בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#4953 - מדריך זיין כלות אויף די אמת'ע תורה וועג
הדרכות, גט, חמרות ופרישות

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אודאי זאלט איר זיך אריינלייגן אין די זאך פון לערנען מיט כלות; לערנען מיט זיי אזוי ווי די הייליגע תורה זאגט און מדריך זיין ווייבלעך ווי אזוי צו לעבן מיטן מאן אזוי ווי די תורה וועג, ליידער ליידער לערנט מען מיט כלות פאלשע הדרכות וואס איז נגד התורה. בכלל די גאנצע זאך פון כלה הדרכות - איז א נייע זאך, עס איז קיינמאל נישט געווען אזא זאך; אין אלע דורות פלעגן די מאמעס איבערגעבן פאר די טעכטער ווי אזוי צו לעבן, היינט איז געווארן א נייע זאך, מען לערנט פאלשע לימודים, און פון דעם פאסירט אלע גיטין השם ישמרינו.


אז איר וועט קענען העלפן בלויז איין קאפל זיך נישט צו גט'ן - איז אלעס כדאי, און אז איר וועט קענען מדריך זיין כלות אויף די תורה וועג, נישט מיט די וועג פון די גלחים, וואס ביי זיי מיינט שמייליג ווי מער מען איז אפגעשיידט - איז אלעס כדאי.


ווי לאנג זענען מיר דא? ווי לאנג לעבט מען דען? א מענטש לעבט אפ אפאר יאר און מען דארף שוין אט אט צוריק גיין צום אייבערשטן, און נאר וואס מען טוט פאר אנדערע, העלפן בויען אידישע שטיבער - דאס בלייבט.


געדענקט, אלעס וואס מען טוט פאר זיך - בלייבט דא, מען נעמט דאס נישט מיט, און אלעס וואס מען טוט פאר א צווייטן - דאס נעמט מען מיט לנצח נצחים.


דער אייבערשטער זאל אייך העלפן איר זאלט מצליח זיין און קענען העלפן בויען אידישע שטיבער.

#4952 - שליס דיך אן אין די קאמפיין צו זאמלען געלט פאר אונזער מוסד
צדקה, סיפורי צדיקים, קאמפיין

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת מטות מסעי, כ"ג תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מיר מאכן אלע יארן א קאמפיין פאר די מוסד, איך וויל דו זאלסט זיך אנשליסן אין די קאמפיין צו זאמלען געלט פאר אונזער מוסד.


איך וויל דיר בעטן זאלסט זיך נישט פטר'ן צו געבן דיין אייגענע געלט, ווייל אייגענע געלט האב איך מער פון דיר; נישט דאס דארף איך, איך וויל דו זאלסט ארויסגיין אין גאס צו דיינע חברים, דיין משפחה, דיינע באקאנטע - זיי בעטן צדקה פאר ברסלב.


מוהרא"ש דערציילט, אין שטאט קראקא, דער שטאט וואו דער הייליגער רמ"א איז געווען רב - האט געוואוינט א שיכור יענקעלע, ער פלעגט יעדן טאג נאכן ענדיגן ארבעטן נעמען די געלט וואס ער האט פארדינט און דאס אויסטרינקען. איינמאל האט ער געהערט ווי אן ארעמע פרוי אן אלמנה זינגט זיך אזוי אונטער: "רבונו של עולם, יענקעלע גייט טרינקען ביר און ברוינפן און איך האב נישט אויף שבת צו מאכן", יענקעלע שיכור האט דאס געהערט און ער האט דאס נישט געקענט אראפשלינגען, ער האט גענומען דאס געלט און געלייגט ביי די טיר פון די אלמנה, ער איז אהיים און ער איז נפטר געווארן.


יענע נאכט, דער רמ"א זיצט אין שטוב און לערנט די הייליגע תורה, פלוצלונג קומט אריין דער איד יענקעלע און זאגט: "איך רוף דיך צו דין תורה אויבן אין הימל", דער רמ"א האט געמיינט ער מאכט שפאס, דער יענקל איז געווען א באקאנטער שיכור פון קראקא, ער האט זיך נעבעך געוואלגערט אין די גאסן, נישט אויפגעהערט טרינקען. דער רמ"א זאגט אים: "שטער מיך נישט פון לערנען, מאך נישט קיין חוזק פון מיר", אבער יענקעלע דער שיכור זאגט: "דער רב זאל מיר גלייבן, איך בין שוין א נפטר, איך האב א טענה צום רב".


דער רמ"א האט זיך אביסל דערשראקן, ער טראכט 'ווי אזוי איז ער אריינגעקומען צו מיר אין שטוב? עס איז דאך פארשפארט די טיר, זעט אויס עס איז נישט קיין וויץ'. ער פרעגט אים: "וואס איז דיין טענה אויף מיר?" זאגט ער: "דער רב פלעגט אלץ גיין נאך געלט אבער דער רב איז קיינמאל נישט געקומען צו מיר בעטן צדקה, יעצט ווען איך בין א נפטר זע איך אז צדקה ראטעוועט פון טויט, צדקה נעמט אראפ אלע עונשים, פארוואס האט דער רב נישט געבעטן פון מיר געלט?" האט דער רמ"א געזאגט: "ביזט גערעכט, גיי צום בית דין של מעלה און זאג 'איך רבי משה איסרליש טו תשובה, און פון היינט אן גיי איך מזכה זיין יעדן איינעם מיט די מצוה פון צדקה'".


