בעזרת ה' יתברך
חג הפורים, ערב שבת קודש פרשת תצוה, י"ד אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן
ומשלוח מנות איש לרעהו
לכבוד ... נרו יאיר
א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי א גאנץ יאר.
דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן בלייבן אונזער גאנץ לעבן ביים רבי'ן אין זאק, אזוי ווי רבי נתן האט געבעטן: "רבי, בינד מיר צו אין דיין זאק"; מיר זאלן ווייטער טון פאר'ן רבי'ן, דאס וועט אונז מתקן זיין.
שמחת פורים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת תרומה, ד' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן
טייערער חתן ... נרו יאיר
זע צו חזר'ן די הלכות אן א שיעור מאל.
מוהרא"ש פלעגט אלץ נאכזאגן פונעם צדיק רבי אורי סטרעליסקער זכותו יגן עלינו, ער האט גע'חזר'ט די הלכות איבער טויזנט מאל; פלעגט מוהרא"ש זאגן: "איז דאך זיכער אז אונז, פשוט'ע מענטשן, דארפן דאס חזר'ן אן א שיעור מאל".
בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט אלץ זיין מקושר צום רבי'ן, דו און דיינע דורות. "דדא ביה כולא ביה", דער וואס לעבט מיט'ן צדיק - האט אלעס, "ודלא דא ביה, מה ביה (נדרים מא.)", דער וואס לעבט נישט מיט צדיקים - האט גארנישט אין לעבן.
זאלסטו דער עיקר בעטן אויף דעם; דו און דיין כלה און דיינע דורות זאלן זיין דבוק צו אמת'ע צדיקים.
דיין ראש ישיבה.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת תרומה-זכור, ז' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך בעט דיר זייער שטארק, טענה זיך נישט מיט דיין ווייב תחי'; זיי נישט ברוגז אויף איר, זי איז נישט שולדיג; זי ווערט צעריסן צווישן דיר און אירע עלטערן. פון איין זייט וויל זי זיין א געטרייע ווייב, זי וויל גיין מיט דיר, פון די צווייטע זייט רעדט איר טאטע און מאמע צו איר כל דבר אסור אויף ברסלב, זי קען עס נישט נעמען; עס איז איר גרינגער צו שרייען אויף דיר ווי זי זאל זיך קריגן מיט אירע עלטערן, זיי שרעקן איר אן זייער שטארק.
זאג איר די ווערטער איין מאל און נאכאמאל: "מיין לעבן, מיין חיות - איז פון די רבי; אויב דו ווילסט נישט, דו שעמסט זיך - וועל איך פרובירן אז קיינער זאל נישט וויסן, קיינער זאל נישט זען; איך וועל אלעס טון פאר דיר דו זאלסט זיין פרייליך", און אז זי שרייט ווייטער זאלסטו נישט ווערן ברוגז אויף איר. זי איז נעבעך א רחמנות, זי איז נישט שולדיג. זאג איבער נאכאמאל: "איך באקום לעבן פון די רבי, אז דו האסט מורא פון דיינע עלטערן וועל איך מער אכטונג געבן; איך וועל אלעס טון פאר דיר דו זאלסט זיין פרייליך".
וואס זאלן מיר טון אז דער רבי איז אזוי פארשעמט? וואס קען מען טון אז מען רעדט אויפ'ן רבי'ן אזעלכע לשון הרע'ס, מען באשמוצט אונז אז מיר האלטן נישט די תורה חס ושלום; דאס אלעס איז לשון הרע און הוצאת שם רע. די אלע וואס האבן א חלק אין די הוצאת שם רע - די האבן נישט קיין מחילה, ווייל זיי זענען גורם אז בחורים און אינגעלייט וואס דארפן התחזקות זיך צו דערהאלטן, מיט'ן רבינ'ס חיזוק וואלטן זיי געווען ערליכע אידן, אבער נאכן הערן אזויפיל לשון הרע וויל מען נישט האבן צוטון מיט ברסלב, מען וויל נישט די קינדער זאלן האבן צוטון מיט ברסלב.
שטארק זיך, באלד וועלן ווערן פון אלע מניעות - נעימות; עס וועט דיר זיס ווערן, דיין ווייב וועט דיר העלפן, זי וועט דיר זיין אן עזר פאר עבודת השם.
א פרייליכן שבת.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת משפטים, כ"ה שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
שטארקט אייך מיט די הייליגע ארבעט פון צאמנעמען נשות אנשי שלומינו - זיי מחזק זיין; נישטא קיין גרעסערע תענוג ביים אייבערשטן, צו זען ווי מען טוט פאר אנדערע אידן.
דער הייליגער בעל התניא זכותו יגן עלינו האט נאכגעזאגט פון זיין רבי'ן דער הייליגער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו, וואס ער האט דאס געהערט פונעם הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו: "א נשמה קומט אראפ אויף די וועלט און לעבט דא אפ א זיבעציג אכציג יאר - נאר כדי א טובה טון פאר א צווייטן איד"; דאס מיינט צו זאגן "עס לוינט זיך צו לעבן זיבעציג יאר א טובה צו טון פאר א צווייטן", ווען מען שיינט אריין אין א צווייטן אביסל שכל, אביסל דעת; יענער זאל שפירן דעם אייבערשטן - מיט דעם טוט מען יענעם א טובה בזה ובבא.
שטעלט נישט אפ אייער ארבעט פאר קיין שום זאך אויף די וועלט, דאס וועט אייך געבן כח אויף אלעס; איר וועט האבן כח צו די קינדער, כח פאר אייער מאן און פאר אלע אייערע געברויכן. עס איז פארקערט ווי מען טראכט, מענטשן מיינען אז מיט דעם וואס מען איז עוסק אין הפצה - פארלירט מען כח, עס גייט אויפ'ן חשבון פון משפחה, אויפ'ן חשבון פון די קינדער וכו' וכו', מען האלט זיך צוריק פון טון מיט אנדערע ווייל עס מוטשעט אפ. עס איז נישט אמת; ווי מער מען איז מחזק אנדערע אלץ מער כח באקומט מען, ווי מער מען שיינט אריין די זיסע עצות פון רבי'ן אין אנדערע - אלץ מער האט מען כח פאר די אייגענע לעבן.
נעמט ווייטער צוזאם פרויען און זייט זיי מחזק, איר קענט זיי געבן צו הערן שיעורים פון חיזוק, שיעורים פון אמונה, שיעורים פון שלום בית, טאנצט מיט זיי און שפילט מיט זיי; דאס איז זייער א גרויסע מצוה, ווייל פרויען דארפן דאס מערסטע חיזוק צו קענען אנגיין מיט זייער ארבעט אין שטוב.
אויף אייער פראגע וואס מען טוט מיט קינדער וואס שפילן זיך מיט משפחה - אינגלעך און מיידלעך; דאס איז נישט גוט, מען דארף זיי מחנך זיין זיי זאלן וויסן אז אינגלעך שפילן זיך מיט אינגלעך און מיידלעך שפילן זיך מיט מיידלעך, ווען זיי זענען נאך יונג דארף מען שוין אכטונג געבן אויף דעם.
מען דארף עס אבער טון מיט חכמה, נישט מיט געוואלד; זאגט זיי די ווערטער: "גרויסע קינדער שפילן זיך נישט אינגלעך מיט מיידלעך, גרויסע קינדער שפילן זיך אינגלעך מיט אינגלעך און מיידלעך מיט מיידלעך"; מען זאגט עס נאכאמאל און נאכאמאל ביז עס גייט אריין אין זיי. די קינדער וועלן נישט גלייך אפלאזן דער געוואוינהייט, בפרט ווען זיי זענען שוין באפריינדעט, אבער מען טאר נישט מיד ווערן, נאר נאכאמאל זאגן: "דו ביסט שוין אזוי גרויס, דו ביסט שוין נישט קיין בעבי; גרויסע קינדער שפילן נישט אזוי וכו' וכו'".
אויף אייער פראגע וואס צו טון מיט די חברט'עס וואס שפעטן וכו'; וואס וואלט איר געטון מיט א חבר'טע וואס וויל אייך אוועק נעמען אייערע קינדער, איר וואלט גערעדט מיט איר? וואס וואלט איר געטון ווען אייער חבר'טע וויל אייך צונעמען אייער מאן, וואלט איר געענטפערט ווען זי רופט אייך פרעגן אייערע שאלות?! א נארמאלע פרוי וואלט נישט געהאט צו טון מיט שכנים און חבר'טעס וואס ווילן אוועקנעמען איר מאן און קינדער וכו' וכו'; אזוי דארף מען קוקן אויף די וואס מאכן חוזק פון רבי'ן, אויף די וואס שפעטן פון היכל הקודש; וואס געבט אונז דער רבי? וואס געבט אונז דער צדיק? ער געבט אונז לעבן. מיט זיין כח, מיט זיין שכל - קען איך האבן קינדער, מיט זיינע עצות קען איך זיך אן עצה געבן, קען מען לעבן מאן און ווייב. אן דעם צדיק בין איך א געשטארבענער, אן דעם צדיק בין איך נישטא; אזוי ווי איך וואלט זיך געהיטן פון איינעם וואס וויל מיר אוועקנעמען מיין שטוב, אזוי דארף איך זיך היטן פון לצים, נישט האבן מיט זיי.
אויף אייער פראגע אויב מען דארף אין די טעג וכו'; איר זענט נישט דער ערשטער וואס זאגט אז עס איז שווער וכו', אנדערע זאגן אויך עס איז שווער וכו', אבער זייט מיר מוחל איך פארשטיי נישט וואס איז שווער; אין די טעג דארף מען גיין אזוי וכו'.
