בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#173 - זיבן יאר פון די סקול "בית פיגא"
חיזוק פאר מיידלעך, אמונה, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי', מנהלת בית חינוך לבנות "בית פיגא" ברסלב


איך האב נישט קיין ווערטער אייך צו דאנקען אויף וואס איר טוט מיט אונזערע מיידלעך; די וואך ענדיגן מיר נאך א יאר סקול. נאך א יאר איז אריבער מיט אריין לייגן אין קינדער אמונה, נאך א יאר איז אריבער מיט אריין לייגן אין קינדער רעדן צום אייבערשטן, די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט דעם וויסנשאפט אז עס איז נישט פארהאן קיין אנדערע תכלית - נאר צו דינען גאט ברוך הוא, צו אים דארף מען זיך ווענדן ווען מען האט א צרה און צו אים דארף מען זיך ווענדן ווען מען וויל סיי וואס. נאך א יאר איז אריבער מיט אריין לייגן אין קינדער צניעות; די קינדער זאלן וויסן אז צניעות איז נישט קיין קנס, נאר אז צניעות ברענגט ארויס דאס חשיבות פונעם מענטש, נאך א יאר איז אריבער מיט אריין לייגן אין די קינדער דעם הייליגן רבינ'ס עצות.


יעדער איינער אויף דער וועלט מוטשעט זיך; עס איז נישט דא וואו אוועק צו לויפן פון די פלאג פון דער וועלט. וואויל איז פארן מענטש וואס לייגט אריין זיין פלאג פאר א זאך וואס בלייבט, ער לייגט אריין זיין לעבן אין אויפבויען אידישע קינדער. געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר האבן די זכיה צו משמש זיין דעם רבי'ן מיטן מחנך זיין מיידלעך זיי זאלן וויסן ווי אזוי מען געבט זיך אן עצה אין לעבן - דורך רעדן צום אייבערשטן.


יעצט האלטן מיר זיבן יאר פון ווען מיר האבן געעפענט אונזער סקול "בית פיגא"; שנת תשע"ב האבן מיר געעפענט דעם סקול מיט דרייצן מיידלעך - פון דריי ביז צוועלעף יאר, מיר האבן אויסגעזען ווי א חוזק, אלע האבן געלאכט, אבער ברוך השם אז מיר שטייען שוין דא אז מיר האבן שוין אייגענע טיטשערס תלמידות פון בית פיגא וואס האבן באקומען די הייליגע חינוך אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח ווייטער אנצוגיין מיט אייער ארבעט ביתר שאת וביתר עוז; איר זאלט האבן נחת פון אייערע קינדער. אייער זון ... נרו יאיר וואקסט אן ערליכע איד; ער דאווענט מיט א פייער, מיט זיין דאווענען וועקט ער אויף אלע מתפללים פון שלאף, אלע זעען ווי א יונג קינד דאווענט מיט א ברען הייבט מען אן טראכטן 'וואו בין איך אויף דער וועלט?' ווי אויך לערנט ער זייער פלייסיג; זעט מען אז ווען מען טוט פאר אנדערע אידן העלפט דער אייבערשטער ביי די אייגענע קינדער.

#172 - זיי ממשיך בעבודתך הקדושה מיט הדפסה
הפצה, חסידות ברסלב, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פארן העלפן די ישיבה; האברך ... נרו יאיר זאגט מיר אז דו געבסט יעדע חודש פאר די רענט פון ישיבה הונדערט דאללער; בזכות די צדקה זאלסטו זוכה זיין צו די ברכה פון (תהילים קכח, ג): "אֶשְׁתְּךָ כְּגֶפֶן פֹּרִיָּה בְּיַרְכְּתֵי בֵיתֶךָ, בָּנֶיךָ כִּשְׁתִלֵי זֵיתִים סָבִיב לְשֻׁלְחָנֶךָ".


אויף די פראגע צי דו זאלסט איבער לאזן דיין ארבעט וכו'; ביז דערווייל בלייב ארבעטן וואו דו ארבעטסט און דער אייבערשטער זאל דיר אפהיטן פון אלעם שלעכטס; אז דו וועסט זען אז דו דארפסט ארבעטן צוזאמען מיט וכו' וואס דאס איז יחוד, דעמאלט זאלסטו אוועק לויפן פון דארט ווי מען לויפט אוועק פון א שריפה.


זיי ממשיך בעבודתך הקדושה מיט הדפסה; ר' נתן האט געזאגט פאר זיין הסתלקות: "נו, אז עזרא הסופר גייט אוועק פון דער וועלט, און טריף פסול איז זיך מתגבר, אזוי פיל ווי ס'איז היינט דא אלפים ורבבות טריף פסול; נאר איך האף, אז איין בלעטל פון רבינ'ס ספרים וועט זיין א תיקון אויף אלסדינג", און ר' נתן האט אויסגעפירט: "איך זאג אייך אן, אז אייער עובדא זאל זיין איר זאלט דרוקן די ספרים, עס זאל זיין 'יפוצו מעינותיך חוצה'; איר זאלט זיין שטארק מיט 'געלט' מיט 'רצון' און מיט 'טירחא'" (עזרא הסופר איז נסתלק געווארן עשרה בטבת; ר' נתן האט דאס מרמז געווען אויף זיך, אז ער האט געהאט נשמת עזרא הסופר).


דאס דארפן מיר טון: עוסק זיין אין פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס ספרים אויף די גאנצע וועלט, און מיר דארפן זיין שטארק מיט 'געלט' מיט 'רצון' און מיט 'טירחא'; אז איינער קען ברענגען געלט צו דרוקן - זאל ער ברענגען געלט, אז איינער קען קומען העלפן דרוקן - זאל ער קומען דרוקן, איינער קען גיין ביי די הייזער מיט די ספרים וכו', יעדער איינער זאל צו לייגן א האנט צו האבן א חלק אין מגלה זיין דעם אייבערשטן אויף די גאנצע וועלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#171 - מיט תורה האט מען א גוט לעבן
לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו ערב שבת.


איך האב זיך מורא'דיג מחי' געווען צו הערן אז דו שטארקסט זיך מיטן רבינ'ס ווערטער, און דו ביסט ווייטער ממשיך צו לערנען יעדן טאג אביסל תורה; דו שרייבסט אז דו גייסט מסיים זיין די צווייטע מאל ששה סדרי משנה, אשריך בעולם הזה וטוב לך לעולם הבא!


אין די תורה ליגט אלעס גוטס; אז מען לערנט די הייליגע תורה איז מען זוכה צו האבן א גוט לעבן, און מען ווערט אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס.


דו האסט מיר ממש מחי' געווען מיט די פאר ווערטער וואס דו האסט מיר געשריבן, ווייל עס איז שוין צען יאר וואס דער אייבערשטער האט מיר געגעבן די זכיה צו לערנען מיט תלמידים, און ווען מען הערט צוריק פון אינגעלייט ווי מען שטארקט זיך, אפילו מען ארבעט שווער צו ברענגען פרנסה - דאך לערנט מען יעדן טאג אביסל חומש, משניות וכו'; מען שטארקט זיך מיט די אלע דרשות וואס מען האט געהערט אין די יונגע יארן אין ישיבה, דאס געבט כח ווייטער צו לערנען מיט פרישע תלמידים.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן שפע, זאלסט זוכה זיין אויפצושטעלן א שיינע שטוב צוזאמען מיט דיין ווייב תחי', אמן.

#170 - א דאנק פאר די גוטע בשורה
רפואה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך פריי מיך זייער אויף די גוטע בשורה אז דיין זון איז שוין אהיים געקומען פון שפיטאל; איך האב זייער אסאך מתפלל געווען פאר דיר און דיין זון. דער אייבערשטער זאל העלפן ער זאל האבן א רפואה שלימה בתוך שאר חולי ישראל.