מען האט געשטעלט אן אפיס נעבן מיין שטוב אין שטעטל, קום אריין און זיי א חלק פון שאפן צדקה פאר די מוסד. איך וויל נישט זאלסט זיך פטר'ן מיט געבן אייגענע געלט, איך וויל זאלסט גיין נאך געלט, ווייל גיין נאך געלט איז א תיקון פאר אלע פגמים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4951 - אז דו וועסט נישט תשובה טון, וועט דיר זיין גאר ביטער
תשובה, עבירות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת פנחס, ט"ו תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס וואס דו גייסט אריבער יעצט - איז דיין ישועה, דער אייבערשטער האט רחמנות געהאט אויף דיר און דיר געגעבן א וועק אויף, ער וויל דיך ראטעווען; ראטעווען דיין נשמה און דיינע דורות.


יעצט ווען די גאנצע מעשה איז אפגעכאפט, מען האט אפגעכאפט א ווידיאו ווי דו טוסט די עבירה, און דו ווארפסט זיך פאר שרעק, עס קען זיין אין איין סעקונדע וועלן אלע זען ווער דו ביסט - דאס איז די ישועה; יעצט וועסטו אפלאזן די עבירות און זיך אומקערן צום אייבערשטן.


ווי קען א מענטש זיין אזוי געמיין - ווען מען האט א ווייב און קינדער - זיך גיין באהאלטן מיט שדים און שדות? ווי קען מען זיין אזוי נאריש, גיין אין מדור הקליפות זינדיגן מיט א גוי'ה?! וועק זיך אויף באצייטנס, אז נישט וועט זיין ביטער ביטער, וועסט אלעס פארלירן; די וועלט איז היינט אזוי פארגעשריטן, א מענטש באהאלט זיך, ער מיינט דער אייבערשטער זעט נישט, און דער אייבערשטער איז מפרסם פאר די גאנצע וועלט וואס ער האט געטון, מיט איין קנעפל ווערט ארויסגעשיקט די גאנצע מעשה עבירה.


איך בעט דיר, טו תשובה, האק אפ אלע קשרים און זאג צו פארן אייבערשטן אז דו גייסט עס מער נישט טון. מאך זיך א שיעור אין משניות, זאג יעדן טאג ח"י פרקים משניות און זאג אסאך תהילים.


אז דו וועסט תשובה טון - וועט זיך עס ענדיגן גוט, און אז נישט - זאג איך דיר פאראויס וואס וועט פאסירן, דו וועסט ווערן פארשעמט פאר אלעמען; דיין ווייב וועט דיך אפלאזן, דיינע קינדער וועלן דיר נישט קוקן אין פנים, קיינער וועט נישט שטיין אין דיינע ד' אמות.


טו תשובה וועט דיך דער אייבערשטער מוחל זיין.

#4950 - משיח וועט קומען בזכות ערליכע פשוט'ע אידן וואס זאגן תהילים
תהלים, משיח

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן די פרייליכע בריוו.


מזל טוב פארן אנקומען צו זאגן תהילים און דאס מסיים זיין די הונדערטסטע מאל, אזא שיינע בריוו; עס קומען מיר אן אזויפיל בריוו פון פראבלעמען, בריוו פון אלע סארט איבערגייאכץ, און אייער בריוו דאס האט מיר געגעבן כח.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זאגן תהילים; דער הייליגער רבי האט געזאגט, משיח וועט קומען בזכות די פשוט'ע אידן וואס זאגן אסאך תהילים, און דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו ברענגט דאס אראפ אין ספר ויואל משה (מאמר ישוב ארץ ישראל, סימן קנ), אז משיח וועט קומען בזכות די אלע ערליכע פשוט'ע אידן וואס זאגן תהילים יעדן טאג.


וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק, דער אייבערשטער וועט אייך מאכן גרויסע ניסים בזכות זאגן תהילים.

#4949 - א שאד אז דו האסט זיך אפגעזאגט פון די מלמדות
חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


א שאד אז דו האסט זיך אפגעזאגט פון די מלמדות; האסט דאך אזוי מצליח געווען, האסט דאך אריינגעשיינט אין די קינדער אזויפיל אמונה מיט אזויפיל יראת שמים; ממש א שאד אז דו האסט דאס איבערגעלאזט.


יעצט וועסטו זיך אזוי בענקען צו די טייערע קינדער, יעצט וועסטו זיך כאפן וואס מיינט זיין א מלמד... די גוטע געפיל פון געבן א גוט ווארט פאר א קינד, די גוטע געפיל פון ווייזן א שמייכל פאר א קינד און אים אויפבויען; אוי ווי גוט דאס איז, אוי ווי גוט מען שפירט זיך.


עס איז טאקע שווער צו זיין א מלמד, אבער ווען מען לאזט אפ די ארבעט - דעמאלט הויבט מען אן כאפן וואס מען האט געהאט; אזא גוטע הרגשה וואס מען קען נישט געפינען ערגעץ אנדערש.


אויב מען קומט נישט צייטליך און דער מנהל נעמט א צווייטן אלס מלמד - איז דאס פשט אז מען האט זיך אפגעזאגט, עס איז נישט שייך צו זיין מלמד נאר אויב מען איז אין צייט, און אז דער מלמד איז נישט אין צייט און דער מנהל זאגט געענדיגט, מען קען נישט קומען מער - מיינט דאס אז מען האט זיך אפגעזאגט.


