בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#5648 - קושן די מזוזה מיט ריינע הענט, און צולייגן א קורצע תפלה
מזוזה, יראת שמים, תפילה

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


... תחי', מאנסי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אויף אייער פראגע אויב מען מעג קושן די מזוזה מיט נישט ריינע הענט; דער ענטפער איז ניין, אויב די הענט איז אומריין - דארף מען דאס ערשט וואשן, און קושן די מזוזה מיט ריינע הענט, צוליב כבוד פאר די מזוזה.


יעדעס מאל מען גייט ארויס פון שטוב, אדער מען קומט אהיים - איז גוט צו זאגן ביי די מזוזה די קליינע תפילה: "הייליגער באשעפער ברענג מיך אהיים בשלום", און ווען מען קומט אהיים: "שכוח אייבערשטער האסט מיך אהיים געברענגט בשלום"; מען האט נישט קיין אנונג וואס די פּאָר ווערטער טוען פארן מענטש, עס ראטעוועט פון אלע שלעכטס, עס היט דעם מענטש, און עס קלעבט צו צום אייבערשטן.


וואויל איז דער וואס קושט די מזוזה ביי יעדע טיר, דאס ווייזט אז ער לעבט מיטן אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5647 - די בעסטע פלאץ צו צינדן ליכט פאר צדיקים איז ביי א ציון פון א צדיק
צדיקים, סכנה, ליכט צינדן

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אויב מען האט נישט קיין ברירה קען מען אפשטופן די נאכט וכו', אבער אויב מען האט א ברירה - זאל מען ענדערש אפזאגן די ארבעט ווי מבטל זיין די נאכט.


בנוגע צינדן ליכט פאר נשמות פון צדיקים; די בעסטע פלאץ צו צינדן ליכט פאר נשמות פון צדיקים - איז ביי א ציון פון א צדיק, דארט איז צוגעשטעלט א פלאץ, דארט איז נישט קיין סכנה. אויך קען מען צינדן ביי א ציון פון איין צדיק - פאר אנדערע צדיקים, אזוי אויך קען מען צינדן א ליכט פאר א נשמה פון עלטערן ביי א ציון פון א צדיק, עס איז א טובה פאר די נשמה.


אין שטוב דארף מען אכטונג געבן מיט ליכט, עס זאל נישט זיין קיין סכנה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5646 - מיט דיינע שרעקעדיגע חלומות, ווייזט מען דיר שיינע זאכן פון הימל
אמונה, הפצה, תהלים, חלומות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז בכלל נישט קיין שרעקעדיגע חלומות, מען ווייזט דיר שיינע זאכן פון הימל. די חלום ווי דיין באבע עליה השלום קומט צו דיר און בעט דיר טרינקען, זי זאגט זי איז זייער דורשטיג; דאס ווייזט מען דיר דאס חשיבות ווען א קינד אדער אייניקל זאגט א קאפיטל תהילים פאר די נשמה, ווייל אויבן אין הימל איז נישטא קיין טרינקען, אויבן אין הימל איז חשוב נאר תהילים. אזוי ווי דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כג) "בָּעוֹלָם הַבָּא מֻנָּחִין כַּמָּה בְּנֵי אָדָם בַּחוּץ וְהֵם צוֹעֲקִים בְּקוֹל מַר", אויבן אין הימל זענען דא נשמות וואס שרייען מיט א ביטערע קול: "תְּנוּ לָנוּ מַה לֶּאֱכֹל", געבט אונז עסן, מיר זענען הונגעריג, געבט אונז טרינקען מיר זענען דורשטיג, "וּבָאִין אֶצְלָם וְאוֹמְרִים לָהֶם: 'הֲרֵי לָכֶם אֲכִילָה וּשְׁתִיָּה אִכְלוּ וּשְׁתוּ'", מען ברענגט זיי עסן און מען זאגט זיי, דא האט איר פיינע עסן, מען ברענגט זיי טרינקען און מען זאגט זיי, דא האט איר פיינע טרינקען, "וְהֵם מְשִׁיבִים 'לֹא לֹא, אֵין אָנוּ צְרִיכִים אֲכִילָה זֹאת, רַק אָנוּ צְרִיכִים אֲכִילָה וּשְׁתִיָּה שֶׁל תּוֹרָה וַעֲבוֹדָה'", די נשמות שרייען ניין, ניין, נישט דאס מיינען מיר, נישט די עסן, מיר דארפן עסן פון לערנען און דאווענען, דער רבי ענדיגט: "אַשְׁרֵי מִי שֶׁזּוֹכֶה לֶאֱכֹל כַּמָּה פְּרָקִים מִשְׁנָיוֹת וְלִשְׁתּוֹת אַחַר כָּךְ אֵיזֶה קַפִּיטְלִיךְ תְּהִלִּים, וּלְהִתְלַבֵּשׁ בְּאֵיזֶה מִצְווֹת", וואויל איז דעם מענטש וואס עסט יעדן טאג פרקים משניות, טרינקט קאפיטלעך תהילים און טוט זיך אן מיט מצוות און מעשים טובים.


די צווייטע חלום ווי דיין חבר האט זיך דערטראנקען און דו האסט אים די לעצטע רגע געראטעוועט איז אויך נישט שרעקעדיג; מען ווייזט דיר וואס דיין חבר גייט אריבער, ווי ער מוטשעט זיך אין לעבן און ווי דו קענסט אים ראטעווען. האסט נישט קיין אנונג וואס מענטשן מוטשען זיך, מען דערטרינקט זיך, און מיט די עצות פון רבי'ן קען מען יעדן העלפן; זאלסטו זען רעדן מיט דיין חבר, שמועסן און אויסהערן, ער זאל זיך נישט דערטרענקען אין זיינע שווערע יסורים.


די דריטע חלום איז אויך נישט שרעקעדיג; מען ווייזט דיר פון הימל זאלסט נאר רעדן מיט יעדן איינעם פון אמונה, בפרט מיט דיינע תלמידים. אויך זאלסטו רעדן אסאך פון שמחה; זיך פרייען מיט די מצוות, זיך פרייען אז מען איז א איד, זיך פרייען מיט די אמונה און מיט יעדע גוטע זאך וואס מען טוט, ווייל ווי נאר מען רעדט נישט פון אייבערשטן... זאגט דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו – עס איז אדער אמונה אדער עבודה זרה; ער טייטשט מיט דעם (דברים יא, טז): "וְסַרְתֶּם וַעֲבַדְתֶּם אֱלֹהִים אֲחֵרִים", אז מען קערט זיך אוועק פון אייבערשטן איז מען שוין א גלח רחמנא לצלן; דארפסטו זיך שטארקן רעדן מיט יעדן איינעם נאר פון אמונה, פארשטייט זיך מיט חכמה; מען רעדט מיט יעדן איינעם ווערטער און מעשיות וואס יענער קען הערן, אבער אלץ מיט איין כוונה, צוריק צו ברענגען אלעמען צום אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5645 - דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן
שלום בית, התחזקות, עבירות

 


בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת בא, שובבי"ם, ט' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טו אלעס אבי עס זאל זיין שלום אין שטוב, בייג זיך אראפ אבי עס זאל זיין שלום, זיי מוחל דיין ווייב, האלט נישט קיין רוגזא אין דיר; ווייל אלע זאכן וואס שטערט דיך פון דיין ווייב - דאס איז אלעס מעשה שטן, ער וויל צעשטערן די שלום אין שטוב.


נעכטן זאגט מיר א אינגערמאן אז עפעס טוט זיין ווייב און עס שטערט אים זייער, עד כדי כך אז ער עקלט זיך פון איר; זאג איך אים: "טייערער ברודער, עס איז נישט דאס און נישט יענץ, עס איז מעשה שטן, דיך שטערט דאס, א צווייטן שטערט עפעס אנדערש"; יעדער האט עפעס א זאך וואס דאס שטערט אים, ווען באמת איז אלעס אונטערגעשטעלט פונעם שטן, חרוב מאכן די שלום בית.


