בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#99 - טון אלעס וואס די מנהלת תחי' זאגט
דרך ארץ, מחלוקת, משמש דעם רבי'ן, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת נצבים וילך, י"ט אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון העלפן דער רבי און העלפן די סקול בית פיגא; משמש זיין דעם רבי'ן, העלפן די מוסדות - די זאכן נעמט מען מיט אויף יענע וועלט.


איך וויל אייך זייער בעטן איר זאלט טון אלעס וואס די מנהלת תחי' זאגט, זייט איר רעכטע האנט און טוט נאר וואס זי זאגט אייך. אז זי זאגט עפעס און איר פארשטייט פון מיר אנדערש - זאלט איר ווייטער טון וואס זי זאגט, ווייל דאס איז די הצלחה פון א פלאץ, אז די טיטשערס און ארבעטערס ארבעטן אלע אינאיינעם; ווי נאר מען הויבט אן מיט מחלוקות חס ושלום - צעפאלט אלעס. דעריבער בעט איך אייך, זייט די מנהלת'ס רעכטע האנט, טוט וואס זי בעט, אלעס מיט שמחה; מיט דעם וועט איר מיר זייער העלפן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#98 - אז דו פארסט אויף אומאן, ביסטו נישט קיין רודף
שלום בית, מחלוקת, אומאן

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת כי תבא לאומאן, י"ד אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ברודער, וואס פארלירסטו זיך, ווער נישט אויס, ווער נישט צעפאלן; דו גיי ווייטער די וועג וואס מיר האבן געלערענט ביי מוהרא"ש, רעד שיין צו דיין ווייב און לאז נישט מען זאל דיך מאכן פאר א רודף; עס זענען דא שלעכטע מענטשן וואס האבן א וועג צו רודפ'ן א צווייטן ביז צום טויט און נאך מאכן יענעם שפירן ווי יענער איז גאר דער רודף.


אז דו פארסט אויף אומאן - ביסטו נישט קיין רודף, און אז יענער זאגט: "איך קען נישט מער, איך גיי שטארבן" - האט דאס נישט מיט דיר, דאס איז יענעמ'ס מידות וואס יענער דארף אויסארבעטן.


איך וועל נאך רעדן מיט דיר באריכות הרברים פנים בפנים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#97 - ערקלערן פאר די וואס קויפן א הויז, ווי אזוי זאכן ארבעטן
ריינקייט, מחלוקת, שטעטל, שלום, דירה

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


דיר בעט איך זייער דו זאלסט זען אז די אלע וואס קויפן דירות ביי שבתי זאלן זיין צופרידן, מאך דאס בעסטע וואס דו קענסט; אודאי וועט מען האבן טענות, אבער אז מען האט אן אוזן קשבת, מען קען צו איינעם רעדן - פארמיידט מען מחלוקות.


עס איז כדאי זאלסט ערקלערן פאר די אלע וואס קויפן דירות אין שטעטל, זיי זאלן וויסן די זאכן וואס זיי זענען נישט געווען צוגעוואוינט פון פארדעם. ווי צום ביישפיל אז מען טאר נישט לייגן קיין ווייפס אין בית הכסא; די וואס קויפן קומען פון שטאט, דארט לייגן מענטשן ווייפס אין טוילעט, אבער ביי א סעפטיק, אז מען לייגט ווייפס - ווערט א שאדן, און נאך א שטיק צייט ווערט א בעק-אפ, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך, נישט אלע נעמען אין אכט אז מען דארף טוישן די פילטער ביי די עירקאנדישן און נאך א יאר צעברעכט זיך די מאשין, און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך די נייע הייזער וואס די שטאט פארלאנגט מען זאל דאס אינגאנצן פארמאכן, און נאכן פלעסטערן ווערט די לופט אנגעפילט מיט וואסער און מען דארף אין אנהויב לייגן א מאשין וואס ציט ארויס די נאסקייט, איז כדאי דו זאלסט דאס זאגן, ווייל אז נישט וועלן אנהויבן שימלען זאכן און פארשטייט זיך די טענות גייט אויף שבתי; איי וואס האט עס מיט אים, האב טענות אויף דיר אליין? אזוי גייט עס.


אזוי אויך איז כדאי צו זאגן פאר אלע וואס קויפן הייזער, זיי זאלן מתפלל זיין עס זאל קומען גוטע וואסער פון קוואל, ווייל עס פאסירט ביי מענטשן אז עס קומט שמוציגע וואסער און מען ווערט אויסער זיך; מען האט געקויפט א הויז, מען האט געבארגט געלט, מען איז איבערגעשטרענגט און מען ווערט פארווייטאגט; איז גוט זאלסט די אלע זאכן אויסשמועסן.


אז עס וועט זיין שלום צווישן אנשי שלומינו וועט אונז דער רבי ברענגען צו זייער הויכע מדריגות, און אז מען וועט זיך קריגן, מען וועט נישט קענען איינער דעם צווייטן ליידן - וויל איך נישט טראכטן וואס וועט פאסירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#96 - אין חודש אלול איז צייט ארויסצונעמען די פיינטשאפט פון הארץ
כולל, מחלוקת, שלום, חודש אלול, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מען בלאזט שוין שופר, מען דארף זיך שוין דערוועקן און צוריק קומען צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן (חיי מוהר"ן, סימן לט) אום ראש חודש אלול: "היינט האב איך זיך זייער דערשראקן ווען איך האב געהערט בלאזן שופר; שפעטער איז צוגעקומען צו מיר מיין טאכטער אדל און מיר געזאגט: 'טאטע, היינט האב איך זיך זייער דערשראקן, איך האב תשובה געטון ווען איך האב געהערט בלאזן שופר'", האט דער רבי דעמאלט מגלה געווען דעם תורה (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קמא): אויף די ווערטער פונעם פסוק (דברים ל, ו): "אֶ'ת לְ'בָבְךָ וְ'אֶת לְ'בַב", וואס איז נוטריקון דאס ווארט "אלול"; ווען א מענטש איז זוכה און ער שפירט זיינע זינד, ער כאפט וואס ער האט אלץ געטון און ער טוט תשובה דערויף, דעמאלט אלע זיינע קינדער - סיי די קינדער, און סיי די קינדער וואס זענען נעבעך באשאפן געווארן פון זינד - פגמי הברית - אלע טוען תשובה.


נעכטן ליל שישי איז געווען זייער א שיינע שיעור, איך האף דו האסט גוט געהערט וואס מיר האבן גערעדט, פון ארויסנעמען די פיינטשאפט פון הארץ; ווייל כל זמן מען קען נישט ליידן א צווייטן - איז מען נאך זייער ווייט פונעם אייבערשטן, מען דארף אויף דעם אסאך ארבעטן, מען דארף אסאך שרייען ביי התבודדות: "רבונו של עולם, וואס איז דאס אז איך בין אנגעגעסן אויף דעם און אויף יענעם? רבונו של עולם וואס איז דאס אז איך קען נישט קוקן א צווייטן איד אין פנים? וואס איז דאס אז איך האב פיינט א צווייטן?"


מוהרא"ש זאגט, אלע עבודות וואס מען דינט דעם אייבערשטן, אויב האט מען פיינט א צווייטן איד - לאכט מען אין הימל פון דעם איד, יעצט אלול מוז מען דאס פאררעכטן. מוהרא"ש ברענגט בשם דעם הייליגן אריז"ל, די ראשי תיבות פון שופ"ר איז (דברים כט, יז): "שֹׁ'רֶשׁ פֹּ'רֶה רֹ'אשׁ וְ'לַעֲנָה", פרעגט מוהרא"ש, לכאורה וואס האט דער פסוק מיט בלאזן שופר? נאר רש"י זאגט, וואס איז דאס שֹׁ'רֶשׁ פֹּ'רֶה רֹ'אשׁ וְ'לַעֲנָה? "שׁוֹרֶשׁ מְגַדֵּל עֵשֶׂב מַר כְּגִידִין שֶׁהֵם מָרִים, כְּלוֹמֶר מַפְרֶה וּמַרְבֶּה רֶשַׁע בְּקִרְבְּכֶם"; דאס הייסט, ווען מען הערט דעם שופר - דארף דאס אויפוועקן דעם מענטש ער זאל תשובה טון, ארויסנעמען פון זיך דאס רשעות וואס ליגט אין אים וכו', ער זאל אנהייבן קוקן גוט אויף אנדערע און טון נאר חסד מיט אנדערע.


