בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#654 - מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח פועל'ט מען נישט
צניעות, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, סבלנות, דן לכף זכות, בית פיגא, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש


איך האב געזען די תקנות וואס דו האסט געמאכט פאר אונזער שולע בית פיגא, איך בין זייער צופרידן אז דו שטייסט על המושמר אז אונזערע קינדער זאלן גיין איידל און שיין. מיינע תפילות זענען אז אלע אונזערער תלמידות זאלן ליב האבן אידישקייט, ליב האבן איידל.


איך קען נישט ליידן די לאנגע האר צווישן די מיידלעך, ביי אונז אין אמעריקע אין בית פיגא איז אויך דא אפאר מיידלעך וואס קומען מיט אזעלכע גאר לאנגע האר, עס עקלט ממש, אבער איך גיי נישט מיט כח, אויך די לערערינס און די מנהלת גייען נישט מיט כח, מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח - פועל'ט מען נישט, מיט כח פועל'ט מען נאר אויף די מינוט, מען האט מורא מען וועט אוועק שיקן וכו', אבער מען פועל'ט נישט אויף שפעטער; אבער אז מען גייט שטייטליך, מען רעדט און מען רעדט, מען רעדט נאכאמאל פון שיינקייט, פון גיין איידל - פועל'ט מען.


וואס זאל איך דיר זאגן, מען דארף האבן אסאך סבלנות מיט קינדער און מיט עלטערן פון די קינדער, מען דארף ליב האבן די קינדער און די עלטערן פון די קינדער, מען דארף יעדן איינעם דן זיין לזכות, נאר אזוי קען מען פועל'ן.


איך וויל דיר זייער בעטן מען זאל נישט רעדן ביי אונז אין מוסד די טריפה'נע שפראך, מען זאל רעדן נאר אידיש, און די ווערטער וואס עס איז נישטא אין אידיש - זאל מען נוצן פון די ענגלישע שפראך, אבער נישט די שפראך פון די ערב רב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#653 - עס איז נישט געזונט צו זיין צוגעקלעבט צום טעלעפאן
חינוך הילדים, שלום בית, צדיקים, פרנסה, טעלעפאן, ישיבה, ליצנות, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיין ליבער ברודער, מיין הארציגער חבר, וועק זיך אויף פון שלאף; עס איז נישט געזונט צו זיין צוגעקלעבט צום טעלעפאן, קוקן נייעס, קוקן די באל געים, קוקן סטעטוס וכו' וכו'; עס איז נישט גוט - נישט פאר שלום בית, נישט פאר חינוך הילדים, נישט פאר זיין ערליך, עס מאכט א חורבן אין יעדע פינטל פון לעבן.


ווען וועסטו זיך כאפן אז דו ביסט נישט אין ארדענונג מיטן זיין צוגעקלעבט צו די טעלעפאן פיר און צוואנציג שעה? ווען?! ווען דיינע קינדער וועלן אפלאזן אידישקייט? ווען דיינע קינדער וועלן אנטלויפן פון שטוב? ווען? זאג מיר, ווען וועסטו צוריק ווערן דיך?!


מילא דיין ווייב, זי איז דאך ביי דיר נישט ווערד אז דו זאלסט צוליב איר זיך טוישן, מילא אידישקייט איז אויך נישט אינטערעסאנט, שמירת עיניים איז אפגערעדט; ליבער ברודער - אבער פאר דיינע קינדער, פאר דיין שטוב...


זעכציג יאר צוריק האט דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותות יגן עלינו אזוי געוויינט מען זאל נישט ארייננעמען אין שטוב טעלעוויזשן, די וואס האבן געפאלגט - די האבן איבערגעלאזט ערליכע אידישע דורות, און די אויבער חכמים האבן היינט אפשר אן אייניקל וואס גייט פאר איין שעה זונטאג אין א היברו דעי-סקול; אזוי איז היינט, די וואס הערן זיך צו בקול הצדיקים, מען טיילט אפ די שטוב פון די פרנסה; פרנסה איז איין זאך און די שטוב איז א צווייטע זאך, און אזוי אויך אין שול, מען טיילט אפ די פרנסה פון די שול, אין שול האט מען נישט די אפיס מיט די נייעס, וויצן וכו' וכו'; ווען מען דאווענט פארן אייבערשטן ברענגט מען נישט מיט זיך דעם טעלעפאן – די וועלן האבן ליכטיגע ערליכע דורות.


גיי שריי צום אייבערשטן ער זאל מאכן א נס דו זאלסט האבן די כוחות צו געבן א דריי דיין לעבן, דיין שטוב, דיינע חברים - אויף די גוטע זייט.


איך גיי אריבער גוטע ציפעדיגע טעג, אבער דאס שטעלט מיך נישט אפ פאר קיין איין רגע פון ווייטער טון וואס מוהרא"ש האט מיר געבעטן טון; סיי מיט די בחורים, סיי מיט די קינדער. די ישיבה איז אין א מצב וואס איז נאכנישט געווען, מיר זענען אריין אין די זיבעצנסטע יאר כמנין טו"ב, עס זענען אריינגעקומען פרישע בחורים, און אזוי אויך די בחורים פון פאריאר - אלע לערנען מיט אזא התמדה, אלע לערנען יעדן טאג חומש, משניות, גמרא, תהילים, דעם רבינ'ס ספרים. נישטא קיין בחורים וואס זענען איינגעטינקען אין פאליטיק, נישטא די וואס זענען פארנומען מיט לשון הרע און ליצנות. איך האב אסאך געבעטן ראש השנה אין אומאן אז היכל הקודש זאל זיך אויסרייניגן פון לצים, ברוך ה' צוביסליך ווערט עס צוריק שיין און ריין, די לצים אנטלויפן און די ערליכע בלייבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#652 - וועק זיך אויף, גיי אין שול, טו אן תפילין, און גיי מיט א טלית קטן
חינוך הילדים, עבודת השם, תשובה, דאווענען, מנין, תפלין, ציצית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, וועק זיך אויף, הויב אן צוריק צו דינען דעם אייבערשטן; גיי אין שול יעדן טאג, טו אן די הייליגע תפילין, אויך גיי מיט א טלית קטן.