נאך א וויכטיגע זאך, וואס דער מנהל זאגט ביי אונז אין מוסד - איז בשליחות פון מיר, און וואס די מנהלת זאגט - איז דאס בשליחות פון מיר, און איך טו וואס מוהרא"ש האט מיר באפוילן. מוהרא"ש זאגט, נאר א מלמד, א טיטשער - וואס איז צייטליך - קען זיין מלמד און טיטשער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4948 - אכטונג געבן עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפן צדיק
עבירות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ....


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק, צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", ווער עס האט ליב דעם צדיק - דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפן צדיק; אז עס וועט ארויסגיין די נייעס אז דו גייסט מיט גוי'טעס - וועט דאך זיין אזא חילול השם און א חילול שם רבינו, אלע וועלן זאגן 'קוק די ברסלב'ער פאפערס, קוק זיי אן ווי זיי טוען מעשה זמרי און מאכן זיך ווי א פנחס'.


איך ציטער.

#4947 - פארמאך אלעס פרייטאג ביי חצות, העלף אנגרייטן פאר'ן גרויסן גאסט
שבת קודש, פרנסה, ערב שבת

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


פרייטאג זאלסטו נישט ארבעטן נאך חצות. פארמאך אלעס ביי חצות, גיי אהיים העלפן אנגרייטן די שטוב פאר די גרויסע גאסט, שבת מלכתא.


שבת איז ווי א חתונה; אז מען האט א חתונה - גרייט מען זיך דערצו פאראויס, מען לייגט זיך אראפ שלאפן, מען באדט זיך און מען טוט זיך אן שיינע קליידער, מען ווארט נישט אויף די לעצטע מינוט; כל שכן ווען עס קומט די הייליגע שבת - דארף מען זיך גרייטן ווי עס פאסט, אויפצונעמען די שבת.


אויף וואס האסטו אן אייגענע ביזנעס, אויף ארבעטן ווי א פערד - יוֹם וָלַיְלָה לֹא יִשְׁבֹּתוּ"?! עס שטייט קלאר אין הלכה, אן ארבעטער מעג ארבעטן פרייטאג שפעטער ווי מן המנחה ולמעלה, אבער א בעל הבית, איינער וואס ארבעט פאר זיך - זאגט דער מחבר (שלחן ערוך אורח חיים סימן רנא, סעיף א): "הָעוֹשֶׂה מְלָאכָה בְּעֶרֶב שַׁבָּת מִן הַמִּנְחָה וּלְמַעְלָה", דער וואס ארבעט ערב שבת שפעטער ווי זמן מנחה, "אֵינוֹ רוֹאֶה סִימַן בְּרָכָה", וועט נישט זען קיין ברכה אין די געלט; דאס הייסט אפילו ער וועט פארדינען פון די ארבעט - וועט ער פארלירן ערגעץ אנדערש. עס זענען דא צוויי שיטות וואס מיינט זמן המנחה, "יֵשׁ מְפָרְשִׁים מִנְחָה גְּדוֹלָה, וְיֵשׁ מְפָרְשִׁים מִנְחָה קְטַנָּה"; על כל פנים ביי דיין פאל וואס דו ארבעטסט פאר דיר, וואס דארפסטו ארבעטן ביז שפעט און אריינגיין אין שבת אויסגעמאטערט און אויסגעקוועטשט? ענדערש פארמאך דיין געשעפט ביי חצות און גיי גרייט זיך צום גרויסן גאסט.


איך האב דיך נישט פארפירט ביז אהער, מעגסטו מיך אויסהערן און פאלגן, דו וועסט נאר פארדינען דערפון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4946 - א גוטער ערליכער סופר אין ארץ ישראל צו שרייבן א ספר תורה
תפילה והתבודדות, סופרים

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת פנחס, י"ג תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


אויב דו ווילסט מקיים זיין די מצוה פון כתיבת ספר תורה; איך האב א גוטער ערליכער סופר אין ארץ ישראל פון אנשי שלומינו, ר' דוד קליערס נרו יאיר, דא קענסטו זען זיין שריפט, און אויב עס געפעלט דיר - פארבינד זיך מיט אים; מאך מיט אים א קאנטראקט וויפיל עס וועט דיר קאסטן און ווי אזוי דו וועסט אים שיקן די געלט.


שטארק זיך מיט התבודדות, גיי יעדן טאג שפאצירן ארום דיין פעלד נעבן דיין שטוב און דאנק דעם אייבערשטן פאר די גרויסע חסד אז מיר ווייסן פון רבי'ן, אז מיר זענען אנגעקומען אין היכל הקודש, מיר ווייסן פון אזעלכע גוטע עצות.


דא שיק איך דיר זיין כתב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4945 - מוזיק אין די דריי וואכן
שמחה, בין המצרים, נקודות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת פנחס, י"ד תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען טאר נישט הערן קיין מוזיק אין די דריי וואכן, נאר אויב איינער איז דעפרעסט און מען דארף אים היילן - דעמאלט זענען די פוסקים מתיר צו הערן בצנעה.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן י) אז מען זוכט אויף גוטס אין זיך - דאס איז אן עצה פאר שמחה, מען זוכט אין זיך גוטע זאכן וואס מען האט זוכה געווען צו טון, און מען איז זיך מחי' מיט שֶׁלֹּא עָשַׂנִי גּוֹי - דאס מאכט פרייליך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4944 - די פרוי מיט איר חכמת נשים קען אריינברענגן די שכינה אין שטוב
שלום בית

בעזרת ה' יתברך - מוצאי שבת קודש פרשת חקת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער מעסעדזש.