נעכטן בין איך געזיצן א סעודת ראש חודש מיט אונזערע טייערע כולל אינגעלייט, איך געדענק מיין זיידע קארלסבורגער רב זכרונו לברכה פלעגט מאכן יעדע ראש חודש א סעודה מיט די כולל אינגעלייט, איך בין זייער איבערגענומען פון די כולל אינגעלייט, זיי לערנען מיט גרויס התמדה און פירן זיך מיט יראת שמים.


א פרייליכן שבת.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#95 - טשעפעט נישט קיינעם, און זיכער נישט קיין שכנים
מחלוקת, שלום, שכנים, ברכת המזון

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ערב ראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז די מיידלעך, די שכינות טשעפען אייך - זאלט איר נישט צוריק טשעפען; שפילט מיט אייערע געשוויסטער און מיט קינדער וואס טשעפען נישט.


טשעפעט נישט קיינעם און זיכער נישט קיין שכנים, מיט שכנים מוז מען לעבן בשלום. איר זאלט נישט צוריק טשעפען, האט נישט מורא, ביים סוף וועלן די אלע שכנים וואס טשעפען - ווערן פארשעמט. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות מריבה, סימן כח): "מִי שֶׁחוֹלֵק עִם שְׁכֵנָיו", ווער עס קריגט זיך מיט זיינע שכנים – "לְסוֹף שֶׁיִּהְיֶה לַעַג לְאוֹיְבָיו", ביים סוף וועט ער ווערן פארשעמט.


בענטשט אין א בענטשער, זאגט ארויס שיין און קלאר יעדעס ווארט - וועט איר נישט האבן קיין מחלוקת. דער הייליגער רבי זאגט (שם חלק ב', סימן ז): "עַל יְדֵי בִּרְכַּת הַמָּזוֹן", דורך בענטשן ברכת המזון, "נִתְיַשֵּׁב הַמַּלְכוּת מִן הַמְּרִיבוֹת וְהַמִּלְחָמוֹת", ענדיגן זיך די קריגערייען און מלחמות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#94 - ס'איז נישט אמת אז מ'האט נישט געלערנט ביי ענק דעם ספר לקוטי מוהר"ן
צדיקים, מחלוקת, לקוטי מוהר"ן

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד הרב ... שליט"א


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ליגנט, שקר וכזב, נישט אמת וואס איר זאגט אז מען האט נישט געלערנט ביי ענקער גזע דעם ספר לקוטי מוהר"ן; די הייליגע צדיקים האבן יא געלערנט דעם הייליגן ספר לקוטי מוהר"ן, בפרט די באבוב'ער גזע.


עס איז באוויסט אז דער הייליגער דברי חיים זכותו יגן עלינו פלעגט לערנען לקוטי מוהר"ן שבת קודש, ער האט געזאגט: "דאס איז מיין שבת ספר". אזוי אויך דער באבוב'ער רבי, רבי נפתלי זכרונו לברכה האט דערציילט, אז דער הייליגער צאנזער רב האט אנגערופן דעם ספר לקוטי מוהר"ן: "מיין שבת ספר".


געבט זיך אכטונג פון קריגן אויף צדיקים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, י): "הֱוֵי זָהִיר בְּגַחַלְתָּן", געב זיך אכטונג פון רעדן אויף צדיקים וואס זענען ברענעדיגע קוילן, "שֶׁלֹּא תִכָּוֶה", זאלסט זיך נישט אפבריען, "שֶׁנְּשִׁיכָתָן" ווייל אז מען טשעפעט א צדיק איז דאס אזוי ווי א ביס, "נְשִׁיכַת שׁוּעָל" פון א פוקס, "וַעֲקִיצָתָן עֲקִיצַת עַקְרָב", און א ביס פון אן עגדיס, "וּלְחִישָׁתָן לְחִישַׁת שָׂרָף", און א ביס פון א ברענעדיגע שלאנג, "וְכָל דִּבְרֵיהֶם כְּגַחֲלֵי אֵשׁ" און אלע זייערע ווערטער זענען ברענעדיגע פייער; ווייל (שבת קיט:): "כל המבזה תלמיד חכם אין לו רפואה למכתו", און איינער וואס איז מבזה ספרים פון א צדיק וואס איז מגלה דעם אייבערשטן - איז דאך זיכער נישטא קיין היילונג פאר זיין קרענק.

#93 - גיי נישט צום ארבעט איידער דו גייסט דאווענען, בפרט אין ראש חודש
תודה והודאה, מחלוקת, אומאן, פרנסה, ישיבה, מנין, ראש חודש, הלל, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט איז ראש חודש, גיי אין שול דאווענען מיט מנין. זינג הלל; זינג די זיסע ווערטער פון הלל, ווי דוד המלך זינגט (תהילים קיח, יג): "דָּחֹה דְחִיתַנִי לִנְפֹּל וַה' עֲזָרָנִי", מיינע פיינט ווילן מיך אראפווארפן, אבער דער אייבערשטער העלפט מיר; די פיינט מען מען די סטרא אחרא, וואס וויל אויסרייסן דעם מענטש פון ביידע וועלטן. אזוי ווי דער זוהר הקדוש טייטשט (פרשת וישלח, קעט.): "דָּא סִטְרָא אָחֳרָא", דאס מיינט מען די סטרא אחרא, "דְּדַחְיָיא לֵיהּ לְבַר נָשׁ תָּדִיר", וואס ווארפט אראפ דעם מענטש נאכאמאל און נאכאמאל, אבער: "וַה' עֲזָרָנִי", דער אייבערשטער היט אים, ווי אזוי? וואס איז די עצה צו ווערן אפגעהיטן פונעם סמ"ך מ"ם? זאגט מוהרא"ש (סידור עת רצון, הלל) דורך (תהילים קיח, יד): "עָזִּי וְזִמְרָת קָהּ", דורך זינגען און לויבן צום אייבערשטן, "וַיְהִי לִי לִישׁוּעָה", דאס איז די ישועה; זינגען צום אייבערשטן און זוכן אין זיך גוטע נקודות - דאס פארשניידט די שלעכטס.


גיי נישט צום ארבעט איידער דו גייסט אין שול דאווענען; בפרט אזא טאג ווי ראש חודש ווען דער אייבערשטער איז מוחל אלע עבירות - זאלסטו קומען אין שול דאווענען און זינגען הלל צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות אות אהבה, סימן ח): "עַל יְדֵי אֲמִירַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "בְּקוֹל גָּדוֹל", מיט א הויכע קול - "זוֹכִים לְאַהֲבַת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", איז מען זוכה, מען הויבט אן ליב האבן דעם אייבערשטן. נאך זאגט דער רבי (שם אות מריבה, סימן ג): "עַל יְדֵי קְרִיאַת הַלֵּל", דורך זינגען הלל, "יוֹשִׁיעַ לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", וועט דער אייבערשטער דיר העלפן - "מֵאוֹיְבֶיךָ", פון דיינע פיינט; ווייל אז מען דאנקט און מען לויבט דעם אייבערשטן - באקומט מען אזא שכל און פארשטאנד, מען ווערט געוואר 'קיינער קען מיר גארנישט טון, קיינער קען מיך נישט טשעפען אדער שעדיגן'.