זאלסט זיך מוסר נפש זיין צו גיין אין שול דאווענען די דריי תפילות, שחרית, מנחה און מעריב. דער הייליגער זוהר זאגט (וירא, דף קה.), אויפן פסוק (בראשית יח, לב): "לֹא אַשְׁחִית בַּעֲבוּר הָעֲשָׂרָה", אויב א איד קומט אין שול דאווענען מיט מנין, זאגט דער אייבערשטער 'איך וועל אים נישט שטראפן בדינו של גיהנום, 'בעבור העשרה', בזכות דאווענען מיט מנין".


נאך אביסל גייסטו מאכן פיאות פאר דיין זון נרו יאיר, און אים אנטון א טלית קטן; דארף דער טאטע גיין מיט א טלית קטן, אז די קינדער זאלן זיין גוטע אידן.


שרייב מיר צוריק אויב דו גייסט שוין צוריק אין שול דאווענען און אנטון תפילין.


דיין ראש ישיבה וואס ליב דיך.

#651 - זאל מען ארייננעמען פרעמדע קינדער פאר געלט?
קינדער, חינוך הילדים, שלום בית, סגולות, פרנסה, געלט, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער א גרויסע מצוה אריין צו נעמען א קינד, אויפציען א קינד - וואס האט נישט קיין משפחה, אבער דאס זאלן טון משפחות וואס האבן נישט קיין קינדער, דו האסט א געבענטשע משפחה מיט קינדער - זאלסטו אויפציען דיינע אייגענע קינדער און זיין פאר זיי געטריי.


בנוגע געלט וכו'; וויסן זאלסטו, דורך אויפציען אייגענע קינדער באקומט מען זייער אסאך געלט, מען באקומט מער געלט ווי ווען מען נעמט אריין א פרעמדע קינד; מען באקומט שכר פונעם אייבערשטן, און אז מען רעדט שיין אין שטוב צו די ווייב, מען איז מכבד די ווייב - האט מען גרויס שפע.


איך מאך נישט אוועק די מצוה, עס איז זייער א גרויסע מצוה, אבער דאס זאלן טון די וואס ווארטן אז דער אייבערשטער זאל זיי געבן קינדער; דאס איז א גרויסע זכות נפקד צו ווערן מיט קינדער.


ברענג דיין זון אינדערפרי אין שול, ברענג אים צום מקוה, שטעל אויס דיין סדר היום אלעס פאר די טובה פון דיינע קינדער; חינוך פון דיינע קינדער זאל זיין ביי דיר דאס הייליגסטע, אפילו מען דארף אויסדרייען די גאנצע טאג.


א בלאט גמרא זאל זיין ביי דיר הייליג אזוי ווי לייגן תפילין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#650 - איך וויל די עלטערן זאלן האבן שייכות מיט די מלמדים
חינוך הילדים, חדר, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


זיי מחזק די מלמדים זאלן נישט ווערן באליידיגט ווען א טאטע רופט און זאגט הערות וכו' וכו'; דאס איז דאך וואס איך וויל, אז עלטערן זאלן זיין בקשר מיט די מלמדים, זיי זאלן אנרופן און רעדן. איך וויל די עלטערן זאלן האבן שייכות מיט די מלמדים, און אויב די עלטערן רעדן נישט אזוי ווי מען דארף, זיי מאכן אוועק, זיי זענען מזלזל - זאלן די מלמדים נישט ווערן באליידיגט.


זיי באזונדער מחזק דעם מלמד האברך ... נרו יאיר ער זאל נישט ווערן אויסער זיך ווען א טאטע טשעפעט אים און זאגט אים: "ביסט נאך יונג, דו ווייסט נישט"; ער זאל אויסהערן, אראפשלינגען און טון ווייטער זיין ארבעט בנאמנות.


דו זאלסט נישט זיין נאר דער שטרענגער אין חדר; בעט די מלמדים זיי זאלן דיר איבערגעבן שיינע זאכן אויף די קינדער, אזוי וועסטו קענען אויסרימען די קינדער, סיי אין כיתה און סיי ווען דו רעדסט ביי מיטאג פאר אלע קינדער, און נישט נאר זיין דער שטרענגער מנהל.


אויך זאלסטו מיר איבערגעבן שיינע זאכן אויף די מלמדים, איך זאל זיי קענען געבן חיזוק און נישט זיין נאר דער שטרענגער ראש ישיבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#649 - עטליכע כללים וואס צו טון אין צייט פון מלחמה
חינוך הילדים, אמונה, התחזקות, הפצה, שיעורים כסדרן, נייעס, תיקון חצות, אחדות, מלחמה

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת בראשית, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע ברידער אין ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


הדבר הראשון שטארקט אייך מיט אמונה, חזר'ט אייך 'דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז דארט, דער אייבערשטער איז אין יעדע ארט, אלעס איז ער און קיין שום זאך קען פאסירן נאר וואס דער אייבערשטער מאכט'; מיט אמונה וועט איר זיך קענען האלטן רואיג.


געבט דאס איבער פאר אייערע קינדער. רעדט נישט מיט די קינדער קיין נייעס, רעדט מיט די קינדער אמונה, און ווען מען זעט און מען הערט די עראפלאנען זיך דרייען העכער די קעפ מיט שרעק, און ווען מען הערט ווי עס צופייפן זיך די פייפערס אז עס קומט עפעס וואס מען דארף זיך היטן - זאלט איר נישט לויפן מיט קיין בהלה, נאר טון וואס מען האט צו טון - זיך צו היטן און היטן די קינדער, און מיט א שמייכל, מיט שמחה - זאגן פאר די קינדער: "קיינער קען אונז נישט טון קיין שלעכטס, און קיינער קען אונז נישט טון קיין גוטס, דער אייבערשטער - ער איז מיט אונז".


הדבר השני, מיינע טייערע ברידער - הערט נישט קיין נייעס. דאס ביסל וואס איר דארפט וויסן אין א צייט פון מלחמה - זאלט איר הערן, אבער נישט זיצן אויף די נייעס, ווייל די נייעס איז ערגער פון די צרה אליינס, די נייעס נעמט אוועק די מוט, עס ווארפט אריין אין פחדים און שרעק השם ישמרינו. נישט קוקן קיין נייעס און זיכער נישט די בילדער און ווידיאוס פון רציחה; דאס איז נישט פאר א איד צו קוקן, דאס שאדט פארן נפש, עס שאדט פאר די הארץ; קוקן די ווידיאוס און קליפס - שעדיגט דאס איידעלע אידישע נפש, ודי למבין.


