בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#268 - נישט אפטרעטן פון שלחן ערוך
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי קדושים, ח' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך קען נישט גלייבן אז אייערע קינדער פירן זיך נישט לויט די הלכה, זיי האלטן נישט קיין הלכות ווען זיי זענען צווישן מענטשן. איך האב געהערט אז חדשים מקרוב באו, לא שערום אבותיכם, וואס לערנען מיט חתנים אז ברבים דארף מען נישט האלטן קיין הרחקות רחמנא לצלן, רחמנא לשיזבן.


איר זאלט נישט טראכטן אז מיר לערנען אזוי, מיר לערנען נאר וואס די הייליגע שלחן ערוך זאגט.


בעטס דעם אייבערשטן אז אייערע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן, די תפילות פון עלטערן זענען זייער שטארק; ווען עלטערן וואלטן געוויסט וואס זייערע תפילות טוען אויף, וואלטן זיי זייער אסאך געבעטן פאר די קינדער און קינד'ס קינדער זיי זאלן זיין ערליכע אידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#267 - חינוך איז א פיר און צוואנציג שעה'דיגע ארבעט
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי קדושים, ו' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, אלעד


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עלטערן וואס ווילן האבן נחת פון זייערע קינדער דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן; טאג און נאכט דארף מען בעטן דעם אייבערשטן פאר די קינדער, זיי זאלן אויסוואקסן ערליך, הייליג און ריין.


מוהרא"ש דערציילט, א איד איז געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו בעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט זיך דער הייליגער חפץ חיים אויפגעשטעלט פון זיין פלאץ, ער האט ארויס גענומען פון ספרים שאנק אן אלטן תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט, ער האט דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "זעסט? דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


זייער גוט אז איר לערנט אויס אייערע קינדער זאלן אכטונג געבן, זיין הייליג; זאגסט זיי אז מען טאר נישט לייגן די הענט ביים אות ברית קודש. עס איז זייער וויכטיג אנצוגרייטן קינדער זיי זאלן וויסן ווי אזוי צו זיין הייליג; פון וואו זאלן קינדער וויסן אז מען דארף זיין אפגעהיטן, נישט פוגם זיין בברית? אז מען זאגט נישט - ווייסט מען נישט; מען דארף אויסלערנען די קינדער ווען זיי זענען נאך קליין אז מען טאר נישט אנרירן דעם אות ברית קודש.


דאס וואס דו פרעגסט אויב מען זאל מסביר זיין וכו', דער תירוץ איז ניין; ווען מען רעדט פון קדושה זאגט מען דאס אן קיין הסברים, אן קיין טעמים; מען רעדט קורץ און שארף, מען זאגט די ווערטער: "דער אייבערשטער זאגט מען דארף זיין הייליג, דאס טאר מען נישט טון"; אן קיין פארוואס אן קיין פארווען, לייגט נישט צו און נעמט נישט אראפ.


דערציילט זיי וואס די הייליגע חכמים זאגן (שבת קיח:) אז רבינו הקדוש האט באקומען דעם טיטל "הקדוש" ווייל ער איז געווען זייער אפגעהיטן אין קדושה; ער האט זיך געמאכט א גדר, ער האט נישט אראפגעלייגט זיינע הענט אונטער די גארטל כדי ער זאל נישט צוקומען צו נישט גוטע זאכן, דעריבער רופט מען אים 'רבינו הקדוש'; דאס איז אויך א גדר פאר קדושה און צניעות, אויסלערנען די קינדער זיי זאלן נישט לייגן די הענט אין טאש.


אויך דארף מען זען זיי זאלן גיין אנגעטון איידל; דאס איז אויך א גדר אין קדושה, זיי אנטון געהעריגע קליידער, נישט אויסגעפאסט; עס איז נישט איידל און נישט גוט אנצוטון די אינגלעך מיט אויסגעפאסטע הויזן.


אויך דערמאנט מען זיי כסדר אויף שמירת עיניים; דאס איז דאך דאס וויכטיגסטע זאך פאר קדושה, ווען מען גייט מיט די קינדער אין גאס און עס איז דא פריצות זאגט מען זיי מען זאל אראפקוקן, מען זאל היטן די אויגן. מען דערציילט זיי מעשיות פון צדיקים ווי זיי האבן געהיטן די אויגן, צו וואס זיי האבן זוכה געווען.


ווען מען נעמט די קינדער אין מקוה זאגט מען זיי אן זיך צו היטן די אויגן.


חינוך איז א פיר און צוואנציג שעה'דיגע ארבעט, חינוך איז וואו מען גייט און וואו מען שטייט; ווען מען איז אויף און ווען מען שלאפט. ווען מען לייגט שלאפן די קינדער זאגט מען זיי ווי אזוי צו שלאפן, מען לערנט זיי אויס צו שלאפן ווי א איד - שלאפן אויף די זייט, דאס איז אויך א זאך וואס ברענגט קדושה, נישט שלאפן אויף די רוקן און נישט אויפ'ן בויך.


אויך לערנט מען זיי אויס זיי זאלן אלץ גיין אנגעטון, נישט ארום גיין אין שטוב בלויז מיט אונטער וועש; ערליכע אידן גייען אלץ אנגעטון, ביי טאג גייט מען מיט טאג קליידער און ביינאכט גייט מען מיט נאכט קליידער.


מען זעט קינדער שפילן מיט אנדערע קינדער, זיי ליגן איינער אויפ'ן צווייטן, זיצן איינער אויפ'ן צווייטן; איז גאר וויכטיג פאר קדושה זיי אויסצולערנען דאס נישט צו טון.


ווען מען טראגט קינדער שווימען לערנט מען זיי אויס צו שווימען מיט קדושה; מען לערנט זיי אויס אז אויב איינער זוכט זיי אנצוכאפן און באטאפן זאלן זיי אוועק שווימען און ארויסגיין פון דארט.


אז מען לייגט אריין אין די קינדער פון יונגעווייז אן יראת שמים, איז מען זוכה, ווען זיי ווערן עלטער - צו שעפן פון זיי אסאך נחת דקדושה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#266 - אין שול קומט נישט קיין בילדער
חינוך הילדים, בית המדרש, לימוד התורה, אחדות, בילדער

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת טהרה, ד' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש ירושלים


איך האב געזען בילדער פונעם סיום מסכת שקלים; איך פריי זיך זייער אז איר האלט זיך אינאיינעם, איר שטארקט זיך בלימוד התורה, איר קענט זיך נישט פארשטעלן צו וואס מיר וועלן זוכה זיין אז מיר וועלן זיך האלטן באחדות, מיר וועלן זיך ליב האבן.