ברודער, וואס איז מיט דיר? וועק זיך אויף! מיר שטייען שוין ביי תמוז... מוהרא"ש זאגט נאך פון פריערדיגע אז תמוז איז די ראשי תיבות: ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין; עס קומט שוין די הייליגע טעג, די טעג פון תשובה. עס כאפט א קיצל אין די ביינער, דער יאר איז שוין כמעט אריבער, מיר פארן שוין כמעט צום רבי'ן קיין אומאן אויף ראש השנה, דארף מען זיך אויפוועקן; אנהויבן דאווענען מיט מנין אלע דריי תפילות און אפלאזן די מחלוקות, אפלאזן קריגערייען.


איך פאר מיטן אייבערשטנ'ס הילף די וואך אין שטעטל - ביז א וואך פאר סליחות, און ב' סליחות פארן מיר קיין אומאן. איך האף דו וועסט קומען אמאל צו א שיעור; די שיעורים גייען אן ווי געהעריג, גארנישט האט זיך געטוישט. אנדערע זאגן די ישיבה טוישט זיך, עס איז נישט אזוי; עס איז צוריק ווי יארן צוריק, ווען אין ישיבה זענען געקומען בחורים מיט די כוונה צו לערנען און דאווענען. איך דארף נאר כח צו קענען פאלגן מוהרא"ש, ליידער איז מיר שווער צו פאלגן. מוהרא"ש האט מיר געזאגט סימנים וועם צו האלטן אין ישיבה און וועם נישט; איך דארף נאר פאלגן, אז איך וועל פאלגן - וועט זיין גוט פאר מיר און פאר די גאנצע קהילה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#92 - מיין נישט אז א צווייטער פארט אויף אומאן אן מניעות
הכרת הטוב, מחלוקת, אומאן, ראש השנה, ישיבה, מניעות, ביקור חולים, שיעור

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת חקת בלק, י' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן בין איך אריינגעפארן אין שטאט צו א חתונה פון א תלמיד הישיבה, החתן ישראל מנחם נרו יאיר. צו דער חתונה האב איך זייער געוואלט גיין, ווייל דער חתן איז פון די ערשטע מנין תלמידים פון אונזער ישיבה, דער בחור האט יארן געמאכט און געטון אלעס פאר די ישיבה, ער האט מיר זייער געהאלפן. אויך פלעגט ער אכטונג געבן אויף מיר אין די צייט פון די מחלוקות, ווען איך האב געדארפט האבן שמירה ביים גיין אין גאס. ער האט מיטגעהאלטן די פראטעסטן וואס מען האט געמאכט אינדערפרי ביי מיין שטוב, ער האט דעמאלט גענומען מיינע קינדער אינדערפרי אין חדר, כדי מיין ווייב זאל נישט דארפן אראפגיין אין גאס און ווערן פארשעמט פון די הפגנות; ביי דער חתונה האב איך געוואלט זיין, אלס הכרת הטוב.


אויך בין איך געווען באזוכן מיינע טייערע עלטערן שיחיו, אויך בין איך געווען אין שפיטאל מבקר חולה זיין א אינגערמאן וואס מוטשעט זיך זייער נעבעך מיט די ביטערע מחלה השם ישמרינו. ווען מען גייט אין שפיטאל, דארט הויבט מען אן כאפן די חסד פונעם אייבערשטן אז מען איז געזונט, מען קען גיין, קומען, מען איז נישט באהאפטן צו מאשינען; מען דארף שוין גארנישט, מען וויל נאר זיין געזונט.


אומאן ראש השנה... עס הויבט אן קאכן, מען הויבט אן בענקען, מען קומט שוין נענטער און נענטער... בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט זוכה זיין צו קענען די יאר זיין ביים קיבוץ הקדוש און זוכה זיין צו די תיקונים וואס דער הייליגער רבי איז מתקן יעדן איינעם.


אוודאי איז דא מניעות, יעדער איינער האט זיינע מניעות, מיין נישט אז א צווייטער פארט אויף אומאן אן מניעות; איינער האט מניעות פון עלטערן א צווייטער פון די ווייב, איינער פון געלט און א צוויטער פון זיך אליינס; אזוי גייט דאס, אזוי איז ווען מען טוט הייליגע זאכן - מען גייט אריבער שווערע ביטערע מניעות; וואויל איז דעם וואס קומט אלעס איבער.


היינט נאכט וועט זיין א שיעור אין שטעטל אין היכל ראזענבערג. קומענדיגע וואך ליל שישי וועט נישט זיין קיין שיעור, קומענדיגע ליל שישי איז שבעה עשר בתמוז א פאסט טאג, מען הויבט אן די דריי וואכן; זאלסטו קומען די וואך צום שיעור.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#91 - רעד מיט דיין טאכטער זי זאל נישט טשעפען
חינוך הילדים, מחלוקת, שטעטל, מדות טובות, טשעפען

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת חקת בלק, י"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


ביטע רעד מיט דיין טאכטער זי זאל נישט טשעפען די מיידל ..., זי זאל זיין איר חבר'טע; ווייל איך בין נישט ביי מיר פון גרויס צער אז אין מיין מוסד, ביי מיר אין בית פיגא אין שטעטל - זאלן זיך צאמנעמען א גאנצע כיתה פון מיידלעך און רודפ'ן אן אומשולדיגע מיידל, אויך די מנהלת תחי' זאגט מיר זי ווייסט נישט וואס צו טון דא.


איך וואלט ווען געקענט פועל'ן ביי די קינדער זיי זאלן איר מקרב זיין, אבער איך האב צוטון מיט די עלטערן, די עלטערן העצן אויף די קינדער זיי זאלן זיך נישט חבר'ן מיט די מיידל, השם ישמרינו.


אפשר קענסטו רעדן מיט דיין טאכטער, איר מחנך זיין זי זאל האבן די מדות פון אידישע קינדער.


אין דעם זכות וואס דו וועסט לערנען דיינע קינדער זיך צו פירן ווי א איד - וועסטו האבן נחת פון זיי, און די וואס העצן די קינדער און געבן אלץ גערעכט פאר די קינדער - זאל דער אייבערשטער רחמנות האבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#90 - טענה נישט מיט קיינעם און זיכער נישט מיט דיין ווייב
שלום בית, חסידות ברסלב, מחלוקת, וויכוחים, היכל הקודש, התנגדות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נשא ב', י"ג סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


טענה נישט מיט קיינעם און זיכער נישט מיט דיין ווייב; וואס איז זי שולדיג אז מען העצט איר אויף קעגן דעם הייליגן רבי'ן...? דו גיי דיין וועג, און אז מען רעדט אויפ'ן הייליגן רבי'ן, און מען רעדט אויף מוהרא"ש - זאלסטו זיך נישט טענה'ן.


ווער רעדט אויפן רבי'ן? ווער רעדט אויף היכל הקודש? נאר בעלי עבירה, און אפילו זיי זעען אויס פון אינדרויסן ווי גרויסע מענטשן - זאלסטו וויסן דאס זענען אלע בעלי עבירה.


אזוי מוז זיין. דער רבי האט דערציילט (סיפורי מעשיות, מעשה ז') איידער זיין נשמה איז אראפגעקומען אויף די וועלט האט דער סמ"ך מ"ם געשריגן: "רבונו של עולם, אויב די נשמה קומט אראפ אויף די וועלט - פארוואס האסטו מיך באשאפן?!" האט מען אים געענטפערט: "די נשמה מוז אראפקומען אויף די וועלט, דו גיי און זוך דיר אן עצה". איז ער אוועק געגאנגען און ער איז צוריק געקומען מיט אן אלטיטשקן, זיי האבן געלאכט און געזאגט אז זיי האבן שוין אן עצה, און דאס איז די עצה פונעם סמ"ך מ"ם, מען לאכט פונעם רבי'ן און מען שפעט אפ פון ברסלב'ער חסידים.


אבער באמת איז דאס נישט אמת; די אלע לשון הרע'ס וואס מען רעדט אויפ'ן רבי'ן - איז נישט אמת. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָׂה כָּךְ, כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגן זיי נישט, זיי קריגן אויף איינעם וואס מען זאגט אויף אים די אלע לשון הרע'ס, און אויף אים דארף מען קריגן, אויף אזא איינעם קריג איך אויך; דער רבי האט געזאגט: "זֵייא הָאבִּין זִיךְ אוֹיס גִּישְׁנִיצְט אַ מֶענְטְשׁ, אִין קְרִיגְן אוֹיף אִיהם", אויף אים קריג איך אויך.


