בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#293 - געסט וואס קומען, איז א מתנה פון אייבערשטן
חברים, חינוך הילדים, שטעטל, הכנסת אורחים

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


עס דארף אייך נישט שטערן אז אנדערע משפחות קומען זיצן ביי אייך אין גארטן, איר דארפט זיך פרייען אז מען קומט צו אייך אין חצר, כל זמן מען רעדט שיינע זאכן, מען רעדט פון רבי'ן, מען רעדט פון סתם זאכן – דארף אייך דאס נישט אנגיין, עס וועט נאר צוגעבן פאר אייערע קינדער.


קינדער דארפן שכנים און חברים מיט וועם צו שפילן, טאנצן און שפרינגען, און אין שטעטל קומט צו נאך זאכן, שפילן מיט זאמד, גרובן גריבער וכו' וכו'.


דער הייליגער זוהר זאגט (פרשת וירא, קד.) ווען עס קומען אין שטוב געסט, איז דאס א סימן פונעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער האט ליב דעם מענטש. מוהרא"ש זאגט, ווען עס קומט צו גיין א גאסט, דארף מען אנהייבן טאנצן: 'דער אייבערשטער האט מיר ליב; איך זע דאך אז עס איז מיר געקומען א גאסט', אזוי זאלט איר טראכטן ווען עס קומען צו גיין אנשי שלומינו, מען ווייזט אייך פון הימל ווי חשוב איר זענט.


געדענקט, אונזער זאך איז וואס רבי שמעון בר יוחאי האט געזאגט (נשא קכח.): "אֲנָן בַחֲבִיבוּתָא תַלְיָא מִילְתָא", אנ"ן איז ראשי תיבות א'נשי נ'חל נ'ובע, מיר זענען מצליח נאר ווייל עס איז דא ליבשאפט.

#292 - כאפ א טענצל אינדערהיים, וועלן די קינדער קומען צו לויפן
קינדער, שמחה, חינוך הילדים, חסידות ברסלב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חקת, ה' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


ביי אונז איז דער מנהג צו טאנצן יעדן טאג; מיר טאנצן נאכן דאווענען, מיר טאנצן ווען מיר דערמאנען זיך פון רבי'ן, אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן. בפרט אין שטוב, ווען מען קומט אהיים צו די קינדער טאנצט מען מיט די קינדער.


איך טראכט דו זאלסט איינפירן דעם גוטן מנהג ביי דיר אין שטוב; ווען דו קומסט אהיים נאך א טאג פון שווערע ארבעט, נאך א טאג וואס עס איז אריבער וואס איז אריבער וכו' וכו' – זאלסטו אנצינדן לעבעדיגע מוזיק (חוץ שבת און יום טוב) און גיין א טענצל.


אז דו וועסט טאנצן וועלן דיינע קינדער קומען צו לויפן, די נאטור פון קליינע קינדער איז צו זיין פרייליך, זיי ציען צו שמחה; זיי וועלן קומען צו לויפן, זיי וועלן נישט וועלן ענדיגן צו טאנצן, אזוי וועלן אלע ווייטאג אוועק גיין.


דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כד) אז שמחה איז א היילונג פאר אלע קרענק און ווייטאג.

#291 - לאזן מאכן א מנין נאר אויב מ'דאווענט ערנסט
חינוך הילדים, מוסדות, חסידות ברסלב, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... מלמד היכל הקודש קרית יואל


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שטארק זיך אין דיין הייליגע ארבעט, סיי מיט די קליינע קינדער אין חדר; לייג אריין אין זיי יראת שמים, און סיי שבת מיט די אינגעלייט און בחורים.


איך באקום כסדר גוטע גריסן פון אונזער שול אין קרית יואל - שכונת עצי תמרים, בחורים און אינגעלייט זענען זיך מחי' שבת מיט דיינע דיבורים, די פשוט'ע ווערטער וואס דו לערנסט - דאס איז זיי ווי לופט צו אטעמען, זיי ווארטן א גאנצע וואך פאר די חיזוק.


בנוגע דיין פראגע וואס צו טון מיט די אינגעלייט וואס ווילן מאכן א מנין ביי אונז שבת נאכמיטאג צוועלף אזייגער, מען האט זיי פארשיקט פון אנדערע שולן קומען זיי צו דיר וכו'; אויב איז דאס אינגעלייט וואס ווילן דאווענען ערנסט, זיי רעדן נישט ביים דאווענען און זענען נישט משנה ביים דאווענען וכו', די איינציגסטע זאך איז, זיי ווילן מאכן א שפעטע מנין - קענסטו זיי לאזן דאווענען ביי אונז אין שול, אבער אויב איז דאס אינגעלייט וואס זוכן נייע וועגן וכו', זיי זוכן א פלאץ וואו צו שפעטן וכו', זיי דאווענען נישט, זיי זוכן פשוט א פלאץ וואו זיך צאמצוקומען - זאלסטו זיי פארטרייבן, ווייל מיר וועלן נאר ליידן פון דעם, מען וועט נאך רעדן אויף אונז, מען וועט זאגן 'דאס זענען ברסלב'ער'.


