בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#1102 - איך ליידן דיר פערזענליך צום שבת סיום הש"ס
חברים, היכל הקודש, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, סיום הש"ס

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


איך ליידן דיר פערזענליך צום שבת סיום הש"ס – שבת התוועדות תלמידי הישיבה, תלמידי היכל הקודש, שבת פרשת ויגש אין די קראו"ן פלאז"א האטעל.


איך וועל זיך זייער פרייען אז דו וועסט אנטייל נעמען, זיך מחזק זיין אז מיר ווייסן פון דעם הייליגן רבינ'ס עצות, פון דעם דרך הלימוד וואס דער רבי האט אונז געגעבן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), א וועג צו לערנען תורה פאר יעדן איינציגסטן איד, אפילו מען האט א שוואכע פארשטאנד, אפילו מען איז טרוד מיט פארשידענע טרדות וכו', וכו', קען מען נאך אלץ לערנען תורה יעדן טאג, און ביז א קורצע צייט קומט מען אן זייער אסאך. מען קען זוכה זיין ביז א פאר יאר צו לערנען און ענדיגן כל התורה כולה; תורה, נביאים, כתובים, ששה סדרי משנה ובריתות, בבלי און ירושלמי, ספרא, ספרי און מכילתא, אלע מדרשים, רמב"ם, טור שלחן ערוך, און אזוי ווייטער.


איך ווארט אויף דיר, איך בענק נאך דיר און איך קוק ארויס אויף דיר; איך האף און איך ווארט ווען דו וועסט קומען אין ישיבה לערנען און דאווענען פאר'ן גיין צו די ארבעט, אדער נאך א טאג ארבעט, אדער לכל הפחות צום ליל שישי שיעור לאברכים.


קיינער וועט נישט האבן פון דעם אז דו דרייסט זיך צווישן תלמידי היכל הקודש, נאר דו אליינס און דיינע קינדער; דו וועסט מרוויח זיין פון זיין א חלק פון רבינ'ס לייט.


איך האב דיר ליב.

#1101 - תפלה איז שטערקער פון די טבע
תפילה והתבודדות, סגולות, רפואה, אשר בנחל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


הודו לה' כי טוב כי לעולם חסדו! פאר די גוטע נייעס וואס דו האסט מיר היינט דערציילט, אז דיין ווייב תחי' איז געזונט און שטארק


מען זעט וואס תפלה טוט, ווי שטארק תפלה איז; אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ט): "תְּפִלָּה מְשַׁנֶּה אֶת הַטֶּבַע", תפלה איז שטערקער פון די טבע; אפילו די נאטור זאגט איין זאך, קען מען מיט תפלה איבערדרייען די נאטור.


איך האב איבערגעגעבן די פינף הונדערט דאללער צו דרוקן די צווייטע חלק "עצתו אמונה"; עס גייט בקרוב אריין צום דרוק. אין דעם זכות פון דרוקן די בריוון וואס איז מחזק טויזנטער טויזנטער מענטשן וועסטו זען נאך נסים ביי דיר און ביי דיין גאנצע משפחה.


דער אייבערשטער זאל דיך היטן מיט דיין גאנצע משפחה.

#1100 - נעם אריין דעם אייבערשטן פאר א שותף אין דיין ביזנעס
תפילה והתבודדות, אמונה, צדקה, פרנסה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן מיט דיין נייע ביזנעס, דו זאלסט מצליח זיין און האבן גרויס שפע.


נעם אריין דעם אייבערשטן פאר א שותף אין דיין ביזנעס וועסטו האבן הצלחה; ווי אזוי נעמט מען אריין דעם אייבערשטן פאר א שותף? יעדע זאך וואס דו ווילסט טון בנוגע די ביזנעס זאלסטו זיך דורך שמועסן מיט אים, אזוי ווי צוויי שותפים ווען זיי ווילן עפעס טון אינעם ביזנעס רעדט מען זיך דורך אויף יעדע פרט ופרט, און נאר אזוי קויפט מען סחורה און מען פארקויפט סחורה וכו', וכו'; אזוי און נאך מער זאלסטו זיך דורך שמועסן מיט'ן אייבערשטן אויף יעדע פרט ופרט אויף פראסט אידיש, אזוי ווי מען רעדט מיט א חבר.


נאך א וויכטיגע זאך, ווי אזוי מען האט הצלחה אינעם געשעפט – אז מען געבט צדקה, מען מעשר'ט די רווחים און מען געבט אראפ פאר'ן שותף זיין חלק. אזוי ווי צוויי שותפים דארפן זיך טיילן מיט די רווחים, אזוי דארף מען אראפגעבן די חלק מעשר פאר צדקה, דאס איז די חלק פאר'ן אייבערשטן.


אז דו וועסט זיין שטארק אין די צוויי זאכן, דו וועסט יעדע זאך דורך שמועסן מיט'ן אייבערשטן; דו וועסט אים פרעגן פאר דו מאכסט א געשעפט: "רבונו של עולם, זאל איך מאכן דעם געשעפט?" "איז דאס גוט פאר מיר?" "וועל איך מצליח זיין?" און אזוי ווייטער; און דו וועסט געבן צדקה – וועסטו האבן גרויס הצלחה.


שרייב מיר ווען דו מאכסט א סיום משניות אדער א סיום מסכתא, וועסטו מיר מחי' זיין.

#1099 - איך בעט שוין לאנג דעם אייבערשטן איך זאל קענען פארן קיין ארץ ישראל
חנוכה, הכרת הטוב, ארץ ישראל

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


עס קומט נישט אויס מיר זאלן רעדן אזויפיל, אבער זאלסט וויסן אז איך טראכט פון דיר יעדן טאג, ווייל איך בין דיר זייער מכיר טוב פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי.


איך האב זיך אריבער געכאפט קיין ארץ ישראל אויף איין טאג; איך וויל כסדר פארן צום ציון פון מוהרא"ש און יעצט איז מיר אויסגעקומען צו פארן אויף ...'ס חתונה, ער האט מיר באצאלט א טיקעט צו קומען. דאס איז א מעשה פון תפלה, ווייל איך בעט שוין לאנג דעם אייבערשטן איך זאל קענען פארן קיין ארץ ישראל.


מארגן נאכט וועל איך זיין ביי מוהרא"ש'ס ציון, איך וועל דיר מזכיר זיין מיט דיין ווייב און דיין גאנצע משפחה לטובה.


מיר גייען שוין אט אט אריין אין דעם ליכטיגן יום טוב חנוכה, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב, סימן ב): "יְמֵי חֲנֻכָּה הֵם יְמֵי הוֹדָאָה", די טעג פון חנוכה איז ימי הלל והודאה, טעג פון דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף אלע נסים וואס ער טוט מיט אונז.


