בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
טייערער ליבער ... נרו יאיר
לערן יעדן טאג משניות, וועסטו האבן א זיסע לעבן, עס וועט דיר גוט זיין.
פון דיין ראש ישיבה.
בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א
בעזרת ה' יתברך - אייר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
טייערער ליבער ... נרו יאיר
לערן יעדן טאג משניות וועסטו ווערן א גרויסער ערליכער איד און האבן א זיס לעבן.
פון דיין ראש ישיבה.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שלח, כ' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
אז דו שפירסט ווי דו ווערסט פארברענט פון עבירות, דו פאלסט אראפ השם ישמרינו - זאלסטו נעמען די משניות און זאגן יעדן טאג משניות, דאס וועט דיך ראטעווען. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג כך וכך, וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס; מוהרא"ש האט מקובל פון אנשי שלומינו אז ווען דער רבי האט געזאגט די שיחה - האט ער געמיינט מיט דעם דאס לערנען אכצן פרקים משניות.
איך בעט דיר, האלט דיין טעלעפאן נאר אין אפיס, ברענג עס נישט אהיים, אויך נישט אין קאר. און אויב עס איז דיר שווער מיך צו פאלגן - לאך נישט פון מיר, ווייל איין טאג וועסטו נאך וויינען פאר די יארן וואס דו האסט געלאכט. בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען אנקומען צו דעם, לאך נישט פון מיר, מאך נישט חוזק פון די יראת שמים וואס איך שרייב דיר.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועלן מיר זיין זומער אין שטעטל קרית ברסלב. די פלענער זענען אנדערש ווי די פארגאנגענע יארן, די פלענער זענען אז די ישיבה וועט זיין דורכן טאג אין מחנה אילן החיים, דארט וועל איך לערנען מיט די בחורים. די יאר וועט די שיעורים ביינאכט זיין אויסדריקליך פאר די בחורים, אנדערש ווי די פארגאנגענע יארן, און אם ירצה ה' ליל שישי וועט זיין דער שיעור אויסדריקליך נאר פאר אינגעלייט. אויך וועט נישט זיין יעדע וואך א מלוה מלכה, נאר געציילטע מאל. אויך וועט זיין די באטע פרייטאג צו נאכטס - נישט אין שול, נאר ביי מיר אין שטוב, נאר פאר מענער.
די קהילה וואקסט, דארף מען עס אוועק שטעלן ריכטיג; באזונדערע שיעורים פאר בחורים, באזונדערע שיעורים פאר אינגעלייט, אזוי וועלן אלע מרוויח זיין, און איך בעט מען זאל נישט אויסמישן די יוצרות וכו'.
היינט האב איך געגעבן א שמועס לכבוד די סיום מסכת בבא מציעא דורכן טעלעפאן פאר די וואס לערנען דעם בלאט גמרא אין ירושלים ביי די שיעור אין אונזער שול, אויך אין ישיבה האבן מיר מסיים געווען מסכת בבא מציעא. שוין די דריטע מאל וואס איך לערן פאר ש"ס כסדרן; ווי האב איך זוכה געווען צו דעם? נאר דורכן סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). איך געדענק איך בין געווען א קינד, א בחור, איך האב געטראכט 'ווען וועל איך קענען נאכזאגן א שטיקל גמרא? ווען וועל איך קענען לערנען גמרא?' און דער אייבערשטער האט מיר געהאלפן, איך האב געטראפן א קליין ספר'ל "אשר בנחל", און דורכדעם זיך מקרב געווען צום הייליגן רבי'ן און גענומען דעם סדר דרך הלימוד בתמימות ופשיטות.
הויב אן מסכת בבא בתרא, זיי נישט קיין בטלן, זיי קלוג; זאג די ווערטער פון די גמרא, אפילו דו פארשטייסט נישט - זאלסטו זאגן די ווערטער; דאס וועט דיך ברענגען צו ווערן אן ערליכער איד.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת שלח, י"ח סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך שפיר זיך שוין ברוך השם אסאך בעסער און מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך שוין די ענדע וואך ארויספארן אין שטעטל פאר די זומער וואכן. דא אין שטאט איז שרעקליך, מען דארף רחמי שמים צו קענען גיין אין שול און צוריק קומען מיט ריינע אויגן; די גאסן ברענען מיט די גרעסטע נסיונות. אויבן אויף די בערג איז גרינגער, די לופט איז ריינער, מען קען דארט דינען דעם אייבערשטן מיט קדושה וטהרה.
איך וויל דיר בעטן זאלסט עוסק זיין אין הפצה; וואלסטו געוויסט וואס הפצה איז - וואלסטו זיכער עוסק געווען יעדן טאג אין דעם, ווייל דער אייבערשטער האט אזויפיל צער אז א טייל פון זיינע קינדער ווייסן נישט פון אים און גייען נישט אין די וועג פון די תורה, און ווען איינער טוט מיט זיינע קינדער - איז דאס די חשוב'סטע זאך ביים אייבערשטן.
דאס ווייסטו אז עונש פון גלגול - איז דאס ערגסטע, דער רבי האט געזאגט מען זאל זיך עקשנ'ען און זאגן אויבן אין הימל: "עקט מיט מיר דא, איך קום נישט אראפ נאכאמאל", ווייל גלגול איז דאס ערגסטע, דאך האט רבי נתן געזאגט: "אויב ווייס איך אז איך וועל קענען נאכאמאל קענען קומען צום ציון פון רבי'ן אין אומאן - וויל איך נאכאמאל מגולגל ווערן"; קומט מוהרא"ש און זאגט, נאך איין זאך לוינט זיך צו מגולגל ווערן: "אויב מען ווייסט מען וועט זיין א מפיץ - איז כדאי וכדאי נאכאמאל אראפצוקומען אויף די וועלט, צו קענען מזכה זיין נשמות ישראל מיט די הייליגע אמונה, מיט די הייליגע תורה".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת שלח, י"ז סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
שבת איז געווען זייער שיין אין ישיבה; א שבת מיט אנשי שלומינו וואס האבן זיך ליב - שפירט מען ממש ווי דער רבי איז דארט.
שבת אינדערפרי ביי סיפורי מעשיות האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון רעדן צום אייבערשטן; דאס בויעט אויף די אמונה, ביז מען איז זוכה צו אזא שטארקע אמונה - 'וָאֶרְאֶה אֶת ה'', מען שפירט דעם אייבערשטן אזוי שטארק, אזוי ווי מען זעט עס מיט די אויגן. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט אמאל פאר איינע פון די אפיקורסים אין אומאן: "ואראה את ה', איך האב געזען דעם אייבערשטן"; ווייל דאס רעדן צום אייבערשטן געבט אזא שטארקע אמונה, ביז מען זעט מיט די אויגן דעם אייבערשטן.
ביי שלש סעודות האבן מיר געלערנט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן סימן קע): "עַל יְדֵי הַיִּסּוּרִין נִכְנָע גּוּפוֹ", דורך יסורים וואס מען ליידט - ווערט אונטערטעניגט די גוף, "וּכְשֶׁנִּכְתָּת הַגּוּף עַל יְדֵי הַצָּרוֹת", און ווען די גוף ווערט אונטערטעניגט – "עַל יְדֵי זֶה מְאִירָה", הויבט זי אן שיינען און לייכטן, אזוי ווי עס שטייט אין הייליגן זוהר (שלח, קסח): "אָעָא דְּלָא סָלֵק בֵּהּ נוּרָא", א קלאץ וואס צינדט זיך נישט אן - "מְבַטְּשִׁין לֵהּ" צעהאקט מען איר, "גּוּפָא דְּלָא סָלֵק בֵּהּ נְהוֹרָא דְּנִשְׁמְתָא וְכוּ", א מענטש וואס די נשמה צינדט זיך נישט אן, צעקנאקט מען אים, ביז די נשמה הויבט אן שיינען און לייכטן. דאס קען מען אריינלייגן אין די פרשת השבוע, די תורה זאגט, ווי אזוי האט מען געמאכט די מנורה? "מִקְשָׁה זָהָב" (במדבר ח, ד), זאגט רש"י (דבור המתחיל 'מקשה') 'אויסגעקלאפט', מען האט געקלאפט, געהאקט און געשניטן - ביז עס איז געווארן א מנורה וואס שיינט און לייכט; אזוי איז מיטן מענטש, ווי אזוי הויבט אן די נשמה שיינען? דורכדעם וואס עס גייט אריבער וואס גייט אריבער און דאך האט מען נישט קיין טענות אויפן אייבערשטן, דאס מאכט שיינען.
מיר האבן גערעדט פון נישט האבן קיין טענות אויפן אייבערשטן, און אויב חס ושלום עס גייט אריבער שווערע ביטערע יסורים און מען וויל פארשטיין 'פארוואס?' זאל מען וויסן אז מען קען נישט פארשטיין דרכי המקום ברוך הוא. אזוי ווי מיר האבן געהערט אין אלע דורות, ווען אידן זענען געקומען צו צדיקים דערציילן זייערע שוועריקייטן וואס זיי זענען אריבער, זיי האבן פארלוירן א קינד השם ישמרינו, האבן די צדיקים געענטפערט נאר די ווערטער: "ווער קען פארשטיין דרכי המקום ברוך הוא..."
ווען איך בין געווען אין ארץ ישראל איז צו מיר צוגעקומען א טייערער איד און דערציילט אז ער איז אריבער א שווערע נסיון, זיי האבן געווארט א שמחה און ביים סוף איז דאס קינד געבוירן נישט לעבעדיג. ער דערציילט מיר ער האט געוואלט שרייבן א בריוו און בעטן חיזוק, נאכדעם האט ער געטראכט וואס וועט מען אים ענטפערן? אז דאס קינד איז א הויכע נשמה וכו'; דאס איז נישט קיין חיזוק - נישט פאר אים און נישט פאר זיין ווייב. האב איך אים געזאגט: "איך בעט דיר זייער, שרייב מיר יעצט די בריוו און איך וועל דיר ענטפערן נישט די זאכן, איך וועל דיר ענטפערן איין ווארט, וואס די ווארט וועט דיר געבן אזעלכע כוחות... איך וועל דיר ענטפערן 'ווער קען פארשטיין דרכי המקום ברוך הוא...?'"