בנוגע די קליינע קינדער וואס קומען אנגעטון קורץ; קליינע קינדער קענען קומען זומער מיט קורצע הויזן און קורצע ערמל.


איך וויל מיט דיר זיצן אין די קומענדיגע וואכן אויסשטעלן די סדר פאר קומענדיגע יאר שנת תשפ"ב - ת'הי ש'נת פ'אר ב'רסלב - הבא עלינו לטובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#290 - די מיידלעך און די עלטערן זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


די חשוב'ע טיטשער ... תחי'


אלע זאגן אויף אייך אז איר זענט זייער א גוטע טיטשער, די מיידלעך און די עלטערן זענען זייער צופרידן; א גרויסן יישר כח.


אין דעם זכות זאלט איר בקרוב טרעפן אייער זיווג.

#289 - די קינדער קומען אהיים פון חדר אנגעפילט מיט אמונה
חינוך הילדים, אמונה, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית יואל


נישטא קיין ווערטער ארויסצוברענגען דאס גרויסקייט פון זיין א מלמד פאר תינוקות של בית רבן שלא טעמו טעם חטא.


מיר באקומען אזעלכע גוטע גרוסן אויף די חדר אין קרית יואל, מאנרא; די קינדער קומען אהיים אנגעפילט מיט אמונה, ווער עס זעט די קינדער קען אביסל פארשטיין וואס די הייליגע חכמים זאגן (ירושלמי סוטה ה, ד), ביי קריעת ים סוף האבן די קליינע קינדער, די זייגעדיגע קינדער געוויזן מיט די פינגער (שמות טו, ב): "זֶה אֵלִי וְאַנְוֵהוּ"; ביי דיר אין כתה הערשט אזא גילוי אלקות, די פיצלעך שרייען: "אייבערשטער, אייבערשטער!"


מיר דארפן זיך צאמזעצן זומער צו זען די פלענער פאר שנת תשפ"ב.

#288 - די קינדער ווערן אנגעזאפט מיט אמונה און גוטע מידות
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די מנהלת מרת ... תחי'


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח איר זאלט קענען ווייטער מחנך זיין אונזערע קינדער, איר זאלט מצליח זיין זומער מיט די קינדער, זיי אנפילן מיט גוטע מידות און יראת שמים.


יעדן טאג ווערן די קינדער מער און מער אנגעזאפט מיט אמונה און גוטע מידות.


יישר כח.

#287 - א מחי' צניעות, א מחי' שבת
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


עלטערן האלטן מיר אין איין שרייבן פון זייערע טעכטער ווי זיי קומען אהיים אזוי פרייליך און ווי זיי ווארטן צו גיין אין סקול מיט אזא שמחה.


זיי זינגען ניגונים פון אמונה, זיי זינגען "אה מחי' צניעות, אה מחי' שבת"; דאס איז אלעס די פירות פון אייער ארבעט פון א גאנץ יאר.


א גרוס פון אייער מאן ... נרו יאיר, איך פריי זיך זייער יעדעס מאל איך טרעף אים.

#286 - תלמידות בית פיגא וועלן גיין אנגעטון איידל און שיין
צניעות, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח; איך האף איר וועט מיר העלפן קומענדיגע יאר אין סקול.


א גרוס פון אייער מאן; ער לערנט זייער פלייסיג און ער פירט זיך מיט יראת שמים.


אייער אנטון איז זייער איידל און זייער שיין; איך בין זיכער אז אלע קינדער פון סקול קוקן אנדערש אויף צניעות ווען מען זעט אייך, מען קוקט אויף א טיכל ווי א שיינע זאך, נישט ווי א יאנטשי זאך.


דאס איז מיין חלום, אז תלמידות בית פיגא וועלן גיין אנגעטון איידל און שיין.

#285 - גיי מיט די קינדער התבודדות
חינוך הילדים, מלמדים, הפצה, ריינקייט, התבודדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


גיי מיט די קינדער התבודדות.


מאך זיך א סדר צו גיין מיט די קינדער הפצה.


אויך זאלסטו מיר שרייבן די נעמען פון די קינדער, ווער עס העלפט רייניגן די שול.

#284 - די חינוך וואס מ'לייגט אריין אין די פיצלעך קינדער
חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


דער באס מלמד דערציילט מיר, ער האט אונטערגעהערט א שמועס פון צוויי קליינע פיר יעריגע קינדער אויפ'ן באס, איינער זאגט דעם צווייטן: "קום קוקן אויפ'ן הימל, ווייל דער רבי זאגט אז מען קוקט אויפ'ן הימל באקומט מען אמונה".