איך האב דיר ליב.

#1098 - זע צו לערנען אביסל אין שטוב
מקוה, שלום בית, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון ... נרו יאיר.


איך הער זייער גוטע גרוסן פון די אברכי הכולל אז דו לערנסט זייער פלייסיג מיט א גרויסע התמדה; יעדעס מאל איך הער גוטע גרוסן אויף דיר געבט דאס מיר כח און אויך מאמי תחי' באקומט דערפון כח, ווייל דאס איז אונזער גאנצע שטרעבן אז אונזערע קינדער און אייניקלעך זאלן זיין ערליכע אידן, לערנען די הייליגע תורה.


איך בין יעצט אויפן וועג קיין ארץ ישראל, איך פאר קיין יבנאל צו מוהרא"ש; איך דארף אפגעבן א דאנק און א לויב אז מיר האבן זוכה געווען דיר צו פירן אונטער די חופה, דו האסט באקומען א טייערע ערליכע ווייב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין אז די שכינה זאל רוען ביי דיר אין שטוב. זע צו לערנען אביסל אין שטוב; אפילו דו לערנסט א גאנצן טאג אין כולל דאך זאלסטו אביסל לערנען אין שטוב, ווייל א פרוי האט ליב צו זען פון דער נאנט ווי איר מאן לערנט, און שפעטער ווען די קינדער וואקסן אויף איז זייער וויכטיג זיי זאלן זען ווי דער טאטע לערנט אין שטוב.


זיי נזהר אין מקוה; זאלסט נישט פארפאסן קיין מקוה אויף קיין שום פאל, וועסטו זוכה זיין צו גרויסע זאכן.

#1097 - רעד שיין צו דיין ווייב, וועסטו זוכה זיין צו עשירות
שלום בית, בית המדרש, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישב, י"ט כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האף מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף היינט נאכט צו קומען צו דיר אין "בית שמש", אזוי ווי איך האב דיר געזאגט אז אויב איר וועט מאכן א מנין, איר וועט דאווענען צוזאמען וועל איך קומען צו אייך.


אם ירצה ה' יעדעס מאל איך וועל זיין אין ארץ ישראל וועל איך קומען צו אייך און אזוי אויך צו אנדערע בתי מדרשים פון תלמידי היכל הקודש.


איך בעט דיר זייער זאלסט נישט פארגעסן די נס, די גרויסע ריזיגע נס אז דו האסט באקומען א טייערע ווייב תחי'; זאלסט איר האלטן טייער, זאלסט איר האלטן חשוב.


ביים רבי'ן איז האבן שלום בית געווען א יסוד היסודות; איך בעט דיר מיין ליבער תלמיד, רעד שיין צו דיין ווייב און הער אויס אירע ווייטאגן, וועסטו זוכה זיין צו עשירות, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "כִּי עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה", דאס גאנצע עשירות איז תלוי אין די ווייב.


איך האף זיך צו זען מיט דיר היינט נאכט.


איך האב דיר ליב.

#1096 - דו זאלסט מאכן טערעפי מיט'ן טערעפיסט
בחור, צרות, משפחה, תפלות אויף אידיש, טערעפי

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד הבחור ... נרו יאיר.


איך האב דיר געזאגט נעכטן ביי די חתונה אין בני ברק אז איך וועל דיר שרייבן א בריוו גלייך ווען איך קום אהיים, וועל איך עס יעצט מקיים זיין.


איך בעט דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כוחות; נעם אריין אין דיר אז דער אייבערשטער פירט די וועלט, דו ביסט נישט אליין, דער אייבערשטער איז מיט דיר; ווי מער מען נעמט אריין אין זיך אמונה, ווי מער מען טראכט פונעם אייבערשטן ווערט מען מער זיכער ביי זיך, מען ווערט זייער א שטארקער מענטש.


איך האב זייער רחמנות אויף דיר, איך האב ממש מיט געוויינט מיט דיר נעכטן ביי די חתונה אז דו גייסט אריבער אזא שווערע צייט, דיינע עלטערן גייען זיך גט'ן השם ישמרינו. דו ביסט נאך אזוי יונג, דו קענסט עס נישט נעמען, דו ווערסט צעריסן פון דעם, דו שפירסט ווי עס איז דיר טונקל געווארן דיין שיינע לעבן.


אבער וויסן זאלסטו אז דער אייבערשטער איז מיט דיר, דו ביסט נישט אליין, דער אייבערשטער ווארט צו הערן ווי דו רעדסט מיט אים, ער וועט דיר ווייטער געבן כח אנצוגיין אין לעבן. דו דארפסט נישט גיין צו קיינעם, אז מען רעדט צום אייבערשטן איז מען א געהאלפענער.


אז דיינע מגידי שיעור און מחנכים עקשנ'ען זיך מיט דיר אז דו דארפסט גיין צו א מטפל רגשי וכו', זאלסטו זיי זאגן אז דו ביסט פיין, עס פעלט נישט אויס. אז מען צווינגט דיר ממש צו גיין רעדן מיט א טערעפיסט זאלסטו גיין און דו זאלסט מאכן טערעפי מיט'ן טערעפיסט, זאלסט זיך מטפל זיין מיט'ן מטפל. איך האב אן א שיעור מעשיות פון תלמידי הישיבה וואס מען האט זיי געצווינגען צו גיין רעדן מיט א מטפל און עס האט זיך אויסגעשטעלט "הרי זה ללמד", יענער האט געמיינט אז ער וועט אויסלערנען דעם בחור, אבער "ונמצא למד", דער מטפל האט זיך צוגעהערט צום בחור'ל און געשלינגען מיט דארשט יעדעס ווארט.


פאלג דעם הייליגן רבי'ן און נעם די עצה פון התבודדות, שמועס זיך אויס דיין הארץ מיט'ן אייבערשטן אויף אידיש. איך שרייב דיר דא א קליינע תפילה, איך ווייז דיר א וועג ווי אזוי דו זאלסט רעדן צום אייבערשטן; אז דו וועסט דאס זאגן יעדן טאג וועסטו מיט די צייט אנהייבן אליינס צו רעדן דיינע אייגענע תפילות צום אייבערשטן:


"רבונו של עולם! איך דאנק דיר פאר אלעס וואס דו טוסט מיט מיר, איך דאנק דיר פאר מיין לעבן, איך דאנק דיר אז איך בין א איד און איך דאנק דיר אז איך בין געזונט און שטארק.