די ווערטער געבן כח, די ווערטער שטארקט דעם גלות איד שוין באלד צוויי טויזנט יאר אין גלות מיט אלע צרות און אלע גזירות, מען ווייסט 'דער אייבערשטער מאכט נאר גוט, דער אייבערשטער מאכט נישט קיין טעותים, דער אייבערשטער פירט די וועלט בצדק ובמשפט בחסד וברחמים און מיר פארשטייען נישט דרכי המקום ברוך הוא'.
די לעצטע פאר טעג איז דא ביי אונז שרעקליכע היצן, ממש נישט אויסצוהאלטן; נאר איין זאך קען אפקילן די היצן - די הייליגע תורה; נעם א גמרא און לערן די הייליגע גמרא.
די וואך גייען מיר מסיים זיין מסכת בבא מציעא און מיר הויבן אן דאנערשטאג מסכת בבא בתרא; זיי קלוג, כאפ זיך מיט, קיל זיך אפ פון די ברענעדיגע היצן, די ברענעדיגע נסיונות פונעם יצר הרע.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איך בין זייער דערשראקן פון הערן אז איר באקומט א נישט גוטע געפיל פון די וועכנטליכע פרויען שיעורים וכו'; יעדע מאל נאך א פרויען צאמקום שפירט איר ווי איר ווילט קויפן א נישט גוטע טעלעפאן, איר זענט מקנא וכו' וכו'.
ענדערש בלייבט אין שטוב און איר וועט אויסהערן די שיעור אויפן טעלעפאן מיט יראת שמים, ווי איידער ווערן מיטגעשלעפט מיט צעבראכענע פרויען וכו'. די ציל פון די פרויען צאמקום איז - מען זאל ווערן א בעסערער איד, און אויך מער א פרייליכע ווייב, א פרייליכע מאמע, נישט מען זאל באקומען א גליסט און א רייץ צו נישט גוטע זאכן, און אז איר ווערט מיטגעשלעפט אומווילנדיג מיט וכו', איר שפירט זיך צוריק געשטאנען מיט א כשר'ע טעלעפאן, און ווען מען רעדט פון עקטערס און זינגערס וואס ברענגט נישט יראת שמים - שפירט איר נעבעכדיג אז איר קענט נישט מיט רעדן – זאלט איר מער נישט גיין צו די צאמקום, נאר ענדערש בלייבט אין שטוב.
געבט אכטונג אייער שטוב זאל זיין געבויעט אויף די וועג פון צדיקים, נישט אויף צעבראכענע צעקלאפטע נשמות.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בהעלותך, י"ב סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זיי נישט ברוגז אז איך זאג דיר וואס צו טון, איך וויל נאר דיין גוטס.
אוועק פארן פון שטוב יעדע שני וחמישי צו רבי ישעי'לע קערעסטירער איז נישט קיין אויסגעהאלטענע זאך, בפרט אין שנה ראשונה, און בפרטי פרטיות ווען דיין ווייב איז אין די צייט וואס זי ווארט למזל טוב.
גיי אוועק פון די צעלאזטע וועג פון פארן קיין קערעסטיר יעדע שני וחמישי; עס שמעקט נישט גוט די גאנצע זאך.
גיי אין שול דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, און לערן יעדן טאג מקרא, משנה, גמרא און הלכה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בהעלותך, י"ב סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך דאנק אייך פארן העלפן אין די באזאר, יעדעס מאל איר העלפט ארויס די באזאר - העלפט איר מיר בויען די שיינע קהילה; דאס איז א זכות פאר אייך און פאר אייערע דורות.
זאגט יעדן טאג אביסל תהילים מיט א שמייכל; עס איז גאר אנדערש תהילים מיט א שמייכל; עס גייט ארויף זייער הויך, ביזן אייבערשטן אליין.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בהעלותך, י"א סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
*שבועות מיט אנשי שלומינו*
חסדי השם יתברך דעם יום טוב שבועות זענען מיר געווען אין שטעטל קרית ברסלב, עס איז געווען א הערליכע יום טוב, א שיינער קיבוץ.
די ערשטע נאכט צווישן מנחה מעריב איז נאך געווען צען פופצן מינוט פאר רבינו תם'ס זמן, איך האב געפרעגט דעם דיין שליט"א אויב מיר זאלן שוין דאווענען, אדער נאך ווארטן ביז רבינו תם, ווייל דער מגן אברהם זאגט (סימן תצד, בהקדמה) מען זאל נישט מאכן קיין קידוש פאר עס ווערט נאכט, עס דארף זיין שבע שבתות תמימות, אבער דאווענען מעג מען יא, אבער דער טורי זהב זאגט (שם) מען זאל ווארטן אויף מעריב; האבן מיר גערעדט אפאר דיבורים ביז דעם זמן ר"ת.
*א בילקע ארויף א בילקע אראפ*
מיר האבן גערעדט פון וואס דער הייליגער צדיק רבי ברוכ'ל פון מעזיבוז זכותו יגן עלינו - א פעטער פון רבי'ן – זאגט: "מענטש שרעקן זיך ראש השנה, מען גייט דן זיין דעם מענטש וואס גייט זיין די גאנצע יאר, אבער מען דארף זיך מער שרעקן פון יום טוב שבועות", ווייל ראש השנה איז מען דן 'א בילקע ארויף, א בילקע אראפ', די יאר גייט אריבער ביי אלעמען אייניג, איינער האט שבת ביי די סעודה א 'סאוער דאו' חלה און איינער נישט, אבער די יאר איז אייניג. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אין להסתכל אם יהיה לו מעות אם לאו", עס דארף נישט אנגיין אויב מען האט געלט אדער נישט, "כי בין כך ובין כך יבלה ימיו בשוה", ווייל אזוי צו אזוי גייט דאס לעבן אריבער אייניג, נישט קיין חילוק יא געלט אדער נישט געלט, דאס לעבן איז אייניג ביי אלעמען, אבער ווען עס קומט יום טוב שבועות איז מען דן דעם מענטש אויב ער וועט לערנען, וויפיל ער וועט לערנען און צי וועט ער לערנען מיט שמחה - דאס דארף געבן א ציטער פארן מענטש, מען דארף טראכטן 'וואס גייט זיין די יאר? וועל איך לערנען? וועל איך זיין פרייליך מיט מיין לערנען?'
מיר האבן גערעדט מען זאל נישט זיין קיין בטלנים, נאר זיך גוט אויסבעטן ביים דאווענען, ביי די ווערטער: "ונשמח בדברי תלמוד תורתיך", מען זאל בעטן: "הייליגער באשעפער איך וויל זיך פרייען מיט די תורה, איך וויל זיך פרייען מיט די מצוות"; יום טוב שבועות זינגען מיר ביי תפילת מעריב די שטיקל "אהבת עולם", מיר האבן געזינגען די ניגון פון "אבינו אב הרחמן המרחם רחם עלינו", און זיך גוט אויסגעבעטן ביים אייבערשטן: "הייליגער באשעפער מיר ווילן זיך פרייען מיט די תורה".
*שכוח אייבערשטער פאר די תרי"ג מצוות*
ליל שבועות האבן מיר געזאגט אינאיינעם די תיקון, הויך אויפן קול, פסוק בפסוק, אויך האבן מיר געזינגען פרייליכע ניגונים. עס איז געווען זייער פרייליך, מען האט געטאנצן און געזינגען, געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר זענען אידן און נישט קיין גוים. אויך ביי די תרי"ג מצוות האבן מיר נאך יעדע מצוה געדאנקט דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקיים די מצוות, אלע האבן אויסגעשריגן אויפן קול: "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון פריה ורביה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון מילה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון נישט עסן די גיד הנשה", און אזוי ווייטער.
*לערנען זוהר מיט קינדער*
פארן עלות השחר זענען אלע געגאנגען זיך טובל'ן אין מקוה, עס איז געווען ביי אונז אין שטעטל א מנין ותיקין אין אפאר שולן, איך האב זיך יא געלייגט שלאפן. איך בין אויפגעשטאנען צו קריאת שמע און געלערנט מיט מיין מיין זון נחמן נתן נרו יאיר זוהר הקדוש, מיר האבן געלערנט אונטן אין וואלד צווישן די ביימער. מיר לערנען יעדן שבת אינדערפרי זוהר הקדוש, איך טו דאס מיט אלע מיינע קינדער. אזוי ווי מוהרא"ש ברענגט פון דעם הייליגן צדיק פון קאמארנא זכותו יגן עלינו (נוצר חסד אבות, פרק ד): "לו עמי שומע לי", הלואי זאל מען מיך אויסהערן, "בדור הרע הזה", אין דעם היינטיגן דור, "שהמינות גובר", וואס עס איז דא אזויפיל שלעכטס - "היה למדים עם תינוק בן תשעה שנים ספר תיקוני זוהר להגות בה", וואלט מען געדארפט צוגעוואוינען קינדער פון די ניין יאר זיי זאלן עוסק זיין אין לערנען דעם הייליגן זוהר, "והיה אז יראת חטאו קודמת לחכמתו", וואלט דאס זיי געהאלפן זיי זאלן זיין אפגעהיטן פון דעם יצר הרע; קוק נאך אינעם ספר.