א שאד אז איר וויינט און איר זענט פארווייטאגט פון וכו', עס ליגט אין אייער הענט וכו'; אייער מאן נרו יאיר איז א טייערער מאן, אבער ער האט די איין זאך, אז ער קען נישט אנהויבן וכו', ער האט א קאמפלעקס אז נאר ער וויל לעבן וכו' און איר זענט נישט אינטערעסירט; איז דאך ממש א שאד, ווען סיי איר און סיי ער ווארטן צו לעבן אינאיינעם, נאר איר ווארט אויף אים און ער טראכט אז עס איז נישט אינטערעסאנט פאר אייך; דארפט איר זיין דער וואס ברעכט די שטילקייט און ברעכט די אייז.


אמת, די פליכט ליגט אויפן מאן ער זאל פרייליך מאכן וכו', אבער ווען מען זעט ווי דער מאן איז אין זיין פארמאכטע וועלט, דארף די פרוי מיט איר חכמת נשים זיין סיי דער מאן און סיי די פרוי.


אנשטאט וויינען - טוט צו דער זאך, מאכט א פלאץ פאר די שכינה הקדושה; ווייל דארט וואו מאן און ווייב ליבן זיך - דארט רוט די שכינה.

#4943 - גיין אין מקוה ערב שבת גענוג פרי, נישט די לעצטע מינוט
מקוה, שבת קודש, הדרכות, ערב שבת

 בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א אינגערמאן ווי דו - וואלט ווען געדארפט גיין אין מקוה ערב שבת גענוג פרי, נישט די לעצטע מינוט; אז דו זאלסט נאך האבן גענוג צייט זיך אנטון בגדי שבת און אפווארטן אין שטוב דעם גרויסן גאסט, נישט לויפן ביים זמן אין מקוה ווי די פליטעס טוען.


מוהרא"ש זאגט, די עמי הארצים גייען אין מקוה נאכן זמן, וואס דעמאלט איז די צייט וואס די שדים זענען באשאפן געווארן; די פליטעס, די מענטשן וואס לעבן אן סדר און אן חשבון - די לויפן ביים זמן אין מקוה, און אסאך מאל קומט עס צו חילול שבת רחמנא לצלן.


טייערער ברודער גיי אין מקוה גענוג פרי, אז דו זאלסט נאך האבן צייט אהיים צו גיין, זיך אנטון שבת קליידער און זיין אין שטוב ווען דיין ווייב צינדט אן די שבת ליכט, און זינג שיר השירים.


אז דו ווילסט קומען מיט דיין קאר צום שול - קען דיין ווייב צינדן פריער ווי דער זמן הדלקת הנרות, אזוי וועסטו קענען זיין ביים ליכט צינדן אין שטוב און קומען מיט די קאר און נישט מחלל שבת זיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4942 - די גרעסטע עבודה ביי אידישע מאמעס איז פירן א ווארעמע שטוב
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, סכנה

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"א תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס וואס האט פאסירט אז אייער קינד האט גענומען דעם ביגל-אייזן, דאס איינגעשטעקט און עס האט געפעלט א האר אז עס זאל ווערן א שריפה השם ישמרינו; זאלט איר פון היינט אכטונג געבן ווי די שטוב פירט זיך, עס זאל זיין אפגעהיטן פון סכנות. א ביגל-אייזן דארף מען לייגן אין א פלאץ וואו קינדער קענען עס נישט דערגרייכן, ווייל אויב חס ושלום א קינד נעמט דאס און שטעקט עס איין - קען זיין א גרויסע סכנה.


די גרעסטע עבודה ביי אידישע מאמעס איז פירן א ווארעמע שטוב, אנגרייטן עסן פאר די קינדער און אכטונג געבן די שטוב זאל זיין אפגעהיטן פון סכנות.


ווען איר וועט זיין א באבע, די קינדער וועלן שוין זיין חתונה געהאט - דעמאלט וועט איר קענען ענדיגן תהילים יעדן טאג און טון אלע מצוות, יעצט איז דא איין זאך: "די קינדער"; דאס איז אייער עבודות השם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4941 - התבודדות צווישן די גראז און ביימער, איז אויך פאר פרויען
שמחה, שלום בית, שטעטל, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איך בין פאריגע וואך געווען אין שטעטל, איך קום אריין אין שול זעקס אזייגער און איך זע אייער מאן זיצן און לערנען מיט התמדה, ער זיצט ביים וואנט אויסגעדרייט צום וואנט, ער זעט נישט קיינעם, ער זיצט מיטן הייליגן לקוטי מוהר"ן און לערנט מיט אזא זיסקייט; דאס האט מיר געגעבן אזא חיזוק, אזעלכע כוחות האב איך באקומען פון דעם, איך האב זיך זייער מחי' געווען.


איך שרייב עס אייך ווייל דאס איז אייער קרעדיט, איר האט שכל, איר שעצט אים, איר הייבט אים אויף, איר העלפט אים קענען לערנען; איר גייט שלאפן פרי, אזוי קען ער אויפשטיין פרי לערנען.


בנוגע וכו'; אדרבה, מאכט זיי פרייליך; אז עס איז נישטא א שמחה ביי זיי אין שטוב - זאלט איר זיי פרייליך מאכן, איר זאלט אריינבלאזן א שמחה אין שטוב.


התבודדות צווישן די גראז און ביימער - איז אויך פאר פרויען, בפרט אין שטעטל וואו מען וואוינט יעדער באזונדער - קען מען זיך ארויסזעצן הינטער די שטוב אין א שטילע איידעלע פלאץ, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן און אים בעטן אויף ווייטער.