רבונו של עולם! עס טוט מיר זייער וויי, איך קען עס נישט אריבער טראגן; מיינע עלטערן גיין זיך גט'ן, איך קען נישט אויפהערן טראכטן פון דעם, איך שפיר ווי מיין לעבן גייט זיך ענדיגן. איך וויל האבן עלטערן וואס לעבן צוזאמען, איך שפיר ווי עס רירט מיר אן מיינע נערוון, איך האלט עס נישט אויס; העלף מיר, נעם מיר ארויס פון מיין צרה.


הייליגער באשעפער! דו ביסט דער כל יכול, העלף מיר איך זאל זיך קענען דערהאלטן, איך זאל זיין שטארק ווי אייזן נישט צו ווערן צעפאלן פון דאס וואס גייט אריבער. אונזער גאנצע משפחה איז צעריסן און צעשניטן, העלף אונז באשעפער, העלף מיר, איך בין נאך יונג, מיין מח קען עס נישט דערהייבן.


רבונו של עולם! תפילה איז מיין איינציגסטע האפענונג, בעט איך דיר הייליגער באשעפער מאך מיך פרייליך, געב מיר שטארקייט איך זאל זיין שטארק און איך זאל קענען שטארקן אנדערע חברים וואס גייען אריבער אנדערע צרות, זיי שטארקן מיט אמונה. געב מיר כח איך זאל דיר דינען בשמחה, אויך בעט איך דיר טאטע אין הימל האב שוין רחמנות אויף אלע אידן; אידישע קינדער זענען זייער צעבראכן, מענטשן זענען פארלוירן, שיק אונז שוין משיח צדקינו במהרה אמן".


איך ווארט דו זאלסט מיר צוריק שרייבן.


דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#1095 - די ערשטע זאך איז דרך ארץ און מידות טובות
כיבוד אב ואם, סקול, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב, ליבערטי.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר אז דו זאגסט תהילים, און נאך מער פריי איך זיך צו הערן פון דיינע טיטשערס אז דו ביסט דרך ארץ'דיג; דרך ארץ איז די וויכטיגסטע זאך ביי אידישע קינדער, אן דרך ארץ קען מען נישט זוכה זיין צו לערנען תורה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, א): "דֶּרֶךְ אֶרֶץ קָדְמָה לַתּוֹרָה", די ערשטע זאך איז דרך ארץ און מידות טובות, בפרט ביים הייליגן רבי'ן איז דרך ארץ געווען די ערשטע זאך. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט: "ווען קעניגן וואלטן געוויסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן אויס פאר מיינע תלמידים, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויסלערנען דרך ארץ".


זע צו העלפן דיין מאמע, ווייל כיבוד אב ואם איז דער גרעסטער מצוה; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, סימן כו): "כָּל הָעוֹלָם כּוּלוּ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא, וְאֵין הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְבַקֵּשׁ מֵהָאָדָם רַק שֶׁיְכַבֵּד אָב וָאֵם", דער אייבערשטער זאגט: די גאנצע וועלט איז מיינס - איך האב עס באשאפן, איך בעט פון ענק נאר איין זאך, אז איר זאלט מכבד זיין טאטע מאמע.


איך וועל אם ירצה ה' זיין אין שטעטל דעם קומענדיגן וואך זונטאג; איך וויל זייער שטארק רעדן מיט די מיידלעך פון די עלסטע קלאס. געב איבער פאר אלע תלמידות פון דיין קלאס אז זיי זאלן קומען זונטאג אינדערפרי צען אזייגער צו די שטוב פון די טיטשער מרת ... תחי', ווייל איך וויל רעדן מיט אייך.

#1094 - מ'קען לעבן א חיים טובים אן דעם וואס איינער זאל וויסן אז מען איז ברסלב
חסידות ברסלב, שלום

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלט אייער בריוו.


רעדטס נישט מיט זיי וועגן ברסלב; נעמטס די שכל און חיזוק פאר אייך, לעבטס מיט דעם אן פארציילן וכו'.


עס פעלט נישט אויס צו דערציילן אז איר זענט ברסלב; איך בעט אייך זייער, הערטס צו וואס איך זאג אייך, רעדטס נישט מיט זיי פון ברסלב. איר קענט לערנען די ספרים און הערן די שיעורים, נעמטס חיזוק פאר אייך אבער רעדטס נישט פון דעם צו זיי.


דער אייבערשטער וועט אייך העלפן איר וועט זוכה זיין צו טרעפן א וואוילער בחור, אויפשטעלן א שיינע שטוב און ברענגען נאר נחת פאר אייערע עלטערן.


איך בעט אייך נאכאמאל, דערציילטס נישט פאר אייערע עלטערן אז איר נעמט חיזוק פון רבינ'ס ספרים; מען קען זיך אפלעבן א חיים טובים אן דעם וואס איינער זאל וויסן בכלל אז מען איז ברסלב.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלסט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#1093 - מען נוצט נישט אויס קיין זכותים ווען מען בעט דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישלח, י"ב כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלט אייער בריוו.


יעדע זאך וואס איר דארפט זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן; מען נוצט נישט אויס קיין זכותים ווען מען בעט דעם אייבערשטן זאכן, פארקערט מען באקומט מער און מער זכותים.


ווי מער מען רעדט צום אייבערשטן, ווי מער מען בעט דעם אייבערשטן ווערט מען נענטער צו אים; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן פד): "דַּע, שֶׁעִקָּר הִתְחַבְּרוּת וּדְבֵקוּת לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ הוּא עַל יְדֵי הַתְּפִילָּה", דורך תפילה ווערט מען איינס מיט'ן אייבערשטן, "כִּי הַתְּפִילָּה הוּא שַׁעַר, שֶׁדֶּרֶךְ שָׁם נִכְנָסִין לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", תפילה והתבודדות איז די טויער אריין צו קומען צום אייבערשטן.


בנוגע אייער שידוך וכו', וויסן זאלט איר אז א שידוך האט נאר מיט'ן אייבערשטן, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סח, ג): "מָצִינוּ בַּתּוֹרָה בַּנְּבִיאִים וּבַכְּתוּבִים שֶׁאֵין זִוּוּגוֹ שֶׁל אִישׁ אֶלָּא מִן הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", מיר געפונען אין די תורה, נביאים און אין כתובים אז א שידוך האט נאר מיט'ן אייבערשטן. אין די תורה שטייט (בראשית כד, נ): "וַיַּעַן לָבָן וּבְתוּאֵל, וַיֹּאמְרוּ, מֵה' יָצָא הַדָּבָר", אין נביאים שטייט (שופטים יד, ד): "וְאָבִיו וְאִמּוֹ לֹא יָדְעוּ כִּי מֵה' הִיא", און אין כתובים שטייט (משלי יט, יד): "בַּיִת וָהוֹן נַחֲלַת אָבוֹת, וּמֵה' אִשָּׁה מַשְׂכָּלֶת", זעען מיר איבעראל אז נאר דער אייבערשטער געבט שידוכים.


