בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#126 - אלע מפיצים זענען שטענדיג פריש
הפצה, מוהרא"ש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהר-בחקותי, כ"א אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


היינט איז א גרויסער טאג בפרט פאר תלמידי היכל הקודש, עס איז היינט די געבורטס-טאג פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.


מוהרא"ש האט געזאגט: "איך בין געבוירן אינעם ספירה פון 'חסד שביסוד' צו ווייזן די חסד, דאס גענאדע פונעם אייבערשטן פאר אלע וואס זענען נעבעך געפאלן אין מידת היסוד".


מוהרא"ש האט זיך זיין גאנץ לעבן מוסר נפש געווען פאר אידישע קינדער, זיי צו ווייזן דעם וועג צוריק צו קומען צום אייבערשטן, ובפרט פאר בחורים און מיידלעך וואס זענען נעבעך געפאנגען אינעם נעץ פונעם יצר הרע – האט מוהרא"ש געשריבן און פארשפרייט מיליאנען ספרים זיי צו ווייזן א וועג זיי זאלן צוריק קומען צום אייבערשטן.


אין אזא גרויסע טאג דארפן מיר זיך פארנעמען און זיך באנייען צו טון דאס וואס מוהרא"ש האט געטון, פארשפרייטן די עצות און חיזוקים פאר די גאנצע וועלט.


ווער עס איז עוסק אין הפצה דער וועט בלייבן מקושר צום רבי'ן בזה ובבא.


קוק גוט וועסטו זען אז די אלע מפיצים זענען שטענדיג פריש; עס זענען דא וואס זענען שוין מפיצים דרייסיג פערציג יאר, די זענען שטענדיג מיט א חיות.

#125 - ווען מ'דאנקט דעם אייבערשטן ווערט ברייט דער מח
תודה והודאה, שלום בית, הפצה, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהר-בחקותי, כ' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


יעצט ווען עס איז אריבער א יאר פון דיין חתונה דארפסטו זיך שטארקן און דאנקען דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער האט געטון מיט דיר ביז אהער.


ווען א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן ווערט אים זייער ברייט זיין מח, מען גייט ארויס פון אלע קטנות'ן, מען איז ממתיק אלע דינים און מען איז זוכה צו גרויסע ניסים.


זיי מכבד דיין ווייב תחי' וועסטו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן ובפרט אין פרנסה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "כִּי עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה", ווער עס איז מכבד די ווייב וועט ווערן רייך.


שטארק זיך אין הפצה; זיי ממשיך צו מאכן שיינע זאכן צו פארשפרייטן פאר נאך אידישע קינדער די עצות פון רבי'ן.


איך האב דיר זייער ליב.

#124 - שטארק זיך עס זאל ארויסקומען יעדע וואך א קונטרס "עצתו אמונה"
הפצה, עצתו אמונה, גליון, צייטונגען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אמור, י"ב אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דיין זכות; וויפיל אידן זענען זיך מחי' וועכנטליך מיט'ן קונטרס "עצתו אמונה", אזויפיל מענטשן ווארטן יעדע וואך צו באקומען דעם וועכנטליכן קונטרס "עצתו אמונה".


דעריבער שרייב איך דיר, איך וויל דיר מחזק זיין דו זאלסט זיך שטארקן און נישט אויפגעבן די גרויסע זכות פון דרוקן די הייליגע בריוון וואס אזויפיל מענטשן זענען זיך מחזק דורכדעם צוריק צו קומען צום אייבערשטן.


שטרענג זיך אן מיט אלע כוחות עס זאל ארויסקומען יעדע וואך א קונטרס, ווייל מיר האבן א נייע דור וואס ליינט נישט קיין שום צייטונג און קיין שום מאגעזין; די תלמידי הישיבה און תלמידות בית פיגא פארשטייען נישט צו קיין צייטונגען און מאגעזינען, זייער ליין מאטריאל איז נאר דער "גליון היכל הקודש" און דער "קונטרס עצתו אמונה". זאלסטו פרובירן מיט אלע מעגליכקייטן אז עס זאל זיין גרייט א קונטרס יעדן ליל שישי, אז אלע משפחות זאלן דאס קענען אהיים טראגן און האבן אן עונג שבת.


איך האף אז מיט די צייט וועט זיין וועכנטליך נאך גליונות און קונטרסים; די חדר וועט ארויסגעבן א צעטל און די סקול וועט ארויסגעבן וואס צו ליינען, אז די נייע דור וועט נישט דארפן זוכן וואס צו ליינען פון פרעמדע השקפות.


 

#123 - עס איז נאר דא איין וועג געהאלפן צו ווערן
תפילה והתבודדות, אמונה, הפצה, צדיקים, תכלית, אמונת חכמים, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת אחרי-קדושים, ז' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש ירושלים עיר הקודש, ה' עליהם יחיו.


געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר האבן זוכה געווען צו וויסן פון הייליגן רבי'ן; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ח): "כִּי כָּל הַמִּתְקָרְבִים לְמַנְהִיג אֲמִתִּי, זוֹכִין לֶאֱמוּנָה יְשָׁרָה דִּקְדֻשָּׁה", אלע וואס זענען מקורב צו אן אמת'ן צדיק זענען זוכה צו האבן א קלארע אמונה; מען לעבט מיט אמונה, מען גלייבט אז קיין שום זאך איז נישט קיין פערצופאל נאר אלעס איז דער אייבערשטער. אן א צדיק ווערט מען אלץ נאכגעשלעפט נאך די נייעס, מען זאל מיינען אז די וועלט פירט זיך באופן טבעי אן קיין בעל הבית, מען מיינט אז עס פאסירט זאכן פון זיך אליין; למשל יעצט ווען מיר דארפן רחמי שמים אז אידישע קינדער זאלן זיין געזונט און שטארק, אידישע קינדער זאלן האבן פרנסה; אז מען הערט די נייעס ווערט מען דערשראקן, מען מיינט אז די וועלט פירט זיך אן א בעל הבית, חס ושלום.


וויסן זאלט איר אז קיינער איז נאך נישט געשטארבן פון קורונה, קורונה קען נישט הרג'ענען קיין מענטשן, קורונה איז א קליינטשיגע באג, זי קען גארנישט טון, די אלע מענטשן וואס זענען יעצט אוועק פון דער וועלט, איז ווייל יעצט איז געקומען די צייט וואס זיי האבן געדארפט צוריק גיין צום אייבערשטן; יעדער מענטש פאר ער ווערט געבוירן באקומט ער פון הימל א געוויסע מאס יארן וויפיל ער גייט לעבן, ווען עס קומט די צייט מען זאל זיך צוריק קערן צום אייבערשטן נעמט דער אייבערשטער צוריק די נשמה - נישט קיין חילוק צי עס איז דא קורונה אדער עס איז נישט דא קורונה; יעדן איינעם אויף אן אנדערע וועג. מיר אידן גלייבן באמונה שלימה אז דער אייבערשטער געבט לעבן ווי לאנג ער וויל געבן און קיינער אנדערש קען נישט געבן לעבן אדער צונעמען לעבן.


אז מען וויל א ישועה איז דא איין זאך: "תפילה!" דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ): "הַטֶּבַע מְחַיֵּב כָּךְ, וּתְפִלָּה מְשַׁנָּה הַטֶּבַע", תפילה איז משנה די טבע; אלע דאקטורים זאגן איין זאך און נאכדעם זעען זיי אז זיי ווייסן גארנישט, בפרט יעצט ביי די קורונה זאגן זיי אלע אז זיי ווייסן גארנישט, זיי מוזן מודה זיין אז עס איז דא א באשעפער אויף די וועלט, זיי זאגן איין זאך און פלוצלינג זעט מען ווי מענטשן היילן זיך דורך תפילה, דורכדעם ווערן זיי פארשעמט; אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן א'): "כִּי כְּשֶׁנִּגְאֶלֶת הַתְּפִלָּה, אָז נוֹפְלִים כָּל הָרְפוּאוֹת, כִּי נִתְרַפְּאִין עַל יְדֵי דְבַר ה'", ווען מען דאווענט צום אייבערשטן פאלן אוועק אלע רפואות, ווייל מען ווערט אויסגעהיילט פונעם אייבערשטן אליין, "וַאֲזַי כָּל הַדָּאקְטוֹרִים מִתְבַּיְּשִׁין בָּרְפוּאוֹת שֶׁלָּהֶם", דעמאלט שעמען זיך אלע דאקטורים מיט זייערע רפואות. "כִּי אֲזַי אֵין כֹּחַ לְשׁוּם רְפוּאָה, כִּי כָל הָעֲשָׂבִים חוֹזְרִים כֹּחָם לְתוֹךְ הַתְּפִילָּה", ווייל אלע כוחות וואס ליגט אין די מעדעצין גייט אריין אין די ווערטער פון תפילה און מען ווערט אויסגעהיילט דערמיט.


שטארקט אייך אין הפצה. האט רחמנות אויף אידישע קינדער, האט רחמנות אויף בחורים און מיידלעך; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ז): "כִּי עִקָּר הָרַחֲמָנוּת הוּא כְּשֶׁיִּשְֹרָאֵל עַם קָדוֹשׁ נוֹפְלִין, חַס וְשָׁלוֹם, בַּעֲווֹנוֹת, רַחֲמָנָא לִצְלָן, כִּי זֶהוּ הָרַחֲמָנוּת הַגָּדוֹל מִכָּל מִינֵי רַחֲמָנוּת", דער עיקר רחמנות איז ווען אידישע קינדער פאלן אראפ אין עבירות רחמנא לצלן, דאס איז דער גרעסטע רחמנות פון אלע רחמנות. און דער רבי איז מסביר: "וּבֶאֱמֶת, מֵהֵיכָן בָּאִים לַעֲווֹנוֹת, חַס וְשָׁלוֹם", ווי אזוי קען מען ארויס נעמען אידישע קינדער פון עבירות? ווייל באמת, פון וואו קומט בכלל צו א מענטש ער זאל זינדיגן חס ושלום? "הוּא רַק עַל יְדֵי שֶׁאֵין לוֹ דַּעַת", דאס איז נאר ווייל ער ווייסט נישט אז דער אייבערשטער איז מיט אים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ג.): "אֵין אָדָם עוֹבֵר עֲבֵרָה אֶלָּא אִם כֵּן נִכְנַס בּוֹ רוּחַ שְׁטוּת", א מענטש זינדיגט נישט נאר נאכדעם וואס עס גייט אריין אין אים א רוח שטות, ער מיינט אז דער אייבערשטער זעט נישט וואס ער טוט, ער מיינט אז ער איז שוין סיי ווי פארפאלן וכו', "וְזֶהוּ הָרַחֲמָנוּת הַגָּדוֹל מִן הַכֹּל, שֶׁצְּרִיכִין לְרַחֵם עָלָיו לְהַכְנִיס בּוֹ דַּעַת", ממילא איז דאס די גרעסטע רחמנות, מען זאל אריין ברענגען אין אים דעת, ער זאל וויסן אז דער אייבערשטער האט אים נאך אלץ ליב און ער קען נאך תשובה טון, אזוי ווי עס שטייט (תהלים מא, ב): "אַשְׁרֵי מַשְֹכִּיל אֶל דָּל", וואויל איז דעם וואס ברענגט אריין שכל אין אן ארעמאן, "כִּי 'אֵין עָנִי אֶלָּא מִן הַדַּעַת (נדרים מא.)' וּצְרִיכִין לְרַחֵם עָלָיו, לְהַכְנִיס בּוֹ דַּעַת", ווער איז אן ארעמאן? דער וואס האט נישט קיין שכל, אויף די דארף מען רחמנות האבן און אריין ברענגען אין זיי שכל.


בעט איך אייך מיינע טייערע ברידער, תלמידי היכל הקודש פון ירושלים; גייט הפצה - יעדער אויף זיין אופן מיט וואס מען קען נאר. עס איז א צייט וואס מען קען נישט שלאפן, יעדער דארף טון וואס ער קען נאר צו ראטעווען נאך איין איד.


איך האף אז איר וועט אננעמען מיינע ווערטער.


איך בענק זיך נאך אייך.


א גוט שבת.

#122 - קונטרס "געדולד צו קינדער" אויף ענגליש, איז הערליך שיין
הפצה, ספרי ברסלב, קונטרסים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי-קדושים, ה' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב יעצט ערהאלטן דעם נייעם קונטרס "געדולד צו קינדער" וואס איר האט איבערגעטייטשט אויף ענגליש, עס איז הערליך שיין.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כחות און רצונות ווייטער ממשיך זיין מיט די הייליגע ארבעט, גיין אין די וועגן פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו צו פארשפרייטן די אמונה און די עצות פון רבי'ן פאר די גאנצע וועלט.

#121 - הפצה איז די בעסטע פרנסה
הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי-קדושים, ד' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


ווען איך רעד צו אינגעלייט פון גיין הפצה, איך זאג זיי וויפיל געלט מען פארדינט פון הפצה – נעמען זיי דאס אן האלב-וועגס, אבער אז דו וועסט דערציילן דיין געשיכטע, אז דו האסט פארלוירן דיין פרנסה יעצט ביי קאראנע און דו האסט זיך נישט געפוילט, דו גייסט הפצה ביי די הייזער און ווי שיין דו ביסט מצליח, דו פארדינסט מער געלט אין האלב די צייט – וועלן זיי דאס אננעמען.


א רחמנות אויף מענטשן וואס ארבעטן פון אינדערפרי ביז שפעט ביינאכט און קענען זיך נישט מפרנס זיין בשעת דער וואס גייט הפצה מאכט אין האלב די צייט מער געלט און מען איז נישט קיין קנעכט פאר קיינעם. מען איז א מזכה את הרבים און א מציל נפשות מישראל, מען איז עוסק אין תיקון העולם.


זעט אויס אז צו זיין א תם איז זייער א שווערע זאך, אזוי ווי דער תם האט געזאגט (סיפורי מעשיות, מעשה ט' – מחכם ותם): "איך זע אז צו קומען צו מיין תמימות איז שווערער ווי צו זיין א חכם".

#120 - שטרענג דיך אן צו גיין הפצה אפילו אין קאראנע צייטן
הפצה, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש לסדר טהרה, א' דראש חודש אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


האסט מיר געבעטן אז דו ווילסט א געשריבענע בריוו נאכדעם וואס דו האסט שוין לאנג נישט באקומען א געשריבענע בריוו; דאס וועט דיר מחזק זיין.


טייערער ליבער ... נרו יאיר, איך וויל דיר מחזק זיין דו זאלסט צוריק אנהייבן גיין "הפצה", בפרט יעצט ווען די וועלט איז איינגעשפארט אין די שטובער צוליב די מחלה פון "קאראנע" השם ישמרינו, דארפן די מפיצים זיך באפלייסן אין "הפצה".


איך פארשטיי אז עס איז גרינגער דאס גיין הפצה אין פלעצער וואו מען טרעפט מער מענטשן אינאיינעם, צום ביישפיל אין שול'ן, אין רעסטוראנטן, ביי חתונות וכדומה; אבער יעצט ווען אלעס איז פארשפארט דארף מען זיך אנשטרענגען און זיך מוסר נפש זיין צו גיין פון שטוב צו שטוב מחי' זיין אידישע קינדער.


נעכטן האט מיינס א מומע דערציילט פאר מיין ווייב תחי', אז זי האט באקומען ביים טיר דעם "קונטרס קאראנע" פון היכל הקודש, זי זאגט: "איך האב קיינמאל נישט אריין געקוקט אין די ספרים, נאר היות איך בין שוין איינגעשפארט אפאר וואכן און איך האלט פאר'ן אויספלאצן, האב איך גענומען די קונטרס און דאס האט מיר ממש אויפגעלעבט".


דעריבער טייערער ליבער ..., איך בעט דיר, שטארק זיך אין הפצה; קום קויפן פעקלעך קונטרסים, פעקלעך ספרים און סידיס, און גיי פון שטוב צו שטוב געבן לעבן פאר אידישע קינדער.


דער וואס גייט הפצה געבט אים דער אייבערשטער וואס ער וויל, ער איז נאנט צום אייבערשטן, נענטער פון גרויסע גדולים וכו', וכו'.


פון דיין ראש ישיבה וואס האט דיר ליב.

#119 - ברוך ה' אז דו ביסט שוין געזונט און שטארק
הפצה, רפואה, חסד, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ג' לסדר טהרה, כ"ז ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר,


מי שגמלך כל טוב הוא יגמלך כל טוב סלה!


הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו אז דו שפירסט שוין גוט, דו ביסט צוריק געזונט און שטארק בזכות די אלעס חסדים; די צדקה און גמילות חסד וואס דו טוסט טאג און נאכט.


איך דאנק דיר פאר'ן זארגן פאר מיר און פאר אנשי שלומינו אויף קמחא דפסחא, א יישר כח פאר די עסן; די פיש און פלייש, אייער און וויין וכו', וכו'; דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זיין געזונט און שטארק, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): פִּ'זַּר נָ'תַן לָ'אֶבְיוֹנִים איז א סגולה לָחֳלִי נוֹפֵל רַחֲמָנָא לִצְלָן, און אזוי אויך פאר אלע מחלות ה' ירחם.


זיי ממשיך מיט'ן העלפן דרוקן און פארשפרייטן די ספרים פון רבי'ן וועסטו האבן א רפואה אויף די פוס, דער רבי זאגט (ספר המדות, אות צדקה, חלק ב', סימן א) אז דאס איז א רפואה פאר חולי כאב רגלים, פוס ווייטאג.


איך בעט פאר דיר און איך האב דיר ליב.


דיין ראש ישיבה.

#118 - וועלכע סארט תכלת זאל מען נוצן אויף די ציצית?
הפצה, ציצית

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת צו, ו' ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר,


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך וואלט דיר געדארפט שרייבן יעדן טאג א בריוו דיר מחזק זיין אין דיין הייליגע ארבעט וואס דו ביסט עוסק אין פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות אויף די וועלט; ביסט עוסק אין ברענגען משיח צדקינו, ווי מער מען פארשפרייט די עצות פאר די וועלט אלץ נענטער קומען מיר צו די גאולה שלימה, ווייל די ספרים און קונטרסים האבן א כח צוריק צו ברענגען אלעמען צום אייבערשטן.


איך בעט דיר זיי ממשיך מיט'ן דרוקן און פארשפרייטן די ספרים ביתר שאת; דאס איז אונזער תיקון, דאס אונזער תשובה אויף די מעשים וואס מיר דארפן פאררעכטן. ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה - שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי-אָדָם בִּתְשׁוּבָה", צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן און צו די תורה איז א תיקון אויף פגם הברית; עס איז נישט דא א גרעסערע זאך וואס א מענטש קען טון צו פאררעכטן וואס ער האט פוגם געווען ווי צו עוסק זיין אין הפצה.


בנוגע אנטון תכלת; מוהרא"ש זכרונו לברכה האט זיך געפירט צו גיין מיט תכלת ווייל רבי אברהם בן רבי נחמן זכרונו לברכה איז געגאנגען מיט תכלת. ער האט געהאט א קבלה פון זיין טאטע רבי נחמן טולטשינער - א תלמיד פון רבי נתן, וואס האט געהערט פון רבי נתן אז ווען דער רבי האט געזאגט: "פון מיר ביז משיח וועט נישט זיין קיין נייעס", האט דער רבי געגעבן א קרעכץ און זיך אנגערופן: "אה תרחם, אה תרחם"; דעמאלט האט מען נישט פארשטאנען וואס דער רבי מיינט מיט דעם: "אה תרחם", אבער שפעטער ווען דער גרויסער צדיק דער ראדזינער רבי זכותו יגן עלינו האט אנפלעקט די תכלת אין יאר תרח"ם האט זיך רבי אברהם בן רבי נחמן זכרונו לברכה געטראפן מיט אים און דערביי אנגענומען דעם ענין פון גיין מיט תכלת. ער האט געזאגט אז דאס האט דער רבי געמיינט מיט'ן: "אה תרחם", עס וועט זיין איין פרישע זאך, די זאך פון תכלת. אזוי טון אלע וואס זענען געגאנגען מיט רבי אברהם ז"ל, אלע גייען מיט תכלת.


אזוי אויך איז נישט משנה וואס פאר א תכלת מען גייט, ווייל עס איז נישט דא דער פראבלעם פון שעטנז ביי ציצית; דער עיקר אז מען גייט מיט תכלת וואס דאס דערמאנט פונעם אייבערשטן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מנחות מג:) פארוואס האט דער אייבערשטער געהייסן גיין מיט תכלת? "מִפְּנֵי שֶׁהַתְּכֵלֶת דּוֹמֶה לַיָּם", דער קאליר פון תכלת דערמאנט פונעם ים, "וְיָם דּוֹמֶה לָרָקִיעַ", און דער קאליר פונעם ים דערמאנט פונעם הימל, "וְרָקִיעַ לְכִסֵּא הַכָּבוֹד", און די הימל דערמאנט פונעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן אלע זוכה זיין צו לעבן מיט'ן אייבערשטן, רעדן צו אים און רעדן מיט אנדערע שטענדיג פונעם אייבערשטן.


א פרייליכן יום טוב.

#117 - אויף פסח וועט זיין, אבער ווי נעמט מען דעם פסח אליין?
פחדים, אמונה, הפצה, צדיקים, פסח, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויקרא, ב' ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים תלמידי היכל הקודש פון ירושלים, ה' עליהם יחיו.


אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו אז מיר וויייסן פון הייליגן רבי'ן און זיינע תלמידים; ווער עס לעבט מיט'ן רבי'ן האט אן אנדערע סארט לעבן, מען לעבט מיט א קלארע אמונה, מען ווערט נישט פארלוירן ווען עס גייט איבער שווערע צייטן, די אמונה איז אזוי קלאר, מען שפירט ווי דער אייבערשטער היט, דער אייבערשטער מאכט אלעס.


יעצט ווען די וועלט איז אין אזא שרעק זעט מען וואס דער רבי געבט אונז, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ח', אות ח): "וְצָרִיךְ לְבַקֵּשׁ מְאֹד מֵהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ 'שֶׁיִּזְכֶּה לְהִתְקָרֵב לְמַנְהִיג אֲמִתִּי, כְּדֵי שֶׁיִּזְכֶּה לֶאֱמוּנָה אֲמִתִּית בִּשְׁלֵמוּת'", מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו טרעפן אן אמת'ער צדיק וואס קען צוברענגען צו האבן א ריינע קלארע אמונה, "כָּל הַמִּתְקָרְבִים לְמַנְהִיג אֲמִתִּי, זוֹכִין לֶאֱמוּנָה יְשָׁרָה דִּקְדֻשָּׁה", ווייל אלע וואס זענען מקורב צו אן אמת'ן צדיק זענען זוכה צו האבן א קלארע אמונה; דאס באקומט מען ווען מען ווערט מקרוב צום רבי'ן, אלע קשיות, ספיקות און בלבולים גייען אוועק און די אמונה שיינט און לייכט, מען לעבט מיט אן אמונה ברורה ומזוככת.


זארגט נישט פון וואו איר וועט האבן אויף צרכי פסח, אלע וועט איר האבן גרויס שפע; דער עיקר דארף מען זארגן ווען מיר וועלן שוין זוכה זיין צו זיין ערליכע אידן, פרייליכע אידן. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט פאר איינעם וואס איז זיך געקומען אפרעדן צו אים אז ער האט נישט קיין געלט אויף פסח, רבי נתן האט אים מחזק געווען און געזאגט: "אויף פסח וועט זיין, אבער ווי נעמט מען דעם פסח אליין?" מען זעט בחוש אז ווען עס קומט אן דער יום טוב פסח האט למעשה יעדער איינער וויין, מצות און כל טוב וטוב; אידן פארטיילן שווערע געלטער פאר צדקה, מען טיילט מצות און אלע סארטן עסן וכו' וכו', האט רבי נתן געזאגט: "אויף פסח וועט זיין, אבער ווי נעמט מען דעם פסח אליין?" ווי נעמט מען דעם פֶּה-סָח - דאס רעדן צום באשעפער. מיר דארפן בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר אז איך זאל זוכה זיין צו רעדן צו דיר און געדענקען אז קיינער קען מיר גארנישט טון, העלף מיר איך זאל געדענקען אז אלעס קומט פון דיר. העלף מיר באשעפער אז איך זאל האבן ריינע אויגן, א ריינע מח און א ריינע הארץ, העלף מיר איך זאל קענען אויסרייניגן מיינע אברים זיי זאל נישט זיין חמץ'דיג פונעם יצר הרע".


איך בענק זיך זייער נאך אייך, מיין הארץ איז מיט אייך; בפרט מיט די מפיצים וואס רוען נישט, נאר גיין טאג און נאכט פארשפרייט מען דעם הייליגן רבינ'ס עצות.


שטארקט אייך מיט אמונה פשוטה; מיר ווייסן גארנישט, מיר פרעגן גארנישט, מיר פארשטייען גארנישט און מיר ווילן נישט פארשטיין; מיר ווילן נאר טון וואס דער אייבערשטער הייסט און וויל.


שטארקט אייך אלע אין הפצה; יעצט איז א צייט וואס אלע וועלן נעמען די ספרים, מענטשן זענען זייער פארלוירן, מען זוכט אביסל חיזוק, נאר דער רבי האט חיזוק.


א גוט שבת.

#116 - פארשפרייטן דעם רבינ'ס דיבורים
הפצה, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויקרא, כ"ט אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד אנשי שלומינו, תלמידי היכל הקודש בבית שמש, ה' עליהם יחיו


איך בעט ענק זייער, יעצט ווען די גאנצע וועלט איז אין א פחד און בהלה דארפן מיר פארשפרייטן דעם רבינ'ס דיבורים וואס בארואיגט און היילט אויס.


איך בעט אייך, נעמט קונטרסים און ספרים וואס מוהרא"ש האט געשריבן, דאס לעבט אויף מענטשן, דאס איז מחזק יעדן איינעם אין יעדן מצב.


פארבינדט אייך מיט די מפיצים פון ירושלים, זיי האבן יעצט געדרוקט טויזנטער קונטרסים "וירוס הקורונה"; ווער עס ליינט דעם קונטרס ווערט בארואיגט און פרייליך, מען ווערט פול מיט אמונה אינעם אייבערשטן.

#115 - דער אייבערשטער באהאלט זיך אונטער די קאראנע וויירוס
שמחה, הפצה, רפואה, נייעס, קאראנע וויירוס

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש, פרשת ויקהל-פקודי - החודש, כ"ד אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע ברידער, מיינע טייערע חברים פון ירושלים, תלמידי היכל הקודש, ה' עליהם יחיו.


איך בעט אייך זייער, יעצט ווען אלע לעבן אין פחדים פון די מחלה וואס גייט ארום אין אלע לענדער, די מחלה פון קורונה, זאלט איר זיך שטארקן אין אמונה; גלייבן אז דער אייבערשטער איז באהאלטן אין דעם און עס וועט ארויס קומען פון דעם נאר גוטס; ווי מער א מענטש נעמט אריין דעם אייבערשטן אין זיך אלץ רואיגער איז מען, מען ווערט נישט פארלוירן און דערשראקן.


אז איר וועט זיין פרייליך און רואיג וועט איר קענען בארואיגן אייער ווייב און קינדער; אנשטאט זיצן אין שטוב און זיך אפרעדן זאלט איר טאנצן מיט די גאנצע משפחה: "אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט", מיט דעם וועט איר אוועק נעמען אלע דינים און אלע שלעכטס. אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן י): "כְּשֶׁיֵּשׁ חַס וְשָׁלוֹם דִּינִים עַל יִשְׂרָאֵל, עַל יְדֵי רִיקוּדִים וְהַמְחָאַת כַּף אֶל כַּף נַעֲשֶֹה הַמְתָּקַת הַדִּינִים", דורך פאטשן און טאנצן נעמט מען אראפ אלע דינים פון אידן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט נישט אריין נעמען אין שטוב קיין שום צייטונגען אפילו פון די פרומע, און אויך זאלט איר נישט רופן הערן די נייעס - דעמאלט וועט איר לעבן א רואיגע לעבן. דער גאנצער צייטונג איז געבויט צו לייגן א שרעק אויף מענטשן, דאס איז זייער גאנצע זאך; אויב עס איז נישט דא קיין שום שרעק איז אויס נייעס, זייער גאנצע זאך איז נאר אריין לייגן אין מענטשן פחדים, דעריבער בעט איך אייך איר זאלט נישט הערן און נישט ליינען קיין שום נייעס. אז איר ווילט הערן נייעס זאלט איר עפענען א חומש, דארט וועט איר זען די נייעס פון די וואך, לערנט יעדן טאג דעם דף גמרא - דאס איז אונזער נייעס. ועל כולם, לערנט דעם רבינ'ס ספרים, וועט איר זען די נייעס אז עס איז דא א באשעפער וואס פירט די גאנצע וועלט, ער איז מחי' ומהוה אלעס, גארנישט פאסירט נישט פון זיך אליין, גארנישט געשעהט פון זיך, אלעס איז בהשגחה.


נאך איין זאך בעט איך אייך, יעצט ווען אלע זענען צעשאקלט איז א גוטע צייט צו גיין הפצה, יעצט קען מען רעדן צו מענטשן פון אמונה, אפילו די סארט מענטשן וואס ווילן נישט הערן פון רבי'ן, יעצט ווען מען איז צעשאקלט, מען איז דערשראקן פונעם גיבור וואס קומט נענטער און נענטער (עיין סיפורי מעשיות מעשה יב) דעמאלט הערט מען אויס דעם בעל תפילה; זאלט איר אלע גיין הפצה.


מיר האבן ארויסגעגעבן א קונטרס מיט'ן נאמען: "קורונה ווירוס"; הלואי זאלט איר דאס פארשפרייטן אין גאנץ ארץ ישראל, מענטשן וואס נעמען נישט קיין קונטרסים א גאנץ יאר וועלן דאס יא נעמען, וועלן מיר דורכדעם קענען ברענגען די גאולה.


א פרייליכע גרינגע ערב פסח.

#114 - זאלסט חס ושלום נישט גיין צו די בחירות
הפצה, משניות, בחירות, ערב רב

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תצוה, ה' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וואונדער זיך זייער אויף דיין שאלה וואס דו פרעגסט, צי דו זאלסט גיין צו די בחירות; וואס איז דיין שאלה בכלל, וואס האסטו מיט די פארשאלטענע מדינה - די ערב רב וואס האבן אויסגע'שמד'ט מיליאנען אידן? דו ווייסט דאך וואס די צדיקים פון די פריערדיגער דור האבן געהאלטן, אז מען טאר נישט נעמען קיין חלק אין די בחירות הטמאות, און דער הייליגער סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו שרייבט אינעם הייליגן ספר ויואל משה (מאמר שלש שבועות, סימן קמ) אז גיין צו די בחירות איז ביהרוג ואל יעבור.


דו האסט געלערנט אין ישיבה אלע יארן, בעט איך דיר זייער טייערער ..., לאז זיך נישט פארדרייען דיין קאפ מיט די אלע וואס זאגן אז מען דארף גיין צו די בחירות, עס פאסט נישט פון א תלמיד הישיבה צו ווערן פארדריידט; דו האסט דאך געטרינקען פון די אונגארישע וויין, ווי קומט צו דיר בכלל אזא שאלה? אודאי זאלסטו נישט גיין! זאלסט נישט האבן צו טון מיט זיי, נישט נעמען א חלק אין די מרידה במלכות שמים, נישט דו און נישט דיין ווייב.


גיי הפצה; נעם א זעקל ספרים און גיי מיט דעם אין אלע גאסן, אין אלע שולן און אין אלע ערטער, נעם דעם קונטרס "למי יבחור", מוהרא"ש האט געשריבן א ספעציעלע קונטרס פאר די בחירות: "למי יבחור" - פארוועם צו שטומען, א קונטרס וואס אנטפלעקט ווער די מדינה איז און וואס זייער ציל איז. מוהרא"ש שרייבט אז מען זאל נישט נעמען א חלק אין קיין שום פארטיי, מיר שטומען נאר פאר'ן אייבערשטן און פאר די תורה, מיר שטומען פאר משיח צדקינו וואס וועט אונז אויסלייזן און צוריק ברענגען קיין ארץ ישראל.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט מסיים געווען די פיר און צוואנציגסטע מאל ששה סדרי משנה, זיי ממשיך ביתר שאת וביתר עוז.


געב א גרוס פאר דיין שווער, דער אייבערשטער זאל אים שיקן א גאנצע רפואה.

#113 - מיט די עטליכע מענטשן וועט איר באלייכטן די גאנצע שטאט
הפצה, בית המדרש, היכל הקודש, אחדות, פארלערנען

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, כ"ג שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט אנגעהויבן בויען א בית המדרש היכל הקודש אין לאנדאן; איר זענט זיך צוזאמגעקומען פאריגע וואך ביי די יארצייט פון מוהרא"ש זיך מחזק זיין און זיך שטארקן מיט די ווערטער פון הייליגן רבי'ן.


איר שרייבט אז איר האט געהאט פיר מענטשן ביי די צוזאמקום; אזוי הויבט זיך אן בויען א בית המדרש. ביי אונז אין וויליאמסבורג האט זיך אנגעהויבן פונקט אזוי, עס האט זיך אנגעהויבן מיט אפאר מענטשן, מען האט נישט געהאט קיין מנין און מען האט זיך זייער געמוטשעט; רוב שבתים איז מען זיך צוגאנגען אן קיין מנין, מען פלעגט ווארטן שבת אינדערפרי אויף מנין ביז חצות און נאכדעם איז מען זיך צוגאנגען וכו'. שפעטער איז שוין געווארן א געהעריגע מנין ביז עס איז זיך צואוואקסן צו א ישיבה און נאכדעם א תלמוד תורה און מיידל סקול.


דער עיקר זאלט איר זען אז אלע דיבורים וואס איר רעדט ווען איר נעמט זיך צוזאמען זאל זיין דיבורים פון חיזוק פון רבינ'ס ווערטער, אזוי וועט איר האבן אן אויסטערלישע הצלחה; עס וועט נישט נעמען לאנג ביז איר וועט האבן גרויס מנין, עס וועט ארויסגיין פון אייער מנין א ליכטיגקייט פאר גאנץ לאנדאן.


בנוגע ווער עס זאל פארלערנען; הויבט אן אז יעדער זאל פארלערנען, גייט אין א סדר, איין וואך דער נאכדעם א צווייטער. אזוי האבן מיר אנגעהויבן אין וויליאמסבורג ווען מען האט געפענט דעם בית המדרש היכל הקודש, יעדע וואך האט א צווייטער פארגעלערנט. שפעטער האט מען דאס איינגעטיילט צווישן צוויי דריי אינגעלייט, זיי האבן פארגעלערנט ווייל זיי האבן געהאט גוטע דיבורים, ביז שפעטער איז עס געבליבן ביי איינעם, ביי דעם וואס האט א כח צו מחזק זיין אלעמען.


האלטס אייך באחדות וועט איר האבן הצלחה; דער רבי האט געזאגט בשעת ער איז אוועק געפארן פון ברסלב קיין אומאן, דער רבי איז געשטאנען ביים טיר פון זיין שטוב, ער האט געלייגט זיין האנט אויף די מזוזה און געזאגט: "תִּרְאוּ לְהִתְקַבֵּץ יַחַד, וּלְהִתְפַּלֵּל יַחַד", איר זאלט זיך האלטן צוזאמען און דאווענען צוזאמען, "כִּי אִם תִּתְפַּלְּלוּ בְּכַוָּנָה, אוּלַי תּוּכְלוּ לְהַמְשִׁיךְ אוֹתִי לְכָאן עוֹד הַפָּעַם". ווייל אויב איר וועט זיך האלטן צוזאמען און דאווענען צוזאמען וועט איר מיר קענען ממשיך זיין צו אייך (חיי מוהר"ן, סימן קפז)".

#112 - אזעלכע וואוילע עלטערן וואס געבן זיך אוועק פאר אידישע קינדער
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, הפצה, זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט עלטערן וואס געבן זיך אוועק פאר אידישע קינדער, זיי העלפן טאג און נאכט אנדערע מענטשן זיי זאלן האבן א שיינע לעבן; עס איז נישט אזוי ווי דו מיינסט אז מענטשן נעמען אוועק דיינע עלטערן פון דיר, און ווען נישט די מענטשן וואלסטו מער געקענט פארברענגען און שמועסן מיט זיי, דאס איז נישט אמת, נאר ווען זיי וואלטן נישט געהאלפן מענטשן וואלטן זיי געווען באשעפטיגט מיט הבלי עולם הזה.


קינדער פון אנדערע משפחות האבן גארנישט מיט זייערע עלטערן, די עלטערן זענען פאריאגט און פארפלאגט צו ברענגען געלט, די גאנצע קאפ ליגט אין געלט; מען טראכט וואו מען קען מאכן נאך א דאללער, וואו מען קען זיך בויען א נאמען וכו', און אנדערע שטותים; ווידער דיינע עלטערן געבן זיך אוועק זייער לייב און לעבן פאר אנדערע מענטשן זיי זאלן וויסן ווי אזוי צו לעבן, זיי ברענגען דורכדעם נענטער און נענטער משיח צדקינו.


איך האף אז דו וועסט גיין אין די וועגן פון דיינע חשוב'ע עלטערן; דו וועסט זיין א גרויסע מפיצה, דו וועסט זיין א ביישפיל פון א תלמידה פון אונזער סקול "בית פיגא". דו וועסט גיין אין די וועגן פון די ערליכע פרויען, די גרויסע העלדן פון כלל ישראל וואס האבן אוועק געגעבן זייער לעבן פאר'ן אייבערשטן, צו מקרב זיין אידישע קינדער.


דו ווייסט וואס דער הייליגער רבי האט געזאגט, די סיבה פארוואס דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אזוי ליב געהאט זיין טאכטער אדל (דעם רבינ'ס באבע) און איר שטענדיג אויסגערימט, ווייל די הייליגע צדקת איז שטענדיג ארום געגאנגען מיט א בענקעניש צום אייבערשטן און געטראכט: 'וואס קען איך טון צו מאכן א נחת רוח פאר'ן אייבערשטן?' דאס זאל זיין דיין גאנצע ווילן און שטרעבן, צו העלפן נאך אידן זיי זאלן קענען לעבן די זיסע לעבן וואס מיר לעבן.


איך קוק ארויס און איך ווארט מיט געדולד צו זען וואס גייט אויסוואקסן פון דיר.


שרייב מיר נאך, שרייב מיר לכל הפחות יעדע וואך; מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך דיר ענטפערן אלע דיינע שאלות.


אויך זאלסטו ליינען די בריוו פון עצתו אמונה; אלע בריוו זענען געשריבן פאר דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#111 - געב קארטלעך נאר פאר מיידלעך און פרויען
כיבוד אב ואם, חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, שידוכים, אמונה, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך פרובירן צו ענטפערן אויף אלע פראגעס.


צום ערשט בעט איך דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כוחות, חזר'ט דיך די אמונה ווייל אמונה מאכט שטארק; ווי מער מען האט אמונה אלץ מער שטערקער איז מען.


דער הייליגער רבי איז דאס מסביר מיט א שיינע משל (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קנה) אזוי ווי ווען מען פלאנצט איין א ווייצל אין ערד, אויב מען פלאנצט עס אין א גוטע ערד דעמאלט וואקסט עס זייער שיין, עס ווערט נישט געשטערט פון קיין שום ווינט, דינערן און בליצן, "מֵחֲמַת שֶׁיֵּשׁ כֹּחַ הַצּוֹמֵחַ וְכֹחַ הַגּוֹדֵל, עַל כֵּן אֵינוֹ מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", ווייל עס האט א כח וואס מאכט איר וואקסן, קיין שום זאך קען דאס נישט אפשטעלן, אבער אז מען לייגט דאס ווייצל אין ערד וואס איז נישט גוט צו וואקסן, ווערט דאס קערענדל פארפוילט. "וֶאֱמוּנָה הִיא בְּחִינַת כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ", אזוי איז מיט אמונה, אמונה איז א זאך וואס געבט כח פאר'ן מענטש אנצוגיין אין לעבן, עס מאכט דעם מענטש זאל וועלן וואקסן. אזוי ווי עס שטייט (אסתר ב, ז): "וַיְהִי אוֹמֵן אֶת הֲדַסָּה", זאגן חכמינו זכרונם לברכה (מדרש תהלים כב, כג): מרדכי האט אויפגעצויגן אסתר המלכה; דער פסוק באציט זיך מיט דאס ווארט 'אמונה' פאר די ווארט 'אויפברענגען'.


נאך זאגן חז"ל (שבת לא.): "אֱמוּנָה זֶה סֵדֶר זְרָעִים", זאגט דער רבי, ווען א מענטש האט אמונה האט ער א כח פון וואקסן און ווערן גרעסער, "אֲזַי אֵין מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", קיין שום זאך קען אים נישט שטערן, "וְאֵינוֹ יָרֵא מִשּׁוּם אָדָם", ער האט נישט קיין שרעק פון קיין שום מענטש, "וְשׁוּם דָּבָר", און פון קיין שום זאך. "וּמִתְפַּלֵּל בַּחִיּוּת", אז מען האט אמונה דאווענט מען מיט א געשמאק, "כָּרָאוּי", אזוי ווי מען דארף דאווענען. "וְנוֹסֵעַ לְהַצַּדִּיק", מיט אמונה פארט מען צום צדיק, "כִּי אֵינוֹ מִתְיָרֵא וּמִתְפַּחֵד מִשּׁוּם עִנְיָן שֶׁבָּעוֹלָם", ווייל מען האט נישט מורא פון קיין שום זאך און קיין שום מענטש אויף די וועלט, "אֲבָל כְּשֶׁיֵּשׁ חִסָּרוֹן בָּאֱמוּנָה אֲזַי אֵין לוֹ כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ וַאֲזַי הוּא נִרְקָב מַמָּשׁ, כְּמוֹ הַחִטָּה הַנַּ"ל", אבער ווען מען האט נישט קיין אמונה דעמאלט האט מען נישט קיין כוח אנצוגיין, מען וואקסט נישט, מען ווערט פארפוילט ממש אזוי ווי א קערענדל וואס פוילט אין נישט גוטע ערד.


זאלסטו זיך חזר'ן אמונה, זינג זיך דעם ניגון: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַך כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, - דער אייבערשטער איז איבעראל און אלעס איז דער אייבערשטער, עס איז נישט דא קיין שום מציאות אויסער דעם אייבערשטן, אין יעדע איינציגסטע תנועה געפונט זיך דער אלופו של עולם"; דורכדעם וועסטו זיין שטארק און מצליח זיין אין לעבן.


בנוגע הפצה וכו', זיי ממשיך צו געבן קארטלעך פאר אלעמען; פארשטייט זיך נאר פאר מיידלעך און פרויען. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז (בראשית רבה פד, ד): "אַבְרָהָם הָיָה מְגַיֵּר אֶת הָאֲנָשִׁים וְשָׂרָה מְגַיֶּרֶת אֶת הַנָּשִׁים", אברהם אבינו האט מגייר געווען מענער און שרה אמינו האט מגייר געווען פרויען.


בנוגע בלייבן שבת אין שטוב וכו'; בלייב אין שטוב העלפן דיין מאמע, אין דעם זכות וועלן דיינע קינדער דיך מכבד זיין. טראכט אריין אביסל טיפער, ווילסטו דען נישט אז אין יארן ארום ווען דו וועסט האבן גרויסע קינדער אז זיי זאלן בלייבן מיט דיר אין שטוב דיר העלפן? איז דאך זיכער אז דו זאלסט זיין אין שטוב העלפן דיין מאמע, אפילו עס איז דיר שווער.


בנוגע רעדן מיט מרת ... תחי'; עס איז זייער גוט זאלסט זיך מחזק זיין מיט איר, א גוטע חבר איז פון די זאכן וואס חז"ל זאגן אז מען דארף דאס האבן אין לעבן צו קענען זיין א איד. די הייליגע חכמים זאגן (אבות ב, ט): "אֵיזוֹהִי דֶרֶךְ יְשָׁרָה שֶׁיִּדְבַּק בָּהּ הָאָדָם?" וואס איז די ריכטיגע וועג ווי אזוי א מענטש זאל זיך פירן, "רַבִּי יְהוֹשֻׁעַ אוֹמֵר, חָבֵר טוֹב", רבי יהושע זאגט ער זאל זיך נעמען א גוטער חבר; ווייל אז מען האט א גוטער חבר קען מען זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן, דו דארפסט נישט מורא האבן אז זי וועט דערציילן פאר אנדערע דיינע מיטמאכענישן, זי איז א וואוילע פרוי.


בנוגע גיין צו די פאליציי וכו'; איך האב דיר שוין פון לאנג געשריבן וואס צו טון, פון דעסטוועגן וועל איך נאכאמאל ענטפערן אז אנדערע זאלן אויך וויסן ווי אזוי זיך צי פירן אין אזא פאל השם ישמרינו. אויב מען ווערט באצוואונגען פון א מניוול רחמנא לצלן דארף מען גיין צו די פאליציי דאס דערציילן און יענעם איינשפארן אין תפיסה אן קיין רחמנות; אפילו אלע שרייען אז מען טאר נישט דארף מען דאס טון. אין אייער פאל, ווי איר שרייבט אז דאס איז נאר א חשש בעלמא וכו', יענער האט אייך בחסדי השם נישט געטשעפעט, ער האט זיך טאקע אויפגעפירט נישט שיין וכו' אבער בחמלת השם האט ער נישט אויסגעפירט זיינע שלעכטע מחשבות, זאלט איר אפלאזן די מעשה.


זאג פאר די פרוי וואס לויפט דיך נאך וכו' אז זי זאל זיך אפטשעפען פון דיר; זי האט מיר אויך געשריבן א גאנצע מגילה, סך הכל וויל זי אייך נוצן פאר איר אייגענע אינטערעסע, זי וויל אים איינשפארן וכו'; דאס האט נישט מיט אייך.


בנוגע וואס נאך דו קענסט טון צו צואיילן דיין שידוך; העלף דיין מאמע, האב רחמנות אויף איר; העלף איר מיט שמחה, העלף איר מיט חיות, וועסטו צוריק באקומען שכר אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, אזוי ווי חז"ל זאגן (פאה א, א): "אֵלּוּ דְבָרִים שֶׁאָדָם אוֹכֵל פֵּרוֹתֵיהֶם בָּעוֹלָם הַזֶּה, וְהַקֶּרֶן קַיֶּמֶת לוֹ לָעוֹלָם הַבָּא; כִּבּוּד אָב וָאֵם", אויף כיבוד אב ואם באצאלט דער אייבערשטער שכר נישט נאר אויף יענע וועלט, נאר אויך אויף דער וועלט.


זיי ממשיך מיט'ן זאגן תהילים; יעדע קאפיטל תהילים וואס דו זאגסט געבט צו פאר דיין שידוך.


נאכאמאל בעט איך דיר, שטארק זיך מיט אמונה וועט דיר אלעס גיין גרינגער.

#110 - שרייבן חידושי תורה
חברים, הפצה, חידושי תורה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, כ"ה טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד דער טייערער מפיץ ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיינע שיינע חידושי תורה.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט; גיי יעדן טאג פארשפרייטן די הייליגע ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן, מיט דעם וועסטו פאררעכטן אלע דיינע עבירות, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה".


שרייב ווייטער דיינע חדושי תורה; דאס איז א גרויסע תיקון אויף אלע שלעכטע מחשבות, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן קה): "וואס מער מען איז מחדש חדושי תורה אלץ מער איז מען מתקן וואס מען האט פוגם געווען".


חבר זיך מיט תלמידי היכל הקודש וואס לעבן מיט תמימות; רעד נישט מיט קיין לצים מטוב ועד רע – וועסטו קענען בלייבן ביים צדיק און ווייטער פארשפרייטן די הייליגע ספרים און קונטרסים.

#109 - מזל טוב פאר דיין שידוך!
שידוכים, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, כ"ה טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.


מזל טוב פאר דיין שידוך! דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן א בית נאמן בישראל צוזאמען מיט דיין כלה תחי'; עס זאל ארויסקומען פון אייך בנים צדיקים, קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט.


פון יעצט זאלסטו זיך שטארקן אין הפצה; יעדן טאג זאלסטו גיין הפצה, אזוי וועסטו העלפן דיין טאטע דעקן די הוצאות החתונה, אויך וועסטו האבן פאר דיר נאך די חתונה ברויט און פרנסה.


א שאד צו גיין ארבעטן צוואנציג שעה א טאג ווען מען קען מאכן די זעלבע געלט און נאך מער – דורך הפצה.

#108 - נעם נישט קיין חלק אין די בחירות
תפילה והתבודדות, הפצה, פרנסה, לימוד התורה, מלכות הרשעה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, כ"ב טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו נוצט אויס די צייט מיט לימוד התורה; יעצט ווען דו האסט נישט קיין ארבעט זיצטו אין שטוב און דו לערנסט אויפ'ן סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), דער אייבערשטער וועט דיר העלפן דו וועסט זוכה זיין צו האבן פרנסה. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ממון, סימן צז): "מִי שֶׁאֵין לוֹ פַּרְנָסָה יַעֲסֹק בַּתּוֹרָה, וְאַחַר כָּךְ יִתְפַּלֵּל עַל פַּרְנָסָה, בְּוַדַּאי יִתְקַבֵּל תְּפִלָּתוֹ", ווער עס וויל פרנסה זאל לערנען תורה און נאכדעם זאל ער בעטן דעם אייבערשטן, וועט דער אייבערשטער זיכער צוהערן זיין געבעט.


אז דו וועסט עוסק זיין אין הפצה וועסטו זיכער האבן פרנסה בשפע; מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט גיין הפצה וועט שטענדיג האבן געלט אין טאש. בפרט אין ארץ ישראל, וואס דארט האסטו מיליאנען אידישע קינדער וואס מען האט זיי ליידער אוועק געריסן פון די אמונה און ווען מען איז זיי מזכה מיט די הייליגע ספרים און קונטרסים זענען זיי זיך מורא'דיג מחי'; זיי געבן זייער שיין צדקה, בפרט אחינו בני ישראל די ספרדי'שע אידן נעמען זייער שיין די קונטרסים.


בנוגע אויב דו זאלסט זיך משתתף זיין אין די בחירות. מען פארדרייט דיר א קאפ, דער גדול הייסט שטימען פאר דעם און די גדולים הייסן שטימען פאר דעם, דו ווילסט וויסן וואס צו טון; שטיי ווייט פון די גאנצע זאך און נעם נישט קיין חלק אין די בחירות, מיר שטימען נאר פאר'ן אייבערשטן, מיר נעמען נישט קיין חלק מיט די ערב רב וואס זענען מורד במלכות שמים.


שטארק זיך מיט'ן רבינ'ס עצות, בפרט די עצה פון התבודדות; דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס רופט זיך 'התבודדות', א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, אויף זיין מאמע לשון; מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסשמועסן דאס הארץ, מען זאל דערציילן פאר'ן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער ברוחניות ובגשמיות, ווי דער יצר הרע ווארפט דיר אלץ אראפ, און אז וויפיל מאל דו ווילסט שוין זיין גוט פאלסטו נאכאמאל צוריק אראפ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#107 - בית המדרש היכל הקודש אין ירושלים
הפצה, הכנסת אורחים, בית המדרש, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, כ"ב טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט מחזק אנשי שלומינו אין ירושלים; דו האסט מיסד געווען א מנין ביי דיר אין שטוב, דו געבסט אוועק דיין שטוב מען זאל דארט קענען דאווענען און זיך מחזק זיין.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות סג:) אויפ'ן פסוק (שמואל-ב ו, יב): "וַיְבָרֶךְ ה' אֶת עֹבֵד אֱדֹם וְאֶת כָּל בֵּיתוֹ", דער אייבערשטער האט געבענטשט דעם עובד אדום ווייל ער האט אריין גענומען דעם ארון צו זיך אין שטוב, "וַהֲלֹא דְּבָרִים קַל וָחֹמֶר, וּמָה אָרוֹן שֶׁלֹּא אָכַל וְשָׁתָה אֶלָּא כִּבֵּד וְרִבֵּץ לְפָנָיו כָּךְ, הַמְאָרֵחַ תַּלְמִיד חָכָם בְּתוֹךְ בֵּיתוֹ וּמַאֲכִילוֹ וּמַשְׁקֵהוּ וּמְהַנֵּהוּ מִנְּכָסָיו עַל אַחַת כַּמָּה וְכַמָּה", זאגן חז"ל, מה דאך ווען ער האט אריין גענומען דעם ארון - וואס איז נישט א מענטש און עס איז נישט דא ביי דעם קיין עסן און טרינקען, האט ער זוכה געווען אז דער אייבערשטער האט אים געבענטשט מיט קינדער וכו', איז דאך זיכער ווען מען נעמט אריין א תלמיד חכם און מען געבט אים עסן און טרינקען, אז מען ווערט געבענטשט פונעם אייבערשטן; און אז מען נעמט אריין אידישע קינדער און מען געבט זיי עסן פאר זייער נפש ונשמה, מען איז זיי מחזק מיט די הייליגע עצות פון רבי'ן, מען טרינקט אן ביימער - איז דאך זיכער אז מען ווערט געבענטשט פונעם אייבערשטן.


דעריבער בעט איך דיר זייער, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות ווייטער אנצוגיין מיט דיין הייליגע ארבעט. דער עיקר זאלסטו מחזק זיין די אינגעלייט און בחורים זיי זאלן עוסק זיין ווי מער אין הפצה צווישן דעם היימישן עולם; עס גייט אריבער היינטיגע צייטן אויף בחורים און מיידלעך ביטערע שווערע נסיונות, אזוי אויך אויף אינגעלייט און נאר די ספרים און קונטרסים איז זיי מחזק און דערהאלט זיי.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן עס זאל נמתק ווערן פון דיר אלע דינים על ידי פלא עליון שהיא רחמים גדולים, דיין קינד זאל זיין געזונט און שטארק און האבן א רפואה שלימה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#106 - קוק מיט רעספעקט און שעצונג אויף מפיצים
הפצה, מחלוקת, לצנות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פארשטיי נישט פונקטליך וואס עס שטערט דיר אז איינער לייגט ארויס אויף זיין אקאונט וכו' חיזוק אויף צו לערנען און דאווענען...


איך כאפ נישט פון וועם דו ווערסט פארשעמט; ווער מאכט חוזק? די אלע וואס מאכן חוזק וכו' מאכן אין די זעלבע צייט חוזק פון דיר ווען דו הערסט נישט; די אלע וואס מאכן ליצנות פון דעם רבינ'ס ווערטער זענען נישט צופרידן מיט זייער לעבן, וואלטן זיי געהאט א טעם אין לעבן וואלטן זיי נישט חוזק געמאכט פון אנדערע, בפרט פון הפצה.


איך בעט דיר זייער, מאך נישט אוועק קיין מפיצים, קוק מיט רעספעקט און שעצונג אויף זיי. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קיט): "עס איז א גרויסע מדריגה ווען א מענטש זעט אז ער קען נישט זיין אן ערליכער איד, אז ער זאל נישט חוזק מאכן פון אן ערליכער איד"; אז דו ביסט נאכנישט גרייט צו פארשפרייטן פאר אנדערע מאך נישט חוזק פון די אינגעלייט וואס גייען יא הפצה.


זיי נישט ברוגז אז איך ענטפער דיר אזוי; איך קען עס פשוט נישט אויסהאלטן ווי אייגענע תלמידים זאלן אזוי רעדן וכו', וכו'. האב נאר שייכות מיט אנשי שלומינו וואס מאכן נישט ליצנות.


מיין גאנצע הצלחה ווי אזוי איך האב זיך דערהאלטן ביז אהער איז ווייל איך האב נישט געהאט קיין שייכות מיט לצים, איך האב נאר גערעדט מיט חברים וואס האבן תמימות. אזוי ווי דעם רבינ'ס תלמיד רבי שמעון האט געזאגט פאר'ן רבי'ן: "אני איש תם וחפץ בתמימות", איך בין א תם און איך האב ליב תמימות (פעלת הצדיק, סימן סז).


פארשטיי וואס איך מיין...

#105 - נעם נישט אראפ דעם שמייכל פון דיין פנים
שמחה, הפצה, זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער הארציגער ... נרו יאיר.