ווען מען איז מזכיר א צרה, דארף מען אויך געדענקען צו קומען מבשר זיין די גוטע נייעס; זייער אסאך מאל פארגעסט מען צו קומען זאגן אז דער אייבערשטער האט געהאלפן. איך האב געמיינט אז ער איז נאך אין שפיטאל ביז היינט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#169 - ביים אייבערשטן איז זייער חשוב תשובה
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, תשובה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך ווייס נישט ווער איר זענט, איך האב געליינט אייער בריוו און עס האט מיר זייער באנומען אייער שטארקייט, ווי איר שטארקט זיך אין אידישקייט נאכדעם וואס איר האט געמיינט אז אידישקייט איז א שלעכטע זאך און איר האט געטון נישט גוטע זאכן אין לעבן, אבער איר האט זיך צוריק געקערט צום אייבערשטן; זענט איר זייער חשוב ביים אייבערשטן.


וויסן זאלט איר אז ביים אייבערשטן איז זייער חשוב דער וואס קערט זיך צוריק און טוט תשובה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לד.): "בְּמָקוֹם שֶׁבַּעֲלֵי תְּשׁוּבָה עוֹמְדִים, אֵין צַדִּיקִים גְּמוּרִים יְכוֹלִים לַעֲמֹד", א בעל תשובה איז זייער חשוב ביים אייבערשטן; דערפאר, אז איר האט אנגעהויבן היטן שבת קודש, וועט אייך דער אייבערשטער מוחל זיין אויף אלע עבירות וואס איר האט עובר געווען, ווייל ווען מען היט שבת איז דער אייבערשטער מוחל אויף אלע עבירות (שבת קיח:).


בנוגע אייער טאטע וואס שרייט אויף אייך און דערנידערט אייך; נאך אביסל וועט איר אויפשטעלן אן אייגענע שטוב, דעמאלט וועט אייך גוט זיין. דערהאלט זיך און ווארטס אויס אויף אייער שידוך.


ביים אייבערשטן איז זייער חשוב א צעבראכענע הארץ, בפרט איר וואס איר זענט איינער אליין, איר שפירט זיך אליין אויף דער וועלט, אויב איר וועט רעדן צום אייבערשטן יעדן טאג, איר וועט אים בעטן ער זאל אייך העלפן איר זאלט האבן א גוט לעבן, וועט ער אייך העלפן.


דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס רופט זיך 'התבודדות'; אז א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, אויף זיין מאמע לשון; מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסשמועסן דאס הארץ, מען זאל פארציילן פארן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער ברוחניות ובגשמיות, וואו דער יצר הרע ווארפט אים אלץ אראפ, און אז וויפיל מאל מען וויל שוין זיין גוט פאלט מען נאכאמאל צוריק אריין אין בלאטע.


זוכט אייך אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, יעדן טאג זאלט איר אהינגיין זיך אויסגיסן דאס הארץ צום אייבערשטן; פארציילט אים אלעס וואס גייט אריבער אויף אייך, אלעס וואס איר ליידט אין שטוב וכו', איר זאלט אים אלעס פארציילן און גארנישט באהאלטן פון אים, וועט איר זען ווי ער וועט אייך העלפן.


קוקטס נישט קיין שמוציגע מאוויס; דאס איז נישט גוט פארן מענטש און דאס שאדט שפעטער פארן לעבן. לייגט ארויף א פילטער אויף אייער סמארט-פאון אז איר זאלט נישט האבן קיין וועג צו קוקן עבירות. אז מען קוקט שמוציגע קליפס און עקעלדיגע מאוויס ווערט מען דיפרעסט; אין אנהייב זעט אויס כאילו מען גייט אריין אין א ליכטיגע וועלט אבער נאכדעם שפירט מען ווי דאס לעבן ווערט אויס.


פאלגט מיר, קוקט נישט קיין מאוויס; עס איז א שאד פאר אייער לעבן. איר זענט א יונגע מיידל, און עס ווארט אייך א שיינעם עתיד, נאך אביסל וועט איר טרעפן א גוטע שידוך און אויפשטעלן א שיינע שטוב, פארוואס זאלט איר זיך אליינס חרוב מאכן אייער שיינעם עתיד? שמירת עיניים איז נישט נאר פאר מענער, שמירת עיניים איז פאר פרויען אויך א מצוה.


גלייבטס מיר, איך האב נישט קיין שום אינטערסע דא; איך קען אייך נישט, איך וויל נאר איר זאלט האבן א גוטע לעבן.


שרייבטס מיר צוריק אויב איר האט ערהאלטן דעם בריוו.

#168 - סגולות פאר א שידוך
בחור, שידוכים, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שלח, כ"ד סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס וואונדערט מיר צי דו לערנסט נאך דיינע שיעורים כסדרן; איך האב דיר שוין לאנג נישט געזען, איך בענק מיך נאך דיר זייער שטארק.


איך פריי מיר צו הערן פון ... נרו יאיר אז דו העלפסט די מוסד און דו האסט געגעבן פאר די רענט פון חודש ... למספרם ...; אין דעם זכות זאלסטו טרעפן דיין שידוך בקרוב.


דער רבי זאגט (ספר המידות, אות חיתון, סימן ו): "מִי שֶׁקָּשֶׁה לוֹ לִמְצֹא זִוּוּגוֹ, יַרְגִּיל אֶת עַצְמוֹ לִקְרוֹת בְּקָרְבְּנוֹת הַנְּשִׂיאִים", וועם עס גייט שווער צו טרעפן א שידוך זאל זאגן אסאך די "קרבנות הנשיאים", פון (במדבר ז, א): "וַיְהִי בְּיוֹם כַּלּוֹת משֶׁה לְהָקִים אֶת הַמִּשְׁכָּן", ביזן סוף; וואס דאס איז די קריאה וואס מען ליינט חנוכה, עס איז געדרוקט אין יעדע סידור ביי קריאת התורה, 'קריאה לחנוכה'; ווען מען ענדיגט דאס זאגן, בעט מען דעם אייבערשטן - יעדער איינער אויף זיין שפראך: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו טרעפן מיין זיווג בזכות וואס איך האב געפאלגט וואס דער הייליגער רבי זאגט, אז מען זאל זאגן די קרבנות הנשיאים; העלף מיר באשעפער איך זאל שוין זוכה זיין צו טרעפן מיין זיווג, עס איז מיר אזוי שווער צו זיין א פלג גוף, און עס איז מיר זייער שווער צו זיין ערליך ווען איך בין אליינס, איך וויל חתונה האבן וכו' וכו'".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#167 - מ'קען נישט ענטפערן אויף מסירת נפש
מוסדות, שאלות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שלח, כ"ד סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


זיי נישט ברוגז אז איך האב דיר נישט געענטפערט אויף דיין שאלה; עס איז נישט קיין זאך וואס איך קען דיר ענטפערן אויף דעם, מען קען נישט זאגן פאר א צווייטן זיך צו מוסר נפש זיין.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט טון וואס איז ריכטיג פאר דיר, דיין ווייב און פאר דיינע קינדער.


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די רענט פון חודש ... למספרם זעקס הונדערט איין און פערציג דאללער; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#166 - מיט תהלים און התבודדות, באקומט מען אלע ישועות
תפילה והתבודדות, תהלים, ישיבה, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שלח, כ"ד סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי שטארק איך האב הנאה דיר צו זען ווי דו כאפסט זיך ארויף אין ישיבה יעדן טאג ווען דו האסט לאנטש און דו זאגסט תהילים.


וויסן זאלסטו אז אין תהלים ליגן אלע ישועות, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה, יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה", ווער עס וויל תשובה טון זאל זאגן תהילים; ר' נתן פלעגט זאגן יעדן טאג דעם 'יום תהילים', אז מען זאגט יעדן טאג דעם יום ענדיגט מען יעדע וואך גאנץ תהילים.


דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס הייסט 'התבודדות'; אז א מענטש זאל גיין אין א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, ער זאל פארציילן פארן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער אויף אים. ווען א מענטש זאגט פארן אייבערשטן אז ער וויל זיין ערליך; ער וויינט צו אים: "רבונו של עולם, וואס זאל איך טון אז דער יצר הרע ווארפט מיר אראפ נאכאמאל און נאכאמאל? וויפיל מאל איך נעם זיך פאר צו זיין וואויל פאל איך נאכאמאל אראפ!" דורכדעם נעמט ער אראפ פון זיך אלע עונשים; דער אייבערשטער איז אים מוחל און נעמט אים צוריק.