בנוגע פארן קיין יבנאל וכו'; אודאי זאלט איר גיין אין מ. מלכה, איר וועט זען גרויסע ישועות. מוהרא"ש האט צוגעזאגט אז ווער עס וועט גיין אין מ. מלכה וועט זען גרויסע ישועות.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת יתרו, כ"ב שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
ערשטנס זאלט איר וויסן אז איך קום טאקע נישט אן צו ענטפערן יעדע בריוו, איך קום נישט אן אויפצוהייבן דעם טעלעפאן ווען מען רופט - אבער איך ליין כמעט יעדע בריוו און איך ליין און איך הער אלע מעסעדזשעס; זאלט איר זיך נישט צוריק האלטן פון שרייבן און פון איבערלאזן הודעות.
בנוגע וואס איר האט מורא יעדעס מאל אייער בעל הבית רופט אייך, אפשר גייט ער אייך אפזאגן וכו'; וואס גייט אייך אן? וועט מען אייך אפזאגן, עס וועט גארנישט פאסירן, ארבעט איז נישט קיין לעבן זאך, עס איז יא יא, ניין ניין; כל זמן איר ארבעט, איר האט וואס צו טון - איז גוט, און אז מען וועט אייך אפזאגן - איז אויך גוט.
בנוגע וכו'; בעטס דעם אייבערשטן אויף געזונט, אז מען איז געזונט האט מען אלעס און אז מען איז חלילה נישט געזונט - האט מען גארנישט. וואס האט מען אז מען איז דאר ווען מען איז נישט געזונט? וואס האט מען פון דעם אז מען איז שיין אז מען איז נישט געזונט? קומט אויס אז מען דארף בעטן און דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם אליינס, אז מען איז געזונט און מען האט געזונטע קינדער, מער פון דעם דארף מען נישט.
וואס ווערט איר צעבראכן אז מען באטיטלט אייך נישט מיט'ן טיטל 'בית פיגא תלמידה'; איך בין אויך נישט קיין תלמיד פון ישיבה, איך האב נישט געלערנט אלס קינד, אלס בחור - אין ברסלב. אנשטאט טראכטן 'א שאד איך האב נישט געהאט מיינע יונגע יארן אזוי און אזוי' טראכטס ענדערש 'ווי גליקליך בין איך אז יעצט בין איך געוואויר געווארן פון רבי'ן', איך וואלט זיך אויך געקענט אויפעסן טראכטנדיג 'א שאד מיינע יארן אלס קינד, אלס בחור - ווען איך האב נישט געוויסט פון רבי'ן', אנשטאט דעם פריי איך זיך אז יעצט ווייס איך פון רבי'ן.
אזוי זאלט איר אויך טון, טראכטס 'פון יעצט גיי איך אננעמען דעם רבינ'ס עצות, זיך מחי' זיין און לעבן מיט דעם'; ווייל מיט יעדע שיחה, מיט יעדע עצה - קען מען אפלעבן דאס לעבן זיס און האניגדיג.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה
ברענג אריין צווישן די בחורים מען זאל רעדן פון רבי'ן; זוך אויף גוטע חברים וואס האבן א געפיל אין רבי'ן.
מוהרא"ש זאגט, דעם רבינ'ס ווערטער איז אזוי ווי שמעקעדיגע בשמים; ווי מער מען באטאפט עס - אלץ א בעסערע און שטערקערע גערוך קומט ארויס, אזוי אויך - זאגט מוהרא"ש - ווי מער מען רעדט פון רבי'ן, אלץ מער הרהורי תשובה האט מען.
דריי זיך מיט בחורים תמימים, בחורים וואס טרינקען דעם רבינ'ס ווערטער; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן צו וואס תמימות קען צוברענגען, צו וואס פאר א גרויסע מדריגות.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
אמאל איז אריינגעקומען א משוגע'נער ביי רבי נתן בשעת שלש סעודות, ער האט געשריגן: "איך האב געהאט א זיידע וואס האט געהאט טויזנט גאלדענע רענדלעך".
רבי נתן איז אריין אין א שמועס פון משוגעים, ער האט געזאגט: "לעולם וואלטן מיר אלע געדארפט אויסקוקן ווי דעם משוגע'נעם, כפי וויפיל עבירות מיר האבן געטון. די הייליגע חכמים זאגן (סוטה ג.) 'אֵין אָדָם עוֹבֵר עֲבֵרָה אֶלָּא אִם כֵּן נִכְנַס בּוֹ רוּחַ שְׁטוּת', א מענטש זינדיגט נישט נאר נאכדעם וואס ער ווערט משוגע; וואלטן מיר געדארפט זיין טויט משוגע, נאר בזכות וואס מיר זענען מקורב צום רבי'ן - דאס היט אונז. אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קעו) 'צָרִיךְ הָאָדָם לְמַהֵר מְאֹד לְגָרֵשׁ מִקִּרְבּוֹ הָרוּחַ שְׁטוּת, מַה שֶּׁלִּבּוֹ מָלֵא מֵרוּחַ שְׁטוּת הַדָּבוּק בּוֹ', א מענטש דארף ארויסקלאפן פון זיך אלע נארישקייטן, אלע שגיונות, 'וְזֶה עַל יְדֵי שֶׁנִּתְקַשֵּׁר לְהַצַּדִּיק הָאֱמֶת', דורך זיך מקשר זיין צום אמת'ן צדיק איז ער זוכה ארויסצוקלאפן די אלע נארישקייטן. וואס איז התקשרות? 'וְהִתְקַשְּׁרוּת הַיְנוּ אַהֲבַת נֶפֶשׁ מַה שֶּׁאוֹהֵב לְהַצַּדִּיק מְאֹד', ווען דער מענטש האט ליב דעם צדיק, דורך דעם ווערט ער איינס מיט'ן צדיק, ער הייבט אן גיין אין די וועגן, טון די עצות, דורכדעם ווערט ער צוריק נארמאל".
רבי נתן האט געזאגט: "די וועלט איז משוגע און איך אויך, אבער איך האב געקענט א קלארן, איך האב געקענט דעם רבי'ן"; דער רבי האט דעת און אז מיר זענען מקושר צום רבי'ן וועלן מיר זוכה זיין צו נכלל ווערן אין זיין הארץ.
שפעטער האט רבי נתן געזאגט: "אויב פון א משוגע'נעם קען ארויסקומען אזעלכע שיינע התחזקות - דארף מען האבן משוגעים".
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
האסט מיר מחי' געווען מיט דיין בריוו וואו דו שרייבסט מיר אז דו האסט אנגעהויבן דאווענען בתמימות ופשיטות אזוי ווי א קליין קינד, האסט זיך אויסגעשאלטערט פון אלעס; האסט פארשטאנען די נקודה וואס איך האב דיר געשריבן אז ווען מען קומט אין שול קומט מען צו קיינעם, מען קומט נאר צום אייבערשטן, מען האט נישט מיט קיינעם און מען זעט נישט קיינעם; האסט געשפירט ביים דאווענען א זיסע טעם.
מען קען זיך נישט פארשטעלן צו וואס מיר וועלן זוכה זיין אז מיר וועלן לעבן מיטן רבי'ן, אז מיר וועלן נעמען דעם רבי'ן פאר זיך אליינס, מען וועט ניצן די עצות פאר זיך אליינס; מען וועט נישט זוכן אין א צווייטן חסרונות, אויב יענער איז א ברסלב'ער, אויב יענער טוט וואס דער רבי זאגט, אויב יענער איז מקיים הלכות. אז מען נעמט דעם רבי'ן פאר זיך, מען פאלגט דעם רבי'ן; מען גייט יעדן טאג התבודדות, מען לערנט שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), מען איז פרייליך מיט פשטות יהדות, מען איז נזהר אין שלום בית - קענען מיר נישט טראכטן צו וואס דער רבי וועט אונז ברענגען.
שטארק זיך מיט די נקודה פון זוכן דאס שיינקייט ביי אנדערע; יעדן איינעם דן זיין לכף זכות, זען דאס גוטס ביי יעדן איינעם - וועסטו מצליח זיין זייער שיין.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת יתרו, שובבי"ם, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ...
מוהרא"ש זאגט, דער רבי קען יעדן איינעם העלפן, זאל זיין ווער עס זאל נאר זיין, "אפילו הגרוע שבגרועים שמונח בשאול תחתית", אפילו דער ערגסטער מענטש וואס ליגט אין שאול תחתית, "אבל לא בעל מחלוקת", אבער נישט דער וואס מאכט מחלוקות.
איך שטיי ווייט פון די גאנצע פרשה וכו', איך וויל נישט האבן מיט דער זאך, איך בעט דעם אייבערשטן איך זאל זיך נישט נארן, איך זאל נישט פארגעסן ווער איך בין און פארוואס איך בין געקומען צום רבי'ן; איך בין געקומען צום רבי'ן אז דער רבי זאל מיר היילן, איך זאל נישט פארווארפן ווערן; אפהיטן זאל מיך דער אייבערשטער אז איך זאל אנהייבן זאגן דעות אויף אנדערע.
וואויל איז דעם וואס געדענקט פון תכלית און זוכט נישט קיין שלעכטס ביי א צווייטן, ער פילט אן זיינע טעג מיט תורה ותפלה.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד משפחת ... שיחיו.
האברך ... נרו יאיר דערציילט מיר אז ער טראגט אן א שידוך פאר אייער טאכטער ... תחי'; איר ווילט דעם שידוך, אייער ווייב וויל אויך זייער דעם שידוך, אבער אייער טאכטער איז פארהאנקערט; זי וויל נישט, זי האט מורא פון ברסלב.
עס איז א שאד אז אייער טאכטער ווייסט נישט וואס ברסלב איז, זי האט מורא פון ברסלב; ווען זי וואלט געוויסט וואס ברסלב איז - וואלט דאס נישט געווען קיין עיכוב.
ברסלב איז א חסידות וואס מען לייגט א שטארקע דגוש אויף שלום בית; נישטא נאך א חסידות וואס מען זאל אזוי מוסר'ן די אינגעלייט מען זאל אכטונג געבן אין שטוב אויף די ווייב אזוי ווי אין חסידות ברסלב, נישטא נאך א צדיק וואס זאל האבן גערעדט פון שלום בית אזוי ווי דער הייליגער רבי. נייתי ספר ונחזה, לאמיר עפענען אלע ספרים פון תלמידי בעל שם טוב זכותם יגן עלינו, תלמידי המגיד זכותם יגן עלינו און פון רבינ'ס צייטן, נאר דער רבי רעדט פון שלום בית.