אז איר ווילט א בחור וואס האט די לימודים פון הייליגן רבי'ן, זאלט איר דאווענען און בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם, ווייל מיט תפילה קען מען אלעס באקומען; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות תפלה, חלק ב', סימן י): "עַל יְדֵי תְּפִלָּה יָכוֹל לְשַׁנּוֹת זִוּוּגוֹ הַנִּכְרַז בַּשָׁמַיִם", דורך תפילה קען מען טוישן אפילו די שידוך וואס מען האט אויסגערופן אין הימל; אזוי ווי מיר זעען אז לאה האט געדארפט חתונה האבן מיט עשו הרשע, אבער זי האט נישט געוואלט חתונה האבן צו אזא רשע, האט זי געוויינט, אזוי ווי עס שטייט (בראשית כט, יז): "וְעֵינֵי לֵאָה רַכּוֹת" - פון אסאך וויינען, אז זי זאל נישט אנקומען צו עשו; זי האט געבעטן דעם אייבערשטן אז זי וויל חתונה האבן צו א צדיק, צו יעקב אבינו, ביז דער אייבערשטער האט אויסגעהערט איר תפלה, זי האט חתונה געהאט מיט יעקב אבינו און זוכה געווען אויפצושטעלן די הייליגע שבטים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים

#1092 - אומגעבעטענע טובות
מדות טובות, חסד

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב הנאה צו הערן ווער עס האט דאס געשיקט.


אים קענסטו זאגן יישר כח, אבער דיר זאג איך אז דאס איז נישט דער וועג פון העלפן, ווייל קיין איין זאך פון דעם שבת פעקל עסן מיר נישט, איך האב דעם גאנצן שבת פעקל געשיקט צו א שכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1091 - מיט כח קומט מען אין ערגעץ נישט אן, עס וועט נאר ווערן ערגער
כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, שלום בית, שערן די האר

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


זיי מיר מוחל אז איך האב נישט געקענט ענדיגן רעדן מיט דיר נעכטן נאכן שיעור, איך בין געלאפן צו א משפחה שמחה.


איך ווייס אויך דאס הארבקייט פון אייגענע האר; איך בין געזיצן ביי מוהרא"ש יארן לאנג און געהערט ווי מוהרא"ש זכרונו לברכה וויינט און בעט זיך ביי די פרויען זיי זאלן זיך אפשערן זייער האר, אבער מיט כח וועט דאס נישט גיין.


געדענק וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט אלע יארן: מען קען נישט צווינגען א ווייב וכו'; אז מען וויל פועל'ן ביי די ווייב איז דא איין וועג: "רעדן שיין", מער פון דעם קען מען נישט. דאס האט מוהרא"ש געלערנט מיט אונז און גע'חזר'ט אלע יארן, "מיט כח קומט מען אין ערגעץ נישט אן, עס וועט נאר ווערן ערגער".


גלייב מיר, איך ווייס דאס הארבקייט פון אייגענע האר; ברוך ה' ביי אונז אין סקול אין "בית פיגא" שערן זיך אלע תלמידות די האר. מיר גייען אין די וועגן פון די הייליגע צדיקים, מיר האבן נישט צו טון מיט חכמים וואס פארשטייען בעסער פון די הייליגע צדיקים; אבער אז דיין ווייב האט זיך בארעכנט אז זי וויל נישט מער שניידן די האר וכו', קענסטו נאר טון תפילה, און חס ושלום זיך קריגן.


דעריבער בעט איך דיר מיין טייערע ליבער חבר, נעם די עצה פון רבי'ן; גיי אין א שטילע פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט, האסט דאך א באקוועמע קאר, פאר מיט דיין קאר צו א שטילע פלאץ, שטעל דיין קאר אין א זייט, צינד אן א ווארעמע ניגון וואס עפנט די הארץ און גיס זיך אויס דיין הארץ, בעט דעם אייבערשטן אויף אלעס וואס דו דארפסט, זאג אים אלעס אויס, זאג אים דיינע ווייטאגן, וועסטו זען גרויסע נסים.


הער אויף רעדן צו דיינע קינדער אנטקעגן דיין שווער; מען טאר נישט זאגן פאר קינדער: "זיידי איז א שגץ!" אז דו וועסט ווייטער אזוי רעדן וועסטו ביים סוף אלעס פארלירן, אלע וועלן לאכן פון דיר. פיר נישט קיין מלחמות מיט קיינעם נישט, דו זאלסט שיין רעדן צו דיינע קינדער וועלן זיי טון דיין ווילן.


איך פארשטיי זייער גוט דיין ווייטאג; מיין נישט אז איך נעם זיך אן פאר דיין ווייב, איך נעם זיך אן מער פאר דיר, איך וויל דו זאלסט האבן א גוט לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1090 - זאגן תורה פאר מענטשן איז א גרויס אחריות
כיבוד אב ואם, זיכוי הרבים, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש.


איך האב ערהאלטן דיין הודעה.


בנוגע מכבד זיין עלטערן ווען זיי קומען אויף שבת; עס ווענדט זיך, ביי דיר אין שטוב זאלסטו אפטרעטן פאר זיי, לאז זיי פירן די סעודה; זעץ דיין טאטע אדער שווער אויבנאן, זיי זאלן פירן די סעודה. זיי זאלן די ערשטע מאכן קידוש און אויפשניידן די גרויסע חלה א. א. וו.


אין שול איז אביסל אנדערש; אין שול זאלסט זיי מכבד זיין מיט א שיינע עליה, כל אחד לפי כבודו, אויב זיי זענען בעלי תפילה זאלסטו זיי מכבד זיין מיט א ברעטל. ביי שלש סעודות זאגט מען נישט פאר ביי אונז "ה' מלך" וגו', איז נישט שייך זיי צו מכבד זיין מיט דעם, קענסט זיי מכבד זיין מיט ברכת המזון.


לגבי זאגן תורה, דאס איז שוין א גרויסע אחריות, ווייל עס זענען דא אזויפיל צעבראכענע מענטשן וואס ווארטן צו קומען אין היכל הקודש הערן אפאר ווערטער וואס זאל זיי טראגן ווייטער אין לעבן, זיי זאלן קענען ציען נאך א וואך; דארף מען גוט אריינטראכטן צי מען קען מכבד זיין איינעם צו זאגן א שיינע דבר תורה ווען עס זענען דא אידן וואס ווארטן צו הערן "חיזוק" נישט א "שיינע תורה".