הדבר השלישי, יעדער איינער זאל זיך שטארקן מיט זיינע שיעורים כסדרן, מוסיף זיין נאך שיעורים. זיך מאכן א שיעור לערנען יעדן טאג חומש רש"י איינגעטיילט לויט די טעג פון די וואך, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער. אויך א שיעור אין משניות, גורס זיין פרקים משניות, אחד המרבה ואחד הממעיט, ובלבד שיכוון לבו לשמים, אפילו בלי הבנה כלל, אזוי ווי דער הייליגער רבי האט אונז געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "שאין צריכין בלימוד רק האמירה לבד, לומר הדברים כסדר וממילא יבין", מען דארף זאגן די ווערטער און ביים סוף וועט מען פארשטיין. אויך זאל מען זיך מאכן א שיעור אין גמרא, די הייליגע גמרא - דאס פארברענט אלע קליפות ומשחיתים, דאס היט דעם מענטש, 'נישטא אזא הייליגע זאך ווי א בלאט גמרא'; מאכט זיך שיעורים אין רבינ'ס ספרים.


הדבר הרביעי, זאלט איר אלע זאגן יעדע נאכט תיקון חצות און זיך מתבודד זיין, בעטן דעם אייבערשטן פאר אידישע קינדער. רעדן גוטס אויף אידישע קינדער, און אויך אויף די וואס ווייסן נישט פון תורה ומצוות. מוהרא"ש זאגט, מען לייגט זיך היינטיגע טעג שפעט, זאל מען זאגן איידער מען גייט שלאפן נאך קריאת שמע שעל המיטה - תיקון חצות; עס נעמט נישט לאנג, עס איז אפאר קאפיטלעך תהילים מיט א שטיקל קינות, א שאד נישט צו זאגן און בעטן פאר גלות השכינה, פאר חילול שמו הגדול ותורתו הקדושה, דא האט איר די פאר קאפיטלעך פון חצות:


(קאפיטל קלז): "על נהרות בבל", (קאפיטל עט): "מזמור לאסף", נאכדעם די שטיקל פון איכה (קאפיטל ה): "זכור ה' מה היה לנו, הביטה וראה את חרפתינו", און די פסוקים פון נ"ך: "הבט משמים וראה", און נאכדעם תיקון לאה. עס נעמט נישט לאנג, עס איז נאך אפאר קאפיטלעך תהילים, (קאפיטל כד): "לדוד מזמור, לה' הארץ", (קאפיטל מב): "למנצח משכיל לבני קרח", (קאפיטל מג): "שפטני אלקים", (קאפיטל כ): "למנצח יענך", (קאפיטל סז): "למנצח בנגינות", (קאפיטל קיא): "הללויה אודה", (קאפיטל נא): "למנצח בבוא אליו נתן הנביא", (קאפיטל קכו): "שיר המעלות".


ועל כולם זיך מוחל זיין איינער מיטן צווייטן, נישט האלטן קיין פיינטשאפט איינער צום צווייטן. יעצט ווען אידישע קינדער זענען אין אן עת צרה, די פעלקער ווילן אונז אלע טון שלעכטס - דארפן מיר זיך האלטן באחדות.


אויך זאלט איר טראכטן 'ווי וואלט איך אויסגעזען אנעם רבי'ן אין אזא צייט? וואו וואלט איך געהאט חיזוק?' דארף דאס געבן כח פאר אלעמען עוסק זיין מער אין הפצה. שעמט אייך נישט און פוילט אייך נישט צו עוסק זיין אין פארשפרייטן די עצות און חיזוק פון רבי'ן, יעצט נעמען אלע, אפילו די וואס א גאנץ יאר זאגן זיי 'מיר האבן פון אונזער רבי, מיר דארפן נישט פון ענקער רבי'. יעצט איז א צייט וואס אלע רבי'ס באהאלטן זיך, קיינער רעדט נישט, קיינער ווייסט נישט וואס צו זאגן, יעצט דארפן אלע די רבי פון אלע רבי'ס, דער הייליגער רבי, דער ברסלב'ער רבי, רבינו נחמן בן פיגא - זאל אונז טרייסטן, אזוי ווי די תורה זאגט די וואך (בראשית ה, כט): "זֶה 'יְנַחֲמֵנוּ' מִמַּעֲשֵׂנוּ וּמֵעִצְּבוֹן יָדֵינוּ", דער רבי טרייסט אונז פון עצבות און פון אלע שלעכטס.


מיינט נישט אז מיר זענען אין אמעריקע, מיר זענען מסודר, מיר ווייסן נישט וואס גייט אריבער; מיר זענען גוט צעבראכן, מיר זענען ברידער, פון אינמיטן אונזערע הקפות וואס מיר האבן געהערט אז שפכו דמים כמים סביבות ירושלים - זענען מיר אזוי צעקלאפט און צעשוידערט, מיר דאווענען, מיר זענען מתפלל אז משיח זאל שוין קומען, עס זאל נישט זיין מער קיין מלחמות און אלע אידן זאלן זיך צוריקקערן צום אייבערשטן.


דער שלטון המינות איז צעזעצט געווארן, אלע וואס האבן געזינגען 'מיר האבן א מיליטער, מיר האבן געווער' - זענען מיט די צינג אינדרויסן (איך רעד נישט פון די תינוקות שנשבו, איך רעד פון די פרומע נאכשלעפער וואס פאר אביסל געלט זיצן זיי אין די כנסת המינים ה' ישמרינו), נישטא קיין מיליטער, נישטא קיין געווער, דאס וועט זיין ווען משיח וועט קומען, אזוי ווי דער נביא זאגט (זכרי' ד, ו): "לֹא בְחַיִל וְלֹא בְכֹחַ, כִּי אִם בְּרוּחִי, אָמַר ה' צְבָקוֹת".


חזר'ט די פאר כללים וואס איך בעט ענק, וועט ענק גוט זיין בזה ובבא.


א גוט שבת.

#648 - ווען עס פליען ראקעטן, לויפט מען אריין אין א פארמאכטע שטוב
חינוך הילדים, טעלעפאן, מאגאזינען, נייעס, מלחמה, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


וואס טוען די אידן אין ארץ ישראל ווען עס פייפט די פייף אז עס פליט א ראקעט? מען לויפט אריין אין א פארמאכטע שטוב, אזוי ראטעוועט מען זיך; עס איז נישט גענוג צו אריינגיין אין שטוב, עס מוז זיין א פארמאכטע שטוב, מען זיצט דארט ביז עס ווערט רואיג.