*קינדער דארף מען אויסרימען*
עס זענען געקומען נאך אנשי שלומינו זיך צוהערן צום שיעור און עס איז געווארן א שמועס מיט מלמדים. וואס טוט מען מיט א קינד וואס דאווענט נישט מיט, אויב מען זאל אים געבן גוטע ווערטער? מיר האבן גערעדט אז קינדער דארף מען נאר אויסרימען און געבן כבוד, דאס איז די בעסטע מיטל זיי צו מאכן פאר ערליכע אידן. מיר האבן גערעדט אז מיר דארפן קודם האלטן ביים דאווענען, און אז מען וועט גוט קוקן אויף זיך וועט מען זען אז אין די טעג וואס מיר זענען נישט מיט די קינדער שפילן מיר זיך נאך מער ווי די קינדער ביים דאווענען; דער קינד שפילט זיך מיט א שפילצייג און מיר שפילן זיך מיט גליונות, מיט ספרים וכו' וכו'; מיר דארפן אסאך בעטן דעם אייבערשן מיר זאלן האבן א געפיל אין דאווענען, וועלן די קינדער אויך זוכה זיין צו האבן א געפיל אין דאווענען.
*די זיסע ווערטער "אל יעזבנו נצח סלה ועד"*
אינדערפרי ביים דאווענען האבן מיר געזינגען ביי אהבה רבה די ניגון וואס מען זינגט אין סאטמער, פון הרב הקדוש רבי הערשעלע רימנובער זכותו יגן עלינו. א הארציגע זיסע ניגון, ווען מיר זענען אנגעקומען צו די ווערטער: "ורחמיך ה' אלוקינו וחסדיך הרבים אל יעזבנו", הייליגער באשעפער, רחמנות'דיגער באשעפער, איך בעט דיר, איך וויל דיך נישט אפלאזן, - האבן מיר נאכאמאל אנגעהויבן די ניגון, און געוויינט אויף די ווערטער: "אל יעזבנו נצח סלה ועד", אייבערשטער איך וויל דיך נישט אפלאזן, אייבערשטער איך וויל זיין מיט דיר, טראכטן פון דיר, לעבן מיט דיר, גיין מיט דיר, געדענקען אז דו ביסט מיט מיר, מיין גאנצע לעבן; מיר האבן געוואלט בלייבן ביי די ווערטער, זינגען די ניגון נאכאמאל און נאכאמאל, אבער מען האט שוין געדאפט גיין ווייטער. מען האט ממש געשפירט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן סה) ווען מען זאגט ארויס די ווערטער ביים דאווענען בעטן זיך די ווערטער ביים מענטש, גיי נישט אוועק פון אונז, "איך תוכל להתפרד ממני", ווי אזוי קענסטו אוועק גיין פון מיר, "לגודל ההתקשרות והאהבה שיש בינינו", פון גרויס ליבשאפט וואס מיר האבן, "כי אתה רואה את יקר יופיי וזיוי והדרי ותפארתי", דו זעסט דאך מיין שיינקייט, מיין לויטערקייט, מיין פרעכטיקייט, "ואיך תוכל לנתק עצמך ממני וליפרד מאתי", ווי אזוי קענסטו זיך פון מיר שיידן? "הן אמת, שאתה צריך לילך יותר", ביסט גערעכט אז דו דארפסט ווייטער ענדיגן דאווענען, "כדי ללקט עוד סגולות יקרות וחמודות גדולות", און קלויבן נאך שיינע סגולות מיט די ווערטער פון דאווענען, "אבל איך תוכל ליפרד ממני ולשכוח אותי", אבער ווי אזוי קענסטו מיך אפלאזן? "על כל פנים תראה שבכל מקום שתלך ותבוא לשם לא תשכח אותי, ולא תיפרד ממני", בעט איך דיר פארגעס נישט פון מיר וכו' וכו'; ממש אזוי האבן מיר געשפירט מיט די זיסע ווערטער פון אהבה רבה, ווי דער רבי זאגט דארט: "מלפפת ומחבקת אותו, ואינה מנחת אותו לילך מאיתה", די ווערטער נעמען ארום דעם מענטש און ווילן נישט מען זאל ווייטער גיין.
*בלייבן אין היכל הקודש*
אקדמות האבן מיר געזאגט מיט די זיסע ניגון. דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רנו) דאס איז א ניגון וואס מאכט בענקען צום אייבערשטן, און ביי די ווערטער: "קְבִיעִין כֵּן תֶּהֱווּן, בְּהַנְהוּ חֲבוּרָתָא", האב איך געבעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך וויל בלייבן אין די הייליגע חבורה חבורת היכל הקודש, ווי דער רבי רופט עס (חיי מוהר"ן, סימן שטו) 'חֲבוּרָה אֲהוּבָה וַחֲבִיבָה', נישט אפלאזן אזא הייליגע פלאץ, נישט אוועק גיין"; מען דארף רחמי שמים אויף דעם, ווייל דער סמ"ך מ"ם פארלייגט זיך זייער אוועק צו שלעפן יעדע איינעם פון הייליגן רבי'ן, יעדן איינעם מיט אן אנדערע בלבול, יעדן איינעם שטערט עפעס אנדערש; און אז מען בעט נישט דעם אייבערשטן - פאלט מען אוועק, מען לאזט אפ דעם הייליגן רבי'ן.
*קרעפל פשעטל*
נאכן דאווענען ביי די מילכיגע קידוש איז געווען א הערליכע בילד, זען ווי יונגע און אלטע - אלע פרייען זיך מיט זייערע סיומים; אינגעלייט, בחורים און קינדער האבן מסיים געווען, איינער משניות, א צווייטער גמרא, א דריטער ליקוטי מוהר"ן.
מיר האבן גערעדט פון די מנהג פון עסן קרעפלעך, און מען זאגט אז אלע טעג וואס מען קלאפט - פירט מען זיך צו עסן קרעפלעך; ערב יום הקודש קלאפט מען על חטא - עסט מען קרעפלעך, הושענא רבה קלאפט מען די הושענות - עסט מען קרעפלעך, פורים קלאפט מען ביי המן - עסט מען קרעפלעך און שבועות עסט מען קרעפלעך אבער מען זעט נישט מען זאל קלאפן, נאר דער רבי הויבט אן דעם הייליגן ספר ליקוטי מוהר"ן (חלק א', סימן א): "כמו שהמשוגעים צריכים להכותם", אזוי ווי א משוגע'נער פארשטייט נאר ווען מען שלאגט אים מיט א שטעקן - "כמו כן ממש התורה שעוסקין הוא בחינת מקלות ושמות", אזוי אויך דער מענטש וואס זינדיגט, ער איז פול מיט רוח שטות, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סוטה ג.): "אין אדם עובר עבירה אלא אם כן נכנס בו רוח שטות", דער יצר הרע מאכט משוגע, ווי אזוי קען מען פטור ווערן פון די משוגעת'ן? דורך לערנען תורה - "שבזה מכין ומכניעין את היצר הרע, ומגרשין מן האדם את השגעון והרוח שטות שנכנס בו", די תורה איז צוגעגליכן צו א שטעקן, און אז מען לערנט תורה שלאגט מען דעם יצר הרע, מען שלאגט ארויס די רוח שטות; דעריבער עסט מען קרעפלעך שבועות ווען מען איז מקבל די תורה.
*איך בין נישט פארפאלן*
קיינער קען נישט זאגן ער איז שוין פארפאלן, עס איז נישטא קיין וועג פאר אים ארויס צו גיין פון די טומאה; דער רבי זאגט קלאר עס איז דא פאר יעדן איינעם א וועג ארויס צו גיין פון גלות. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, "שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
*ביימער אין שול*
אויך האבן מיר גערעדט פון דעם מנהג צו ברענגען ביימער אין שול; זאגט דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו, שבועות ווען מען איז דן די פירות האילן - ברענגט מען די ביימער, די עלטערן, און מען זאגט זיי: 'אויב וועלן ענק זיך שיין אויפפירן - וועט זיין גוטע קינדער, גוטע פרוכט'; מיר האבן גערעדט, מען ברענגט די ביימער אין שול, אז די עלטערן קומען יעדן טאג דאווענען אין שול די דריי תפילות - אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער. אז מען קומט וואוינען אין שטעטל, מען גייט זיך קויפן א דירה - דארף מען זען די דירה זאל זיין נעבן א שול, וואו מען וועט קענען גיין דאווענען שבת אלע תפילות.
חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא קז.) אויפן פסוק (דברים כח, ג): "ברוך אתה בעיר", געבענטשט זאלסטו זיין אין שטאט - "שיהא ביתך סמוך לבית הכנסת", דיין שטוב זאל זיין נאנט צום שול; ווער איז א געבענטשטער? דער וואס גייט דאווענען די דריי תפילות אין שול; דעריבער ברענגט מען די ביימער אין שול, אזוי וועט זיין ערליכע דורות.
אויך לייגט מען ביימער אין שטוב; אז מען וועט זיין אין שטוב, מען וועט מחנך זיין די קינדער - וועט זיין גוטע פירות.
*פשוט'ע צירונגען*
נאכמיטאג די ערשטע טאג האבן מיר געליינט די תנאים, מיר האבן געזינגען און זיך מחזק געווען אז מיר זענען געקומען צום רבי'ן אויף יום טוב שבועות מקבל זיין די תורה פון פריש. מיר האבן גערעדט, ביי אונז איז דער מנהג מיר געבן נישט קיין טייערע און עכטע צירונג, מיר געבן פשוט'ע צירונג, אזוי אויך ווען מיר זענען מקבל די תורה, מיר מאכן די חתונה מיט די תורה - דארף נישט זיין קיין עכטע און טייערע, מען קען זאגן א פרק משניות אפילו אן פארשטיין.
אויך האבן מיר גערעדט פון האבן שלום בית, אז דער צדיק וואס האט אויסגעשטעלט די תנאים מיט די כתובה צווישן אידן אינעם אייבערשטן - האט גענומען א משל א מאן און ווייב, אבער אויב חתונה האבן מיינט נישט לעבן מיט ליבשאפט - האט נישט קיין פשט צו מאכן א משל צו קבלת התורה, דאן וועט דאס מקבל זיין די תורה האבן א פנים ווי א פארפאלק וואס לעבן נישט מיט שלום, מיט ליבשאפט, דאס ווייזט אונז אז מען דארף לעבן מיט ליבשאפט; יעצט קען מען מאכן די נמשל צו מקבל זיין די תורה, א תנאים און א כתובה.