איך בעט דיר זייער, "אם קטן אתה בעיניך, ראש שבטי ישראל אתה"; האלט זיך נישט קליין און געב פאר קיינעם נישט די מייק צו רעדן, בפרט פאר די וואס מאכן סתם א לאָך אין קאפ מיט תורת לאקשן וכו', פילאזאפיע וכו'; אויב דו האסט נישט קיין דיבורים זאלסטו פארליינען בריוון פון די אידישע "אשר בנחל", דאס איז נאך אלץ בעסער ווי סתם תורות און פילאזאפיע.

#1089 - ווער נישט באליידיגט ווען מענטשן זאגן: "איך דארף נישט"
הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער תלמיד ... נרו יאיר.


לאז נישט אפ די הייליגע ארבעט פון "הפצה"; ווי מער דו וועסט עוסק זיין אין "הפצה", וועסטו מער און מער מצליח זיין.


ווער נישט באליידיגט ווען מענטשן זאגן: "איך דארף נישט"; נישט יעדער מענטש מיינט שלעכטס, עס איז נישט געפערליך ווען מענטשן נעמען נישט די ספרים. אויב איינער זאגט "איך דארף נישט", פרעג יענעם אויב ער וויל געבן פאר צדקה, בעט אים שיינערהייט צדקה.


אויב איינער געבט צדקה און מאכט חוזק פון ברסלב, ער פארשעמט די ספרים, זאלסטו צוריק געבן דאס געלט, נעם נישט קיין איין פרוטה פון אן עזות פנים.


מוהרא"ש זאגט: "ווער עס רעדט אויף די ספרים וואס פארשפרייטן אמונה והתחזקות איז א סימן אז דער מענטש איז א בעל עבירה, אנדערש וואלט ער נישט גערעדט אויף ספרים וואס זענען מגלה ומפרסם דעם אייבערשטן".


געדענק, דו קענסט נעמען צדקה אפילו פון די וואס נעמען נישט די ספרים, אבער פון אן עזות פנים זאלסטו שטיין ווייט. טענה זיך נישט מיט אים און האב נישט מיט אים קיין מגע ומשא.


ביים סוף וועלן אלע קומען צום רבי'ן; ווען עס הייבט אן איבערצוגיין שווערע צרות דעמאלט דארף מען האבן דעם רבי'ן צו קענען לעבן. וואויל איז דעם וואס גרייט זיך אן מיט גוטע הקדמות איידער עס איז צו שפעט.

#1088 - די ניינטע יאר אין "בית פיגא"
סקול, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


שטארק זיך און שטארק דיין ווייב תחי' זי זאל ווייטער ממשיך זיין מיט איר ארבעט אין סקול. עס לאזט זיך פשוט נישט גלייבן אז מיר האלטן שוין יעצט די ניינטע יאר אין "בית פיגא". דיין ווייב תחי' איז א מתנה פאר אונזער סקול, זי איז אן איבערגעגעבענע מנהלת; אלע מיידלעך, אלע תלמידות שפירן ווי זי איז ווי א מאמע פאר זיי, איר גאנצע קאפ און הארץ לייגט זי אריין אין די תלמידות.


וויפיל דארפן מיר דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר האלטן דא, מיר האבן מוסדות פאר די אינגלעך און פאר די מיידלעך, וואו זיי ווערן נתחנך מיט די וועג פונעם הייליגן רבי'ן.


ווער האט אמאל געקענט טראכטן אז מיר וועלן האלטן דא, ווען פאר נישט לאנג צוריק האט מען זיך אזוי געשעמט מיט ברסלב; אנשי שלומינו - תלמידי היכל הקודש האבן נישט געקענט רעדן אפן פון רבי'ן און פון מוהרא"ש, אבער היינט האבן מיר אויפגעשטעלט א דור פון מפיצים ומפיצות, קינדער, בחורים און מיידלעך, אינגעלייט און ווייבלעך - גייען פארשפרייטן אין אלע גאסן דעם רבינ'ס התחזקות.


שטארק זיך און שטארק דיין ווייב זי זאל ווייטער אנגיין ביתר שאת וביתר עוז, אויפצובויען די קינדער מיט אמונה פשוטה, מיט צניעות און מידות טובות.

#1087 - אוועקשטעלן דער יסוד פון די סקול
סקול, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וועל אם ירצה ה' קומען צו אייך זונטאג; איך וויל זייער שטארק רעדן צו די עלטסטע קלאס פון סקול, איך האב אסאך ארבעט דארט ווי לאנג מען שטעלט אוועק דעם יסוד. פרעג דיין ווייב אויב עס איז שייך צוזאם צו רופן די קינדער פון די עלטסטע קלאס ביי דיר און שטוב מיט די טיטשערס זונטאג אינדערפרי צען אזייגער, אויב יא לאז מיר וויסן.


זאג פאר דיין ווייב תחי' אז איך בין איר זייער מכיר טובה פאר'ן זיך אוועק געבן פאר אונזערע קינדער; מיר דארפן אריין לייגן אונזער קאפ און מח ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער אויף א גוטע וועג. ווי אזוי מען קען זיי אויפבויען זיי זאלן אויפוואקסן געזונט בגוף ונפש, נישט צעברעכן קיין קינדער, ועל כולם אריין לייגן אין זיי אמונה פשוטה זיי זאלן רעדן צום אייבערשטן.


דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רט): "אייערע קינדער זאלט איר מודיע זיין וואס דא האט זיך גיטאן", און ר' נתן שרייבט (שם) אז דער רבי האט עס געזאגט מיט א מורא'דיגע ברען און מיט א התלהבות; זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון מחנך זיין די קינדער שוין פון יונגווייז אן צו לעבן מיט'ן אייבערשטן.

#1086 - מען קען נישט צווינגען א ווייב
שלום בית

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


זיי מיר מוחל אז איך האב נישט געקענט ענדיגן רעדן מיט דיר נעכטן נאכן שיעור; איך בין געלאפן צו א משפחה שמחה.


מען קען נישט צווינגען א ווייב וכו'; אז דו ווילסט פועל'ן ביי דיין ווייב וכו' קענסטו איין זאך טון: "רעדן שיין", איין מאל און נאכמאל, און נאכמאל, מער פון דעם קען מען נישט.


מיט כח וועסטו נישט אנקומען, עס וועט נאר ווערן ערגער.


איך זע ווי דו וויינסט, איך האב זייער רחמנות אויף דיר; אבער איך מוז דיר זאגן אז דו האסט אויך אסאך זאכן אויף וואס צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אז דו וועסט דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים וואס ער טוט מיט דיר וועט דער אייבערשטער דיר באגיסן מיט נאך חסדים. אזוי ווי דער הייליגער רבי נתן זכרונו לברכה פלעגט זאגן: ווען א מענטש דאנקט שטענדיג דעם אייבערשטן; ווען מען פרעגט אים: "וואס מאכסטו?" "וואס הערט זיך?" ענטפערט ער: "ברוך השם, געלויבט דעם אייבערשטן", דאן זאגט דער אייבערשטער: "קוק אן דעם מענטש, ער האט גארנישט אין לעבן, און ער איז אזוי פרייליך און אזוי דאנקבאר; איך וועל אים ווייזן וואס מיינט גוט, און מען געבט אים א גוט לעבן".


פרעג איר אויב זי וויל קומען צוזאמען מיט דיר זיך דורך שמועסן ביים ראש ישיבה, אויב זי וויל וועל איך מאכן צייט און אויב זי וויל נישט וועט דער אייבערשטער דיר העלפן דורך א צווייטע וועג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1085 - טאטי, ראטעווע מיר
קינדער, הפצה, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב זיך מחי' געווען מיט דיין בריוו.


פון אלעס וואס דו שרייבסט מיר אינעם בריוו, פון דיינע שיעורים וכו' וכו' - האב איך דאס מערסטע הנאה פון דיין הפצה, אז דו פארשפרייסט פאר נאך אידן די זיסע עצות פון רבי'ן. דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מזכה זיין נאך א איד צוריק צו קומען צום אייבערשטן.


מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אז ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדראהביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווארן איז אים רש"י הקדוש אנקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון דער צדיק רבי מיכל'ע זלאטשובער אז דא אין הימל מאכט מען אזא רעש פון אים?" האט דער טאטע רבי יצחק מדראהביטש געענפערט: "ער לייגט אריין שטארקע כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט אזא רעש דא אין הימל פון אים; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט דער טאטע ווייטער געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", האט רש"י הקדוש נאך אלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדראהביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים"; ווייל ביים אייבערשטן איז זייער חשוב דער וואס ברענגט צוריק זיינע קינדער צו אים.


נעכטן האב איך געהאט א משפחה חתונה, קומט צו צו מיר א איד און גיסט זיך אויס זיין הארץ, אז זיין זון איז אים פארפאלן געווארן, ער האט אפגעלאזט אלעס השם ישמרינו, בתוך הדברים דערציילט ער מיר אז עס איז אריבער א לאנגע צייט וואס ער האט נישט געוויסט וואו דער זון געפונט זיך, זיי זענען געווען צוקריגט פאר א לאנגע צייט, איין טאג באקומט ער א טעלעפאן רוף, זיין זון וויינט: "טאטי, ראטעווע מיר, איך בין ארום גענומען מיט פופצן פאליציי אפיצירן, רעד צו זיי"; עפעס האט ער זיך פארפלאנטערט מיט'ן געזעץ. דער איד זאגט מיר: "עס איז אריין אין מיר אזא רחמנות, איך האב אים געהאלפן זיך ארויסדרייען פון דעם פלאנטער, איך האב אים געשיקט געלט וכו'"; דער איד זאגט מיר: "איך ווייס נישט וואס איז געשען מיט מיר, מיר זענען געווען אזוי צוקריגט, פלוצלינג ווען איך האב געהערט פון אים ווי ער וויינט "טאטי, ראטעווע מיר", האב איך באקומען אזא רחמנות אויף אים, אז איך האב פארגעסן פון זיינע שלעכטע מעשים".


פרעג איך דיר, שטעל זיך פאר דאס רחמנות וואס דער אייבערשטער האט אויף אונז; ווען מיר פירן זיך נישט אויף ווי עס דארף צו זיין, א בחינה ווי מיר זענען צוקריגט, און פלוצלינג געבט דער איד א שריי: "טאטי, ראטעווע מיר", ווי דער אייבערשטער האט רחמנות אויף אונז, העלפט אונז און געבט אונז וואס מיר דארפן.


בעט איך דיר מיין טייערע ליבער ... נרו יאיר, שטארק זיך ווייטער מיט'ן פארשפרייטן די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן; די ספרים ברענגען אריין א האפענונג אין מענטשן וואס זענען שוין מייאוש און צעבראכן, ווען מען לערנט די ספרים און קונטרסים געבט מען זיך א דערמאן אז מען האט א טאטע און מען געבט א שריי: "טאטי, ראטעווע מיר", דעמאלט וועקט זיך אויף די רחמנות פונעם אייבערשטן און מען באקומט אלע גוטע זאכן.


עס פעלט נישט אויס זאלסט ברענגען קיין אמעריקא סידי'ס; דא אין ישיבה מאכט מען אליינס סידי'ס, דער עיקר זאלסטו דאס פארשפרייטן דארט וואו דו וואוינסט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#1084 - מאך זיכער אז אלע קאמפיוטערס זענען גוט געפילטערט
מוסדות, קאמפיוטער

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש ברסלב.


איך האף אז דו שטייסט אויף דעם אז אלע קאמפיוטערס אין אפיס; סיי אין ישיבה, און סיי אין סקול זאלן זיין געפילטערט מיט א שטארקע פילטער און אויך די קאמפיוטער'ס אין שטעטל, אז די אלע וואס ארבעטן אין אפיס און די וואס ארבעטן מיט הדפסה זאלן נישט צוקומען אריין צו פאלן אין שלעכטע פלעצער השם ישמרינו.


וואס קען מען טון אז מען זאל קענען באצאלן די מלמדים און טיטשערס? עס איז שוין דריי וואכן וואס זיי באקומען נישט זייער געהאלט.


איך בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג אז מיר זאלן קענען באצאלן צייטליך; אויב איז דא עפעס מיט וואס איך קען דיר העלפן איינקאסירן די געלט בין איך גרייט צו טון, ווייל עס זענען דא מלמדים וואס האבן נישט אויף שבת.


א גוט שבת.

#1083 - אן עצה צו קענען איינשלאפן
חיזוק פאר מיידלעך, שלאפן, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו פירסט זיך מיט דרך ארץ; אלע דיינע טיטשערס - סיי די אידישע טיטשערס און סיי די ענגלישע טיטשערס - זאגן אז דו ביסט א בעלת דרך ארץ.


נאר א מיידל וואס פירט זיך מיט דרך ארץ איז א ברסלב'ע מיידל, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ די ערשטע זאך. דער הייליגער רבי האט געזאגט: "איך קען יעדן העלפן, אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פונעם אייבערשטן, חוץ אן עזות פנים"; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כ): "עַז פָּנִים לְגֵיהִנֹּם".