דאס איז די וועג זיך צו ראטעווען, פארמאכן די שטוב; נישט אריינלאזן אין שטוב נייעס, צייטונגען און ווידיאו; פארמאכן די שטוב אז די מבול זאל נישט אריין רינען.


ליבער ברודער פארמאך דיין שטוב, ווארף ארויס די געטשקעס, די טעלעפאן, טעבלעט - וואס מען קען זען נייעס און עבירות, בוי זיך א תיבת נח - וועסטו ניצול ווערן פון אלעם שלעכטס.


א שטוב וואס טאטע מאמע האבן נישט קיין טעלעפאן איז גאר אנדערש פון א שטוב וואס מען האט טעלעפאנס; מען זעט דאס אויף די קינדער, אויף די יראת שמים; עס איז קיין פארגלייך.


כאפ א שפאציר, רעד אפאר ווערטער צום אייבערשטן - וועט דיר גוט זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#647 - מען קען נישט קומען אין חדר א מינוט שפעט
חינוך הילדים, מוסדות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה, י"ב תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע די עלטערע קינדער, אז עס זענען דא קינדער וואס קומען נישט צייטליך - דארפסטו רעדן צו די עלטערן; אז עס שטערט די גאנצע חדר און מען קען נאר קומען אין חדר צייטליך, און אויב די עלטערן נעמען עס נישט ערנסט - קען דער קינד נישט קומען ביי אונז אין מוסד. וועסט נישט מצליח זיין נאר אויב די עלטערן וועלן מיט-ארבעטן, און נאר אז דאס קינד וועט בלייבן אינדערהיים איין טאג נאכן צווייטן - וועלן די קינדער קומען צייטליך.


איז דאס אין דער ענין פון דרך ארץ - דאס האט מיט די קינדער; דארפסטו ארבעטן מיט זיי אליינס (צומאל דארף מען אויך אריינמישן די עלטערן), אבער זמנים - דאס האט מיט די עלטערן; אז דו וועסט אוועקשטעלן א סדר אז מען קען נישט קומען אין חדר א מינוט שפעטער - וועט זיך אלעס שטעלן אין פלאץ.


מיר האבן געהאט יארן צוריק אין סקול די זעלבע פראבלעם, ביז די מנהלת האט אוועקגעשטעלט א שטרענגע סדר, און וואונדער איבער וואונדער, אלעס איז געפאלן אין פלאץ. עס זענען געווען עלטערן וואס האבן אין אנהויב געקריצט מיט די ציין, מען האט מיר גערופן פארהאלטן היתכן? הזאת נעמי? דאס איז ברסלב?! מען איז געקומען מיט טענות צו מיר, אבער מיט דער צייט האבן זיך די עלטערן אויסגעלערנט אז חדר און סקול איז נישט קיין בעבי סיטינג, און קינדער דארפן גיין שלאפן צייטליך און קומען צייטליך. דעריבער זאלסטו רופן די עלטערן זאגן די נייע פלאן פארן קומענדיגן זמן, אסרו חג סוכות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.





 


 





 

#646 - נישט אראפטרעטן פון בעט אן נעגל וואסער
חינוך הילדים, נעגל וואסער

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, חיפה


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גרייט זיך אן יעדע נאכט נעגל וואסער נעבן די בעט, אזוי אז אינדערפרי זאלסטו זיך קענען אפגיסן ביים בעט. מוהרא"ש ברענגט (סידור עת רצון סדר נטילת ידים, א) א קבלה פון הייליגן רבי'ן רבי זושא זכותו יגן עלינו וואס האט מקבל געווען פון זיין הייליגער רבי דער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו, וואס האט מקבל געווען פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו - נישט אראפטרעטן פון בעט איידער זיך אפגיסן נעגל וואסער, אויף דעם זאגט דער פסוק (תהלים לו, ה): "יִתְיַצֵּב עַל דֶּרֶךְ לֹא טוֹב, רָע לֹא יִמְאָס", אויב מען גייט אראפ פון בעט אן נעגל וואסער - לויפט נאך די נישט גוטע דעם מענטש א גאנצן טאג.


עס זאל דיר נישט שטערן אז עס ווערט נאס נעבן די בעט; ענדערש אזוי, ווי איידער האבן צוטון א גאנצן טאג מיט די סטרא אחרא. גרייט אן סיי פאר דיר און סיי פאר דיין ווייב נעגל וואסער, אזוי אויך זאלסטו אריינלייגן אין דיינע קינדער זיי זאלן נישט אראפטרעטן פון בעט אן נעגל וואסער; אזוי וועט זיין די גאנצע שטוב פול מיט קדושה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#645 - אז אייער קינד ווערט געטשעפעט, רעדטס צום מלמד און מנהל
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חדר

 


בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייער קינד ווערט געטשעפעט אין חדר - זאלט איר רעדן צום מלמד און צום מנהל, און אז עס העלפט נישט - זאלט איר נאכאמאל רעדן צום מלמד און צום מנהל, אויך איז וויכטיג צו שיקן פארן מלמד און פארן מנהל א טיפ.


עלטערן זארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר די קינדער און פאר די דורות זאלן אויסוואקסן ערליך און געזונט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#644 - לכבוד די נייע יאר זאלסטו אוועק ווארפן די טעלעפאן
חינוך הילדים, טעלעפאן, אפיס

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת וזאת הברכה, גאט'ס נאמען, י"א תשרי, שנת תשפ"ד לפרטן קטן


 


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


לכבוד די נייע יאר טו תשובה און ווארף אוועק די סמארטפאון.


איך געדענק ווי אזוי עס האט זיך אנגעהויבן, קודם האסטו זיך געקויפט די טעלעפאן פארן אפיס, און נאכדעם נאר פאר די קאר און יעצט ביסטו מיט דעם פיר און צוואנציג שעה; אינמיטן דאווענען, אינמיטן אלעס; באלד ווערן דיינע קינדער גרויס און וואס וועט שוין זיין מיט זיי?


לכבוד די נייע יאר זאלסטו אוועק ווארפן די טעלעפאן.


איך האף דו וועסט מיך פאלגן.