איך זע אז איר האט אויפגעהאנגען אין שול בילדער פון מוהרא"ש; לדעתי זאלסטו אראפנעמען די בילדער, אין שול קומט נישט קיין בילדער. ביי אונז אין ישיבה איז נישטא קיין בילדער, נישט פון מוהרא"ש און נישט פון אנדערע צדיקים; אין חדר און אין סקול ביי די קינדער לייגן מיר יא בילדער פון צדיקים, אזוי ווי מוהרא"ש ברענגט בשם דעם חזון איש זכרונו לברכה אז מען זאל לייגן אין חדר און אין סקול בילדער פון צדיקים כדי די קינדער זאלן באקומען יראת שמים, אבער אין בית המדרש איז נישט קיין פלאץ פאר בילדער.


געב איבער א גרוס פאר ר' ... נרו יאיר, איך באקום גרוסן פון זיין שיעור אז ער לערנט שיין פאר יעדן טאג דעם בלאט גמרא; איך פריי זיך אז אין אלע שולן היכל הקודש איז דא שיעורים אינעם בלאט גמרא. ברוך השם עס זענען דא אסאך תלמידי הישיבה וואס לערנען פאר דעם בלאט גמרא; יעצט האט מען געמאכט ביי אונז נאך א שיעור, מיין זון הרב אלחנן חיים שליט"א לערנט פאר יעדע נאכט אין ישיבה דעם בלאט גמרא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#265 - זוכן פרנסה איז נישט קיין חסרון אין אמונה
מקוה, חינוך הילדים, פרנסה, השתדלות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט ריכטיג וואס דו זאגסט אז בעטן מענטשן מען זאל דיר שיקן ארבעט - איז א חסרון אין אמונה; בעטן מענטשן זאלן געבן ארבעט איז בכלל נישט קיין חסרון אין אמונה, עס איז א חסרון אין קאנפידענס, א חסרון אין גלייבן אין זיך; מען מעג בעטן און מען דארף בעטן פאר ארבעט.


קענסט דאך זאגן נאך מער, אפשר זאלסטו בכלל פארמאכן דיין ארבעט און מער נישט ארבעטן ווייל עס איז א חסרון אמונה? נאר וואס דען, ארבעטן און זוכן ארבעט איז בכלל נישט קיין חסרון אמונה, דער אייבערשטער זאגט מען זאל ארבעטן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי דברים פרק טו, פיסקא קנח) אויפ'ן פסוק (מלשון הכתוב דברים טו, יח): "וּבֵרַכְתִּיךָ בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה", דער אייבערשטער בענטשט אונז מיר וועלן זען א ברכה אין אונזער ארבעט, "יָכוֹל יְהִי יוֹשֵׁב וּבָטֵל", וועסטו מיינען אז מען דארף נישט ארבעטן, מען קען זיצן ליידיג? "תַּלְמוּד לוֹמַר בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה", אויף דעם שטייט מען זאל טון.


אודאי זאלסטו אנרופן אלע וואס דו האסט זיי געגעבן פרייזן זיי פרעגן פארוואס זיי נעמען דיר נישט, אויב ביסטו צו טייער זאלסטו אראפקומען מיט די פרייז. דער עיקר זאלסטו זיך נישט פארלאזן אויף די ארבעט אז דאס איז דיין מקור הפרנסה, זאלסט זיך נישט פארלאזן אויף מענטשן; זיך פארלאזן אויף מענטשן איז א חסרון אמונה, פארלאז זיך אויפ'ן אייבערשטן.


קענסט נעמען זייטיגע ארבעט כל זמן עס קומט נישט אריין קיין ארבעט פאר דיר ביים בויען. דער רבי האט אונז דערציילט די מעשה פונעם בעל בטחון, עס האט אים געפאסט צו נעמען אלע סארט ארבעט - אבי ער זאל קענען אהיים ברענגען פרנסה; האב נישט מורא צו נעמען ארבעט אינדערזייט, אפילו עמטליך ביסטו א גרויסער קאנטראקטאר.


בנוגע נעמען קינדער אין מקוה; מיר נעמען ערב שבת קינדער פון קליינערהייט אן - אין מקוה, אבער מען טוט דאס אין די צייט ווען עס איז נישט איבערגעפילט מיט מענטשן, בדרך כלל אין אנהייב האבן די קינדער נאך מורא זיך איינטונקען די קאפ, מען הייבט אן קודם אז זיי זאלן אריינקומען אין מקוה זיך טובל'ן ביזן האלז, אזוי מיט דער צייט גייט אוועק די פחד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#264 - מקור פון דעם מימרא 'א קינד קישט מען נישט און א קינד שלאגט מען נישט'
חינוך הילדים, עצתו אמונה, ספרי ברסלב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת טהרה, ב' דראש חודש אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה יעדעס מאל איר שרייבט מיר, בפרט ווען איר שרייבט מיר באמערקונגען אויפ'ן ספר עצתו אמונה; איך וויל אז אלע שיחות און אלע תשובות זאלן זיין ריכטיג.


בנוגע אייער באמערקונג אויפ'ן בריוו וואו עס שטייט: "דער רבי האט געזאגט 'א קינד קישט מען נישט און א קינד שלאגט מען נישט'"; איר צייכנט צו מראה מקומות אז דאס איז נישט א דיבור פון רבי'ן אליינס, נאר פון אנשי שלומינו. דער אמת איז אז עס איז דא בריוו אין אשר בנחל וואו מוהרא"ש ברענגט דאס בשם אנשי שלומינו, נאכדעם איז דא מאלן וואס מוהרא"ש ברענגט דאס יא פון רבי'ן, צום ביישפיל, אין שאלות ותשובות ברסלב (חלק א, מכתב לא) זאגט מוהרא"ש "בשם אנשי שלומינו", אזוי אויך אין חלק יט (מכתב ב' תלד); פון די אנדערע זייט ברענגט מוהרא"ש די שיחה - יא בשם דעם רבי'ן, (שאלות ותשובות ברסלב חלק ח, מכתב תתסח): "וכן יש דבור מרבנו ז"ל: 'לא מנשקים את הילדים, ולא מרביצים לילדים'"; א צווייטע מאל ברענגט דאס מוהרא"ש, אז דער רבי האט דאס גאר געזאגט פאר רבי נתן (חלק כד, מכתב ג' טז): "ואמר פעם למוהרנ"ת ז"ל, בשעה שנתן סטירה לבן שלו, 'א קינד שלאגט מען?' [ילד, מכים אותו?] 'מען קישט נישט און מען שלאגט נישט' [לא מנשקים ולא מרביצים]"; אין אנדערע פלעצער איז משמע אז דאס זענען צוויי באזונדערע שיחות, איינמאל האט דער רבי געזאגט פאר רבי נתן: "א קינד שלאגט מען?!" און א באזונדערע שיחה אז מען זאל נישט צערטלען.