טענה נישט מיט דיין ווייב; דו בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען זיין ראש השנה ביים רבי'ן, אבער נישט טענה'ן מיט איר. זי איז נישט שולדיג, שולדיג זענען די מנהיגים וואס שפעטן פון רבי'ן, זיי האבן מורא אז זיי וועלן בלייבן אן מנין, זיי האבן מורא אז זיי וועלן נישט האבן ראש השנה קיין חסידים. עס וועט זיי סיי ווי נישט העלפן, ביים סוף וועלן אלע קומען צום רבי'ן, אלע וועלן זוכה זיין צו די תיקונים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#89 - איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, מחלוקת, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


       יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


צו די טייערע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


לאכט זיך אויס, מאכט זיך נישט וויסנדיג. געדענקט דעם כלל וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט: 'אויב איינער וויל מיך נישט - דארף איך אים טויזנט מאל נישט'. אויב די שכנים מיידלעך ווילן נישט שפילן מיט אייך - זאלט איר זיך נישט צוטון מאכן פון דעם, איר זאלט שפילן מיט אלעמען, איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך.


איר קענט שפילן מיט יונגערע קינדער, מיט די אלע וואס מאכן נישט קיין מחלוקות.


העלפט אייער מאמע, איר האט זייער א טייערע מאמע, אייערע עלטערן זענען זייער טייער.


אויך הער איך פון די מנהלת תחי' אויף אייך זייער שיינע זאכן, איר זענט פון די קינדער וואס פירן זיך מיט דרך ארץ, איר זענט צופרידן מיט אלעס וואס מען מאכט אין סקול, איר רעדט זיך נישט אפ.


יישר כח פאר אייער גוטע אויפפירונג, איר מאכט מיר נחת.


 

#88 - געראטעוועט צו ווערן פון מחלוקת, איז די עצה צו לערנען מסכת סוכה
מחלוקת, גמרא

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ז' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מזל טוב פאר דיין סיום פון הונדערט און איין מאל מסכת מגילה; די בלעטער גמרא וואס דו לערנסט וועט דיר באגלייטן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.


יעצט אז דו האסט שוין מסיים געווען הונדערט און איין מאל פינף מסכתות פון ש"ס; מסכת תענית, מסכת חגיגה, מסכת ראש השנה, מסכת תמיד און מסכת מגילה - זאלסטו נעמען מסכת סוכה, און דאס איבערגיין הונדערט און איין מאל.


יעדע מאל איידער דו הויבסט אן לערנען די מסכתא, זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט נישט האבן צוטון מיט קיין מחלוקות, און עס זאל נישט זיין קיין מחלוקות צווישן אידן. ווייל דער רבי זאגט (ספר המדות אות מריבה, סימן נז): "לְמַחֲלֹקֶת יִלְמַד מַסֶּכֶת סֻכָּה", געראטעוועט צו ווערן פון מחלוקת - איז די עצה צו לערנען מסכת סוכה; בסוד "תִּצְפְּנֵם בְּסֻכָּה מֵרִיב לְשֹׁנוֹת" (תהילים לא, כא), אז מען באהאלט זיך אונטער די שאטן פונעם אייבערשטן - ווערט מען באשיצט פון אלעם שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#87 - אכטונג געבן אויף די קינדער אין די ערב פסח טעג
פחדים, חינוך הילדים, קברי צדיקים, מחלוקת, שלום, לימוד התורה, יענער, ראש ישיבה, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת צו, ד' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היט זיך פון מחלוקת און פון פיינט האבן א צווייטן איד. מוהרא"ש זאגט, ווילאנג א מענטש האט אין זיך א פיינטשאפט צו א צווייטן איד - איז א סימן אז ער איז נאך גארנישט מקורב צום רבי'ן. נאך זאגט מוהרא"ש, ווען איינער פאלט אראפ רחמנא לצלן אין די איסור פון עסן נבילות וטריפות, אויב עסט ער א כזית חזיר איז ער עובר אויף די כזית - איין מאל א לאו, עסט ער נאך א כזית - איז ער עובר נאך איין לאו, אבער דער וואס האט פיינטשאפט אויף א צווייטן - איז ער עובר יעדע רגע נאכאמאל און נאכאמאל אויף די לאו פון "לֹא תִשְׂנָא אֶת אָחִיךָ" (ויקרא יט, יז).


געב זיך אכטונג אין די ערב פסח טעג - ווען מען איז פארנומען אריינצוברענגען דעם הייליגן יום טוב - פון כעס און מחלוקות; עס איז נישט אינטערעסאנט אלע הכנות אויב עס גייט צו מיט כעס און מחלוקות.


אויך זאלסטו אין די טעג אכטונג געבן אויף דיינע קינדער. נעם זיי אריין אין די הייליגע הכנות, נעם זיי צום מצה בעקעריי, נעם זיי מיט איינקויפן, רוף זיי ווען דו מאכסט דיין קאר וכו'; זיי זאלן זיין באשעפטיגט מיט גוטע זאכן און זיך נישט דרייען פריי אן קיין השגחה. קינדער וואקסן נישט פון זיך אליינס, וויפיל מען אינוועסטירט אין זיי און וויפיל מען בעט דעם אייבערשטן - איז מען זוכה צו שיינע ערליכע דורות.


זיי זיך נישט מבלבל פון קיינעם, הער אויף מיט דיינע דמיונות; קיינער קוקט נישט אויף דיר, קיינער טראכט נישט פון דיר; יעדער האט זיין פעקל צרות, א שאד צו דמיונ'ען פון דעם און יענעם. קום אין שול דאווענען די דריי תפילות און לערן דיינע שיעורים קבועים אין מקרא, משנה, גמרא, מדרש, הלכה ואגדה. די וואך ענדיגן מיר מסכת נזיר בבלי, און מסכת דמאי פון ירושלמי; זיי דו אויך פון די וואס לערנען יעדן טאג. לערן אן פארשטיין, לערן פארן אייבערשטנ'ס וועגן.


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום טוב פסח אין שטעטל, און מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך פארן זונטאג נאך פסח פאר צוויי טעג קיין פוילן אויס'פועל'ן ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#86 - לאז שוין אפ די מחלוקת, קנאה און שנאה, הויב אן דאנקען דעם אייבערשטן
שמחה, תודה והודאה, שלום בית, מחלוקת, שבת קודש, קנאה, שלום, ביקור חולים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ב' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווי אזוי מען איז מקבל שבת - אזוי וועט מען מקבל זיין די נשמה ווען מען וועט נפטר ווערן; אז מען איז מקבל שבת מיט שמחה, מיט ליבשאפט - וועט מען אויפנעמען די נשמה אויך מיט שמחה און ליבשאפט, סיי דער מאן און סיי די ווייב. און חס ושלום אז מען איז בעצבות און מרה שחורה - איז וויי און ביטער בזה ובבא. אזוי זאגט דער הייליגער זוהר (תיקוני זוהר, דף כג): "מָאן דִּמְקַבְּלִין אוּשְׁפִּיזִין", ווער עס נעמט אויף די געסט, "דְּאִינוּן נִשְׁמָתִין יְתֵרִין", דאס מיינט מען די נשמה יתירה, "דְּאִינוּן מַרְכִּיבִין עֲלַיְיהוּ בְּעֶרֶב שַׁבָּת", וואס קומט צום מענטש יעדן ערב שבת - "בְּאַנְפִּין צְהוּבִין", מיט א ליכטיגע פנים, "בְּחֶדְוָה", מיט פרייד, "בְּעִנּוּגָא", מיט א פארגעניגן - "בְּהַאי עָלְמָא", אויף די וועלט. "כַּד נִשְׁמָתָא וְרוּחָא וְנַפְשָׁא נָפִיק מִן גּוּפֵיהּ מֵהַאי עָלְמָא", ווען עס וועט קומען די צייט וואס זיין נשמה וועט ארויפגיין פון די וועלט - "הָכִי מְקַבְּלִין לוֹן בְּעָלְמָא דְאָתֵי", אזוי וועט מען איר מקבל זיין אויף יענע וועלט, "וְאִתְּמַר בְּהוֹן", אויף דעם שטייט אין פסוק (תהלים פד, ד) "גַּם צִפּוֹר מָצְאָה בַיִת וכו'".