נישט איך זאג דאס, דער רבי זאגט דאס, און מוהרא"ש האט דאס טויזנטער מאל גע'חזר'ט פאר אונז, די ווערטער פון רבי'ן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסג): "זֶה מַעֲשֶׂה בַּעַל דָּבָר, שֶׁמַּנִּיחַ אֶת עַצְמוֹ עַל זֶה מְאֹד, לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁל בְּנֵי הַנְּעוּרִים, כְּדֵי שֶׁיִּתָּפְסוּ בִּמְצוּדָתוֹ חַס וְשָׁלוֹם עַל יְדֵי זֶה", דער יצר הרע זוכט ווי ער קען אוועק נעמען די ליבשאפט צווישן מאן און ווייב, ער וויל נאר מען זאל זיך צעטיילן, ווייל אזוי קען ער גרינגער אראפווארפן דעם מענטש אין עבירות, "כִּי הוּא אוֹרֵב עַל זֶה מְאֹד, לְתָפְסָם בִּנְעוּרֵיהֶם עַל יְדֵי קִלְקוּל הַשְּׁלוֹם בַּיִת חַס וְשָׁלוֹם, שֶׁגּוֹרֵם בְּעַרְמוּמִיּוּתוֹ לְקַלְקֵל הַשָּׁלוֹם שֶׁבֵּינֵיהֶם", דער יצר הרע לאקערט אויף יונגע פארפעלקער זיי צו צעטיילן, אזוי ווארפט ער זיי אראפ אין שמוציגע עבירות.


א פרייליכן שבת.


 

#5644 - זיי מתפלל פאר מיר איך זאל קענען אנגיין מיט די מוסדות
הפצה, מוסדות, געלט

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בא, שובבי"ם, ז' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי הפצה, דאס איז דיין תיקון, נעם א זעקל ספרים און קונטרסים, גליונות און סידיס, און גיי ביי די הייזער און אין שול'ן; דאס וועט פאררעכטן אלע פגמים. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", אז מען ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן - איז מען מתקן אלע פגמים פון פגם הברית.


נישטא א זאך וואס מען ווערט דורכדעם באליבט ביים אייבערשטן אזוי ווי דער וואס איז עוסק אין צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט דערציילט, ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדרוביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווען איז אים רש"י הקדוש אנטקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון רבי מיכל זלאטשובער, אז אויבן אין הימל מאכט מען אזא רעש פון אים?" האט דער טאטע רבי יצחק מדרוביטש געענטפערט: "ער לייגט אריין כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט אזא רעש דא אין הימל פון אים; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט דער טאטע רבי יצחק געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענטפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, און פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", האט רש"י נאכאלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדרוביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים".


זיי מתפלל פאר מיר איך זאל קענען אנגיין מיט די מוסדות, סיי אין ארץ ישראל און סיי אין אמעריקע; אין ארץ ישראל נעמען מיר נישט קיין געלט פון די מדינה הטמאה, און אויך דא אין אמעריקע נעמען מיר נישט אלע פראגראמען, מיר לייגן נישט ארויף די קינדער אויף די ליסטע פון משוגעים אזוי ווי אלע טוען. יארן צוריק האט מיר מנחם מענדל געפרעגט אויב ער זאל מאכן די פראגראם פאר די מוסד, איינגעבן אז די קינדער זענען נישט נארמאל און די רעגירונג וועט געבן טויזנטער דאלער א חודש פאר יעדן קינד; חס ושלום, ביי אונז איז נישטא די זאכן, ביי אונז זענען אלע קינדער געזונט. אויך נעמען מיר נישט די פראגראם פון טייטל וואן. איך מוטשע זיך זייער, איך דארף דו זאלסט בעטן פאר מיר פאר ניסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5643 - שלא עשני גוי, איך בין נישט קיין גוי, איך בין א איד
התחזקות, מוסדות, תשובה, נקודות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בא, שובבי"ם, ז' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דו ביסט פול מיט נישט גוטע זאכן - אבער א גוי ביסטו נישט, און מיט דעם אליינס דארפסטו זיך זייער פרייען, אז 'שלא עשני גוי, איך בין נישט קיין גוי, איך בין א איד'.


מוהרא"ש דערציילט, ער איז אמאל געווען א שבת ביי איינעם אין שטוב און שבת נאכמיטאג האט ער געזען אין שאנק אן אלטע סידור מיט די ברכה: "ברוך אתה ה' אלוקינו מלך העולם שעשני יהודי"; ווייל די סידור איז געדרוקט געווארן אין די צייטן פון די רדיפות אויף אידן, און די צענזור האט נישט געלאזט דרוקן די ברכה 'שלא עשני גוי', נאדעם האט מוהרא"ש איינגעדרימלט און ער חלומ'ט זיך א שטארקע קשיא, פארוואס מאכט מען די ברכה אויף א וועג פון 'איך בין נישט קיין גוי', פארוואס מאכט מען נישט די ברכה 'שכוח אייבערשטער איך בין א איד', האט מוהרא"ש מחדש געווען אין חלום, וואלט מען ווען געמאכט די ברכה 'ברוך אתה ה' אלוקינו מלך העולם שעשני יהודי, איך בין א איד' - וואלטן די עצבות'דיגע מענטשן נישט געמאכט די ברכה, זיי וואלטן געטראכט מרוב עצבות ומרה שחורה 'בין איך דען א איד?', דערפאר מאכט מען די ברכה 'שלא עשני גוי', אז אפילו אן עצבות'דיגער מענטש וואס שפירט ביי זיך טויט, ער זעט זיך דער ערגסטער מענטש, דער גרעסטער בעל עבירה - קען אויך אויסשרייען: "א גוי בין איך נישט, גע'מל'עט בין איך!"


נעכטן נאכט איז געווען שבע ברכות ביי מיין שווער, הרב הצדיק רבי מרדכי אהרן מייזליש שליט"א. מיין שווער האט נאכגעזאגט פון הייליגן בני יששכר פייערדיגע ווערטער, אויב א מענטש איז מסופק צי דער אייבערשטער נעמט אן זיין תשובה, אויב ער קען נאך אמאל תשובה טון - איז דאס אפיקורסות, ווייל ביי א מענטש וואס פארטשעפעט זיך מיט א צווייטן מענטש, ער בעט איבער און יענער איז אים מוחל, און ער קומט נאכאמאל טשעפען און נאכאמאל איבערבעטן - וועט דער מענטש יענעם זאגן: "אלעס האט א גבול", אבער דער אייבערשטער איז נישט מוגבל, דער אייבערשטער איז א חנון המרבה לסלוח, מען קען אייביג פאררעכטן, מען קען אלץ מתקן זיין, אפילו מען האט שוין טויזנט מאל געזאגט מען גייט שוין נישט טון קיין שלעכטס - קען מען נאכאלץ פאררעכטן.


איך דארף גרויסע ניסים צו קענען אנגיין מיט די מוסדות, סיי אין אמעריקע און סיי אין ארץ ישראל. די גאנצע עול פון צאלן מלמדים איז געפאלן אויף מיר, איך האב נישט קיינעם אויף וועם זיך צו פארלאזן נאר אויפן אייבערשטן, איך פארלאז זיך נאר אויף אים, ער האט געמאכט ניסים מיט מיר ביז אהער און איך גלייב אז ער וועט מיך ווייטער נישט פארלאזן. איין זאך בעט איך דיר, לייג מיך אריין אין דיינע תפילות, מאך א תפילה פאר מיר יעדן טאג, איך זאל קענען ווייטער אנגיין ביתר שאת וביתר עוז.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5642 - הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל זיך נישט אויפרעגן א גאנץ שבת
שמחה, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת בא, שובבי"ם, ט' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז): "צָרִיךְ לִזָּהֵר מְאֹד לִהְיוֹת שָׂמֵחַ וְטוֹב לֵב בְּשַׁבָּת", מען דארף זיין זייער פרייליך שבת, "כִּי מַעֲלוֹת וּקְדֻשּׁוֹת שַׁבָּת גְּדוֹלָה וִיקָרָה מְאֹד", ווייל שבת איז זייער הייליג און טייער, "וְהַכְּלָל, שֶׁצָּרִיךְ לִנְהֹג שִׂמְחָה גְּדוֹלָה בְּשַׁבָּת קֹדֶשׁ, וְלִבְלִי לְהַרְאוֹת שׁוּם עַצְבוּת וּדְאָגָה כְּלָל, רַק לְהִתְעַנֵּג עַל ה'", מען טאר נישט זיין טרויעריג שבת און נישט זיין פארזארגט שבת, נאר פרייליך.