#643 - רעד קלאר צו דיינע קינדער זיך צו היטן פון קראנקע מענטשן
קדושה, חינוך הילדים, חול המועד, הושענא רבה

בעזרת ה' יתברך - יום ה', ד' דחול המועד סוכות, כ' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


היט דיינע קינדער, געב אכטונג אויף זיי מער ווי מען געבט אכטונג אויף די שווארץ אפעל פון אויג, לאז זיי נישט אויף הפקר. אין די טעג וואס עס איז נישטא א סדר, צום ביישפיל חול המועד - דארף מען מער אכטונג געבן אז די קינדער זאלן זיין אפגעהיטן.


רעד צו דיינע קינדער זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון נישט געזונטע מענטשן, זאג זיי קלאר: "עס זענען דא מענטשן וואס זענען קראנקע, זיי ווילן אנרירן קינדער ביים אות ברית קודש, אויב עס וועט פאסירן איינער וועט דיך וועלן אנרירן, אדער ער וועט נעמען דיינע הענט און דיך הייסן אים אנרירן - זאלסטו שרייען, אנטלויפן און דערציילן"; חזר מיט אים די דריי ווערטער: "שרייען, אנטלויפן און דערציילן; אפילו יענער דערשרעקט - זאלסטו נישט מורא האבן צו דערציילן".


היינט נאכט איז א קריטיש וויכטיגע צייט, היינט נאכט ליל הושענא רבה טיילט מען אויס די צעטלעך וואס מען האט אנגעשריבן ראש השנה און אפגעשטעמפלט יום כיפורים; היינט נאכט איז געענדיגט מיט פארברענגען און ארומפארן אויף אויספלאגן מיט די קינדער, היינט נאכט קומען אלע אין שול, מען פירט זיך צו ליינען משנה תורה, גאנץ ספר דברים; דער בעל קורא ליינט פאר און דער עולם הערט אויס, אדער זאגט מען מיט שטילערהייט.


נאכדעם זאגט מען אויס גאנץ ספר תהילים, און נאך יעדע ספר זאגט מען די "יהי רצון". אויב איז דיר צו שווער - זאלסטו כאטשיג זאגן די תיקון הכללי.


עס איז א הייליגע נאכט, מען פארברענגט נישט קיין צייט. ביי אונז איז דער מנהג דאס זאגן, נישט דאס אויפזיין; דאס הייסט, מען זאגט תהילים, מען זאגט תפילות, און ווען מען ווערט פארטיג - לייגט מען זיך שלאפן.


בעט אויך פאר מיר, יואל בן רייצא רעכיל.


א גוט קוויטל.

#642 - א נאנטע שייכות מיט די קינדער
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


דיין ארבעט איז מוטיגן די מלמדים און זען אז זיי זאלן טון די ארבעט בנאמנות; זיין צייטליך און לערנען מיט די קינדער. (איך דארף נישט קאונסלערס פאר מלמדים, איך דארף מלמדים וואס לערנען און דאווענען מיט די קינדער).


עס פעלט נישט אויס זאלסט יעדן טאג געבן א מלמדים שמועס, עס איז בעסער זאלסט געבן איינמאל א וואך א שמועס.


ענדערש זאלסטו נישט פארפעלן איין טאג רעדן צו די קינדער ביי מיטאג, זאלסט האבן א נאנטע שייכות מיט די קינדער.


אז דו קומסט נישט אן צו מאכן א גליון - וועט גארנישט פאסירן, אבער אז דו קומסט נישט אן צו רעדן מיט א קינד אדער מיט א מלמד - איז א חורבן לדורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#641 - באגריס די קינדער מיט א שמייכל
חינוך הילדים, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, באס דרייווער פון אונזער מוסד


אויב די קינדער זענען נישט דרך ארץ'דיג טאר מען דאס נישט אדורכלאזן, נישטא ביי דעם מחול על כבודו, איך וויל קינדער בעלי דרך ארץ.


יעדע פרט וואס דו זעסט ביים טראגן און ברענגען די קינדער - זאלסטו דאס איבערשמועסן מיטן מנהל, און ביי די מיידלעך מיט די מנהלת. איך וויל נישט אויפציען קינדער עזות פנימ'ער, איך וויל אונזערע קינדער זאלן זיין בעלי דרך ארץ מיט יראת שמים.


באגריס יעדע קינד מיט א ווארעמע "א גוט מארגן" און "א גוטן טאג"; פארגין א שמייכל פאר יעדן קינד, ברענגט אריין א חיות אין אידישע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#640 - חסידי'שע לצים
חינוך הילדים, ניגונים, מוסדות, חסידות, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד די באס דרייווערס פון אונזער מוסד ... - נרם יאיר


איך וויל איר זאלט אנצינדן ביים טראגן און ברענגען די קינדער נאר ניגונים פון היכל הקודש.


אויך קענט איר אנצינדן מעשיות וואס דער מנהל זאגט מען קען אנצינדן; קיין שום אנדערע זאכן קען מען נישט אנצינדן ביים טראגן און ברענגען די קינדער, נאר וואס דער מנהל און די מנהלת זענען מאשר. היינט זענען דא לצים, אינדרויסן זעען זיי אויס חסידי'ש און פון אינעווייניג זענען זיי דורכגעפוילט און זייערע ווערטער איז סם פאר אידישע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#639 - אז מען בארעדט אנדערע, אנטלויף פון דארט
חינוך הילדים, שטעטל, טעלעפאן, אחדות, ליצנות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת האזינו ב', ה' תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס איז גוט און כדאי צו האבן א באזונדערע טעלעפאן פאר די שטוב, מיט א באזונדערע נומער. דאס הייסט, אויסער דיין סעלפאון און דיין ווייב'ס סעלפאון זאל זיין אין שטוב א היים טעלעפאן.


עס איז גוט מכמה סיבות; סיי פאר דיר אליין, אז דיין טעלעפאן מיט אלע שפילצייג זאל נישט נעמען קיין ארט אין שטוב, און בעיקר פאר דיינע קינדער, אזוי וועלן דיינע קינדער האבן א וועג צו רעדן אן דארפן נוצן די סעלפאון, זיי וועלן נישט קוקן דיינע פריוואטע זאכן און דיין ווייב'ס פריוואטע זאכן וואס עס קען ארויסקומען שאדן וד"ל.