*עסן מילכיגס שבועות*
דעם צווייטן טאג שבעות עסן מיר אויך מיליכיגס מיר האבן גערעדט פון זיך נישט קלאפן מיט וואס איז געווען, אזוי ווי מילך מעג מען עסן, וואס באמת קומט דאס פון בלוט; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בכורות ו:): "דם נעכר ונעשה חלב", מילך קומט פון בלוט, און מיר ווייסן דאך אז (שם ה:): "היוצא מן הטמא טמא", מיט דעם זעען מיר ביי מילך אז מען טרינקט יא מילך, ווייל דאס איז א נייע באשעפעניש; דאס וויל מען ווייזן יום טוב שבועות ביי קבלת התורה, מיר זאלן זיך נישט קלאפן מיטן עבר, און זאגן: 'איך קען נישט מקבל זיין די תורה, איך בין בלוט', נאר מען זאגט דיר: 'קוק אויף די מילך, אפילו ביסט געווען א שטיק בלוט, רויט ווי עשו הרשע - קענסטו ווערן ווייס ווי יעקב אבינו, ווייס ווי מילך. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה פרק ד, הלכה ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֵה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך דעם עול תורה, דאס הייסט ער נעמט זיך פאָר צו לערנען יעדן טאג די הייליגע תורה - זאגט דער אייבערשטער: "רעכן איך אים כאילו ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט, עס ווערט אויס בלוט, עס ווערט 'דם נעכר ונעשה חלב'.
*עולם התהו*
דעם צווייטן טאג נאכמיטאג האבן מיר געליינט די כתובה. מיר האבן זיך מחי' געווען מיט דעם אז מיר האבן א רבי וואס ראטעוועט אונז פון עולם התהו, דער רבי האט געזאגט: "ווער עס וועט קומען צו מיר דריי מאל א יאר: 'ראש השנה', 'שבת חנוכה' און 'שבועות' - וועט געראטעוועט ווערן פון דעם עונש פון עולם התוהו"; דאס איז נישט נאר נאכן אוועק גיין פון דער וועלט דאס איז אויך ביים לעבן, מען זאל נישט זיין פארנומען מיט דעם און יענעם, מען זעט מענטשן, מען רעדט פון דעם, פון יענעם, ער האקט אויף דעם, דער איז א שגץ, דער איז א לינקער און דער איז פארכאפט וכו', בשעת דער וואס רעדט - דאווענט נישט די דריי תפילות מיט מנין, ליינט נישט קריאת שמע און עפנט נישט אויף א ספר משנה לשנה; דאס איז עולם התוהו, און פון דעם ראטעוועט אונז דער רבי.
*ליבשאפט אין שטעטל*
הרב ר' דניאל איז געקומען א וועג צו גיין פון א שעה, ער איז געווען יום טוב ביי זיין איידעם ישראל נרו יאיר. ער האט מיר געזאגט, ער מוז זאגן א גוטע גרוס פון שטעטל, ער קומט אסאך, ער האט א זון וואס וואוינט נעבן בית המדרש 'אשר בנחל', א זון וואס וואוינט נעבן דעם 'ירושלים שול' און אויך 'עצתו אמונה שול', און זיין אידעם דאווענט אין שול 'פעולת הצדיק'; ער זאגט מיר: "דער ראש ישיבה האט נישט קיין אנונג די ליבשאפט וואס דא איז דא"; ער האט מיר זייער מחי' געווען, ווייל דאס געבט מיר כח, און פארקערט - איך ווער קראנק פון מחלוקת.
*זוך שלום*
איך בין געווען זונטאג נשא ביי א חתונה אין לעיקוואד, נאך די חופה קומט צו מיר דער זיידע און בעט מיר זייער איך זאל מאכן שלום מיט זיין זון. איך זאג אים איך האב גארנישט אויף אים, זאגט ער מיר מיט טרערן: "ער האט אבער יא אויף דיר, און איך בעט דיר זייער מאך שלום מיט אים". איך בין געגאנגען אין דער זייט און זיך מתבודד געווען, איך האב אים אויפגעזוכט, איך זאג אים: "רוף דיין זון איך וועל אים איבערבעטן", ער האט גערופן זיין זון, איך האב גערעדט מיט אים פאר צוואנציג מינוט, אים הונדערט מאל איבערגעבעטן און מיר האבן שלום געמאכט. אויך האב איך געטראפן נאך איינעם וואס האט אויף מיר א שווער הארץ, איך בין צוגעגאנגען צו אים און אים איבערגעבעטן. נאכדעם האב איך געטראפן נאך א בחור וואס האט דא געלערנט און האט אויף מיר א שווער הארץ, איך האב אים אויך איבערגעבעטן. איך טו דאס אלעס ווייל מוהרא"ש האט מיר געלערנט אז זיין צוקריגט איז סטרא אחרא, און שלום איז קדושה, און ווען מען איז נישט גערעכט - איז נישט קיין קונץ יענעם איבער צו בעטן, דער קונץ איז, ווען מען איז גערעכט, מען ווייסט קלאר אז מען האט גארנישט געטון - דעמאלט דארף מען זיך שטארקן אויף די געפילן און טון וואס איז ריכטיג.
*בעט איבער ווען דו ביסט נישט גערעכט*
דאס זאג איך דיר אויך, ווען דיין ווייב בלאזט אויף דיר, זי רעדט נישט שיין צו דיר, און דו ווייסט אז דו ביסט שולדיג דא - איז נישט קיין קונץ צו זאגן: "זיי מיר מוחל" און זיך איבערבעטן; אודאי דארפסטו איבערבעטן, דו האסט איר דאך אויפגערעגט. דער חידוש וואס מוהרא"ש לערנט אונז, ווען מען איז בכלל נישט שולדיג, מען האט גארנישט שלעכטס געטון, סתם, זי האט געהאט א שווערע טאג און זי בלאזט עס אויס אויף דיר, דו שפירסט ווי דו ווילסט איר זאגן: 'וואס ווילסטו פון מיר? איך האב דיר גארנישט שלעכטס געטון' - דעמאלט זאלסטו זאגן: "זיי מיר מוחל" און זען עס זאל זיין שלום.
*נישט מבטל זיין חדר*
געווענליך טאנצן מיר מוצאי יום טוב, אבער די יאר האב איך געבעטן די גבאים מען זאל נישט טאנצן, ווייל די קינדער דארפן האבן חדר, און היות אסרו חג איז פרייטאג, און אז מען וועט טאנצן וועט מען נישט אנהויבן פאר צוועלף און אהיים גיין גייט מען פרייטאג אום איינס אזייגער - זאל מען די יאר נישט מאכן קיין טאנצן.
*פארן אויף אומאן*
שבת פרשת נשא בין איך געבליבן אין שטעטל. שבת אינדערפרי האבן מיר גערעדט פון זיך גרייטן צו פארן קיין אומאן, די כולל אינגעלייט האבן מיר געפרעגט אויב מען איז מחויב צו פארן דוקא מיטן טשארטער, ווייל די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא נז:) אויב א מענטש האט צוויי וועגן צו גיין, אין איין וועג שטייען פרויען און וואשן וועש און זיי האבן אויפגעדעקטע הענט און אויפגעדעקטע פוס, אויב איז דא דרכא אחרינא איקרא רשע. מיר האבן גערעדט פון נישט פארן אליין, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ברכות פרק ד, הלכה ד): "כל הדרכים בחזקת סכנה", אז מען פארט אליין - קען מען זייער גרינג אראפפאלן, מען מוז פארן מיט א חבורה, ערליכע אינגעלייט; דאס היט דעם מענטש נישט צו פאלן.
מאך שוין דיינע פלענער קיין אומאן, פאר נישט אליין, פאר מיט א חבורה, נעם זיך צוזאם ערליכע חברים - וועסטו נישט אראפפאלן.
איך מוז מקצר זיין, איך מוז לויפן צו די בחורים, זיי ווארטן אויף חיזוק, זיי זענען אזוי צעבראכן, זיי ווילן חתונה האבן און עס גייט זיי נישט. איך האב נאר געשריבן א פינטל פון יום טוב, הלואי זאלן די אינגעלייט אראפשרייבן אלע דיבורים און אלע התחזקות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בהעלותך, י"ב סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
מרת ... תחי'
עס פעלט נישט אויס צו גיין עפעס טון צו געבוירן קינדער; זארגט נישט, איר וועט האבן קינדער.
איר דארפט נאר יעדן טאג אביסל דאנקען דעם אייבערשטן; דאס וועט עפענען די הימל פאר ישועות.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, בני ברק
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
חבר זיך מיט ערליכע בחורים, נאר ווער עס רעדט איידל. קוק נישט קיין מאוויס, מאוויס רייסט אויס די מח מחשבה, אז מען קוקט מאוויס ווערט מען א חולה נפש. די היינטיגע דור, כמעט אלע דארפן מעדעצין פארן נפש, מען זיצט אפ ימים ושנים ביי מטפלים; דאס קומט פון מפקיר זיין די אויגן, דאס צעטומלט דעם מענטש.
איך בעט דיר זייער זאלסט האבן נאר חברים וואס האבן נישט די כלים, און וואס זענען שטארק אין יראת שמים.
איך האב דיך ליב, און איך בענק זיך זייער צו דיר.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, טברי'
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
קום נישט אויף אמעריקע, נישטא אין אמעריקע גארנישט, א רחמנות אויף די משולחים וואס קומען קיין אמעריקע נאך געלט, זיי גייען אריבער בזיונות, עס איז זיי ביטער שווער צו קענען דעקן די הוצאות פון קומען און גיין, אפגערעדט ווי שווער עס איז אוועק צו פארן אן די ווייב, זיך וואלגערן ווי אן עלנדער מענטש; אז דו פרעגסט מיר, זאג איך דיר קלאר און דייטליך: "קום נישט".
