בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת בא, ה' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, יבנאל

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אשריך ואשרי חלקך אז דו ביסט א מלמד פאר קינדער, דו געבסט זיך אפ מיט אזא שטארקע סבלנות, דו האסט א געפיל פאר יעדן איינציגסטן קינד.

מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון א מלמד; דא בזה העולם איז א מלמד נישט דער חשוב'סטער, אבער אין הימל איז א מלמד זייער חשוב. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כד.): עס איז אמאל געווען א טרוקעניש - עס האט נישט גערעגנט פאר א לאנגע צייט, האט מען זיך צאמגענומען אין בית המדרש צו מתפלל זיין פאר רעגן, א פשוט'ער איד איז צוגעגאנגען צום עמוד און גלייך ווען ער האט געזאגט: "מַשִּׁיב הָרוּחַ, וּמוֹרִיד הַגֶּשֶׁם" - האט אנגעפאנגען צו רעגענען, האט מען אים געפרעגט: "וואס זענען די גוטע מעשים וואס דו טוסט?" האט ער געזאגט: "איך בין א מלמד דרדקי - איך לערן מיט אידישע קינדער און איך מאך נישט קיין אונטערשייד פון א קינד וואס דער טאטע צאלט מיר געלט אז איך זאל לערנען מיט'ן קינד אדער א קינד וואס דער טאטע צאלט מיר נישט; נאך א מנהג האב איך, אז ווען איך זע א קינד וואס וויל נישט לערנען, בין איך אים משחד; איך קויף אים אונטער, איך האב אין שטוב א פיש טאנק און איך בין אים משכנע אז אויב ער וועט לערנען וועל איך אים ווייזן די פישעלעך און דורכדעם הייבט ער אן לערנען"; זעט מען פון דעם אז אויב א מלמד, א טיטשער, געבן אכטונג אויף דעם אייבערשטנ'ס קינדער, האט מען א כח אין הימל און מען נעמט אן אלע תפילות.

בנוגע דעם קינד וכו'; אז די עלטערן ווילן נישט מיט ארבעטן, זיי ווילן נישט געבן פאר'ן קינד אביסל ריטעלין - איז נישטא וואס צו טון, זאלן זיי זיך אליינס מטפל זיין מיט'ן קינד. ער איז נישט קיין בן יחיד אין כיתה, עס איז דא א גאנצע כיתה און אז אלע כאפן מכות פון אים און ער רעדט ניבול פה, ער שלאגט יעדן איינעם, ער שלאגט דעם מלמד; דו אליינס האסט געכאפט מכות - זאלן זיי זיך אליינס מטפל זיין מיט אים.

קוק די צענדליגער בריוו אין אשר בנחל ווי מוהרא"ש שרייבט פאר די מלמדים אין יבנאל וואס ליידן פון אזעלכע קינדער וואס קומען פון עלטערן וואס ווילן נישט מיט ארבעטן; צענדליגער און הונדערטער בריוו פאר משפחות אין יבנאל וואו מוהרא"ש שרייבט זיי און ווארנט זיי, זיי זאלן מיט ארבעטן מיט די מוסד, אז נישט וועלן די קינדער נישט קענען קומען אין חדר.

דעריבער זאלסטו רופן די עלטערן און זיי זאגן קלאר אז דער קינד קען קומען אין חדר נאר אויב ער רעדט נישט קיין ניבול פה און אז ער וועט נעמען אביסל ריטעלין זיך צו בארואיגן.

בנוגע דיין שוואגער וכו'; איך בעט דעם אייבערשטן ער זאל טרעפן א גוטע שידוך. ער איז א טייערער בחור, ער האט גוטע מידות, איך האף אז ער וועט בקרוב טרעפן זיין שידוך.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וארא, כ"ז טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב גערעדט מיט אייער שוואגערס מלמד ער זאל אכטונג געבן אויף אים; נישט שרייען אויף אים.

זייער גוט אז איר האט מיר מודיע געווען אז דער מלמד שרייט אויף אים, אויב איז דא נאך זאכן וואס באדערט אים קענט איר מיר מודיע זיין.

איך וויל אייך בעטן איר זאלט אים זאגן אז ער זאל נישט קומען אין חדר מיט'ן טעלעפאן; עס פעלט נישט אויס ער זאל האבן אזוי יונג א טעלעפאן. אלע קינדער האבן נישט - זאל ער זיין אזוי ווי אלע; אויב דארף ער אהיים רופן קען ער בעטן ביים מלמד ער זאל אים בארגן א טעלעפאן.

איך האף איר וועט אים דאס זאגן און ער וועט פאלגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וארא, כ"ז טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין מעסידזש.

לערן אויס דיינע קינדער זיי זאלן נישט קוקן אין קיין טעלעפאונס; היינט איז עס דער בחור, מארגן איז עס א צווייטער, נאכדעם א דריטער; אז דיין זון וועט וויסן נישט צו קוקן ביי יענעמ'ס טעלעפאן, וועסטו קענען זיין רואיג.

ליידער איז די וועלט זייער געפאלן, מען קען נישט וויסן ווער עס איז אפגעהיטן און ווער נישט; מען קען גיין אנגעטון מיט שמונה בגדים און האבן א טעלעפאן אנגעפילט מיט די ערגסטע בילדער און מאוויס רחמנא לצלן.

וואס קען מען טון מיט די קינדער זיי זאלן זיין הייליג? די ערשטע זאך דארף מען זייער אסאך בעטן זיי זאלן זיין הייליג. די צווייטע זאך, מען דארף אסאך רעדן צו זיי, זיי זאלן נישט קוקן ביי קיינעם אין טעלעפאן, אפילו עס זעט אויס ווי א כשר'ע טעלאפאן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת שמות, כ"ג טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה קרית יואל

איך האף דו האסט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט; א גוטער מלמד, א גוטע תלמוד תורה מעסט זיך נישט מיט וויפיל צעטלעך די קינדער קומען אהיים, נישט דאס מאכט דעם מלמד בעסער אדער ערגער, אויב דער מלמד איז א נערוועזער, אנגעפילט מיט נערוון וועט אים נישט נוצן די צעטלעך וכו'.

מיר קען מען נישט פארקויפן וואס א מלמד איז, איך בין געווען א מלמד מיט יארן צוריק; די אלע קונטרסים, צעטלעך, טשארטס וכו', וכו' - איז לא מעלה ולא מוריד, דער עיקר דארף מען האבן מלמדים וואס געבן אכטונג אויף די קינדער, מלמדים וואס זענען רואיג, מלמדים וואס זענען נישט נערוונדיג ה' ירחם.

אין די וויליאמסבורג'ע חדר פלעגט מען אריינלייגן כוחות אין די זאכן, מען פלעגט פרובירן צו ווייזן פאר די עלטערן וויפיל בעסער די תלמוד תורה איז, אז מען איז געלונגען מיט ארט"ס ענ"ד קרעפט"ס, ביז איך האב געבעטן מען זאל אלעס אפלאזן, מען זאל אריינלייגן די קאפ, מח, מחשבה, הארץ און געפיל אין די קינדער, לערנען מיט זיי און זיי אויפהייבן, אויפבויען.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', טיטשער בית פיגא ברסלב

שטארקט אייך מיט אייער ארבעט; מחנך זיין אידישע קינדער איז פון די חשוב'סטע זאכן, בפרט הייניגע צייטן ווען עס בלאזט אזעלכע שטארקע ווינטן, אידישע קינדער פאלן אוועק ה' ישמרינו - זענען די לערערינס זייער חשוב.

לייגט אריין אידישקייט מיט זיסקייט, לייגט עס אראפ פאר די מיידלעך מיט שטאלץ, מיט זאפט; זיי זאלן נישט נאכגיין די נישט גוטע וועג.

על פי רוב די אלע קינדער וואס קומען פון צעבראכענע שטובער די זוכן זיך אנצוטון נישט איידל, זיי זוכן צופרידנקייט. זיי האבן נישט קיין לעבן, זיי זוכן ליבשאפט, זיי זוכן שמחה, נעבעך די יונגע נשמה'לעך, זיי לעכצן פאר א טעם אין לעבן; למשל די מיידל ..., זי האט נישט קיין שטוב, טאטע מאמע הרג'ענען זיך, די קינדער הערן ווי זיי שרייען א גאנצן טאג אז מ'גייט זיך גט'ן השם ישמרינו, דאס מאכט זי זאל זיך שמירן די פנים און זיך אנטון קורץ.

בעט איך אייך זייער, איר זאלט נישט אויפהערן רעדן פונעם אייבערשטן; באגיסט זיי מיט חיזוק, וועלן זיי נישט דארפן די אלע זאכן, זיי וועלן זיין צופרידן.

נאך א נקודה. ביי די תלמידות וואס פאלגן, זיי פירן זיך איידל - וועל איך ווייטער זיין שדכן, אבער די וואס פאלגן נישט; וויפיל איך בעט זיך און איך שרייב זיי מען זאל נישט רעדן צווישן זיך פון שידוכים, די וואס רעדן ווייטער - וועל איך נישט טון פאר זיי.

ברוך ה' פאריגע וואך איז געווען דריי שידוכים, אלע דריי כלות זענען איידל, זיי רעדן נישט פון זאכן וואס מען דארף נישט; בין איך געווען זייער שדכן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וארא, כ"ו טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט יעצט דאס ערשטע מאל אין לעבן געענדיגט ספר בראשית שנים מקרא ואחד תרגום; דו ביסט מעביר סדרה יעדן טאג אביסל, זונטאג הייבסטו אן די פרשה און דו לערנסט ביז שני, מאנטאג לערנסטו ביז שלישי און אזוי ענדיגסטו יעדע וואך די פרשה.

דער הייליגער אריז"ל זאגט (פרי עץ חיים, שער הנהגת הלימוד [ע' שנז]) מען זאל מעביר סדרה זיין ערב שבת; אבער א מענטש טאר זיך נישט נארן, מען דארף קוקן צי מען איז מעביר סדרה, אז עס גייט אריבער וואך נאך וואך אן קיין חומש רש"י, אן קיין מעביר סדרה זיין - דארף מען טון אזוי ווי די הלכה זאגט, דער שולחן ערוך פסק'נט (אורח חיים סימן רפה, סעיף ג): "מִיּוֹם רִאשׁוֹן וְאֵילַךְ חָשׁוּב עִם הַצִּבּוּר", פון זונטאג קען מען שוין אנהייבן מעביר סדרה זיין, און דער משנה ברורה ברענגט אראפ (שם) פונעם הייליגן גר"א זכר צדיק לברכה, אז ער האט זיך אזוי געפירט, יעדן טאג האט ער מעביר סדרה געווען אביסל; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, דינסטאג ביז רביעי און אזוי ווייטער. אז מען גייט אויף דעם וועג, דעמאלט קען מען זיין זיכער אז מען וועט ענדיגן יעדע וואך די פרשה.

אויף דיין פראגע וועגן רעדן צו די טעכטער וכו'; וויסן זאלסטו אז מיידלעך דארפן א שטארקע שמירה, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, סימן ה): "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", א מיידל דארף א שטארקע שמירה; בפרט היינטיגע טעג איז דא אסאך פריצות, דארף מען אכטונג געבן אויף די קינדער, זיי אנזאגן זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון מניוולים און משחיתים.

ווען מען רעדט צו די קינדער טאר מען נישט דערשרעקן; מען טאר נישט אריינלייגן אין קינדער זיי זאלן לעבן אין שרעק, מען דארף זיי אבער אנגרייטן זיי זאלן זיך אכטונג געבן נישט אריין צו פאלן אין שלעכטע זאכן.

די אלע אויבער חכמים וואס האלטן זיך קלוג און זאגן מען זאל נישט רעדן, מיט'ן טענה 'וואס דארף מען רעדן צו קינדער וכו'?' די זענען נישט גערעכט, ווייל דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמאר האט געהייסן די מלמדים זאלן רעדן צו די קינדער זיי זאלן זיין הייליג; וויפיל מען האט געזאגט דעם רבי'ן 'פארוואס פעלט אויס צו רעדן צו קינדער?' האט דער רבי זיך גע'עקשנ'ט און געזאגט: "ענדערש זאלן זיי דאס הערן פונעם מחנך אויף א הייליגע וועג ווי איידער אריינפאלן אין עבירות".

יפה שעה אחת קודם, מיט א קליינע שמועס וואס טאטע מאמע רעדן צו די קינדער קענען זיי געבן לעבן דעם קינד; ווער עס טוט מיט מענטשן ווייסט וויפיל מענטשן ליידן אין לעבן און וויפיל מענטשן זענען צוגרינד געגאנגען נאר פון דעם וואס מען האט זיי ב'עולה'ט רחמנא לצלן, מען האט זיי גענוצט פאר עבירות; וואלטן זיי געוויסט זיך צו היטן וואלטן זיי זיך נישט געלאזט און זיי וואלטן געבליבן געזונט און ערליך.

בנוגע וואס איר זענט אריבער; דו פרעגסט וואס מען וויל פון הימל, פון הימל וויל מען ענק אויפוועקן איר זאלט אנהייבן דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים וואס ער טוט מיט אייך. מענטשן כאפן זיך נישט וויפיל מען דארף דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים, מען קוקט אויפ'ן לעבן ווי א זאך וואס קומט אזוי צו זיין, ביז זאכן הייבן אן גיין שלא כסדר, דעמאלט וועקט מען זיך אויף פון שלאף.

בנוגע וואס דו מוטשעסט זיך מיט שמירת עיניים וכו'; איידער דו גייסט ארויס פון שטוב זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ביי די מזוזה אז דו זאלסט האבן שמירת עיניים. זאג דעם פסוק (ישעיה לג, ז): "הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חֻצָה, מַלְאֲכֵי שָׁלוֹם מַר יִבְכָּיוּן", אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות אות ראיה, חלק ב', סימן ט): "כְּשֶׁאָדָם יוֹצֵא לַשּׁוּק וּמִתְיָרֵא שֶׁלֹּא יָבוֹא לִידֵי הִרְהוּר עַל יְדֵי הָרְאִיָּה שֶׁיִּרְאֶה נָשִׁים יָפוֹת, יֹאמַר הַפָּסוּק 'הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חוּצָה' וְכוּ', וְעַל יְדֵי זֶה יִנָּצֵל מֵרְאוֹת", אויב מען האט מורא אז מען וועט נכשל ווערן מיט ראיות אסורות ווען מען גייט אין גאס זאל מען זאגן דעם פסוק פאר מען גייט ארויס פון שטוב; און בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיך קענען היטן מיינע אויגן, העלף מיר איך זאל נישט ווערן פארברענט פונעם יצר הרע וואס וויל מיר אויסרייסן פון די וועלט און פון יענע וועלט, ברענג מיר צוריק אהיים בשלום.

רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל היטן מיינע אויגן, העלף מיר איך זאל געדענקען פון דיר, איך זאל נישט נאכגיין דעם יצר הרע".

די פאר ווערטער ביי די מזוזה וועט דיר געבן הימלישע כוחות צו קענען היטן די אויגן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שמות, שובבי"ם, כ"ב טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, מלמד

זיין א מלמד איז א גרויסע אחריות; א גוטער מלמד איז נישט ווער עס מאכט בעסערע צעטלעך אהיים צו שיקן וכו', א גוטער מלמד געבט אכטונג אויף די קינדער, ער בויט אויף די קינדער, ער האט הלל'ס געדולד צו די קינדער.

אמאל פלעגסטו מיר רופן אפאר מאל א טאג פרעגן: 'איך האב גוט געטון אזוי?' 'איך האב גוט געטון אזי?' האסט מיר דערציילט יעדע פרט ופרט, דעמאלט בין איך געווען זייער רואיג, איך האב מיטגעהאלטן וואס טוט זיך, איך האב געוויסט אז דו וועסט מיר זיכער דערציילן ווען דו ביסט ארויס פון די כלים וכו'. לעצטנס רופסטו מער נישט, איך הער נישט פון דיר; בין איך אביסל באזארגט אויב אלעס איז בסדר גמור.

נישט אז איך זוך זיך ארבעט נאר איך וויל דו זאלסט זיין א געדולדיגער מלמד, נישט שרייען וכו'; אז מען דארף שרייען איז שוין ביטער, אז די קינדער כאפן טאג און נאכט פסקים איז נישט גוט.

איך זע דיין צעטל וואס דו מאכסט וועכנטליך, אבער דאס מיינט פאר מיר גאר ווייניג, איך וויל וויסן וואס טוט זיך הונטערן צעטל, אויב דארט ליגט א מלמד וואס האט געדולד - איז גוט, אויב ליגט א נערוונדיגער נערוועזער מלמד - איז נישט גוט.

איך ווארט צו הערן וואס טוט זיך.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שמות, כ' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויף די פראגע אויב מען זאל ענדערש גיין אין א בעסערע סקול וואס איז ווייט פון שטוב וכו'; אודאי איז בעסער מען זאל גיין אין א ערליכע סקול אפילו מען דארף פארן א לאנגע וועג פון שטוב און א לאנגע וועג אויף צוריק, ווי איידער גיין אין א שוואכערע סקול אפילו עס איז נענטער.

אויפ'ן וועג איז דא אסאך וואס צו טון; מען קען זאגן דעם יום תהילים, מען קען זיך אביסל מתבודד זיין. מוהרא"ש האט דערציילט, ער איז מקורב געווארן דורך דעם וואס ער האט געדארפט פארן א לאנגע וועג יעדן טאג אין ישיבה. מוהרא"ש'ס עלטערן האבן געוואוינט אין די בראנקס געגענט און מוהרא"ש האט געלערנט אין וויליאמסבורג אין ישיבה ערוגת הבושם דצהעלים, עס האט אים גענומען צו פארן מיט'ן באן צוויי שעה פון זיין שטוב ביז די ישיבה און צוויי שעה צוריק, מוהרא"ש פלעגט יעדן טאג נעמען א קליין ספר'ל צו לערנען אויפ'ן טרעין, ביז איין מאל האט ער גענומען אין די האנט דעם ספר משיבת נפש און אזוי איז ער מקורב געווארן.

דאס וואס איר פרעגט אז מען לערנט נישט אין סקול פון רבי'ן, וואס האט מען פון גיין אין סקול? חס ושלום אזוי צו זאגן, וואס וויל דען דער רבי מען זאל רעדן פון אים? וואס וויל דער רבי? דער רבי וויל איין זאך, ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן, ברענגען אידישע קינדער צו די וועג פון די תורה. דער רבי וויל מען זאל לערנען און קענען גוט הלכות, דאס טוט מען אין סקול, מען לערנט הלכות, מען לערנט יראת שמים; דאס איז וואס דער רבי וויל.

דארף מען ווייטער גיין לערנען אין סקול אפילו עס איז נישט ספעציעל געשטעלט אויפ'ן רבינ'ס וועג, אזוי ווי מוהרא"ש האט דערציילט, עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד וואס האט נישט געשיקט זיינע קינדער אין חדר ווייל עס איז נישט געווען א ברסלב'ער חדר, ער האט זיי געלאזט אויף הפקר, ביז אלע זיינע קינדער האבן אפגעלאזט די תורה, זיי האבן זיך אויסגעמישט מיט גוים רחמנא לצלן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שמות, י"ט טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, קענווי איילענד

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דו וועסט קויפן דיינע קינדער צוויי פאר תפילין - רש"י און רבינו תם - וועסטו נישט וויי טון דיין טאטע; כל זמן מען פירט א שטוב מיט יראת שמים ברענגט מען נאר נחת פאר די עלטערן, אפילו א טאטע וואס איז א מתנגד צום רבי'ן - ווערט נישט וויי געטון ווען זיינע קינדער פירן ערליכע שטובער און ציען אויף ערליכע קינדער אויף אן אנדערע שניט.

איך האב געהערט פון א ברסלב'ער חסיד זאגן: "מיין כיבוד אב ואם איז אז איך גיי יעדן טאג אין שול דאווענען דריי תפילות; מיין כיבוד אב איז אז איך רעד שיין צו מיין ווייב, איך שריי נישט אין שטוב; מיין כיבוד אב איז אז איך בין מגדל מיינע קינדער מיט יראת שמים; דאס אז עס שטערט מיין טאטע אז איך בין א ברסלב'ער - דאס האט נישט מיט מיר, מיין טאטע שטערט אויך ווען עס שנייט און ווען עס רעגנט, ער וואלט ווען געוואלט עס זאל שיינען יעדן טאג די זון און עס זאל זיין א שיינע וועטער; דאס איז נישט קיין פגם אין כיבוד אב ואם".

זיי שטארק ווייטער צו מכבד זיין די עלטערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

אזא שיינע ארבעט שטעלסטו אהער, די 'עצתו אמונה' פאר קינדער - איז הערליך שיין, עס ווערט שענער און שענער; איך האף אז דאס וועט מיט די צייט ווערן וועכנטליך א גאנצע קונטרס, א קונטרס ספעציעל פאר קינדער.

מיר דארפן אכטונג געבן אויף אונזערע קינדער - וואס זיי ליינען; ליינען קען זיין זייער שעדליך, גיי ווייס ווער עס זענען די שרייבערס פון די אלע קינדער מאגאזינען, מיר דארפן היטן אונזערע קינדער.

די מוסדות ווערן גרעסער און גרעסער, מיר האבן היינט שוין אין דריי שטעט מוסדות היכל הקודש; אין וויליאמסבורג - א חדר און א סקול, אין ליבערטי אין שטעטל - א חדר און א סקול, און אין קרית יואל האבן מיר א חדר; איך האף צו עפענען בקרוב אין .... דארפן מיר היטן די קינדער זיי זאלן ליינען נאר ריין אמונה, ריין יראת שמים; אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רט): "אַייעֶרֶע קִינְדֶער זָאלְט אִיר מוֹדִיעַ זַיין וָואס דָא הָאט זִיך גֶעטוּן" און רבי נתן שרייבט (שם): וְאָמַר בְּרֶתֶת וְזִיעַ בְּהִתְלַהֲבוּת נוֹרָא, דער רבי האט דאס געזאגט מיט א מורא'דיגע פלאם און מיט א פלאקער.

זע אז די בילדער זאלן זיין שיין, קלאר און גרויס; איך וויל זען יעדע בילד פאר דו דרוקסט דאס.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן

לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו מיט די צדקה.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר לעבט בשלום ובאהבה, אויך פריי איך זיך צו הערן אז איר זענט צופרידן פון די מלמדים און פון די טיטשערס; מיר האבן אויסנאם מלמדים און אויסנאם טיטשערס, זיי לייגן אריין גרויסע כוחות אין די קינדער און זיי געבן זייער אכטונג אויף די געפילן פון די קינדער.

געוואוין איין דיין זון ... ער זאל רעדן צום אייבערשטן אין פעלד; האסט א שיינע פריוואטע פעלד, שיק אים ארויס רעדן צום אייבערשטן. ער איז שוין א גרויס קינד, פינף יאר; יעצט איז די צייט דאס אריינצולייגן אין אים. דער רבי האט געזאגט: "ווען איך וואלט געהאט א זון וואלט איך נישט מורא געהאט אים צו שיקן קליינערהייט אין פעלד רעדן צום אייבערשטן".

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, פארנדיג קיין אומאן

לכבוד אונזער טייערער מלמד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי

משפחת ... האט מיר גערופן, זיי האבן ממש געוויינט פון שמחה אז זייער זון האט אזא מלמד. זיי דערציילן מיר ווי דו געבסט אכטונג אויף די געפילן פון זייער קינד, זייער קינד דערציילט אז דו נעמסט אים מיט ווען דו גייסט ארויס פון כתה מאכן קאפי"ס, דו געבסט אכטונג אויף זיינע פחדים; ער זאגט פאר זיינע עלטערן: "מיין רבי איז אזוי גוט צו מיר, ער ווייסט אז איך האב מורא - געבט ער אכטונג אויף מיר, אבער איך שעם זיך פון אים", ער ווייסט אז ער האט א פראבלעם.

איך האב נישט קיין ווערטער דיר צו לויבן, איין זאך קען איך זאגן: "כמותך ירבו בישראל!" א מלמד וואס גייט ארויס פון זיין וועג, ער געבט אכטונג אויף די טייערע ריינע נשמה'לעך - איז א יקר המציאות.

בעט מיט די קינדער פאר מיר; יעצט האט זיך אנגעהויבן א פרישע קול הברה, מען רעדט צו רבנים לשון הרע אויף אונזער קהילה; מיר פערזענליך גייט עס נישט אן, אבער א שאד די אלע צעבראכענע בחורים וואס האבן חיות, חיזוק און לעבן פון די ישיבה וועלן האבן פרישע שוועריקייטן.

בעט פאר מיר, יואל בן ריצא רעכיל; איך בעט פאר דיר און דו בעט מיט די קינדער פאר מיר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן

טייערער ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו האסט באקומען א מתנה פונעם אייבערשטן, אן ערליכע פרוי, אן אשת חיל מיט טייערע ליכטיגע קינדער - דארפסטו דאס האלטן טייער; זיין אין שטוב, העלפן אין שטוב; בפרט שבתים, וואס דעמאלט איז זייער וויכטיג צו זיין אין שטוב מיט די משפחה.

זוך דיר נישט אוועק צו גיין אין די צייטן וואס מען דארף זיין אין שטוב; א גאנצן טאג ביסטו ביי די ארבעט, די פאר שעה ווען די קינדער גייען שלאפן זאלסטו זיין אין שטוב. ליין מיט זיי קריאת שמע, הער אויס זייערע מעשה'לעך און דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים.

איך האף אז דו ווייסט און דו ביסט מכיר די מתנה וואס דער אייבערשטער האט דיר געגעבן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך בין יעצט אויפ'ן פליגער, אויפ'ן וועג צוריק פון רבינ'ס ציון; איך האב גענומען מיין זון ... נרו יאיר פאר די זיבן יאר.

איך בין ארויסגעפארן דינסטאג פארנאכטס; יעצט איז נישטא קיין פליגערס וואס פארן גלייך קיין קיעוו, מיר האבן געמאכט א סטאפ אין אמסטערדאם און מיטוואך פארמיטאג זענען מיר אנגעקומען קיין קיעוו.

מיר זענען אנגעקומען קיין אומאן מיטוואך ביינאכט, איך האב געלייגט שלאפן מיין זון און איך בין געגאנגען אין מקוה. איך בין אליינס געגאנגען צום ציון, געגעבן א פרוטה לזכות דעם רבי'ן און געזאגט די צען קאפיטלעך מיט די תפלה פון רבי נתן. נאכדעם האב איך געקלערט: 'איך האב נאך אסאך צייט ביז צוויי אזייגער פארטאגס ווען איך וועל צוריק גיין צו די דירה אויפוועקן מיין זון, ווייל פיר אזייגער דארפן מיר שוין צוריק פארן קיין קיעוו; וועל איך אויסזאגן גאנץ ספר תהלים'.

איך האב אנגעהויבן תהלים; ווען איך זאג תהלים זינג איך עס פאר מיר מיט א ניגון, יעדע מאל אן אנדערע ניגון; איך האב ליב דעם קארלינער ניגון - דאס וואס די וועלט זינגט אויף 'קה אכסוף', איך האב זיך מחי' געווען זינגענדיג די קאפיטלעך, ביז איך בין אנגעקומען צו קאפיטל כה, פסוק ה' וואו עס האט זיך מיר געעפנט די הארץ, איך האב זייער געוויינט; איך האב נישט געקענט ווייטער ממשיך זיין ארויסרעדן אפילו א ווארט, איך האב זייער געוויינט און געבעטן די ווערטער: "הַדְרִיכֵנִי בַאֲמִתֶּךָ וְלַמְּדֵנִי, רבונו של עולם, ווייז מיר דעם אמת'ן וועג, לערן מיר דעם אמת; העלף מיר איך זאל וויסן וואס צו טון, זיך נישט לאזן נארן", איך האב זיך נישט געקענט געזעגענען פון די ווערטער, ביז עס איז שפעט געווארן און איך בין געגאנגען אויפוועקן מיין זון אים נעמען אין מקוה און זאגן די תיקון הכללי.

איך שרייב דיר דאס ווייל איך וויל דיר מחזק זיין דו זאלסט אויך נעמען א תהלים און זאגן קאפיטלעך ביז דאס הארץ וועט זיך דיר עפענען, דו וועסט זיך קענען אביסל אויסרעדן דאס הארץ.

דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רעג) אז א ניגון האט א כח צו עפענען דאס הארץ; דערפאר זאג איך תהלים מיט א ניגון, אמאל 'קה אכסוף', אמאל מיט אנדערע הארציגע ניגונים, מען בעט דעם אייבערשטן מען זאל קענען רעדן צו אים און ווען עס עפנט זיך דאס הארץ דארף מען שוין גארנישט, דעמאלט וויל מען נאר אביסל נאנטקייט צום אייבערשטן, אביסל שפירן דעם אייבערשטן.

איך בין צוריק צו די דירה נעמען מיין זון אין מקוה און מיר זענען געגאנגען צום ציון. ווען איך בין אריינגעקומען צום ציון דעם צווייטן מאל מיט מיין זון האב איך געשפירט א שטארקע ליכטיגקייט, אנדערש ווי דאס ערשטע מאל ווען איך בין אליינס געגאנגען, (איך טראכט ווייל איך האב שוין אראפגענומען די שטיינער פון מיין הארץ). מיר האבן געגעבן א פרוטה לצדקה און אנגעהויבן זאגן ווארט ביי ווארט די צען קאפיטלעך, איך האב פארגעזאגט און זיי האבן נאכגעזאגט (מיין זון מיט נאך צוויי קינדער), עס איז געווען א גרויסע גערידער ביים ציון, עס זיצן דארט בחורים, זיי זינגען און קלאפן, עס איז געווען אביסל שווער, בפרט פאר די קינדער; קינדער האבן ליב אינטערעסאנטע זאכן, יעדע מינוט האב איך זיי געדארפט צוריק ברענגען פון זייער חלום וכו', עס איז געווען שווער אבער ליכטיג.

מיר האבן געענדיגט די צען קאפיטלעך, בין איך צוגעגאנגען מיט מיין זון צום ציון און מיר האבן געזאגט: "רבי, איך בין ..., איך בין געקומען צו דיר פאר די זיבן יאר ווייל דו האסט צוגעזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקיז) אז ווער עס וועט קומען צו דיר פאר די זיבן יאר וועט גיין צו זיין חתונה מיט א ריינע העמד, אן קיין עבירות; העלף מיר רבי איך זאל זוכה זיין חתונה צו האבן ריינערהייט אן קיין עבירות", אזוי האבן מיר אינאיינעם געבעטן א שטיק צייט.

נאכדעם האב איך זוכה געווען צו זאגן תיקון חצות ביים ציון, קודם תיקון רחל און נאכדעם תיקון לאה, איך האב זיך גוט אויסגעוויינט. דערנאך האב איך געזאגט דעם שיר דודי ירד לגנו, דער רבי האט דאס זייער אויסגעלויבט (שיחות הר"ן, סימן רסח), עס איז געבויט אזוי ווי א ויכוח צווישן אידישע קינדער מיט'ן אייבערשטן; איך האב דאס געזינגען מיט'ן נוסח פון אנשי שלומינו, די ווערטער, די טייטש און די נוסח אינאיינעם שיינט אריין אין די פארשטאפסטע הארץ.

וואס זאל איך דיר זאגן? איין ווארט איז דא צו זאגן, "אשרינו!" וואויל איז אונזער חלק אז מיר האבן א רבי וואס האט זיך פאר אונז מוסר נפש געווען מיר זאלן האבן א שטיקל געפיל צו רוחניות; מיר זענען דאך אזוי פארגרעבט, אזוי פארשמירט, מיר זענען ווייט פון איידלקייט און דער רבי קומט און לאזט זיך אראפ צו אונז, ער הייבט אונז אויף צו די גרעסטע מדריגות.

ברודער, זיי זיך נישט מייאש, נעם דעם רבינ'ס עצות, גיי אביסל התבודדות וועסטו פאר'מיאוס'ן די גאנצע וועלט, דו וועסט וועלן איין זאך, זיין נאנט צום אייבערשטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי

נישטא אזא זאך א טיטשער זאל זיך גרויסן אויף א צווייטע טיטשער, איך דארף נישט ביי מיר אין מוסד אזא זאך; איר זענט חשוב ביי מיר אזוי ווי אלע טיטשערס.

אויב איר שפירט צווייטקלאסיג זאלט איר דאס דורכשמועסן מיט מרת ... תחי', זי איז א געטרייע פרוי; זי איז פארשטענדליך, זי פאלגט, זי ווייסט פונקטליך וואס איך וויל און ווי אזוי די מוסד זאל זיך פירן.

טאנצט מיט די קינדער: "א מחי' צניעות! א מחי' צניעות! א מחי' איך האב 'ליב' צניעות".

אויך זאלט איר אכטונג געבן אויף די שעפעלע נשמה'לעך אז זיי זאלן נישט בא'עולה'ט ווערן פון די שטארקע נשמה'לעך; אלע קינדער זענען אייניג, קיינער קען נישט טרעטן אויף אנדערע.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

עס גייט מיר נישט אריין אין קאפ דאס וואס דו ביסט אזוי פאר'עקשנ'ט אז דיינע טעכטער זאלן גיין מיט פידזשאמעס; זיי וויינען צו זייער טיטשער אז זיי ווילן זיין צניעות'דיג, זיי ווילן נישט גיין מיט הויזן; וואס איז דיר אזוי וויכטיג זיי אנצוטון הויזן?

מיר לערנען אונזערע קינדער צניעות פון די דריי יאר; הויזן פאר א פרוי איז פריצות, הויזן פאר א פרוי איז עקלדיג, גרויליג, מיאוס און נישט שיין; מיר לערנען דאס מיט די קינדער פון יונגווייז אן. אונזער וועג איז, ווי אזוי מיר ווילן די קינדער זאלן גיין אויף די עלטער - הייבן מיר אן פון די דריי יאר; פארוואס זאלסטו דוקא גיין פארקערט?! איך מוז דיר זאגן, איך פארשטיי נישט וואס דו און דיין ווייב זענען אזוי פאר'עקשנ'ט מיט דעם.

פאלג ערליכע אידן, גיי אין די וועג פון ערליכע אידן; ווארף ארויס אלע הויזן פון דיינע טעכטער. מאך זיך נישט נאריש, עס איז נישט קיוט, עס איז נישט זיס און נישט שיין; זיס איז א נאכט העמד, זיס איז די וועג פון די תורה.

די זעלבע איז נאך די חתונה; וואס זאלן דיינע קינדער זען, א מאמע מיט הויזן? פעך.

איך האב געזאגט די טיטשער זאל זאגן פאר דיין טאכטער זי זאל דיר פאלגן, איך האב די ביסל שכל נישט צו צעמישן דיינע טעכטער; אינטערעסאנט אז דאס ביסל שכל האסטו אויך נישט, נישט צו צעמישן די קינדער, נאר ארבעטן אינאיינעם מיט די מוסד.

מיר ווילן מאכן א סעודה ליל שישי פרשת ויגש, א יארצייט סעודה פאר רבי נתן זכותו יגן עלינו אין ישיבה; איך האף דיר צו זען, קום, לאמיר זיך מחזק זיין מיט די זיסע עצות פון רבי'ן.

זיי שטארק מיט'ן לערנען יעדן טאג די בלאט גמרא. 

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה קרית ברסלב ליבערטי

איך ווארט דו זאלסט מיר רופן לכל הפחות איינמאל א וואך, איך וויל הערן א באריכט פון חדר; איך וויל זיין ביי דיר אין כתה, איך וויל מיטהאלטן ווי די קינדער לערנען.

די יאר 'כתה א'' איז קריטיש וויכטיג פאר'ן לעבן, עס איז זייער א וויכטיגע יאר. דו טראגסט א ספעציעלע אחריות אז יעדע איינציגסטע קינד זאל קענען גוט די עברי, אלע זאלן קענען ליינען.

איך בעט דיר זייער, גיי שלאפן פרי זאלסט זיין גוט אויסגערוט, גוט מוטיג, רואיג און געלאסן. עס ווערט גע'פסק'נט (יורה דעה סימן רמה, סעיף טז): "וְאֵין לַמְלַמֵּד לִנְעוֹר בַּלַּיְלָה יוֹתֵר מִדַּאי שֶׁלֹא יִּהְיֶה עָצֵל בַּיוֹם לִלְמֹד", א מלמד דארף שלאפן גוט; א מלמד קען נישט גיין און קומען ביינאכט דא און דארט, מען דארף זיין גוט אויסגערוט צו די קינדער.

אינדערפרי זאלסטו גיין אביסל התבודדות, וועט דיר די גאנצע טאג גיין אנדערש.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר

שטארק זיך מיט דיין עבודת הקודש, זיין א מלמד איז די גרעסטע זאך; דו בויסט אויף כלל ישראל, דו שטעלסט אוועק אידן פאר'ן קומענדיגן דור, דו פלאנצט איין אידישקייט.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע כוחות. איך ווייס אז עס דיר ביטער שווער, נישט אלע קינדער און בחורים הערן אויס, נישט אלע פאלגן; בעט איך דיר, פרוביר זיך אריינצולייגן אין זייער מצב. דו האסט קינדער און בחורים וואס קומען פון אזעלכע צעבראכענע שטובער השם ירחם, דיין תלמיד הבחור ... האט שוין געהאט פיר מאמעס השם ירחם, יעצט איז זי אויך אנטלאפן, באלד קומט א פיפטע מאמע; עס גייט נישט אריין אין קאפ די צער און יסורים פון אזא קינד. איין גוט ווארט, איין שמייכל פונעם מלמד קען אים טראגן ביז ער וועט אויסוואקסן אן ערליכער איד.

איך וויל דיר בעטן אויב דו וועסט מיר ווייטער קענען העלפן מיט די חתונות אין ישיבה. קומענדיגע וואך, מאנטאג ויגש וועט זיין א חתונה, די זיבעצנסט'ע חתונה אין ישיבה; איך האף דו וועסט מיר העלפן מיט די תלמידים, אלעס זאל זיין צוגעשטעלט גענצליך בחנם.

