אייבערשטער איז איבעראל; אלעס וואס מען וויל, אלעס וואס מען דארף - איז דא נאר איין עצה, אים בעטן אויף די אייגענע שפראך'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#336 - געב פאר די קינדער גוטע זאכן, זיי זאלן נישט דארפן קיין שלעכטע זאכן
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


בנוגע וואס דו פרעגסט, אויב דו זאלסט קויפן פאר דיינע קינדער אן אייפא"ד צו קענען שפילן געימ"ס; עס איז נישט גוט צו קויפן די זאכן פאר קינדער, מוהרא"ש זאגט מען זאל נישט קויפן פאר די קינדער די אלע כלים.


דארפסט אבער זען זיי צו געבן אנדערע זאכן, זיי זאלן זיין באשעפטיגט מיט אנדערע זאכן, נישט זיי זאלן זיצן אינדרויסן ווען אלע שכינים שפילן מיט די טעלעפאונס און זייערע אויגן קריכן ארויס פון קנאה; געב זיי זאכן מיט וואס זיי זאלן זיין באשעפטיגט.


האב שכל וויאזוי דו זאגסט דאס פאר'ן קינד, אסאך עלטערן שיקן זייערע קינדער מיר פרעגן אויף געוויסע זאכן אויב זיי מעגן דאס האבן, איך וויל זיי זאגן "ניין", איך וויל זיי זאגן נישט צו האבן דער זאך, אבער איך טראכט צו מיר 'מיר איז וויכטיגער אז דאס קינד זאל נאך וועלן מקבל זיין אין ישיבה אלע זיסע עצות פון רבי'ן; אויב וועל איך זיין דער שלעכטער וואס זאגט ניין אויף יעדע זאך וועט ער נישט וועלן אננעמען וואס ער הערט אין ישיבה', דעריבער זאג איך נישט וואס איך האב צו זאגן. אזוי אויך דארפסטו מיט שכל זיי אנפילן מיט גוטע זאכן און נישט זאגן פיר און צוואנציג שעה: "דער ראש ישיבה לאזט נישט", פארוואס זאל ער אויפוואקסן מיט א געפיל אז מען לאזט נישט און נישט וועלן מקבל זיין? איך האף דו פארשטייסט.

#335 - מ'דארף שטיצן אנשי שלומינו, אבער מ'דארף זיך אליינס אויך שטיצן
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, פרנסה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האף אז דו ציסט נישט ארויף די פרייזן, דו פארקויפסט פאר די געהעריגע פרייז. געב אכטונג אויף אנשי שלומינו, איך וויל מען זאל שטיצן אנשי שלומינו, אבער מען דארף זיך אליינס אויך שטיצן.


בנוגע דיינע קינדער; זאג פאר'ן מלמד ער זאל דיר זאגן דעם אמת. אויך די טיטשערס; זאג זיי זאלן דיר זאגן דעם אמת. איך ווייס אז זיי זאגן אלע די זעלבע נוסח פאר אלע עלטערן, עס איז שווער פאר מלמדים צו זאגן דעם טאטן אין פנים אריין: "דיין זון איז א מחוצף", דעריבער זאגן זיי אלע די זעלבע ליגנט. עלטערן דארפן אבער דרוקן די מלמדים צום וואנט, העלפן די קינדער אויסוואקסן בעלי דרך ארץ, בעלי מידות.


ווען די מלמדים זאגן מיר אויף מיינע קינדער גוטע גרוסן, זאג איך זיי אפאר מאל: "זאג מיר דעם אמת", און איך שטיי זייער שטארק אויף דרך ארץ.

#334 - לאזט נישט מאכן אייער טאכטער פאר א מענטל קעיס
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז זיי ווילן מאכן אייער טאכטער פאר א מענטל קעיס - זאלט איר ארויסנעמען אייער טאכטער פון די סקול. איר קענט איר אריבער פירן זי זאל לערנען אין די זעלבע כיתה מיט איר צווילינג; עס וועט זיי נישט שאטן, עס איז נישט קיין פראבלעם ווען געשוויסטער לערנען אינאיינעם.


דער עיקר זאלט איר אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר אייערע קינדער זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן; די תפילות פון עלטערן איז די שטערקסטע זאך פאר קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.