די תורה האט דער רבי געזאגט ווען דער רבי האט געפרעגט רבי נתן: "ביסטו פרייליך שבת?" האט רבי נתן געזאגט: "צומאל בין איך פרום", האט דער רבי אים געזאגט: "שבת דארף מען זיין נאר פרייליך".


בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער איך וויל זיין שבת נאר פרייליך, העלף מיר איך זאל זיך נישט אויפרעגן א גאנץ שבת"; לייג צו דיינע אייגענע תפילות.


א פרייליכן שבת.

#5641 - חסדי השם יתברך אז איך האב זוכה געווען צו חתונה מאכן נאך א קינד
אמונה, היכל הקודש, שמחות, קשיות, ספר תורה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, שובבי"ם, ו' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חסדי השם יתברך אז איך האב זוכה געווען צו חתונה מאכן נאך א קינד, מיין טייערער זון שמעון נרו יאיר מיט אברהם משה נרו יאיר. איך האב געלערנט אינאיינעם מיט אברהם משה אין ישיבה און איך האב אים מקרב געווען צום רבי'ן, און אלע יארן זענען מיר אינאיינעם פארנומען צו אויפשטעלן די ישיבה, חדר, בית פיגא און נאך אסאך גוטע זאכן.


נעכטן איז געווען שבע ברכות אין שטעטל ביים מחותן אין שטוב, איך בין ארויסגעפארן מיטהאלטן די שמחה, עס איז געווען זייער א שיינע שבע ברכות. מיר האבן געדענקט און געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן; ווי וואלטן מיר געווען, ווי וואלטן מיר אויסגעזען אן דעם רבי'ן? אן מוהרא"ש מיט די הייליגע לימודים?


אויך איז געווען נעכטן די כתיבת האותיות פארן ספר תורה וואס די קהילה האט געשריבן לזכר נשמת מורינו מוהרא"ש; איך האב געשריבן די ווארט 'אשר' וואס אין די ווארט איז מרומז מוהרא"ש.


די הכנסת ספר תורה וועט זיין מוצאי שבת פונעם יארצייט, קומענדיגע וואך שבת פרשת בשלח געפאלט די יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו; מיר וועלן זיך צוזאמקומען אינאיינעם, אלע משפחות אנשי שלומינו - אויף א שבת התוועדות, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אז מיר זענען פון די אויסדערוועלטע וואס האבן זוכה געווען אנצוקומען אין היכל הקודש, קודש קדשים; מיר האבן שוין געהאט געמאכט אזעלכע שבתים פון אלע תלמידי הישיבה, יעצט וועט דאס זיין אינעם יארצייט - וועט דאס האבן אן אנדערע באדייט, עס איז ווערד אלע געלטער מיט צו האלטן די שבת התוועדות.


איך בעט דיר זייער, האב נישט קיין קשיות אויף די אמונה; גלייב אינעם אייבערשטן אז אלעס איז לטובה. היינט אינדערפרי בין איך געווען מיט איינע פון מיינע קינדער ביים ציין דאקטער, מיין קינד האט זייער געוויינט און נישט פארשטאנען פארוואס איך און מיין ווייב טוען דאס צו אים; וויפיל מיר האבן פרובירט אים צו זאגן: "מיר ווילן נאר דיין טובה, זאלסט נישט האבן קיין לעכער" - האט ער דאס נישט געוואלט אננעמען.


בשעת מעשה טראכט איך 'אזוי קוקן מיר אויס ווען מיר האבן טענות אויפן באשעפער, דער אייבערשטער וויל נאר אונזער גוטס, ער מאכט נישט קיין שלעכטס, און מיר האבן טענות'; מיר דארפן שוין אפלאזן אלע טענות, און אנהויבן גלייבן אז אלעס איז נאר פאר אונזער טובה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5640 - ווען עלטערן האבן טענות, זאלסטו זיי אויסהערן מיט א גוטע געפיל
מוסדות, היכל הקודש, הדרכות, אחדות, טענות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בא, שובבי"ם, ד' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, בני ברק


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט, די וועלט שטייט אויף דיר. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיט:): "אֵין הָעוֹלָם מִתְקַיֵּם אֶלָּא בִּשְׁבִיל הֶבֶל תִּינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן", די וועלט שטייט נאר אויף די תורה פון קינדער; נאך זאגן זיי (בבא בתרא ח:) אויפן פסוק (דניאל יב, ג): "וּמַצְדִּיקֵי הָרַבִּים כַּכּוֹכָבִים לְעוֹלָם וָעֶד, 'אֵלּוּ מְלַמְּדֵי תִּינוֹקוֹת'", איינער וואס לערנט תורה מיט אידישע קינדער - איז צוגעגליכן צו די שטערנס פון די וועלט; מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט דאס זייער שיין מסביר זיין, אז פינקט ווי מען קען נישט ציילן די שטערנס פון די וועלט - אזוי קען מען נישט ציילן וויפיל זכותים א מלמד האט; ווייל ער פלאנצט איין אין די קינדער תורה, יראת שמים און אמונה פשוטה אינעם אייבערשטן.


איך וויל דיך זייער בעטן, ווען עלטערן קומען מיט טענות - זאלסטו זיי אויסהערן און געבן א גוטע געפיל, נישט ענטפערן מיט גאוה: 'קענסט ארויסנעמען דיינע קינדער', פארט זענען זיי די עלטערן פון די קינדער.


בכן בעט איך דיך זייער, ווען מען האלט דיך פאר אויף זאכן וואס ווערן געטון אין חדר - זאלסטו אויסהערן און געבן די הרגשה אז מען וועט טון אלעס וואס מען קען זיי זאלן זיין צופרידן, מען זאגט נישט: 'קענסט ארויסנעמען דיינע קינדער', דאס איז נישט די וועג; בפרט ווען מען רעדט פון אנשי שלומינו, וואס אלע ווילן די חינוך פון היכל הקודש, אלע ווילן די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט די עצות און שכל פון הייליגן רבי'ן; דארף מען זיך ליב האבן.


אפגערעדט ווען מען דארף טאקע פאררעכטן - דארף מען דאך זיכער אויסהערן און פאררעכטן; איך רעד אפילו ווען די עלטערן זענען נישט גערעכט - דארף מען אויך האבן גוטע מידות און וויסן ווי אזוי צו רעדן, נישט מיט גאווה און שחצנות ענטפערן, 'קענסט ארויסנעמען די קינדער'.


איך האף דו וועסט אננעמען מיינע רייד, ווייל עס פעלט א האר עס זאל צעפאלן ענקער חבורה וועגן נארישקייטן. דער סמ"ך מ"ם זיצט אויף די טרעפ אינדרויסן פון ענקער שול און ווארט אויף די רגע ווען וועט מען זיך שוין אנהויבן פיינט האבן, הי' לא תהיה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5639 - איך בין אהיימגעקומען פון שטעטל אן אויפגעפרישטער
התחזקות, שטעטל, התחדשות, שמחות, נקודות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת בשלח, שובבי"ם, י"ג שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דעם פארגאנגענעם שבת פרשת בא בין איך געווען אין שטעטל ביי די שבת שבע ברכות פון מיין זון שמעון נרו יאיר. די סעודות איז געווען ביים מחותן אין שטוב, ביי אברהם משה, עס האט געהאט אלע טעמים; אזוי שיין, אזוי פשוט. דורכאויס די גאנצע סעודה האט מען געדאנקט דעם אייבערשטן פאר די חסד חינם אז מיר ווייסן פון רבי'ן, מיר קריגן נישט אויפן רבי'ן און מיר ווייסן און לעבן מיט די זיסע עצות.