#4940 - גיי מיט די בחורים מזמן לזמן צו קברי צדיקים מתפלל זיין
קברי צדיקים, ישיבה, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מגיד שיעור ישיבה קטנה ירושלים


איך הער זאגן אז דער בחור ... גייט ביינאכט פארברענגען מיט ...; כלומר'יש גייען זיי צו קברי צדיקים. זאג אים ער זאל גיין שלאפן צייטליך און אויפשטיין צייטליך, קומען אין ישיבה לערנען בהתמדה.


דו גיי מיט די בחורים מזמן לזמן צו קברי צדיקים מתפלל זיין, און אויפן וועג קענסטו מיט זיי פארברענגען וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4939 - אויב עלטערן זעען עפעס וואס טויג נישט, דארף מען דאס דערציילן
שטעטל, חדר, טענות, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש


מזל טוב פאר דיין נייע געבוירענע אינגל, דער אייבערשטער זאל העלפן די ברית זאל זיין אין צייט און דו זאלסט אים מגדל זיין לתורה ולחופה ולמעשים טובים, געזונטערהייט, מיט דיין ווייב אינאיינעם.


א צווייטע מזל טוב פאר'ן זיך ארויסציען קיין קרית ברסלב, די גאנצע קהילה אין קרית ברסלב ווארט שוין אזוי לאנג צו האבן א מנהל, איש על העדה. עס איז דא אסאך צו מתקן זיין אין חדר, ערשטנס, די מלמדים און אלע איינגעשטעלטע זאלן זיין אין צייט, און צווייטנס, די מלמדים ווארטן אויף א שמייכל, א גוט ווארט. איך האף צום אייבערשטן דו וועסט מיר העלפן אין תלמוד תורה מחזק זיין די מלמדים זיי זאלן זיין צייטליך און זיי זאלן טון זייער ארבעט בנאמנות, מיר האבן זייער טייערע מלמדים, אבער די הייליגע חכמים זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לִמְּחוּזָקִין", די אלע וואס טוען מיט אנדערע - דארפן אסאך חיזוק.


זיי מודיע פאר אלע עלטערן זאלן קומען רעדן צו דיר, זיי זאלן מיטטיילן זאכן וואס שטערט זיי, זאכן וואס זיי זענען נישט צופרידן. עס זענען דא עלטערן וואס האבן א טעות, זיי מיינען אז אויב מען זעט א חסרון וכדומה - טאר מען נישט רעדן, ווייל אויב מען רעדט - ווערט מען א מתנגד; עס איז נישט וואר, אויב עלטערן זעען עפעס וואס טויג נישט - דארף מען דאס דערציילן; זאלסטו מודיע זיין די עלטערן זאלן קומען רעדן מיט דיר, זיי זאלן שפירן באקוועם צו רעדן מיט דיר, מען זאל קענען מאכן דאס בעסטע וואס איז שייך.


אז דו וועסט מיר העלפן אין חדר - וועל איך דיר נישט שולדיג בלייבן, בזה ובבא.


 

#4938 - ביינאכט איז די צייט פון די נישט גוטע
כיבוד אב ואם, שלאפן, שידוכים, ישיבה, ראש ישיבה, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


קום אין ישיבה, א שאד יעדן טאג וואס דו קומסט נישט; איך האף צום אייבערשטן צו זיין דער גוטער שליח צו זיין דיין שדכן, און ווען דו וועסט חתונה האבן - וועסטו זיך אזוי בענקען צו די יארן וואס דו האסט געקענט זיצן אין ישיבה, לערנען און הערן שיעורים פון דער ראש ישיבה.


טייערער ... גיי שלאפן צייטליך. עס שטייט (בראשית א, ה): "וַיְהִי עֶרֶב וַיְהִי בֹקֶר", ווי אזוי דער נאכט איז - אזוי איז דער טאג; דריי זיך נישט ביינאכט אין גאס מיט בחורים וואס רייכערן און קוקן קליפס און ווידיאוס וכו', ביינאכט איז די צייט פון די נישט גוטע; גיי שלאפן און שטיי אויף אין צייט, קום אין ישיבה. איך ווארט אויף דיר, איך האב דיך ליב און איך האב ליב דיין טאטע, איך וויל נאר דאס גוטס ביי דיר.


זיי מכבד דיין טאטע שליט"א; דיין טאטע איז אן ערליכער איד, א צדיק, מן הסתם דו מיט דיינע געשוויסטער כאפן נישט וואס איר האט. געב אכט, זיי אים מכבד - וועסטו זוכה זיין צו אריכות ימים ושנים.

#4937 - פרעגן פונעם מנהל אלע פראגעס בנוגע די תלמוד תורה און אלעס ארום
מלמדים, חדר, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


פון היינט אן זאלסטו פרעגן אלע פראגעס בנוגע די תלמוד תורה און אלעס ארום - פונעם מנהל ר' מרדכי נרו יאיר. ער האט אסאך קונה געווען פון מיר, ער ווייסט זייער גוט ווי אזוי מען דארף זיך פירן מיט די קינדער, און אזוי אויך, אז דו האסט טענות - זאלסטו מיט אים שמועסן.


איך האף צום אייבערשטן די מלמדים וועלן האבן שכל און פרעגן זייערע פראגעס און נעמען חיזוק פונעם מנהל ר' מרדכי, און אז מען וועט ארבעטן אינאיינעם - וועט מען האבן הצלחה.


גיי שלאפן פרי, א מלמד דארף גוט שלאפן. אויך זאלסטו עסן איידער דו גייסט צו די קינדער, און גיי א שפאציר יעדן טאג צווישן די גראז און רעד זיך אויס צום אייבערשטן דיין הארץ.