על כן זאלסטו זיך אנגרייטן גענוג פרי, גיי אין מקוה אין צייט, זיי גרייט אין שטוב ווען דיין ווייב צינדט אן די שבת ליכט. העלף ארויס אז עס זאל זיין רואיג אין שטוב, און עס זאל חס ושלום נישט זיין קיין כעס און קיין מחלוקות.


נעכטן נאכט נאכן שיעור בין איך געווען מבקר חולה זיין א אינגערמאן. ווען איך בין געזיצן דארט האב איך געטראכט נאר פון דיר, דו ביסט אזא רחמנות, דו הערסט נישט אויף קרעכצן, דו פירסט חשבונות מיט דעם און מיט יענעם; וואלסטו געזען וואס פאסירט מיט א מענטש, וואלסטו געזען וואס איך האב נעכטן געזען... א אינגערמאן געזונט און שטארק, יונגער פון דיר, וואס פירט א ביזנעס, ער איז מצליח מער פון דיר און פון איין טאג אויפ'ן צווייטן קען ער זיך נישט רירן, ער ליגט איינגעפאלן, א פחד דאס צו זען, די דאקטורים שרעקן אים אן מיט דאס ערגסטע, איך האב נאר געוואלט זיך אויפשטעלן און דיר אנרופן זאלסט אריבערקומען זען וואס גייט פאר. איך זאג דיר נאכאמאל: "איך האב אזוי רחמנות אויף דיר, דו כאפסט נישט וואס דאס לעבן איז; לאז שוין אפ די מחלוקות, לאז שוין אפ די קנאה שנאה, הויב אן דאנקען דעם אייבערשטן אז דו ביסט געזונט און נעם אויף דעם גאסט - דעם שבת קודש - מיט שמחה".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


א פרייליכן שבת.


 

#85 - פון אייער זייט זאל זיין שלום
קינדער, שידוכים, מחלוקת, שלום, משפחה, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בא, י"ט שובבי"ם, ד' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מזל טוב פאר די שידוך פון אייער זון ..., דער אייבערשטער זאל אייך געבן נחת פון אלע קינדער.


איך וויל אייך זייער בעטן איר זאלט אנטייל נעמען אין די שמחה פון אייער קינד, ווייל עס טוט זייער וויי פאר א קינד ווען די מאמע וויל נישט קומען צו די לחיים און צו די תנאים, עס לאזט איבער א גאנץ לעבן א שלעכטע טעם; וויל איך אייך זייער בעטן איר זאלט זיך מבטל זיין צום אייבערשטן און זיך לאזן פירן פונעם אייבערשטן.


נעמט א טייל אינעם שידוך און זעט אז פון אייער זייט זאל זיין שלום, ווייל אין היכל הקודש ביי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו איז געווען שלום - דאס ערשטע און דאס וויכטיגסטע, מוהרא"ש שרייבט: "איך האב פיינט מחלוקות".


דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל שוין מקוים ווערן (מלאכי ג, כג-כד): "הִנֵּה אָנֹכִי שֹׁלֵחַ לָכֶם אֵת אֵלִיָּה הַנָּבִיא וְגוֹ', וְהֵשִׁיב לֵב אָבוֹת עַל בָּנִים".

#84 - עס דארף זיין א גוטע אטמאספער אין חדר, נישט ווי א פעקטארי
מלמדים, מוסדות, מחלוקת, שלום, ראש ישיבה, חדר, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, י"ח שובבי"ם, ג' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, מלמד בקרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב אזא הנאה צו הערן אז עס איז צוריק דא ליבשאפט אין חדר אין שטעטל צווישן די מלמדים און די איינגעשטעלטע. איך וועל דיר זאגן דעם אמת, די סיבה פארוואס איך האב אויפגעהערט קומען צו ענק איז נאר צוליב דעם, איך קען נישט סובל זיין ווען מען איז אחד בפה ואחד בלב, עס עקלט מיר, איך גיי נאר דארט וואו איך שפיר אז מען האט זיך ליב. יעצט אז דו זאגסט מיר אז נעכטן איז געווען א גוטע לופט אין חדר - פריי איך זיך זייער.


איך בעט דיר זייער, "בִּקְהָלָם אַל תֵּחַד כְּבֹדִי" (בראשית מט, ו), מיש נישט אריין מיין נאמען צווישן די מחלוקות, איך וויל נישט האבן צוטון מיט מחלוקות, איך האב צוגעזאגט פאר מוהרא"ש אז איך וועל נישט האבן מיט מחלוקות, איך וויל נאר ליבשאפט.


מוהרא"ש זאגט, עס איז דא אן אויסדרוק: "הימל מענטש", מען דרוקט זיך אויס אויף א העכערער סארט מענטש, יענער איז א הימל מענטש; ווער איז טאקע א הימל מענטש? דער וואס קען זיך אויסקומען מיט א פארקערטע נאטור. די הימל - זאגן חכמינו זכרונם לברכה (חגיגה יב.) - איז צאמגעשטעלט פון צוויי פארקערטע זאכן, פייער און וואסער; פייער טריקנט אויס וואסער און וואסער לעשט פייער, און די הימל איז וואסער און פייער אינאיינעם, צו טון די ווילן פונעם אייבערשטן, אזוי אויך, דער וואס קען לעבן מיט א פארקערטער נאטור - דער איז א הימל מענטש.


אז מען בויט א חדר; מלמדים, מיט א מענידזשער, מיט אפיס ארבעטער, באס דרייווערס, קעכער, לאנטש רבי וכדומה, און איך האב איין וועג ווי צו לעבן, ווי צו רעדן און ווי אזוי צו טראכטן, און דא שטייט פאר מיר איינער וואס מאכט מיך נערוועז און טראכט אנדערש, רעדט אנדערש און טוט אנדערש, און דאך קען איך מיט אים לעבן - בין איך א הימל מענטש.


איך בעט דיר זייער, זע די מוסד וואס איך שטעל אויף מיט בלוט און שווייס זאל נישט ווערן א פעקטארי, עס זאל נישט פארלירן די הארץ, די געפיל; קום אין חדר מיט הארץ, מאך זיך א חשבון 'וואס טו איך? וואו גיי איך? צו וועם קום איך? איך קום לערנען תורה מיט אידישע נשמות, איך פלאנץ אמונה און מידות טובות, איך לייג אריין קדושה אין אידישע קינדער' - וועסטו זיך קענען אויסקומען מיט יעדן איינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#83 - נאך אביסל וועלן די עלטערן זאגן אז ענק זענען זייער גרעסטע נחת
כיבוד אב ואם, שלום בית, מחלוקת, שווער און שוויגער, נסיונות, גמרא, מניעות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי מחזק דיין ווייב און דאנק דעם אייבערשטן אז זי איז מיט דיר, זי איז פאר דיר אן "עזר". חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סג.): "זָכָה, עוֹזַרְתּוֹ", עס איז א געווינס ווען מען האט א ווייב וואס שטייט מיטן מאן; און אז דיין שוויגער טשעפעט איר וכו' - זאלסטו איר מחזק זיין און נישט מאכן קיין מחלוקות.


וועסט זען, נאך אביסל וועלן דיינע עלטערן און אירע עלטערן זאגן מיט א פילע מויל אז ענק זענען זייער גרעסטע נחת. זייער אסאך תלמידי היכל הקודש זענען דאס אריבער, מען האט זיי געטשעפעט אין אנהויב און ביים סוף האבן זיי אלע מודה געווען אז דיקא תלמידי היכל הקודש פירן שיינע ערליכע משפחות.


