בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
געב אכטונג אויף דיין לעבן נישט צו רעדן מיט קיין בחורים; אז דיינע עלטערן ליידענען בחורים צו די סעודות, זאלסטו שטיין ווייט פון זיי ווי מען היט זיך פון פייער. און אז עס העלפט נישט, זיי זוכן צו רעדן און פרעגן שאלות וכו', זיי מוטשענען דיר וכו' - זאלסטו זיך איינשפארן אין שטוב ווי לאנג זיי גייען ארויס פון שטוב.
דער אייבערשטער זאל דיר היטן פון אלעם שלעכטס.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
מרת ... תחי'.
קודם כל א גרוס פון אייערע ליכטיגע קינדער, סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך; ברוך השם זיי זענען זייער וואויל, זיי פירן זיך מיט דרך ארץ און האלטן מיט די לימודים.
אייער טאכטער תחי' זאגט אז די בחורים וואס קומען צו אייך פאר געסט צו די סעודות רעדן צו איר און קוקן אויף איר השם ישמרינו.
איך וויל זיך נישט אריין מישן אין אייער הנהגת הבית, איר ווייסט זיכער ווי אזוי זיך צי פירן; אבער איך וויל אייך אויפמערקזאם מאכן אז ווען מען נעמט אריין בחורים (חסר, זיי זענען נאך ווייט פון האבן יראת שמים, זיי האבן נאך א לאנגע וועג צו קומען צו יראת שמים און צו קומען צו ווערן אנגערופן בגדר אנושי) און מען האט מיידלעך דארף מען אכטונג געבן עס זאל נישט ארויס קומען קיין עבירה הבאה מן המצוה.
איך מאך אויך הכנסת אורחים, ביי מיר איז דא ביי יעדע סעודה בחורים, אבער עס גייט מיט א שטארקע שמירה. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, ה): "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", א מיידל דארף מער שמירה ווי א אינגל; עס איז נישט דא קיין מגע משא און קיין קוקן, מען זיצט אפגעזונדערט. אז מען האט גרויסע טעכטער איז נישט כדאי צו האלטן פריי די שטוב, ווייל וואס וועט איר קענען טון אויב זי וועט זיך פארליבן אין דעם משוגענעם חס ושלום.
זייטס נישט ברוגז אז איך שרייב אייך; איך זוך נישט זיך צו מישן ביי יענעם, אבער איך וויל ראטעווען אייער טאכטער.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת וירא, ט"ו חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
בנוגע דיין פראגע, ווען דו הערסט רעדן אנטקעגן מוהרא"ש זכרונו לברכה וואס דו זאלסט טון, אויב דו זאלסט ענטפערן?
איך בעט דיר זייער זאלסט חס ושלום נישט טענה'ען מיט קיינעם נישט, זוך נישט צו פארענטפערן און מסביר זיין, ווייל רבי נתן האט געזאגט: "די אלע וואס האבן זיך גע'טענה'עט און אריין אין וויכוחים האבן זיך נישט דערהאלטן".
דו דארפסט זיך נישט אננעמען פאר מוהרא"ש; מוהרא"ש האט ווער עס וועט זיך אננעמען פאר אים, אזוי ווי מוהרא"ש האט דערציילט: אמאל איז געווען א טענה'ריי צווישן מענטשן, מען האט גע'טענה'עט און געהעצט קעגן ברסלב, ביז אינמיטן דעם שמועס האט א מחוצף אנגעהויבן רעדן אנטקעגן דעם הייליגן רבי'ן, דארט ביי דעם שמועס איז געווען א ברסלב'ער חסיד און ער איז אוועק געגאנגען פונעם שמועס, ער האט נישט געוואלט הערן רעדן אנטקעגן צדיקים. ווען מען האט אים געפרעגט "היתכן ער נעמט זיך נישט אן פאר זיין רבי? אויב מיר וואלטן געהערט רעדן אנטקעגן אונזער רבי וואלטן מיר זיך אנגענומען פאר אונזער רבי!" האט דער ברסלב'ער חסיד געענטפערט: "דיין רבי איז נישט באקאנט אויבן אין הימל, ממילא מוז זיך איינער אננעמען פאר זיין כבוד, אבער מיין רבי, דער הייליגער רבי איז באקאנט אויבן אין הימל, ווען מען רעדט אויף אים וועט מען זיך אננעמען פאר אים פון הימל, דארף איך זיך נישט אננעמען".
ברודער שווייג און ענטפער נישט צוריק פאר קיינעם, לאז דעם אייבערשטן זיך אננעמען. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ברכות יט.): "חַד אִשְׁתָּעֵי מִילְּתָא בָּתְרֵיהּ דְּמַר שְׁמוּאֵל", איינער א מחוצף האט גערעדט אויף דעם הייליגן אמורא שמואל, ער האט חוזק געמאכט פון שמואל, "וּנְפַל קַנְיָא מִטְּלָלָא וּבְזַעָא לְאַרְנְקָא דְמוֹחֵיהּ", און עס איז אראפגעפאלן א באלקאן פון דאך וואס האט געשפאלן זיין מח און ער איז געשטארבן, "שָׁאנֵי צוּרְבָּא מֵרַבָּנָן דְּקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא תָּבַע בִּיקָרֵיהּ", זאגט די גמרא אז דער אייבערשטער אליינס נעמט זיך אן פאר דעם וואס איז מזלזל אינעם כבוד פון א צדיק.
מיר דארפן זיך שטארקן מיט די עצות פון מוהרא"ש, וואס האט אונז געלערנט די זיסקייט פונעם הייליגן רבינ'ס עצות, זיך פלייסן אין די הייליגע תורה, לערנען שיעורים כסדרן על פי דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, און זיך מתבודד זיין מיט'ן אייבערשטן, שמועסן מיט אים און אים דערציילן אלעס וואס דער יצר הרע מאכט אונז משוגע און לאזט אונז נישט לעבן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
חורף, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
איך פריי זיך זייער אז דו לערנסט הלכה; ביים הייליגן רבי'ן איז געווען לימוד הלכה א יסוד היסודות. דער רבי האט אונז באפוילן צו לערנען הלכה יעדן טאג (שיחות הר"ן, סימן כט).
דערפאר פריי איך זיך זייער אז דו לערנסט פלייסיג הלכה, דו ביסט א חלק פון די בחורים וואס לערנען הלכה – הלכות שבת.
דיין זיידע הרב הגאון רבי ... זכרונו לברכה האט זיין גאנץ לעבן געלערנט הלכה בכלל און הלכות שבת בפרט, אין וואס ער האט זיך אויסגעצייכנט. ער האט געקענט יעדע מגן אברהם און פרי מגדים בעל פה, איז דאך זיכער אז דו וואס דו טראגסט זיין נאמען, דו הייסט נאך דיין זיידע – דארפסטו זיך באפלייסן אין הלכה.
איך האב פון דיר גרויס נחת, פון דיין התנהגות; בעט איך דיר זאלסט מקרב זיין אלע בחורים אין ישיבה, בפרט די פרישע מקורבים, פרישע תלמידים; זיי דארף מען זייער מקרב זיין און מחזק זיין, דאס איז די גרעסטע הפצה.
עס איז א טעות ביי אנשי שלומינו וואס מיינען אז "הפצה" הייבט זיך אן אין די פרעמד; א ריכטיגע הפצה איז מחזק זיין און מקרב זיין חברים און נאנטע וואס זיי דארפן דאס מערסטע חיזוק לעמוד בהיכ"ל המלך, וד"ל.
פון דיין ראש ישיבה וואס ווארט אויף דיין הצלחה.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וירא, י"ד חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
דו דארפסט גארנישט טון וכו'; דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף דיינע ליכטיגע קינדער, מער פון דעם דארפט איר גארנישט טון.
מאך פרייליך דיין ווייב און געב צדקה, וועסטו זוכה זיין צו נאך קינדער; אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן כב): "מַה יַּעֲשֶׂה אָדָם וְיִהְיֶה לוֹ בָּנִים?" וואס זאל מען טון צו האבן קינדער, "יְפַזֵּר מְעוֹתָיו לַעֲנִיִּים", מען זאל געבן צדקה, "וִישַׂמַּח אֶת אִשְׁתּוֹ", און פרייליך מאכן די ווייב.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וירא, י"ד חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין הודעה.
דו דארפסט זיך נישט אריינשלעפן פון קרית יואל קיין וויליאמסבורג מיט דיין זון נרו יאיר צו קומען צו מיר אפשערן וכו'.
איך געב דיר א ברכה, "דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן נחת פון דיינע קינדער און פון דעם קינד וואס איז זוכה צו באקומען הייליגע פאות, קאפל און ציצית. דו מיט דיין ווייב זאלן האבן כח ווייטער מגדל זיין די קינדער בנקל ובנחת".
עס פעלט נישט אויס דער גאנצער שלעפ, בפרט אז דו ביסט א מלמד דארפסטו זייער אכטונג געבן נישט צו פארן און קומען, דו דארפסט זיין אויסגערוט, האבן אסאך כח און סבלנות פאר די תלמידים. בנוסיף לזה האסטו יונגע קינדער אין שטוב, דארפסטו מיט דיין ווייב שטענדיג טראכטן וואס ווייניגער פארן און קומען, עס זאל נישט גיין אויף די חשבון פון די קינדער.
דיין עבודת השם איז: עס גוט און שלאף גענוג כדי דו זאלסט זיין רואיג און געדולדיג צו דיינע קינדער און תלמידים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וירא, י"ד חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער תלמיד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דעם בילד פונעם צעבראכענעם טעבלעט, דו האסט מיר זייער דערפרייט דערמיט.
איך וועל דיר דערציילן דברים כהוויתן; איך בין געזיצן ביינאכט אין שטוב, איך האב זיך מתבודד געווען, געבעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, ווייז מיר, ווייז מיר א צייכן; ווייז מיר עפעס איך זאל וויסן צי איך זאל ווייטער ממשיך זיין מיט'ן רעדן צו די בחורים און אינגעלייט פון יראת שמים; איך ווייס נישט צי די ווערטער ווערן דערהערט", איך האב אסאך גערעדט צום אייבערשטן וואס איך זאל טון מיט די תלמידים וכו', וכו'; און אזוי רעדנדיג באקום איך א הודעה (טעקסט מעסידזש) פון דיר, דעם בילד פון דיין טעבלעט וואס דו האסט צעבראכן.
דערפון האב איך געהאט חיזוק ווייטער צו רעדן און מחזק זיין אז מען זאל נישט האבן קיין צוטריט צו עבירות.
איך בענטש דיר מיין טייערער ליבער תלמיד דו זאלסט זוכה זיין אויפצוצוען ליכטיגע דורות, בזכות דעם וואס דו פאלגסט; דו האסט זיך גובר געווען און זיך מתגבר געווען.
איך האב דיר זייער ליב, איך בעט שטענדיג פאר דיר.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת וירא, י"ג חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
מרת ... תחי'.
לדעתי איז נישט גוט אז איר געבט נאך פאר'ן קינד וכו', ... נרו יאיר דארף שוין צוריק גיין אין חדר.
א קינד איז נישט דער מחליט אין שטוב וואס צו טון, די עלטערן זענען די וואס זאגן וואס צו טון; עס איז נישט געפערליך ווען א קינד הערט "ניין" אדער "יא" און ער דארף פאלגן, נישט אלץ דארף מען נאכגעבן פאר'ן קינד.
איך האב גערעדט מיט'ן מלמד ער זאל אכטונג געבן מיט אים, אכטונג געבן אויף זיינע הרגשים וכו'.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): הלל הזקן פלעגט זאגן: "וְלֹא הַבַּיְשָׁן לָמֵד", דער וואס שעמט זיך וועט נישט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן, "וְלֹא הַקַּפְּדָן מְלַמֵּד", און א רבי וואס רעגט זיך ווען מען פרעגט אים צו סאך שאלות קען נישט זיין קיין רבי; דעריבער זאלסטו זיך נישט שעמען צו פרעגן און איך וועל דיר ענטפערן מיט אייבערשטנ'ס הילף אויף אלע דיינע פראגעס.
בנוגע ליינען קריאת שמע וכו'; ענדערש זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו ליינען קריאת שמע פון א סידור ווי איידער צו ליינען קריאת שמע אויף א טעלעפאן; עס איז נישט כדאי צו לעבן פיר און צוואנציג שעה מיט'ן טעלעפאן, נוץ דעם טעלעפאן נאר צו רעדן וכו', אבער פאר אלע אנדערע זאכן, ווי ליינען קריאת שמע, בענטשן ברכת המזון - זאלסטו נעמען א סידור. און פארשטייט זיך אז דאווענען טאר מען אודאי נישט מיט א טעלעפאן, אזוי ווי עס ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן צו, סעיף א; משנה ברורה סעיף קטן ה) אז מען טאר נישט האלטן אין די האנט בשעת מען דאוונט קיין שום זאך וואס מען האט מורא אז עס וועט אראפ פאלן.
בנוגע דיין פראגע וועגן זינגען זמירות שבת ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן; א מיידל און א פרוי טארן נישט זינגען ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן, עס וואונדערט מיר ווי עס קען זיין אזאנס אז א טאטע זאל פארלאנגען פון א גרויסע מיידל אזא זאך, קען זיין אז איך האב נישט גוט פארשטאנען די פראגע. מען טאר נישט מיט זינגען אפילו שטילערהייט, און אפילו דער טאטע הייסט דארף מען זיך ארויסדרייען מיט דרך ארץ, און חס ושלום נישט מיט זינגען.
בנוגע שלאפן מיט הויזן; א מיידל טאר נישט גיין מיט הויזן, נישט קיין חילוק בייטאג אדער ביינאכט, אדער ביי עקסערסייז (איבונגען); הויזן פאר א מיידל איז פריצות. אז דו האסט זיך אזוי צוגעוואוינט און עס איז דיר שווער זיך צו אפגעוואוינען דערפון וועסטו באקומען מער שכר, אזוי ווי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כג): "לְפוּם צַעֲרָא אַגְרָא", ווי שווערער עס קומט אן צו מקיים זיין א מצוה אלץ מער שכר באקומט מען.
בעט דעם אייבערשטן זאלסט טרעפן א גוטע שידוך; דורך תפילה קען מען זוכה זיין צו אלעס גוטס; דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות רחמנות, סימן יא): "עַל יְדֵי בַּקָּשַׁת רַחֲמִים, זוֹכֶה לַעֲשוֹת שִׁידוּכִים טוֹבִים וְהַגוּנִים", דורך תפילה איז מען זוכה צו טון גוטע שידוכים; דאס איז די איינציגסטע עצה סיי פאר א בחור און סיי פאר א מיידל וואס ווארטן אויף זייער שידוך, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל טרעפן מיין ריכטיגער שידוך שנעל און גרינג".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
דו פרעגסט מיר וואס דו זאלסט טון אויב די מעשה פאסירט נאכאמאל, היות דיינע עלטערן פארן אוועק כמעט יעדע וואך אין האטעלס וכו'.
א מיידל טאר נישט שפילן, רעדן און לאכן מיט בחורים און אינגלעך; אז דער בחור איז געקומען צו דיר און ארויסגעכאפט פון דיין האנט וכו' וואלסטו געדארפט אוועק גיין פון אים, נישט אים נאכלויפן עס צוריק נעמען. ווייל דאס איז דער וועג פון שלעכטע מענטשן, זיי זוכן א וועג ווי אזוי זיי קענען אנהייבן שמועסן, לאכן און רעדן וכו', וכו' השם ישמרינו. די עצה איז נישט אנצוהייבן האבן מיט זיי גארנישט, אזוי ווי דער הייליגער רבי לערנט אונז אין ספר המידות (אות ניאוף, סימן י): "לֹא תִּכָּנֵס עִם פִּתּוּיֶיךָ בְּטוֹעֵן וְנִטְעָן", מען זאל נישט אנהייבן קיין שום שייכות מיט א שלעכטער מענטש, אפילו סתם רעדן אדער טענה'נען; ווייל דאס איז דער וועג ווי אזוי זיי כאפן אריין מענטשן אין זייער זאק. אזוי ווי מיר געפונען ביים שלאנג ווען ער האט געוואלט צורעדן אדם הראשון און חוה זיי זאלן עסן פונעם עץ הדעת, ווי אזוי האט ער אנגעהויבן? ער איז צוגעגאנגען צו חוה סתם שמועסן, ער האט איר געפרעגט: "דער אייבערשטער לאזט עסן פון די פיינע ביימער?" זאגט רש"י (בראשית ג, א, דבור המתחיל: אף כי אמר וגו'): "ער האט דאך געזען ווי זיי עסן פון די פרוכט פון די ביימער, פארוואס האט ער זיי געפרעגט די שאלה? נאר ער האט געזוכט א וועג ווי אזוי ער קען אנהייבן רעדן מיט זיי", ביז ער האט זיי איבערגערעדט צו טון די עבירה, און אדם און חוה זענען אראפגעפאלן אין דעם.
דו ביסט שוין א גרויס מיידל און דאס בעסטע פלאץ פאר דיר איז צו בלייבן אין שטוב, ווייל ווען מען פארט אין האטעל דארף מען האבן עקסטערע שמירה, אזוי דער רבי זאגט (ספר המידות אות דרך, חלק ב', סימן ו): "הַדְּרָכִים מְבִיאִים אֶת הָאָדָם וכו'", צו נישט גוטע זאכן; אויב דו האסט נישט קיין ברירה, דיינע עלטערן פארן כסדר אוועק זאלסטו געדענקען נישט צו האבן קיין שום שייכות מיט בחורים אדער גרויסע אינגלעך, אנטלויף פון זיי אזוי ווי מען אנטלויפט פון א פייער.
נעם זיך מיט א ספר תהילים, אשר בנחל און עצתו אמונה - דאס זאלן זיין דיינע ספרים, דיין פארמעגן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי'.
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איך בעט אייך זייער איר זאלט מחזק זיין אייער חבר'טע, בפרט אז זי איז אייך געקומען דערציילן די שרעקליכע מעשיות השם ישמרינו, ווי א מניוול לאקערט אויף איר, זאלט איר זען צו רעדן מיט איר.
דער עיקר זאלן די דיבורים זיין פון אמונה, ווייל ווען מען רעדט פון אמונה פאלן אוועק אלע פחדים; מען הייבט אן שפירן ווי דער אייבערשטער איז מיט אים, ביי אים און נעבן אים. אמונה בויעט אויף דאס זעלבסטזיכערקייט, מען ווערט זייער שטארק און מען האט נישט מורא פון קיינעם אויף די וועלט.
איך פריי זיך זייער אז איר נעמט זיך צוזאמען אין ארץ ישראל מיט נאך חבר'טעס זיך מחזק זיין מיט די עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן, מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך אייך אנגרייטן א שיעור.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
בנוגע בייטאג וכו'; איז מותר.
אבער דיין צווייטע פראגע איז מיר א שטיקל וואונדער; דו האסט דאך געלערנט אזויפיל יארן אין ישיבה, וואלסטו אליינס געדארפט וויסן דאס שעדליכקייט פון קוקן מאוויס, אפילו פון בהמות און חיות וכו'.
דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו זאגט אין צעטל קטן (סימן ז): "כְּשֶׁיָבֹא, חַס וְשָׁלוֹם, לְיָדוֹ בְּהִזְדַמְנוּת כְּנֶגְדוֹ הִסְתַּכְּלוּת רָעָה, חַס וְשָׁלוֹם", ווען עס קומט אונטער פאר'ן מענטש א שלעכטע מחשבה, "וּכְּגוֹן בְּהֵמָה וְחַיָה אוֹ עוֹף שֶׁנִזְקָקִין זֶה לָזֶה", ווי למשל בהמות און חיות וכדו', "... וְכַּיוֹצֵא בָּהֶן; יֹאמַר תֵּיכֶּף וּמִיַד הַפָּסוּק: וְלֹא תָתוּרוּ אַחֲרֵי לְבַבְכֶם, וְלֹא יְטַמֵא אֶת שִׂכְלוֹ חַס וְשָׁלוֹם", זאל מען גלייך חזר'ן דעם פסוק (במדבר טו, לט): "וְלֹא תָתֻרוּ אַחֲרֵי לְבַבְכֶם וְאַחֲרֵי עֵינֵיכֶם אֲשֶׁר אַתֶּם זֹנִים אַחֲרֵיהֶם", און מען זאל נישט מטמא זיין דעם שכל און מחשבה; חס ושלום צו קוקן מאוויס, און זיכער נישט מיט די ווייב. אז דו ווילסט אויפשטעלן ערליכע קינדער, ערליכע דורות, זאלסטו נישט אריין נעמען אין שטוב קיין שום כלי וואס מען קען זען אויף דעם מאוויס, נישט קיין חילוק פון חיות, בהמות אדער פון מענטשן.
בפרט יעצט ווען דיין ווייב ווארט למזל טוב פירן זיך ערליכע אידן נישט צו גיין אין א טיער גארטן (זו) אז דו פרוי זאל נישט קוקן אויף דברים טמאים כדי דאס קינד זאל זיין ריין און הייליג, איז דאך זיכער אז מען זאל נישט קוקן קיין מאוויס.
וואויל איז דיר אז דו פרעגסט יעדע זאך, דו שעמסט זיך נישט צו פרעגן אלע דיינע ספיקות; דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו בנים צדיקים, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן סו): "מִי שֶׁהוּא מַקְטִין אֶת עַצְמוֹ בִּפְנֵי רַבּוֹ וְשׁוֹאֵל מִמֶּנּוּ כָּל הַסְּפֵקוֹת, אַף עַל פִּי שֶׁרַבּוֹ מְבַיֵּשׁ אוֹתוֹ, עַל יְדֵי זֶה זוֹכֶה, שֶׁיּוֹצֵא מִמֶּנּוּ בֵּן שֶׁהוּא גָּדוֹל בַּתּוֹרָה יוֹתֵר מֵרַבּוֹ", ווער עס פרעגט אלע זיינע ספיקות פון זיין רבי און אפילו דער רבי פארשעמט אים פרעגט ער ווייטער אלע זיינע ספיקות, דער וועט זוכה זיין צו האבן קינדער וואס וועלן זיין גרעסערע תלמידי חכמים ווי זיין רבי; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ד.): דוד המלך פלעגט פרעגן זיין רבי מפיבושת: "מְפִיבֹשֶׁת רַבִּי, יָפֶה דַּנְתִּי? יָפֶה חִיַּבְתִּי? יָפֶה זִכִּיתִי? יָפֶה טִהַרְתִּי? יָפֶה טִמֵּאתִי?"; דערפאר האט ער זוכה געווען צו האבן א זון וואס איז געווען גרעסער אין לערנען פון זיין רבי.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ליל שישי פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ליבער שוועסטער ... תחי'.
איך וויל דיר געבן א שטיקל גרוס פון דיין טייערער זון ... נרו יאיר; ער פירט זיך אויף זייער שיין. ער פאלגט אלעס וואס מען פארלאנגט, ער דאוונט אויף איין פלאץ מיט התלהבות, חשק און שמחה..
נאכן עסן קומט ער אין בית המדרש לערנען משניות; ער זאגט די ווערטער אויפ'ן קול, מיט זיינע זיסע קול; די ווערטער פון תורה וואס ער זאגט גייט ארויף צום אייבערשטן, דער אייבערשטער פריידט זיך זייער מיט דעם.
ער זיצט נעבן מיר א גאנצן טאג; איך געב זייער אכטונג אויף אים, אויך די בחורים זענען זייער פריינטליך צו אים.
שטארק זיך מיט די עצה פון תפלה והתבודדות, און שטארק זיך מיט סבלנות; מען קען נאר זיין שטארק מיט תפלה אויב מען האט סבלנות אויס צו ווארטן די ישועה.
פון דיין ברודער, דיין זונ'ס ראש ישיבה.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
מרת ... תחי'.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
עס איז נישט נאר דיין מעשה פון תפלה, עס איז אויך מיין מעשה פון תפלה; פיל טרערן האב איך פארגאסן פאר ענק, הונדערטער פתיחת הארון קודש פלעג איך וויינען צום אייבערשטן פאר דיין טייערער מאן און פאר דיר, אסאך נאסע קישענעס ביינאכט איז נאס געווארן פון טרערן פאר ענק, און ברוך ה' תפילה העלפט, תפילה איז אזוי שטארק, עס קען אפילו טוישן דעם מח מחשבה פונעם מענטש.
בנוגע דיינע פראגעס וועגן צניעות; עס איז נישט גרינג צו ענטפערן אויף צניעות פראגעס, דער עיקר דארף מען בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם העלף מיר, איך וויל האבן א געפיל אין איידלקייט, איך וויל האבן א געפיל אין ערליכקייט", דעמאלט באקומט מען א קלארקייט און א זיסקייט, מען ווייסט פונקטליך וואס מען דארף טון.
זיי מיר מוחל אז איך דריי זיך ארויס פון ענטפערן די פראגעס; איך געב דיר א גוטע עצה דו זאלסט וויסן יעדע זאך יא צי ניין, שטיי ביי די שבת ליכט מיט די הענט אויפ'ן פנים און בעט דעם אייבערשטן; קודם זאלסטו אנהויבן מיט דאנק און לויב, נאכדעם זאלסטו אים בעטן: "ותקננו בעצה טובה מלפניך", וויין און וויין ביז דו וועסט וויסן פונקטליך ווי אזוי זיך צו פירן.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
איך האב זייער הנאה געהאט דיר צו זען לערנען אין כולל בוקר זעקס אזייגער פארטאגס אזוי פלייסיג בהתמדה רבה.
איך האב בדוקא נישט געזאגט פאראויס אז איך גיי קומען, ווייל איך האב געוואלט זען ווי אזוי עס זעט אויס א פשוט'ע טאג אן דעם ראש ישיבה; איך מוז דיר זאגן אז עס האט מיר געגעבן פרישע כחות אנצוגיין ווייטער מיט מיין ארבעט.
איך האף צו פועל'ן ביי נאך אינגעלייט זיי זאלן קומען לערנען אין כולל פאר'ן דאווענען; עס מוז נישט זיין אז אלע זאלן לערנען דעם לימוד הלכות טהרה – טור, בית יוסף, ב"ח, שולחן ערוך וכו'. איך וועל רעדן צו נאך אינגעלייט זיי זאלן קומען לערנען פארטאגס זייערע פריוואטע שיעורים, שיעורים כסדרן, ווייל דער גאנצער טאג איז גאר אנדערש ווען מען הויבט דאס אן מיט תורה.
ווייז דעם בריוו פאר דיין ווייב, זאל זי אויך הנאה האבן אז איר מאן לערנט פלייסיג. זאג איר אז איך האב ערהאלטן איר בריוו, איך האב זייער הנאה צו הערן אז די שכינה רוט צווישן אייך.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר.
איך ווארט צו הערן פון דיר; איך האף אז דו שטארקסט זיך מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן און אויך שטארקסטו דיין ווייב.
זע צו טאנצן יעדן טאג ווען דו קומסט אהיים; אויב דו קומסט אהיים און דיינע קינדער זענען נאך אויף, זאלסטו טאנצן מיט זיי. צינד זיי אן מוזיק הויך און גיי א טענצל מיט דיינע קינדער; דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף די ניסים ונפלאות וואס ער טוט מיט אונז אן א שיעור. אז דו קומסט אהיים און דיינע קינדער שלאפן שוין זאלסטו אויך טאנצן; טאנץ שטילערהייט.
דאס וועט ברענגען הצלחה ביי דיר אין שטוב, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות שמחה, חלק ב', סימן א): "מִי שֶׁהוּא שָׂמֵחַ תָּמִיד", ווער עס איז שטענדיג פרייליך, "עַל יְדֵי זֶה הוּא מַצְלִיחַ", וועט ער מצליח זיין.
אמאל פלעגסטו מיר ענטפערן אויף די בריוו; שרייב מיר אפילו אפאר ווערטער, וועסטו מיר מחי' זיין.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
איך געב דיר א ברכה: "זאלסט האבן פרנסה בריווח, זאלסט זיין א גרויסער עושר", און איך געב דיר נאך א בעסערע ברכה: "דיין קאפ זאל קיינמאל נישט ליגן אין געלט, דיין קאפ זאל בלייבן שטיין גראד ביים רבי'ן".
אך און וויי פאר די פרישע אינגעלייטלעך וואס האבן אמאל געהאט א טעם אין תורה, תפלה והתבודדות, זייער הארץ האט געפלאקערט און געברענגט צום אייבערשטן, און היינט איז זייער גאנצע מח מחשבה געלט, געלט און געלט.
איך וואונטש דיר, אז בזכות וואס דו העלפסט מיר אזוי געטריי זאלסטו האבן גרויס שפע, אבער דיין הארץ, קאפ און מח זאל בלייבן ביים רבי'ן.
זאג אמן; אסאך מאל געבט מען איינעם א ברכה און די ברכה בלייבט אין די לופט, ביז יענער זאגט נישט "אמן", קומסט עס נישט אן צו אים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.
זאג דיין ווייב תחי' אז ווי מער זי וועט טון פאר'ן רבי'ן, אלץ מער כח וועט זי האבן.
בכלליות איז דאס אן עצה פאר כח; ווען א מענטש גייט ליידיג מאכט דאס אים דיפרעסט און מען פארלירט די גאנצע כח, ווידער ווען מען גייט נישט ליידיג, מען איז פארנומען – דעמאלט ווערט מען פרייליך און דאס ברענגט כח.
בפרט ווען מען איז פארנומען מיט גאר גוטע און וויכטיגע זאכן, מען העלפט אויפשטעלן מוסדות וואס פארשפרייטן עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן פאר די גאנצע וועלט, מען איז פארנומען צו מחזק זיין אידישע קינדער, מען האט נישט קיין איין רגע ליידיג, - דאס מאכט אז דער מענטש זאל באקומען הימל'ישע כחות פאר אלעס, מען באקומט א ברכה אין די צייט און א ברכה אין אלעס.
דו וואוינסט דאך אין אזא שיינע הייליגע פלאץ "קרית ברסלב", עס שפירט זיך דארט א ריח אזוי ווי "יבנאל", מען שפירט דארט דעם אייבערשטן; זאלסטו זיך מתבודד זיין דארט צווישן די פעלדער און וועלדער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת נח, ג' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי'.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
בנוגע זיך לערנען שפילן מוזיק וכו'; דאס ערשטע דארפסטו פרעגן דיינע עלטערן אויב זיי זענען מסכים, דעמאלט קענסטו זיך לערנען מוזיק. אבער נאר ביי אן ערליכע פרוי וואס האט ריינע השקפות וכו', ווייל אפילו מען לערנט נאר מוזיק וכדומה, אויב איז די פרוי נישט קיין יראת שמים, קען ארויסקומען גרויסע פראבלעמען, ממילא דארף מען מברר זיין אויב די טיטשער איז אן ערליכע פרוי, דעמאלט איז נישט קיין פראבלעם זיך צו לערנען ביי איר.
זע צו זאגן יעדן טאג אביסל תהלים; דער רבי זאגט (עיין ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עג) אז אלע ישועות און רפואות ליגט אין תהלים, דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו שיינע זאכן אין לעבן.
חבר זיך נאר מיט איידעלע מיידלעך, מיט מיידלעך וואס האבן א געפיל צו אנדערע; אויך זאלסטו שטענדיג מקרב זיין די מיידלעך וואס קיינער וויל נישט שפילן מיט זיי.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת לך לך, ח' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד הילד הנחמד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך פריי זיך זייער צו הערן די הערליכע נייעס אז דו האסט שוין זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן צוויי מאל ששה סדרי משנה; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס דאס מיינט, א קינד פון עלף יאר אלט זאל שוין האבן געענדיגט צוויי מאל ששה סדרי משנה.
מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט זאגן פאר די בחורים אין ישיבה, ווען מען האט אים דערציילט א סיום משניות פלעגט ער זאגן: "גייט ארויס אין גאס, שטעלט אפ א מענטש און פרעגט אים צי ער האט שוין געענדיגט משניות, וועט ער קוקן אויף דיר ווי דו ביסט געפאלן פון די לבנה", און ברוך השם דו נוצט אויס די צייט מיט גוטע זאכן.
אויף דיין פראגע וועגן שמירת עיניים וכו'; יעדעס מאל פאר דו גייסט ארויס פון שטוב זאלסטו זיך שטעלן ביי די מזוזה, לייג דיין הענט אויף די מזוזה און בעט די ווערטער: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען היטן מיינע אויגן, איך זאל נישט נכשל ווערן אין קוקן וואו מען טאר נישט, הייליגער באשעפער העלף איך זאל צוריק קומען בשלום", און זאג דעם פסוק: "הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חֻצָה מַלְאֲכֵי שָׁלוֹם מַר יִבְכָּיוּן", וואס דאס איז מסוגל צו האבן ריינע אויגן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ראיה, חלק ב', סימן ט): "כְּשֶׁאָדָם יוֹצֵא לַשּׁוּק וּמִתְיָרֵא שֶׁלּא יָבוֹא לִידֵי הִרְהוּר עַל יְדֵי הָרְאִיָּה שֶׁיִּרְאֶה נָשִׁים יָפוֹת, יֹאמַר הַפָּסוּק "הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חוּצָה" וְכוּ', וְעַל יְדֵי זֶה יִנָּצֵל מֵרְאוֹת", אויב מען האט מורא אז מען וועט נכשל ווערן - ווען מען גייט אין גאס - מיט ראיות אסורות זאל מען זאגן פאר מען גייט ארויס פון שטוב דעם אויבנדערמאנטן פסוק, דורך דעם וועט ער געראטעוועט ווערן.
ווען דו גייסט נאכאמאל צום ציון פון מוהרא"ש זכרונו לברכה בעט איך דיר זאלסט מיר מזכיר זיין ביים ציון און בעטן פאר מיר, מיין נאמען איז יואל בן ריצא רעכיל.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת לך לך, ז' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט פרייליך און צופרידן מיט דיין ארבעט, דער אייבערשטער זאל דיר ווייטער העלפן זאלסט שטענדיג זיין פרייליך און צופרידן.
אויף דיין פראגע וועגן קידוש מאכן וכו'; דו קענסט אליינס מאכן קידוש און עסן מזונות וכדומה, אזוי וועסטו נישט דארפן זיין הונגעריג ביז דיין טאטע קומט אהיים און די סעודה וועסטו מיט עסן מיט אים. הבדלה קענסטו יוצא זיין פון דיין ברודער וכו' אפילו ער זאגט נישט קלאר די ווערטער.
אויף דיין פראגע אויב א מיידל מעג אראפ נעמען די האר וכו'; מען מעג אראפ נעמען די האר אונטער די הענט, דער איסור איז נאר פאר מענער.
אויף דיין פראגע וועגן גיין עדות זאגן וכו'; שטיי אוועק פון די אלע זאכן. האב נישט מורא פון קיינעם נישט; די אלע וואס שעלטן קללות און רעדן פון קפידות די ווילן סתם דערשרעקן, ביי דעם איז געזאגט געווארן וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קי:): "כָּל דְּקָפִּיד קָפְּדֵי בְּהַדֵּיהּ וּדְלָא קָפִּיד לָא קָפְּדֵי בְּהַדֵּיהּ", ווער עס מאכט זיך נישט צו טון פון דעם, ווער עס לאכט זיך אויס - וועט עס אים נישט שאטן.
אויף דיין פראגע וואס צו טון שבת וכו'; נעם דיר א תהילים און זינג די קאפיטלעך וואס דוד המלך האט געזינגען ווען ער איז געווען ארומגענומען מיט חיות אין וואלד. דוד המלך האט געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אויף די חסדים, איז אים גוט געווארן, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ; חלק ב', סימן קיט) אז יעדע מענטש פרובירט מען אויס מיט שוועריקייטן, דער חילוק איז ווי אזוי דער מענטש נעמט דאס; איינער קרעכצט טאג און נאכט, וואס דאס אליינס מאכט אים פיל ערגער זיין מצב, און דער צווייטער זינגט צום אייבערשטן מזמורי תהילים וואס דורכדעם ווערט אים נאכדעם גרינגער.
אמת, דיין צער איז זייער גרויס; דו ווילסט שוין חתונה האבן און אנהייבן דיין לעבן, בעט איך דיר זייער זאלסט זיך נישט לאזן צעברעכן, זאלסט זינגען צום אייבערשטן, אים דאנקען און לויבן אז דו ביסט געזונט און שטארק און אויף אלעס גוטס וואס ער טוט מיט דיר.
אויף דיין פראגע אז דיין ברודער גיסט זיך נישט אפ נעגל וואסער, צי די עסן ווערט טמא; א איד איז בחזקות כשרות, דארפסטו נישט מורא האבן פון דעם, דער עיקר זאלסטו מקפיד זיין אז דו אליינס זאלסט אפגיסן נעגל וואסער.
אויף דיין פראגע וכו'; זארג נישט וכו', נאך אביסל וועסטו שיין חתונה האבן, דעמאלט וועסטו הערן פון דיין מאן גוטע ווערטער. יעצט זאלסטו זיך אליינס געבן גוטע ווערטער, ווייל עס קומט זיך דיר אסאך גוטע ווערטער אז דו קענסט זיך דערהאלטן מיט אלע שוועריקייטן, מיט אלע ביטערע טעג וואס דו גייסט אריבער וכו' וכו'.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת לך לך, ו' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד משפחת ... הי"ו
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק אז איר פארשפרייט דעם הייליגן רבינ'ס עצות פאר די פרויען פון צפת.
דער הייליגער רבי האט דערציילט (סיפורי מעשיות, מעשה ג): "מעשה, אמאל איז געווען א חכם, פאר זיין טויט האט ער גערופן זיינע קינדער און זיין משפחה, און האט זיי געלאזט צוואה אז זיי זאלן 'אנטרינקען ביימער'; איר מעגט עוסק זיין אין אנדערע פרנסות אויך, נאר דאס זאלט איר זען שטענדיג צו טון: 'אנטרינקען ביימער'"; מוהרא"ש איז מסביר (ספר נהרי אפרסמון) אז דאס גייט ארויף אויף מקרב זיין מענטשן צום אייבערשטן, ווייל א מענטש איז צוגעגליכן צו א בוים, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (דברים כ, יט): "כִּי הָאָדָם עֵץ הַשָּׂדֶה", און מען דארף עס אנטרינקען מיט אמונה.
אז איר ווילט קענט איר צוזאמנעמען די פרויען פון צפת מער ווי איינמאל א חודש זיך מחזק זיין מיט די עצות פון רבי'ן; מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיי מחזק זיין און איבער געבן די זיסע עצות וואס איך האב מקבל געווען פון מוהרא"ש.
איך שיק אייך א בריוו פאר אייער חבר'טע.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת לך לך, ו' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
מרת ... תחי'.
דער אייבערשטער זאל העלפן אז אין דעם זכות וואס איר העלפט אנגרייטן די פרויען צוזאמקום אין צפת, איר זעט עס זאל זיין מיט הצלחה, זאלט איר זוכה זיין בקרוב געהאלפן צו ווערן מיט זרע של קיימא, אזוי ווי עס איז באוויסט פון צדיקים אז ווער עס איז זוכה צו פארשפרייטן אמונה פאר אנדערע וועט זוכה זיין צו זרע של קיימא.
איר האט אודאי געהערט פון די סגולה פון 'מקוה מלכה', וואס מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז יעדע פרוי וואס וועט גיין אין מקוה מלכה וועט זוכה זיין צו קינדער; זאלט איר גיין קיין יבניאל זיך אינטערעסירן וכו' וועט איר זוכה זיין צו געהאלפן ווערן בקרוב מיט קינדער.
איך ווארט צו הערן די גוטע בשורה.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת לך לך, ו' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר.
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לב.): "שַׁבְקֵיהּ לְרַוְיָא דְּמִנַּפְשֵׁיהּ נָפִיל", לאז אפ דעם שיכור, דו דארפסט אים נישט אראפווארפן ווייל ער וועט ממילא אליינס אראפפאלן; דאס זעלבע איז ביי דיין מעשה, דו דארפסט גארנישט טון מיט אים, אויב ער וועט נישט תשובה טון וועט ער פון זיך אליינס אראפפאלן; איינער וואס טשעפעט א צווייטן באקומט ביים סוף א גרויסער עונש.
דו זיי מחזק דיין מאמע תחי', דערצייל איר נאר שיינע זאכן; האב נישט צו טון מיט אים. שלמה המלך, דער חכם מכל אדם זאגט (משלי כו, ד): "אַל תַּעַן כְּסִיל כְּאִוַּלְתּוֹ פֶּן תִּשְׁוֶה לּוֹ גַם אָתָּה", האב נישט צו טון מיט א נאר א מניוול, ווייל ווער עס האט צו טון מיט א נאַר ווערט אליינס א נאַר.
דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל זיין שלום ביי אייך אין די משפחה.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת נח, ג' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.
איך האב דיר שוין געשריבן אז דו דארפסט נישט מורא האבן פון קיין קללות, אויב דו האסט מורא פון די קללות וכו' זאלסטו מקיים זיין וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות קללה, חלק ב', סימן ה): "עַל יְדֵי שִׁמּוּשׁ הַצַּדִּיק בָּא חֵרוּת וְנִתְבַּטֵּל הַקְּלָלוֹת", דורך דעם וואס מען באדינט א צדיק ווערט מען פריי, און אלע קללות ווערן בטל; אזוי ווי מיר געפינען ביי אליעזר עבד אברהם, ער האט משמש געווען אברהם אבינו דערפאר איז ער ארויס מכלל ארור לכלל ברוך און ער איז געווארן געבענטשט (מדרש בראשית רבה ס, ז).
אז דו וועסט עוסק זיין אין הפצה, דו וועסט מקרב זיין נאך מיידלעך און ווייבלעך צום אייבערשטן, דו וועסט פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות - וועסטו ניצול ווערן פון אלע קללות.
שלאפן אויף די רוקן איז נישט קיין פראבלעם פאר פרויען און מיידלעך.
דו קענסט פרעגן דיינע שאלות, און מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך דיר עס ענטפערן.