פרוביר מיט אלע כוחות צו רעדן שיין צו יעדן איינעם אין שטעטל און נישט זיצן מיט די חבורת לצים וואס רעדן שלעכטס אויף אנדערע; וואו דו זעסט א קופקע בארעדן אנדערע זאלסטו וויסן די זענען לצים, אפילו זיי גייען ווייסע זאקן און זעען אויס ווי מיינע שמשים; אז מען בארעדט אנדערע - אנטלויף פון דארט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#638 - שלאג נישט דיינע קינדער
כיבוד אב ואם, שמחה, חינוך הילדים, שבת קודש, מנין, שבת תשובה

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת האזינו ב', שבת תשובה, ז' תשרי, שנת תשפ"ד לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


די וואך שבת איז די ערשטע שבת פון שנת תשפ"ד, זאלסטו זיין זייער פרייליך, ווייל אלעס גייט לויט די אנהויב; אז די אנהויב איז פרייליך - וועט שוין זיין פרייליך אלע שבתים. דער רבי האט אונז זייער אנגעזאגט מיר זאלן זיין שבת זייער זייער פרייליך (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז).


די וואך שבת איז שבת תשובה, מיר ליינען די הפטורה פון שובה ישראל. דער נביא זאגט (הושע יד, ג) טוט תשובה, "קְחוּ עִמָּכֶם דְּבָרִים וְשׁוּבוּ אֶל ה'"; מיט תורה ותפילה קען מען תשובה טון, זאלסטו שוין אנהויבן לערנען יעדן טאג א בלאט גמרא און א פרק משניות און בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג: "הייליגער באשעפער איך וויל היינט עפענען די הייליגע גמרא און די משניות", און אפילו דו פארשטייסט נישט די ווערטער וואס דו לערנסט - זאלסטו זאגן די ווערטער; דאס וועט דיך מטהר זיין.


אויך זאלסטו זיך שטארקן אין גיין אין שול דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, און אויך זאלסטו זיך מתבודד זיין יעדן טאג אפאר מינוט.


בעט זיך איבער מיט יעדן איינעם, און אז דו האסט וויי געטון דיינע עלטערן - זאלסטו זיי איבערבעטן, און אז דו טשעפעסט דיין ווייב - זאלסטו איר איבערבעטן, וועט דיר דער אייבערשטער מוחל זיין.


שבת זאלסטו זיין פרייליך. שלאג נישט דיינע קינדער, אוי ואבוי אויב מען שלאגט די קינדער; עס מאכט נאר ערגער דעם מצב, פראסקען איז בכלל נישט קיין חינוך, ענדערש זאלסטו רעדן צו זיי נאכאמאל און נאכאמאל.


א פרייליכן שבת.


א גמר חתימה טובה.

#637 - די נסיעה איז טאקע א שווערע, אבער עס לוינט
חינוך הילדים, אומאן, מעביר סדרה

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת האזינו א', א' סליחות, כ"ד אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


פרשת האזינו גייט די יאר צוויי וואכן, די וואך און קומענדיגע וואך; מען קען שוין מעביר סדרה זיין פון די וואך, הויב אן היינט מעביר סדרה זיין.


שלאג נישט דיינע קינדער, דער רבי האט נישט געלאזט שלאגן. דער רבי האט געזאגט: "וואס מען האט גע'פועל'ט מיט שלעכטנ'ס וואלט מען געקענט פועל'ן גרינגער און בעסער מיט שיינעם".


מיטן אייבערשטנ'ס הילף פאר איך מארגן קיין אומאן; איך נעם מיט מיינע זין פון די זעקס יאר און ארויף. די פלאן איז, מיר פארן קיין פוילן, אין פוילן וועלן מיר זיין אין ליזענסק ביים הייליגן רבי אלימלך זכותו יגן עלינו און פון דארט וועלן מיר פארן קיין אומאן; לויט די פלאן דארפן מיר אנקומען מיטוואך אינדערפרי אין אומאן.


די נסיעה איז טאקע א שווערע, אבער עס לוינט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#636 - קינדער וואס וואקסן אויף מיט עזות, דארפן רחמי שמים צו בלייבן ערליך
חינוך הילדים, בית המדרש, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ראה, כ"ג מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דער גבאי אין בית המדרש בעט מיר ער דארף הילף, ער קען זיך נישט אַן עצה געבן; ער זאגט מיר דיין זון איז זיך מתחצף, ער סטראשעט אים אז ער גייט אים באווארפן מיט שטיינער וכו' וכו'.


וויל איך דיר זייער בעטן, זיי מחנך דיינע קינדער, לאז זיי נישט זיין מחוצפים; קינדער וואס וואקסן אויף מיט עזות, זיי רעדן מיט חוצפה צו עלטערע - דארפן רחמי שמים צו אויסוואקסן ערליכע אידן.


איך בעט דיר זייער, האלט דיינע קינדער נעבן דיר און געב אכטונג אויף זיי - נאכמער ווי מען געבט אכטונג אויפן שווארץ אפפעל - וועסטו האבן פון זיי נחת.


היכל הקודש איז נישט קיין עיר מקלט, היכל הקודש איז נישט קיין הפקר פלאץ; אז מען קומט אין שול - דארפן מען האלטן די קינדער נעבן זיך און וויסן וואס זיי טוען און וואס זיי מאכן; די עלטערן מוזן אכטונג געבן אויף די קינדער, זיי האלטן מיט זיך און זיי מחנך זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#635 - עס איז נישט געזונט פאר קינדער צו האבן גרויס געלט
חינוך הילדים, הפצה

בעזרת ה' יתברך - ום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


יישר כח פארן לערנען מיט מיינע קינדער דעם בלאט גמרא יעדן טאג, איך האב זייער הנאה. איך שמועס מיט מיין זון, איך פרעג אים וואס מען לערנט, ער זאגט מיר נאך פון אויסענווייניג זאכן פון די גמרא; ממש וואונדערליך ווי דו לייגסט אריין אין יונגע קינדער זיי זאלן ארויסנעמען יעדן טאג פונעם בלאט גמרא ידיעות התורה, און א באזונדערע יישר כח פארן זיי נעמען הפצה, זיי אויסלערנען גיין פארשפרייטן אמונה פאר נשמות ישראל.


ווען דו נעמסט די קינדער הפצה געב אכטונג זיי זאלן נישט האלטן די געלט פאר זיך, די עלטערן זאלן נעמען דאס געלט אדער זאלסטו דאס צוזאמנעמען עס זאל גיין פאר הדפסה פאר קויפן נאך ספרים; עס איז נישט געזונט פאר קינדער צו האבן גרויס געלט.


