בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#2703 - נעם צוזאמען צדקה פאר משפחות פון אנשי שלומינו אויף יום טוב
צדקה, יום טוב

בעזרת ה' יתברך


מוצאי ראש השנה, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער זון הרב ... נרו יאיר


גיי נאך געלט, נעם צוזאמען צדקה פאר משפחות פון אנשי שלומינו וואס האבן נישט אויף יום טוב.


איך בין אלע מיינע יארן פון אלס יונגער בחור, פון מיין בר מצוה - אלץ געגאנגען נאך געלט, ביז איך האב געעפנט די ישיבה, דעמאלט האב איך מער נישט געקענט גיין צווישן מענטשן, איך האב געדארפט זיין באהאלטן צוליב די מחלוקות, אבער אזוי פלעג איך אלץ גיין נאך געלט; אזוי האט מיר זיידי זכרונו לברכה מחנך געווען, ער האט מיר געמוטשעט כסדר איך זאל גיין נאך געלט.


אז מען גייט נאך געלט איז מען זיך מתקן מיט די גרעסטע תיקונים, בפרט ווען מען ווערט מבוזה, מען כאפט א בזיון; דאס איז א גרויסע זאך פאר תיקון הנפש.


די צוויי טויזנט דאלער וואס דו האסט צאמגעשטעלט איז אויסגעגאנגען אין מינוטן, משפחות האבן זיך מחי' געווען. איך דארף נאך געלט, יעצט פאר יום טוב דארף איך העלפן אנשי שלומינו וואס האבן נישט ווי אזוי אריינצוברענגען דעם יום טוב.


בזכות מצוות צדקה זאלסטו זוכה זיין צו א זיס לעבן.


 

#2702 - נישטא וואס מורא צו האבן
רפואה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ברכה, י"ד תשרי, ערב סוכות, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


בנוגע וואס איר פרעגט, אויב איינער איז פארקילט אויב מען איז צוזאמען קען מען איבערכאפן וכו'; זיין צוזאמען איז א רפואה פאר ביידע, סיי פאר'ן מאן און סיי פאר'ן ווייב, עס איז נישט קיין שום פראבלעם, נישטא וואס מורא צו האבן.


א פרייליכן יום טוב.

#2701 - א שאד די לעבן זאל צעשטערט ווערן צוליב א שוועסטער וואס איז פארדרייט
חברים, משפחה

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך שרייב אייך דעם בריוו פון אומאן, איך שרייב אייך איבער א סענסעטיווער ענין, בנוגע אייער שוועסטער ....


פון איין זייט קען איך אייך נישט איינטיילן וואס צו טון, איך קען אייך נישט זאגן 'רעדט נישט מיט איר', פון די צווייטע זייט שפיר איך אז איך דארף אייך זאגן וואס איז גוט פאר אייך. עס איז נישט גוט איר זאלט רעדן מיט איר, זי איז נעבעך פארדרייט, אירע מיינונגען זענען זייער שעדליך, זי קען אייך חרוב מאכן אייער לעבן.


איך בעט אייך פון מיין הארץ, הערט אויס וואס איך זאג אייך, איך האב נישט קיין אינטערעסע נאר אז אייער לעבן זאל זיין גוט, איך האב זיך אזויפיל געפלאגט אייך חתונה צו מאכן, איך האב אייך געגעבן א טייערער תלמיד, א וואוילער, א בעל מידות; איך וויל נאר ענקער גוטס.


נעמט אן מיינע ווערטער וואס איך שרייב אייך אינמיטן די נאכט ביים רבינ'ס ציון, א שאד אייער לעבן זאל צעשטערט ווערן צוליב די שוועסטער וואס איז אזוי פארדרייט מיט שעדליכע מיינונגען.


איך האף די ווערטער וואס גייען ארויס פון מיין הארץ וועט אריינגיין אין אייך.


א כתיבה וחתימה טובה.

#2700 - אז מ'גלייבט, באקומט מען די ישועה
ישועות, אמונה, אומאן, אמונת חכמים, ברכות

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


דעם בריוו שרייב איך אייך פון אומאן. מיין ווייב זאגט מיר אז איר זענט זייער צעבראכן, איר זאגט אז אייער מאן האט אייך שוין צוגעזאגט די לעצטע פאר יאר אז ער גייט אהיימברענגען ישועות פון אומאן, און נאכאלץ ווארט איר אויף די ישועה, איר טראכט אז איר וועט שוין נישט געהאלפן ווערן.


דעריבער שרייב איך אייך פון אומאן, וויסן זאלט איר אז מען דארף האבן אמונה, מען דארף גלייבן אז תפילה העלפט, גיין צו צדיקים העלפט, בפרט קומען קיין אומאן אויף ראש השנה העלפט; דאס וואס מען ווארט אויף א ישועה איז נאר פאר די טובה פונעם מענטש.


איך גלייב אז איר גייט האבן א ישועה, איך בין היינט געווען ביים ציון און אסאך געבעטן פאר אייך און פאר אייער מאן, אבער וויסן זאלט איר אז מען דארף האבן אמונה, אמונה איז די כלי מען זאל קענען מקבל זיין, אויב מען בעט א ברכה פון א צדיק, דער צדיק וואונטשט, אויב דער מענטש זאגט נישט "אמן", איז נישטא די פלאץ וואו די ברכה זאל חל זיין, ווען מען זאגט "אמן", מען גלייבט - דעמאלט קומט די ישועה.


די אלע וואס קומען צום צדיק און זאגן "איך האב שוין באקומען אזויפיל מאל הבטחות און למעשה איז גארנישט געשען", זיי האבן טענות; דאס איז די אייגענע פראבלעם, זיי דארפן גלייבן.