איך פריי מיר צו הערן אז דו העלפסט די מוסד און דו האסט געגעבן פאר די רענט פון חודש ... למספרם ...; אין דעם זכות זאלסטו טרעפן דיין שידוך בקרוב.


יעדעס מאל דו האסט אפאר פרייע מינוט אדער א טאג וואס דו ארבעטסט נישט קום ארויף אין ישיבה, טינק דיך איין אינעם רבינ'ס קוואל. דער הייליגער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שלב): "אֲנִי נָהָר הַמְטַהֵר מִכָּל הַכְּתָמִים", איך בין א טייך וואס רייניגט פון אלע שמוציגע פלעקן; אז מען קומט צו א פלאץ וואו מען רעדט נאר פון רבי'ן איז מען זוכה צו שיינע זאכן, אלע פלעקן און אלע עבירות ווערן אפגעוואשן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#165 - זאלסט האבן גע'פועל'ט אלעס גוטס ביים ציון
יבנאל, אומאן, מוהרא"ש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שלח, כ"ד סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


זאלסט האבן גע'פועל'ט אלעס גוטס.


מוהרא"ש שרייבט אין די צוואה (סימן ד): "מַה טוֹב וּמַה נָעִים אוֹיבּ אִיר וֶועט בּוֹיעֶן אַן אוֹהֶל אוֹיף מַיין קֵבֶר. אִיר זָאלְט דָאס בּוֹיעֶן דַוְקָא מִיט אַ גֶעהֶערִיגֶע פַארְמַאכְטְן דַאךְ, אַז וֶוער עֶס וֶועט וֶועלְן פּוֹעְלְ'ן עֶפֶּעס אַ יְשׁוּעָה, אַ רְפוּאָה, אָדֶער סֵיי וָואס, זָאל קֶענֶען אַהִין קוּמֶען מִתְפַּלֵל זַיין אוּן בֶּעטְן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן. אוּן מִיטְן אֵייבֶּערְשְׁטְנְ'ס הִילְף וֶועל אִיךְ זַיין פַאר אִים אַ מֵלִיץ יוֹשֶׁר אוֹיבְן אִין הִימְל. אוּן סְפֶּעצִיעֶל מַיינֶע קִינְדֶער אוּן מַיינֶע תַּלְמִידִים וֶועלְכֶע לֶערְנֶען מַיינֶע סְפָרִים, אוֹיבּ זֵיי וֶועלְן קוּמֶען מִתְפַּלֵל זַיין בַּיי מַיין קֵבֶר, וֶועלְן זֵיי זִיכֶער גֶעהָאלְפְן וֶוערְן מִיט וָואס זֵיי דַארְפְן, דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער וֶועט זֵיי גֶעבְּן אַלֶע יְשׁוּעוֹת וָואס זֵיי דַארְפְן"; איז דאך זיכער אז דו - וואס דו האסט געהאלפן די ישיבה מיט אזא מסירות נפש און מיט אזא געטריישאפט - וועט מוהרא"ש זיין א מליץ יושר, פאר דיר און פאר דיין ווייב און קינדער. אויך ביסטו געווען אין אומאן ביים הייליגן רבי'ן, וועט דער רבי דיר געבן הצלחה אין דיינע וועגן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט: "ביי וועם איך נעם - געב איך".


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די רענט פון חודש ... למספרם ...; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.


איך האף אז דו וועסט מיר ווייטער העלפן דאס יאר מיטן אהער שטעלן א קעמפ; איך ווייס אז עס איז דיר שווער געווען אלע יארן, אבער טראכט אריין וואס דו האסט באקומען פון ישיבה; אלעס וואס דו האסט היינט אין דיין לעבן איז פון ישיבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שטענדיג געדענקען וואס דער רבי האט מיט אונז געטון, און צו וואס ער ברענגט אונז.


זיי געזונט.

#164 - מיט גוטנס איז מען מער מצליח
חברים, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, כ"ה סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מקרב דיין ברודער ... נרו יאיר; ער איז א טייערער בחור אבער דיינע עלטערן רודפ'ן אים וכו'.


א ברודער קען אמאל ראטעווען מער ווי אלעמען; רוף אים צו דיר אויף שבתים, און נעם אים מיט דיר פון צייט צו צייט פארברענגען (פארשטייט זיך מיט די פולע הסכמה פון דיין ווייב), אזוי וועט מען אים קענען ראטעווען. ווייל אין שטוב כאפט ער נאר קולות; מען לאזט אים ממש נישט אטעמען. אז ער שטייט נאר אויף אביסל שפעט שלאגט מען אים השם ישמרינו, אנשטאט מען זאל זיך פרייען אז ער קומט נאך אהיים; אנדערע בחורים אנטלויפן אינגאנצן רחמנא לצלן.


א שאד אז עלטערן ווייסן נישט ווי אזוי צו רעדן צו קינדער; ווען מען דארף רעדן רעדט מען נישט, און ווען מען קען שוין נישט רעדן דעמאלט וועקט מען זיך אויף און מען מאכט אלעס קאליע... חינוך הייבט זיך נישט אן ביי די בר מצוה, חינוך הייבט זיך אלץ קליינע קינדער; ווען קינדער זענען נאך קליין דעמאלט דארף מען ארויס נעמען פון זיי זייערע שלעכטע מידות, אזוי וועלן זיי שפעטער אויך פאלגן. אויב מען האט געלאזט די קינדער אויפוואקסן אן קיין חינוך, און ווען זיי האבן זיך מתחצף געווען קליינערהייט איז דאס געווען זיס און קיוט, דעמאלט וועלן זיי שפעטער זיין גרויסע עזות פנימ'ער.


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די ישיבה פאר חודש מאי למספרם הונדערט דאללער; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#163 - אז מ'טוט תשובה איז מען זייער חשוב ביים אייבערשטן
אמונה, שבת קודש, תשובה, ישיבה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, כ"ה סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי חשוב דו ביסט ביים אייבערשטן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן  (ברכות לד.): "בְּמָקוֹם שֶׁבַּעֲלֵי תְּשׁוּבָה עוֹמְדִים - שָׁם אֵין צַדִּיקִים גְּמוּרִים יְכוֹלִים לַעֲמֹד", א בעל תשובה איז זייער חשוב ביים אייבערשטן; דערפאר, אז דו האסט אנגעהויבן היטן שבת קודש, וועט דיר דער אייבערשטער מוחל זיין אויף אלע דיינע עבירות וואס דו האסט עובר געווען, ווייל ווען מען היט שבת איז דער אייבערשטער מוחל אויף אלע עבירות (שבת קיח:).


בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט קענען קומען לערנען אינעם הייליגן רבינ'ס ישיבה, וואס דאס איז באמת א 'ישיבה', אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): פארוואס רופט מען א ישיבה מיטן נאמען 'ישיבה'? "כְּשֶׁיֵּשׁ רַבִּי אֲמִתִּי עִם תַּלְמִידִים, עַל יְדֵי זֶה נִתְקַבֵּץ וְנִתְלַקֵּט חֶלְקֵי הָאֱמוּנָה", ווייל דער אמת'ער צדיק לערנט מיט זיינע תלמידים אמונה, ער לייגט איין אין זיי אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט, "וְעַל כֵּן נִקְרָא לִמּוּד הָרַב עִם הַתַּלְמִידִים יְשִׁיבָה, עַל שֵׁם קִבּוּץ חֶלְקֵי הָאֱמוּנָה, כִּי הָרַב הוּא מַשְׁגִּיחַ עַל חֶלְקֵי הָאֱמוּנָה שֶׁל כָּל אֶחָד וְאֶחָד, וּלְהַעֲלוֹתָם", אזוי ווי עס שטייט (תהלים קא, ו): "עֵינַי בְּנֶאֱמְנֵי אֶרֶץ לָשֶׁבֶת עִמָּדִי" 'לָשֶׁבֶת עִמָּדִי' איז 'יְשִׁיבָה', עיין שם; זעט מען אז אויב עס איז דא א פלאץ וואו מען לערנט מיט תלמידים אמונה - דאס איז א ישיבה, אבער אז מען לערנט נישט קיין אמונה מיט די תלמידים איז דאס נישט קיין ישיבה. כאטשיג עס שטייט אויפגעשריבן אויפן בנין "ישיבה ..." אבער א ישיבה איז נאר וואו מען לייגט אריין אמונה אין די תלמידים.