רבי נתן זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסד): "הִזְהִיר לְכַבֵּד וּלְיַּקֵר אֶת אִשְׁתּוֹ", דער רבי האט אונז געווארנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב און איר האלטן טייער; מען האט נישט געקענט קומען צום רבי'ן אן שלום בית, דער רבי האט אמאל נישט געוואלט זיצן ביים טיש ווייל איינער פון די תלמידים האבן זיך געקריגט אין שטוב.
בפרט אין חדר היכל הקודש איז דאך פי כמה; מוהרא"ש האט אזויפיל געשריבן איבער דעם ענין פון שלום בית, מען געפונט זיך נישט דאס פלאץ אין היכל הקודש אויב מען איז נישט מכבד די ווייב, נישטא קיין אוועקפארן פון שטוב, נישטא קיין ארויסגיין פון שטוב אן די ווייב.
אפשר זאלט איר ווייזן דעם בריוו פאר אייער טאכטער, זי זאל וויסן דאס חשיבות פון ברסלב'ע חסידים, זי זאל וויסן די מעלות פון א תלמיד היכל הקודש.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת בשלח, י"ג שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד די טייערע חברים, אנשי שלומינו פון בני ברק, ה' עליהם יחיו.
חמשה עשר בשבט איז די יום הולדת פון רבי נתן; אנשי שלומינו פלעגן זיך צאמקומען מיט רבי נתן מאכן א סעודה, דאנקען דעם אייבערשטן אויף די מתנה אז מיר האבן אזא תלמיד ווי רבי נתן.
בדרך כלל מאכט מען נישט קיין עסק ביי אידן פון א יום הולדת, דאס איז ווייל מען ווייסט נישט וואס וועט זיין מיט דעם מענטש, אפשר וועט ער חרוב מאכן די וועלט, אפשר וועט ער שעדיגן די וועלט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שמות רבה מח, א) אויפ'ן פסוק (קהלת ז, א): "טוֹב שֵׁם מִשֶּׁמֶן טוֹב", א גוטע נאמען גייט ווייטער ווי גוטע בשמים, "וְיוֹם הַמָּוֶת מִיּוֹם הִוָּלְדוֹ", און דער טאג וואס מען שטארבט איז בעסער פונעם טאג וואס מען ווערט געבוירן; זאגן די הייליגע חכמים א משל, ווען א שיף פארט ארויס פונעם פָּארט אנגעפילט מיט סחורה, דעמאלט פייפט מען נישט מיט טראמפייטערס, ווייל מען ווייסט נישט צי דער שיף וועט אנקומען אדער נישט, אבער ווען מען זעט אז דער שיף קומט אן בשלום צום פָּארט, דעמאלט קומט מען מיט טראמפייטערס, מען שאלט און מען פריידט זיך מיט גרויס שמחה.
דאס זעלבע איז ווען א מענטש ווערט געבוירן, מען ווייסט נאכנישט וואס וועט זיין מיט אים, צי ער וועט צוגעבן צו די וועלט אדער פארקערט, דערפאר מאכט מען נישט קיין 'יוֹם הֻלֶּדֶת', מה שאין כן ביי א יארצייט, מאכט מען אן עסק און מען מאכט א יארצייט סעודה, אבער א צדיק וואס מאכט ליכטיג די וועלט - דאנקט מען דעם אייבערשטן אויף דעם טאג וואס דער צדיק איז אראפגעקומען אויף די וועלט.
איר זענט אלע פרישע מקורבים, בעט איך אייך זייער, געבט אכטונג מען זאל אייך נישט פארפירן; איך וויל איר זאלט וויסן וואס איז ביים רבי'ן דער עיקר.
דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם (מכתבי רבינו ז"ל בתחלת ספר עלים לתרופה, מכתב ב): "בִּקַּשְׁתִּי מֵאֲהוּבִי חֲתָנִי", איך בעט דיר מיין ליבער איידעם, "שֶׁתִּלְמוֹד בְּכָל יוֹם שִׁיעוּר גְּמָרָא וּפוֹסֵק", זע צו לערנען יעדן טאג גמרא און הלכה, "שֶׁלֹא תַּעֲשֶׂה חַס וְשָׁלוֹם מִטָּפֵל עִקָּר", מאך נישט פון נישט וויכטיגע זאכן אן עיקר, "רַק אֶת הָאֱלֹקִים יְרָא", האב מורא פונעם אייבערשטן, "כִּי זֶה כָּל הָאָדָם", פאר דעם זענען מיר באשאפן געווארן; פון די קליינע בריוו וואס דער רבי שרייבט פאר זיין איידעם רבי יוסקא, זעט מען וואס דער רבי וויל פון אונז; נאר תורה, תפילה ויראת שמים, דער רבי וויל מיר זאלן לערנען, מיר זאלן האבן שיעורים בכל התורה כולה.
אזוי איז געווען אין אלע דורות, ברסלב'ע חסידים האבן געלערנט און געלערנט מיט א גרויסע התמדה; ווען מען לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו) דעמאלט לערנט מען אן א שיעור, מען האט אלץ געוויסט אז די וואס לערנען אסאך בלעטער גמרא - זענען ברסלב'ע. רבי נתן שרייבט אין א בריוו (עלים לתרופה, מכתב קעד): "גַּם פֹּה נִמְצָא מִתְנַגֵּד אֶחָד", עס געפונט זיך דא א מתנגד, "שֶׁבְּנוֹ הִתְחִיל קְצָת לְהִתְקָרֵב לְאַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵנוּ, וְלָמַד הַרְבֵּה גְּמָרָא וּפוֹסְקִים", וואס זיין זון איז מקורב צו אנשי שלומינו און ער האט אנגעפאנגען צו לערנען פלייסיג, "וְעַתָּה, מַכְרִיחִים אוֹתוֹ אַנְשֵׁי בְּלִיַּעַל, הַמְכַנִּים עַצְמָם בְּשֵׁם חֲסִידִים, וּמוֹנְעִים אוֹתוֹ בְּעַל כָּרְחוֹ מִלִּלְמֹד גְּמָרָא וּפוֹסְקִים, וְאוֹמְרִים שֶׁטּוֹב יוֹתֵר לְדַבֵּר עִמָּהֶם", די מתנגדים רעדן אים אפ פון לערנען גמרא ופוסקים, זיי זאגן אים אז ער זאל ענדערש פארברענגען מיט זיי ווי צו לערנען, "וְאָבִיו צָעַק עַל בְּנוֹ הַנַּ"ל, אֲנִי נוֹתֵן לְךָ לֶאֱכֹל עַל מְנָת שֶׁלֹּא תִּלְמַד רַק דַּף גְּמָרָא אֶחָד בְּכָל יוֹם, לֹא יוֹתֵר! כִּי מִי שֶׁלּוֹמֵד כָּל הַיּוֹם הוּא בְּרֶסְלְבֶר וְכוּ'", זיין טאטע שרייט אויף אים ער זאל אויפהערן צו לערנען אזוי סאך, ווייל ווער עס לערנט אסאך איז א ברסלב'ער, און דער טאטע זאגט אים אז ער גייט אים אויפהערן געבן עסן אויב לערנט ער מער ווי איין דף גמרא; זאגט רבי נתן א מורא'דיגער לשון: "הַכְּלָל, שֶׁאֵין הַמִּתְנַגְּדִים עוֹמְדִים לִמְנֹעַ מִלִּלְמֹד סִפְרֵי רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, רַק פְּנִימִיּוּת כַּוָּנַת הָרַע שֶׁבְּלִבָּם הוּא לְבַטֵּל מִיִּשְׂרָאֵל כָּל הַתּוֹרָה כֻּלָּהּ, כִּי יָדוּעַ לָכֶם מַעֲשֵׂי בְּנֵי הַנְּעוּרִים, בִּפְרָט בַּדּוֹר הַזֶּה, וְאֵין שׁוּם הַצָּלָה כִּי אִם עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, וְאֵין מִי שֶׁיַּכְנִיס לִמּוּד הַתּוֹרָה וְקִיּוּם הַתּוֹרָה בָּעוֹלָם כְּמוֹ אֲדוֹנֵנוּ מוֹרֵנוּ וְרַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, עַל יְדֵי אֲמִתַּת דְּרָכָיו הַקְּדוֹשִׁים שֶׁגִּלָּה עַל יָדֵינוּ, וּבִסְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים", די מתנגדים ווילן נישט אז מען זאל נישט לערנען דעם רבינ'ס ספרים, זיי ווילן אויסרייסן די גאנצע תורה; ווייל עס איז אייך באוויסט די מעשי בני הנעורים פונעם דור, און עס איז נישט דא קיין שום וועג זיי צו ראטעווען נאר דורך לימוד התורה, און עס איז נישט דא ווער עס זאל אריינברענגען לימוד התורה נאר דער הייליגער רבי.
ווער עס פאלגט דעם הייליגן רבי'ן און לערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד וואס דער רבי האט אונז געגעבן, איז זוכה ביז א קורצע צייט צו ענדיגן כל התורה כולה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "נִכְסַפְתִּי מְאֹד לְהַמְשִׁיךְ אֶת הָעוֹלָם אֶל עֲשִׂיָּה, שֶׁיִּהְיֶה חִיּוּב אֵצֶל כָּל אֶחָד וְאֶחָד לִלְמוֹד כָּךְ וְכָךְ, בְּכָל יוֹם וְלֹא יַעֲבֹר, וְכַיּוֹצֵא", דער רבי האט זייער געוואלט אריינברענגען אין מענטשן אז מען זאל לערנען יעדן טאג און דער רבי האט געזאגט (שם): "שֶׁאֲפִילוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְדוּשָׁה מְאֹד, שֶׁנִלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם, אַף עַל פִּי כֵּן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָדוֹל כָּל כַּךְ, עַד שֶׁיְכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם; וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חוֹק קָבוּעַ וְחִיוּב חָזָק לִלְמוֹד בְּכָל יוֹם וְיוֹם כַּךְ וְכַּךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָדוֹל מְאֹד", אפילו איינער וואס איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון די תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
ווען דער רבי האט געזאגט די שיחה האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן צי עס גייט אויך ארויף אויף איינעם וואס איז אריינגעפאלן אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס דער כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס (חיי מוהר"ן, סימן תקעג)"; זעט מען פון דעם אז דער רבי האט געוואלט מען זאל לערנען, ווייל תורה איז די עצה אז מען זאל ווערן נאנט צום אייבערשטן.