אז די חובות דרוקן דיר - זאלסטו גיין צום קבר רבי מאיר בעל הנס און זיך דארט אויסוויינען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם איך שפיר ווי איך גיי אראפ פון זין פון מיינע חובות, הייליגער באשעפער זיי מיר מוחל אויף מיינע זינד, איך ווייס איך בין אליין שולדיג, ווייל אז מען איז פוגם בברית מיט הוצאת זרע לבטלה פאלט מען אריין אין חובות, בעט איך דיר הייליגער באשעפער זיי מיר מוחל, נעם אן מיין תשובה און שיק מיר שפע צו קענען מפרנס זיין מיין משפחה".
אויך כאפ זיך אריבער קיין יבנאל, עס איז נישט ווייט פון טבריה. זיי זיך דארט מתבודד, בעט דעם אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך מיט דיינע תפילות, נאכדעם זאלסטו עפענען א ספר אשר בנחל, און די בריוו וואו דער ספר עפנט זיך - דארט וועסטו באקומען א תשובה וואס דו האסט צו טון, און דו וועסט זען א ישועה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
האסט מיר געפרעגט, היות דער אייבערשטער האט דיר געבענטשט מיט א שיינעם קול, דו זינגסט שיין; אויב דו זאלסט ווערן א זינגער און דאס זאל זיין דיין פרנסה.
דאס איז א שווערע שאלה; פון איין זייט איז א גרויסע סכנה היינטיגע טעג צו זיין א זינגער, געב א קוק, רוב רובם פון די זינגערס - פארלירן זייער יראת שמים, זיי שניידן די בארד און פיאות און ווערן אראפגעשלעפט, זיי פארלירן זייער אידישע חן, פניהם משתנות ככרום, כיון שנצרך אדם לבריות, מען שטייט אויפן בימה, מען וויל געפעלן פאר יעדן איינעם, השם ירחם, מען פארלירט אלעס. פון די אנדערע זייט איז יא דא א מיעוט וואס האלטן זיך שטארק, זיי בלייבן מיט זייער צלם אלקים, זיי רירן נישט אן די בארד און פיאות.
מיין באבע עליה השלום פלעגט בעטן דעם אייבערשטן אז אירע זין זאלן נישט קענען זינגען, אזוי שטארק האט זי מורא געהאט זיי זאלן נישט פארלירן זייער יראת שמים.
לאז זיך אפ פון דעם, בלייב מיט דיין יראת שמים, קענסט זינגען ביי אונזערע מסיבות וכדומה, אבער גיין צו פריוואטע פארטיס - איז נישט כדאי.
שטיי אויף אינדערפרי זינג שירות ותשבחות צום אייבערשטן, דאנק און לויב דעם אייבערשטן אז דו האסט חתונה געהאט און נאך אביסל האסטו קינדער, דאנק און לויב מיט די קאפיטלעך תהילים - וועסטו האבן גרויס שפע.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב
וואויל איז דיר אז דו מאכסט הכנסת אורחים אין שטעטל, און איך האף מען וועט זיך פון דיר אפלערנען, נאך משפחות זאלן מאכן הכנסת אורחים, ווייל אזויפיל אנשי שלומינו האבן מיר געזאגט זיי האבן אזוי שטארק געוואלט מיט האלטן שבועות אין שטעטל, זיין מיט אונזער קיבוץ, אבער עס איז נישט געווען קיין הכנסת אורחים, עס איז געווען דירות פאר זייער טייער געלט, עד כדי כך אנשי שלומינו בעטן מיר אויף קומענדיגע יאר יום טוב שבועות זאל איך פארבלייבן אין וויליאמסבורג, ווייל אין שטאט אין וויליאמסבורג איז גרינג צו טרעפן וואו איינצושטיין, זייער אסאך האבן דירות פאר די מצוה פון הכנסת אורחים.
די מצוה פון הכנסת אורחים וועט דיר באשטיין אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, און איך האף דו וועסט זיין א ביישפיל, מען זאל דיך נאכמאכן, זוכן צו טון מצוות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, מאנסי
נאכן ליינען דיין בריוו זע איך נישט קיין שאלה, דו אליין שרייבסט די סכנה פון די פלאץ וכו', ווי זיי לאקערן אויף דיין ווייב רחמנא לצלן, דער קאארדינעטאר איז א מניוול וכו'; איז וואס זוכסטו זיך צרות, אנטלויף פון די ארגאניזעישן.
גיי יעדן טאג צום ציון פון הייליגן ריבניצער זכר צדיק לברכה און זיי זיך מתבודד, בעט די ווערטער: "הייליגער באשעפער איך וויל תמימות אין דיר, איך וויל תמימות אין פאלגן צדיקים, גיין אין די וועג פון צדיקים. הייליגער באשעפער, איך, מיין ווייב מיט מיינע דורות זאלן אלע זיך פירן בדרך התורה מיט תמימות, זיין ערליכע אידן, און נעם אוועק פון מיר יעדע טראפ פון ליצנות, איך זאל נישט פארפאלן גיין בזה ובבא"; אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן פאר תמימות, און בעט אז יעדע טראפ ליצנות זאל ארויסגיין פון דיר און פון דיינע דורות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך וויל דיך לאדענען צו די חנוכת הבית וואס איך מאך קומענדיגע וואך, איך ענדיג קומענדיגע וואך בויען מיין נייע הויז; איך בוי זיך נאך א הויז אין גן עדן, מסכת בבא מציעא, מיר גייען מסיים זיין קומענדיגע וואך מיטוואך. עס איז מיר א גרויסע שמחה און פרייד צו קענען אוועק לייגן אויף דער עלטער אסאך הייזער, אסאך בנינים, איך זאל נישט דארפן אויסגיין פון הונגער אויף דער עלטער.
אויך וועט זיין די הנחת אבן הפינה פאר א פרישע הויז וואס איך וויל זיך בויען, א נייע מסכתא, מסכת בבא בתרא. איך וויל אריינגיין מיט דיר אין שותפות, זאלסט אויך האבן אין די נייע דעוועלאפמענט אן אייגענע הויז אויף דער עלטער, זאלסטו אויך אנהויבן לערנען יעדן טאג גמרא, וועסטו זיך נישט שעמען - נישט אויף די וועלט און נישט אויף יענע וועלט.
לאך נישט, ווייל פון דיינע הייזער וואס דו פרובירסט כאפן נאך איינס און נאך איינס - ווייס איך נישט וואס וועט בלייבן פון דעם, אבער די הייזער פון ענדיגן נאך און נאך מסכתות - דאס בלייבט אויף אייביג.
פרטים יבואו.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
אז דו דארפסט א ישועה - זאלסטו געבן צו דרוקן די הייליגע ספרים "אשר בנחל" און די הייליגע קונטרסים. איך האב פאריגע חודש געגעבן פינף הונדערט דאלער און איך האב געזען א גרויסע ישועה, אויך היינט האב איך נאכאמאל מנדב געווען פינף הונדערט דאלער; איך שפיר זיך נישט אזוי גוט, איך האף דאס וועט זיין פאר מיר א ישועה.
מען זעט אפענע ישועות ווען מען העלפט דרוקן די הייליגע ספרים און קונטרסים וואס זענען מגלה און מפרסם דעם אייבערשטן, א שאד צו זוכן סגולות וואס האבן נישט קיין מקור און וואס העלפט נישט - און דארט געבן די געלט, ווען מיר האבן א קלארע הבטחה פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, וואס האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט געבן געלט צו דרוקן דעם ספר "אשר בנחל" וועט זען גרויסע ניסים.
איך האף צום אייבערשטן צו זיין בכח צו געבן מארגן די וועכנטליכע שיעור, איך וועל דיר מארגן מודיע זיין, בעט פאר מיר.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בהעלותך, י"א סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
יעדע זאך האט זיין צייט; עס איז דא א צייט פאר ברענגען פרנסה און עס איז דא א צייט פאר אהיים קומען העלפן די ווייב מיט די קינדער.
בעט איך דיר זייער, לאז זיך נישט פארנארן, לויף מער נישט נאך די בהמות (ספורי מעשיות, מעשה יא), דאס זענען דיינע עבירות וואס מאכן פון דיר חוזק. גיי אהיים, שטעל אפ דיינע געשעפטן; וועסט במילא נישט פארדינען גארנישט אין די שעות וואס דו דארפסט זיין אין שטוב.
איך שפיר זיך נישט אזוי גוט, זיי מתפלל פאר מיר.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בהעלותך, י' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
שבת אין שטעטל איז געווען הערליך שיין, א שבת מיט אנשי שלומינו האט אלע טעמים. מיר האבן זיך זייער מחזק געווען מיט די אוצרות וואס מיר האבן פון רבי'ן.
שבת אינדערפרי האבן מיר געלערנט סידור עת רצון, די שטיקל פון פרשת התמיד. מוהרא"ש רעדט דארט, אנהויב ווען מען הויבט אן דינען דעם אייבערשטן - שפירט מען א געשמאק, א ברען, אבער נאך א שטיק צייט - הויבט זיך אן זייער שווערע עבודות, מען שפירט ווי מען וועט שוין קיינמאל נישט זוכה זיין צו קומען צו די קדושה. אזוי ווי ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, אין אנהויב איז מוחין דגדלות, מען שפירט א ברען, א פייער, און ערגעץ ווי ווערט פארלאשן די פלאקער און ברען, מען דארף שווער ארבעטן, ווייל מען שפירט נישט און מען זעט נישט, מען זעט נאר פארקערט. מוהרא"ש איז דארט זייער מחזק מען זאל זיך אנהאלטן מיט אלע כוחות, מען זאל גלייבן אז דאס איז פארן תיקון פונעם מענטש, וואס מען דארף אלעס פאררעכטן.
שבת אינדערפרי ווען איך בין אין שטעטל גלייך איך צו לערנען אונטן אין וואלד צווישן די ביימער, מען הערט דארט די געזאנג פון די פייגלעך, עס איז זייער אנגענעם דארט צו לערנען, און דארט לערנען מיר די שיעורים פון פאַרן דאווענען.