איר וועט האבן א ישועה ווייל איך גלייב אז איר וועט שוין געהאלפן ווערן.


כתיבה וחתימה טובה.

#2699 - זע מען זאל באצאלן לכבוד יום טוב אלע מלמדים און איינגעשטעלטע
מלמדים, מוסדות, הדפסה, דרשות, אומאן, חדר

בעזרת ה' יתברך


מוצאי ראש השנה, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


חסדי השם יתברך מיר האבן זוכה געווען צו זיין ביים רבי'ן אויף ראש השנה, איך בין יעצט אין עירפארט אויפ'ן וועג אהיים, דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן אנקומען אהיים בשלום.


איך וויל דיר בעטן זאלסט איבערגיין מיט האברך ... נרו יאיר אלע דרשות וואס מען האט גערעדט ראש השנה. עס איז א שאד עס זאל פארלוירן גיין די דיבורים, עס איז געווען אזעלכע שיינע דיבורים, אזעלכע התחזקות; אז מען וועט דאס אפשרייבן און דרוקן וועלן אסאך מענטשן זיך מחי' זיין.


אין היכל הקודש איז דא אזעלכע דיבורים וואס מען הערט נישט ערגעץ אנדערש; מוהרא"ש געבט אונז אזעלכע התחזקות און אזא שכל וואס יעדער איינער קען זיך באנייען און צוריק קומען צום אייבערשטן.


גיי איבער מיט אים סיי די תקיעת שופר דרשה פון ביידע טעג און סיי די דרשות פון ראש השנה און פון שבת; טו עס ווי פריער, איידער עס ווערט פארגעסן.


אויך בעט איך דיר זייער, זע מען זאל באצאלן לכבוד יום טוב אלע מלמדים און איינגעשטעלטע אין די מוסד; מאך א התעוררות ביי אנשי שלומינו זיי זאלן דיר העלפן זאלסט קענען באצאלן אלע מלמדים, טיטשערס און איינגעשטעלטע.


אלע האבן געזען ווי די מלמדים האבן געארבעט מיט אזויפיל פלאג און מי אין אומאן מיט די קינדער, זיי האבן דאס געטון בהתנדבות לבם. מיר האבן געהאט ביי אונז אין בנין די יאר איבער הונדערט קינדער כן ירבו, די מלמדים האבן געמאכט יעדן טאג חדר, זיי האבן גענומען די קינדער צום רבינ'ס ציון, אויך האבן זיי געדאווענט מיט זיי אלע תפילות, בשעת די עלטערן זענען אויסגעמוטשעט, קוים וואס מען האט כח אליינס צו דאווענען, האבן זיי געארבעט מיט די קינדער אויסגעמוטשעטערהייט. עס קומט זיי מען זאל זיי כאטשיג צאלן זייער ארעמע געהאלט וואס קומט זיי.


איך דארף מקצר זיין, איך וועל דיר נאך שרייבן.

#2698 - מיר דארפן ענדיגן דעם בנין אין אומאן
צדקה, הכרת הטוב, אומאן

בעזרת ה' יתברך


מוצאי ראש השנה, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך זיץ יעצט אין עירפארט אויפ'ן וועג אהיים פון הייליגן רבי'ן, מיין הארץ איז פול מיט לויב און דאנק צום הייליגן באשעפער אז מיר האבן זוכה געווען צו זיין אין אומאן ראש השנה. דער הייליגער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "מִי שֶׁהָיָה אֶצְלִי עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה", ווער עס איז געווען ביי מיר ראש השנה, "רָאוּי לִשְׂמוֹחַ מְאֹד כָּל הַשָּׁנָה", דארף זיך א גאנץ יאר זייער פרייען.


א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו האסט געהאלפן אין אומאן; מיט'ן צושטעלן די שאטל מען זאל קענען גיין און קומען פונעם בנין ביז'ן ציון און צוריק און פאר'ן העלפן מיט די עליות, מיט'ן אויסרופן וכו' וכו'.


עס איז אריינגעקומען בערך צוואנציג טויזנט דאלער פון עליות און נדרים און נדבות, איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט דאס נאכגיין, זיך פארבינדן מיט אלע וואס האבן געקויפט, ווייל איך דארף האבן דאס געלט צו קענען ענדיגן דעם בנין.


איך האף מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צו ענדיגן דעם בנין די יאר, ווייל מיר דארפן שוין אנהייבן פלאנירן צו בויען דעם צווייטן בנין, דער בנין איז שוין קליין, האסט דאך געזען וואס האט זיך געטון, וויפיל פרישע מקורבים עס זענען געקומען און פון אנשי שלומינו אליינס וואס ברענגען די קינדער. די קינדער אליינס האבן אויפגענומען איבער הונדערט בעטן, קומענדיגע יאר קומען צו נאך מער קינדער, מיר דארפן ענדיגן דעם בנין און שוין אנהייבן בויען א גרויסער בית המדרש וואס זאל זיין גענוג גרויס פאר אלע תלמידי היכל הקודש.


ווי עס זעט אויס דארפן מיר בויען גאר א גרויסער בית המדרש לויט די וואוקס פון די קהילה.


א גוט געבענטשט יאר.

#2697 - אין אומאן דארף מען פון פריש מקורב ווערן
חסידות ברסלב, אומאן, קבלה טובה, תיקון הכללי

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן, פה אומאן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין אזוי פרייליך אז איך האב זוכה געווען צו קומען קיין אומאן זיין ביים הייליגן רבי'ן ראש השנה, איך בין געקומען מיט זעקס זון קיין עין הרע, מען האט אונז אזוי אנגעשראקן פון פאראויס אז מען וועט נישט קענען קומען, ברוך ה' מיט תפילה זענען מיר אנגעקומען.