דעריבער זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט קענען קומען לערנען ביים הייליגן רבינ'ס ישיבה; מיט תפילה קען מען אלעס פועל'ן.


ביז דערווייל פרוביר זיך צו שטארקן מיט אלע כוחות; רעד נישט קיין ניבול פה חס ושלום און טשעפע נישט קיינעם אזוי וועסטו זיך איינקויפן א גוטע נאמען, און דו וועסט טרעפן דיין זיווג בקרוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#162 - יישר כח פאר'ן העלפן פאר די פלעי, מיט תפלה קען מען זיך דערהאלטן
תפילה והתבודדות, מלמדים, התחזקות, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, כ"ה סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פארן העלפן אהער שטעלן די פלעי אזוי שיין; געב איבער אויך א דאנק פאר דיין ווייב תחי' וואס זי האט אזוי געטריי געהאלפן אז אלעס זאל קלאפן.


עס איז געווען א קידוש השם צו זען ווי יונגע מיידלעך רעדן אזוי אפען פון אמונה; די גאנצע פארשטעלונג איז געווען געשטעלט אויף איין זאך: "אמונה, אמונה, און נאכאמאל אמונה".


מיינע משפחה מיטגלידער שתחיו זענען געווען ביי די פלעי, זיי זאגן אלע: "אזאנס האבן זיי נאך נישט געזען אין זייער לעבן". איך האב א שוועסטער וואס איז געקומען צו פארן פון לעיקוואד - א וועג פון צוויי שעה מיט צו האלטן די פלעי; אלע זאגן זיי אז זייער גאנצע לעבן איז דער רבי, זייער גאנצע התחזקות איז נאר דעם רבינ'ס דיבורים.


דעריבער וויל איך דיר שטארקן דו זאלסט מיר ווייטער העלפן; סיי מיט מלמדות, סיי מיט דעם וואס דו נעמסט צוזאם די קינדער ביי שלש סעודות צו זינגען מיט זיי צוזאמען און סיי מיט יעדע זאך וואס מען דארף נאר עפעס הילף שטייסטו מיר צו מיין האנט; בעט איך דיר דו זאלסט מיר ווייטער שטיין צו הילף.


בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט זיך נישט אפשוואכן; נאר מיט תפילה קען מען זיך דערהאלטן, אזוי ווי מוהרא"ש טייטשט דעם מאמר חז"ל (ברכות כו:): "אֵין עֲמִידָה אֶלָּא תְּפִילָה"; זאגט מוהרא"ש, מען קען נישט בלייבן שטיין נאר מיט תפילה, דאס הייסט: "אֵין עֲמִידָה" - מען קען זיך נישט דערהאלטן, "אֶלָּא תְּפִילָה" - נאר מיט תפילה; אז מען איז מתפלל, מען מאכט התבודדות און מען געדענקט וואס דער רבי טוט מיט אונז, מען געדענקט ווי אזוי מען האט אויסגעזען אן דעם רבי'ן, דעמאלט קען מען זיך דערהאלטן.


איך האף אז דיין ווייב וועט ממשיך זיין קומענדיגע יאר צו זיין א לערערין פאר אונזערע קינדער; איך ווייס אז עס איז שווער, אוי ווי איך ווייס... איך טו דאס שוין כמעט פופצן יאר, איך זיץ מיט קינדער און בחורים, איך ווייס גאנץ גוט ווי שווער עס איז, אבער אז מען טראכט אריין זעט מען אז די גאנצע וועלט מוטשעט זיך, עס איז נישט דא בזה העולם א מענטש וואס זאל זיך נישט מוטשען, אזוי ווי עס שטייט (איוב ה, ז): "אָדָם לְעָמָל יוּלָד קְצַר יָמִים וּשְׂבַע רֹגֶז", א מענטש איז באשאפן געווארן זיך צו מוטשען, דאס לעבן איז קורץ און פול מיט ווייטאג, אזוי אויך זאגט שלמה המלך (קהלת ב, כג): "גַּם כָל יָמָיו כַּעַס וּמַכְאוֹבוֹת", דאס גאנצע לעבן איז פול מיט כעס און ווייטאג; דער איינציגסטער זאך וואס מען קען טון, אז מען נעמט דעם פלאג און מען טוט דערמיט גוטע זאכן, אז מען שטעלט אויף תלמידים און תלמידות, מען איז מחזק אידישע קינדער, וועט כאטש איבער בלייבן פון דעם פלאג גוטע זאכן; א צווייטער לייגט אריין זיין פלאג אין ביזנעס וכו', פון דעם וועט גארנישט איבערבלייבן.


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די רענט פון חודש ... למספרם ...; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#161 - קומען צום שיעור גמרא, נישט רעדן ביים דאווענען
תפילה והתבודדות, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, כ"ה סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


א שאד אויף דיר אז דו קומסט נישט אינדערפרי לערנען דעם דף גמרא; מוהרא"ש זאגט: "אז מען לערנט א בלאט גמרא אינדערפרי, דאס איז דער חיות פונעם טאג, דאס ברענגט שפע אויפן מענטש, און דאס מאכט מען זאל זיין דבוק צום אייבערשטן".


איך האב דיר שוין געזאגט א לאנגע צייט צוריק אז אויב דו וועסט זיך מקבל זיין נישט צו שמועסן ביים דאווענען פון אנהייב ביזן סוף וועסטו האבן פרנסה בריווח; זעט אויס אז שמועסן ביים דאווענען איז דיר וויכטיגער ווי אהיים ברענגען ברויט פאר דיין ווייב און קינדער. זיי נישט נאריש, נעם זיך פאר פון היינט נישט צו רעדן ביים דאווענען וועסטו זען ווי דו וועסט האבן פרנסה בריווח.


איך ווארט דיר צו זען אינדערפרי ביי די גמרא שיעור.

#160 - מ'דארף אכטונג געבן אויפ'ן געזונט
צדקה, סגולות, רפואה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שלח, כ"ה סיון, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... נרו יאיר


א גרויסן דאנק פארן העלפן די ישיבה מיטן געבן פאר די רענט פון דעם חודש פיר הונדערט און צוואנציג דאללער; בזכות די צדקה זאל נמתק ווערן פון דיר אלע דינים על ידי פלא עליון שהיא רחמים גדולים, און דו זאלסט זיין געזונט און שטארק.


איך בעט דיר זייער, געב אכטונג אויף דיין געזונט! צוקער איז נישט קיין קינדער שפיל; אז דער דאקטער זאגט דיר אז דו דארפסט אכטונג געבן אויף דיין געזונט, דארפסטו דאס נעמען ערנסט אן חכמות. איך רעד צו דיר איין מאל און נאכאמאל, און איך זע אז דו כאפסט נישט אין וואסערע סכנה דו געפונסט זיך. מיר האבן א מצוה פונעם אייבערשטן צו היטן אויפן געזונט (דברים ד, טו): "וְנִשְׁמַרְתֶּם מְאֹד לְנַפְשֹׁתֵיכֶם".


א איד איז געקומען צום רבי'ן מזכיר זיין איינער פון זיין משפחה וואס איז געווען זייער קראנק לא עלינו, האט דער רבי אים געזאגט ער זאל זאגן שיר השירים, וְאָמַר: "שֶׁכָּל הָרְפוּאוֹת שֶׁבָּעוֹלָם כֻּלָּם כְּלוּלִים בְּשִׁיר הַשִּׁירִים", ווייל אלע רפואות פון דער וועלט ליגט אין שיר השירים, "וְכֵן הָיָה שֶׁתֵּכֶף הָיָה שִׁנּוּי לְהַחוֹלֶה וְחָזַר לְאֵיתָנוֹ", דער איד האט געפאלגט דעם רבי'ן און דער חולה האט געהאט א רפואה שלימה (שיחות הר"ן, סימן רמג).