שבת איז געווען זייער קאלט, אבער אין הארץ איז געווען זייער ווארעם, מען האט זיך אזוי מחי' געווען מיט די עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן. איך בין אהיים פון שטעטל אן אויפגעפרישטער, ווען איך קום אין שטעטל שעפ איך אזויפיל נחת פון די תלמידים, עס איז אזוי שיין צו זען ווי מען לעבט מיט די עצות פון רבי'ן, די עצות וואס מיר האבן באקומען פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.


שבת אינדערפרי ביי ספורי מעשיות האבן מיר געלערנט די מעשה פונעם הינקעדיגער (ספורי מעשיות, מעשה ג' מחגר), ער האט גארנישט געהאט, ער איז געקראכן אויף דער ערד און געגעסן גראז, אזוי האט ער געטון פאר א לאנגע צייט, ביז ער איז אנגעקומען צו א קרויט וואס האט אים זייער געפאלן, און פון דארט און ווייטער האט זיך אנגעהויבן זיין ישועה, ער האט געפונען א דיימאנט פול מיט סגולות וכו' און ער איז צוגעקומען צו הויכע מדריגות; אלעס האט זיך אנגעהויבן פון דעם וואס 'עס האט אים געפאלן די קרויט', מיר האבן גערעדט אז ווען א מענטש איז מרוצה מיט וואס דער אייבערשטער מאכט, ער איז צופרידן מיט וואס ער האט - קען ער זוכה זיין צו זייער שיינע זאכן, אפילו ער האט נאר גראז צו עסן; אויב האט ער הנאה פון דעם, ער איז אין א גוטע גוסטע - קומט מען צו זייער שיינע זאכן.


ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט פון די שווערע שאלה וואס אלע פרעגן, דער אייבערשטער זאגט פאר משה רבינו (שמות י, א): "בֹּא אֶל פַּרְעֹה", קום צו פרעה, "כִּי אֲנִי הִכְבַּדְתִּי אֶת לִבּוֹ", ווייל איך האב אים הארט געמאכט זיין הארץ וגו'; עס איז שווער, ווייל וואס האט די טעם מיט די באפעל? אויב ער האט א שווערע הארץ און ער וועט נישט וועלן ארויסשיקן די אידן - איז וואס שיקט מען אים צו פרעה, וואס האט ער פון גיין צו פרעה?!


מען קען עס פארשטיין מיט די ווערטער פון הייליגן רבי'ן, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן מט; לקוטי עצות אות התחזקות, סימן לז): "מַעֲלָה גְּדוֹלָה כְּשֶׁיֵּשׁ עֲדַיִן יֵצֶר הָרַע לָאָדָם", עס איז א גוטע זאך ווען מען האט נאך א יצר הרע, "כִּי אָז יָכוֹל לַעֲבֹד אוֹתוֹ יִתְבָּרַךְ עִם הַיֵּצֶר הָרַע דַּיְקָא", ווייל אזוי קען מען דינען דעם אייבערשטן מיטן יצר הרע, "דְּהַיְנוּ לְהִתְגַּבֵּר מִתּוֹךְ חֲמִימוּת הַיֵּצֶר הָרָע", זיך צו שטארקן אויף די ברענעדיגע פייער וואס דער יצר הרע ברענט, "לְהַמְשִׁיךְ מִמֶּנּוּ לְתוֹךְ אֵיזֶה עֲבוֹדָה מֵעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַךְ", און אזוי דינען דעם אייבערשטן, "וְאִם אֵין יֵצֶר הָרַע לָאָדָם", אבער ווען מען האט מער נישט קיין יצר הרע, "אֵין עֲבוֹדָתוֹ נֶחֱשֶׁבֶת כְּלָל", איז די עבודה נישט אזוי חשוב. "וּבִשְׁבִיל זֶה מַנִּיחַ הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ אֶת הַיֵּצֶר הָרָע שֶׁיִּתְפַּשֵּׁט כָּל כָּךְ עַל הָאָדָם", דעריבער מאכט דער אייבערשטער עס זאל זיין א יצר הרע מיט ברענעדיגע תאוות, "וּבְיוֹתֵר עַל מִי שֶׁחָפֵץ בֶּאֱמֶת לְהִתְקָרֵב אֵלָיו יִתְבָּרַךְ", און נאך מער ביי ערליכע אידן וואס ווילן זיין ערליך און הייליג, ווייל דער אייבערשטער וויל דער מענטש זאל זיך שטארקן אויפן יצר הרע, "אַף עַל פִּי שֶׁעַל יְדֵי הִתְפַּשְּׁטוּתוֹ וְהִתְגָּרוּתוֹ כָּל כָּךְ הוּא מֵבִיא אֶת הָאָדָם לְמַה שֶּׁמֵּבִיא, לְכַמָּה עֲווֹנוֹת וּפְגָמִים גְּדוֹלִים", אפילו עס פאסירט אז דער מענטש פאלט אראפ אין עבירות, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּל כְּדַאי אֶצְלוֹ יִתְבָּרַךְ בִּשְׁבִיל הַתְּנוּעָה טוֹבָה, מַה שֶּׁבְּתֹקֶף הִתְגַּבְּרוּתוֹ שֶׁל הַיֵּצֶר הָרָע, מִתְגַּבֵּר עָלָיו הָאָדָם בְּאֵיזֶה תְּנוּעָה וּבוֹרֵחַ מִמֶּנּוּ", דאך איז דאס זייער חשוב און טייער פארן אייבערשטן, "שֶׁזֶּה יָקָר אֶצְלוֹ יִתְבָּרַךְ בְּיוֹתֵר מֵאִלּוּ עָבַד אוֹתוֹ אֶלֶף שָׁנִים בְּלִי יֵצֶר הָרָע", עס איז מער ווערד פארן אייבערשטן ווען מען דינט אים מיט א ברענעדיגע יצר הרע - ווי א צווייטער וואס דינט דעם אייבערשטן טויזנט יאר אן קיין יצר הרע, "כִּי כָּל הָעוֹלָמוֹת לֹא נִבְרְאוּ כִּי אִם בִּשְׁבִיל הָאָדָם", ווייל די גאנצע וועלט האט דער אייבערשטער באשאפן נאר צוליב דעם מענטשעלע וואס לערנט און דאווענט, "שֶׁכָּל מַעֲלָתוֹ וַחֲשִׁיבוּתוֹ הִיא מֵחֲמַת שֶׁיֵּשׁ לוֹ יֵצֶר הָרָע כָּזֶה וְהוּא מִתְחַזֵּק כְּנֶגְדּוֹ", און נאר ווייל דער מענטש האט א יצר הרע וואס ציט אים אוועק, און ציט אים צו נישט גוטע זאכן, און אז מען שטארקט זיך אויף דעם יצר - איז מען זייער חשוב ביים אייבערשטן.


מיט דעם פארשטייט מען דעם טעם פון: "בֹּא אֶל פַּרְעֹה, כִּי אֲנִי הִכְבַּדְתִּי אֶת לִבּוֹ", מען רעדט צו אונז מענטשן, דוקא ווייל מען האט א שווערע יצר הרע, מען האט א שווערע הארץ, דוקא צו אים רעדט מען; זאלסט נאכאמאל פרובירן צו זיין גוט, און נאכאמאל זיך אויפהייבן, און אז דו זעסט אז עס גייט נישט, זאלסטו וויסן, דוקא אזא איינער - פון אים האט דער אייבערשטער הנאה.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן פון דעם שבת אבער איך מוז אהיימלויפן העלפן מיין ווייב לייגן שלאפן די קינדער, ליינען קריאת שמע מיט זיי, אפאר קינדער שפירן זיך נישט אזוי גוט, דארף איך מקצר זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5638 - נישט צעשטעכן די עלטערן
כיבוד אב ואם, מלמדים, צדיקים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בשלח, שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דו ביסט צעשוידערט פון די שרעקליכע פאסירונג וואס האט פאסירט, ווי איינער האט צעשטאכן צום טויט זיינע עלטערן השם ישמרינו; דו ווילסט וויסן וואס האט די מעשה מיט דיר, וואס דארפסטו טון נאכן הערן אזא נייעס.