לערן יעדן טאג דעם בלאט גמרא.

#82 - געב יעדן איינעם מזל טוב, און זיי נישט אריינגעמישט אין מחלוקת
מחלוקת, שווער און שוויגער, שלום, משפחה, שמחות, מוהרנ"ת ז"ל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דעם בריוו.


אז מען האט ענק איינגעליידנט צו די חתונה - זאלן ענק גיין; וואס האסטו צו קוקן אויף א צווייטן? וואס האט עס מיט דיר אז מען האט נישט איינגעליידנט אנדערע פון די משפחה? וואס דארפסטו זיין אריינגעמישט אין מחלוקות? דו גיי מיט דיין ווייב און געב יעדן איינעם שלום, געב יעדן איינעם מזל טוב, און זיי נישט אריינגעמישט אין מחלוקות.


אנטלויף פון מחלוקות, האב נישט מיט קיין מחלוקות. בעט דעם אייבערשטן עס זאל דיר וויי טון מחלוקות און חס ושלום נישט זיך פרייען און הנאה האבן צו הערן מחלוקות.


היינט נאכט איז דער יארצייט פון אונזער רבי - רבי נתן זכותו יגן עלינו, ער פלעגט זאגן: "ווען איך זע צוויי אידן קריגן זיך - שפיר איך ווי עס שטעכט מיר אין די זייט"; אז מען הערט ווי מען קריגט זיך ביי אידישע קינדער, קהילות צעטיילן זיך - דארף מען וויינען, און אז מען וויינט נישט דארף מען וויינען אויף דעם אליינס אז מען איז אזוי פארגרעבט; מען פריידט זיך, מען האט הנאה צו הערן די סארט זאכן.


קענסט ווייזן דעם בריוו פאר דיין שווער און שוויגער.


 רבי נתן האט מען אמאל געזען זייער לעבעדיג טאנצן ביי א חתונה, האט ער געזאגט: "איך האב געטאנצן נישט לכבוד החתונה, איך האב געטאנצן ברוך אלוקינו שבראנו לכבודו, אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן; אין שטוב איז שווער צו טאנצן אזוי לעבעדיג, ביי א א חתונה איז גרינגער".


אזוי אויך האט מען אים געזען זייער שטארק וויינען ביי א לוי', האט ער געזאגט: "איך האב געוויינט צום אייבערשטן אויף מיינע זאכן, איך האב געוויינט מיט מיינע תפילות, גארנישט מיט די לוי; נאר ביי א לוי' איז א גוטע צייט ווען מען קען וויינען".

#81 - זינגען מיט די קינדער די "אני מאמין" מיט טייטש
חינוך הילדים, מוסדות, מחלוקת, אידיש, אני מאמין

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טבריה


איך האב זייער הנאה צו באקומען פון דיר יעדן טאג א באריכט.


שטארק זיך, ווער נישט צעפאלן פון קיין שום זאך. מוהרא"ש פלעגט מיר זאגן: "אז מען קריגט אויף דיר ווייס איך אז דו ביסט גוט, וואלט מען נישט געקריגט אויף דיר - וואלט איך חושש געווען אז עפעס איז נישט גוט מיט דיר".


דו גיי אן מיט א שטארקייט, לייג אריין אין די קינדער אמונה. דער מנהל האט מיר געשיקט א רעקארדירונג ווי דו זינגסט מיט די קינדער די "אני מאמין" מיט טייטש; דו זאגסט פאָר די לשון הקודש אין די קינדער ענטפערן אין אידיש, איך האב זיך זייער מחי' געווען; הלואי זאלן אלע מלמדים דאס טון.


איך שיק דיר די אני מאמין'ס מיט טייטש, איך האב עס געטייטשט לויט ווי די אידישע שפראך גייט אין אמעריקע; אז ביי ענק גייט אנדערש די שפראך - זאלסטו דאס זינגען מיט זיי לויט ווי מען רעדט ביי ענק.


איך פריי זיך אז דער קינד ... הויבט אן בעסער רעדן אידיש. איך בעט דיר זייער, האב סבלנות - וועסטו זען שיינע זאכן.


דא האסטו די אני מאמין:


1) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא בּוֹרֵא ער באשאפט, וּמַנְהִיג און פירט, לְכָל הַבְּרוּאִים אלע באשעפענישן. וְהוּא לְבַדּוֹ און ער אליין, עָשָֹה האט געטון, וְעוֹשֶֹה און טוט אלעס אויף דער וועלט, וְיַעֲשֶֹה און וועט ווייטער אלעס טון, לְכָל הַמַּעֲשִֹים אלעס וואס פאסירט.


2) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא יָחִיד ער איז איינער, וְאֵין יְחִידוּת און עס איז נישטא נאך א זאך וואס זאל זיין איינס, כָּמוֹהוּ, בְּשׁוּם פָּנִים אזוי ווי דער אייבערשטער וואס איז איינס. וְהוּא לְבַדּוֹ און ער אליינס, אֱלֹהֵינוּ איז אונזער באשעפער, הָיָה ער איז אייביג געווען, הֹוֶה ער איז שטענדיג דא, וְיִהְיֶה און וועט אייביג זיין.


3) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, אֵינוֹ גוּף איז נישט קיין קערפער, וְלֹא יַשִֹּיגוּהוּ מַשִֹּיגֵי הַגּוּף און ער האט נישט קיין שום זאך וואס האט צו טון מיט א קערפער, וְאֵין לוֹ שׁוּם דִּמְיוֹן כְּלָל און מען קען אים נישט צוגלייכן צו קיין שום זאך.


4) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, הוּא רִאשׁוֹן ער איז דער ערשטער, וְהוּא אַחֲרוֹן און ער וועט זיין דער לעצטער.


5) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, לוֹ לְבַדּוֹ נאר צו אים אליין, רָאוּי לְהִתְפַּלֵּל דארף מען בעטן, וְאֵין רָאוּי און עס איז נישט ווערד, לְהִתְפַּלֵּל צו בעטן, לְזוּלָתוֹ פון קיינעם אנדערש.


6) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁכָּל דִּבְרֵי נְבִיאִים אֱמֶת אז אלע ווערטער פון די נביאים זענען אמת'דיג.


7) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁנְּבוּאַת מֹשֶׁה רַבֵּנוּ עָלָיו הַשָּׁלוֹם אז די נבואה פון משה רבינו, הָיְתָה אֲמִתִּית איז אמת'דיג, וְשֶׁהוּא הָיָה אָב לַנְּבִיאִים און אז משה רבינו איז געווען די טאטע פון אלע נביאים, לַקּוֹדְמִים לְפָנָיו די וועלכע זענען געווען פאר אים, וְלַבָּאִים אַחֲרָיו און פאר אלע וואס זענען געקומען נאך אים.


8) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁכָּל הַתּוֹרָה אז די גאנצע תורה, הַמְּצוּיָה עַתָּה בְיָדֵינוּ וואס מיר האבן היינט, הִיא הַנְּתוּנָה האט דער אייבערשטער געגעבן, לְמֹשֶׁה רַבֵּנוּ עָלָיו הַשָּׁלוֹם פאר משה רבינו.


9) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁזֹּאת הַתּוֹרָה אז די תורה וואס מיר האבן, לֹא תְהֵא מֻחְלֶפֶת וועט נישט פארטוישט ווערן, וְלֹא תְהֵא און עס וועט נישט זיין, תוֹרָה אַחֶרֶת קיין אנדערע תורה, מֵאֵת הַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ פונעם אייבערשטן.


10) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, יוֹדֵעַ כָּל מַעֲשֵֹה בְנֵי אָדָם ווייסט אלעס וואס מיר טוען און וואס אנדערע טוען, וְכָל מַחְשְׁבוֹתָם און אלעס וואס מיר טראכטן און וואס אנדערע טראכטן, שֶׁנֶּאֱמַר אזוי ווי עס שטייט (תהלים לג, טו): 'הַיֹּצֵר יַחַד לִבָּם' דער אייבערשטער האט באשאפן אלע הערצער, 'הַמֵּבִין אֶל כָּל מַעֲשֵֹיהֶם' און ער ווייסט אלעס וואס מען טוט.


11) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁהַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ אז דער אייבערשטער, גּוֹמֵל טוֹב באצאלט שכר, לְשׁוֹמְרֵי מִצְוֹתָיו פאר די וואס טוען די מצוות, וּמַעֲנִישׁ און ער באשטראפט, לְעוֹבְרֵי מִצְוֹתָיו די וואס פאלגן נישט זיינע מצוות.


12) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, בְּבִיאַת הַמָּשִׁיחַ אז משיח וועט קומען, וְאַף עַל פִּי שֶׁיִּתְמַהְמֵהַּ און אפילו עס נעמט שוין אזא לאנגע צייט, עִם כָּל זֶה אֲחַכֶּה לּוֹ בְּכָל יוֹם מיט דעם ווארט איך יעדן טאג, שֶׁיָּבוֹא אז ער זאל קומען.


13) אֲנִי מַאֲמִין איך גלייב, בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה מיט א שטארקע אמונה, שֶׁתִּהְיֶה תְּחִיַּת הַמֵּתִים עס וועט זיין תחית המתים, בְּעֵת שֶׁיַעֲלֶה רָצוֹן מֵאֵת הַבּוֹרֵא יִתְבָּרַךְ שְׁמוֹ ווען דער אייבערשטער וועט דאס טון, וְיִתְעַלֶּה זִכְרוֹ לָעַד וּלְנֵצַח נְצָחִים און עס וועט דערהויבן ווערן זיין נאמען פאר אייביג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#80 - פארוואס רעדט מען אויף ברסלב?
תפילה והתבודדות, מוסדות, חסידות ברסלב, מחלוקת, וויכוחים, שטעטל, סיום, אומאן, סיפורי צדיקים, ראש ישיבה, לשון הרע, התנגדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואס קען מען טון אז מען רעדט אויף אונז? וואס קען מען טון אז עס איז דא לשון הרע און הוצאת שם רע? דער רבי האט שוין געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "מען קריגט נישט אויף מיר, מען האט זיך אויסגעשניצט א מענטש און אויף אים קריגט מען, און אויף דעם מענטש וואס מען האט זיך אויסגעשניצט - קריג איך אויך" - זאגט דער רבי, "דאס האט נישט מיט מיר".


אזוי מוז עס גיין, אזוי גייט דעם רבינ'ס זאך. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט פאר'ן רבינ'ס טאכטער אדל ווען זי האט גע'חלומ'ט א שרעק פון א חלום, ווי אלע אנשי שלומינו האבן געמאכט אן אויפשטאנד קעגן איר טאטע - דער הייליגער רבי. מען האט זיך אפגעשמועסט אז מען גייט נישט אריינלאזן דעם רבי'ן אין שול, אלע האבן זיך אויסגע'שורה'ט און זיך אנגעכאפט האנט ביי האנט, אז ווען דער רבי קומט - וועט מען אים נישט אריינלאזן.


זי חלומ'ט זיך ווייטער ווי דער רבי קומט אריין אין שול און אלע שטייען האנט ביי האנט, זיי כאפן זיך אן פעסט, און ווי נאר דער רבי געבט א טרעט א טריט נענטער און קומט אן צו די ערשטע שורה - עפענען זיי אויף און דער רבי גייט שיין אריבער, און די שורה פון הינטער זיי רעגן זיך פארוואס מען האט אריבערגעלאזט דעם רבי'ן, און זיי שמועסן זיך אפ אז זיי גייען נישט אריבערלאזן דעם רבי'ן, אבער ווי דער רבי קומט נאנט צו זיי - עפענען זיי די בלאקאדע.


אדל וועקט זיך אויף מיט א שרעק און לויפט צו רבי נתן ער זאל איר פותר חלום זיין. זאגט איר רבי נתן: "אזוי גייט דעם רבינ'ס זאך, מען זעט נאר איין טריט, מען זעט נישט דעם קומענדיגן טריט".


וואס קען מען טון אז מען רעדט אויפ'ן רבי'ן און אויף זיינע תלמידים אלע שלעכטס, ברסלב'ער חסידים זענען ללעג ולקלס; אזוי מוז דאס גיין. דער רבי האט דערציילט (ספורי מעשיות מעשה ז', מזבוב ועכביש) ווען עס איז געקומען די צייט אז זיין נשמה זאל אראפקומען אויף די וועלט, האט דער סמ"ך מ"ם געשריגן: "רבונו של עולם, אז דער נשמה קומט אראפ אויף די וועלט, פארוואס האסטו מיך באשאפן?" האט מען אים געענטפערט: "די נשמה מוז אראפקומען אויף די וועלט, דו גיי און זוך דיר אן עצה". איז ער אוועקגעגאנגען און שפעטער איז ער צוריקגעקומען מיט אן אלטיטשקן אן איינגעבויגענעם, זיי האבן געלאכט און געזאגט: "די נשמה קען שוין אראפגיין, מיר האבן שוין אן עצה", די עצה פון לאכן, די עצה פון שפעטן.


דיר בעט איך, ענטפער נישט און גיי נישט אריין אין קיין וויכוחים מיט קיינעם, און אז דו אליינס ביסט צעמישט - זאלסטו זיך מתבודד זיין, ווייל אזוי ווי אין א ביזנעס איז דאס וויכטיגסטע זאך צו האבן א רואה חשבון, א בוכהאלטער; עס קען זיך דאכטן אז מען מאכט געלט, מען איז מרוויח, און נאר דער רואה חשבון ווייסט די קלארע פאקטן, אויב מען איז דא מרוויח אדער מען דערלייגט, אזוי איז ברוחניות; עס קען זיך דאכטן אז מען לערנט, מען דאווענט, אבער נאר מיט התבודדות קומט ארויס די קלארע פאקטן; אזוי אויך דורך התבודדות ווערט מען קלאר וואס איז גוט און וואס איז נישט גוט.


בקרוב וועלן מיר עפענען דעם נייעם שטעטל, דאס איז אביסל ווייטער פון די יעצטיגע שטעטל. מענטשן פרעגן, וואס גייט דא פאר? פארוואס דארף מען שוין גיין צו א נייע געגענט? דער ענטפער איז פשוט, די שכנים ווילן זייער אסאך געלט פאר די הייזער, זיי זעען אידן קומען - ווילן זיי מאכן אויף אונז געלט, איך וויל נישט מען זאל ארויפברענגען די פרייזן; מיר איז גוט צו גיין אין א פרישע געגענט.


מוצאי שבת חנוכה וועלן מיר מאכן א חנוכת הבית פאר די נייע חדר, איך ליידן איין אלע משפחות, די חנוכת הבית וועט פארקומען אינעם בנין התלמוד תורה. די מסיבה וועט זיין אינאיינעם מיט א סעודת הודאה אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן, אז מיר זענען אנגעקומען אין היכל הקודש און אונזערע קינדער האבן א חדר און א סקול וואו מען לערנט אמונה און קדושה, מען לאכט נישט פון רבי'ן.


איך טראכט אלץ פון די נס אז מען האט ארויסגעווארפן מיינע קינדער און איך האב געדארפט עפענען א מוסד פאר זיי, אזוי האבן מיינע קינדער א ריינע חינוך. אפהיטן זאל איך זיין אויב וואלטן מיינע קינדער נישט געווארן ארויסגעווארפן, וואלטן זיי מן הסתם היינט נישט גערעדט מיט מיר, זיי וואלטן זיך געשעמט אז זיי זענען קינדער פון מיר. אזוי איז געווען מיט מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, און אזוי איז געווען מיט די קינדער פון די מפיצים וד"ל.