און א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דיין ווייב תחי' טוט פאר בית פיגא און פארן מאכן שיעורים פאר ווייבלעך, דאס איז ממש הצלת נפשות, פשוט כמשמעו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#634 - מען קען נישט זיין קיין מלמד אויב מען איז אפילו נאר איין מינוט שפעט
מקוה, חינוך הילדים, חדר, היטן די צייט, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - ום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן האבן די בחורים מיר דערציילט א מעשה פון דיר וואס האט מיך זייער באנומען, איך האב געדאנקט דעם אייבערשטן אז דו ביסט מלמד ביי אונז.


זיי דערציילן אז א קינד האט איינגעמאכט אין כיתה און דו האסט עס באמערקט, און ווען דו האסט געזען אז ארום זיין טיש איז וכו' און באלד וועלן די קינדער דאס באמערקן און ער וועט ווערן פארשעמט, ביסטו אריבער מיט א קאווע און מיט חכמה אויסגעגאסן; האסט געגעבן א שריי: "אוי וויי, די קאווע האט זיך אויסגעגאסן", אזוי איז נישט מעגליך געווען צו כאפן אז דאס קינד האט דארט איינגעמאכט; איך האב געזאגט: "שכוח אייבערשטער אז מיר האבן מלמדים וואס האבן אזא הארץ, טראכטן ווי אזוי אכטונג צו געבן אויף די קינדער ווען זיי מאכן טעותים".


אז דו שטייסט אויף שפעט און דו האסט א פראגע, אדער מקוה אדער גיין אין חדר? איז דער ענטפער: "דו דארפסט גיין אין חדר"; איי איך האב דיר נעכטן געזאגט אז מען קען נישט זיין קיין מלמד ביי אונז נאר אז מען גייט אין מקוה? זאג איך דיר יעצט: "אמת, מען קען נישט זיין קיין מלמד ביי אונז אז מען גייט נישט אין מקוה, און אויך קען מען נישט זיין קיין מלמד - נישט ביי אונז און אין קיין שום פלאץ אויף דער וועלט - אויב מען איז אפילו איין מינוט שפעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#633 - שמועסט מיט די מיידלעך פון די שיינקייט פון זיין א אידישע איידעלע פרוי
צניעות, חינוך הילדים, עסן, בל תשחית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת .. תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען קען אויסארבעטן נישט אוועק ווארפן קיין עסן, נאר געבן פאר משפחות - איז דאס זייער א גרויסע מצוה; סיי נישט עובר זיין אויף בל תשחית און סיי העלפן משפחות וואס קענען נישט איינקויפן, זיי לעבן אין דחקות.


די מיידל ... תחי' איז זייער צעקלאפט, איר דארף מען זייער אויפבויען; זי קומט נישט צייטליך נישט ווייל זי וויל נישט, נאר ווייל זי איז זייער צעקלאפט וכו'.


רעדט מיט די מיידלעך, שמועסט מיט זיי - פון דאס שיינקייט פון זיין א אידישע איידעלע פרוי; לייגט אריין אין זיי א ליבשאפט צו איידלקייט, א ליבשאפט צו די תורה און צו גיין אין די וועג פון צדיקים.


בנוגע די מוזיק ווידיאו וואס איר גייט מאכן מיט די מיידלעך, וויל איך אייך בעטן, מאכט זיכער עס זאל זיין אויף אונזערע השקפה; נעמט ווייבלעך וואס זוכן נישט נאכצומאכן די וועלט, נעמט תלמידות וואס זייער קאפ און מח איז 'דער רבי' און 'מוהרא"ש', נישט ווייבלעך וואס האבן שוין געקוקט אזויפיל מאוויס אין לעבן און געהערט אזויפיל נישט אידישע ניגונים וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#632 - די גרעסטע עבודה ביי אידישע מאמעס איז פירן א ווארעמע שטוב
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, סכנה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס וואס האט פאסירט אז אייער קינד האט גענומען דעם ביגל-אייזן, דאס איינגעשטעקט און עס האט געפעלט א האר אז עס זאל ווערן א שריפה השם ישמרינו; זאלט איר פון היינט אכטונג געבן ווי די שטוב פירט זיך, עס זאל זיין אפגעהיטן פון סכנות. א ביגל-אייזן דארף מען לייגן אין א פלאץ וואו קינדער קענען עס נישט דערגרייכן, ווייל אויב חס ושלום א קינד נעמט דאס און שטעקט עס איין - קען זיין א גרויסע סכנה.


די גרעסטע עבודה ביי אידישע מאמעס איז פירן א ווארעמע שטוב, אנגרייטן עסן פאר די קינדער און אכטונג געבן די שטוב זאל זיין אפגעהיטן פון סכנות.


ווען איר וועט זיין א באבע, די קינדער וועלן שוין זיין חתונה געהאט - דעמאלט וועט איר קענען ענדיגן תהילים יעדן טאג און טון אלע מצוות, יעצט איז דא איין זאך: "די קינדער"; דאס איז אייער עבודות השם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#631 - דיין בחור וועט זיך פירן פונקט אזוי ווי דו פירסט זיך יעצט
חינוך הילדים, שלום בית, טעלעפאן, דף גמרא, חודש תמוז

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


ווילסט וויסן ווי אזוי דיין בחור וועט זיך פירן, וואס פאר א טעלעפאן ער וועט האבן אין טאש? קוק אין שפיגל, אזוי ווי דיר; ווי אזוי דו פירסט זיך - אזא טעלעפאן, מיט אזעלכע ווערטלעך, אלעס אלעס, פונקט אזוי, מיט פראצענט - וועלן זיי זיין, דעריבער האב שכל, טו זיך אליין א טובה און לאז אפ די שטותים.


זאלסט נישט קומען מיט טענות: 'מיין זון קוקט מאוויס', 'מיין זון קוקט סטעטוס', 'מיין זון איז פאר'כישופ'ט צום טעלעפאן וכו' וכו'' ווייל אזוי גייט עס, "כְּאִמָּה בִּתָּהּ" (תנחומא וישלח, ז), אזוי ווי די מאמע - אזוי איז די טאכטער, און אזוי ווי דער טאטע - אזוי איז דער זון.


היינט ראש חודש תמוז, ווען מיר קומען שוין נענטער צום סוף יאר, מיר גרייטן זיך שוין צום רבינ'ס ראש השנה - מאך די ריכטיגע החלטה, לאז אפ די געטשקע, גיי ארויס פון דיין גלות.