מיט יארן צוריק ווען עס האט פאסירט די שרעקליכע מעשה, איינער האט צעשניטן אן אומשולדיג קינד און אין די זעלבע צייט האט איינער געשטאכן א צדיק תמים אין ארץ ישראל, האט מוהרא"ש אונז געזאגט וואס מען ווייזט אונז פון הימל, אז מען צעשניידט קינדער אין חדר, מען נעמט מלמדים וואס טויגן אויף גארנישט און זיי צעשניידן קינדער, זיי שפעטן פון קינדער און צעקלאפן קינדער פאר די גאנצע לעבן, און די אנדערע פאסירונג קומט ווייל מען רעדט אויף צדיקים, מען שפעט פון צדיקים וואס זענען זיך מוסר נפש לאוקמא שכינתא מעפרא, ארויס נעמען די שכינה הקדושה פון גלות, זיי ברענגען צוריק אידישע קינדער צו די אמונה, פון זיי שפעט מען און אויף זיי רעדט מען.


יעצט ווען מיר הערן אזא פאסירונג דארפן מיר זיך פארנעמען מכבד זיין די עלטערן, רעדן צו די עלטערן מיט די גרעסטע כבוד און דאס גרעסטע דרך ארץ, חס ושלום נישט צעשטעכן די עלטערן דורך רעדן מיט חוצפה; ליידער ליידער קען מען זען און הערן ווי קינדער פירן זיך צו עלטערן מיט שרעקליכע חוצפה, מען נעמט זיך צוזאם גאנצע משפחות און מען מאכט פּרענקס אויף די עלטערן.


נעם זיך פאר פון יעצט מער צו מכבד זיין דיינע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5637 - גיי אראפ פון די גרופעס וואס מען שיקט דארט ניבול פה
צרות, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בא, שובבי"ם, ה' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


רעד נישט קיין ניבול פה און בלייב נישט זיצן ביי א שמועס וואס מען רעדט ניבול פה, ווייל ניבול פה ברענגט ביטערע צרות; ווער ווייסט פון וואס די צרות וואס דו גייסט אריבער קומען? גיי אראפ פון די גרופ וואס מען שיקט דארט ניבול פה, מען ליידט שרעקליכע צרות אין לעבן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (כתובות ח:): "אפילו נחתם לו גזר דינו של שבעים שנה לטובה, נהפך עליו לרעה", ווער עס רעדט ניבול פה, אפילו עס איז אים אנגעשריבן א גוטע לעבן פאר די קומענדיגע זיבעציג יאר - דרייט זיך עס איבער אויף שלעכט.


האב נישט מורא פון די וואס רעדן ניבול פה, וועסט נישט ווערן א נעבעך אז דו וועסט אראפגיין פון די עקלדיגע גרופס. וויפיל תפילות זענען די צדיקים מתפלל פאר אונז און מיט די ניבול פה קענען זיי נישט קומען צו אונז.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5636 - דעם הייליגן רבינ'ס ספרים, דאס איז אונזער איינציגסטע טרייסט
ספרי ברסלב, חתונה, תיקונים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בא, שובבי"ם, נ' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


חסדי השם נעכטן איז געווען די חתונה פון מיין זון הרב שמעון נרו יאיר מיט א טאכטער פון ר' אברהם משה שטראססער, מיין טאטע שליט"א איז געווען דער מסדר קידושין, עס איז געווען א הערליכע חתונה, מען קען גארנישט באשרייבן די געפילן וואס מען האט געשפירט ביי די שמחה.


לערן יעדן טאג דעם הייליגן רבינ'ס ספרים, עס זאל נישט אריבערגיין איין טאג אן לערנען דעם הייליגן רבינ'ס ספרים, דאס איז אונזער איינציגסטער טרייסט מיר זאלן זוכה זיין צו תשובה און צו תיקון המעשים. אזוי ווי דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו זאגט די וואך אין די פרשה (ספר נועם אלימלך, ערשטע שטיקל) פארוואס האט דער אייבערשטער געזאגט פאר משה רבינו: "בא אל פרעה", קום צו פרעה, "כי אני הכבדתי את לבו", ווייל איך האב הארט געמאכט זיין הארץ נישט ארויס צו לאזן די אידן פון מצרים, אויב אזוי וואס האט משה רבינו צו גיין צו אים, ער האט דאך א הארטע הארץ, ער וועט דאך נישט צוהערן?! זאגט דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו, א רשע לויפט אלץ צוריק צו שלעכטס, און אפילו ער זעט ווי דער אייבערשטער מאכט וואונדער - פאלט ער אלץ צוריק צו זיין שלעכטס, "אבל כשהצדיק מדבר אליו יום יום", אבער ווען דער צדיק רעדט צו אים טאג נאך טאג – "יכול להיות מתקיים בידו זמן רב", וועט זיך עס האלטן ביי אים א לאנגע צייט.


דעם שבת וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל לכבוד די שבע ברכות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5635 - 'אמן יהא שמי' רבא', 'קדושה' און 'ברכו' איז מתקן אלע פגמים
דאווענען, מנין, שובבי"ם, תיקונים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת בא, שובבי"ם, ד' שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט גייען מיר אריין אין די דריטע וואך פון שובבי"ם, עס איז א צייט וואס מען קען אלעס פאררעכטן; זאלסטו זייער מקפיד זיין אויף גיין אין שול דאווענען די דריי תפילות - שחרית, מנחה און מעריב - מיט מנין, יעדעס מאל מען זאגט 'אמן יהא שמי' רבא', 'קדושה' און 'ברכו' איז מען מתקן אלע פגמים. אויך זאלסטו געבן יעדן טאג אפאר פרוטות לצדקה, דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן רסד): "צְדָקָה הִיא תִּקּוּן הַבְּרִית", ווען מען איז פוגם בברית - נעמט מען אוועק די שפע פון די קדושה; דארף מען צוריק געבן די שפע צו די קדושה.


איך מאך אם ירצה ה' היינט חתונה מיין זון החתן שמעון נרו יאיר, איך בין זייער פרייליך און איך בין פיל מיט דאנק צום הייליגן באשעפער פאר די גרויסע חסדים וואס ער טוט מיט מיר אן א שיעור. איך ווינטש דיר דו זאלסט אויך זען נחת ביי דיינע קינדער, זיי חתונה מאכן געזונטערהייט מיט מזל און ברכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5634 - וואס טוט מען ווען די באבע ווייזט מאוויס פאר די אייניקלעך?
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, מאוויס

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אייער פראגע איז נישט פשוט; פון אייער זייט זענט איר גערעכט, איר געבט אן ערליכער חינוך פאר אייערע קינדער, זיי נישט צו ווייזן קיין שום מאווי, אפילו אידישע זאכן, כדי צו האלטן די קינדער ריין און הייליג, און יעצט ווען איר האט זיך דערוויסט אז ווען איר שיקט אייערע קינדער צו אייער שוויגער ווייזט זי זיי אידישע מאוויס; איר זענט זייער דערשראקן, איר פרעגט אויב איר זאלט איר זאגן נישט ווייזן מער פאר אייערע קינדער קיין מאוויס.


וואלט די מעשה פאסירט ביי א שכנ'טע, א חבר'טע - וואלט געווען די ריכטיגע וועג צו זאגן יענעם: "ביטע נישט ווייזן מיינע קינדער קיין שום זאך", אבער די פראגע איז 'ווי אזוי זאגט מען דאס פאר עלטערן?' פאר עלטערן טאר מען נישט זאגן אויב עס וועט זיין א פגם אין זייער כבוד, מען דארף זייער אכטונג געבן אויף די כבוד פון די עלטערן, עלטערן זענען הייליג און טייער און עס איז א גרויסע עבירה צו מזלזל זיין אין זיי, אויך איז דאס א סכנה, מען ליידט זייער אסאך אין לעבן אז מען גרויסט זיך אויף די עלטערן; איז ווי איז שייך צו זאגן אנווייזונגען פאר טאטע מאמע, שווער און שוויגער? עס איז א פגם אין כיבוד אב ואם.