יעצט אז מען איז שוין אין אומאן דארף מען פון פריש מקורב ווערן, מען דארף האבן שכל אויסצונוצן די צייט, גיין צום ציון מתפלל זיין אויף אלעס וואס מען דארף, סיי פאר זיך און סיי פאר די ווייב און קינדער.


איך בעט דיר זייער, גיי צום ציון זאג די תיקון הכללי, די צען קאפיטלעך תהילים. געב קודם א פרוטה לצדקה לזכות דעם הייליגן רבי'ן, רבינו נחמן בן פיגא, זאג די צען קאפיטלעך תהלים וואס דער רבי האט מבטיח געווען (עיין חיי מוהר"ן, סימן רכה): "אפילו אם עצמו וגברו פשעיו וחטאיו", אפילו מען האט געטון גרויסע ביטערע עבירות, וועל איך מיך לייגן אין די לענג און אין די ברייט אים א טובה טון, ביי די פיאות וועל איך אים ארויסצוען פון שאול תחתית.


נאכדעם זאלסטו זיך מתבודד זיין, בעט דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, דיר ברענגען נענטער צו אים. זאלסט האבן א גוט יאר, א יאר פון גיין דריי מאל א טאג אין שול דאווענען מיט מנין, א יאר פון לערנען יעדן טאג חומש, א יאר פון זיין אפגעהיטן פון ראיות אסורות.


מאך א געשעפט מיט'ן רבי'ן, זיי זיך מקבל א גוטע קבלה ביים ציון, וועט דער רבי דיר געבן ניסים.


כתיבה וחתימה טובה.

#2696 - נעם זיך פאר ביים ציון א שטארקע גוטע קבלה לזכות דיין שידוך
שידוכים, אומאן, קבלה טובה

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן, פה אומאן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


וואס זאל איך דיר זאגן, מיין הארץ פלאצט פאר דיר אז דו האסט נאכנישט דיין שידוך, דיין משפחה האלט מיר פאר היתכן איך טו נישט פאר דיר, איך מאך נישט קיין שידוך פאר דיר; מה אומר לך, איך קען עפעס מאכן שידוכים? איין זאך וואס איך קען טון, איך בעט יעדן איינציגסטן טאג פאר דיר, היינט בין איך געווען ביים ציון, איך האב אזוי שטארק געבעטן פאר דיר, איך האלט עס נישט אויס.


איך בעט דיר זייער זאלסט גיין צום ציון און דארט וויינען צום רבי'ן ער זאל דיר העלפן; גיי נישט אוועק פון ציון ביז דו שפירסט אז דו האסט גע'פועל'ט. מאך א געשעפט מיט'ן רבי'ן, נעם זיך פאר ביים ציון א שטארקע גוטע קבלה וואס דו גייסט טון, אדער עפעס אין סור מרע וואס דו גייסט נישט טון לזכות דיין שידוך און שטארק זיך באמונה שלימה אז דו וועסט צוריק קומען די אנדערע יאר מיט א טלית.


בעט פאר גאנץ כלל ישראל, בעט פאר די גאולה כלליות, מיר זאלן שוין אלע זוכה זיין ארויסצוגיין פון דעם ביטערן גלות.

#2695 - מסדר זיין א חדר פאר די קינדער אין אומאן
חינוך הילדים, מלמדים, אומאן

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן, אומאן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


חסדי השם יתברך מיר זענען אריבער אלע מניעות, מיר זענען אין אומאן ביים הייליגן רבי'ן - נאך אזויפיל מניעות, נאך אזויפיל געגעועים און כיסופים. מען קען נישט מסביר זיין וואס אנשי שלומינו טוען, וויפיל מסירות נפש מען גייט אריבער אנצוקומען צום רבי'ן אויף ראש השנה.


א גאנץ יאר ביסטו אזוי געטריי, דו ביסט א געטרייער מלמד, די קינדער האבן דיר אזוי ליב; דו האסט א געפיל פאר די קינדער, די קינדער האבן דיר ליב, וויל איך דיר זייער שטארק בעטן, די פאר טעג וואס מיר זענען אין אומאן זאלסט מסדר זיין א חדר פאר אונזערע קינדער. מיר האבן די יאר אינעם בנין אין אומאן איבער הונדערט קינדער כן ירבו, תלמידי היכל הקודש קומען צום רבי'ן נאר מיט די קינדער, ווי שווער עס איז, ווי שטארק די קאפ וויי איז - קוקט מען נישט אויף גארנישט.


בעט איך דיר זייער, נעם צאם אלע קינדער פון מארגן ערב שבת, מאך מיט זיי א סדר פאר אפאר שעה. הייב אן מיט דאווענען, דערצייל זיי מעשיות פון צדיקים, זאג מיט זיי די תיקון הכללי, אויב דו קענסט גיין מיט זיי צום ציון, עס מוז נישט זיין דוקא אינעם ציון, קענסט גיין ארום דעם ציון, לערן מיט זיי ווי אזוי צו בעטן דעם אייבערשטן, זאג פאר תפילות און זיי זאלן דיר נאכזאגן.


אויב דו דארפסט הילף, נאך מלמדים, זאג מיר; איך וועל זיי אויך מחזק זיין.


טייערער ... נרו יאיר, ביי מיר איז דער עיקר ארבעט - די קינדער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה מב, ג): "אִם אֵין גְּדָיִים אֵין תְּיָשִׁים", עס איז גרינגער ווען מען ברענגט אויף די קינדער לכתחלה אריבער, מיט'ן הייליגן רבינ'ס הקדמות, ווי זיך מוטשען שפעטער.


כתיבה וחתימה טובה.