#159 - אז מ'רייניגט דעם אייבערשטנ'ס הויז ווערט מען געבענטשט
הפצה, מוסדות, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו העלפסט רייניגן די ישיבה און די חדר; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות סג:) אז ווען דער ארון איז געווען אין שטוב פון עובד אדום פלעגט ער אויסקערן דעם פלאץ וואו דער ארון איז געשטאנען און אויפוואשן ארום דעם ארון, אויף דעם ארויף האט אים דער אייבערשטער געבענטשט, אזוי ווי עס שטייט (שמואל-ב ו, יב): "וַיְבָרֶךְ ה' אֶת עֹבֵד אֱדֹם וְאֶת כָּל בֵּיתוֹ"; די זעלבע זאך איז ווען מען רייניגט א פלאץ וואו מען לערנט תורה, מען געבט אכטונג עס זאל זיין ריין און צוזאמגענומען, דורכדעם איז מען זוכה זיין צו ווערן געבענטשט פונעם אייבערשטן.


זיי ממשיך מיטן העלפן טיילן עסן פאר די קינדער אינדערפרי; יעדע זאך וואס מען העלפט פארן מוסד העלפט מען זיך אליין, יעדע זאך וואס מען איז משמש דעם רבי'ן איז א זכות פאר זיך און פאר די קומענדיגע דורות.


זע צו זאגן יעדן טאג דעם יום תהילים; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה וכו'", ווער עס זאגט תהילים וועט זוכה זיין תשובה צו טון און ווערן אן ערליכער איד; תשובה איז נישט פאסטן און תשובה איז נישט סיגופים, תשובה איז צוריק קומען צום אייבערשטן; תשובה איז צו זאגן פארן אייבערשטן: "רבונו של עולם! איך הייב אן פון יעצט צו זיין אן ערליכער איד, איך הייב אן פון היינט צו גיין אין שול דאווענען. העלף מיר אייבערשטער איך זאל האבן כח זיך צו שטארקן אויף מיין יצר הרע".


געוואוין זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך; בעט אים יעדע זאך וואס דו דארפסט, וועסטו אלעס באקומען. מוהרא"ש האט אונז אויסגעלערנט אז מיר האבן איין אדרעס פאר אלעס וואס מיר דארפן: "זיך ווענדן נאר צום אייבערשטן".


איך הער צוריק פון דיין מלמד אז דו גייסט הפצה זייער פלייסיג; וואויל איז דיר אז דו ביסט מזכה אידישע קינדער זיי זאלן וויסן פונעם רבינ'ס עצות.


בזכות וואס דו ביסט עוסק אין הפצה וועסטו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.


 


 

#158 - חבר'ן נאר מיט גוטע חבר'טעס, העלפן די עלטערן
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער: חבר'ט זיך נאר מיט ערליכע מיידלעך. לאזט אפ די מיידל, איר זענט נאך צו יונג צו מקרב זיין מיידלעך, זי וועט אייך שנעלער אראפ ברענגען ווי איר וועט איר אויפהייבן. א מיידל וואס שרייבט זיך מיט בחורים איז נישט קיין קלוגע מיידל, און זיכער אז זי דערציילט דאס פאר אנדערע חבר'טעס; דאס ווייזט אז זי איז נישט קיין גרויסע חכם און נישט קיין קליינע נאר; חבר'ט זיך נאר מיט מיידליך וואס רעדן איידל און פירן זיך איידל.


העלפט אייער מאמע; עס איז זייער א גרויסע מצוה צו העלפן אין שטוב די מאמע. נאך אביסל וועט איר חתונה האבן און איר וועט האבן קינדער, דעמאלט וועט איר אנהייבן אביסל צו פארשטיין וואס א מאמע איז, וואס א מאמע גייט אריבער מיט אירע קינדער ביז זי איז זוכה זיי צו ערציען; פיר און צוואנציג שעה א טאג איז זי פארנומען מיט די קינדער, זי קען נישט שלאפן ביינאכט ווייל די קינדער וועקן איר אויף, בייטאג איז זי פארנומען צו קאכן, באקן, רוימען, וואשן און וואס נישט; וואויל איז פאר קינדער וואס אנערקענען דאס גרויסקייט פון העלפן אין שטוב.


פאלגט מיר; זוכט נישט ארויס צו גיין ביינאכט מיט פרענדס פארברענגען וכו', ענדערש בלייבט אין שטוב העלפן אייער מאמע. איר האט זייער חשוב'ע עלטערן, זיי זענען מיר טיף איינגעקריצט אין הארץ.


זעט צו העלפן אין שטוב, דורכדעם וועט איר זוכה זיין צו טרעפן א גוטע שידוך און אויפשטעלן שיינע ערליכע דורות.


זאגט אביסל תהילים יעדן טאג, און זיכער געדענקט צו רעדן צום אייבערשטן יעדן טאג.

#157 - ווען מ'העלפט מענטשן, דארף מען גרייט זיין צו ליידן
זיכוי הרבים, אומאן

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד אלע מיינע געטרייע תלמידים וואס העלפן מיר אהערשטעלן דעם בנין אין אומאן, כל אחד בשמו הטוב יבורך.


אין די וואכעדיגע סדרה זעט מען ווי דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו (במדבר יא, טז): "וְלָקַחְתָּ אֹתָם" – ער זאל אויפנעמען די זיבעציג זקנים, זאגט רש"י אויפן פלאץ: "קָחֵם בִּדְבָרִים: 'אַשְׁרֵיכֶם שֶׁנִּתְמַנֵּיתֶם פַּרְנָסִים עַל בָּנָיו שֶׁל מָקוֹם!'", רעד צו זיי שיינע ווערטער, "וואויל איז ענק אז איר זענט זוכה צו משמש זיין דעם אייבערשטן!" זאגט ווייטער דער אייבערשטער (שם, יז): "וְנָשְׂאוּ אִתְּךָ", זאגט רש"י: "הִתְנָה עִמָּהֶם עַל מְנָת שֶׁיְּקַבְּלוּ עֲלֵיהֶם טֹרַח בָּנַי, שֶׁהֵם טַרְחָנִים וְסַרְבָנִים", נעם זיך אויס מיט זיי אז זיי זאלן וויסן אין וואס זיי גייען אריין, זיי זאלן וויסן אז זיי טוען דאס על מנת די אידן וועלן זיי מטריח זיין און ווידערשפעניגן אין זיי.


דאס גייט אן אין אלע דורות; ווען מען וויל העלפן אויפבויען מוסדות וכו' דארף מען וויסן אז מען קען נאר העלפן אויב מען איז גרייט על מנת להסקל, אז מען וועט צוריק כאפן שטיינער וכו'. ווען מען ארבעט לשם שמים דעמאלט האט מען נישט קיין חלישות הדעת וכו', אבער אויב האט מען אינזין די אייגענע אינטערעסן, דעמאלט ווערט מען גלייך צעבראכן וכו'.


דעריבער בעט איך אייך מיינע טייערע תלמידים, אז איר האט זיך אונטער גענומען מיר צו העלפן אין אומאן זאלט איר זיין זייער שטארק ביי זיך נישט צו ווערן צעבראכן ווען איינער זאגט א שלעכט ווארט וכו'.


עס איז באוואוסט וואס דער הייליגער צאנזער רב זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר זיינע קינדער ווען ער האט זיי געהייסן גיין נאך געלט: "איך בעט אייך איר זאלט נישט באקומען א שנאה אויף א איד וואס געבט נישט קיין צדקה"; דאס זעלבע בעט איך אייך: זעט עס זאל זיין אהבה צווישן אנשי שלומינו, בפרט צווישן אונז תלמידי היכל הקודש.


ווער עס איז עוסק מיט א רבים דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן: "באשעפער העלף מיר אז איך זאל קיינעם נישט וויי טון און קיינער זאל מיר נישט וויי טון; איך זאל נישט האבן פון קיינעם קיין חלישות הדעת און איך זאל נישט מאכן פאר קיינעם קיין חלישות הדעת".