די חברי הנהלה ארבעטן זייער געטריי פאר אונז, מען גרייט זיך יעצט צו קויפן נאך אפאר בנינים פאר די קומענדיגע יאר פאר די חדר און סקול, ווייל ווי עס זעט יעצט אויס וועלן די צוויי בנינים זיין גוט פאר די יאר, אבער קומענדיגע יאר וועט דאס שוין זיין קליין און אויסגעוואקסן.


אויך וועט זיין די מסיבה אינאיינעם מיט סיומים; אינגעלייט, בחורים און קינדער וועלן ענדיגן ש"ס און מסכתות. מוהרא"ש זאגט, ווען מען קומט צום רבי'ן קיין אומאן - קומט מען נישט מיט ליידיגע הענט, יעדער ברענגט א סיום. מיר האבן געמאכט אין אומאן די יאר ביים לעצטן מלוה מלכה א מעמד סיומים, ווי בחורים, אינגעלייט און קינדער האבן מסיים געווען יעדער איינער זיינע סיומים, יעצט שבת חנוכה איז דאך אויך א צייט וואס מען קומט צום רבי'ן, וועלן מיר מאכן די מעמד סיומים אינאיינעם מיט די סעודת הודאה און חנוכת הבית.


היינט נאכט וועט זיין די וועכנטליכער שיעור, איך האף דיך צו זען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#79 - מאך נישט קיין מחלוקת וועגן חנוכה מתנות
כיבוד אב ואם, חנוכה, מחלוקת, משפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כ"ז מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג אויף כיבוד אב ואם. חכמינו זכרונם לברכה רופן אן די מצוה "חמורה שבחמורות" (ירושלמי פאה א, א). רוף דיינע עלטערן, און אז דו קענסט אריבערגיין צו זיי - איז דאס זייער א גרויסע מצוה.


בנוגע חנוכה מתנות וכו'; מאך נישט קיין מחלוקת, און אז דיינע געשוויסטער נעמען צאם געלט צו קויפן א חנוכה מתנה פאר טאטע און מאמע וכו' - זאלסטו נישט מאכן מחלוקות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#78 - אנשטאט זאגן 'ניין' אדער 'יא', דארף מען אויסשמועסן און פארשטיין
מחלוקת, שטעטל, שלום, רעדן, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וירא, י"ג מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, חבר הנהלה


עס איז וויכטיג פאר דיר און פאר די אנדערע חברי הנהלה צו זיין אפן מיט אנשי שלומינו; אנשטאט זאגן 'ניין' אדער 'יא' - זאלט איר רעדן און שמועסן, מען זאל פארשטיין וואס דא גייט פאר. צום ביישפיל, אז אינגעלייט ווילן אינוועסטירן, קויפן אלטע בנינים אין די ווילידזש, און מיר ווילן נישט עס זאלן קומען געוויסע געשעפטן אין אונזער געגנט, און נישט אויפהייבן די פרייזן, איז אנשטאט זאגן "ניין", "מען קען נישט קויפן" - דארף מען דאס אויסשמועסן, און אלע זאלן וויסן וואס יא צו טון און וואס נישט צו טון.


וויסן זאלסטו, די אלע משפחות וואס זענען געקומען וואוינען אין שטעטל, קיינער איז נישט געקומען דא וואוינען זיך צו קריגן מיט מיר. מיר אלע ווילן איין זאך, מיר ווילן לעבן מיט ליבשאפט איינער מיט'ן צווייטן, און מחנך זיין אונזערע קינדער מיט אמונה און קדושה. מען דארף זיך אויסשמועסן.


איך האב שוין זייער אסאך מאל ענק געבעטן ענק זאלן זיך צאמנעמען און אויסשמועסן וואס מען טוט און פארוואס מען טוט, אזוי וועט איר אראפנעמען אלע טענות וואס מען האט אויף מיר.


געב איבער א גרויסן יישר כח פאר אלע חברי הנהלה, פאר'ן טון טאג און נאכט פאר אונזער קהילה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#77 - האלט קאפ נישט אריינצופאלן שבת אין גיהנום
מחלוקת, שבת קודש, אידישע שטוב, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ענדליך קומט שוין דער הייליגער שבת, וואס מיר וועלן זיך נאכאמאל קענען צוקלעבן צום אייבערשטן. דער הייליגער זוהר זאגט (יתרו פח.): "מַהוּ שַׁבָּת" וואס איז דאס שבת? זאגט דער הייליגער זוהר: "שְׁמָא דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא", שבת איז דער אייבערשטער; שבת איז א צייט וואס מען ווערט פאראייניגט מיט'ן אייבערשטן, שבת איז א צייט וואס מען קען אביסל קומען צו זיך פונעם וואכנדיגער געיעג.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבה, פרק א): "לְעוֹלָם יַשְׁכִּים אָדָם וְיִשְׁנֶה בְּשַׁבָּת, וְיֵלֵךְ לְבֵּית הַכְּנֶסֶת וּלְבֵית הַמִדְרָשׁ, יִקְרָא בַּתּוֹרָה וְיִשְׁנֶה בַּנְּבִיאִים", א מענטש זאל אויפשטיין שבת גיין אין שול לערנען און דאווענען, "וְאַחַר יֵלֵךְ לְבֵיתוֹ וְיֹאכַל וְיִשְׁתֶּה", און נאכדעם אהיים גיין מאכן די סעודה, "לְפִי שֶׁאֵין לוֹ מְנוּחָה לְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא, אֶלָא עִם עוֹשֵׂי תּוֹרָה בִּלְבַד", ווייל דער אייבערשטער האט א נחת רוח פונעם מענטש ווען ער לערנט תורה.


קריג זיך נישט שבת מיט קיינעם, האלט קאפ נישט אריינצופאלן אינעם גיהנום שבת. דער סמ"ך מ"ם וויל אריינשלעפן מענטשן שבת אין גיהנום, אין די פייער פון מחלוקות; דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז שבת זאל מען זיין פרייליך, נאר טאנצן און זינגען.


דאנקען גאט איך שפיר זיך שוין אסאך בעסער; א גרויסן יישר כח פאר דיינע תפילות.


דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג. פרשת חיי שרה וועל איך אויך נישט זיין אין וויליאמסבורג, איך גיי מיט די בחורים - די געציילטע בחורים וואס העלפן מיר ארויסגיין פון די חובות פאר די מוסד. גיי דו אויך נאך געלט, העלף מיר ארויסגיין פון די שווערע חובות וואס איך האב פאר אונזערע מוסדות.


א גוט שבת.

#76 - דארפסט נאכנישט דערציילן אז דו פארסט קיין אומאן אויף ראש השנה
מחלוקת, שלום, אומאן, ראש השנה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זאג נאך גארנישט פאר קיינעם, אז דו האסט געקויפט א טיקעט; וואס דארפסטו מאכן מחלוקת? ווען עס וועט קומען נענטער צו ראש השנה וועסטו דעמאלט זען וואס צו טון.


שטארק זיך, ווער נישט פארלוירן; דער אייבערשטער וועט דיר העלפן, וועסט געהאלפן ווערן בקרוב.

#75 - נעם נישט קיין צד אין מחלוקת, נישט לכאן און נישט לכאן
מחלוקת, שווער און שוויגער, שלום, משפחה, נחת

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי אריבער מיט דיין ווייב צו אירע עלטערן, רעדט מיט זיי, דערציילט זיי שיינע זאכן פון אייערע קינדער; דאס איז וואס עלטערן דארפן און ווילן, איין זאך - נחת פון די קינדער און אייניקלעך.


דו קענסט זיך נישט און דו זאלסט זיך נישט אריינמישן ביי דיין שוואגער און שוועגערין; מען קען נישט פארטרייבן טונקלקייט, מען קען אבער יא ליכטיג מאכן; אז זיי ווילן נישט רעדן מיט דיין שווער און שוויגער, זיי האבן אפגעהאקט וכו' - זאלסטו פון היינט אן מער רעדן צו זיי.


שטיי ווייט פון מחלוקת, נעם נישט קיין שום צד, נישט לכאן און נישט לכאן, מחלוקת איז א סכנה; אך און וויי ווער עס נעמט א טייל אין מחלוקת.