#2694 - אין די בריוו וועסטו זען ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן
בריוו, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, טרענספארטעישן מענידזשער


איך האב זייער הנאה פון דיר; פון דיין יראת שמים, פון דיין התמדת התורה און פון דיין געטריישאפט ווי דו העלפסט די מוסד אזוי געטריי מיט די באסעס און ווענס, ברענגען און טראגן די קינדער מידי יום ביומו.


א שאד דו ליינסט נישט די וועכנטליכע קונטרסים פון עצתו אמונה און איש אמונות; אין די בריוו ליגן אזויפיל חיזוק, אזויפיל שכל; עס ליגן אין די בריוו אלעס וואס דו דארפסט וויסן פאר דיין לעבן. איך שרייב דיר יעדע וואך א גאנצע קונטרס, יעצט זאגסטו מיר אז דו ליינסט עס נישט; עס איז א שאד פאר דיר, דו וואלסט זיך מחי' געווען מיט די בריוו.


אין די בריוו וועסטו זען ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#2693 - מ'דארף פארשטיין די ריכטיגע וועג ווי אזוי זיך צו פירן לויט די תורה
אידישע שטוב, הדרכות, הלכה, חומרות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ברודער טייערער, עס איז מיר זייער שווער צו שרייבן אין דעם נושא; איך קען דיר זאגן אביסל און דו וועסט אליינס דארפן אריינטראכטן און פארשטיין, אזוי ווי דער חכם מכל אדם זאגט (משלי ט, ט): "תֵּן לְחָכָם וְיֶחְכַּם עוֹד", לערן מיט'ן חכם וועט ער ווערן נאך מער קלוגער.


מוהרא"ש האט אונז דערציילט, אנשי שלומינו פלעגן פרעגן דעם הייליגן צדיק רבי אברהם א זון פון רבי נחמן טולטשינער זכותו יגן עלינו הנהגות צווישן מאן און ווייב, פלעגט ער זאגן די ווערטער: "קינדערלעך היט אייך פון כריתות"; דאס הייסט די טעג וואס די תורה זאגט זיין אפגעשיידט דעמאלט היט מען די הלכות, און אין די אנדערע טעג איז אלעס מותר.


ליידער פארדריידט מען די הייליגע תורה, מען לערנט מיט חתנים און כלות א פאלשע תורה, מען לערנט פרישות אזוי ווי להבדיל די גלחים לערנען, ביי זיי איז מען מער שמייליג ווען מען איז אפגעזונדערט און אפגעטיילט; דאס לערנט מען פאר אידישע קינדער השם ישמרינו.


בכתב קען איך נישט שרייבן מער, פנים בפנים קען איך דיר לערנען וויאזוי זיך צו פירן צו זיין אן ערליכער איד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#2692 - קענסט נישט אוועקגיין צו א סוכה, אן דיין ווייב
שלום בית, דירה, סוכות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זי איז גערעכט, אז דו האסט נישט קיין אייגענע סוכה קענסט נישט אוועק גיין גאנץ סוכות שלאפן אין א סוכה און איר איבערלאזן אליין; דו קענסט איר מיט נעמען, זי וועט שלאפן אין די דירה און דו אין די סוכה.


אז דו גייסט שלאפן ביי דיינע עלטערן דארפסטו זארגן א פלאץ פאר איר צו שלאפן און אז דו גייסט שלאפן ביי אירע עלטערן דארפסטו זארגן זי זאל האבן א שטוב, אליינס אוועק גיין קענסטו נישט; אויב איז נישטא קיין פלאץ פאר איר מיט צו קומען זאלסטו בלייבן שלאפן אין שטוב.


איך בין שטענדיג מעורר די אינגעלייט ווען זיי זוכן א דירה אז זיי זאלן קוקן אויב מען קען מאכן א סוכה; א אידישע דירה דארף האבן א פלאץ פאר א סוכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#2691 - ווייל איך דארף אייך, דעריבער זאג איך אייך וואס צו אכטונג געבן
לערערין, מוסר, חלישות הדעת, הדרכות

בעזרת ה' יתברך


אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


פארוואס זאלט איר זיך צעברעכן אז מען דארף אייך נישט פאר א טיטשער?


ווייל איך דארף אייך, דעריבער זאג איך אייך וואס צו אכטונג געבן; ווען איך דארף אייך ווען נישט שרייב איך אייך נישט וואס אכטונג צו געבן.


שוין צייט ארויסצוגיין פון אייער קטנות.


...

#2690 - תהלים איז אזוי ווי א קאלטע זיסע געטראנק
תהלים

בעזרת ה' יתברך


אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


א מתנה פאר די חשוב'ע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא


זעט צו זאגן יעדן טאג אביסל תהלים, דער הייליגער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תפה) תהלים איז אזוי ווי א קאלטע זיסע געטראנק; אז מען זאגט תהלים איז מען נישט דורשטעריג, מען שפירט זאט, מען באקומט אלע גוטע זאכן.


פון דער ראש ישיבה.

#2689 - איבערגיין מסכת ראש השנה הונדערט און איין מאל
סיום, מוהרא"ש, גמרא

בעזרת ה' יתברך


אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


יעצט ווען דו האסט מסיים געווען הונדערט און איין מאל מסכת תענית זאלסטו נעמען מסכת ראש השנה און דאס איבערגיין הונדערט און איין מאל.


לערן דאס לזכות מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, אזוי ווי מוהרא"ש שרייבט פאר די בחורים אין ישיבה, זיי זאלן דאס טון, אזוי וועט מען אים ארויפטראגן העכער און העכער.


פון דיין ראש ישיבה.

#2688 - אז מען זאגט תהלים, פאלט מען נישט
תהלים

בעזרת ה' יתברך


אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


א מתנה פאר די חשוב'ע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא


זעט צו זאגן יעדן טאג אביסל תהלים, דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן צח) תהלים איז א "משענת", אן אונטערליינער; אז מען זאגט תהלים פאלט מען נישט, מען קען אנגיין אין לעבן אין אלע מצבים.


פון דער ראש ישיבה.

#2687 - זע צו לערנען יעדן טאג הלכה
הלכה, שלחן ערוך

בעזרת ה' יתברך


אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הבחור הבר מצוה ... נרו יאיר


דא האסטו א מתנה ד' חלקי שלחן ערוך, זע צו לערנען יעדן טאג הלכה; דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כט) אז יעדער איד איז מחויב צו לערנען יעדן טאג הלכה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויסוואקסן א גרויסער צדיק.


פון דיין ראש ישיבה.


 

#2686 - אן אייגענעם צייטונג וואס זאל זיין נאר פון אמונה
אמונה, ראש השנה, מאגאזינען, דאווענען, צייטונגען

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת נצבים, כ"ו אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן, אומאן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


איך מוז דיר זאגן ווי שיין דו האסט געמאכט דעם "קרית ברסלב בלעטל"; פון א בלעטל איז געווארן א צווייגל. איך האף דו וועסט עס מאכן גרעסער און גרעסער ביז עס וועט ווערן א גרויסער בוים, א צייטונג.


איך פאר מיר, לכשלעצמי - דארף איך נישט קיין צייטונג, אבער איך זע אז אלע ליינען, עס קומט שבת זעצט מען זיך אראפ ליינען, מען קויפט זיך צאם בערג ליין מאטריאל וואס איז זייער שעדליך, בפרט די פרומע אויסגאבעס וואס איז איינגעוויקלט מיט חסידות וכדומה, עס זעט אויס אזוי דערהויבן - דאס איז זייער שעדליך. וויל איך זייער מיר זאלן האבן אן אייגענעם צייטונג וואס זאל זיין מרישא ועד גמירא נאר פון אמונה, נאר פון הייליגן רבי'ן און פון זיינע הייליגע תלמידים.


איך וויל דיר מכבד זיין מיט פארזאגן סליחות ערב ראש השנה און אויך מעריב ביידע נעכט ראש השנה, אבער איך וויל דו זאלסט דאווענען שיין שטייטליך. א גאנץ יאר דאווענט מען ווי מען דאווענט, אבער ווען עס קומט פרייטאג צו נאכטס און שבת בייטאג דארף מען דאווענען אביסל שטייטער, און זיכער ווען עס קומט ראש השנה און יום כיפורים, ווען אלע ווילן זיך אויסבעטן א גוט יאר, דארף מען דאווענען אביסל שטייטער; אויך מיט שכל, נישט סתם ציען די נערווען, אבער נישט כאפעדיג.


דער אייבערשטער זאל העלפן אונזערע תפילות און אלע תפילות פון כלל ישראל זאלן ארויפגיין און אנגענומען ווערן ברחמים וברצון.


בנוגע בעלי תפילות יום כיפורים אין שטעטל; וועל איך רעדן מיט דיר פנים בפנים.


א כתיבה וחתימה טובה.

#2685 - ביז ווען פאסט מען צום גדלי', ווען מ'קומט אהיים פון אומאן
אומאן, ראש השנה, תעניתים, הלכה, חומרות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וילך, ג' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


וואס זוכסטו ארויפצולייגן חומרות אויף אנדערע? מוהרא"ש פסק'נט אז מען קען זיך פארלאזן אויף הרב וואזנער זכרונו לברכה וואס ער פסק'נט (עיין שאלות ותשובות שבט הלוי חלק ח', סימן רסא) אז מען קען שוין אויספאסטן ווען עס ווערט נאכט אין אומאן, מען דארף נישט ווארטן ביז עס ווערט נאכט אין אמעריקע.


עס זענען דא פוסקים וואס זאגן מען זאל יא ווארטן ביז עס ווערט נאכט דא, אבער אויף דעם זאגט מוהרא"ש קען מען נוצן וואס דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקמז) דארט וואו עס איז דא איין פוסק קען מען זיך פארלאזן.


מען קען נאך אסאך מער מקיל זיין אין דעם, אבער דאס איז נישט אויף צו שרייבן וכו'.


א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#2684 - די רחמנות זאל נישט חרוב מאכן אייער לעבן
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, שלום בית, מדות טובות, רחמנות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' האזינו, ז' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער ווייטאגליכער בריוו.


אייער טאטע איז טאקע א גרויסער רחמנות, אייער מאמע מאכט אים שפירן ווי א שמאטע, זי שאפט אויף אים ווי א האר שאפט אויף א קנעכט, אבער דאס קען נישט אפשטעלן אייער לעבן. איר שרייבט אז איר קענט נישט עסן און נישט שלאפן, איר קענט גארנישט טון, איר הערט נישט אויף טראכטן פון אייער צעבראכענער צעשאסענער טאטע, איר שרייבט אז איר געדענקט נישט אפילו איין מאל אין אייער לעבן צו זען אייער טאטע מאמע זיצן אינאיינעם ביי איין טיש שמועסן און פארברענגען, איר געדענקט נישט זיי זאלן שמייכלען איינער צום צווייטן וכו' וכו'; איר זענט אריין אין א טרויעריגקייט, איר קענט גארנישט טראכטן אויסער פון די צער פון אייער טאטע.


אמת, אייער טאטע איז א גרויסער רחמנות, אבער דאס קען נישט חרוב מאכן אייער לעבן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קיג:): "הָרַחֲמָנִין, חַיֵּיהֶם אֵינָם חַיִּים", די וואס האבן צופיל רחמנות - די האבן נישט קיין לעבן; האבן רחמנות אויף אנדערע איז פון די שענסטע מידות פון אידישע קינדער, די הייליגע חכמים זאגן (יבמות עט.): "שְׁלֹשָׁה סִימָנִים יֶשׁ בְּאוּמָה זוֹ", איינע פון די סימנים פון א איד איז "רַחֲמָנִים", אידישע קינדער האבן רחמנות; אבער אויב מען האט צופיל רחמנות שטערט עס פאר'ן לעבן, מען קען נישט לעבן.


אייער טאטע וועט גארנישט האבן פון דעם וואס איר וועט זיך פייניגן פאר אים, עס וועט נישט העלפן ער זאל האבן שלום בית; איר דארפט טון צו די זאך, איר דארפט אים העלפן.


די ערשטע זאך איז תפילה; בעטס יעדן טאג א קליינע תפילה פאר אייערע עלטערן זיי זאלן אנהייבן לעבן אזוי ווי ערליכע אידן, זיי זאלן לעבן אינאיינעם, זיך נישט גרויסן איינער אויפ'ן צווייטן. צווייטנס, איר זאלט יעדן טאג רופן אייער טאטע מאמע, רעדט צו זיי שיין, ווען איר רעדט צו אייער טאטע זאלט איר אים מאכן שפירן ווי א טאטע, דערציילט אים פון אייערע קינדער, דערציילט אים פון אייער מאן; זאגט אים ווי שטארק איר האט אים ליב, פרעגט אים עצות; אפילו איר וועט טון וואס אייער מאן זאגט, אבער מאכט אים שפירן ווי ער איז עפעס, און ווען איר רעדט מיט אייער מאמע זאלט איר רעדן מיט דרך ארץ און חכמה, זאגט איר: "איך האב פריער גערעדט מיט טאטי, טאטי איז אזוי קלוג, ער געבט מיר אזעלכע גוטע עצות", וועט זי זיך אויך רעכענען מיט אים; אזוי אויך ווען איר גייט צו זיי זאלט איר רעדן מיט גרויס דרך ארץ צו זיי.


איך בעט אייך זייער, האט רחמנות אויף אייער געזונט, נעמט ארויס פון קאפ די גאנצע פרשה פון אייער טאטע מאמע. איך זאג אייך, ווען איך האב געליינט אייער בריוו האב איך זיך זייער דערשראקן פאר אייער לעבן, מער ווי אייער טאטעס לעבן; איך ציטער עס זאל נישט גיין צו אייערע נערווען, עס זאל אייך נישט שאטן.


און די לעצטע זאך איז די זעלבע פון די ערשטע זאך - תפילה; תפילה איז די ערשטע עצה און די לעצטע עצה און אויך די מיטלסטע עצה. בעטס דעם אייבערשטן עס זאל זיין שלום ביי אידישע קינדער, ביי אייערע עלטערן און ביי אלע אידן.


אזוי ווי אייער טאטע מאמע לעבן - אזוי איז ביי רוב שטובער, מען מאכט אינדרויסן א גוטע שפיל, ווען מענטשן זעען און הערן זעט אויס כאילו עס איז דא א הויז, טאטע מאמע, אבער שטילערהייט איז עס חרוב ונחרב; ביי איינעם גרויסט זיך דער מאן אויף די ווייב, ביי א צווייטן גרויסט זיך די ווייב אויף דעם מאן און ביי א דריטן פליקן זיך ביידע, מען הרג'עט זיך, מען קען זיך נישט ליידן. נאר אז מען האט א צדיק וואס לערנט אויס וואס דער רצון השם איז, אז דער אייבערשטער וויל אז מאן און ווייב זאלן זיך אנשטרענגען איינער פאר'ן צווייטן, ארויסגיין פון וועג איינער פאר'ן צווייטן - די האבן א גוטע לעבן, די לעבן מיט ליבשאפט, די שפירן אויף די וועלט די זיסע טעם פון גן עדן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א גמר חתימה טובה.

#2683 - יום כיפור איז די שענסטע טאג פון יאר
יום כיפור

בעזרת ה' יתברך


יום א' האזינו, ו' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


פארוואס זאגט איר אז יום כיפור איז נישט א פרייליכע יום טוב? איר האט א טעות, איר מיינט אז יום כיפור איז א טרויעריגע טאג; יום כיפור איז די שענסטע טאג פון יאר, די הייליגסטע טאג פון יאר, א טאג וואס דער אייבערשטער איז מוחל פאר אלע אידן אלע עבירות.


די הייליגע תורה זאגט (ויקרא טז, ל): "כִּי בַיּוֹם הַזֶּה יְכַפֵּר עֲלֵיכֶם לְטַהֵר אֶתְכֶם מִכֹּל חַטֹּאתֵיכֶם לִפְנֵי ה' תִּטְהָרוּ", אין דעם טאג פון יום כיפור איז דער אייבערשטער מוחל אלע עבירות, מען ווערט ריין פאר'ן אייבערשטן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כ.) אין א יאר איז דא דריי הונדערט פינף און זעכציג טעג, און דער ווארט 'השטן' באטרעפט דריי הונדערט פיר און זעכציג, ווייל דער שטן איז מקטרג א גאנץ יאר אויסער יום כיפורים; נאך זאגן די הייליגע חכמים (תנא דבי אליהו רבה, פרק א) אויפ'ן פסוק (תהלים קלט, טז): יָמִים יֻצָּרוּ וְלוֹ אֶחָד בָּהֶם "זֶה יוֹם הַכִּפּוּרִים לְיִשְׂרָאֵל, שֶׁהוּא שִׂמְחָה גְּדוֹלָה לִפְנֵי מִי שֶׁאָמַר וְהָיָה הָעוֹלָם שֶׁנְתָנוֹ בְּאַהֲבָה רַבָּה לְיִשְׂרָאֵל", דער אייבערשטער פריידט זיך פאר דעם טאג יום כיפורים, ער האט אונז געגעבן דעם טאג מיט גרויס ליבשאפט.