אינדערפרי נאכן דאווענען האבן מיר געלערנט די מעשה פון דעם מלך ועניו (סיפורי מעשיות, מעשה ו). דער רבי זאגט דארט, ווען מען וויל וויסן א זאך דארף מען הערן די קאטאוועס (ווערטלעך) פון די זאך, מיר האבן גערעדט די כלל אין לעבן, ווי אזוי ווייסט מען מיט וועם זיך צו דרייען? ווער איז א גוטער חבר? ווער איז א פארלעסליכער צו מאכן מיט יענעם געשעפטן? גוטע שכנים - וכדומה? דורך הערן יענעמ'ס ווערטלעך קען מען וויסן יענעמ'ס פנימיות; אז איינער מאכט ווערטלעך פון טשעפען און פארשעמען, ער פליקט און שטעכט און זאגט ער מאכט נאר א ווערטל - זאלסטו וויסן אז יענער איז א שלעכטער, שטיי ווייט פון אים, און אז מען הערט איינעם מאכן שמוציגע ווערטלעך השם ישמרינו - ווייסט מען אז יענער איז איין שטיק שמוץ. אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות אות ניבול פה, סימן א): "מִי שֶׁמְּדַבֵּר נִבּוּל פֶּה, בְּיָדוּעַ שֶׁלִּבּוֹ חוֹשֵׁב מַחֲשָׁבוֹת אָוֶן", ווער עס רעדט ניבול פה איז א סימן אז זיין גאנצע קאפ איז אים פארדארבן רחמנא לצלן, און אז מען הערט ווערטלעך אויף זאכן וואס צדיקים זאגן - איז א סימן אז דער גלייבט נישט אין צדיקים, ער וויל באמת רעדן אויף די צדיקים נאר ער האט מורא - רעדט ער אויף זאכן וואס דער צדיק טוט; דארף מען זיך זייער אכטונג געבן.
מיר האבן גערעדט פון דעם אז מען דארף זיך זייער אכטונג געבן מיט וועם מען פארברענגט און מיט וועם מען דרייט זיך, ווייל דורך נישט גוטע חברים קען מען אלעס פארלירן, און אז מען פארברענגט אינאיינעם מיט לצים, מען גייט אין שוויץ מיט לצים - קען מען אלעס פארלירן. אפילו איינער דארף גיין אין שוויץ פאר זיין געזונט, פאר זיינע ביינער וכו' - זאל ער נישט גיין מיט אינגעלייט און בחורים וואס זייערע ווערטלעך זענען אויף ערליכע זאכן, ווייל עס נעמט נישט לאנג צו פארלירן די תמימות, עס נעמט נישט לאנג צו ווערן אפגעקילט.
ווייל וויסן זאלסטו, דער סמ"ך מ"ם טוט אלעס צו ברענגען קשיות און ספיקות אויפן אייבערשטן און אויף צדיקים וואס זענען מגלה ומפרסם די הייליגע אמונה, ער טוט אלעס אוועק צו נעמען דעם מענטש פון היכל הקודש, ער האט פיינט דעם רבי'ן און נאכמער היכל הקודש, ווייל אין היכל הקודש - דארט איז דער רבי.
אונזער שול אין בארא פארק האט זיך יעצט אריבערגעצויגן צו א פרישע פלאץ, מען האט זיך אויסגענומען קלאר אז זיי וועלן לאזן לייגן א טאוול "בית המדרש היכל הקודש". יעצט זענען געקומען שכנים און דאס אראפגעפליקט, זיי זאגן מען קען לייגן א טאוול "בית המדרש חסידי ברסלב", אבער די ווארט מוהרא"ש און די ווארט ראש ישיבה – "דאס וועלן מיר נישט צולאזן עס זאל שטיין"; זעסטו שוין קלאר די פיינטשאפט פון די טומאה צו היכל הקודש.
ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט פון די פרשה, דער פסוק זאגט (במדבר ה, יב): "אִישׁ אִישׁ כִּי תִשְׂטֶה אִשְׁתּוֹ", וואס איז די לשון 'תשטה'? זאגט רש"י עס איז ווערטער פון די הייליגע חכמים (סוטה ג.; תנחומא נשא, ה): "אין אדם עובר עבירה", א מענטש טוט נישט קיין עבירות, "אלא אם כן נכנס בו רוח שטות", נאר אז עס גייט אריין אין אים א משוגעת, זאגט די תורה, דער מאן זאל איר נעמען צום כהן און דער כהן נעמט ארויס די משוגעת; דער צדיק געבט אונז עצות ווי אזוי ארויסצוטרייבן די שגעונות וואס איז דא אין אונז. מיר האבן געלערנט נאכאמאל די שיחה פון רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן יט) ווי דער רבי זאגט: "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון די קדושה - ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם", אפילו אזא מענטש קען די תורה אויך העלפן, די תורה האט אזא כח אז עס קען אים ארויסנעמען פון די עבירות, "וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה; בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, "כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
אך בין צוריק געפארן קיין וויליאמסבורג צו די ישיבה, מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועלן מיר ענדיגן דעם זמן קומענדיגע וואך מיטוואך, מיר פארן שוין ארויס קומענדיגע וואך דאנערשטאג פרשת שלח, מיר וועלן זיין זומער אין קרית ברסלב פאר די חדשים תמוז און אב, זיך גרייטן אויף די הייליגע טעג. קומענדיגע וואך בענטשט מען שוין ראש חודש תמוז, דאס דערמאנט אונז שוין פון די הייליגע טעג. תמו"ז איז די ראשי תיבות: ז'מני ת'שובה מ'משמשין ו'באין, עס קומט שוין ראש השנה, מען דארף זיך שוין גרייטן מיט אונזער נסיעה צום רבי'ן. מאך דיר דיינע פלענער ווען צו פארן און ווי אזוי צו פארן, עס איז דא כמה דרכים צו פארן, אדער דורך די טשארטער וואס אלי קנאלל מאכט, אדער דורך פוילן אדער טערקיי; ווארט נישט אויף די לעצטע מינוט.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת נשא, אסרו חג, ח' סיון, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע ליבע חברים תלמידי היכל הקודש פון ארץ הקודש, ה' עליהם יחיו
חסדי השם יתברך מיר האבן זוכה געווען צו מקבל זיין די תורה פונדאסניי דעם יום טוב שבועות. איך בין געווען יום טוב אין שטעטל קרית ברסלב, מיר האבן זיך זייער מחי' געווען און מחזק געווען. עס איז געווען זייער פרייליך, איך האף ביי ענק אין אויך געווען א שיינער יום טוב.
איך וויל אייך שרייבן באריכות פונעם יום טוב אבער יעצט איז ערב שבת און מוצאי יום טוב, מען דארף אנגרייטן דעם שבת, איך וועל אייך שרייבן אפאר נקודות וואס מיר האבן זיך מחי' געווען דעם יום טוב.
שבועות ביינאכט איז געווען זייער פרייליך, מען האט געטאנצן און געזינגען פרייליכע ניגונים, געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר זענען אידן און נישט קיין גוים. אויך ביי די תרי"ג מצוות האבן מיר נאך יעדע מצוה געדאנקט דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקיים די מצוות, אלע האבן געזאגט: "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון פריה ורביה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון מילה", "שכוח אייבערשטער מיר טוען די מצוה פון נישט עסן די גיד הנשה", און אזוי ווייטער.
די ערשטע טאג נאכן דאווענען עסט מען מילכיגס, אויך איז דא א מנהג צו עסן קרעפלעך, און מען זאגט אז אלע טעג וואס מען קלאפט - פירט מען זיך צו עסן קרעפלעך; ערב יום הקודש קלאפט מען על חטא - עסט מען קרעפלעך, הושענא רבה קלאפט מען די הושענות - עסט מען קרעפלעך, פורים קלאפט מען ביי המן - עסט מען קרעפלעך, און שבעות עסט מען קרעפלעך אבער מען זעט נישט מען זאל ערגעץ קלאפן, נאר דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, "שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד"; אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס, אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין ל.) דער אייבערשטער זאגט: "בָּרָאתִי יֵצֶר הָרָע", איך האב באשאפן דעם יצר הרע, "וּבָּרָאתִי לוֹ תּוֹרָה תַּבְלִין", און איך האב באשאפן אן עצה ווי אזוי זיך צו שלאגן מיט אים; לערנען תורה שלאגט דעם יצר הרע, דורך לערנען תורה קען מען אים צעקלאפן און צעהאקן; דאס איז וואס מען עסט קרעפלעך, ווייל שבועות איז יעדער איינער מקבל די תורה, דאס קלאפט אים.
מען קען זיך גארנישט פארשטעלן וואס תורה טוט פארן מענטש, אפילו מען איז אזוי געפאלן אין א טיפע בלאטע קען מען ווערן א גרויסע צדיק, רבי נתן דערציילט (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "ווען דער רבי האט מגלה געווען די סוד פון כך וכך, אז דורך תורה קען מען ארויסגיין פון עבירות, האב איך געפרעגט דעם רבי'ן צי תורה קען העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן? האט דער רבי געשריגן אויף מיר און געזאגט: 'דו ווייסט ווי גרויס די כח פון תורה איז? תורה איז העכער פון אלעס'"; און אפילו אז א מענטש ליגט נעבעך אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב ער וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך' - וועט ער ווערן אן ערליכער איד.
נאכמיטאג די ערשטע טאג האבן מיר א מנהג מיר ליינען די תנאים פון דעם צדיק וקדוש רבי ישראל נאגארא זכר צדיק לברכה, מיר האבן גערעדט, ביי אונז איז דער מנהג אז מיר געבן נישט קיין טייערע און עכטע צירונג, מיר געבן פשוט'ע צירונג, אזוי אויך ווען מיר זענען מקבל די תורה, מיר מאכן די חתונה מיט די תורה - דארף נישט זיין קיין עכטע און טייערע, מען קען זאגן א פרק משניות אפילו אן פארשטיין, און אז איינער זאגט דיר 'עס איז נישט עכט', זאג אים: 'ביי אונז געבט מען פשוט'ע צירונג, מען געבט נישט טייערע'.