 

#4936 - שפעט נישט פון אנדערע
כיבוד אב ואם, שידוכים, משניות, לצנות

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


טייערער ליבער ... נרו יאיר


לערן יעדן טאג אכצן פרקים משניות און אז דו פארשטייסט נישט - זאלסטו זאגן די ווערטער, משניות האט א כח עס טוישט דעם מענטש, מִשְׁנָה איז די אותיות מְשַׁנֶּה; עס טוט ענדערן דעם מענטש צום גוטן.


אויך זאלסטו מכבד זיין דיינע עלטערן, רעד צו זיי מיט דרך ארץ און הכנעה; פיר זיך אויף ווי א תלמיד היכל הקודש. איך האף צו זיין דיין שדכן, איך בין געווען שדכן ביי דיינע געשוויסטער, וויל איך דיר אויך מאכן א גוטע שידוך, איך וויל דיר מאכן א שידוך מיט א "בית פיגא תלמידה", אבער דאס קען זיין נאר אז דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ און הכנעה צו אלעמען, בפרט צו דיינע טייערע עלטערן.


חבר זיך נישט מיט לצים, חבר זיך מיט בחורים תמימים, נעם בחורים מיט יראת שמים, מיט זיי זאלסטו רעדן און פארברענגען. קענסט גיין מיט א שיינע העמד און מיט א שיינע הויזן וכו' וכו', מעגסט אויסקוקן גוט, אבער דיין מויל זאלן רעדן נאר מיט הכנעה, שפעט נישט פון אנדערע, שפעט נישט פון דיינע געשוויסטער.


ליבער ..., איך וויל נאר דיין גוטס, איך האב דיך זייער ליב, איך ווארט זאלסט קומען אין ישיבה הערן יראת שמים פון רבי'ן.


 

#4935 - מען נעמט זיך אויף די ביינער פון א פרישער מקורב
תפילה והתבודדות, התחזקות, חסידות ברסלב, שיעורים כסדרן

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


וואס קען מען טון? דער רבי איז אזוי פארשעמט, יעדער קען טון וואס מען וויל - ביז ברסלב; אויב מען ווערט געוואויר אז א אינגערמאן איז מקורב צום רבי'ן - ווערט א פייער, די גאנצע משפחה נעמט זיך אויף זיינע ביינער, מען טשעפעט, מען פארשעמט, מען רודפ'ט - ביז מען דערגייט אים די יארן; אלעס צוליבן חטא פון שעפן חיות, נעמען יראת שמים - פון הייליגן רבי'ן.


איך האב מיטלייד מיט דיר, אז מען רודפ'ט דיך און דיין משפחה פאר'ן זיך מקרב זיין צום רבי'ן.


איך בין מתפלל דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן די זכי' צו בלייבן צוגעבינדן צום רבי'ן; ווייטער לערנען דיינע שיעורים כסדרן, זיך מתבודד זיין, לעבן בשלום ובאהבה מיט דיין ווייב, לעבן מיט זכרון בעלמא דאתי; וויסן אז מיר זענען דא פאר נאך אביסל און באלד גייען מיר שוין צוריק צום אייבערשטן און דארט וועט גארנישט נוצן, דארט איז חשוב נאר פרקים משניות, פסוקים תהילים, מצוות און מעשים טובים.


אחי, חזק ואמץ ואחוז עצמך בכל כוחך.

#4934 - ווער נישט שוואך פון די וואס לאכן און שפעטן פון סדר דרך הלימוד
סדר דרך הלימוד, גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת חקת בלק, ו' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זאג גמרא און משניות אפילו אן פארשטיין. צדיקים טייטשן וואס חכמינו הקדושים זאגן (שבת קו:): "גְּמָרָא גְמוֹר זְמוּרְתָּא תְּהֵא", 'גְּמָרָא גְמוֹר' לערן גמרא, 'זְמוּרְתָּא תְּהֵא' - דאס טוט פארשניידן אלע קליפות וואס נעמען ארום די נשמה הקדושה, א לשון פון 'לְזַמֵּר אֶת כָּל הֶעָרִיצִים וּלְהַכְרִית אֶת כָּל הַקּוֹצִים הַסּוֹבְבִים אֶת הַשּׁוֹשַׁנָּה הָעֶלְיוֹנָה', וואס פארכאפן נשמות ישראל, און דורך לערנען די הייליגע תורה ווערן זיי פארברענט.


זאג גמרא און משניות - וועסטו אנהויבן שפירן דעם אייבערשטן. לימוד גמרא פארברענט די קליפות, מען הויבט אן שפירן און זען דעם אייבערשטן. מוהרא"ש דערציילט, מען האט אמאל געהערט דעם הייליגן בעל התניא זכותו יגן עלינו זאגן פרייטאג צו נאכטס שיר השירים און ער זינגט זיך דעם פסוק (שיר השירים ב, ט): "הִנֵּה זֶה עוֹמֵד אַחַר כָּתְלֵנוּ", און ער טייטשט: "'הִנֵּה זֶה עוֹמֵד', דער אייבערשטער איז דא, מיט מיר ביי מיר און נעבן מיר, און אז מיר זעען 'אַחַר' - אפעס אנדערש, מיר זעען נישט דעם אייבערשטן, דאס איז ווייל מיר האבן געזינדיגט און זיך געמאכט 'כָּתְלֵנוּ' - א וואנט"; ווייל דער אייבערשטער איז דאך איבעראל, און ער געפונט זיך מיטן מענטש, נאר אז מען זינדיגט - מאכט מען זיך א מסך המבדיל, מען זעט נישט אייבערשטער, מען זעט אנדערע זאכן, און דורך לערנען די הייליגע תורה לשמה ווערן זיי אויס און די פארהאנג גייט אוועק.