א גמר חתימה טובה.

#2682 - בלייב אין שטעטל און מאך שיינע הקפות
אומאן, סוכות, חסידות, שמחת תורה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


געב איבער פאר די משפחות אין שטעטל, קיינער דארף נישט קומען קיין וויליאמסבורג צו מיר אויף שמחת תורה. מיר זענען ברסלב'ער חסידים, מיר דארפן פארן איינמאל א יאר צו אונזער רבי קיין אומאן אויף ראש השנה, מער פון דעם דארף מען נישט; געלויבט דעם אייבערשטן אלע האבן זיך אנגעשטרענגט און געפארן קיין אומאן, מיר האבן זוכה געווען צו טון דעם רבינ'ס ווילן, דער רבי איז אונז אלע מתקן.


איך ווייס נישט ווער עס מאכט די ווינט אז אלע דארפן קומען אויף שמחת תורה, געב איבער פאר אלעמען אז יעדער זאל טון וואס איז אים באקוועם, וואס איז אים גוט. און דיר בעט איך באזונדער, בלייב אין שטעטל, מאך שיינע הקפות. זינג און טאנץ מיט אנשי שלומינו, מאך נאך די שיינע הקפות פון ישיבה וואס דו האסט בייגעוואוינט אלע יארן, מאך עס נאך אין שטעטל.


געדענקסט אוודאי וואס איך טו מיט די קינדער צווישן די הקפות, ווי איך זינג מיט זיי, איך רעד צו זיי און טאנץ מיט זיי.


חתימה טובה.

#2681 - מען דארף פרעגן אן ערליכער רב ווי אזוי זיך צו פירן
רפואה, שאלות, תעניתים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת וילך-שובה, ד' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אז דער דאקטער זאגט אז דיין ווייב טאר נישט פאסטן - דארפסטו פרעגן אן ערליכער רב ווי אזוי זיך צו פירן; דער דאקטער איז נישט קיין פוסק, ער קען נישט פסק'נען; מען דארף פרעגן אן ערליכער רב ווי אזוי זיך צו פירן.


א גמר חתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#2680 - ביים רבינ'ס ציון קען מען אלעס פועל'ן
קינדער, אומאן, סיפורי צדיקים, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נצבים, כ"א אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


ווען דו וואלסט געוויסט ווי גרויס דיין זכות איז אין הימל מיט דיין הייליגע ארבעט פון ארויסגעבן וועכנטליך די קונטרס עצתו אמונה-איש אמונות, וואלסטו נישט געווען צעבראכן, דו וואלסט געטאנצט! דו האסט נישט קיין השגה וואס די בריוו טוען מיט מענטשן, עס ברענגט אריין אין אזויפיל מענטשן הרהורי תשובה, חרטה; עס וועקט אויף אידישע קינדער צוריק צו קומען צום אייבערשטן. דו און די אלע אינגעלייט וואס נעמען א חלק אין די ארבעט וועלן איין טאג זען וואס איר האט דא געטון, וויפיל כבוד שמים עס איז נתרבה געווארן פון דעם.


איך שיק דיר דא א פחד פון א מעשה וואס מוהרא"ש האט דערציילט, די מעשה איז עפעס נישט קיין מעשה וואס מען הערט יעדן טאג; מוהרא"ש האט דאס דערציילט, ער האט דאס געהערט פון א איד וואס האט דאס געזען מיט די אייגענע אויגן.


מאך א בילד, מען זעט ביים רבינ'ס ציון ווי א קינד זיצט מיט א געלעמטע פוס, קענסט לייגן שטעקענעס נעבן דעם קינד, איין פוס זאל זיין אן שיך און אין דער זייט שטייט א איד און וויינט, דער קינד זאל זיך אנליינען זיין קאפ אויף די וואנט פונעם ציון, דער פנים פון קינד זאל זיין צעבראכן און דערשראקן, דער פנים פונעם טאטן ווי ער וויינט.


דא האסטו די מעשה:


טֵייעֶרֶע קִינְדֶער, אִיר זָאלְט גֶעדֶענְקֶען אַז וֶוען מִיר קוּמֶען אִין אוּמַאן אִיז נִישְׁט קַיין צַייט אַרוּם צוּ גֵיין אִין דִי גַאסְן קוֹיפְן פְּרֵייזֶעס; מֶען דַארְף גֵיין צוּם צִיוּן אוּן דָארְט בֶּעטְן דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן וָואס מֶען וִויל, בַּיים צִיוּן קֶען מֶען פּוֹעֵלְ'ן זֵייעֶר גְרוֹיסֶע זַאכְן, אֲפִילוּ אַזֶעלְכֶע זַאכְן וָואס אִיז נִישְׁט מֶעגְלִיךְ.


הֶערְט אַ מוֹרָא'דִיגֶע מַעֲשֶׂה וָואס מוֹהֲרָא"שׁ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה הָאט דֶערְצֵיילְט וָואס עֶר הָאט גֶעהֶערְט פוּן אַ בַּאגְלֵייבְּטְן אִיד פוּן פְרִיעֶרְדִיגְן דוֹר. דֶער אִיד דֶערְצֵיילְט אַז עֶר אִיז גֶעוֶוען בַּיים צִיוּן עֶרֶב רֹאשׁ הַשָׁנָה צוּזַאמֶען מִיט אַנְשֵׁי שְׁלוֹמֵינוּ, פְּלוּצְלוּנְג אִיז אָנְגֶעקוּמֶען אַ אִיד, עֶר הָאט מִיטְגֶעבְּרֶענְגְט מִיט זִיךְ זַיין זוּן, דֶער קִינְד הָאט נֶעבֶּעךְ נִישְׁט גֶעקֶענְט גֵיין, עֶר אִיז גֶעוֶוען פַּארַאלִיזִירְט אוֹיף זַיינֶע פִיס רַחֲמָנָא לִצְלָן, אוּן דֶער טַאטֶע הָאט אִים גֶעטְרָאגְן אוֹיף זַיינֶע אַקְסְלֶען, דֶער אִיד אִיז גֶעשְׁטַאנֶען אִין אַ זַייט אוּן גֶעוַוארְט וִוילַאנְג אַלֶע וֶועלְן אַהֵיים גֵיין.