דעם צווייטן טאג שבועות עסן מיר אויך מילכיגס. מיר האבן גערעדט פון זיך נישט קלאפן מיט וואס איז געווען, אזוי ווי מילך מעג מען עסן, וואס באמת קומט דאס פון בלוט, חכמינו זכרונם לברכה זאגן מילך קומט פון בלוט, "דם נעכר ונעשה חלב" (בכורות ו:), און מיר ווייסן דאך, אז "היוצא מן הטמא טמא" (שם ה:), מיט דעם זעען מיר ביי מילך אז מען עסט מילך ווייל דאס איז א נייע באשעפעניש; דאס וויל מען ווייזן יום טוב שבועות ביי קבלת התורה, מיר זאלן זיך נישט קלאפן מיטן עבר, אפילו ביסט געווען א שטיק בלוט, עשו הרשע - קענסטו ווערן ווייס ווי יעקב, מילך, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה פרק ד, הלכה ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך דעם עול תורה, דאס הייסט ער נעמט זיך פאָר צו לערנען יעדן טאג די הייליגע תורה - זאגט דער אייבערשטער: "רעכן איך אים כאילו ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט", עס ווערט אויס בלוט, דם נעקר ונעשה חלב.
דעם צווייטן טאג נאכמיטאג האבן מיר די מנהג פון ליינען די כתובה פון דעם צדיק הנ"ל, מיר האבן זיך מחי' געווען מיט דעם אז מיר האבן א רבי וואס ראטעוועט אונז פון עולם התהו. דער רבי האט געזאגט "ווער עס וועט קומען צו מיר דריי מאל א יאר: 'ראש השנה', 'שבת חנוכה' און 'שבועות' - וועט געראטעוועט ווערן פון דעם עונש פון עולם התוהו", דאס איז נישט נאר נאכן אוועק גיין פון דער וועלט, דאס איז אויך ביים לעבן, מען זאל נישט זיין פארנומען מיט דעם און יענעם. מען זעט מענטשן, מען רעדט פון דעם, פון יענעם, ער האקט אויף דעם, דער איז א שגץ, דער איז א לינקער און דער איז פארכאפט וכו', בשעת דער וואס רעדט - דאווענט נישט די דריי תפילות מיט מנין, ליינט נישט קריאת שמע און עפנט נישט אויף א ספר משנה לשנה, דאס איז עולם התוהו און פון דעם ראטעוועט אונז דער רבי.
מיינע טיייערע ברידער פון ארץ ישראל איך האב ענק געשריבן א פינטל פון אונזער שבועות, איך ווייס אז ביי ענק איז אויך געווען גוטע דיבורים, און איך בעט ענק די איין זאך, הערט אויף זיין פארנומען מיט זאכן וואס האט נישט מיט ענק, רעדט נישט פון אנדערע און זארגט נישט אויף א צווייטנ'ס רוחניות, כל זמן מען זעט אין אנדערע פראבלעמען - איז מען א גרויסע רחמנות, כל זמן מען איז פארנומען מיט אנדערע - איז מען נאך ווייט ווייט פון אמת.
מוהרא"ש האט מיר געבעטן פערזענליך אין זיין צוואה, די צוואה איז אויך פאר ענק, דאס איז נישט נאר פאר מיר, אלע קענען ניצן די צוואה, זיך מחי' זיין דערמיט, איך וועל זיך זייער פרייען אויב איר וועט אויך זאגן אז די צוואה האט מען ענק פריוואט געשריבן. מוהרא"ש בעט מיר איך זאל נישט זארגן פאר די וועלט וואס האט נישט מיט מיר, עס האט א בעל הבית, דער אייבערשטער פירט עס, און איך זאל געדענקען אז איין טאג וועל איך אוועק גיין און נאר די תורה ותפילה וועל איך מיטנעמען.
עס ווערט שוין שבת, איך דארף מקצר זיין.
א גוט שבת.
בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת במדבר, ראש חודש סיון, מ"ה לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע ליבע חברים תלמידי היכל הקודש פון ארץ הקודש, ה' עליהם יחיו
איך וויל אייך שרייבן אביסל פון די שיינע חיזוקים וואס מיר האבן געשמועסט די וואך ביים ליל שישי שיעור אין אמעריקע. מיר שטייען שוין ביים בארג סיני, מיר גייען שוין זוכה זיין צו מקבל זיין די תורה, און ביי קבלת התורה שטייט (שמות יט, ב): "וַיִּחַן שָׁם יִשְׂרָאֵל נֶגֶד הָהָר", זאגט רש"י, פארוואס שטייט א לשון יחיד? ווייל איבעראל איז געווען תרעומות און מחלוקת, און ביים בארג סיני איז געווען אָן מחלוקת.
האבן מיר גערעדט אז דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן לג): "הכלל הוא, שצריך לבקש שלום", מען דארף שטענדיג זוכן צו זיין בשלום, "שיהיה שלום בין ישראל", סיי מיט מענטשן, עס זאל זיין שלום צווישן אידישע קינדער, "ושיהיה שלום לכל אדם במדותיו", און סיי מיטן מענטש אליין, דער מענטש זאל זיין בשלום מיט זיך, "היינו שלא יהיה מחלק במדותיו ובמאורעותיו", ער זאל נישט זיין ברוגז ווען זאכן גייען נישט ווי ער וויל, "שלא יהא לו חילוק בין בטיבו בין בעקו", 'סיי ווען עס גייט מיר גוט און סיי ווען עס גייט מיר פארקערט', "תמיד ימצא בו השם יתברך", 'ווייס איך אז דער אייבערשטער איז דא מיט מיר און ער מאכט מיר נאר גוטס, אזוי ווי דוד המלך זאגט (תהלים נו, יא) 'בה'', ווען דער אייבערשטער געבט מיר חסדים, 'אהלל דבר', דאנק איך אים, 'באלקים', און ווען עס קומט דער מידת הדין, 'אהלל דבר', דאנק איך אים', דאס זאגט אונז די תורה, ווען די אידן זענען געקומען צום בארג סיני איז נישט געווען קיין מחלוקת מיט זיך אליין, מען איז נישט געווען ברוגז אויפן אייבערשטן, מען האט נישט געהאט קיין טענות; דאס מיינט דער פסוק: "וַיִּחַן שָׁם יִשְׂרָאֵל, 'כאיש אחד בלב אחד'", מיט איין הארץ, אן קיין תרעומות.
טייערע חברים, מען קען גיין אנגעטון מיט די שמונה בגדים, אבער אויב מען האט איין פינטעלע טענות אויפן אייבערשטן, איין פינטעלע תרעומות - איז מען ביי די טומאה רחמנא לצלן; מען טאר נישט האבן קיין קשיות און טענות אויפן אייבערשטן, מען דארף האבן אמונה אז דער אייבערשטער מאכט נאר גוט, ער פירט אלעס בצדק ובמשפט בחסד וברחמים.
איך האב פינקט געשמועסט מיט איינעם פארן שיעור, יענער האט זיך זייער אפגערעדט, יענער איז נעבעך אריינגעפאלן אין א קטנות הדעת, אין די טומאה רחמנא לצלן; פול מיט קשיות אויפן אייבערשטן און אויף צדיקים פון ווייטאג אז זיינע קינדער ברענגען אים נישט נחת, זיי טוען זיך נישט אן ווי אים. האב איך דערציילט ביים שיעור, איך געדענק יארן צוריק בין איך איינגעשטאנען ביי א ברסלב'ער חסיד, א גרויסער צדיק, איך האב געגעסן ביי יענעם די שבת סעודות, און דארט אין שטוב זענען דא קינדער וואס זענען ביז דערווייל נישט אזוי ווי עס דארף צו זיין, די קינדער זענען געקומען צום שבת טיש זייער נישט מסודר, איך האב געזען דעם ברסלב'ן חסיד ווי די פנים שיינט אים מיט אזא שמחה, מיט אזא הייליגקייט, איך האב געטראכט צו מיר 'ווי איז מען זוכה צו האבן א ריינעם הארץ, נישט האבן קיין טענות און תרעומות, ווייטער ליב האבן די קינדער, ווייטער טון וואס מען האט צו טון...'
עס איז כדאי ענק זאלן אויסהערן די שיעור נאך פאר יום טוב שבועות; בפרט די וואס האבן א שטוב מיט קינדער זאלן וויסן אז די שטוב, די סעודות שבת ויום טוב – דארף זיין איין שטיק שמחה, איין שטיק געשמאק, נאר אזוי קען מען זוכה זיין די קינדער זאלן ווייטער גיין אויף די וועג פון די תורה, ווייל אז קינדער זעען ווי מען וויינט, מען שרייט, מען קריגט זיך, טאטע מאמע קוקן זיך נישט אין די אויגן, יעדער האט אנדערע טענות - ווילן די קינדער נאר אנטלויפן.
איך האב נאך אסאך צו שרייבן אבער עס ווערט שוין דער זמן, איך בעט ענק זייער ענק זאלן זיך אויפפרישן מיט הפצה, איך בעט די אלע גבאים פון הדפסה זאלן מיר שיקן וועכנטליך א באריכט וויפיל אלע זענען מפיץ, איך וויל ארויפריקן די נומערן, און יעדער איינער פון אנשי שלומינו זאל אנהויבן מער טון אין הפצה. מיר פארן שוין נאך אביסל צום רבי'ן אויף ראש השנה, און באֵלו פנים וועלן מיר קומען צום רבי'ן אָן מזכה זיין נשמות ישראל... ווייל דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן אמאל: "אויב דו קומסט צו מיר פארוואס קומען נישט אלע? און אז אלע קומען נישט - פארוואס קומסטו יא?" בכן זאלן די גבאים פון די הדפסה אין יעדע פלאץ וואו מען דרוקט - מיר שיקן וועכנטליך א באריכט וויפיל אלע באשטעלן, און איך האף אז די נומערן וועלן זיך ארויפריקן ביי יעדן.