לאכן לאכט דער וואס לאכט ביים לעצט; ווער נישט שוואך פון די וואס לאכן און שפעטן פון סדר דרך הלימוד (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), ווייל ווען עס וועט קומען דער לעצטער טאג דעמאלט וועט זיין (משלי לא, כה): "וַתִּשְׂחַק לְיוֹם אַחֲרוֹן".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4933 - אז איינער נעמט א ספר, איז שוין אלעס כדאי
הפצה, מעביר סדרה, חיזוק למפיץ

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת חקת בלק, ז' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


די אלע וואס זענען עוסק אין הפצה דארפן זייער אכטונג געבן נישט צו ווערן צעבראכן פון די אלע וואס נעמען נישט אדער שפעטן; מען דארף זיך זייער פרייען און זיך מחי' זיין אז מען האט די זכי' צו גיין הפצה.


אז דו האסט געקענט געבן אפילו נאר פאר איינעם א ספר, א קונטרס, א סידי, פון הייליגן רבינ'ס עצות - דארפסטו זיך מיט דעם זייער פרייען, אפילו דו גייסט אזוי סאך צייט און מען נעמט נישט, און מען זאגט 'קיינער דארף נישט די ספרים, גליונות וכו'' - זאל דיר דאס נישט אפשוואכן, ווייל אז איינער נעמט א ספר - איז שוין אלעס כדאי.


דער הייליגער רבי נתן וואס האט זיין גאנץ לעבן נאר עוסק געווען אין הפצה, ווען ער איז געווען אין מצרים האט ער געזאגט (ימי מוהרנ"ת חלק שני, אות קטו): "בִּשְׁבִיל זֶה לְבַד כְּדַאי כָּל הַיִּסּוּרִים וְטִלְטוּלִים שֶׁיֵּשׁ לִי, שֶׁאֲנִי עַכְשָׁו כְּמוֹ בְּגָלוּת מִצְרַיִם, שֶׁאֲנִי נָע וָנָד וּמְטֻלְטָל וּמְבֻלְבָּל בַּאֲלֶכְּסַנְדְּרִיָּא שֶׁל מִצְרַיִם", פאר דעם אליין איז מיר ווערד געווען אנצוקומען קיין מצרים, דורכגיין די שווערע ביטערע יסורים און די גאנצע שלעפ, "אֲשֶׁר מֵעוֹלָם לֹא עָלָה עַל דַּעְתִּי לִהְיוֹת כָּאן", איך האב נישט געטראכט אז איך וועל אין מיין לעבן אנקומען אין מצרים, "אֲבָל כְּשֶׁאֲנִי זוֹכֶה לְהַזְכִּיר בַּאֲלֶכְּסַנְדְּרִיָּא בַּשּׁוּק שֵׁם הַסֵּפֶר שֶׁל רַבֵּנוּ הַנּוֹרָא זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה", אבער אז איך האב זוכה געווען צו דערמאנען נאר דעם נאמען פונעם ספר לקוטי מוהר"ן פון הייליגן רבי'ן זכותו יגן עלינו אין גאס אין אלעקסאנדריע - "בִּשְׁבִיל זֶה הַכֹּל כְּדַאי", פארדעם אליין אז שוין אלעס ווערד, "כְּפִי מַה שֶּׁאֲנִי מַאֲמִין וְיוֹדֵעַ קְצָת גְּדֻלַּת קְדֻשַּׁת נוֹרְאוֹת זֶה הַסֵּפֶר", לויט וויפיל איך ווייס ביי מיר דאס גרויסקייט פון די הייליגע ספרים.


דו גיי הפצה; שטענדיג זאלסטו האבן מיט דיר ספרים, קונטרסים, גליונות וכו' וכו', און אז דו וועסט קענען מזכה זיין אפילו נאר איין איד מיט א ספר פון רבי'ן, אדער א קונטרס פון מוהרא"ש - דארפסטו זיך מיט דעם זייער פרייען. רבי נתן זאגט (שם, סימן קכה; קכח): "בְּכָל הַדֶּרֶךְ שֶׁהָלַכְתִּי מִסְּטַנְבּוּל לַאֲלֶכְּסַנְדְּרִיָּא הָיָה לִי צַעַר כְּשֶׁזָּכַרְתִּי שֶׁאֲנִי מֻכְרָח עַתָּה לֵילֵךְ לְמִצְרַיִם", עס האט מיר זייער וויי געטון אז איך האב געדארפט אנקומען קיין מצרים; א פלאץ וואס די תורה זאגט (דברים יז, טז): "לֹא תֹסִפוּן לָשׁוּב בַּדֶּרֶךְ הַזֶּה עוֹד", מען זאל נישט צוריק גיין קיין מצרים; מיט דעם פריי איך זיך אז איך האב געקענט זיין ביי איינעם און אים מפיץ זיין די ספרים "לקוטי מוהר"ן" און "ספר המדות", זאגט רבי נתן: "וְזֶה יָקָר בְּעֵינַי מְאֹד שֶׁזָּכִיתִי לְהַשְׁאִיר סִפְרֵי רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה בִּמְדִינָה רְחוֹקָה כָּזֹאת", דאס איז ביי מיר זייער חשוב, אז איך האב געקענט מפיץ זיין אין אזא ווייטע מדינה.