איך דאנק אייך פארן מיר העלפן; דער אייבערשטער זאל ענק בענטשן מיט נחת פון אייערע קינדער און איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#156 - נאך די שוועריקייטן קומט גוטע צייטן
התחזקות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יעצט האט ער מיר געשריבן אז ער איז שוין אנגעקומען קיין אמעריקע; קומענדיגע וואך וועלן זיין צוויי תלמידים אם ירצה ה' אין יבניאל, וועסטו זיי איבער געבן די אשר בנחל.


א גרויסן יישר כח, חזק ואמץ! הכל מה שעובר שם וכו', זה בשביל הבחירה והנסיון; זכור תזכור מה שרבינו אומר (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קסט): "כְּשֶׁבָּא לָאָדָם גַּדְלוּת, סִימָן שֶׁיָּבוֹא לוֹ צָרָה חַס וְשָׁלוֹם, כְּמוֹ שֶׁכָּתוּב (משלי טז, יח): "לִפְנֵי שֶׁבֶר גָּאוֹן", וְכֵן כְּשֶׁהוּא שָׁפָל, סִימָן שֶׁיָּבוֹא לְכָבוֹד גָּדוֹל, כְּמוֹ שֶׁכָּתוּב (שם טו, לג): "וְלִפְנֵי כָבוֹד עֲנָוָה"; וכמו כן מה שחזר מוהרא"ש כל הזמן, כתוב בתורה (בראשית א, ה): "וַיְהִי עֶרֶב",  ואחר כך "וַיְהִי בֹקֶר"; ומאי טעמא עיזי מסגן ברישא והדר אימרי? אמר ליה: כברייתו של עולם - דברישא חשוכא, והדר נהורא (שבת עז.).


והחלום שסיפר אדל לר' נתן שראה רבינו רוצה להכנס לבית המדרש וכו'.


שטארק דיך ברודער!

#155 - די גרעסטע זאך איז צו העלפן נאך א איד ווי שנעלער
הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי מיך זייער צו הערן אז דו האסט זיך אריין געלייגט צו מאכן עס-די קארדס פון דרשות און ניגונים פאר די מפיצים כדי צו מחזק זיין אידישע קינדער.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, יח): "כָּל הַמְּזַכֶּה אֶת הָרַבִּים, אֵין חֵטְא בָּא עַל יָדוֹ", ווער עס העלפט א צווייטן איד וועט געראטעוועט ווערן פון עבירות; עס ברענט א פייער, מענטשן ווערן פארברענט יעדע רגע, בחורים און מיידלעך גייען נעבעך אראפ פון אידישן וועג יעדע סקונדע; נאר דער הייליגער רבי קען זיי מחזק זיין און שטארקן זיי זאלן צוריק קומען צום אייבערשטן.


ווען א מענטש איז צעבראכן איז נישט דא קיין צייט צו ווארטן ביז ער טרעפט חיזוק ווייל ער קען אין איין מינוט ענדיגן זיין לעבן; מיר געפונען אין די גמרא (תענית כא.) אז דער הייליגער צדיק דער תנא נחום איש גמזו איז געווען בלינד און איז געלעגן אין בעט אן קיין הענט אן קיין פיס, האבן זיינע תלמידים אים געפרעגט: "רַבִּי, וְכִי מֵאַחַר שֶׁצַּדִּיק גָּמוּר אַתָּה, לָמָּה עָלְתָה לְךָ כָּך?!" רבי, פארוואס האט דאס פאסירט מיט אייך? האט ער זיי געענטפערט: "איך האב געבעטן דעם אייבערשטען אז דאס זאל פאסירן צו מיר", איך האב געבעטן דעם אייבערשטן: "עֵינַי שֶׁלֹא חָסוּ עַל עֵינֶיךָ - יִסּוֹמוּ", מיינע אויגן וואס האבן נישט רחמנות געהאט אויף די אויגן פון דעם ארימאן זאלן בלינד ווערן, "יָדַיי שֶׁלֹא חָסוּ עַל יָדֶיךָ - יִתְגַּדְּמוּ", מיינע הענט וואס האבן נישט רחמנות געהאט אויף די הענט פונעם ארימאן זאלן ווערן אפגעהאקט, "רַגְלַיי שֶׁלֹא חָסוּ עַל רַגְלֶיךָ - יִתְקַטְּעוּ", מיינע פוס וואס האבן נישט רחמנות געהאט אויף דעם ארימאנס פוס זאלן ווערן אפגעהאקט, "וְלֹא נִתְקָרְרָה דַּעְתִּי, עַד שֶׁאָמַרְתִּי כָּל גּוּפִי יְהֵא מָלֵא שְׁחִין", און איך האב זיך נישט בארואיגט ביז ווי לאנג איך האב געבעטן דעם אייבערשטן אז מיין גאנצע גוף זאל ווערן פול מיט קרעץ; ווייל איינמאל ווען איך בין געווען אונטערוועגנס האבנדיג מיט מיר דריי אייזלען אנגעפילט מיט עסן, טרינקען און אלע גוטע זאכן, האט מיר אפגעשטעלט אן ארימאן און געבעטן עסן, "אָמַרְתִּי לוֹ הַמְתֵּן, עַד שֶׁאֶפְרוֹק מִן הַחֲמוֹר", האב איך אים געזאגט ער זאל אויס ווארטן ווי לאנג איך וועל זיך מסדר זיין, "לֹא הִסְפַּקְתִּי לִפְרוֹק מִן הַחֲמוֹר עַד שֶׁיָּצְתָה נִשְׁמָתוֹ", דער ארימאן איז אבער געווען אזוי הונגעריג אז ער איז געשטארבן ווארטענדיג אויף עפעס עסן; זעט מען פון דעם אז ווען א מענטש דארף עסן און מען פארזוימט זיך קען יענער שטארבן.


כל שכן ווען עס קומט צו חיזוק; אויב מען האלט צוריק פון א מענטש חיזוק קען דער מענטש חס ושלום ענדיגן זיין לעבן. דעריבער לייג ארויף אויף יעדע דרשה א נאמען, די זעלבע נאמען אזוי ווי מען לייגט דאס ארויס אויף "קול ברסלב", אז יעדער איינער זאל קענען טרעפן חיזוק אויף דעם ענין וואס ער זוכט יעצט חיזוק. זייער גוט אז דו נעמסט דיין ווייב תחי' זי זאל דיר העלפן מיט הפצה; אין דעם זכות וועט איר האבן ליכטיגע קינדער בתורה ועבודה וגמילות חסדים.


גוט אז דו זאגסט מיר אז האברך ... נרו יאיר העלפט דיר; איך וועל אים אויך שרייבן אפאר חיזוק ווערטער. אונז דארפן מקיים זיין וואס מוהרא"ש האט אונז געלאזט צוואה: "צו פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות פאר די גאנצע וועלט".


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די רענט פאר די חדשים פעברוערי און מארטש למספרם צוויי הונדערט און פערציג דאללער; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#154 - אנטשולדיגט זיך פאר'ן נישט קומען צו א שמחה
שמחה, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


מזל טוב, מזל טוב! דער אייבערשטער זאל העלפן אז זה הקטן גדול יהיה, כשם שנכנס לברית כן יכנס לתורה ולחופה ולמעשים טובים.


זיי מיר מוחל אז איך בין נישט אנגעקומען נישט צום וואכט-נאכט און נישט צום ברית.


איך האב געוואלט קומען סיי צום וואכט-נאכט און סיי צום ברית; צום וואכט-נאכט בין איך נישט אנגעקומען, ווייל איך האב גערופן האברך מאור בנזרי נרו יאיר צו מיר פאר נאכטמאל; ער איז זיך מוסר נפש צו דרוקן די ספרים אין ארץ ישראל און ער דרוקט א יאר מיליאנען קונטרסים - בלי גוזמא. מיר האבן זיך מחזק געווען ווי גליקליך מיר זענען אז מוהרא"ש האט אונז איבער געלאזט א גרויסע ירושה צו דרוקן די ספרים, ביז דערווייל געב איך א קוק אויפן זייגער און עס איז חצות... ווען מען רעדט פון רבי'ן פארגעסט מען וואו מען געפונט זיך, מען קען רעדן פון רבי'ן א גאנצע נאכט, למעשה צופרי בין איך אויפגעשטאנען מיט א קאפ וויי און איך האב נישט געקענט קומען צום ברית.