די איינציגסטע עצה איז צו בעטן דעם אייבערשטן אז די קינדער זאלן אויפוואקסן ערליך און הייליג, און רעדן צו די קינדער זיך אכטונג געבן נישט קוקן אויף קיין טעלעפאן, טעבלעט וכדומה, און אז די קינדער פרעגן 'אבער זיידע האט א טעלעפאן!' 'אבער באבע קוקט מאוויס!' זאגט מען: "זיידע און באבע זענען זייער וואויל, זיי זענען זייער ערליך, מיר פירן זיך ווי די רבנים וואס זאגן נישט קוקן".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5633 - אויסלערנען די מיידלעך קאכן און באקן, און ווי אזוי נאכצורוימען
הכרת הטוב, משמש דעם רבי'ן, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך באקום גאר גוטע גריסן אז דיין ווייב באווייזט וואונדער מיט די תלמידות אין בית פיגא, מיטן זיי אויסלערנען קאכן און באקן; געב איר איבער א גרויסן יישר כח, איך בין איר זייער דאנקבאר. פרעג איר אויב זי קען אויך אויסלערנען ווי צו אוועק וואשן טעפ נאכן קאכן און באקן, און אויך די וועג ווען מען קאכט און מען באקט זאל זיין מיט א ריינקייט וויפיל מען קען.


איך בין ענק זייער דאנקבאר; ביי מיר איז די מוסד מיין לעבן, און ווער עס העלפט די מוסד איז ביי מיר זייער זייער באליבט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5632 - הייליגער באשעפער היט מיך פונעם בער
אמונה, הפצה, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו ביסט מחי' צענדליגער טויזנטער אידן מיט די הערליכע בריוו פון עצתו אמונה, מענטשן נעמען זייער גאנצע שכל, זייער וועג אין לעבן - פון די בריוו; דארפסט טאנצן פאר שמחה פאר די גרויסע זכי' וואס דו האסט, אזויפיל אידישע קינדער לעבן אויף דיר.


א באזונדערע דאנק פארן צוריק אנהויבן מאכן די עצתו אמונה פאר קינדער; די גאנצע שבת טיש דרייט זיך ארום די עצתו אמונה פאר קינדער, מען ליינט פאר הויך די מעשה אויפן קול ביי די סעודה, סיי ביינאכט, סיי בייטאג, און מען רעדט נאכאמאל און נאכאמאל פון די מעשה, עס ברענגט אן עונג שבת.


דא האסטו נאך א מעשה פאר די קינדער עצתו אמונה:


אוי וויי עס איז א בער... אוי וויי וואס טו איך דא? איך גיי בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער מאך א נס, הייליגער באשעפער היט מיך..."


טייערע קינדער וואס וואלטן מיר געטון ווען מיר גייען שפאצירן אין וואלד, מיר זעען א שווארצע זאך און מיר מיינען דאס איז א שווארצע זעקל, און פלוצלונג געבט זיך א גרויסע שווארצע בער א צי אויס, וואס וואלטן מיר געטון?


הערט אן אמת'ע געשיכטע וואס האט פאסירט מיט א ברסלב'ע מיידל. זי איז געווען אין קעמפ בית פיגא, זי שטייט אויף אינדערפרי, זי גיסט זיך אפ נעגל וואסער און זי טוט זיך אן, די ערשטע זאך גייט זי אביסל שפאצירן אין פעלד, זיך אויסרעדן דאס הארץ צום אייבערשטן.


זי זעט א שווארצע זאך, זי טראכט 'דאס איז מן הסתם א שוואצע מיסט זעקל', זי שפאצירט נענטער און נענטער, זי שמועסט מיטן אייבערשטן, זי זאגט: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו שמחה, איך וויל זיין פרייליך", זי בעט אויף אמונה: "הייליגער באשעפער געב מיר אמונה, געב מיר א שטארקע אמונה איך זאל פון קיינעם נישט מורא האבן, איך זאל דיך שפירן".


פלוצלונג... א בער... עס איז נישט קיין שווארצע זעקל, עס איז א שווארצע בער... די בער הייבט זיך אויף אין די לופט... די מיידל שטייט צוויי פיס אפגערוקט פון די בער, זי פארלירט זיך נישט, זי געדענקט אז קיינער קען גארנישט טון, זי געדענקט אז דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער היט.


זי לויפט נישט אוועק, מען טאר נישט אוועקלויפן פון א בעל חי, ווייל דאס מאכט די בעל חי זאל זיך דערשרעקן און אויך אנהויבן לויפן. זי געדענקט פון רבי'ן, זי געדענקט די עצה פון רבי'ן, די עצה פון התבודדות; זי הויבט אן בעטן הויך: "הייליגער באשעפער היט מיך פונעם בער", זי הויבט אן צוריק גיין שטייטלעך און זי בעט: "הייליגער באשעפער איך ווייס אז אלעס ביסטו, דומם, צומח, חי, מדבר - אלעס ביסטו"; די בער הערט ווי זי רעדט צום אייבערשטן, די בער האט דרך ארץ פאר איר, ער רירט זיך נישט, ער לאזט איר צוריק גיין.


טייערע קינדער, ווען מען פאלגט דעם רבי'ן, מען רעדט צום אייבערשטן - ווערט מען אזוי שטארק, די אמונה ווערט זייער שטארק, מען האט מער נישט קיין מורא פון קיינעם, נאר פונעם אייבערשטן.


בעט דעם מעלער זאל מאלן א בילד ווי א בער שטייט מיט די פאדערשטע פיס אין די הייעך אנטקעגן א מיידל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן חנוכה.

#5631 - געב אכטונג נישט צו זיין פריינטליך מיט די סעקרעטערי אין אפיס
פרנסה, שמירת עינים, יראת שמים, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ח טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


געב זיך אכטונג נישט צו זיין פריינדליך מיט די סעקריטערי ביי דיר אין אפיס. זאלסט איר נישט קוקן אין פנים, עס איז אסור צו קוקן א פרוי אין פנים (שלחן ערוך אבן העזר סימן כא, סעיף א), און זיכער נישט ווען מען זיצט אינאיינעם אין אפיס; עס קען זיין דו וועסט אלעס פארלירן רחמנא לצלן.


קוק נישט אין פנים, קוק אראפ, פיר זיך ערליך מיט יראת שמים; דער אייבערשטער איז אין אפיס און זעט אלעס וואס דו טוסט.


מאך זיך א חשבון אויב דו זאלסט ווייטער האבן די אפיס מיט די סעקריטערי און פארשווארצט ווערן בזה ובבא, אדער פארמאכן די געשעפט און האבן גן עדן בזה ובבא. גיי התבודדות און וויין צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער וואס איז געשען מיט מיר? איך בין היימיש מיט פרעמדע, הייליגער באשעפער ראטעווע מיך".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5630 - נישט מבטל זיין חדר און שולע צוליב די חתונה פון מיינע קינדער
מוסדות, חתונה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ח טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך וויל נישט מען זאל מבטל זיין חדר און שולע צוליב די חתונה פון מיינע קינדער, עס איז נישט קיין ענין זיך אריינצושלעפן פון שטעטל צו מיין שמחה, איך מיין עס זייער ערנסט; איך וויל נישט מען זאל קומען מיט די קינדער, אזוי ווי עס איז איינגעפירט ביי אנדערע חסידות'ן; געב עס איבער פאר אלעמען.


אונזער רבי'שע חתונה איז ראש השנה; מוהרא"ש האט מיר געזאגט ווען איך האב געפרעגט וואס צו ענטפערן פאר די עלטערן, אז מיר פארמאכן די חדר די גאנצע וואך פון ראש השנה ווען מיר אלע פארן צום הייליגן רבי'ן קיין אומאן אויף ראש השנה, האט מוהרא"ש מיר געזאגט: "דאס איז אונזער רבי'שע חתונה, אזוי ווי ביי אלע איז מען מבטל די חדר אינעם טאג וואס דער רבי מאכט חתונה, דאס איז אונזער רבי'ס חתונה".