די וואך גייט פאר די בני חוץ לארץ צוויי פרשיות, פרשת חקת און פרשת בלק; הויב אן שוין אנהויב וואך מיט די מצוה פון מעביר סדרה זיין, אז דו זאלסט חס ושלום נישט אריבערגיין די וואך אן טון די מצוה, ווייל א וואך וואס מען איז נישט מעביר סדרה - באקומט מען א שאדן; דאס איז קלאר און דאס קענסטו הערן פון מענטשן, ווי זיי קרעכצן אז פאריגע וואך האט ער נישט געענדיגט די פרשה שנים מקרא ואחד תרגום און ער האט שוין א שאדן, און בכלל א טאג וואס מען לערנט אביסל חומש רש"י - איז אן אנדערער טאג, א יראת שמים טאג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4932 - גיי נישט ארויס ביינאכט מיט חברים, בלייב אין שטוב
חברים, שלום בית, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת קרח, ד' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טייערער ..., גיי נישט ארויס ביינאכט מיט חברים, בלייב אין שטוב; בוי דיין שטוב, בוי דיין לעבן. דיין ווייב האט דיך זייער ליב, זי ווארט אויף דיר, זי וויל פארברענגען מיט דיר, זי איז אזוי צעבראכן אז דו גייסט נאכט נאך נאכט מיט חברים; זי וויל יא ממשיך זיין מיט דיר און בלייבן מיט דיר און די קינד זאל האבן עלטערן.


טייערער ברודער, דיין שווער און שוויגער האבן אזוי ארויסגעקוקט און זיך געפרייט אז זיי האבן באקומען אן איידעם וואס האט שייכות מיט היכל הקודש, ווייז זיי וואס היכל הקודש איז און לאז מיר וויסן וואס דיין פלאן איז, זיי ווילן נישט די שטוב זאל צאמפאלן.


חברים לאכן צום מענטש, אבער בעת צרה וועט קיינער נישט קוקן אויף דיר, בעת צרה זעט מען זיך איינער אליין; לאז זיך אפ פון חברים וואס ברענגען נישט קיין יראת שמים.


א פרייליכן שבת.

#4931 - זעט צו העלפן אייער מאמע אין שטוב
כיבוד אב ואם, תהלים, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן אז איר זאגט תהילים און איר רעדט צום אייבערשטן; וואס קען זיין שענער און בעסער פון זינגען תהילים און רעדן צום אייבערשטן...


זעט צו העלפן אייער מאמע אין שטוב, נישטא קיין גרעסערע מצוה ווי העלפן די מאמע; אז איר וועט העלפן אייער מאמע מיט שמחה - וועט איר מאכן א גרויסע נחת רוח פארן אייבערשטן.


געבט א גרוס פאר אייערע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4930 - נאר איין עצה איז דא, חתונה מאכן די קינדער וואס יונגער און וואס גיכער
קדושה, שידוכים, רחמנות

בעזרת ה' יתברך- יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


...


עס וועט גארנישט נוצן, נאר איין עצה איז דא: 'חתונה מאכן די קינדער וואס יונגער און וואס גיכער'; נאר דאס איז די עצה צו ראטעווען דעם דור. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין כט:) ווער עס האט חתונה שפעט - וועט ער זיך מוטשען מיט אומריינע געדאנקען זיין גאנץ לעבן.


וויי און ביטער פאר די עלטערן וואס פאר אביסל כבוד און פאר אנדערע נגיעות - האלטן זיי אפ די קינדער פון לעבן בקדושה ובטהרה, וויי און ביטער פאר זיי; וואס וועלן זיי ענטפערן פארן בית דין של מעלה ווען מען וועט זיי אויפווייזן קלאר וואס די קינדער זענען נעבעך אריבער טאג טעגליך השם ישמרינו...


מאך נישט קיין חשבונות, קוק נישט אויף קיינעם, טו וואס איז ריכטיג; מאך דיין קינד חתונה, לאז אים לעבן; דו ווילסט דען זיין אליין? קוק נישט אויף שכנים, משפחה; טו וואס איז ריכטיג, וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4929 - פאר נאר מיט דיין טאטע קיין אומאן, וועסטו זיין אפגעהיטן פון שלעכטס
שמחה, קדושה, אומאן, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ישיבה קטנה היכל הקודש ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז ענדערש זאלסט פארן מיט דיין טאטע קיין אומאן, אזוי וועסטו זיין אפגעהיטן פון שלעכטס.


ווען מען פארט אויף אומאן דארף מען רחמי שמים, סיי אויפן וועג - נישט צו קוקן קיין מאוויס אויפן פליגער, און סיי דארט אין אומאן איז זייער ביטער, מען מוז האבן שמירה; איז זיכער כדאי זאלסט פארן מיט דיין טאטע נרו יאיר, ער וועט היטן אויף דיר א גאנצע וועג אז דו זאלסט זיין אפהיטן דיינע אויגן.


טייערער ..., היט דיינע אויגן, קוק נישט אין קיין טעלעפאן, און ווען דו גייסט אין גאס קוק אראפ - וועסטו האבן א שמחה אין לעבן, ווייל אויב מען איז מפקיר די אויגן - איז זייער ביטער; מען פארלירט די שמחה, ביז דער לעבן איז נישט ווערד, מען גייט ארום טאג און נאכט צעבראכן; בייטאג ווארט מען אויף נאכט און ביינאכט ווארט מען 'ווען ווערט שוין טאג?' מען איז קיינמאל נישט צופרידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.