נעכטן שרייבט מיר א ווייבל ווי ביטער עס איז איר, זי איז פארקנעכטעט צום טעלעפאן, זי האט נישט קיין געדולד פאר גארנישט; נישטא קיין וועש, נישטא קיין קינדער, נישטא גארנישט, נאר מאוויס; זי וויינט זי וויל ארויסגיין פון איר תפיסה, זי קען נעבעך נישט, סיי זי, סיי איר מאן, ביידע זענען ארעסטירט ביי די נישט גוטע.


א אינגערמאן פון אנשי שלומינו פון בארא פארק זאגט מיר: "איך בין ארויס פון מיין תפיסה, איך האב אוועק געווארפן דעם געטשקע; עס איז מיר געווען ביטער שווער, צוויי וואכן האב איך געמיינט איך ווער משוגע פון זיין יעדע רגע צוגעקלעבט צום וואטס-עפפ, אבער יעצט בין איך אן אויסגעלייזטער מענטש, איך האב אסאך צייט; איך האב צייט צו לערנען, איך קען טראכטן, איך הער מיין ווייב רעדן צו מיר, איך הער מיינע קינדער'ס ווערטלעך, און אזוי ווייטער".


נעם א גמרא און לערן דעם בלאט, זאג די ווערטער - וועסטו זוכה זיין צו ווערן א צדיק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גוטן חודש.

#630 - ארבעט נישט צו האבן געלט צו קענען גיין אויף וואקאציע
כולל, חינוך הילדים, תהלים, שטעטל, סיום, משניות, פרנסה, היכל הקודש, וואקאציע, דרך הלימוד, קאנטרי, דף גמרא, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת בלק, ט' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן נאכט האט מיך א אינגערמאן אין שטעטל איינגעלאדנט ביי זיך אין שטוב צו א סיום אויף הונדערט און איין מאל ששה סדרי משנה; איך בין געזיצן ביי די סיום און אזוי הנאה געהאט, איך האב באקומען פרישע כוחות. איך האב געזאגט ביי די סיום, מענטשן פרעגן כסדר 'וואו איז די שטעטל?' מען זוכט עפעס צו זען; וואס איז שייך צו ווייזן? וואס איז שייך צו זען? ביימער איז דא אין יעדע פלאץ; דא איז די שטעטל! דער שטעטל איז זען אינגעלייט וואס ארבעטן ביטער שווער צו ברענגען פרנסה און זענען דבוק צום אייבערשטן, דבוק צו די הייליגע תורה.


ביי דער סיום האבן זיך באטייליגט די זיידעס, אויך הרב רבי דניאל שליט"א. מיר האבן געהאט שיינע שיחת חברים, פון די מתנה וואס דער אייבערשטער האט אונז געגעבן, אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן אין די חדר פון היכל הקודש, מיר האבן דעם דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), מיר קענען לערנען וואו מיר זענען; אין שטאט, אין קאנטרי, נישט משנה וואו מען געפינט זיך, און די רחמנות אויף די וואס האבן נישט דעם וועג צו לערנען; יעדע מינוט האט מען אן אנדערע תירוץ פארוואס נישט צו לערנען, און די אינגעלייט און בחורים אין די קאנטריס זוכן אזא בוים צו לערנען, נאך אפאר מינוט שלעפט מען דעם טיש אויף א צווייטע פלאץ, ביז מען איז מחליט 'אפשר גיין אין אן אנדערע קאנטרי?' מען גייט און מען קומט, און מען קומט און מען גייט, און אזוי גייט אריבער דאס לעבן אן אפילו ענדיגן איין מאל ששה סדרי משנה, איין מאל ש"ס, און אפילו איין מסכתא.


נאך א שיינע זאך האב איך געהאט נעכטן, א ווייבל פון שטעטל שרייבט א בריוו אז זי האט נעכטן מסיים געווען די הונדערט'סטע מאל ספר תהילים; דאס איז די שיינקייט פון דעם פלאץ, דאס איז די שטעטל; זען ווי מען לעבט מיט תכלית, מען לעבט באקוועם, יעדער האט זיין הויז, זיין געזינדל, און דאס פלעכט מען אינאיינעם מיטן באשעפער; דער מאן מיטן משניות און דאס ווייבל מיטן תהילים, דער מאן מיטן טלית ותפילין און דאס ווייבל מיט אויפציען א שטוב מיט אמונה, מיט שמחה.


איך האף שוין אנצוהויבן שיעורי התחזקות יעדע נאכט; ביז דערווייל איז דער פלאץ נאכנישט געווען גרייט, איך האף צום אייבערשטן, אדער היינט אדער מארגן - וועט שוין זיין די טעגליכע שיעורים יעדע נאכט אום אכט דרייסיג.


ארבעט נישט איבער דיינע כוחות אז דו זאלסט קענען האבן געלט צו גיין אויף וואקאציע, זיך אפרוען פון די שווערע ארבעט; צעטייל די וואקאציע אויף אביסל יעדן טאג, נאך פינף אזייגער אדער זעקס אזייגער - גיי אהיים אויף וואקאציע, דארפסט נישט צעטיילן די קינדער, זוכן טובות פון אנדערע; האלט די קינדער מיט דיר, רעד מיט זיי, הער זיי אויס; זייערע מעשה'לעך, חכמה'לעך, און נעם וואקאציע; נעם דיין משניות, זיץ אונטערן בוים און זאג נאך א פרק און נאך א פרק, און ווען דו ווילסט זיך אפרוען - רעד אפאר ווערטער צום אייבערשטן, דאנק און לויב, און ווען דו ווילסט זיך שוין אפרוען פון התבודדות - גיי צוריק צום משניות און גמרא.


היינט אינדערפרי בין איך געווען אין בית המדרש אשר בנחל, מען האט געגאסן די מקוה. דער דיין מיט די כולל אינגעלייט וועלכע האבן גוט דורכגעלערנט הלכות מקוואות זענען דארט געווען און געזען אז אלעס זאל זיין כשר וישר, די אינגעלייט האבן דאס געגאסן, איך האלט שוין נישט חשבון די וויפלטע מקוה מען האלט שוין.


אינדערפרי איז דא דער שיעור אונטן אין וואלד ביי די בחורים, מען לערנט אינאיינעם א בלאט גמרא; עס איז אזוי מחי'דיג, אזוי געשמאק; לערן דו אויך דעם בלאט גמרא, אפילו נאר זאגן די ווערטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.