איך האף דיין קאפ און מח איז ביי די קינדער און ביי די מלמדים, נישט אין אפיס. איך האב זיך געמאכט א גדר, איך גיי נישט אין אפיס ביז נאכמיטאג, איך זיץ רוב טאג מיט די בחורים; הלואי זאלסטו אויך אזוי טון, זיין פארנומען מיט די מלמדים און קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5629 - צו א ציון פון א צדיק קען מען גיין אלעמאל און אין אלע צייטן
קברי צדיקים, מנהגים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ז טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אויף אייער פראגע אויב מען מעג גיין אין די צייטן וכו'; עס איז דא אסאך מנהגים אין דעם ענין, עס איז דא וואס גייען נישט אין א בית החיים אין די טעג וכו', אנדערע פירן זיך דוקא אין די טעג וכו' גייט מען נישט, אבער אין די טעג וואס מען ציילט - גייט מען יא, אונזער מנהג איז נישט צו גיין אין די טעג אין בית החיים, אבער צו א ציון פון א צדיק קען מען גיין אלעמאל און אין אלע צייטן.


עס איז זייער א גרויסע זאך צו גיין צו קברי צדיקים מתפלל זיין. דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן קעג): "עַל יְדֵי הִשְׁתַּטְּחוּת עַל קִבְרֵי הַצַּדִּיקִים הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עוֹשֶׂה לוֹ טוֹבוֹת, אַף עַל פִּי שֶׁאֵינוֹ רָאוּי לְכָךְ",  ביי קברי צדיקים ווערן אנגענומען די תפילות אפילו דער מענטש איז נישט ווערד מען זאל אויסהערן זיין געבעט; דערפאר איז א גרויסע זאך - סיי פאר מענער, סיי פאר פרויען - צו גיין צו קברי צדיקים און בעטן דעם אייבערשטן אז בזכות די צדיקים זאל מען זען ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5628 - אויסלערנען די קינדער צו זיין פון די פארשעמטע, נישט די וואס פארשעמען
חינוך הילדים, מוסדות, חסידות ברסלב, בזיונות, הדרכות, חומש רש"י, ליצנות, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טברי'


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו טוסט אין שול און אין תלמוד תורה, ווארט מיט סבלנות, עס וועט מיט דער צייט גרינגער ווערן.


לייג אריין אין די קינדער אמונה מיט יראת שמים, אויך זאלסטו זיך פארלייגן אויף די לימוד חומש מיט רש"י, לייג מער א דגוש אויף די לימוד חומש מיט רש"י - ווי אויף אנדערע לימודים, ווייל חומש רש"י - דאס איז יראת שמים, דאס ברענגט אריין אין די קינדער קדושה וטהרה.


בנוגע וכו'; די געב זיך בעיקר אפ מיט די קינדער, זארג נישט פאר די בחורים, עס איז צוויי וועלטן; דו געב דיין גאנצע הארץ, מח און כח - פאר די קינדער.


מאך נישט קיין נייע זאכן מיט לערנען חומש כסדרן; מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט מיר געזאגט ביים עפענען די חדר איך זאל נישט מאכן אנדערש פון די פריערדיגע צדיקים. ווייל איינער פון די אינגעלייט וואס האבן מיר געהאלפן עפענען די חדר האט זייער שטארק געוואלט מיר זאלן גיין מיט די פראגראם פון 'בן חמש למקרא', לערנען מיט די קינדער חומש כסדרן, מוהרא"ש האט מיר זייער געווארענט נישט משנה זיין קיין זוז כל שהוא פון די מסורה ווי די הייליגע צדיקים האבן געמאכט, נאר לערנען יעדע וואך פון די פרשת השבוע און ביי כיתה ג' אנהויבן לערנען משניות, אין כיתה ה' אנהויבן לערנען גמרא, און אזוי ווייטער.


בנוגע וכו'; מאך זיך נישט צוטון פון די חילול השם וואס איז געווען ביי ענק אין שטאט מיטן חוזק מאכן ברבים פון הייליגן רבי'ן און פון ברסלב'ער חסידים, עס וועט נישט העלפן דאס גיין רעדן צום וכו', מיר דארפן רעדן צום אייבערשטן, מיר דארפן וויינען צום אייבערשטן היתכן דער רבי איז אזוי פארשעמט, היתכן ברסלב'ער חסידים וואס זענען די צדיקי הדור, די וואס זענען מקבל אנפי שכינתא - פון זיי לאכט מען און מען שפעט.


עס איז טאקע זייער שווער וואס מיר גייען אריבער, די בזיונות וכו'; אבער פון די אנדערע זייט דארפן מיר וויסן אז דאס איז מתנות פון רבי'ן. דער רבי  - אויפן וועג צוריק פון ארץ ישראל - האט געזאגט: "איך האב ענק געברענגט א מתנה 'מחלוקת', פון יעצט וועט מען קריגן אויף מיר", און אזוי איז געווען. עס האט זיך אנגעהויבן א מחלוקת אויפן רבי'ן וואס האלט נאך אן ביזן היינטיגן טאג; וועסטו פרעגן וואס איז די מתנה? וואס האט מען פון בזיונות? נאר וויסן זאלסטו, דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תב): "תַּאֲמִינוּ לִי", גלייבט מיר, "שֶׁיֵּשׁ בְּיָדִי כֹּחַ לַעֲשׂוֹת שָׁלוֹם עִם כָּל הָעוֹלָם", איך האב די כח צו מאכן שלום מיט די גאנצע וועלט, "שֶׁלֹּא יִהְיֶה שׁוּם חוֹלֵק עָלַי", קיינער זאל מער נישט קריגן אויף מיר, "אֲבָל מָה אֶעֱשֶׂה שֶׁיֵּשׁ מַדְרֵגוֹת וְהֵיכָלוֹת כָּאֵלּוּ שֶׁאִי אֶפְשָׁר לָבֹא אֲלֵיהֶם רַק עַל יְדֵי מַחֲלֹקֶת", אבער וואס זאל איך טון אז עס איז דא אזעלכע הויכע מדריגות און אזעלכע היכלות וואס מען קען נישט צוקומען צו זיי נאר דורך מחלוקת, אזוי ווי מיר געפונען ביי משה רבינו עליו השלום. משה רבינו דער רבי פון כלל ישראל האט דאך געהאט אזא כח צו קענען צוזאמנעמען גאנץ כלל ישראל, אזוי ווי עס שטייט (שמות לה, א): "וַיַּקְהֵל משֶׁה אֶת כָּל עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל", משה רבינו האט צוזאמגענומען אלע אידן; משה רבינו איז דאך געווען די דעת פון כלל ישראל, ער האט געהאט די כח צו קענען צוציען צו זיך גאנץ כלל ישראל, דאך שטייט (שם לג, ח): "וְהִבִּיטוּ אַחֲרֵי משֶׁה", דרשנ'ען די הייליגע חכמים זכרונם לברכה (קדושין לג:) מען האט גערעדט אויף משה רבינו שלעכטס; ווי קען זיין אז אידישע קינדער זאלן רעדן אויף משה רבינו? וואס גייט דא פאר? וואס דארף אזוי זיין? זאגט דער רבי, אזוי מוז זיין, אויף א צדיק דארף מען קריגן.


זיי מחזק אנשי שלומינו זאלן קיינעם נישט וויי טון און קיינעם נישט ענטפערן, אויך די קינדער אין חדר זאלסטו אויסלערנען גוטע מידות, זיי זאלן זיין פון די פארשעמטע, נישט פון די וואס פארשעמען. מיינע קינדער פארשעמט מען נאכאלץ, די שכינים שפעטן. מיין קליינע טאכטער פון אכט יאר האט מיר געפרעגט פאריגע וואך: "טאטע, פארוואס לאכט מען נאר פון ברסלב?" זי פרעגט מיר: "ווער האט געזאגט פאר יעדן איינעם צו לאכן פון אונז? פארוואס לאכט מען נישט פון אנדערע שולעס?" וואס איז שייך צו ענטפערן פאר א קליינע מיידל? איך האב איר געזאגט: "דער רבי האט דאס געברענגט פון ארץ ישראל א מתנה פאר אונז, מיר זענען דעם אייבערשטנ'ס ליבהאבער, אזוי ווי עס שטייט (שופטים ה, לא): 'וְאֹהֲבָיו כְּצֵאת הַשֶּׁמֶשׁ בִּגְבוּרָתוֹ'" (שבת פח:).