ליידער אין ברסלב אליינס מאכט מען חוזק פונעם סדר דרך הלימוד; מען רעדט פון טפל זאכן, מען דערציילט שיחות פון זקנים וכו' וכו', אבער אין היכל הקודש איז דער שיחה איינע פון די עיקרים אין ברסלב'ע חסידות.
איך בעט אייך זייער, טענה'ט נישט מיט קיינעם; אנשטאט טענה'ן זאלט איר אריינכאפן נאך א משנה, נאך א בלאט גמרא.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וארא, כ"ח טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד אנשי שלומינו היקרים, טייערע חברים פון ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו
איך פריי זיך זייער אז איר נעמט זיך צאם זיך מחזק זיין איינער מיט'ן צווייטן; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לד) מען דארף האבן נקודת החבר, אויסער וואס מען לערנט אליינס ביים רבי'ן דארף מען זיך מחזק זיין מיט א גוטער חבר, ווייל דורך א חבר קען א מענטש איבער חזר'ן אלע תורות פונעם צדיק, מען קען מקבל זיין נאך מער שיינע זאכן ווי מען איז אליינס מקבל פון רבי'ן; מען קען לערנען פון א חבר מער וויפיל מען לערנט פונעם רבי'ן, אזוי ווי רבי חנינא האט געזאגט (תענית ז.): "הַרְבֵּה לָמַדְתִּי מֵרַבּוֹתַי, וּמֵחֲבֵרַי יוֹתֵר מֵרַבּוֹתַי", איך האב געלערנט אסאך תורה פון מיינע רבי'ס, אבער פון מיינע חברים האב איך געלערנט נאך מער ווי פון מיינע רבי'ס.
הלואי זאלט איר דאס אנהאלטן, זיין שטארק מיט דעם; זיך צאמקומען חברים תלמידי היכל הקודש, איבער חזר'ן און זיך מחזק זיין מיט די הייליגע עצות פון רבי'ן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית כג.): "אוֹ חַבְרוּתָא אוֹ מִיתוּתָא", אן א גוטער חבר איז מען ווי א טויטער מענטש, מען מוז האבן גוטע חברים מיט וועם מען פרישט זיך אויף; נאך זאגן אונז די הייליגע חכמים (אבות ב, ט): "אֵיזוֹהִי דֶרֶךְ יְשָׁרָה שֶׁיִּדְבַּק בָּהּ הָאָדָם", וואס איז די ריכטיגע וועג ווי אזוי א מענטש זאל זיך פירן? "רַבִּי יְהוֹשֻׁעַ אוֹמֵר, חָבֵר טוֹב", רבי יהושע זאגט ער זאל זיך נעמען א גוטער חבר, ווייל אז מען האט א גוטע חבר קען מען זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן.
בנוגע וואס איר זאלט לערנען בשעת מען קומט זיך צאם; עס איז נישט קיין חילוק וואס איר לערנט, דער עיקר איז עס זאל זיין געבויט אויף רעדן פון רבי'ן, פון די עצות, פון די שכל; אדער מאכט מען איינמאל אזוי און א צווייטע מאל אן אנדערע ספר, דאס איז נישט קיין חילוק, דער עיקר איז דער צאמקום זאל זיין געבויט אויף רעדן פון רבי'ן, אויב מען קומט זיך צאם סתם רעדן שטותים והבלים זאלט איר נישט אהין גיין, אז מען רעדט נישט פון תכלית, פון אייבערשטן - איז עס א מושב לצים, אויף דעם איז געזאגט געווארן וואס שטייט (תהלים א, א): "אַשְׁרֵי הָאִישׁ אֲשֶׁר לֹא הָלַךְ בַּעֲצַת רְשָׁעִים וּבְדֶרֶךְ חַטָּאִים לֹא עָמָד וּבְמוֹשַׁב לֵצִים לֹא יָשָׁב", וואויל איז דעם וואס גייט נישט אין די וועג פון שלעכטע מענטשן, ער שטייט נישט מיט זינדיגע מענטשן און זיצט נישט מיט לצים.
מען קען זיך נישט פארשטעלן צו וואס מען קען זוכה זיין אויב וועט זיין צווישן אונז אחדות; דער צדיק רבי חיים וויטאל זכרונו לברכה דערציילט (ספר שבחי האר"י ז"ל): "בְּעֶרֶב שַׁבָּת פִּרְצָה מְרִיבָה בֵּין כַּמָה נָשִׁים", ערב שבת האט אויסגעבראכן א קריגעריי צווישן די ווייבער פון די תלמידים פון אריז"ל, "וְאָמַר הָאֲרִיזַ"ל", און דער אריז"ל האט געזאגט, "בְּקַבָּלַת שַׁבָּת בָּא אֵלַי הַמֶלֶךְ הָרָע, וְאָמַר לִי", אינמיטן קבלת שבת איז געקומען דער מלאך המות און ער האט מיר געזאגט, "גַם אַתֶּם גַם מַלְכְּכֶם תִּסָפוּ", אז איך גיי נפטר ווערן, "וְכָל זֶה בִּגְלַל הַקְּטָטָה שֶׁהָיְתָה בֵּינֵיכֶם הַיוֹם", אלעס צוליב די מחלוקה וואס איז היינט געשען צווישן אייך, "כִּי כָּל פַּעַם שֶׁהָיָה הַשָׁלוֹם שׁוּרָה בֵּינֵיכֶם לֹא הָיְתָה לְמַלְאָךְ הַמָוֶת דְרִיסַת רֶגֶל", ווייל ווי לאנג עס איז געווען שלום צווישן אייך האט דער מלאך המות נישט געהאט קיין שליטה אויף מיר, "כֵּן הָיָה בַּעֲווֹנוֹתֵנוּ הָרַבִּים בְּאוֹתוֹ זְמַן נִתְבַּקֵּשׁ בִּיְשִׁיבָה שֶׁל מַעֲלָה מוֹרֵנוּ וְרַבֵּנוּ עֲטֶרֶת רֹאשֵׁנוּ זַ"ל", וכך הוה, אז דער אריז"ל איז יענע יאר אוועק; זעט מען פון די מעשה ווי חשוב עס איז צו זיין באחדות. אז מיר וועלן פרובירן מיט אלע אונזערע כוחות צו זיין בשלום מיט יעדן איינעם וועלן מיר זוכה זיין צו ברענגען משיח במהרה בימינו.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת שמות, כ"א טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד די טייערע חברים, אנשי שלומינו פון בני ברק, ה' עליהם יחיו
איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך זייער שטארקן; דער רבי האט אונז איבערגעלאזט אזויפיל גוטע עצות, מיר דארפן נוצן די עצות - וועט אונז גוט זיין. אז מיר וועלן פאלגן דעם רבי'ן, מיר וועלן זיין שטארק אין רעדן צום אייבערשטן און אין לערנען די הייליגע תורה, מיר וועלן זיך פרייען מיט פשטות יהדות, מיר וועלן זיך פרייען מיט די מצוות - וועלן מיר זוכה זיין צו גרויסע מדריגות.
געבט אכטונג נישט וויי צו טון די עלטערן. איר זענט אלע פרישע מקורבים, פרישע מקורבים איז א מחי'; ווייל די פרישע מקורבים ברענען זייער שטארק, יעדעס ווארט פון רבי'ן איז אזוי חשוב און טייער, אבער די פרישע מקורבים דארפן זייער אכטונג געבן אז די פייער פון רבי'ן זאל נישט אפבריען טאטע מאמע וכדומה. טאטע מאמע דארף מען מכבד זיין; מען דארף נישט רעדן צו טאטע מאמע פון רבי'ן, טאטע מאמע זענען זייער דערשראקן ווען זיי הערן אז זייער קינד איז אנגעקומען קיין ברסלב, פון אזויפיל לשון הרע וואס איז דא אויפ'ן רבי'ן. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קפב): "עָלַי אֵין חוֹלְקִים כְּלָל, רַק הֵם חוֹלְקִים עַל מִי שֶׁעָשָׂה כָּךְ כְּמוֹ שֶׁבּוֹדִים הַחוֹלְקִים עָלָיו, וְעַל אִישׁ כָּזֶה בְּוַדַּאי רָאוּי לַחֲלֹק", אויף מיר קריגן זיי נישט, זיי קריגן אויף דעם וואס מען זאגט אויף אים די אלע לשון הרע'ס - אויף אים דארף מען טאקע קריגן און אויף אים קריג איך אויך, נאך האט דער רבי געזאגט: "זֵייא הָאבִּין זִיךְ אוֹיס גִּישְׁנִיצְט אַ מֶענְטְשׁ, אִין קְרִיגְן אוֹיף אִיהם", אויף אים קריג איך אויך.
אונזער ארבעט איז אראפצונעמען דעם שלעכטן נאמען וואס איז דא אויפ'ן הייליגן רבי'ן און אויף תלמידי היכל הקודש; מיר דארפן טון אלעס וואס מיר קענען אז מען זאל ארויפקוקן א ברסלב'ער חסיד, מען זאל וויסן אז ברסלב'ע חסידים זענען די צדיקים פון אונזער דור. דער רבי זאגט (ספר המדות, אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק", דארף אכטונג געבן אויפ'ן צדיק, "שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", עס זאל נישט ארויסגיין אויפ'ן צדיק א שלעכטע נאמען; מיר דארפן זיך אויפפירן מיט דרך ארץ, אלע זאלן זען וואס דער רבי לערנט מיט זיינע תלמידים, וואס ברסלב'ע חסידים זענען.
יעצט ווען איר זיצט אינאיינעם ביי די חבורה וויל איך מיט אייך לערנען א קליינע תורה אין ליקוטי מוהר"ן. מישט אויף דעם ליקוטי מוהר"ן, חלק א סימן קעא; דער רבי הייבט אן די תורה אויפ'ן פסוק וואס דער נביא זאגט (דניאל יב, ב): "וְרַבִּים מִיְּשֵׁנֵי אַדְמַת עָפָר יָקִיצוּ", פיל פון די טויטע וואס שלאפן אין די ערד וועלן זיך אויפוועקן צו תחיית המתים, "אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם", די צדיקים וועלן אויפשטיין תחיית המתים צו אן אייביגע לעבן, "וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם", און די רשעים וועלן אויפשטיין צו בושות און בזיונות.
זאגט דער רבי א נייע פשט אינעם פסוק, "עַל יְדֵי שֶׁנִּתְעוֹרֵר שֵׂכֶל חָדָשׁ בַּעֲבוֹדַת ה', מַה שֶּׁלֹּא הָיָה נוֹדָע עַד עַתָּה", ווען עס קומט א צדיק און אנטפלעקט א נייע וועג ווי אזוי צו דינען דעם אייבערשטן, א וועג וואס איז ניי, עס איז נאכנישט געווען ביז יעצט, "עַל יְדֵי זֶה 'רַבִּים מִיְּשֵׁנֵי אַדְמַת עָפָר יָקִיצוּ', איז דאס אזוי ווי תחיית המתים, מענטשן וועקן זיך אויף פון שלאף, "אַךְ 'אֵלֶּה לְחַיֵּי עוֹלָם וְאֵלֶּה לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם'", אבער נישט אלע נעמען דעם וועג פאר אן אייביגע לעבן, "כִּי 'צַדִּיקִים יֵלְכוּ בָם' - שֶׁעוֹבְדִין עִם זֶה הַשֵּׂכֶל אֶת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", די צדיקים נעמען די נייע וועג פאר זיך צו לעבן, "'וּפוֹשְׁעִים יִכָּשְׁלוּ בָם', שֶׁאֵינָם עוֹבְדִין בָּזֶה אֶת הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", ווידער די רשעים נעמען די וועג, נישט צו דינען דעם אייבערשטן, "רַק שֶׁעַל יְדֵי זֶה הֵם מְבַזִּין וּמְחָרְפִין אֶת הָעוֹלָם עַל שֶׁהֵם יוֹדְעִין מִזֶּה הַשֵּׂכֶל הֶחָדָשׁ, וְהָעוֹלָם אֵינָם יוֹדְעִין מִזֶּה", נאר אפצושפעטן פון אנדערע, 'נאר מיר ווייסן פונעם אמת', 'נאר מיר ווייסן פונעם צדיק', 'נאר מיר זענען ביים אמת'; זיי שפעטן אפ פון אנדערע, "וּכְמוֹ שֶׁשָּׁמַעְתִּי לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם, הַיְנוּ לְחָרֵף וּלְבַזּוֹת הָעוֹלָם, כִּי אֵינָם מִשְׁתַּמְּשִׁין עִם זֶה הַשֵּׂכֶל הֶחָדָשׁ רַק לְבַזּוֹת וּלְחָרֵף הָעוֹלָם, עַל יְדֵי שֶׁהֵם יוֹדְעִים מִזֶּה, וְהָעוֹלָם הֵם רֵיקִים וַחֲסֵרִים מִזֶּה"; דאס איז פשט לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם, זיי שפעטן פון די וועלט.
בעט איך אייך אלע טייערע חברים, פרישע מקורבים צום הייליגן רבי'ן, אז מיר האבן זיך יעצט ערוועקט, עס איז ביי אונז די בחינה פון תחיית המתים, מיר האבן זיך דערוויסט פון א נייע ליכטיגקייט, א וועג ווי אזוי מען קען לעבן מיט'ן אייבערשטן, מיר זענען זוכה צו טון עבודות וואס גרויסע צדיקים פון פריערדיגע דורות האבן זוכה געווען און יעצט קומען מיר פשוט'ע מענטשן צו צו אזא הויכע פלאץ, דארפן מיר געדענקען נישט צו נעמען דעם רבי'ן לַחֲרָפוֹת וּלְדִרְאוֹן עוֹלָם; חס ושלום וויי טון א טאטע, חס ושלום וויי טון א מאמע, חס ושלום זיך מתחצף זיין פאר אנדערע וואס ווייסן נישט פון רבי'ן.
חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו.) אויפ'ן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹהֶיךָ" - זאלסט זען עס זאל ארויסקומען א קידוש השם דורך דיר, דער אייבערשטער זאל באליבט ווערן דורך דיר. ווייל ווען א מענטש פירט זיך אויף ווי עס דארף צו זיין וואס זאגן מענטשן? "אַשְׁרֵי אָבִיו שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל זענען זיינע עלטערן וואס האבן אים געלערנט תורה; "אַשְׁרֵי רַבּוֹ שֶׁלִּמְּדוֹ תּוֹרָה", וואויל איז פאר זיין רבי וואס האט אים געלערנט תורה; "אוֹי לָהֶם לַבְּרִיוֹת שֶׁלֹא לָמְדוּ תּוֹרָה", וויי איז פאר די מענטשן וואס לערנען נישט קיין תורה; אויף איינעם וואס פירט זיך ערליך זאגט מען: קוקט אן דעם מענטש, וויבאלד ער לערנט תורה פירט ער זיך אויף אזוי ערליך. אויף אים זאגט דער פסוק (ישעיהו מט, ג): "וַיֹּאמֶר לִי עַבְדִּי אָתָּה, יִשְׂרָאֵל אֲשֶׁר בְּךָ אֶתְפָּאָר", דער אייבערשטער בארימט זיך מיט אזא איינעם.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת שמות, כ' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן
... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
אויף די פראגע אויב מען זאל ענדערש גיין אין א בעסערע סקול וואס איז ווייט פון שטוב וכו'; אודאי איז בעסער מען זאל גיין אין א ערליכע סקול אפילו מען דארף פארן א לאנגע וועג פון שטוב און א לאנגע וועג אויף צוריק, ווי איידער גיין אין א שוואכערע סקול אפילו עס איז נענטער.
אויפ'ן וועג איז דא אסאך וואס צו טון; מען קען זאגן דעם יום תהילים, מען קען זיך אביסל מתבודד זיין. מוהרא"ש האט דערציילט, ער איז מקורב געווארן דורך דעם וואס ער האט געדארפט פארן א לאנגע וועג יעדן טאג אין ישיבה. מוהרא"ש'ס עלטערן האבן געוואוינט אין די בראנקס געגענט און מוהרא"ש האט געלערנט אין וויליאמסבורג אין ישיבה ערוגת הבושם דצהעלים, עס האט אים גענומען צו פארן מיט'ן באן צוויי שעה פון זיין שטוב ביז די ישיבה און צוויי שעה צוריק, מוהרא"ש פלעגט יעדן טאג נעמען א קליין ספר'ל צו לערנען אויפ'ן טרעין, ביז איין מאל האט ער גענומען אין די האנט דעם ספר משיבת נפש און אזוי איז ער מקורב געווארן.
דאס וואס איר פרעגט אז מען לערנט נישט אין סקול פון רבי'ן, וואס האט מען פון גיין אין סקול? חס ושלום אזוי צו זאגן, וואס וויל דען דער רבי מען זאל רעדן פון אים? וואס וויל דער רבי? דער רבי וויל איין זאך, ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן, ברענגען אידישע קינדער צו די וועג פון די תורה. דער רבי וויל מען זאל לערנען און קענען גוט הלכות, דאס טוט מען אין סקול, מען לערנט הלכות, מען לערנט יראת שמים; דאס איז וואס דער רבי וויל.
דארף מען ווייטער גיין לערנען אין סקול אפילו עס איז נישט ספעציעל געשטעלט אויפ'ן רבינ'ס וועג, אזוי ווי מוהרא"ש האט דערציילט, עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד וואס האט נישט געשיקט זיינע קינדער אין חדר ווייל עס איז נישט געווען א ברסלב'ער חדר, ער האט זיי געלאזט אויף הפקר, ביז אלע זיינע קינדער האבן אפגעלאזט די תורה, זיי האבן זיך אויסגעמישט מיט גוים רחמנא לצלן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת שמות, י"ט טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קענווי איילענד
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
אז דו וועסט קויפן דיינע קינדער צוויי פאר תפילין - רש"י און רבינו תם - וועסטו נישט וויי טון דיין טאטע; כל זמן מען פירט א שטוב מיט יראת שמים ברענגט מען נאר נחת פאר די עלטערן, אפילו א טאטע וואס איז א מתנגד צום רבי'ן - ווערט נישט וויי געטון ווען זיינע קינדער פירן ערליכע שטובער און ציען אויף ערליכע קינדער אויף אן אנדערע שניט.
איך האב געהערט פון א ברסלב'ער חסיד זאגן: "מיין כיבוד אב ואם איז אז איך גיי יעדן טאג אין שול דאווענען דריי תפילות; מיין כיבוד אב איז אז איך רעד שיין צו מיין ווייב, איך שריי נישט אין שטוב; מיין כיבוד אב איז אז איך בין מגדל מיינע קינדער מיט יראת שמים; דאס אז עס שטערט מיין טאטע אז איך בין א ברסלב'ער - דאס האט נישט מיט מיר, מיין טאטע שטערט אויך ווען עס שנייט און ווען עס רעגנט, ער וואלט ווען געוואלט עס זאל שיינען יעדן טאג די זון און עס זאל זיין א שיינע וועטער; דאס איז נישט קיין פגם אין כיבוד אב ואם".
זיי שטארק ווייטער צו מכבד זיין די עלטערן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש וויליאמסבורג
היות מארגן ערב שבת פרשת ויגש געפאלט אויס עשרה בטבת דארף מען דאווענען מנחה און קבלת שבת פריער ווי געווענליך כדי מען זאל קענען קידוש מאכן און אויספאסטן ביים זמן.
זיי מודיע אז מיר וועלן דאווענען מנחה ביים זמן הדלקת הנרות, כדי מען זאל נישט פאסטן לענגער.
שטארק זיך מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן; יעדע זאך וואס מיר קענען טון צו העלפן דעם רבי'ן איז זייער חשוב אין הימל. אויבן אין הימל איז מען מקנא ווער עס האט א שייכות מיט'ן רבי'ן, ווער עס איז משמש דעם רבי'ן; אויבן איז אינגאנצן אנדערש פון דא, דארט ווייסט מען פון רבי'ן.
הלוואי וואלסטו געגאנגען יעדן טאג אביסל התבודדות - וואלסטו געשפירט אויף די וועלט דעם גן עדן; אז מען האט א קאר איז נאך גרינגער, מען קען צופארן צו א ליידיגע געסל און זיך דארט מתבודד זיין.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, פארנדיג אויפ'ן עראפלאן קיין אומאן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
איך וויל דיר בעטן דו זאלסט ווייטער מאכן די מוזיק פאר די חתונות אין ישיבה; ווען דו פלעגסט אנגרייטן די ניגונים האט עס געהאט עפעס א שטיקל טעם, דו האסט צאמגעשטעלט שיינע חסידישע געשמאקע ניגונים.
ביי די לעצטע חתונות גרייט מען אן ניגונים אן קיין טעם, פון זינגערס וואס איך ווייס נישט און זיי ווייסן נישט די פשט פון די ניגונים.
איך בעט דיר זייער דו זאלסט נישט אפלאזן די זאך; בלייב שמש, בלייב באדינען דעם רבי'ן מיט דעם זאך. לייג ניגונים וואס איז אידיש, היימיש, חסידיש, ערליך און אין די זעלבע צייט קנאקעדיג לעבעדיג; ווייז פאר די יונגט אז פאר היימישע ניגונים פעלט גארנישט, עס איז מער לעבעדיג וכו'.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר
יעדעס מאל דו קומסט ארויף אין ישיבה, איך זע דיר מיט א חומש, מיט א ספר - האב איך אזויפיל נחת פון דיר.
יעצט הער איך דיין שוויגער איז מודה, זי זאגט אז די מערסטע נחת האט זי פון ענקער משפחה.
אזוי גייט עס מיט תלמידי היכל הקודש, אין אנהייב רודפ'ט מען, מען האט מורא פון די לשון הרע'ס וואס מען הערט, אבער שפעטער האט מען דאס מערסטע נחת פון די ברסלב'ע.
איך האב דיר זייער ליב.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
קומענדיגע וואך פרייטאג געפאלט די יארצייט פון מורינו רבי נתן זכותו יגן עלינו, מיר וועלן מאכן א סעודה ליל שישי פרשת ויגש אין ישיבה.
מוצאי שבת פרשת ויגש גיי איך קיין לעיקוואד, מחזק זיין אנשי שלומינו אין לעיקוואד מיט די זיסע עצות, מים מתוקים פונעם נחל נובע מקור חכמה; איך וויל דיר פרעגן אויב דו וועסט מיר קענען טראגן אהין און צוריק, איך וועל דיר באצאלן.
רבי ישראל בער זכרונו לברכה האט געוויינט צו זיין רבי, רבי ישראל קארדונער זכרונו לברכה, האט אים רבי ישראל געזאגט: "דער חילוק צווישן אונז איז אז דו ווייסט די עצות פון רבי'ן, דו נוצט עס אבער נישט, איך ווייס די עצות און איך נוץ עס"; אז דו וועסט נוצן די עצה פון התבודדות וועט דיר אלעס גיין אנדערש, אלעס וועט גיין כסדרן.
לאז מיר וויסן אויב דו קענסט מיר טראגן.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת מקץ, כ"ז כסליו, ג' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
בנוגע משנה זיין פון דרך אבות, דו ביסט אוועק פון וועג, דו עסט נישט קיין צוויבל וכו'; קענסט עסן צוויבל, קענסט עסן יונגע צוויבל דאס איז אויך צוויבל, די אנדערע צוויבל זאלסטו נישט עסן; דאס איז סם, עס איז נישט געזונט.
דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רסה) מען זאל נישט עסן קיין רויע צוויבל, "אֲפִלּוּ עִם שֶׁמֶן אוֹ שׁוּמָן, וַאֲפִלּוּ עַל יְדֵי תַּעֲרוֹבוֹת, כְּגוֹן עַל יְדֵי בֵּיצִים וְכַיּוֹצֵא", אפילו מיט אויל אדער שמאלץ, אדער אויסגעמישט מיט אייער, און אפילו שבת, "וְהִלְעִיג עַל הָאוֹמְרִים שֶׁבְּשַׁבָּת מִצְוָה לֶאֱכֹל דָּבָר הַמַּזִּיק, שֶׁהֵם בְּצָלִים חַיִּים", דער רבי האט געשפעט פון די וואס זאגן אז עס איז א מצוה צו עסן שבת רויע צוויבל, "וְאָמַר שֶׁהֵם מַזִּיקִים מְאֹד לְכַמָּה דְּבָרִים, וְחָשַׁב אָז כַּמָּה עִנְיְנֵי חוֹלַאַת וּמַכְאוֹבִים וַחֲלִישׁוּת שֶׁגּוֹרְמִים", דער רבי האט אויסגערעכנט אסאך זאכן וואס פאסירט ווען מען עסט רויע צוויבל.
בנוגע דיינע אנדערע שאלות; עס איז שווער צו ענטפערן דיין שאלה, מאך אסאך התבודדות, בעט דעם אייבערשטן דיין גאנץ לעבן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל גיין אויפ'ן אמת'ן וועג, 'הוֹרֵנִי ה' דַּרְכֶּךָ אֲהַלֵּךְ בַּאֲמִתֶּךָ', העלף מיר איך זאל זיך נישט נאר'ן, איך זאל גיין אין די אמת'ע וועג".
בלייב מיט דיין טאטע'ס מנהגים; נעם דעם רבי'ן נאר מוסיף זיין בעבודת השם, נישט אויף אפלאזן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א ליכטיגער חנוכה.
בעזרת ה' יתברך
מוצאי שבת קודש פרשת וישב, כ"ז כסליו, ג' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
חנוכה איז א צייט פון הלל והודאה, פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן.
ווען דו זיצט ביי די לעכט זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסדים וואס ער טוט, בפרט אויף די חסד אז מיר האבן זוכה געווען צו טרעפן דעם פך שמן; אין אזא טונקלקייט, אין א דור וואס עס איז דא אזויפיל טומאה, אזויפיל נסיונות, האבן מיר דעם רבינ'ס עצות און חיזוקים - די שמן טהור.
דורך די פך שמן קענען מיר אנצינדן די מנורה; מיר קענען באלייכטן אונזערע ז' נרות, די אויגן, אויערן, נאז און מויל (עיין ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן כא).
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן
מרת ... תחי'.
זארגט נישט, אייער קינד וועט זיין געזונט און שטארק.
בנוגע וואס איר שרייבט, וואס אייער מאמע זאגט אז אייער ברודער'ס קינד איז געשטארבן וועגן איר; זייט מיר מוחל, א איד רעדט נישט אזוי. איך קען נישט אייער מאמע, אדער איז זי נישט ביים זינען, אדער ווייס איך נישט... אזוי רעדט נישט א איד. אייער ברודער האט פארלוירן זיין קינד - נישט וועגן ברסלב, דער אייבערשטער פירט די וועלט, מיר ווייסן נישט דעם אייבערשטנ'ס חשבונות.
נעמט ארויס די צעדרייטע מחשבות פון קאפ; אייער מאמע האט צוויי ברירות, אדער האבן נחת פון די ברסלב'ע קינדער, אדער זיך אויפעסן די יארן, מער פון דעם קען זי נישט טון. אירע הקפדות וועט שאטן 'נאר' פאר איר געזונט, קיינער וועט נישט געשעדיגט ווערן; זי איז א גרויסע רחמנות.
איך האב זיך אויפגעוועקט ביינאכט, איך האב געליינט אייער מעסידזש און איך בעט דעם אייבערשטן אייער קינד זאל זיין געזונט. איך האב שוין נישט געקענט צוריק גיין שלאפן פון די נארישע פרוי וואס פייניגט זיך מיט אירע ברסלב'ע קינדער.
דא קומט אריין דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.): "שַׁעֲרֵי דְּמָעוֹת", די טירן פון טרערן, "לֹא נִנְעֲלוּ" - איז קיינמאל נישט פארשפארט; פארוואס דארף זיין טירן? אויב איז עס אלץ אפן פעלט דאך נישט אויס קיין טירן?! זאגט דער הייליגער ראפשיצער רב זכותו יגן עלינו, אז די טירן דארף מען פאר די נארישע מאמעס וואס וויינען ווען זייערע קינדער ווערן מקורב צו צדיקים, זיי וויינען צום אייבערשטן אז די קינדער זאלן נישט האבן מיט חסידים, דעמאלט פארמאכט מען די טירן.
ווען אייער מאמע זאל וויסן וואס איך האב געטון מיט אירע קינדער... אייער ברודער ... האט נישט געלייגט קיין תפילין וכו' וכו'; פון ווען ער איז מקורב געווארן צום רבי'ן האט ער תשובה געטון.
איך האב אסאך צו שרייבן, אסאך צו דערציילן פון אייער משפחה; דער עיקר וואס איך וויל מיט דעם בריוו איז ארויסנעמען די נארישע מחשבות וואס כאפן זיך אריין אין אייך פון אייער מאמע'ס ווערטער, כאילו זי קען מקפיד זיין, זי קען הרג'ענען; זי קען גארנישט טון, איין ברירה האט זי, זי קען הנאה האבן און שעפן נחת אדער זיך אויפעסן און מקפיד זיין אויף זיך אליין.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת ויצא, י"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש ירושלים, שיחיו.
די וואך זעען מיר אין די פרשה זייער אסאך חיזוק אויף תפילה; יעדע זאך פון די הייליגע אבות און פון די הייליגע אמהות איז געווען נאר תפילה.
לאה האט חתונה געהאט מיט יעקב נאר ווייל זי האט אסאך געוויינט און געבעטן דעם אייבערשטן; כאטשיג איר שידוך איז געווען אנגעגרייט אז זי זאל חתונה האבן מיט עשיו, אלע האבן געזאגט אז לאה וועט חתונה האבן מיט עשיו און רחל מיט יעקב, דאך האט זי נישט אויפגעגעבן; זי האט געבעטן און געבעטן ביז זי האט באקומען יעקב אבינו.
דאס איז שטארקע חיזוק פאר אונז; "מַעֲשֶׂה אָבוֹת - סִימָן לְבָּנִים (עיין תנחומא לך לך, ט)", מיר דארפן נאכגיין אונזערע עלטערן. יעדע זאך וואס מיר דארפן, יעדע זאך וואס מיר ווילן, יעדע זאך וואס קוועטשט און טוט וויי - זאלן מיר נאר בעטן דעם אייבערשטן.
ווען מען בעט דעם אייבערשטן דארף מען וויסן ווי אזוי צו בעטן דעם אייבערשטן, מען קען נישט נעמען מיט געוואלד. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצו): "אָסוּר לָאָדָם לַעֲמֹד עַצְמוֹ עַל שׁוּם דָּבָר, הַיְנוּ שֶׁאָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ בִּתְפִילָּתוֹ - שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יַעֲשֶׂה לוֹ דַּוְקָא אֶת בַּקָּשָׁתוֹ וכו'", א מענטש טאר זיך נישט איינ'עקשנ'ען ביים אייבערשטן אז דער אייבערשטער מוז מיט אים טון ווי אזוי ער וויל, "רַק צָרִיךְ לְהִתְפַּלֵּל וּלְהִתְחַנֵּן לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ בְּרַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים, אִם יִתֵּן הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ - יִתֵּן, וְאִם לָאו לָאו", נאר מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, אזוי ווי מען בעט זיך ביי איינעם ער זאל רחמנות האבן; אז דער אייבערשטער וועט אים העלפן איז גוט, און אז ער וועט אים נישט נאכגעבן - איז נישט.
מיט דעם טייטשט דער רבי וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, יג): "אַל תַּעַשׂ תְּפִלָּתְךָ קֶבַע", קבע איז א לשון פון גזילה, אזוי ווי עס שטייט (משלי כב, כג): "'וְקָבַע אֶת קֹבְעֵיהֶם נָפֶשׁ' - הַיְנוּ שֶׁכָּל מַה שֶּׁהוּא מְבַקֵּשׁ, הֵן פַּרְנָסָה אוֹ בָּנִים אוֹ שְׁאָר צְרָכִים, אָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ וְלַעֲמֹד עַצְמוֹ בִּתְפִילָּתוֹ, שֶׁדַּוְקָא יַעֲשֶׂה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אֶת תְּפִילָּתוֹ", ווען מען בעט דעם אייבערשטן אויף פרנסה, אויף קינדער אדער אנדערע געבעטן, טאר מען זיך נישט איינ'עקשנ'ען אז עס מוז זיין אזוי ווי ער וויל, "כִּי זֶה הוּא תְּפִילַּת קֶבַע, שֶׁלּוֹקֵחַ הַדָּבָר בְּחָזְקָה בִּגְזֵלָה, רַק יִתְפַּלֵּל רַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים כַּנַּ"ל".
מיט דעם קען מען שוין פארשטיין פארוואס יעקב אבינו האט זיך אויפגערעגט אויף רחל; לכאורה רחל האט דאך געטון וואס א איד דארף טון, רחל האט געבעטן יעקב'ן (בראשית ל, א): "הָבָה לִּי בָנִים", געב מיר קינדער; דאס דארף דאך א איד טון, גיין צו א צדיק בעטן א ברכה פאר קינדער. רש"י זאגט, אז רחל האט גע'טענה'עט צו יעקב: דיין טאטע יצחק האט געדאווענט און געבעטן דעם אייבערשטן פאר רבקה, פארוואס בעטסטו נישט פאר מיר? שטעלט זיך א שטארקע פראגע, פארוואס האט זיך יעקב אויפגערעגט (שם, ב): "וַיִּחַר אַף יַעֲקֹב בְּרָחֵל", זי האט דאך געטון וואס מען דארף טון, די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא קטז.): "כָּל שֶׁיֵּשׁ לוֹ חוֹלֶה בְּתוֹךְ בֵּיתוֹ", ווער עס האט א צרה אין שטוב, "יֵלֵךְ אֵצֶל חָכָם וִיבַקֵּשׁ עָלָיו רַחֲמִים", זאל גיין צו אן ערליכער איד ער זאל בעטן פאר אים!
מוהרא"ש זאגט, יעקב אבינו האט וויי געטון ווען רחל האט געזאגט: "וְאִם אַיִן - מֵתָה אָנֹכִי", אויב האב איך נישט קיין קינדער בין איך א טויטע; אזוי רעדט נישט א איד! די ערשטע בקשה האט זי זייער שיין געזאגט "הבא לי בנים", בעט פאר מיר איך זאל האבן קינדער, אזוי דארף מען טון; מען דארף בעטן דעם אייבערשטן און מען דארף בעטן דעם צדיק זאל מתפלל זיין, אבער "וְאִם אַיִן - מֵתָה אָנֹכִי" - אויב נישט בין איך א טויטע?! אויב נישט איז עק וועלט?! א איד דארף וויסן "אויב נישט" - וועל איך ווייטער לעבן, "אויב נישט" - וועל איך ווייטער זיין פרייליך; ווען מען בעט דעם אייבערשטן קען מען נישט נעמען מיט געוואלד.
שטארקט אייך מיט תפילה והתבודדות; גייט יעדן טאג אביסל אויסגיסן דאס הארץ פאר'ן אייבערשטן, בעטס אים ברחמים ובתחנונים ער זאל רחמנות האבן, בעטס אים וואס איר דארפט, און אויב מען זעט נישט די ישועה זאל מען ווייטער אנגיין אין לעבן, זיך שטארקן און זיין פרייליך.
איר ווייסט מן הסתם וואס גייט פאר ביי ענק אין ירושלים, אפאר מנהלות האבן זיך צאמגענומען וואס מען קען טון מיט די קינדער אז זיי קומען אן קיין ברסלב, זיי ווייסן נישט וואס צו טון; זיי טראכטן אז אויב מען וועט ארויסקומען, מען וועט זאגן פאר די קינדער מען זאל נישט הערן און ליינען פון ברסלב - מיט דעם וועלן די קינדער שוין נישט וועלן דעם רבי'ן, זיי כאפן נישט אז דאס וועט זיין די גרעסטע הפצה! מיר מוטשען זיך ווי אזוי מיר קענען אנקומען צו אלעמען, יעדער זאל וויסן פון דעם הייליגן רבינ'ס עצות, יעדער זאל וויסן אז עס איז דא א רבי וואס האט חיזוק פאר יעדן איינעם אין יעדע מצב; אז זיי וועלן האלטן דרשות פאר די תלמידים און תלמידות אז מען טאר נישט הערן און ליינען פון ברסלב - וועלן אלע תלמידים און תלמידות דאס אפיר זוכן און אלע וועלן זיך דערוואוסן פון רבי'ן.
א רחמנות אויף די קינדער - בחורים און מיידלעך; מען פארקויפט זיי גארנישט אין לעבן, אלע זענען הונגעריג, אלע זענען דארשטיג נאך אביסל אמת'ע לעבן. אנשטאט האלטן דרשות מען זאל נישט קוקן אין די ברסלב'ע ספרים - געב עפעס, זאג וואס יא, געב אריין א חיות אין זיי, לערן מיט זיי אמונה, זיי זאלן שפירן דעם אייבערשטן.
דער עיקר זאלט איר זיך נישט שרעקן, איר זאלט ווייטער ממשיך זיין מיט הפצה און אז איר וועט זיך האלטן אינאיינעם וועט קיינער ענק נישט קענען צעברעכן; איין וועג איז דא חס ושלום ווי אזוי עס זאל צעפאלן אייער חבורה, אויב עס וועט זיין צווישן אייך מחלוקת, מען וועט זיך נישט קענען ליידן; דעמאלט וועט נישט בלייבן פון אייך גארנישט, כל זמן איר וועט זיך ליב האבן, איר וועט זיך דורכקומען - וועט קיינער אייך נישט קענען צעברעכן.
אז איינער האט עפעס וואס צו זאגן וואס מען דארף פאררעכטן קען מען מיר שרייבן.
איך בעט די בחורים און אינגעלייט זאלן נישט רייכערן אין די ד' אמות פון שול; גייט אין יבנאל און קוקט וואס עס הענגט אין אלע זייטן, אויפ'ן שול, אויפ'ן כולל: "נא לא לעשן, בפרט בד' אמות של רבינו". ביי אונז איז מען מקפיד אויף דעם; די בחורים וואס רייכערן בעט איך כסדר זיי זאלן אריבערגיין די גאס, נישט שטיין פאר'ן בית המדרש רייכערן. בעט איך אייך איר זאלט אכטונג געבן נישט צו רייכערן אין די ד' אמות פון בית המדרש און זיכער נישט אין בית המדרש, דער בית המדרש איז געמאכט נאר פאר לערנען און דאווענען.
מיר האבן געטרייע גבאים, ר' ... מיט ר' ... און ר' ...; זיי ווילן גארנישט, זיי ווילן נאר מיר זאלן קענען שיין מאכן דעם רבינ'ס נאמען. איך בעט מען זאל זיך פירן מיט דרך ארץ, רעדן שיין איינער צום אנדערן - וועט ענק קיינער נישט קענען שלעכטס טון.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
א פרייליכן שבת.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת ויצא, ט' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן
... תחי'.
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
אז איר וועט זיך פירן מיט דרך ארץ, איר וועט פאלגן וואס די מנהלת זאגט - וועט איר זיך מאכן א גוטע נאמען, איר וועט מאכן שיין דעם רבינ'ס נאמען.
דער רבי האט געזאגט: "ווען קיסרים און קעניגן וואלטן געוואוסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן פאר מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר לערנען", דער רבי לערנט אויס דרך ארץ; ווען מען זיצט ביי יענעם איז מען שטיל, אז מען לערנט ביי יענעם אין מוסד דריידט מען נישט איבער יענעמס פלאץ.
קיין שום מנהלת גייט נישט אן ווער איז דער רבי פון די תלמידה, ווער איז דער דיין פון די תלמידה און ווער עס איז זייער מורה דרך, דער עיקר וואס די מנהלת ווילן איז - מען זאל פאלגן וואס די סקול זאגט; ווען מיידלעך הייבן אן זיך חוצפה'נען צו די לערערינס און צו די מנהלת - דעמאלט איז נישט גוט.
אויב די מיידל מארדעוועט, זי וויל נישט הערן וואס די מנהלת זאגט און וואס די לערערינס זאגן, זי פייפט זיך אן און זאגט: "איך בין ברסלב", דעמאלט פאסירן אלע התנגדות.
אלע התנגדות אויף ברסלב קומט פון עזות פנימ'ער און מחוצפים, ווייל אויף ברסלב איז נישטא וואס צו זאגן קיין איין ווארט שלעכט; מיר ליידן גענוג די אלע יארן פון דעם, מענטשן גלייכן נישט ברסלב - נאר צוליב די סיבה, קינדער חוצפה'נען זיך צו די עלטערן, תלמידות חוצפה'נען זיך קעגן זייער לערערין און בחורים פייפן אויף די מגידי שיעורים, נאכדעם מיינט מען אז דאס איז ברסלב.
איך בעט אייך זייער, רעדט נישט אין סקול מיט קיינעם פון רבי'ן, נעמט דעם רבי'ן פאר זיך פריוואט, נישט צו שטויסן די שולע.
אויך זאלט איר זען וואס מער צו העלפן אין שטוב; די שענסטע זאך איז העלפן די מאמע, זוכט נישט ארויס צו גיין טאג און נאכט אין גאס מיט חבר'טעס. בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן א געפיל צו העלפן אין שטוב, וועט איר זוכה זיין אז אייערע קינדער וועלן אייך העלפן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת ויצא, ט' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן
... תחי'.
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איר האט מיר זייער דערפריידט מיט אייער בריוו אז אייערע עלטערן זענען פרייליך מיט אייך, איר זענט מקיים מצות כיבוד אב ואם בשמחה.
איר קענט זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס איז די מצוה פון כיבוד אב ואם; וויפיל מיר וועלן טון פאר אונזערע עלטערן קען מען נישט זאגן אז מיר האבן יוצא געווען די מצוה. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי קידושין כ.): דער הייליגער תנא רבי טרפון איז געגאנגען שפאצירן שבת מיט זיין מאמע, גייענדיג האט זיך איר שיך צעריסן, האט דער הייליגער תנא רבי טרפון זיך אראפגעלייגט און געלייגט זיינע הענט אויף דער ערד זאגנדיג: "מאמע, לייג דיינע פיס אויף מיינע הענט" – אז זי זאל נישט גיין בארוועס, אזוי איז ער געגאנגען מיט איר ביז זי איז אנגעקומען צו איר שטוב. איינמאל ווען דער הייליגער רבי טרפון האט זיך נישט גוט געשפירט, האט זיין מאמע געבעטן די חכמים זיי זאלן מתפלל זיין פאר אים, זי האט זיי געזאגט: "מיין זון איז מיר מכבד מער וויפיל מען דארף מכבד זיין א מאמע", האבן איר די חכמים געזאגט: "דערצייל אונז זיינע מעשים טובים", האט זי דערציילט ווי ער האט זיך אראפגעלייגט אויף דער ערד ווען איר שיך האט זיך צעריסן, "ער האט געלייגט זיינע הענט אז איך זאל קענען גיין וכו'"; האבן די חכמים געזאגט: "אפילו ער זאל דיר טון טויזנט מאל אזוי ווי ער טוט דיר יעצט, האט ער נאך נישט מקיים געווען די מצוה ווי עס דארף צו זיין".
אז אייער מאמע תחי' גייט אריבער יעצט שווערע טעג, זי נעמט שווערע מעדעצין פאר די ביטערע מחלה השם ישמרינו, זאלט איר העלפן אייער מאמע מיט וואס איר קענט נאר; העלפט איר מיט אלע כוחות און מיט שמחה. מען געבט זיך איין דריי און מען איז אליינס א מאמע און ווי אזוי מיר פירן זיך צו אונזערע עלטערן - וועלן זיך די קינדער פירן מיט אונז; אז מיר וועלן העלפן די מאמע מיט שמחה וועלן אונזערע קינדער זיין וואויל און ערליך, אז מיר וועלן רעדן שיין מיט דרך ארץ צו אונזערע עלטערן וועלן אונזערע קינדער רעדן שיין צו אונז.
איר זאלט ווייזן דעם בריוו פאר אלע אייערע חבר'טעס; זאלן אלע וויסן וואס דער רבי לערנט אונז. וואס מיינט א בית פיגא תלמידה? נאר אז מען רעדט שיין צו די עלטערן, מען חוצפה'ט זיך נישט, מען שעמט זיך נישט מיט די מאמע, מען שעמט זיך נישט מיט א טאטע - דאס איז א ברסלב'ע מיידל.
מוהרא"ש ברענגט א מעשה פלא פון הייליגן צדיק דער בן איש חי זכותו יגן עלינו (ספר בן יהוידע על מסכת בבא מציעא, דף לג) עס איז געווען א גרויסער גביר וואס האט געהאט אן אלטן טאט'ן - אן ארימאן; דער גביר האט נישט אכטונג געגעבן אויף זיין טאטע, ער האט אים ארויסגעווארפן פון שטוב און ער האט געדארפט שלאפן אין גאס צוזאמען מיט אנדערע ארעמעלייט; ויהי היום עס איז געווען אינמיטן ווינטער, זייער א קאלטע טאג ווען דער אלטער טאטע איז געזיצן אין גאס פרירנדיג פאר קעלט, איז דארט אריבער זיין אייניקל - א זון פון דעם גביר, האט דער זיידע געבעטן זיין אייניקל: "איך בעט דיר, גיי בעט דיין טאטע זאל אויף מיר רחמנות האבן און מיר שיקן א ווארעמע מלבוש אז איך זאל נישט אויסגיין פאר קעלט דא אין גאס", דער אייניקל איז אהיים געקומען און געבעטן: "טאטע, האב רחמנות אויף זיידי; זיידי בעט א ווארעמע קלייד", האט דער גביר געזאגט צו זיין זון: "גיי ארויף אויבן אין בוידעם, דארט האב איך אן אלטן קלייד וואס איך דארף סיי וויי נישט, דאס קענסטו טראגן פאר'ן זייד'ן"; דער זון איז ארויף אין בוידעם און געטראפן אן אלטע קלייד פול מיט ריסן און גרויסע לעכער. ער איז געווארן זייער אויפגערעגט, ער האט גענומען א שערל, איינגעקנייטשט דעם קלייד און דאס צעשניטן אין האלב. ווען זיין טאטע - דער גביר האט געזען אז דער זון קומט נאך נישט אראפ, האט ער ארויף געשריגן צום בוידעם: "וואס טוסטו אזוי לאנג אין בוידעם? גיי שוין מיט דעם קלייד צו מיין טאטע!" דער זון האט זיך אבער ווייטער פארזוימט, ווען ער האט געענדיגט שניידן דעם קלייד אויף צוויי שטיקלעך און אראפ געקומען צו זיין טאטע מיט איין שטיקל קלייד, האט אים דער טאטע געפרעגט: "פארוואס האסטו צעשניטן דעם קלייד אויף צוויי שטיקלעך?" האט ער אים געענטפערט: "איין שטיקל לייג איך אוועק פאר דיר, ווען דו וועסט ווערן אלט וועל איך דיר ארויס ווארפן פון שטוב און ווען עס וועט קומען ווינטער און דו וועסט זיין קאלט וועל איך דיר שיקן דעם צווייטן חלק פונעם קלייד, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (עיין תנחומא לך לך, ט) 'מַעֲשֶׂה אָבוֹת - סִימָן לְבָּנִים', ווי אזוי דו פירסט זיך מיט דיינע עלטערן וועל איך זיך פירן מיט דיר"; האט דער טאטע זיך געכאפט ביים קאפ וואס ער האט געטון און ער האט אהיים גערופן זיין אלטן טאט'ן, ער האט אים אריין גענומען אין שטוב און אים איבערגעבעטן.
אזוי ווי זייער אסאך משפחות ווערן יעצט מקורב צום הייליגן רבי'ן און נישט אלע ווייסן וואס איז ברסלב, עס זענען דא וואס מיינען אז מען מוז אויסשרייען מיט א טראמפייטער, אלע זאלן וויסן 'איך בין ברסלב'; עס זענען דא קינדער וואס לערנען ביי אנדערע חסידות'ער, דארף מען אכטונג געבן נישט צו רעדן און אוועק מאכן אנדערע פלעצער, בפרט ווען מען גייט אין סקול דארף מען זיך פירן מיט דרך ארץ צו די לערערינס און צו די מנהלת. מיר ליידן אסאך פון די וואס חוצפה'נען זיך צו די עלטערן און צו אנדערע, נאכדעם גייט אלעס אויפ'ן הייליגן רבינ'ס נאמען, מען קוקט אויף ברסלב כאילו דאס איז א פלאץ פון מחוצפים.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