אויף דיין פראגע וואס דו זאלסט טון אז דו קענסט נישט איינשלאפן; דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תלא): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִישֹׁן וְאֵינוֹ יָכוֹל לִישֹׁן", ווען מען וויל שלאפן און מען קען נישט איינשלאפן, "הָעֵצָה לָזֶה לְבַל לְהַכְרִיחַ עַצְמוֹ כָּל כַּךְ לִישֹׁן", איז די עצה מען זאל זיך נישט דרוקן איינצושלאפן, "כִּי כָּל מַה שֶׁמַכְרִיחַ עַצְמוֹ יוֹתֵר לִישֹׁן, מִתְגַבֵּר עָלָיו בְּיוֹתֵר מְנִיעוֹת הַשֵּׁנָה", ווייל ווי מער מען דרוקט זיך איינצושלאפן אלץ מער קען מען נישט איינשלאפן, "וְעִנְיַן זֶה גַם בְּכָל הַדְבָרִים שֶׁבָּעוֹלָם לִבְלִי לְהַכְרִיחַ עַצְמוֹ בְּיוֹתֵר", און אזוי איז מיט יעדע זאך וואס מען וויל טון, זאל מען זיך נישט דרוקן דוקא צו טון די זאך, "כִּי כָּל מַה שֶׁמַכְרִיחִין עַצְמוֹ בְּיוֹתֵר לְאֵיזֶה דָּבָר, מִתְגַבֵּר עָלָיו בְּיוֹתֵר הַהֵפֶךְ דַּיְקָא", ווייל ווי מער מען דרוקט זיך צו טון די זאך אלץ מער גייט עס נישט.


זיי שטארק מיט דיין צניעות, שעם זיך נישט פון קיינעם; מיט דיין צניעות וועסטו זוכה זיין צו באקומען אן ערליכער חתן, א בחור מיט יראת שמים און גוטע מידות און קענען אויפשטעלן א שיינע אידישע שטוב.

#1082 - אז מ'איז מקנא א צווייטן עסט מען זיך אויף לעבעדיגערהייט
קנאה, יענער, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דער רבי האט אונז דערציילט די מעשה פונעם חכם און תם (סיפורי מעשיות, מעשה ט) ווי דער תם האט געהאט א גוט לעבן און איז שטענדיג געווען פרייליך.


דער תם איז געווען א שוסטער, ער פלעגט ארבעטן זייער שווער צו פאבריצירן שיך. ווען ער האט שוין געענדיגט מאכן דעם שיך האט עס געהאט דריי עקן, ער פלעגט דאס נעמען און זיך מחי' זיין דערמיט, ער פלעגט זאגן: "וואס פאר א שיינקייט, וואס פאר א וואוילקייט דאס שיכעלע איז; וואס פאר א זיסקייט דאס שיכעלע איז; וואס פאר א האניג'דיג וואס פאר א צוקערדיג שיכעלע דאס איז"; אבער זיין ווייב האט זיך זייער געוואונדערט, זי האט אים געפרעגט: "אז עס איז יא אזוי, פארוואס אנדערע שוסטערס נעמען דריי גילדן פאר א פאר שיך און דו נעמסט נאר א האלבן טאלער?" האט איר דער תם געענטפערט: "וואס האט דאס צו טון מיט מיר; דאס איז יענעמס מעשה און דאס איז מיין מעשה, און ווייטער פארוואס דארפן מיר שמועסן פון אנדערע מענטשן; לאמיר מאכן א חשבון וויפיל איך פארדין פון דעם שיך", ער פלעגט צוזאמרעכענען וויפיל ער האט אויסגעגעבן פאר די סחורה און וויפיל עס איז אים אריין געקומען ריווח, און ער האט געזען אז ער האט מרוויח געווען צען גראשן, האט ער געזאגט פאר זיין ווייב: "וואס זאל מיר באדערן אז איך האב פארדינט עפעס ריווח מיד ליד?"


אין די מעשה ליגט דער סוד ווי אזוי מען קען האבן א חיים טובים אויף די וועלט; א מענטש האט נישט וואס צו קוקן אויף א צווייטן. אז מען קוקט אויף א צווייטן האט מען נישט קיין לעבן, איינער וואס איז מקנא א צווייטן עסט זיך אויף לעבעדיגערהייט.


קוק נישט אויף א צווייטן, דער אייבערשטער האט פון יעדן איינעם אן אנדערע נחת רוח, אז דו קומסט אן צו זאגן נאר אביסל תהילים, דו לערנסט שוין אזוי לאנג אין סקול און דו האסט נאר געענדיגט איין מאל ספר תהילים זאלסטו זיך מחי' זיין מיט די איין מאל תהילים; זאלסט זאגן וואס דער הייליגער תם האט געזאגט: "וואס האט דאס צו טון מיט מיר; דאס איז יענעמס מעשה און דאס איז מיין מעשה, און ווייטער פארוואס דארפן מיר שמועסן פון אנדערע מענטשן, לאמיר מאכן א חשבון וויפיל איך פארדין פון דעם שיך".


זאג אביסל תהילים; יעדעס ווארט איז זייער חשוב ביים אייבערשטן.

#1081 - ארייננעמען אין זיך אז קיינער קען מיר גארנישט טון
פחדים, שלאפן

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מיר געפונען אז דער הייליגער אמורא רבי יהושע בן לוי האט מורא געהאט ביינאכט (ירושלמי שבת, סוף פרק כל כתבי), פלעגט ער זאגן די פסוקים וואס מיר זאגן ביי קריאת שמע: "יֹשֵׁב בְּסֵתֶר עֶלְיוֹן בְּצֵל שַׁדַּי, יִתְלוֹנָן. אֹמַר לַה' מַחְסִי וּמְצוּדָתִי, אֱלֹהַי אֶבְטַח בּוֹ", דאס האט אוועק גענומען די פחדים פון אים.


דאס זאלסטו טון יעדע נאכט פאר דו גייסט שלאפן, זאלסט ליינען קריאת שמע און אריין נעמען אין דיר אז קיינער קען דיר גארנישט טון; דער אייבערשטער היט דיר, דער אייבערשטער איז מיט דיר, וועסטו מער נישט מורא האבן פון קיינעם נישט.


פאר דו גייסט שלאפן זאלסטו אנגרייטן נעגל וואסער, און גלייך אינדערפרי ווען דו שטייסט אויף זאלסטו אפגיסן נעגל וואסער וועט אוועק גיין אלע פחדים פון דיר.


וואס דו דארפסט בעט דעם אייבערשטן אויף אידיש, וועסטו עס באקומען.

#1080 - זיך מוסר נפש זיין צו ליב האבן איינער דעם אנדערן
שטעטל, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע תלמידים וואס וואוינען אין שטעטל הי"ו.