איך האב הנאה אז איר לערנט די בריוו און איר זענט מדייק דערין; איך ווארט צו הערן נאך באמערקונגען.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן פאלגן אלעס וואס מוהרא"ש לערנט מיט אונז; מיר זאלן מקיים זיין אלע שיחות פון רבי'ן, אלע שיחות פון רבי נתן און פון מוהרא"ש, וועלן מיר זוכה זיין צו ווערן ערליכע אידן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק קען מען זיין אן ערליכער איד, און נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; רבי נתן זאגט (שם): "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר, וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", דעם רבינ'ס ספרים פארמאגן א מורא'דיגן כח צו מעורר זיין א מענטש צו דינען דעם אייבערשטן; אין יעדע שמועס פון רבי'ן ליגן געוואלדיגע עצות און הדרכות פאר'ן לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#263 - וואס טוט מען אז די קינדער זאלן פאלגן?
פחדים, תפילות אויף אידיש, מזוזה, חינוך הילדים, הפצה, גליון

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת טהרה, כ"ט ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווער נישט שוואך ווען דו טרעפסט צעריסענע גליונות, אדער דו טרעפסט די גליונות אין מיסט אדער אין בית הכסא; דו זיי ממשיך מיט פארשפרייטן ווייטער די גליונות. דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וויפיל מענטשן זענען זיך מחי' מיט דעם, וויפיל מענטשן שטייען און ווארטן און זוכן וואו זיי קענען טרעפן א גליון לכבוד שבת זיך צו קענען אביסל מחזק זיין.


אז דער גבאי פונעם בית המדרש זאגט דיר דו זאלסט נישט לייגן מער קיין גליונות דעמאלט זאלסטו נישט לייגן, אבער אז מען ווארפט עס אין מיסט זאלסטו נישט קוקן אויף דעם.


בנוגע די פחדים ביי דיין קינד; עס מאכט זיך ביי זייער אסאך קינדער, דאס האבן פחדים ביינאכט, דער עיקר זאלסטו נישט מאכן פון דעם קיין עסק, עס וועט אריבער גיין. נעם דיין קינד צו די מזוזה, ער זאל קישן די מזוזה און בעטן: "הייליגער באשעפער היט מיר און ראטעווע מיר פון די פחדים וואס איך האב".


בנוגע דיין פראגע 'וואס טוט מען אז די קינדער זאלן פאלגן?' דאס האט מיט די עלטערן; עלטערן מוזן שטיין אויף דעם זייער שטרענג, מען דארף מחנך זיין די קינדער אז א ווארט פון טאטע מאמע איז א ווארט. על פי רוב זענען די עלטערן אליינס שולדיג, זיי מאכן א געשפעט פון זיך אליינס; מען זאגט פאר'ן קינד וואס צו טון און ווען דער קינד זאגט נאך די ווערטער, למשל טאטע מאמע זאגן: "אריין אין בעט", רופט זיך דאס קינד אן: "אריין אין בעט", - וואס טוען די עלטערן? זיי שמייכלען צו זיך און זאגן: "אזוי זיס", "אזוי פאני"; אז דאס קינד זעט אז מען קען באקומען אויפמארקזאמקייט (עטענשאן) טוט מען דאס נאכאמאל.


עלטערן דארפן שטיין אויף דעם זייער שטרענג, אז א ווארט איז א ווארט, דעמאלט פאלגן די קינדער.


ועל כולם דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו האבן גוטע קינדער, ערליכע קינדער; ווי מער מען דאווענט אויף דעם אלץ מער נחת זעט מען ביי די קינדער און אייניקלעך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#262 - לערן מיט די קינדער אסאך חומש רש"י
חינוך הילדים, מלמדים, סיפורי צדיקים, חומש רש"י

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני, כ"ה ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


טייערער מלמד ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש


היינט איז א גרויסער טאג, דער יארצייט פון הייליגן צאנזער רב זכותו יגן עלינו.


עס איז באוויסט אז דער הייליגער דברי חיים האט געבעטן די מלמדים פון זיינע קינדער, זיי זאלן דערציילן פאר די קינדער מעשיות פון הייליגן רבי אלימלך און פון זיין ברודער, דער הייליגער רבי זושא זכותו יגן עלינו; ווייל דאס איז די שטערקסטע מוסר, דאס פלאמט אויף די הערצער פון די קינדער.


זאלסטו זיך מאכן א סדר יעדן טאג צו דערציילן מעשיות פון די צדיקים; היינט איז דא א שפע פון מעשה ביכלעך גוט אראפגעלייגט פאר קינדער.


אויך בעט איך דיר זייער, לייג אריין מער כח אין חומש רש"י, מער פון אלעס. די קינדער גייען באלד ארויס פון חדר, זיי גייען מער נישט לערנען חומש רש"י; אין ישיבה און אין כולל לערנט מען גמרא און הלכה, וויפיל זיי וועלן לערנען יעצט - דאס וועלן זיי האבן.


קינדער וואס קענען גוט חומש רש"י - קענען שוין נאכדעם אלעס; וואו זיי לערנען האבן זיי ידיעות התורה, בנוסף - די יראת שמים.

#261 - די קינדער און די בחורים דארפן זיין צייטליך
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני, כ"ה ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מגיד שיעור קרית ברסלב


איך וויל דו זאלסט מיר איבערגעבן אלע פרטים פון די תלמידים אין שטעטל, לעת עתה איז נישטא קיין מנהל, דארף איך זיין מנהל.


עס קען נישט זיין קיין הפקירות, די קינדער און די בחורים דארפן זיין צייטליך, אז נישט – פארמאך איך דיין כתה; נישטא אזא זאך אז קינדער זאלן קומען טאג איין טאג אויס שפעט, אפילו כולל אינגעלייט האבן א סדר צו זיין 10:00 און יונגע בחורים זאלן קומען שפעט?! איך וועל דאס נישט צולאזן.