בעזרת ה' יתברך

ב' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי

אז אייער קינד קומט אהיים פון חדר צעווילדעוועט, ער שלאגט אייך און דריידט איבער, דארפט איר אדער אייער מאן - רעדן צום מלמד; מיר האבן אויסערגעווענליכע מלמדים, זיי וועלן בעזר השם העלפן אייער קינד.

בכלל איז וויכטיג צו האבן קשר מיט'ן מלמד, זיך אינטערעסירן כסדר און זיך באדאנקען; די מלמדים ארבעטן מיט מער חשק ווען זיי זעען אז די עלטערן אינטערעסירן זיך און באדאנקען זיך.

איך בין גרייט צו העלפן, צו טון אלעס פאר אייערע קינדער, איך זוך זיך נישט ארויסצודרייען, אבער די ריכטיגע וועג איז אז איר אליינס אדער אייער מאן זאל רופן וועכנטליך דעם מלמד איבערשמועסן אלעס לטובת די קינדער.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וישב-מברכים טבת, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו תחי'

א גרוס פון דיינע ליכטיגע קינדער, זיי פירן זיך אויף זייער דרך ארץ'דיג, זיי זענען ליכטיג און טייער.

איך וויל דיר העלפן מיט א גוטע עצה בנוגע דיין טאכטער וואס זי גייט יעצט אריבער, זי מאכט אינטערעסאנטע פאקסן, זי בלינקט אסאך מיט די אויגן. איין טאג האט זי געוויינט צו איר טיטשער אז איר זיידע זאגט זי האט א קראנקהייט אין איר אויג ווייל זי בלינקט אסאך, איר טיטשער האט איר געזאגט אז זי איז וואויל און געזונט, זי האט איר פרובירט צו בארואיגן אבער זי האט זיך נישט געלאזט, זי האט גע'טענה'ט: "איך האב א מחלה", וכו', וכו'; אונזערע טיטשערס זענען זייער פארזיכטיג נישט חוזק צו מאכן אדער אראפקלאפן, זי זאגט פאר דיין טאכטער: "איך זע נישט ווי דו בלינקסט", און זי לייגט צו: "קוק, איך בלינק אויך", אבער עס האט נישט געהאלפן, דיין טאכטער האט געזאגט מיט געוויין: "איך ציטער", וכו', וכו'. ווי איך פארשטיי, איר אלס עלטערן פרובירן צו טון דאס בעסטע, איר ווילט נישט זי זאל בלייבן מיט די פאקס וכו', איר טראכט אז אויב מען וועט איר דערשרעקן אדער דאס גלייכן וועט עס אוועק גיין.

איך ווייס אז עס וועט נאר ערגער מאכן; וואס יא? איך האב אן עצה פאר אייך פון מוהרא"ש.

איך האב געהאט ביי איינע פון מיינע קינדער אן ענליכע זאך, איינער פון מיינע קינדער האט אנגעהויבן מאכן אינטערעסאנטע פאקסן מיט זיינע ליפן און פינגערס, יעדע מאל ער פלעגט הערן איינעם רעדן פלעגט ער אנהייבן פארמאכן און אויפמאכן די ליפן, און אנהייבן טאפן מיט די פינגער אין די לופט; איך ווייס נישט אויב דו וועסט כאפן וואס איז געווען, אבער גלייב מיר, עס האט אויסגעזען זייער שרעקעדיג.

איך און מיין ווייב זענען געווען אביסל דערשראקן, איך האב געפרעגט מוהרא"ש זכותו יגן עלינו: "וואס טו איך מיט מיין זון?" איך האב נאכגעמאכט פאר מוהרא"ש ווי אזוי מיין זון האט געמאכט מיט די ליפן און מיט די פינגערס, און געפרעגט וואס צו טון. מוהרא"ש ברוב חכמתו האט מיר געזאגט: "מאך נישט קיין עסק, זאג נישט גארנישט וועט עס אוועק גיין", וכך הוה.

בעט איך דיר, אויב דו ווילסט אראפנעמען פון דיין טאכטער'ס פנים די פאקסן זאלסטו איר נישט דערשרעקן; מאך נישט קיין עסק דערפון, וועט עס אוועק גיין.

איך ווייס אז עס איז זייער א שווערע זאך, עס שטערט פאר טאטע מאמע צו זען אויפ'ן קינד אינטערעסאנטע פאקסן, דאך בעט איך דיר, פארבייס די ליפן, בעט שטילערהייט: "רבונו של עולם, העלף מיין טאכטער זאל נישט מאכן די פאקס, זי זאל נישט בלינקען אזוי אינטערעסאנט", וועסטו זען ווי עס וועט אוועק גיין.

איך קען דיר דערציילן אסאך אזעלכע מעשיות פון אנשי שלומינו וואס זיי האבן געהאט מיט די קינדער; קינדער וואס האבן געהאט צוטון מיט גיין אין בית הכסא, פחדים מיט נערוון וכו', וכו', זיי זענען געווען פארלוירן, זיי האבן מיר געפרעגט וואס צו טון, האב איך זיי געגעבן די עצה פון מוהרא"ש, נישט מאכן קיין עסק, נישט זיך קריגן מיט'ן פראבלעם נאר עס איגנארירן; זיי האבן געבעטן דעם אייבערשטן ביז דאס איז אוועק געגאנגען.

אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר האבן א מתנה, א מוסד פאר אונזערע קינדער וואו די מלמדים און טיטשערס געבן זייער שטארק אכטונג אויף יעדן קינד; דאס איז ביי זיי דער עיקר, אכטונג געבן אויף די קינדער'ס געפילן, אז די קינדער זאלן זיין קאנפידענט, זיכער מיט זיך, מען זאל נישט לאכן פון זיי, מען זאל נישט חלומ'ען אז עפעס גייט אריבער אויף זיי, כדי זיי זאלן אויסוואקסן געזונט און שטארק.

איך וואלט דיר דאס געקענט זאגן פערזענליך, דאך האב איך דאס געשריבן ווייל נאך אסאך עלטערן וועלן קענען נוצן דעם בריוו און נישט שעדיגן זייערע קינדער, ווייל דערשרעקן העלפט נישט, עס מאכט נאר ערגער.

א פרייליכן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד דער חשוב'ער מלמד ... נרו יאיר

דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א מלמד; אויבן אין הימל קוקט מען אויף מלמדים אנדערש ווי דא, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים נ.): "עֶלְיוֹנִים לְמַטָּה וְתַחְתּוֹנִים לְמַעְלָה"; די מלמדים וואס לערנען תורה ויראת שמים מיט די קינדער, זיי זעען אויס דא ווי תחתונים, אבער אין הימל זענען זיי למעלה.