נָאכְמִיטָאג, מַמָשׁ בַּיים זְמַן פוּן רֹאשׁ הַשָׁנָה, וֶוען אַלֶע גֵייעֶן צוּם קְלוֹיז דַאוֶוענֶען מִנְחָה הָאט דֶער אִיד צַאמְגֶענוּמֶען אַלֶע שְׁטוֹיבּ פוּן צִיוּן צוּ אֵיין פְּלַאץ, עֶר הָאט אַרַיינְגֶעזֶעצְט זַיין קִינְד אִין דִי שְׁטוֹיבּ אוּן עֶר אִיז דָארְט גֶעזֶעצְן אוּן גֶעוֵויינְט אַז זַיין זוּן זָאל הָאבְּן אַ רְפוּאָה שְׁלֵימָה, עֶר זָאל קֶענֶען גֵיין אוֹיף דִי אֵייגֶענֶע פִיס.


דֶער אִיד וֵויינְט אוּן וֵויינְט, פְּלוּצְלִינְג שְׁטֶעלְט זִיךְ אוֹיף דֶער קִינְד אוֹיף זַיינֶע פִיס גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק אוּן עֶר הָאט אָנְגֶעהוֹיבְּן גֵיין, עֶר אִיז גֶעגַאנְגֶען צוּם קְלוֹיז דַאוֶוענֶען מִנְחָה מִיט זַיין טַאטֶע, אוּן דָאס אִיז גֶעוֶוען אַ מוֹרָא'דִיגֶע וואוּנְדֶער פַאר אַלֶע וָואס הָאבְּן דָאס צוּגֶעקוּקְט.


וֶוען מֶען הָאט אִים גֶעפְרֶעגְט פוּן וואוּ עֶר עֶר הָאט גֶענוּמֶען דִי עֵצָה פוּן צַאמְנֶעמֶען דִי שְׁטוֹיבּ פוּן צִיוּן אוּן אַרַיינְזֶעצְן זַיין קִינְד אִין דֶעם, הָאט עֶר גֶעעֶנְטְפֶערְט מִיט אַ פַּשְׁטוּת: "פוּן סִיפּוּרֵי מַעֲשִׂיוֹת (מַעֲשֶׂה ג'), וואוּ דֶער רֶבִּי דֶערְצֵיילְט אַז דֶער הִינְקֶעדִיגֶער הָאט גֶעהֶערְט וִוי דִי זוּן זָאגְט פַאר דִי לְבָנָה אַז עֶס אִיז דָא אַ שְׁטוֹיבּ וָואס אוֹיבּ מֶען לֵייגְט אַרַיין דִי פִיס אִין דִי שְׁטוֹיבּ וֶוערְט מֶען אוֹיסְגֶעהֵיילְט"; דֶער טַאטֶע פִירְט אוֹיס: "וואוּ אִיז נָאךְ דָא אַזַא הֵיילִיגֶע שְׁטוֹיבּ וִוי דִי שְׁטוֹיבּ פוּן רֶבִּינְ'ס צִיוּן, וואוּ אַלֶע קוּמֶען זִיךְ אוֹיסְגִיסְן דָאס הַארְץ פַארְ'ן אֵייבֶּערְשְׁטְן, אִיז דָאךְ זִיכֶער אַז דִי שְׁטוֹיבּ אִיז הֵיילִיג".


טֵייעֶרֶע קִינְדֶער גֵייט צוּם צִיוּן אוּן וֵויינְט אַייךְ אוֹיס דָאס הַארְץ בַּיים צִיוּן, בֶּעטְס דָארְט וָואס אִיר דַארְפְט; בַּיים רֶבִּינְ'ס צִיוּן קֶען מֶען זִיךְ אַיינְ'עַקְשֶׁנֶ'ען, מֶען קֶען דָארְט אַלֶעס פּוֹעֵלְ'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#2679 - ס'איז צייט תשובה צו טון, זיין א מאמע און א ווייב
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, תשובה, מאוויס, חודש אלול

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תצא, י"א אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אייער מאן האט זיך מיר אויסגערעדט זיין הארץ, ער זאגט מיר אז שוין צענדליגער וואכן וואס ער האט נישט וואס צו עסן; איר קאכט נישט קיין נאכטמאל קיין איין נאכט, אנשטאט זיין א מאמע מיט א ווייב זענט איר אריינגעפאלן אין די שרעקליכע נעץ פונעם סמ"ך מ"ם, איר קוקט מאוויס א גאנצע נאכט.


יעצט איז חודש אלול, עס איז א צייט וואס איר דארפט תשובה טון, איר דארפט אפלאזן אייערע חבר'טעס. עס טוט מיר זייער וויי, עס רייסט מיר דאס הארץ, ווייל איך בין געווען ענקער שדכן, איך האב אייך געגעבן מיין בעסטער תלמיד; ער זאגט ער האט נישט קיין ווייב, איר מאכט א שפיל פון אינדרויסן כאילו איר זענט חתונה געהאט, איר האט אים אין בוידעם.


איך ווארט צו הערן פון אייך וואס אייער פלאן איז.