אויב פעלן קינדער זאלסטו מיר דאס מודיע זיין, שרייב מיר אן הודעה; איך וויל נישט עס זאל זיין הפקר.


היינט ווען דו האסט מיר דערציילט אז א קינד איז נישט געקומען, האב איך גערופן די עלטערן; די עלטערן האבן זיך אזוי דערשראקן, זיי האבן ניטאמאל געוויסט אז דאס קינד איז נישט געקומען.


איך וועל זיין דער מנהל ביז דערווייל; איך האב גערופן אלע עלטערן און גערעדט זייער קלאר אז אויב מען וועט נישט האלטן קיין זמנים וועט מען נישט קענען קומען.

#260 - גארנישט איז נישט העכער פון מחנך זיין אידישע קינדער
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה היכל הקודש


לייג אריין דיין קאפ אין חדר; ביי מיר איז דער חדר און סקול דאס וויכטיגסטע, גארנישט איז נישט העכער פון מחנך זיין אידישע קינדער.


אויב איז דא זאכן צו פאררעכטן - זאלסטו רעדן מיט'ן מנהל ר' ... נרו יאיר; האב נישט מורא צו רעדן מיט אים, האב נישט מורא צו באמערקן, און אויב דו זעסט אז עס ווערט נישט מסודר - זאלסטו רעדן צו מיר, טראכט נישט 'איך וויל נישט שטערן דעם ראש ישיבה', מיט דעם וואס מען באמערקט נישט, מען פאררעכט נישט - מיט דעם שטערט מען מיר, מיט דעם טוט מען מיר וויי. איך וויל וויסן יעדע פרט וואס טוט זיך ביי מיר אין מוסד.


נעכטן נאכט האט מען גערוקט דעם זייגער; מיר גייען אריין אינעם צווייטן חלק יאר, דער זומער זמן. יעצט ווערן די קינדער מער פארשפילט, דארף מען זען ווי מער מען קען אין זיי אריינלייגן יראת שמים און ריינע אמונה מיט א זיסקייט און געשמאק.

#259 - מ'דארפט נישט זוכן באהאלטענע פלעצער, מ'קען רעדן הויך אין שטוב
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו


איך האב נישט געקענט קומען צו אייך אויף שבת, איך האב געדארפט גיין צו מיין טאטע שליט"א; ער האלט אינמיטן די שבעה נאך מיין זיידע זכרונו לברכה, איך בין געווען דעם שבת ביי אים. איך נעם אן די איינלאדענונג, אם ירצה ה', איך וועל נאך זיין ביי ענק.


שטארקט זיך מיט אמונה; יעדע זאך וואס איר דארפט – זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן. איר דארפט נישט זוכן באהאלטענע פלעצער, איר קענט רעדן הויך אין שטוב; זאלן די קינדער אויפוואקסן מיט דעם. קינדער וואס הערן שטענדיג ווי די עלטערן רעדן, בעטן און דאנקען דעם אייבערשטן, וועלן זיי אויך רעדן, בעטן און דאנקען דעם אייבערשטן.

#258 - קינדער מיינען נישט קיין שלעכטס, מ'דארף זיי נאר אויסלערנען וואס צו טון
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן די מוסדות אזוי געטריי; די סעקרעטעריס זענען אן עיקר פונעם מוסד, ווייל אן די אפיס איז גארנישט דא. מיט דעם וואס איר מיט די אנדערע פרויען זיצן אין אפיס און ארבעטן פאר די מוסד – נאר אזוי איז דא די מוסדות.


געבט איבער פאר די סעקרעטעריס זיי זאלן נישט קנס'ענען קינדער; מיר האבן גאר גוטע לערערינס און בפרט מרת ..., זיי געבן אכטונג, זיי זענען מחנך די קינדער.


איין טאג פאריגע וואך האט פאסירט ביי די פיצעלע מיידלעך, זיי האבן זיך געשפילט נישט איידל, אויפגעהויבן די קלייד וכו'; פונקט יענע מינוט איז די טיטשער נישט דארט געווען און פונקט יענע מינוט איז געווען דארט א סעקרעטערי, זי האט זיך דערשראקן און אריינגענומען א מיידל אין אפיס פאר א קנס.


בעט איך אייך איר זאלט נישט אויסמישן די יוצרות; אויב פאסירט סיי וואס, דארף מען רעדן צו מרת ..., זי איז א מתנה פאר ענקער סקול, זי האט זיך אינגאנצן אוועקגעגעבן פאר אונזערע קינדער, זי ווייסט וואס צו טון אין יעדע מצב, זי רעדט טאג און נאכט מיט מרת ... תחי' – די מנהלת פון וויליאמסבורג, אויך פרעגט זי מיר ווי אזוי זיך צו פירן.


בפרט ווען די רעדע איז פון פיצעלעך קינדער, טייערע קינדער, נשמה'לעך; ווען זיי שפילן זיך נישט איידל איז דאס נישט קיין שלעכטס, זיי ווייסן נאך גארנישט, מען דארף זיי שיין זאגן, דעמאלט פאלגן זיי. אזוי האט זי געטון; זי האט גערעדט צו די קינדער אזוי הארציג, אזוי ווארים, ביז די פיצעלעך קינדער האבן זיך פארגענומען צו זיין איידל.


שטארקט אלע סעקרעטעריס זיי זאלן שפירן ווי זיי זענען חשוב. איך ווייס וואס ענק טראכטן; אלע סעקרעטעריס טראכטן 'ווער דארף מיך? וואס טו איך שוין? וכו' וכו''; ווייל אזוי טראכטן אלע וואס טוען פאר'ן רבי'ן.

#257 - נישט דערשרעקן קינדער, נאר זיי אויסלערנען ווי אזוי זיך צו פירן
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מען דארף אויסלערנען קינדער אז אויב מען טוט וויי, מען טשעפעט א צווייטן - איז דאס זייער א הארבע זאך. עס איז א גרויסע סכנה וויי צו טון אנדערע, בפרט א קינד וואס קען נעבעך נישט גיין, דארפן אלע זיי העלפן; נישט חוזק מאכן פון זיי.