זייט מיר מוחל אז איך בין נישט געקומען צו אייך אין שטעטל היינט אינדערפרי אזוי ווי געפלאנט; איך בין פארשלאפן, איך האב זיך דערוועקט אביסל שפעט.


איך האב זייער שטארק געוואלט זיין די וואך מיט ענק, מיטהאלטן די כולל בוקר, מיט האלטן די מנין שחרית און בעיקר זיין אין חדר און אין סקול, מחזק זיין די מלמדים און טיטשערס; איך האף דעם קומענדיגן וואך צו קומען גלייך אנהייב וואך.


שטארקט אייך און געבט אכטונג אויף א צווייטנ'ס כבוד, איר זאלט זיך מוסר נפש זיין צו ליב האבן איינער דעם אנדערן. האלט פאר אייערע אויגן די ווערטער וואס מוהרא"ש האט געשריבן אפאר טעג פאר'ן הסתלקות. מוהרא"ש האט דאס געשריבן אין שפיטאל ווען ער איז געווען זייער שוואך, דא האט איר דעם לשון וואס מוהרא"ש שרייבט דארט: "דָּבָר אֶחָד שֶׁאֲנִי מְבַקֵּשׁ אֶתְכֶם בַּקָּשָׁה אַחֲרוֹנָה מֵחַיֵּי", איך בעט אייך די לעצטע בקשה פון מיין לעבן, "שֶׁתַּחְזִיקוּ אֶת עַצְמְכֶם בְּיַחַד", איר זאלט זיך האלטן צוזאמען און זיך נישט קריגן, "לָכֵן זֶה עִקַּר רְצוֹנִי שֶּׁיִּהְיֶה רַק אַהֲבָה בֵּין אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ, כִּי הַרְבֵּה צָרוֹת בָּאוּ וְיָצְאוּ מִמַּחְלֹקֶת וּמְרִיבוֹת", מיין גאנצע ווילן איז אז עס זאל זיין שלום צווישן אנשי שלומינו, ווייל פון מחלוקת קומט ארויס נאר צרות. ביים סוף פון די בריוו שרייבט מוהרא"ש נאכאמאל: "הַחְזִיקוּ אֶת עַצְמְכֶם בְּיַחַד וְאַף פַּעַם לֹא לְהִתְעָרֵב בְּשׁוּם מַחְלוֹקֶת שֶׁרַק יֵשׁ בָּעוֹלָם", איר זאלט זיך האלטן צוזאמען און זיך קיינמאל נישט מישן אין קיין שום מחלוקת וואס איז דא אויף די וועלט.


 אז איר וועט האלטן די ווערטער פאר אייך וועט איר מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#1079 - ווי אזוי געראטעוועט צו ווערן פון פחדים ביינאכט
פחדים, שלאפן, סגולות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מיר געפונען אז דער הייליגער אמורא רבי יהושע בן לוי האט מורא געהאט ביינאכט (ירושלמי שבת, סוף פרק כל כתבי), פלעגט ער זאגן די פסוקים וואס מיר זאגן ביי קריאת שמע: "יֹשֵׁב בְּסֵתֶר עֶלְיוֹן בְּצֵל שַׁדַּי, יִתְלוֹנָן. אֹמַר לַה' מַחְסִי וּמְצוּדָתִי, אֱלֹהַי אֶבְטַח-בּוֹ", דאס האט אוועק גענומען די פחדים פון אים.


דאס זאלסטו טון יעדע נאכט פאר דו גייסט שלאפן, זאלסט ליינען קריאת שמע און אריין נעמען אין דיר אז קיינער קען דיר גארנישט טון; דער אייבערשטער היט דיר, דער אייבערשטער איז מיט דיר, וועסטו מער נישט מורא האבן פון קיינעם נישט.


פאר דו גייסט שלאפן זאלסטו אנגרייטן נעגל וואסער, און גלייך אינדערפרי ווען דו שטייסט אויף זאלסטו אפגיסן נעגל וואסער וועט אוועק גיין אלע פחדים פון דיר.


בנוגע דעם נישט צניעות'דיגן בילד וואס דו האסט געזען און עס גייט דיר נישט ארויס פון קאפ וכו', מאך נישט קיין עסק דערפון וועט עס פון זיך אליינס אוועק גיין.


וואס דו דארפסט בעט דעם אייבערשטן אויף אידיש.

#1078 - זאל מען מאכן חדר ווען ס'גייט א שניי?
חינוך הילדים, שטעטל, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


אויף דיין פראג צי מען זאל מאכן חדר אין שטעטל ווען עס גייט א שניי.


איך בעט דיר זייער זאלסט נישט מבטל זיין קיין איין איינציגסטע טאג פון חדר, אפילו מען וועט דיר בעטן הילף צו בויען דעם בית המקדש, זאלסט קומען מיט די קינדער העלפן שלעפן זאכן צום בית המקדש – זאלסטו נישט גיין (רמב"ם, פרק א' מהלכות בית הבחירה, הלכה יב), נאר בלייבן מיט די קינדער לערנען די הייליגע תורה און זיכער ווען עס רעגנט, עס איז גליטשיג אדער עס שנייט זאלסטו מקיים זיין דעם (תהלים נה, טו): "בְּבֵית אֱלֹקִים נְהַלֵּךְ בְּרָגֶשׁ", רָגֶ"שׁ איז ראשי תיבות: ר'עגן, ג'ליטש, ש'ניי.


ביז דערווייל ווען מיר זענען נאכנישט מסודר מיט טראנספארטעישן, מיר האבן נאכנישט קיין באס און מען נעמט די קינדער מיט קארס – אויב עס גייט א שניי זאלט איר מודיע זיין פאר די עלטערן אז עס איז נישט דא קיין טראנספארטעישן, ווייל עס איז א גרויסע אחריות. נאר די עלטערן זאלן אליינס ברענגען די קינדער זייער פארזיכטיג, און מיט'ן אייבערשטנס הילף ווען מיר וועלן האבן א באס וועלן מיר קענען נעמען די קינדער, אפילו אין שווערע וועטערס.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט; איך בין דיר מקנא אז דו זיצט מיט הייליגע קינדער, ריינע קינדער, תינוקות של בית רבן שלא טעמו טעם חטא וואס אין זייער זכות שטייט די וועלט, און בזכות וואס עס איז דא דעם (בראשית כז, כב): "הַקֹּל קוֹל יַעֲקֹב", מען הערט קינדער לערנען, זאגן חכמינו זכרונם לברכה (בראשית רבה סה, כ): איז נישט דא קיין "יָדַיִם יְדֵי עֵשָׂו", האבן די אומות העולם נישט קיין שליטה.


פון דיין ראש ישיבה.