איך שרייב אייך אין קורצן די מנהגים פון שבועות ביי אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש. ווען עס ווערט דער זמן פון יום טוב שבועות איז מען זייער פרייליך, מען גייט דאווענען, נאכן דאווענען בלייבט מען נישט שמועסן, מען גייט אהיים צו די ווייב און קינדער און מען מאכט א סעודה. ביי די סעודה איז מען זייער פרייליך, מען רעדט צו די קינדער ווי גליקליך מיר זענען, מיר זענען אידן נישט קיין גוים. ביינאכט איז מען זייער פרייליך, מען זאגט די תיקון און מען גייט אין מקוה, און ביידע טעג איז מען זייער זייער פרייליך אז מיר זענען אידן.
איי וועסטו פרעגן, זייער שיין געשריבן און זייער שיין גערעדט, אבער ווי אזוי איז מען זוכה צו זיין פרייליך און זיין בשלום מיט זיך אליין? קוק אריין די ווערטער פון רבי'ן (לקוטי מוהר"ן, שם), דער רבי פרעגט די פראגע: "ועל ידי מה ימצא השם יתברך בין בטיבו בין בעקו", ווי אזוי קען מען זוכה זיין צו דעם, עס זאל נישט זיין קיין חילוק פון גוט און שלעכט, מען זאל וויסן אז דער אייבערשטער מאכט אלעס און אלעס איז נאר גוט? "על ידי התורה הנקראת שלום", דורך לערנען תורה איז מען זוכה צו דעם, די תורה מאכט דעם מענטש צופרידן. אזוי ווי עס שטייט (משלי ג, יז): "וְכָל נְתִיבוֹתֶיהָ שָׁלוֹם", די תורה ברענגט שלום, "ועל ידי צדיקים", אויך דורך די צדיקים; אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים, מען הערט די עצות און חיזוק פון צדיקים - ווערט מען א צופרידענער, "ומחמת זה יכול לאהוב את השלום בכל מקום, הן בטיבו הן בעקו", אז מען איז מקורב צום צדיק, מען פאלגט די עצות און מען לערנט תורה - ווערט מען א צופרידענער מענטש, מען האט זיך אליין ליב, "ויכול להיות שלום בין ישראל, ולאהוב זה את זה", און אויך האט מען ליב יעדן איד.
א גוט שבת.
בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת בחוקותי, מברכים החודש, כ"ג אייר, ל"ח לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
נעמט אייך אריין אין קאפ אז אייער שידוך האט נישט מיט קיינעם, נאר מיטן אייבערשטן. עס איז א רחמנות אויב מען טראכט 'מיין שידוך איז אנגעהאנגען אין א בשר ודם'; אייער שידוך האט מיט קיינעם נישט, נאר מיטן אייבערשטן.
גייט יעדן טאג התבודדות; גייט אין א ווינקל, אין א שטילע פלאץ און שמועסט מיטן אייבערשטן. בעטס אים: "הייליגער באשעפער עס איז מיר אזוי שווער, איך קען נישט זיין אליין, איך וויל מיין שידוך", דערציילט אים אלע שידוכים וואס מען טראגט אן און אז אייערע עלטערן זאגן אלעס אפ, שמועסט מיט אים אזוי ווי מען שמועסט מיט א מטפל; מען דערציילט יעדע פינטל פון לעבן, יעדע מחשבה, יעדע בזיון, יעדע אטעם - וועט איר זען ניסים.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת בחוקותי, מברכים החודש, כ"ג אייר, ל"ח לעומר, שנת תשפ"ד לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע ליבע חברים תלמידי היכל הקודש פון ארץ הקודש, ה' עליהם יחיו
איך בין אזוי פרייליך אז איך האב זוכה געווען זיך צו טרעפן מיט ענק יעצט ווען איך בין געווען אין ארץ ישראל, איך בין אזוי איבערגענומען פון די חבורות אין אלע שטעטלעך, סיי וואו איך בין אנגעקומען צו באזוכן און פון די חבורות וואו איך האב נישט געהאט די מעגליכקייט אנצוקומען.
אויך פון די מוסדות; די תלמוד תורות און בית פיגא שולן אין ירושלים, בני ברק און טבריה, די קינדער וואקסן מיט אזא ריינקייט און הייליגקייט אויף א געזונטע אופן, און אפגערעדט פון אונזער ישיבה אין ירושלים, מיט זיי האב איך פארברענגט דאס מערסטע און איבערגענומען פון זיי דאס מערסטע.
איך וויל ענק נאכאמאל מחזק זיין ענק זאלן לערנען יעדן טאג שיעורים אין די הייליגע תורה, אנגעהויבן מיט חומש; לערנען יעדן טאג דעם פרשת השבוע איינגעטיילט לויט די טעג פון די וואך שנים מקרא ואחד תרגום, און אז מען קען - אויך מיט רש"י; דער לימוד איז זייער הייליג.
מיר קומען נענטער און נענטער צום הייליגן יום טוב שבועות, מיר גייען נאכאמאל מקבל זיין די תורה פונדאסניי; זאלסטו זיך באנייען אין לערנען יעדן טאג משניות, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין, קענסט זוכה זיין צו גאר הייליגע זאכן. דער הייליגער בית יוסף זכותו יגן עלינו האט זוכה געווען צו א מגיד פון הימל, דער מגיד פלעגט שטענדיג קומען לערנען מיט אים און אים זאגן מוסר וכו' - אלעס בזכות משניות. דער הייליגער בית יוסף פלעגט זאגן זייער אסאך משניות, אמאל פערציג פרקים משניות, און אמאל מער, דער בית יוסף שרייבט (מגיד מישרים משלי סימן כג, עמוד קסג): "הִשְׁכַּמְתִּי כְּמִנְהָגִי לִקְרוֹת בַּמִּשְׁנָיוֹת, וְקָרִיתִי כְּמוֹ מ' פְּרָקִים", איך בין אויפגעשטאנען אינדערפרי זאגן משניות, איך האב געזאגט פערציג פרקים משניות און נאכדעם האט זיך דער מגיד באוויזן צו מיר.
אויך וויל איך ענק מחזק זיין מיינע טייערע ארץ ישראל'דיגע חברים, תלמידי היכל הקודש; גייט יעדן טאג התבודדות, גייט זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיטן אייבערשטן. אז מען וואוינט אין ארץ ישראל און מען מאכט נישט התבודדות - איז מען א גרויסער נאַר, אז מען וואוינט אין ארץ ישראל, די הייליגע פלאץ; דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קטו): "אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל יֵשׁ לָהּ רָקִיעַ אַחֵר מִשְּׁאָר אֲרָצוֹת", ארץ ישראל האט אן אנדערע הימל פון אנדערע לענדער, א הימל פון קדושה, פון אמונה, און אז מען לעבט נישט מיטן אייבערשטן - איז מען א גרויסער טיפש; ווייל איך האב געהערט פון מיין טאטע רב דקארלסבורג שליט"א, ווען איך בין געווען אין מירון שבת ל"ג בעומר, פרייטאג צו נאכטס אויפן וועג אראפ פון די מערה האט מיין טאטע קארלסבורגער רב געשמועסט מיט אונז, רבי יונה זינגער, אונזער דיין פון אמעריקע איז אויך דארט געווען, מיין טאטע האט נאכגעזאגט א ווארט פון הייליגן רבי'ן פון סאטמער זכותו יגן עלינו, ביי די הגדה זאגן מיר: "כנגד ארבעה בנים דברה תורה, אחד 'חכם', אחד רשע, אחם תם" וכו', אזוי זאגן מיר און דאס איז די נוסח פון תלמוד בבלי; אין ירושלמי איז אנדערש די נוסח, דארט שטייט: אחד 'טיפש', האט דער הייליגער רבי פון סאטמער געזאגט: "מילא אין חוץ לארץ, איינער ווייסט נישט פון די ניסים פון יציאת מצרים איז ער נאכנישט קיין טיפש, ער איז בסך הכל א תם, אבער אז דו וואוינסט אין ארץ ישראל, אין די הייליגסטע פלאץ פון דער וועלט און דו ווייסט גארנישט פון אייבערשטן - ביסטו א טיפש"; מיין טאטע האט דערציילט אז דער רבי פון סאטמער איז געווען ביים חזון איש זכותו יגן עלינו און געזאגט די ווארט, שפעטער האט ער צוריק געהערט אז דער חזון איש האט דאס איבערגעזאגט אסאך מאל און זייער הנאה געהאט.
דאס זעלבע זאג איך ענק, מיינע טייערע חברים פון ארץ הקודש תלמידי היכל הקודש, אז איר זענט אין ארץ ישראל דארפט איר לעבן מיט התבודדות, מיט שפאצירן מיטן אייבערשטן, אזוי ווי די תורה זאגט (ויקרא כו, יב): "וְהִתְהַלַּכְתִּי בְּתוֹכֲכֶם", זאגט רש"י: "אטייל עמכם בגן עדן"; גיין באופן קבוע יעדן אינדערפרי א שפאציר, זיך אויסגיסן דאס הארץ, בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, איך וויל זיין א איד, איך וויל לעבן מיט דיר, איך וויל לערנען און דאווענען וכו' וכו'"; אז מען טוט דאס - איז מען אין גן עדן.
אויך זאלן ענק זיך נישט קריגן אין שטוב און געדענקען דער סוד פון שלום בית; פארגינען די ווייב מיט גוטע ווערטער, עס איז נישט גערעכט אז מען פארגינט איר נישט די גוטע ווערטער, טאג און נאכט זאלסטו זאגן גוטע ווערטער, אזוי לעבט אן ערליכער איד; שלום בית איז נישט קיין מאדערנע זאך, שלום בית איז דא נאר ביי צדיקים, נאר ביי ערליכע אידן.
איך בענק שוין נאכאמאל צו ענק, איך האף צו קומען צו ענק ווי שנעלער.
א פרייליכן שבת.