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5627 - די פראבלעם איז פשוט פארפוילטע קנאה און פארפוילטע מידות
תפילות אויף אידיש, מחלוקת, קנאה, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וארא, שובבי"ם, ראש חודש שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


שריי צום אייבערשטן: "רבונו של עולם איך ווער אויפגעגעסן פון קנאה, איך קען נישט ליידן דעם און יענעם און דאס ברענגט פיינטשאפט, ביז איך קען שוין נישט רעדן מיט יענעם, הייליגער באשעפער דו ווייסט דעם ריינעם אמת אז דאס איז נאר קנאה, הייליגער באשעפער ראטעווע מיך פון קנאה, ראטעווע מיך איך זאל נישט פארלירן די וועלט און יענע וועלט צוליב אביסל קנאה", מוהרא"ש דערציילט, מען האט אמאל געהערט ביים רבינ'ס ציון ווי איינער וויינט: "רבונו של עולם וועגן אביסל קנאה, וועגן אביסל כבוד און אביסל תאוה - זאל איך פארלירן די וועלט און יענע וועלט?!"


אן התבודדות ווייסט מען ניטאמאל וואס באדערט און וואס שטערט, אן התבודדות איז מען אין עולם הדמיון, מען מיינט דאס איז דער פראבלעם יענץ איז דער פראבלעם - ווען עס איז פשוט פארפוילטע קנאה, פארפוילטע מידות, און נאר דורך שרייען צום אייבערשטן: "ראטעווע!" - קען מען זיך ראטעווען.


דער אייבערשטער מאכט מיט מיר אזעלכע חסדים, דעם שבת וועל איך זיין אין בארא פארק ביי מיין טאטע שליט"א, איך מאך באווארפן פאר מיין זון החתן שמעון, איך מאך עס ביי מיין טאטע שליט"א. די חתונה וועט זיין בעזרת השם יתברך ובשעה טובה ומוצלחת זונטאג אין ישיבה, איך וועל זיך זייער פרייען אז דו וועסט קומען; פון קרית ברסלב דארף מען זיך נישט אריינשלעפן, עס וועט זיין שבע ברכות אין שטעטל, וועלן מיר זיך דארט קענען פרייען אויף די גרויסע חסדים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אונז אז מיר ווייסן פון רבי'ן, פון אזעלכע עצות.


היינט נאכט וועט זיין די וועכנטליכע ליל שישי שיעור אין ישיבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#5626 - נעמט די הייליגסטע תיקון, לערנען די הייליגע גמרא
חתונה, גמרא, תיקונים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אז דו זוכסט תיקונים פאר דיינע חטאות נעורים - זאלסטו לערן אסאך בלעטער גמרא. מוהרא"ש זכרונו לברכה דערציילט פון הרב הקדוש רבי בנציון מבאבוב זכותו יגן עלינו, בעל מחבר ספר "קדושת ציון", אמאל זענען צו אים געקומען בחורים און געבעטן ער זאל זיי געבן א תיקון פאר זייערע עבירות, זיי האבן אים דערציילט אלע זייערע חטאות נעורים וואס זיי האבן געטון און געבעטן א תיקון, האט ער זיי געזאגט זיי זאלן לערנען יעדן טאג א בלאט גמרא, האבן אים די בחורים געזאגט אז דאס איז זיי זייער שווער, האט דער באבוב'ער רב זיי געזאגט: "ענק ווילן די סארט תיקונים פון זיך פייניגן, פאסטן, אדער גולגול שלג וכדומה? פארוואס זאלט איר נישט נעמען די הייליגסטע תיקון - לערנען די הייליגע גמרא?"


איך וויל דיך לאדענען צו מיין שמחה; מיין זונ'ס חתונה אם ירצה ה' קומענדיגע וואך זונטאג. דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויך זוכה זיין צו חתונה מאכן די קינדער יונג, אוועק ווארפן די חכמות המדומות, טון וואס איז ריכטיג, טון וואס איז גוט פאר די קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5625 - אפשווייגן אויף בזיונות, איז גרעסער פון פאסטן
שמחה, רפואה, ערב ראש חודש

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ט טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היינט ערב ראש חודש איז א צייט פון תשובה, פון תיקון המעשים, מען זאגט יום כיפור קטן; דער עיקר דארף מען אפשווייגן אויף אלע בזיונות, דאס איז גרעסער פון פאסטן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ו): "וְעִקַּר הַתְּשׁוּבָה כְּשֶׁיִּשְׁמַע בִּזְיוֹנוֹ, יִדֹּם וְיִשְׁתֹּק", אז מען הערט א בזיון און מען שווייגט, מען ענטפערט נישט - דאס איז דער עיקר תשובה.


שטארק זיך צו זיין פרייליך, פריי זיך מיט 'שלא עשני גוי, א גוי בין איך נישט', וואס זאל נאר זיין האבן מיר א הייליגע אידישע נשמה; מיט דעם קען מען זיך זייער פרייען, און אז מען איז פרייליך - גייען אוועק אלע פראבלעמען, אלע קרענק, פיזישע און גייסטישע. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (שם חלק ב', סימן כד): "כָּל הַחוֹלַאַת הַבָּאִין עַל הָאָדָם", אלע מחלות און אלע קרענק, "כֻּלָּם בָּאִין רַק מִקִּלְקוּל הַשִּׂמְחָה", קומען צום מענטש ווייל מען איז נישט פרייליך, מען איז דערביטערט און דיפרעסט, "גַם חַכְמֵי הָרוֹפְאִים אָמְרוּ", אפילו די דאקטוירים זאגן, "שֶׁכָּל הַמַּחֲלוֹת וְהַחֳלָאִים רָעִים בָּאִים רַק מַחֲמַת חִסָּרוֹן הַשִּׂמְחָה", אז אלע מחלות קומען פון דיפרעסיע, ווייל מען איז נישט פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#5624 - אז דו וועסט היטן די אויגן, וועסטו זוכה זיין צו פרנסה בריווח
מאוויס, עבירות, פרנסה, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ח טבת, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היט דיינע אויגן, קוק נישט קיין עבירות, קוק נישט קיין מאוויס, קוק נישט אויף פרעמדע. מוהרא"ש זאגט, דאס איז די בעסטע סגולה פאר פרנסה בשפע, מוהרא"ש טייטשט דעם פסוק (תהלים קמה, טו): "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ יְשַׂבֵּרוּ, וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ", 'יְשַׂבֵּרוּ' – קען מען ליינען מיט א שׁין: "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ 'יְשַׁבֵּרוּ'", אז מען צעברעכט די אויגן, מען קוקט נישט קיין עבירות - "וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ", וועט דער אייבערשטער געבן פרנסה אין צייט.


אז דו וועסט היטן די אויגן; נישט קוקן קיין עבירות, נישט קוקן מאוויס, קליפס און בילדער פון פרעמדע, אויך ביי די ארבעט מיט די סעקריטעריס פרויען וועסטו נישט קוקן - וועסטו זוכה זיין צו פרנסה בריווח; ווייל ווען מען היט נישט די אויגן - קומט מען נאכדעם צו פוגם זיין בברית, וואס דאס ברענגט אלע צרות אויפן מענטש; דאס ברענגט ארעמקייט. אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (פנחס, רמד:): "מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִרוּרִין דְּנַהֲמָא, עֲנִיּוּתָא רָדִיף אֲבַּתְרֵיהּ", ווער עס איז ווארפט אראפ ברעקלעך פון ברויט וועט זיין אן ארעמאן, "כָּל שֶׁכֵּן מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִירוּרִין דְּמוֹחָא", איז דאך זיכער אז אויב מען איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - פארלירט מען דאס מזל און מען ווערט אן ארעמאן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.