איך האב געלערנט מיט מיין זון ... די חומש רש"י און משניות, געלויבט דעם אייבערשטן אז ער קען און פארשטייט; יעדע וואך ווערט ער בעסער און בעסער, איך זע די איבערגעגעבענע ארבעט וואס דו לייגסט אריין אין די קינדער.

שטארק זיך, בבחינת מוסיף והולך כשיטת בית הלל; האב נישט מורא ארויפצולייגן אויף די קינדער מער און מער. ווי מער מען לערנט מיט זיי אלץ מער קענען זיי פארנעמען און ווי מער מען שוינט זיי - אלץ פוילער ווערן זיי.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

מיר קומען נענטער צום הייליגן יום טוב חנוכה; חנוכה איז א צייט פון חינוך, טון דאס פארקערטע וואס די יוונים האבן געוואלט טון - אויסרייסן די אמונה; דארפן מיר אריינברענגען אמונה אין אונזערע קינדער.

מוהרא"ש האט מקפיד געווען מען זאל נישט אוועקפארן חנוכה קיין אומאן ווען מען האט קליינע קינדער, ווייל קינדער דארפן באקומען א חינוך, זען ווי די טאטע צינדט אן די מנורה.

זע אוועקצולייגן אלע דיינע באשעפטיגונגען, זאלסט זיין צייטליך אין שטוב אנצוצינדן די מנורה ביים זמן מיט דיינע קינדער. וואש זיך די הענט פאר'ן צינדן און וואש די הענט פון די קינדער, גרייט אן א מנורה פאר יעדן קינד; מיידלעך צינדן נישט, נאר אינגלעך (קליינע מיידלעך קענען צינדן). טו זיך אן א שטריימל און בעקיטשע, זינג די זמירות און זיי זיך מתבודד. טאנץ מיט דיינע קינדער להודות ולהלל לשמך הגדול, על נסיך ועל נפלאותיך ועל ישועתיך.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי.

האט נישט מורא צו זאגן פאר די טיטשערס וואס זיי האבן צו טון; לייגט אין די זייט אלע געפילן, ווערט שטארק און זאגט זיי אן קיין שום מורא וואס זיי האבן צו טון.

א טיטשער טאר נישט איבערלאזן די קינדער; אז איר זעט א טיטשער שפילט ארום, זי נעמט נישט ערנסט איר ארבעט - זאלט איר זי זאגן, און אז איר זעט זי שפילט זיך ווייטער ארום, דעמאלט וועל איך נעמען א צווייטן טיטשער.

ספעציעל ביי יונגע קינדער; יונגע קינדער טאר מען נישט איבערלאזן אפילו פאר איין מינוט, מען דארף אנגרייטן נאך א טיטשער זאל זיין מיט די קינדער אין די צייט וואס די טיטשער נעמט לאנטש, ווייל יונגע קינדער טארן נישט זיין אליין.

אזוי אויך קענען די טיטשערס נישט האבן קיין טעלעפאן; עס איז נישט גענוג פאר מיר דאס וואס מען האלט עס אינדרויסן, ווייל די וואס האבן טעלעפאונס - די טראכטן פון דעם, זיי גייען שטענדיג שטילערהייט צום טעלעפאן געבן א בליק אפשר האט איינער געשיקט א מעסידזש, די קאפ איז נישט ביי די קינדער.

די טיטשערס דארפן קומען אנגעטון איידל, אויף דעם זאלט איר זייער מקפיד זיין; וואס וועט איר האבן פון רעדן צו די קינדער פון איידל און באשיידן ווען די טיטשער קומט אנגעשמירט ווי א קלאון? מען קען נישט מחנך זיין קינדער אויב די לערערינס און די מלמדים פירן זיך אנדערש פון וואס מען וויל פועל'ן; עס איז נישט די שיעורים וואס מען געבט, עס איז דער מענטש וואס זאגט דאס; אז מען קוקט אויפ'ן רבי'ן, אויפ'ן טיטשער - דארף מען שוין אליינס זען ווי אזוי זיך צו פירן.

מוהרא"ש טייטשט (חסדי אבות על מסכת אבות א, ג) וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן כסדר אין פרקי אבות: "הוּא הָיָה אוֹמֵר", וואס איז דער לשון 'ער האט געזאגט?' זאגסט דאך זיין נאמען פאר דעם, וואס זאגט מען אלץ איבער "הוּא הָיָה אוֹמֵר" - ער האט געזאגט? נאר דאס מיינט מען צו זאגן אז דער תנא - זיין מהות האט אליינס געזאגט דאס וואס עס שטייט, ער האט געהאלטן ביי דעם וואס ער האט געזאגט; נישט ער האט סתם געזאגט א שיינע מדה, א שיין ווארט. "הוּא הָיָה אוֹמֵר" - בלויז אים אנקוקן האט שוין אליינס געזאגט וואס ער האט געוואלט אריין ברענגען אין זיינע תלמידים.

איך בעט אייך זייער, ווען עס קומט צו די חינוך פון אונזערע קינדער זאלט איר זיין שטארק ווי אייזן; איר זאלט נישט מורא האבן פון פארלאנגען.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', לערערין בית פיגא ברסלב.

איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א געטרייע לערערין.

איך ווייס ווי שווער עס איז צו זיין א געדולדיגע לערערין; איך אליין זיץ מיט קינדער שוין איבער זעכצן יאר, אסאך מאל קען מען שפירן ווי מען הייבט אויף די הענט, מען וויל אלעס אפלאזן; דאך דערמאן איך זיך פון די פילע חיזוק וואס מוהרא"ש ברענגט אין אשר בנחל, דאס גרויסקייט פון א מלמד, א טיטשער.

שטארקט אייך מיט אייער הייליגע ארבעט.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'.

שטארקט אייך מיט די הייליגע ארבעט פון מחנך זיין בנות ישראל זיי זאלן זיין שטארק מיט אמונה און יראת שמים.

אפילו עס זעט צומאל אויס אז די ארבעט גייט לאיבוד, עס דאכט זיך ווי עס גייט אריין אין איין אויער און ארויס פון די אנדערע, דארף מען געדענקען וואס דער רבי זאגט, יעדע ווארט וואס מען רעדט גייט אריין אין יענעם; בפרט קינדער, זיי הערן אויס יעדעס ווארט און עס גייט זיי אריין אין די ביינער, וועלן זיי אויסוואקסן לשם ולתפארת.