איך וואונטש דיר מיט מיין גאנצע הארץ א ברכת מזל טוב פאר דיר און דיין ווייב תחי' וואס ביידע העלפט איר די מוסד אזוי געטריי; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו מגדל זיין אייערע קינדער און זוכה זיין צו זען פון זיי אידיש נחת, אמן.


האברך ... נרו יאיר האט מיר איבער געגעבן אז דו האסט געגעבן פאר די רענט פאר די חדשים ... למספרם ...; אין זכות וואס דו העלפסט די מוסד זאלסטו זוכה זיין צו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.


איך בין זיכער אז דו לערנסט אודאי ווייטער דיינע שיעורים יעדן טאג; מקרא, משנה, גמרא און מדרש, דאס וועט בלייבן פון אונז אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

#153 - א דאנק פאר'ן שיקן ספרים
הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פאר די ספרים וואס דו שיקסט מיר; דו ביסט מיר מחי' מיט די חלקים אשר בנחל וואס דו שיקסט מיר.


עס דארף זיין יעצט אין יבניאל א תלמיד הישיבה, האברך ... נרו יאיר; דו קענסט עס אים איבער געבן. איך ווארט אויף יעדע פרישע חלק אשר בנחל וואס קומט ארויס, דאס איז מיין לעבן.


איך האב נעכטן געהאט א גרויסע גאסט פון יבניאל ביי מיר אין שטוב, האברך מאור בנזרי נרו יאיר מיט זיין ווייב תחי' זיי זענען געקומען צו מיר אויף נאכטמאל; מיר האבן זיך מחזק געווען מיט די זכות וואס מיר האבן צו קענען דרוקן די ספרים פון מוהרא"ש. ער האט מיר דערציילט ווי אזוי עס ארבעט מיט די מפיצים אין יבניאל, אויך האט ער מיר דערציילט אז דו ביסט זייער שטארק אין הפצה - מבוקר עד הערב, אשריך ואשרי חלקך.


בעט פאר מיר ביים ציון: יואל בן ריצא רעכיל; איך זאל האבן כח און סייעתא דשמיא מיט די תלמידים און אין אלעס וואס מיר טוען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#152 - ארויסהעלפן אין די מוסדות
מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין פדיון נפש פאר דעם בנין אין אומאן; דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל נמתק ווערן פון דיר אלע דינים על ידי פלא עליון, זאלסט מיר מבשר זיין בקרוב גוטע בשורות.


איך וויל דיר בעטן א טובה; דער שליח חב"ד פון ... הרה"ג ר' ... שליט"א האט מיר געפרעגט צו מיר קענען נוצן בעטן, מאטראצן, טישן און בענקלעך, וכדומה, פאר די ישיבה אדער פארן קעמפ. ער האט געהאט א ישיבה, אבער יעצט איז עס פארמאכט, וויל ער מנדב זיין אלע חפיצים וואס איז אים געבליבן - פאר אונזער ישיבה. אויב דו קענסט שאפן א וועג עס צו ברענגען פון ... קיין ניו יארק, רעכן אויס אויב עס לוינט זיך צו דינגען א טראק וכו', אויב יא פארבינד זיך מיט אים.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דיין זכות וואס דו האסט מיטן העלפן די מוסדות און העלפן פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות פאר נאך מענטשן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ז:): "גְּדוֹלָה שִׁמּוּשָׁהּ יוֹתֵר מִלִּמּוּדָהּ"; ווער רעדט נאך פון משמש זיין דעם הייליגן רבי'ן. דאס דארף זיין אונזער גאנצע חיות, אז מיר קענען נאך א טאג זיין א שמש פארן רבי'ן.


געב איבער פאר דיין ווייב א גרויסן דאנק פאר אלעס וואס זי העלפט די מוסד.

#151 - אכטונג געבן אויף די מיידלעך
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו געבסט אכטונג אויף דיינע קינדער זיי זאלן זיך פירן מיט יראת שמים - ובפרט אויף דיינע טעכטער. מיידלעך דארפן מער שמירה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, סימן ה): "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", א מיידל דארף מער שמירה ווי א אינגל; בפרט היינטיגע טעג וואס עס איז דא אסאך פריצות, דארף מען אכטונג געבן אויף די קינדער פון ווען זיי זענען נאך גאר קליין אז זיי זאלן זיך פירן מיט צניעות.


איך וועל פרובירן צו ענטפערן אויף דיינע פראגעס:


א) בנוגע צי א מיידל מעג פארן מיט א בייק (טו-ווילער); עס איז נישט קיין צניעות פאר א גרויסע מיידל צו פארן מיט א טו-ווילער און אויך נישט מיט קיין ראלער-בלעידס; ווי יונגער מען געוואוינט זיי צו זיך צו שפילן מיט די סארטן שפילערייען וואס געהערן צו זיי, אלץ ווייניגער קאפ וויי וועט מען האבן שפעטער וד"ל.


פארשטייט זיך אז מען קען נישט מחנך זיין מיט שרייען און שלאגן וכו', דאס מאכט נאר ערגער, דאס מאכט אז קינדער זאלן אנטלויפן פון שטוב השם ירחם; מען דארף שיין רעדן, נאכאמאל און נאכאמאל און נאכאמאל ביז די ווערטער גייען אריין אין הארץ.


דאס איז פשוט אז נאר ווען טאטע און מאמע זענען איינשטימיג איבער א נושא קען מען דאס פועל'ן, אבער אז דער טאטע זאגט יא און די מאמע זאגט ניין, אדער פארקערט - די טאטע זאגט ניין און די מאמע זאגט מען מעג יא, דעמאלט קען מען נישט פועל'ן ווייל די קינדער ווערן צעמישט.


דערפאר איז זייער וויכטיג אז עלטערן זאלן האבן א דעת תורה וועם זיי פרעגן זייערע ספיקות ווי אזוי מחנך צו זיין די קינדער, ווייל עס איז דא כסדר שאלות בפרט ביי חינוך הבנים והבנות צי מען מעג דאס צי מען מעג יענץ; אזוי וועלן ביידע זיין מיטן זעלבע דעה, דעמאלט וועלן זיי קענען מצליח זיין מיט די קינדער.


ב) בנוגע אנטון פאר קינדער טייערע קליידער וכו'; עס איז זיכער בעסער זיי אנצוטון מיט נישט קיין טייערע קליידער. אפילו מען באקומט דאס פון א צווייטן בחנם איז אויך נישט כדי זיי צו צוגעוויינען צו גיין אנגעטון מיט טייערע קליידער.


ג) בנוגע דיין טאכטער וואס שפילט זיך מיטן שכנ'ס אינגל וכו'; דאס דארפסטו טון מיט גרויס חכמה, דו דארפסט איר שיין מסביר זיין אז זי זאל זיך שפילן מיט מיידלעך, ווייל מיידלעך שפילן מיט מיידלעך, און אינגלעך שפילן מיט אינגלעך. זאג איר: "יעצט ביסטו שוין א גרויסע מיידל זאלסטו שפילן מיט די מיידלעך, נאר קליינע קינדער שפילן זיך אינגלעך און מיידלעך, דו ביסט שוין גרויס וכו'".


שמועס דיך דורך מיט דיין ווייב תחי' ווי אזוי איר זאלט זיך באגיין מיט דעם; איין זאך בעט איך דיר: "טו עס נישט ווילד"; געדענק וואס דער רבי האט געזאגט (סיפורי מעשיות, מעשה א) ווען דער שני למלכות איז אנגעקומען צום שטאט וואו די בת מלך איז געווען, זאגט דער רבי: "ער איז געגאנגען צו א גביר וכו', ווייל מען דארף זיך דארטן פארזוימען, ווייל מען מוז זען מיט חכמה און שכל מען זאל איר ארויס נעמען (ווי אזוי ער האט איר ארויס גענומען האט דער רבי נישט דערציילט) אבער צום סוף האט ער איר ארויס גענומען, אמן סלה".