איך בין זייער נתעורר געווארן פון דעם, וואס פאר א חינוך דו לייגסט אריין אין די פיצלעך קינדער; זיי זאלן קוקן אויפ'ן הימל, זיי זאלן רעדן פונעם אייבערשטן, פון אמונה.


שטארק זיך, זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט.


זומער וועלן זיין מער קינדער, עס קומען אסאך משפחות פון שטאט; זאלסטו ארבעטן אינאיינעם מיט ...

#283 - צניעות איז נישט יאנטשי; עס איז שיין, רייך און הערליך
צניעות, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר אייער געטרייע ארבעט אין סקול.


א גרוס פון אייער מאן ... נרו יאיר; ער איז א טייערער אינגערמאן, ער לערנט זייער פלייסיג און פירט זיך מיט גרויס יראת שמים.


איר מאכט א קידוש השם מיט אייער שיינע אנטון; אלע וועלן אייך נאכמאכן, ווייל איר ווייזט אז צניעות איז נישט יאנטשי, עס איז שיין, רייך און הערליך.

#282 - אז ס'איז פרייליך אין קלאס, איז נישטא קיין פראבלעמען
שמחה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


יישר כח פאר'ן העלפן די סקול אזוי געטריי, די עלטערן זענען זייער צופרידן פון אייער איבערגעגעבענע ארבעט.


דער עיקר זאלט איר זען עס זאל זיין שמחה אין קלאס, א פרייליכע אטמאספער; אז עס איז דא שמחה - איז נישטא קיין פראבלעמען.


געבט גוטע ווערטער פאר יעדע איינציגסטע קינד, בפרט פאר די וואס זענען מיט די רינעדיגע נאז; זיי באקומען געווענליך נישט קיין גוטע ווערטער, זאלט איר זיי געבן גוטע ווערטער.

#281 - א מלמד דארף אהיים גיין שלאפן און זיין גוט אויסגערוט
חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


... חזק ואמץ אין דיין הייליגע ארבעט.


איך וויל מיטהאלטן וואס טוט זיך אין חדר, דו דערציילסט מיר מער נישט; איך וויל דו זאלסט מיר שרייבן לכל הפחות איינמאל א וואך אלע פרטים וואס טוט זיך ביי דיר אין כתה, און אויך וואס דו זעסט ביי די אנדערע קינדער.


איך בעט דיר זייער און איך ווארן דיר, בלייב נישט ביינאכט אין שול שמועסן; דו ביסט א מלמד, דארפסטו אהיים גיין שלאפן, זיין גוט אויסגערוט.

#280 - זע עס זאל זיין א פרייליכע לופט אין חדר
שמחה, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב באקומען א שיינע גרוס אויף דיר. פאריגע וואך האסטו גענומען די קינדער ליינען קריאת שמע ביים וואכטנאכט למשפחת ... שיחיו, זיי דערציילן ווי שיין דו האסט געליינט קריאת שמע מיט די קינדער, נאכדעם האסטו געזינגען ניגוני אמונה און צוזאמען געבעטן דעם אייבערשטן ווארעמע תפילות; די משפחה זענען ארויס פון התפעלות.


שטארק זיך ווייטער מיט דיין הייליגע ארבעט; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א מלמד, א געדולדיגער מלמד, א פרייליכער מלמד. לייג אריין אין די קינדער שמחה; זע עס זאל זיין א פרייליכע לופט אין חדר, מען זאל זינגען, טאנצן און שפרינגען: "אה מחי' קאפל! אה מחי' ציצית! אה מחי' פיאות! אה מחי' מזוזה!" די קליינע קינדער זאלן ארייננעמען די מצוות אין זיך מיט שמחה.


איך האב דיר געגעבן א מתנה, דעם ספר תיקוני זוהר; זע צו זאגן יעדן טאג אביסל תיקונים, דאס רייניגט די נשמה פון אלע פלעקן, עס ברענגט טהרה.

#279 - דאס לעבן לויפט דורך זייער שנעל, מ'דארף אריינכאפן גוטע זאכן
חינוך הילדים, תכלית

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מזל טוב לכבוד די אפשערן פון דיין זון נרו יאיר; דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן ערליך אידיש נחת ביי אים און ביי אלע קינדער.


כאפ אריין יעדן טאג אביסל תורה, מאך זיך שיעורים בכל התורה; מאך זיך א פלאן צו ענדיגן לכל הפחות איין מאל כל התורה כולה: תורה, נביאים, כתובים, ששה סדרי משנה, תלמוד בבלי, תלמוד ירושלמי, ברייתות, הלכה ואגדה. דאס לעבן גייט אריבער אזוי שנעל ווי א שאטן פון א פייגל וואס פליט, אזוי ווי עס שטייט (תהלים קמד, ד): "כְּצֵל עוֹבֵר", זאגן די הייליגע חכמים (בראשית רבה צו, ב): "הַלְּוַאי כְּצִלּוֹ שֶׁל כּוֹתֶל, אוֹ כְּצִלּוֹ שֶׁל אִילָן, אֶלָּא כְּצִלּוֹ שֶׁל עוֹף בְּשָׁעָה שֶׁהוּא עָף", נישט ווי די שאטן פון א וואנט, נאר ווי א פייגל וואס פליט; היינט האסטו אפגעשוירן למזל טוב, מארגן מאכסטו חתונה די קינדער, נאכדעם די אייניקלעך און דאס לעבן איז אריבער...


דאס פלעגט מוהרא"ש כסדר אריינבאקן אין אונז, ער פלעגט זאגן: "איך געדענק מיין אפשערן אזוי ווי עס וואלט געווען נעכטן"; ביי די זיבעציג יאר האט דאס מוהרא"ש געזאגט, ער געדענקט זיין חאלאקע אזוי ווי נעכטן.


ביי אונז איז מען מקפיד אז די אינגלעך, פון די דריי יאר – זאלן טראגן א קאפל און ציצית אויך ביינאכט ביים שלאפן. די ציצית און קאפל טוט מען קיינמאל נישט אויס פון די דריי יאר, אויסער ווען מען גייט אין מקוה אדער אין שויער.


...


יישר כח פאר'ן העלפן חודש'ליך מיט די רענט פאר די ישיבה.

#278 - די ערשטע זאך דארפסטו האבן א מוסד פאר דיינע קינדער
חינוך הילדים, מוסדות, בית המדרש, מורה דרך, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


האסט מיר דערציילט אז דו ביסט געגאנגען קוקן א דירה אין מאנסי, דו ווילסט זיך אהין ציען, דו שפירסט אז דארט וועט דיר זיין גרינגער צו צאלן דירה געלט, דארט איז ביליגער ווי אין שטאט.


דו קענסט זיך אהין ציען, אבער דו דארפסט קודם מברר זיין אויב דו וועסט האבן א מוסד פאר דיינע קינדער.


די תורה זאגט, ווען יעקב אבינו האט זיך געגרייט צו גיין קיין מצרים, האט ער קודם געשיקט איינע פון זיינע קינדער זאלן אנגרייטן א מוסד פאר אלע קינדער און אייניקלעך. "וְאֶת יְהוּדָה שָׁלַח לְפָנָיו (בראשית מו, כח)", זאגן די הייליגע חכמים (מדרש אגדה): "לתקן לו בית תלמוד"; אנגרייטן מוסדות פאר אידישע קינדער. די תורה לערנט אונז די וועג ווי אזוי א איד ציט זיך אריבער פון איין פלאץ צו א צווייטע פלאץ, דאס ערשטע זאך קוקט מען אויב מען וועט האבן א מוסד פאר די קינדער.


די צווייטע זאך קוקט מען אויב מען וועט האבן א רב, א דיין, אן ערליכער איד - וואס וועט מחזק זיין אויף עבודת ה'; א שול, א מקוה און נאכדעם קוקט מען אויף געלט.


זאלסטו למען ה' קודם מברר זיין אויב אן ערליכע מוסד איז גרייט אריינצונעמען דיינע קינדערלעך, נאר נאכדעם זאלסטו מאכן דיינע פלענער זיך אהינצוציען.

#277 - אויסלערנען די קינדער צו גיין התבודדות
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו לייגסט אריין אין דיינע קינדער די הייליגע עבודה פון התבודדות; דו גייסט מיט זיי אין פעלד, דו מאכסט מיט זיי התבודדות, דו לערנסט זיי אויס ווי אזוי צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף יעדע פרט און פרט.


איך האב דערציילט פאריגע וואך שבת פאר די אינגעלייט אין שטעטל דיין הנהגה, אז דו גייסט מיט דיין זון אין פעלד, דו זעצט זיך אוועק אויף די גראז מיט אים און דו דאנקסט דעם אייבערשטן מיט אים אויף אלעס. דו הייבסט אן ביים קאפל, דו דאנקסט דעם אייבערשטן: "יישר כח אייבערשטער איך האב א קאפל, האר און א קאפ; אויערן, נאז, מויל, באקן, פיאות", און אזוי ווייטער; די אינגעלייט זענען זייער נתעורר געווארן פון דעם, עטליכע האבן מיר געשריבן אז זיי האבן דאס אנגעהויבן טון מיט זייערע קליינע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן אז אלע משפחות אין שטעטל זאלן אזוי טון, די גאנצע שטעטל האט נאר די איין מעלה, אז מען קען לעבן מיט'ן אייבערשטן. די קינדער וואקסן אויף מיט אמונה, די מלמדים און טיטשערס פילעווען אמונה, די לופט איז ריין; נישטא קיין הסתכלות אסורות.


וואויל איז דער וואס נוצט אויס די פלאץ אויף גוטע זאכן.


 

#276 - יונגע בחורים דארפן לערנען אסאך גמרא און חומש רש"י
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מלמדים, התחזקות, סיפורי צדיקים, יונגע יארן

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


זיי נישט ברוגז אז איך זאג דיר ווי אזוי צו זיין א מלמד, איך וויל דו זאלסט טון א גוטע ארבעט.


איך בין געווען אין שטעטל, איך האב זיך אונטערגעהערט ווי דו לערנסט מיט די בחורים. מען דארף זיין אנגעגרייט פאר'ן טאג - וואס צו לערנען, מען קען נישט א גאנצן טאג רעדן חיזוק, חיזוק - חיזוק. יונגע בחורים דארפן לערנען אסאך גמרא און חומש רש"י, צו דעם, בנוסף לזה - געבט מען חיזוק, אבער מען קען נישט רעדן א גאנצן טאג חיזוק, די קינדער דארפן לערנען.


גרייט זיך אן וואס דו גייסט לערנען; די ערשטע זאך, די וויכטיגסטע זאך - זאלסטו לערנען מיט זיי חומש רש"י. צעטייל די פרשה אויפ'ן וואך, אז במשך די וואך זאלסטו ענדיגן מיט זיי די גאנצע פרשה מיט רש"י. חומש רש"י איז זייער א וויכטיגער לימוד, לערן עס פאָר מיט א געשמאק, מאך עס אינטערעסאנט פאר זיי, קוק זיך פאָר די פרשה מיט מדרשים; קינדער האבן זייער ליב מעשיות, מאך עס פאר זיי עס זאל זיין א געשמאק.


אויך לערן מיט זיי גמרא, רש"י און תוספות.


נאכדעם דערצייל זיי יעדן טאג אביסל מעשיות פון צדיקים, דאס וועט זיי אויפפלאקערן זייער הארץ צו וועלן זיין צדיקים.


גיי פארטאגס אביסל אין פעלד, זיי זיך מתבודד; בעט דעם אייבערשטן פאר אלע תלמידים, אלע זאלן אויסוואקסן צדיקים.


נאכאמאל, מען דארף חיזוק, אבער א גאנצן טאג חיזוק - האט נישט קיין זין.


קויף זיך א נייע הוט; א מלמד דארף גיין אנגעטון שיין.


 

#275 - ברענגט ארויס דאס גרויסקייט פון אידישע מאמעס
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, דרשות, מוסר, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען בעט אייך איר זאלט רעדן פאר עלטערן, זאלט איר דער עיקר רעדן דיבורי חיזוק; מוסר איז דא גענוג וואס געבן, מיר דארפן געבן חיזוק, חיזוק טוט אסאך מער אויף ווי מוסר און התעוררות. רבי נתן פלעגט זאגן: "ווען מען ווערט נתעורר פון מוסר האלט דאס נישט אן פאר צו לאנג, אבער ווען מען ווערט נתעורר פון חיזוק דעמאלט האלט אן די התעוררות פאר גאר לאנג".


ברענגט ארויס דאס גרויסקייט פון אידישע מאמעס, ווי חשוב אידישע פרויען זענען ביים אייבערשטן און אז די גאנצע וועלט שטייט אויף זיי; מיט דעם וואס זיי שיקן די אינגלעך אין חדר לערנען די הייליגע תורה און די מיידלעך אין סקול לערנען ווי אזוי צו זיין איידל און הייליג - אויף דעם שטייט די וועלט.


זייט מחזק די עלטערן זיי זאלן זיין פרייליך; אז די מאמע איז פרייליך ווערט די גאנצע שטוב פרייליך, און אז די מאמע וויינט - וויינען אלע. די קינדער וואס האבן א דערביטערטע מאמע - וואקסן אויף דערביטערט.


מיין מאמע תחי' האט מיר דערציילט, עס איז געווען א פרוי וואס ווען עס האט גערעגנט פלעגט זי זייער שטארק וויינען, קיינער האט נישט געוויסט פארוואס זי וויינט, די פרוי אליינס האט אויך נישט געוויסט פארוואס זי וויינט; זי פלעגט זיין אין א פרייליכע גוסטע און ווי נאר עס האט אנגעהויבן רעגענען פלעגט זי זייער וויינען, ביז מען האט אויסגעפונען דעם סוד, איר מאמע פלעגט האבן פרנסה פון וואשן וועש, ווען עס האט גערעגנט האט זי נישט געקענט אויסטרונקענען די וועש, זי האט פארלוירן פרנסה אין די טעג, זי פלעגט אזוי וויינען ווען עס האט גערעגנט; יארן איז אריבער, די פרוי איז שוין לאנג געשטארבן און די קינדער און אייניקלעך וויינען נאך עד היום הזה.


רעדט צו די עלטערן זיי זאלן נישט האבן אין שטוב קיין טעלעפאן; א רחמנות אויף די קינדער וואס די מאמע האט א טעלעפאן, זיי זענען נעבעך לעבעדיגע יתומים. זיי קומען אהיים, זיי האבן נישט ווער עס זאל שפילן מיט זיי, די מאמע איז פארנומען מיט די טעלעפאן איינקויפן, די מאמע איז פארנומען שפילן געימס, די קינדער וואקסן אויף נישט גוט.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן די ריכטיגע ווערטער וואס צו רעדן פאר די עלטערן, עס זאל זיין דברים היוצאים מן הלב, וועט עס אריינגיין אין אלע הערצער.

#274 - ווי אזוי צו רעאגירן צו ארומיגע משפחה וואס פירן זיך נישט בצניעות
צניעות, חינוך הילדים, משפחה, מוסר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


א מחי' צו הערן די גוטע גרוס פון סקול, ווי שטארק איר זענט צופרידן פון די טיטשערס; אייער טאכטער קומט אהיים אזוי פרייליך, אזוי צופרידן; זי האט ליב צניעות, איך פריי זיך זייער צו הערן.


בנוגע אייער פראגע, וואס צו טון ווען אייער טאכטער קומט צווישן משפחה וואס געבן נישט אכטונג אויף צניעות, זיי שערן זיך נישט און עס שטעקט זיך ארויס פון אלע זייטן האר - זאגט זיי אייער טאכטער מוסר וכו', זי איז יונג און זי זאגט אלעמען זיי זאלן אכטונג געבן; איר וויל וויסן אויב איר זאלט איר עפעס זאגן אדער נישט.


עס איז גוט איר זאלט איר מסביר זיין אז נישט יעדער ווייסט פון צניעות, נישט יעדער איז אפגעהיטן; זיי זענען וואויל אבער עס איז רחמנות אויף זיי, זיי מיינען אז צניעות איז א קנס, זאגט איר אז זי זאל נישט זאגן קיין מוסר הויך, זיי וועלן זיך פארשעמען, בעסער זאל זי אייך זאגן שטילערהייט.


רעדט מיט איר, זי זאל נישט ווערן צעמישט ווען זי זעט אין שטוב אן איידלקייט און ביי משפחה זעט זי פארקערט.


 

#273 - מ'דארף רעדן צו קינדער פון אמונה און פון צדיקים
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, אמונה, מדות טובות, אמונת חכמים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו ביסט א מלמד פאר קינדער, דו לערנסט מיט זיי, דו לייגסט אריין אין זיי תורה און יראת שמים.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ח:): אויפ'ן פסוק (דניאל יב, ג): "וּמַצְדִּיקֵי הָרַבִּים כַּכּוֹכָבִים לְעוֹלָם וָעֶד - אֵלּוּ מְלַמְּדֵי תִּינוֹקוֹת". איינער וואס לערנט תורה מיט אידישע קינדער איז צוגעגליכן צו די שטערנס וואס באלייכטן און באשיינען די וועלט.


דער עיקר זאלסטו רעדן צו זיי פון גוטע מידות, פון בין אדם לחבירו; דערצייל זיי מעשיות פון דאס הארבקייט פון טשעפען א צווייטן און די שכר פון די וואס געבן אכטונג אויף אנדערע.


דערצייל זיי מעשיות בכלליות פון צדיקים, אלע מעשיות פון צדיקים איז סם החיים. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רמח): "דַּע שֶׁסִּפּוּרֵי מַעֲשִׂיּוֹת מִצַּדִּיקִים, הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", וויסן זאלסט אז דערציילן מעשיות פון צדיקים איז זייער א גרויסע זאך, "כִּי עַל יְדֵי סִפּוּרִים מִצַּדִּיקִים נִתְעוֹרֵר וְנִתְלַהֵב הַלֵּב בְּהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, בְּחֵשֶׁק נִמְרָץ מְאֹד", ווייל ווען מען הערט א מעשה פון א צדיק ווערט אויפגעפלאמט דאס הארץ, מען באקומט א מורא'דיגע בענקעניש צו ווערן אן ערליכער איד. ווען מען הערט ווי דער צדיק האט זוכה געווען און איז בייגעשטאנען אלע זיינע נסיונות וויל מען אויך זוכה זיין צו דעם און ווערן א צדיק.


אויך זאלסטו רעדן צו זיי פון יראת שמים, זיי זאלן זיך היטן די אויגן און זיך היטן בקדושת היסוד; אבער אלץ זאלסטו רעדן מער פון עשה טוב, מען דארף רעדן פון סור מרע, אבער די עיקר דארף מען רעדן פון אמונה און פון צדיקים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#272 - די מלמדים דארפן א מנהל וואס זאל זיי מחזק זיין
חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת אמור, י"ד אייר, פסח שני, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער חבר, מחותני הר"ר ... שליט"א, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש


איך פריי זיך זייער צו הערן פון די מלמדים אז דו האסט נאכאמאל אנגעהויבן דיין וועכנטליכע שיעור פאר זיי, דו ביסט מחזק די מלמדים זיי זאלן ממשיך זיין מיט זייער ארבעט.


זיין א מנהל איז זייער א גרויסע אחריות; די מלמדים לערנען טאקע מיט די קינדער, זיי זיצן מיט די קינדער, אבער איינער דארף זיי מחזק זיין, איינער דארף זיי געבן א גוט ווארט, אן עצה, אביסל הילף וכו' וכו'; אז דער מנהל האט אינזין די מלמדים, זיי צו שטארקן און מחזק זיין, אז דער מנהל קוקט זיך אום אויב די מלמדים זענען צייטליך, צי זיי לערנען געניט חומש רש"י, משניות און גמרא, יעדער איינער וויפיל זיי דארפן לערנען - דעמאלט גייט די זכות אויפ'ן מנהל; די לימוד התורה - אלעס גייט אויף זיין חשבון.


איך דאנק דיר פאר'ן מחזק זיין די מלמדים. וויסן זאלסטו, אונזער זאך איז די קינדער; אז מיר וועלן אריינלייגן די קאפ און מח אין די חינוך הילדים - וועלן מיר זיך נישט דארפן שעמען פון אלע צדיקים, מיר וועלן האבן מיט וועם אנטקעגן גיין משיח צדקינו במהרה בימינו, אמן.

#271 - פירן א שיינע שבת טיש מיט די קינדער
חינוך הילדים, שבת קודש, תכלית, פאליטיק

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת אמור, י"ד אייר, פסח שני, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


דיין ברודער האט מיר דערציילט אז ער האט געגעסן ביי דיר שבת, איך האב אים אויסגעפרעגט וואס מען האט גערעדט ביי די סעודה; איך האב אלץ ליב צו נאשן פון אנשי שלומינו נאך שיחות, נאך שמועסן; אלץ פרעג איך די בחורים: "וואס האט מען געשמועסט ביי דיין טאטנ'ס סעודה?" אפשר וועל איך הערן א פרישע שיחה.


דיין ברודער זאגט מיר ווי מען האט זיך געקאכט ביי די סעודה וואס פאר א חרבנות דער נייער פרעזידענט ביידען האט שוין אנגעמאכט פאר'ן לאנד.


וואס זאל איך דיר זאגן, עס איז מיר א גרויסע ווינדער אז אנשי שלומינו, תלמידי הישיבה זאלן רעדן "אזוינע שטותים!" פארגעסן פון באשעפער, זיין אריינגעטון אין נארישע פאליטיק, בפרט ביים שבת סעודה וואס איז א צייט פון אמונה, א צייט פון דביקות צום אייבערשטן.


איך וויל דיר אויפוועקן פון דיין זיסער חלום, ... נרו יאיר, בארואיג זיך, ביידען איז נישט אזוי שלעכט; נישט דער פרעזידענט וועט אונז העלפן און נישט דער פרעזידענט וועט אונז שעדיגן, דער אייבערשטער פירט די וועלט אזוי שיין.


אז דו ווילסט העלפן בויען די וועלט זאלסטו עוסק זיין אין עבודת ה', אין חינוך הילדים. שבת ביים טיש זאלסטו רעדן נאר פון שיינע זאכן, פון צדיקים, פון גוטע מידות. רעד צו דיינע קינדער פאר אנדערע וועלן רעדן צו זיי, לאז זיך אראפ צו זייער מח.

#270 - העלף דיין טאכטער זיין וואויל און גוט
חינוך הילדים, שידוכים, לימוד התורה, יונגע יארן, נחת

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת אמור, י"ד אייר, פסח שני, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב באקומען א באריכט פון חדר אין שטעטל, איך האב א גוטע גרוס פון דיין זון ... נרו יאיר.


דער מלמד שרייבט מיר אז ער האט געלערנט פרשת טהרה 122 פרקים משניות און פיר בלאט גמרא, און אין פרשת אחרי-קדושים האט ער געלערנט 105 פרקים משניות און זיבן בלאט גמרא.


איך פריי זיך זייער אז ער האט באקומען א חשק צו לערנען.


דיין טאכטער ... תחי' איז זייער א קלוגע מיידל, א שארפע מיידל; זי האט אבער לעצטנס אנגעהויבן זיך אונטער צו לאכן פון די טיטשער, זי איז נישט שלעכט, זי איז וואויל, אבער דאס שטערט זייער שטארק די סדר פון סקול. אפשר קענסטו איר ווייזן דעם בריוו, זאג איר אז איך בעט איר זייער זי זאל אויסארבעטן איר נאטור, זי זאל זיין די מיידל וואס פאלגט, די מיידל וואס קאאפערירט, אלע זאלן איר נאכמאכן.