אז די קינדער האבן געטון אזא זאך, גענומען די מיידל וואס קען נישט גיין און מען האט איר נאכגעמאכט - איז דאס נישט זייער פראבלעם, זיי זענען קינדער; קינדער ווייסן גארנישט, קינדער זענען וואויל, קינדער זענען ריין. קינדער דארף מען לערנען; אז עס פאסירט אזא זאך דארפן די טיטשערס פארמאכן די ספרים און אנהייבן רעדן צו די קינדער וואס מיינט געפילן; וואס מיינט טשעפען, וואס מיינט וויי טון; אויב מען טוט יענעם וויי קען דאס נאכדעם פאסירן צום מענטש זעלבסט.


מען דארף נישט דערשרעקן קינדער מיט שרעקעדיגע זאכן, מען דארף נישט זאגן די זאכן: 'דער אייבערשטער הערט נישט אויס די תפילות פון די וואס טוען וויי אנדערע'; דאס איז ווען עס איז דא דעת, ווען עס איז דא שכל, ביי דערוואקסענע מענטשן. אבער קינדער זענען קינדער, מען דארף זיי מחנך זיין און לערנען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#256 - אז א קינד חוצפה'ט זיך דארף מען דאס אפשטעלן מיט אלע וועגן
חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקהל-פקודי, כ"ז אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


סעקריטערי בית פיגא


וואויל איז פאר די וואס העלפן די הייליגע מוסדות; מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון ארבעטן אין א מוסד וואס לערנט מיט די קינדער תורה, מצוות און אמונה אינעם אייבערשטן.


האט נישט מורא צו רופן די עלטערן ווען די קינדער פירן זיך אויף מיט חוצפה; מיר מוזן האבן די הילף פון די עלטערן. אז א קינד חוצפה'ט זיך דארף מען דאס אפשטעלן מיט אלע וועגן, חוצפה איז א זאך וואס קען נישט פארקוקט ווערן.


ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ נומער איינס; מיר דארפן זייער שטארק שטיין אויף דעם.


שטארקט אייך מיט אייער ארבעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#255 - א שטארקע דיסציפלין קען נאר זיין מיט א שטארקע ליבשאפט
סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, כ' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איך האף איר פארשטייט וואס מיר האבן גערעדט.


זייט מסביר פאר אלע טיטשערס זיי זאלן וויסן וואס מיר ווילן, וואס מיר פארלאנגען; פון איין זייט דארף זיין א שטארקע דיסציפלין, אבער דאס קען נאר ארבעטן אויס עס איז דא א שטארקע ליבשאפט.


די טיטשערס מוזן ליב האבן יעדע איינציגסטע מיידל; זיי דארפן רחמנות האבן אויף די קינדער, שטענדיג געדענקען אז 'קינדער זענען קינדער'.


איך בעט אייך זייער, לעבט אויף די סקול; ברענגט אריין א חיות אין אידישע נשמות. איך דארף נישט קיין טויטע סקול וואס מען ציטערט צו אטעמען, מען האט מורא זיך צו געבן א ריר; מיר האבן נישט קיין לאנדאנע ארמיי.


געבט איבער די אלע זאכן וואס מיר האבן גערעדט פאר אלע טיטשערס.


גלייבט מיר, די מיידלעך וואס לאכן זיך אונטער ווען מען זאגט זיי עפעס; דאס האט נישט מיט חוצפה, דאס איז א שוואכקייט; א שוואכע כאראקטער לאכט אדער מאכט פאקסן ווען מען רעדט פון זיי.

#254 - אכטונג געבן אויף די בחורים נישט צו גיין אין רעסטוראנט ביינאכט
חברים, חינוך הילדים, אידיש געלט, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, כ"ז שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך וויל אייך אויפמערקזאם מאכן, איך הער אז אייער בחור זיצט אסאך אין רעסטאראנט ביינאכט, ער קויפט זיך טייערע סעודות.


איך ווייס נישט וואו די בחורים פארברענגען די נעכט; ווען ישיבה ענדיגט זיך גייען די בחורים אהיים, פון דעמאלט דארפן די עלטערן וויסן וואס זייער סדר הלילה איז.


מילא בחורים וואס קומען פון צעריסענע שטובער, צוטיילטע עלטערן - זיי האבן נישט וואו צו עסן, אבער אייער זון האט עלטערן, ער האט א שטוב - איז פארוואס זאל ער גיין מאכן סעודות נאכט נאך נאכט אין רעסטאראנט? עס איז נישט געזונט, נישט ברוחניות און אויך נישט בגשמיות; דאס ארויסגיין עסן איז א זאך וואס ווערט א געוואוינהייט, ער וועט דאס אדאפטירן אויף נאך זיין חתונה, ער וועט אלץ וועלן ארויסגיין מיט חברים, השם ישמרינו.


איך האף איר וועט אכטונג געבן אויף אייערע בחורים זיי זאלן אויסוואקסן בקדושה ובטהרה, זיי זאלן נישט האבן צוטון מיט לצים, זיי זאלן האבן שמירת עיניים.


איך דאנק דעם אייבערשטן וואס האט מיר געגעבן אזעלכע טייערע עלטערן, וואס האבן געהיטן אויף מיר ביז מיין חתונה; זיי האבן זיכער געמאכט איך זאל אלעס האבן אין שטוב, איך זאל נישט גיין אין קיין רעסטאראנט עסן, אפילו אין גראסערי האט מיר מיין מאמע נישט געשיקט; זי האט אלץ געשיקט די שוועסטערס אז אירע זון זאלן זיין אפגעהיטן.

#253 - דער גליון פון שטעטל לעבט אויף דעם שבת טיש
חינוך הילדים, אידישע שטוב, עצתו אמונה, גליון, שבת טיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, כ"ז שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דער גליון פון שטעטל איז זייער שיין, איך האב זייער ליב צו ליינען מעשיות פון תפילה; יעדע וואך ווערט עס שענער און שענער.


אויך די חידות פאר קינדער איז זייער שיין, איינער פון אנשי שלומינו זאגט מיר אז זייט דער בלעטל פון שטעטל האט אנגעהויבן די חידות האט זיין שבת טיש באקומען אן אנדערע פנים. ער הייבט אן אין שול, ער ווייזט פאר די קינדער די חידות, די קינדער ווערן זייער נייגעריג, אבער ער זאגט ערשט די ענטפערס ביי די סעודה. אלע הערן אויס, אלע פרובירן צו זאגן ענטפערס; צום ביישפיל, פאריגע וואך איז געווען א חידה 'וואס האט רבי נתן געטון בשעת מען האט אים געבינדן מיט קייטן?' איין קינד זאגט: "ער האט געזאגט גם זו לטובה", איינער זאגט: "ער האט געזאגט אלעס איז דער אייבערשטער"; ווען אלע ענדיגן זאגן די ענטפערס קומט דער טאטע מיט זיין ענטפער.


ער טוט דאס אויך מיט עצתו אמונה; ער פרעגט א שאלה ביי די סעודה און יעדע קינד פרובירט צו ענטפערן, ער דערציילט מיר אז פאריגע וואך האט ער געפרעגט די שאלה וואס א אינגערמאן פרעגט 'וואס קען איך טון אז מיין ווייב האט א טריפה'נעם טעלעפאן?' איין קינד זאגט ער זאל זיך גט'ן און חתונה האבן מיט א צווייטן; ווען אלע ענדיגן זאגט ער: "יעצט וועט מען הערן וואס דער ראש ישיבה זאגט, דער ראש ישיבה זאגט ער זאל זיך חס ושלום גט'ן, גט'ן איז נישט די עצה".


מיט קינדער דארף מען האבן גרויס חכמה ווי אזוי זיך צו פירן זיי זאלן אויסהערן און מיטהאלטן.

#252 - ווי מער מען איז מחזק אנדערע, אלץ מער כח באקומט מען
חברים, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, הפצה, חסידות ברסלב, בושה, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת משפטים, כ"ה שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקט אייך מיט די הייליגע ארבעט פון צאמנעמען נשות אנשי שלומינו - זיי מחזק זיין; נישטא קיין גרעסערע תענוג ביים אייבערשטן, צו זען ווי מען טוט פאר אנדערע אידן.


דער הייליגער בעל התניא זכותו יגן עלינו האט נאכגעזאגט פון זיין רבי'ן דער הייליגער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו, וואס ער האט דאס געהערט פונעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט און לעבט דא אפ א זיבעציג אכציג יאר - נאר כדי א טובה טון פאר א צווייטן איד"; דאס מיינט צו זאגן "עס לוינט זיך צו לעבן זיבעציג יאר א טובה צו טון פאר א צווייטן", ווען מען שיינט אריין אין א צווייטן אביסל שכל, אביסל דעת; יענער זאל שפירן דעם אייבערשטן - מיט דעם טוט מען יענעם א טובה בזה ובבא.


שטעלט נישט אפ אייער ארבעט פאר קיין שום זאך אויף די וועלט, דאס וועט אייך געבן כח אויף אלעס; איר וועט האבן כח צו די קינדער, כח פאר אייער מאן און פאר אלע אייערע געברויכן. עס איז פארקערט ווי מען טראכט, מענטשן מיינען אז מיט דעם וואס מען איז עוסק אין הפצה - פארלירט מען כח, עס גייט אויפ'ן חשבון פון משפחה, אויפ'ן חשבון פון די קינדער וכו' וכו', מען האלט זיך צוריק פון טון מיט אנדערע ווייל עס מוטשעט אפ. עס איז נישט אמת; ווי מער מען איז מחזק אנדערע אלץ מער כח באקומט מען, ווי מער מען שיינט אריין די זיסע עצות פון רבי'ן אין אנדערע - אלץ מער האט מען כח פאר די אייגענע לעבן.


נעמט ווייטער צוזאם פרויען און זייט זיי מחזק, איר קענט זיי געבן צו הערן שיעורים פון חיזוק, שיעורים פון אמונה, שיעורים פון שלום בית, טאנצט מיט זיי און שפילט מיט זיי; דאס איז זייער א גרויסע מצוה, ווייל פרויען דארפן דאס מערסטע חיזוק צו קענען אנגיין מיט זייער ארבעט אין שטוב.


אויף אייער פראגע וואס מען טוט מיט קינדער וואס שפילן זיך מיט משפחה - אינגלעך און מיידלעך; דאס איז נישט גוט, מען דארף זיי מחנך זיין זיי זאלן וויסן אז אינגלעך שפילן זיך מיט אינגלעך און מיידלעך שפילן זיך מיט מיידלעך, ווען זיי זענען נאך יונג דארף מען שוין אכטונג געבן אויף דעם.


מען דארף עס אבער טון מיט חכמה, נישט מיט געוואלד; זאגט זיי די ווערטער: "גרויסע קינדער שפילן זיך נישט אינגלעך מיט מיידלעך, גרויסע קינדער שפילן זיך אינגלעך מיט אינגלעך און מיידלעך מיט מיידלעך"; מען זאגט עס נאכאמאל און נאכאמאל ביז עס גייט אריין אין זיי. די קינדער וועלן נישט גלייך אפלאזן דער געוואוינהייט, בפרט ווען זיי זענען שוין באפריינדעט, אבער מען טאר נישט מיד ווערן, נאר נאכאמאל זאגן: "דו ביסט שוין אזוי גרויס, דו ביסט שוין נישט קיין בעבי; גרויסע קינדער שפילן נישט אזוי וכו' וכו'".


אויף אייער פראגע וואס צו טון מיט די חברט'עס וואס שפעטן וכו'; וואס וואלט איר געטון מיט א חבר'טע וואס וויל אייך אוועק נעמען אייערע קינדער, איר וואלט גערעדט מיט איר? וואס וואלט איר געטון ווען אייער חבר'טע וויל אייך צונעמען אייער מאן, וואלט איר געענטפערט ווען זי רופט אייך פרעגן אייערע שאלות?! א נארמאלע פרוי וואלט נישט געהאט צו טון מיט שכנים און חבר'טעס וואס ווילן אוועקנעמען איר מאן און קינדער וכו' וכו'; אזוי דארף מען קוקן אויף די וואס מאכן חוזק פון רבי'ן, אויף די וואס שפעטן פון היכל הקודש; וואס געבט אונז דער רבי? וואס געבט אונז דער צדיק? ער געבט אונז לעבן. מיט זיין כח, מיט זיין שכל - קען איך האבן קינדער, מיט זיינע עצות קען איך זיך אן עצה געבן, קען מען לעבן מאן און ווייב. אן דעם צדיק בין איך א געשטארבענער, אן דעם צדיק בין איך נישטא; אזוי ווי איך וואלט זיך געהיטן פון איינעם וואס וויל מיר אוועקנעמען מיין שטוב, אזוי דארף איך זיך היטן פון לצים, נישט האבן מיט זיי.


אויף אייער פראגע אויב מען דארף אין די טעג וכו'; איר זענט נישט דער ערשטער וואס זאגט אז עס איז שווער וכו', אנדערע זאגן אויך עס איז שווער וכו', אבער זייט מיר מוחל איך פארשטיי נישט וואס איז שווער; אין די טעג דארף מען גיין אזוי וכו'.


בנוגע פארן קיין יבנאל וכו'; אודאי זאלט איר גיין אין מ. מלכה, איר וועט זען גרויסע ישועות. מוהרא"ש האט צוגעזאגט אז ווער עס וועט גיין אין מ. מלכה וועט זען גרויסע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#251 - קינדער ווערן צעשניטן טאג טעגליך
חינוך הילדים, מלמדים, חדר

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת יתרו, מברכים אדר, כ"ה שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס ציטערט צו הערן אזעלכע שענדליכע מעשיות וואס איר שרייבט, וואס דער מלמד האט געטון מיט אייער קינד ... נרו יאיר; ער האט אים פארשעמט פאר אלע קינדער ווען ער האט זיך בטעות נאס געמאכט, ער האט אים פארשעמט, ער האט געזינגען מיט אלע קינדער: "שעם שעם בעבי" און דאס האט אים זייער צעקלאפט השם ישמרינו.


די גרעסטע צרה איז, ווען מען וויל רעדן פון דעם וואס מלמדים טוען מיט קינדער זאגט מען מיט שפאט: "היינט טוט מען שוין נישט אזוי", "היינט איז שוין נישטא די מעשיות"; מען וויל נישט גלייבן אז ביזן היינטיגן טאג ווערן קינדער צעשניטן טאג טעגליך פון מענטשן וואס וואלטן געדארפט ארבעטן ביי די מיסט. מוהרא"ש פלעגט אלץ זאגן: "די מלמדים וואס נוצן זייערע הענט, די מלמדים וואס פארשעמען - די דארפן ארבעטן ביי די מיסט, זיי טארן נישט ארבעטן מיט קינדער".


איך בעט אייך זייער, פארלירט זיך נישט, איר וועט נאך האבן פון דעם קינד אסאך נחת. שטייט אין דער זייט, לאזט אים וואקסן זיין וועג. געבט אים ווייטער גוטע ווערטער און פרובירט אים אויפהייבן מיט גוטע ווערטער; אז ער ווארפט עס צוריק, ער וויל דאס נישט אננעמען - מיינט נישט אז ער נעמט עס טאקע נישט אן, נאר דאס איז א וועג ביי קינדער, זיי ווילן נישט מען זאל זען ווי עס שמעקט זיי גוטע ווערטער, אבער אלע דארפן גוטע ווערטער, אלע בויען זיך מיט גוטע ווערטער.


קינדער זענען אזוי ווי ביימעלעך, מען דארף ארבעטן מיט זיי; עס איז א שווערע ארבעט, דער עיקר שוועריקייט איז אז מען זעט נישט גלייך די פירות; מען פלאנצט, מען אקערט און מען זייט, אבער מען זעט נישט גלייך די פירות, דאס איז אבער זיכער, אז די ארבעט גייט נישט לאיבוד.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#250 - צניעות הייבט זיך אן פונעם געבוירן
צניעות, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


איך וויל פאררעכטן; איך האב געשריבן אז מען קען באדן קינדער אינאיינעם ביז די דריי יאר, יעצט זע איך אז מוהרא"ש שרייבט קלאר מען טאר נישט באדן קינדער אינאיינעם.


דא איז דער לשון (שאלות ותשובות ברסלב חלק לז, מכתב ד' אלפים תתקיד): "צְנִיעוּת מַתְחִילָה מִגִּיל אֶפֶס", צניעות הייבט זיך אן פונעם געבוירן, "וְלָכֵן אָסוּר לְקַּלֵחַ בָּנִים וּבָנוֹת יַחַד בְּשׁוּם פָּנִים וְאוֹפָן", מען טאר נישט באדן קינדער - אינגלעך מיט מיידלעך אינאיינעם אויף קיין שום וועג, "וְזֶה מִטַּעֲמֵי צְנִיעוּת, וְזֶה לְטוֹבַת הַיְלָדִים", דאס איז פאר זייער טובה וועגן, פאר צניעות, "כִּי כְּשֶׁהֵם גְּדֵלִים הֵם זוֹכְרִים אֶת הַכֹּל", ווייל ווען מען ווערט עלטער געדענקט מען אלעס, "וְלָכֵן צְרִיכִים לְהַרְגִּיל אֶת הַיְלָדִים מִגִּיל אֶפֶס לְהַפְרִיד בֵּינֵיהֶם, וּבִפְרָט בְּדוֹר פָּרוּץ כָּזֶה שֶּׁכָּל כַּךְ הַרְבֵּה בָּנִים וּבָנוֹת יוֹצְאִים לְתַרְבּוּת רָעָה רַחֲמָנָא לִיצְלָן, אֲזַי צְרִיכִים לִשְׁמֹר עַל זֶה בְּיוֹתֵר", בפרט אין אונזער דור וואס איז אזוי געפאלן, אזויפיל קינדער - אינגלעך און מיידלעך גייען ארויס לתרבות רעה, דארף מען נאך מער היטן אויף זיי.

#249 - די עלטערן מוזן העלפן מחנך זיין די קינדער
חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת יתרו, י"ט שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר וזוגתו


איך דארף ענקער הילף; איך קען נישט אליינס זיך פארען מיט די קינדער, די עלטערן מוזן העלפן מחנך זיין.


איר דארפט אויסלערנען אייער טאכטער אז זי דארף האבן דרך ארץ פאר איר טיטשער, אזוי אויך האבן דרך ארץ פאר אייך. זי איז זיך מתחצף פאר די טיטשער, זי לאכט די טיטשער אין פנים אריין, זי זאגט נאך מיט געשפעט וואס די טיטשער זאגט; די טיטשער זאגט "קלאפ נישט", הייבט זי אן שטערקער קלאפן.


מיר גייט נישט אן אויב די קינדער לערנען און קענען, מיר לייגן נישט קיין דגוש אויף די זאכן; אבער אויף דרך ארץ לייגן מיר די שטערקסטע דגוש, אויב א קינד איז זיך מתחצף, פירט זיך אן דרך ארץ - האט דאס קינד נישט קיין פלאץ ביי אונז אין מוסד.


עס איז נישט קיין אונטערשייד וועמענס קינדער; זאל דאס זיין מיינע קינדער, וועלן זיי אויך נישט קענען לערנען אין ברסלב.


איך דארף ענקער הילף; איך ווארט צו הערן וואס ענקער פלאן איז.