נעם נישט אראפ דעם שמייכל פון דיין פנים; ווען דו ביסט אין שטוב זאלסטו שמייכלען צו דיין ווייב, ווען דו ביסט אין שול זאלסטו שמייכלען צו אנדערע און ווען דו ארבעסט זאלסטו שמייכלען צו אלעמען.


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות שמחה, חלק ב', סימן א): "מִי שֶׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד", דער וואס איז שטענדיג פרייליך, "עַל יְדֵי זֶה הוּא מַצְלִיחַ", דורכדעם וועט ער מצליח זיין; נאך זאגט דער רבי (שיחות הר"ן, סימן מג): "יֶשׁ בְּנֵי אָדָם שְׁיֵשׁ לָהֶם יְסוּרִים גְדוֹלִים וְנוֹרָאִים רַחֲמָנָא לִצְּלָן", עס זענען דא מענטשן וואס האבן שרעקליכע גרויסע יסורים, זיי זוכן פאר וועם זיי קענען דערציילן זייער ווייטאג, זיי האבן נישט מיט וועם צו רעדן, "וּכְשֶׁבָּא אָדָם עִם פָּנִים שׂוֹחְקוֹת יָכוֹל לְהַחֲיוֹת אוֹתָם מַמָּשׁ", און ווען זיי זעען א פרייליכער מענטש ווערן זיי זייער אויפגעלעבט.


איך בעט דיר זייער זאלסט ארומגיין מיט א שמייכל; דאס איז די גרעסטע הפצה, דאס איז די גרעסטע חסד. דו וועסט מחי' מתים זיין, דו וועסט לעבעדיג מאכן אלע טויטע צעבראכענע מענטשן.


זיי שטארק מיט'ן דף גמרא יעדן טאג. אויך זאלסטו יעדן טאג זאגן דעם יום תהלים און בעט אויך פאר מיר: יואל בן ריצא רעכיל.


איך האב דיר זייער ליב.

#104 - יעדער מוטשעט זיך, וואויל איז דעם מוטשעט זיך מיט גוטע זאכן
הפצה, מוסדות, בריוו

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


וויפיל דארפן מיר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די זכי' אז מיר האבן די זכות צו משמש זיין דעם רבי'ן, פארשפרייטן דעם רבי'ן פאר די גאנצע וועלט.


עס איז שווער, עס איז נישט גרינג, אבער אז מען קוקט מיט אן אמת'דיגע אויג זעט מען אז די גאנצע וועלט מוטשעט זיך; די גאנצע וועלט – יעדער איינער מקטן ועד גדול גייט אריבער שווערע ביטערע נסיונות, צרות און יסורים. וואויל איז אונזער חלק אז מיר מוטשען זיך מיט גוטע זאכן; מיט'ן אויפשטעלן מוסדות וואס ברענגען אריין די עצות פון רבי'ן, די עצות פון משיח - פאר די גאנצע וועלט.


זיי מחזק דיין ווייב תחי' אז זי זאל נישט ווערן צעפאלן ווען איך ענטפער נישט גלייך וכו', וכו'; יעדע בריוו וואס מען שרייבט מיר זע איך און איך ענטפער. אמאל קען איך נישט ענטפערן גלייך, בפרט יעצט ווען איך בין אביסל אפגעשוואכט. איך האף צום אייבערשטן ער זאל מיר געבן כח ווייטער אנצוגיין.


גיי יעדן טאג אינדערפרי אין מקוה, דורכדעם וועסטו מבטל זיין אלע דינים.


איך האב דיר ליב; דו ביסט ביי מיר איינגעקריצט אין מיין הארץ, דו מיט דיין גאנצע משפחה.

#103 - דרוק ווייטער די בריוו, לאז דיך נישט צעברעכן
הפצה, בריוו, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


ווען דו וואלסט געוואוסט דיין גרויסקייט אין הימל מיט דעם וואס דו דרוקסט די בריוו פון עצתו אמונה און דו ביסט עס מסדר אזוי הערליך שיין; מענטשן זענען זיך מחי' מיט די בריוו, מענטשן הויבן אן לעבן דורך די בריוו - וואלסטו געטאנצט פאר שמחה.


איך ווייס אז דער יצר הרע ארבעט אויף דיר, ער לאקערט אויף דיר, ער וויל דיר מחליש דעת זיין וכו' מיט בלבולים וכו'; בעט איך דיר זייער זאלסט זיך נישט לאזן צעברעכן און זאלסט ווייטער ממשיך זיין מיט'ן דרוקן די בריוו. הלואי ווען דו קענסט יעדע וואך ארויסגעבן א גאנצע קונטרס, אז די מפיצים זאלן דאס קענען פארשפרייטן פאר אלעמען.


שטארק זיך; דו וועסט זוכה זיין צו קינדער און אייניקלעך און זען נחת ביי זיי. דער זוהר הקדוש זאגט (תרומה קכח:): דער וואס ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן איז זוכה אנצוקומען צו מדריגות וואס קיין שום מענטש איז נישט זוכה; ווייל ער נעמט אוועק טומאה פון די וועלט און מאכט אז דעם אייבערשטנ'ס נאמען זאל ווערן געהייליגט אויף די וועלט, אלע וועלטן שטייען אויף זיין זכות, "וְזָכֵי לְמֵחַמֵי בְּנִין לִבְנוֹי", און ער איז זוכה צו זען קינדער און אייניקלעך; זאלסטו ווייטער ממשיך זיין מיט'ן דרוקן די בריוו, דאס שיין מסדר זיין און וואס מער פארשפרייטן. ווייל די בריוון זענען מחזק צעבראכענע בחורים און צעבראכענע מיידלעך וואס האבן זיך שוין מייאש געווען פון זייער לעבן, און דייקא די בריוון רעדט זיי און איז זיי מחזק.


דראפע זיך און דערהאלט זיך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#102 - צוואנציג יאר נאך די חתונה מסיים געווען צום ערשטן מאל א גאנצע מסכתא
הפצה, סיום, חובות, גמרא

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז יעצט צוואנציג יאר נאך דיין חתונה האסטו מסיים געווען די ערשטע מאל א גאנצע מסכתא; במשך די פארלאפענע צוואנציג יאר האסטו פרובירט אלע וועגן און דו האסט נישט מצליח געווען צו לערנען און ענדיגן, נאר יעצט ווען דו האסט אנגעהויבן דעם דרך הלימוד פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) האסטו מצליח געווען צו ענדיגן מסכת נדה.


יעצט זאלסטו אנהייבן ש"ס כסדרן; לערן יעדן טאג א בלאט, קוק נישט אויף דעם וואס דו פארשטייסט יא אדער נישט, גיי כסדרן יעדן טאג א בלאט.


חוץ מזה זאלסטו האבן נאך א שיעור אין ש"ס צו לערנען אסאך בלעטער גמרא, דאס וועט דיר ברענגען נאנט צום אייבערשטן. ווען דו וועסט האבן אביסל צייט זאלסטו לערנען בלעטער גמרא וועסטו ביז א קורצע צייט ענדיגן ש"ס, במשך דיין לעבן קענסטו נאך לערנען און ענדיגן זייער אסאך מאל ש"ס דאס איז נישט קיין סתירה מיט'ן דף גמרא; מען דארף האבן ביידע, סיי דעם בלאט גמרא און סיי א באזונדערע שיעור.


בנוגע וכו'; זיי מיר מוחל, איך בין זייער פארנומען און איך קום נישט אן צו ענטפערן גלייך, איך וועל פרובירן דאס בעסטע דיר צו ענטפערן ווי שנעלער.


וואס דו דארפסט זאלסטו בעטן פונעם אייבערשטן, וועסטו זען גרויסע ניסים.


בנוגע דיינע חובות וכו'; זיי מפיץ דעם רבינ'ס עצות, נעם קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן און זיי דאס מפיץ וועסטו האבן גרויס שפע. גיי צווישן אחינו בני ישראל מעדות המזרח, די ספרד'ישע אידן וואס מען האט זיי אוועק געריסן פונעם דרך התורה; זיי נעמען די ספרים זייער שיין און זיי געבן צדקה.


אז דו וועסט עוסק זיין אין הפצה וועסטו האבן שפע, עס וועט דיר קיינמאל נישט פעלן קיין געלט, דו וועסט האבן גרויס שפע.