בנוגע די שידוך; איך האב גוטע נייעס, איך וועל רעדן מיט דיר פנים אל פנים.

#269 - א מלמד בויט כלל ישראל
חינוך הילדים, מלמדים, סבלנות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי קדושים, ט' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


נישטא קיין ווערטער וואס זאל ארויסברענגען דאס גרויסקייט פון א גוטע מלמד; אלע תורה און תפילה וואס די תלמידים גייען לערנען און דאווענען זייער גאנץ לעבן, אלעס גייט אויפ'ן זכות פונעם מלמד. א מלמד בויט כלל ישראל; די אלע קינדער גייען אויפוואקסן ערליכע אידן, אלעס בזכות דעם מלמד.


לייג אריין אין די קינדער אמונה; יונגע קינדער האבן אין זיך א שטארקע תמימות, זיי נעמען אריין יעדעס ווארט, די קינדער וועלן זייער גאנץ לעבן געדענקען זייער מלמד, עס וועט בלייבן איינגעקריצט אין זיי די ריינע אמונה.


מוהרא"ש דערציילט, ער האט געהאט א מלמד א ברסלב'ער חסיד, ער פלעגט אריינלייגן אין די קינדער זייער שטארקע אמונה. די חדר איז געווען אין א שול און ווען א קינד האט עפעס געדארפט פלעגט דער מלמד נעמען דאס קינד און אים שטעלן ביים ארון הקודש, ער האט געהייסן דאס קינד קישן דעם פרוכת, ער האט אים פארגעזאגט א תפילה און אים געהייסן נאכזאגן ווארט ביי ווארט; אזוי האט ער אריינגעברענגט אין די קינדער די זאך פון תפילה, אז ווען מען דארף עפעס זאל מען צוגיין צום ארון הקודש, געבן א קיש דעם פרוכת און בעטן פונעם אייבערשטן וואס מען דארף.


נאך האט מוהרא"ש דערציילט, אז דער מלמד רבי יעקב האט געלערנט מיט זיי נ"ך, ספר יהושע, שופטים, שמואל א', שמואל ב' און ספר מלכים ביז קאפיטל ח'; מוהרא"ש איז געווען דעמאלט א קינד פון זעקס זיבן יאר און ער פלעגט זאגן אלע יארן אז ער געדענקט יעדעס ווארט פונעם מלמד, ווייל ער האט דאס אריינגעלייגט אין די קינדער מיט א מורא'דיגע קלארקייט, מיט גאר א שטארקע אמונה. מוהרא"ש האט נאכנישט געוויסט דעמאלט פון ברסלב און אז דער מלמד איז א ברסלב'ער חסיד, יארן שפעטער ווען מוהרא"ש איז מקורב געווארן האט ער זיך דערוויסט אז דער ר' יעקב קאלמענאוויטש איז געווען א ברסלב'ער חסיד.


בנוגע דער קינד וואס איז דיר געקומען דערציילן אויף א צווייטע אינגל אז ער האט גערעדט צו אים נישט איידל; זאג פאר'ן קינד וואס האט דאס דערציילט: "זייער גוט אז דו דערציילסט מיר, זאלסט אלץ קומען דערציילן"; און דעם אנדערן קינד זאלסטו נעמען אין א זייט און אים זאגן ער זאל נישט רעדן אזוי, זאלסט אים זאגן די הארבקייט פון ניבול פה.


ווען דו דארפסט געבן מוסר פאר א קינד זאלסטו דאס טון אזוי ווי מען געבט מעדעצין; אזוי ווי קינדער ווילן נישט נעמען קיין מעדעצין, אזוי ווילן זיי נישט הערן מוסר. וואס טוט מען ווען דארף געבן פאר א קינד מעדעצין? עס איז שווער צו נעמען די שארפע מעדעצין, וואס טוט מען? מען געבט זיי צו טרינקען א זיסע געטראנק פארדעם און נאכדעם און אינדערמיט שמוגלט מען אריין די שארפע מעדעצין, אזוי איז אויך מיט מוסר; ווען א מלמד וויל זאגן מוסר פאר'ן תלמיד, דארף מען אנהייבן מיט שיינע ווערטער, אויסרומען דעם תלמיד, ווי טייער ער איז, ובתוך הדברים זאגט מען אים אז מען רעדט נישט קיין ניבול פה, מען זאגט אים די הארבקייט דערפון און מען ענדיגט מיט גוטע חיזוק, ווי חשוב ער איז, ווי טייער ער איז און ווי שיין ער וועט אויסוואקסן אויב וועט ער זיך פירן גוט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.