#248 - יעדער מוטשעט זיך מיט קינדער, מ'דארף נאר בעטן דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, שובבי"ם, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אייער פראבלעם איז, איר מיינט אז איר קענט זיך נישט קיין עצה געבן מיט די קינדער; איר מיינט אז דאס איז אייער פראבלעם, איר מיינט אז עפעס גייט פאר מיט אייך, כאילו אלע פרויען, אלע מאמעס ווייסן פונקטליך ווי אזוי צו זיין א מאמע און נאר ביי אייך גייט עס נישט...


וויסן זאלט איר אז ביי אלע הייזער זעט אויס ווי ביי אייך, אלע קינדער זענען אייניג און אלע עלטערן זענען אייניג; אלע קינדער זענען נישט פאלגעדיג, נישט הערעדיג און נישט רואיג און אלע עלטערן האבן נישט קיין כח.


די עצה איז בעטן דעם אייבערשטן אינדערפרי, פארמיטאג, נאכמיטאג, אווענט, פארנאכטס און ביינאכט; אגאנצן צייט בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין רואיג, העלף מיר איך זאל נישט ווערן נערוועז ווען מען פאלגט מיר נישט; העלף מיר איך זאל נישט שרייען, שלאגן און שטויסן וכו'".


נאך אן עצה פון רבי'ן, נעמען יעדן טאג אויף אמאל; טראכטס נישט פונעם יאר, פונעם חודש און פונעם וואך, נאר פונעם טאג; איין טאג איז נישט אזוי שווער.


איך בעט אייך, קלאפט אייך נישט אראפ

#247 - נעם אינגעלייט פון כולל זאלן העלפן בודק זיין דעם עירוב
כולל, חינוך הילדים, עברי, עירוב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר'ן בודק זיין דעם עירוב וועכנטליך מיט אזא איבערגעגעבנקייט.


זע צו נעמען אינגעלייט פון כולל זאלן העלפן בודק זיין דעם עירוב; לערן זיי אויס די הלכות, זיי זאלן וויסן וואס צו קוקן און אלע פאטענטן ווי אזוי דער עירוב איז געמאכט וכו'.


איך האף אז אלעס איז אין בעסטן ארדענונג אין חדר, אלע קינדער קענען די א-ב, קיינער פאלט נישט ארויס.


כתה א' איז די וויכטיגסטע יאר פון אלע יארן; געב אכטונג אז אלע קינדער זאלן קענען ליינען ווי עס דארף צו זיין.

#246 - א קינד וואס לערנט עברי טאר נישט פארפעלן א טאג אין קלאס
חינוך הילדים, שמחות, עברי

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מזל טוב פאר דיין אינגל! דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל זיין אן ערליכער איד.


דו האסט צעטיילט דיינע קינדער, דיין טאכטער איז נישט געווען אין סקול פאר צוויי וואכן, זי איז יעצט צוריקגעקומען; די טיטשער זאגט אז זי האט פארפעלט פון ליינען, זי ווייסט נישט וואס צו טון.


אז עס פאסירט אזוינס, מען דארף צעטיילן די קינדער, דארף מען אין אכט נעמען אז די קינדער וואס לערנען ליינען זאלן טרעפן וואו צו זיין אין די שטאט וואו זיי לערנען כדי זיי זאלן נישט פארפעלן; עס איז נישט קיין חכמה צו טראגן קינדער פון שטאט צום שטעטל און פון שטעטל צום שטאט - ווען זיי לערנען עברי.


יעצט זאלסטו זיך פארבינדן מיט די סקול; זיי משלים וואס זי האט פארפעלט כדי זי זאל קענען ווייטער ממשיך זיין מיט די עברי.

#245 - פרעג דיין קינד יעדן טאג אויב זי פירט זיך מיט דרך ארץ אין שולע
סקול, חינוך הילדים, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, ו' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב ליבערטי


איך וואונדער זיך אויב דו פרעגסט דיין טאכטער יעדן טאג אויב זי איז דרך ארץ'דיג?


איך מוטשע זיך זייער מיט דיין טאכטער; זי עסט אויף די קישקעס פון איר טיטשער, איך מוטשע זיך זייער מיט איר. אז דו וועסט איר פרעגן יעדן טאג ווען זי קומט אהיים און אינדערפרי ווען זי גייט: "דו ביסט דרך ארץ'דיג? דו ביסט וואויל? איך קען פרעגן דיין טיטשער אויב דו ביסט דרך ארץ'דיג?" וועט זי צוביסליך אנהייבן כאפן וואס איז חשוב ביי דיר און זי וועט זיך צושטעלן.


איך טו דאס יעדן טאג מיט מיינע קינדער.

#244 - צדקה אין די בָּנֵינוּ פושקע
חינוך הילדים, צדקה, ליכט צינדן, שמירה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בא, ז' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד נשות אנשי שלומינו שתחיו


בעפארן ליכט צינדן, ווען איר געבט צדקה, זאלט איר אינזין האבן אונזערע קינדער; מיר זאלן קענען צאלן די מלמדים און טיטשערס, זיי זאלן האבן ישוב הדעת, זיצן רואיג מיט די קינדער, לערנען מיט זיי און אריינלייגן אין זיי יראת שמים און מידות טובות.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ט:): "פְּרוּטָה וּפְרוּטָה מִצְטָרֶפֶת לְחֶשְׁבּוֹן גָדוֹל", איין פרוטה און נאך א פרוטה נעמען זיך צוזאמען אויף א גרויסע חשבון, אזוי ווי עס שטייט (ישעיה נט, יז): "וַיִּלְבַּשׁ צְדָקָה כַּשִּׁרְיָן", צדקה איז אזוי ווי א פאנצער, א פאנצער איז צאמגעשטעלט פון אסאך שטיקלעך אייזן, דאס מאכט אז די פייל זאל נישט אריינגיין אינעם מענטש; די אלע פרוטות נעמען זיך צאם און ווערט א גרויסער פאנצער צו באשיצן דעם מענטש.


נעמט אהיים א פושקע פונעם גבאי, האברך אהרן פיש נרו יאיר; ער העלפט מיר צאלן די מלמדים און טיטשערס פון אונזערע מוסדות היכל הקודש פון וויליאמסבורג, מאנרא און קרית ברסלב ליבערטי; ער האט עס געגעבן א נאמען "בָּנֵינוּ" - אונזערע קינדער.


מיר וועלן אלעס טון אז אונזערע קינדער זאלן באקומען דאס בעסטע חינוך.