טייערער ברודער, וויסן זאלסטו אז אן תפילה נוצט נישט גארנישט; מען קען וויסן אלע עצות און אלע חכמות, אבער אן תפילה, אן דעם אייבערשטן - קען מען גארנישט טון. מען דארף אסאך דאווענען צום אייבערשטן מען זאל זוכה זיין צו האבן ערליכע קינדער, בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות.


מוהרא"ש האט דערציילט אז א איד איז אמאל געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו און אים געבעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער חפץ חיים זי"ע גענומען א תהילים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט און דאס געוויזן פאר דעם איד, זאגנדיג: "דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען אז זי זאל האבן גוטע קינדער; אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".


דערפאר זאלסטו אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו ערליכע קינדער, געזונטע קינדער און קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט.

#150 - ווי אזוי צו קויפן מתנות פאר קינדער
חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר זענט זיך מחזק מיטן הייליגן רבינ'ס עצות און איך האב הנאה צו הערן אז די פרויען צוזאמקום בלאזט אריין אין אייך א פרישע חיות אנצוגיין ווייטער מיט די ווירטשאפט פון א אידישע מאמע; דער רבי האט דיבורים און התחזקות אויפצולעבן יעדן איינעם.


בנוגע צי עס איז גוט צו קויפן א קעמרע פאר א מיידל; עס איז נישט קיין פראבלעם אז א מיידל זאל האבן א קעמרע, נאר וואס יא, יעדע איבעריגע זאך וואס מען וויל געבן פאר א קינד דארף דער קינד דאס פארדינען און מען דארף דאס אויסנוצן צו העלפן דעם קינד אויסארבעטן זיינע שלעכטע מידות.


יעדער איינער ווערט געבוירן מיט מידות וואס מען דארף אויסארבעטן און די צייט אויסצוארבעטן די מידות איז ווען מען איז יונג, אזוי ווי דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו זאגט (צעטל קטן, סימן טז): "הָאָדָם לֹא נִבְרָא, רַק לְשַׁבֵּר אֶת הַטֶּבַע", א מענטש איז באשאפן געווארן ער זאל זיך אויסארבעטן זיינע מידות, און ער זאגט (שם) אז דאס איז גרינגער צו טון ווען מען איז יונג.


עלטערן דארפן העלפן זייערע קינדער זיך אויסארבעטן זייערע שלעכטע מידות און איינע פון די וועגן צו העלפן א קינד אויסארבעטן די נישט גוטע מידות, איז דורך באלוינען; למשל אז דער קינד דארף א געוויסע זאך וואס איז נישט א זאך וואס מען מוז האבן, קען מען אים העלפן אויסארבעטן א געוויסע מידה און נאך א שטיק צייט וואס מען זעט ווי דער קינד פרובירט זיך צו שטארקן אויף דער מידה געבט מען אים די פארדינטע מתנה.


דער עיקר דארף מען האבן תפילה; אז איר ווילט זוכה זיין צו ערליכע דורות זאלט איר בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן אויף ערליכע דורות, בפרט ווען איר צינדט אן די שבת ליכט דעמאלט איז א גרויסע עת רצון צו פועל'ן גרויסע ישועות, דאן זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף גוטע קינדער. איך שרייב אייך דא א קליינע תפילה וואס איר זאלט בעטן בשעת איר צינדט אן די שבת ליכט, אדער אין סיי וואסערע געלעגנהייט:


"רבונו של עולם! איך דאנק דיר פאר מיין שיינע לעבן וואס דו האסט מיר געגעבן, פאר מיין מאן און קינדער - פאר יעדן איינעם באזונדער; איך בעט דיר טאטע זיסער, געב מיר ערליכע קינדער, קינדער וואס וועלן לערנען די הייליגע תורה, קינדער וואס וועלן נאר גיין אין די וועגן פון די תורה. די אינגלעך זאלן אויסוואקסן תלמידי חכמים יִרְאֵי אֱלֹקִים, און די מיידלעך זאלן אויסוואקסן ערליכע צניעות'דיגע פרויען וואס וועלן אויך אויפשטעלן הייליגע דורות.


הייליגער באשעפער! מיין גאנצע לעבן איז נאר צו טון דיין ווילן, מיין גאנצע שטרעבן איז נאר צו ערציען א דור פון קינדער, אייניקלעך און אור-אייניקלעך וואס וועלן זיין ערליכע אידן מאמינים בה'; זיי וועלן גיין אין די וועגן פון די תורה און זיין דבוק צו דיר און צו די צדיקים. העלף מיר איך זאל זוכה זיין צו דעם, העלף מיר איך זאל האבן נחת פון זיי; זיי זאלן אלע חתונה האבן אינגערהייט און זיי זאלן אלע האבן א שיין לעבן.


אייבערשטער איך דארף גארנישט אין מיין לעבן - נאר ערליכע קינדער; איך געב אלעס אוועק אבי מיינע קינדער זאלן זיין ערליכע אידן.


הייליגער באשעפער, העלף מיין מאן ער זאל קענען ברענגען גרינג פרנסה, מיר זאלן זיך נישט דארפן מוטשען. געב אונז שפע, געב אונז שכל מיר זאלן איינעם דעם צווייטן מכבד זיין.


העלף מיר בזכות אלע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיין כבוד וועגן, בפרט רבינו נחמן בן פיגא און רבינו אליעזר שלמה בן מנחם זאב זכותם יגן עלינו.


רבונו של עולם, אזוי ווי איך צינד יעצט אן די שבת ליכט, מאך מיר ליכטיג און מאך ליכטיג פאר אלע אידישע קינדער; אלע זאלן וויסן פון דיר, אלע זאלן וויסן פון הייליגן רבי'ן.


הייליגער באשעפער העלף מיר, בזכות דעם וואס איך גיב נאך און איך קריג מיך נישט זאלסטו מיר אויך נאך געבן און אויסהערן מיינע תפילות".

#149 - וואס טוט מען מיט א שווערע פרוי?
שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מיר מוחל אז איך האב דיר אוועק געשיקט נעכטן וכו'; איך האב געהאט זייער א שווערע טאג. אנגעהויבן פאריגע וואך דאנערשטאג האט די שטאט פארמאכט א חלק פונעם סקול, די אויבערשטע שטאק האט נישט קיין סי-או, ממילא לאזן זיי דאס נישט נוצן פאר קינדער וכו', אזוי אז מיר זענען יעצט פארנומען צו זוכן א פלאץ פאר די קינדער. בנוסף צו דעם איז געווען כמעט א שריפה ביי די עליוועטער; די ווייער האבן אנגעהויבן ברענען, עס האט אנגעהויבן קומען רויך און די פייער לעשער זענען געקומען און מיר האבן געדארפט ארויס טראגן אלע קינדער, אין אזא צייט דארפסטו אליינס פארשטיין אז עס איז נישט קיין צייט צו רעדן.


עס איז נישט גרינג צו פירן א מוסד, אבער אז מען קוקט אויף די אנדערע זייט וואס מען טוט אויף - לוינט זיך אלע שוועריקייטן אבי מחנך צו זיין קינדער מיט אמונה אינעם אייבערשטן.


איך זאג דיר נאכאמאל: "זיך גט'ן איז נישט קיין עצה"; בפרט אז דו האסט טייערע קינדער, ווי אזוי קענסטו דאס טון פאר זיי?! אז דו זאלסט נעמען א ביקס און זיי שיסן חס ושלום וועט זיי נישט זיין אזוי שלעכט ווי אויב דו גייסט זיך גט'ן.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס קינדער גייען אריבער ווען עלטערן גט'ן זיך; די ערגסטע זאך וואס עלטערן קענען טון פאר זייערע קינדער איז זיך גט'ן השם ישמרינו.


די ניגון וואס דו זינגסט אז זי איז א שווערע פרוי וכו'; דאס איז די לעבן, אז מען האט נישט קיין געדולד קען זיך יעדע מענטש גט'ן כאטשיג צען מאל א טאג. זיי נישט נאריש זיך אפצורעדן כאילו דו האסט א שווערע פרוי, מען דארף זיך בלויז אביסל איינבייגן די גאוה, דורכדעם ווערט אלעס גוט; הלואי זאלסטו אויסהערן וואס איך זאג דיר.


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר.