בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשע"ח לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך מיין אז דיין ווייב האט נישט גוט פארשטאנען די נעכטיגע שיעור; איך האב נישט געמיינט צו זאגן אז מען לערנט נישט מיט די מיידלעך שפראך, שרייבן און רעכענען וכו'; דאס לערנט מען שוין יעצט און אם ירצה ה' דאס וועלן מיר ווייטער לערנען. איך האב גערעדט פון דעם וואס מען לערנט מיט קינדער אין אנדערע סקול'ס זאכן וואס האט נישט מיטן לעבן, זאכן וואס איז ארויס געווארפן צייט - דאס לערנט מען נישט ביי אונז, מיר לערנען אויס די קינדער אמונה פשוטה, זיי וואקסן אויף אז עס איז דא א באשעפער אויף די וועלט.
אז דו וועסט מיר פרעגן: "וואס הייסט, אנדערע מיידלעך וואקסן נישט אויף אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט?" יא, אבער דער חילוק איז נאר אז אלע 'ווייסן' אז עס איז דא א באשעפער אויף דער וועלט, אבער ביי אונז 'לעבט מען מיט דעם בייטאג און ביינאכט', אזוי ווי עס איז באקאנט די מעשה וואס איז געווען ביים הייליגן קדושת לוי זכותו יגן עלינו. אלץ אינגערמאן איז ער געפארן צו זיין הייליגער רבי דער גרויסער מגיד פון מעזריטש זכותו יגן עלינו און דארט געלערנט פאר עטליכע יאר, ווען ער איז אהיים געקומען האט אים זיין שווער געפרעגט: "וואס האסטו געלערנט ביי דיין רבי'ן?" האט ער געזאגט: "אִיך הָאבּ גֶעלֶערְנְט אַז עֶס אִיז דָא אַ גָאט אוֹיף דֶער וֶועלְט", האט דער שווער אים אויסגעלאכט און געזאגט: "ווער ווייסט דען נישט אז עס איז דא א גאט אויף דער וועלט?! איך וועל רופן די דינסט און איר פרעגן צי זי ווייסט אז עס איז דא א גאט אויף דער וועלט, וועט זי אויך וויסן", אזוי האט ער געטון און די דינסט רופט זיך אן: "וואסערע פראגע איז דאס? אודאי איז דא א גאט אויף דער וועלט, האט דער הייליגער בארדיטשובער רב זי"ע געענטפערט פאר זיין שווער: "יָא יָא, זִי זָאגְט אַז עֶס אִיז דָא אַ גָאט אוֹיף דֶער וֶועלְט, אָבֶּער אִיך לֶעבּ מִיט דֶּעם".
דאס זעלבע איז מיט אונזערע קינדער, זיי וואקסן אויף מיט אמונה, סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך. איך האב געהערט א מעשה וואס האט זיך לעצטנס אפגעשפילט מיט א מיידל ביי אונז אין סקול, זי האט זיך לא עלינו צוקלעמט אירע פינגער, די פינגער איז איר אראפ געקומען און מען האט איר געדארפט אריין פירן אין שפיטאל, בשעת מען האט געווארט אז די הצלה זאל קומען איז זי געשפרינגען און געשריגן: "אייבערשטער איך האב דיר ליב", "אייבערשטער איך האב נישט קיין קשיות אויף דיר"; נו פרעג איך דיר, וואו הערט מען אזא מעשה, אז א יונגע מיידל פון צוועלף יאר זאל לעבן מיט אזא אמונה, נישט ווערן ברוגז אויפן אייבערשטן ווען עס גייט נישט גוט? דאס איז א פרי פון "בית פיגא"; דאס לערנט מען און מען באקט עס און מען קנעט עס אריין אין די קינדער.
חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כב:): ווען דער הונקעדיגער פרעה האט געשאסן דעם אידישן קעניג יאשיהו המלך, שטייט (דברי הימים-ב לה, כג): "וַיֹּרוּ הַיֹּרִים לַמֶּלֶךְ יֹאשִׁיָּהוּ, וַיֹּאמֶר הַמֶּלֶךְ לַעֲבָדָיו הַעֲבִירוּנִי כִּי הָחֳלֵיתִי מְאֹד", מען האט אים געשאסן אזוי פיל מאל ביז ער איז געווארן געלעכערט ווי א זיפ; בשעת דער קעניג יאשיהו המלך איז אויסגעגאנגען האט מען געזען ווי זיינע ליפן שאקלען זיך, האט ירמיהו הנביא געמיינט: "שֶׁמָּא חַס וְשָׁלוֹם מִילְתָא דְּלֹא מְהַגְנָא אָמַר אַגַּב צַעֲרֵיהּ", אפשר פון גרויס צער רעדט ער חס ושלום אנטקעגן די אמונה, "גָּחִין", האט ירמיהו הנביא זיך צוגעבויגן צו הערן וואס ער רעדט, "וְשַׁמְעֵיהּ דְּקָא מַצְדִּיק עֲלֵיהּ דִּינָא אֲנַפְשֵׁיהּ", האט ער געהערט ווי ער נעמט אן זיינע יסורים מיט ליבשאפט, ער האט געזאגט דעם פסוק (איכה א, יח): "צַדִּיק הוּא ה', כִּי פִיהוּ מָרִיתִי", דער אייבערשטער איז גערעכט מיט אלעס וואס ער טוט מיט מיר, ווייל איך האב אים נישט געפאלגט; "פָּתַח עֲלֵיהּ הַהִיא שַׁעְתָּא", האט ירמיהו הנביא געזאגט אויף אים דעם פסוק (איכה ד, כ): "רוּחַ אַפֵּינוּ מְשִׁיחַ ה' נִלְכַּד בִּשְׁחִיתוֹתָם", דער משיח פונעם אייבערשטן איז נפטר געווארן; ווען מען זעט א מענטש ליגט מיט יסורים, ער איז געלעכערט ווי א זיפ רחמנא לצלן און האט נישט קיין קשיות אויפן באשעפער - דער איז משיח. דאס וועט משיח אין אונז אריין ברענגען און דאס לערנט מיט אונז דער הייליגער רבי; אפילו עס גייט איבער שווערעקייטן אין לעבן זאל מען זיך נישט פארלירן נאר מצדיק זיין דעם דין אויף זיך און זאגן: "איך האב דיר ליב אייבערשטער!" דאס לערנט מען מיט אונזערע קינדער פון זייער יוגנט.
דאס איז מיין גאנצע שטרעבן מיט די מוסדות; ארויס צו געבן ערליכע אינגעלייט און ערליכע אידישע מאמעס, אלעס אנדערש איז הבל הבלים. די אלע וואס שיקן זייערע טעכטער זיך לערנען ענגליש וכו' וכו' וואס וועלן די מיידליך טון מיט זייער ענגליש ווען זיי וועלן חתונה האבן? וואס וועלן זיי טון מיט זייער לייסענס וכו' וכו'? דאס וועט זיי נאר שטערן אין זייער לעבן, דאס וועט זיי אוועק נעמען פון זייערע מענער און דאס וועט זיי אוועק נעמען פון זיין א מאמע פאר די קינדער, אדער וועלן זיי בכלל נישט וועלן ברענגען קינדער רחמנא לצלן; דאס האב איך געמיינט ביי די שיעור נעכטן פאר די פרויען, אבער נישט צו זאגן אז מען וועט נישט לערנען קיין ענגליש.
מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף גוטע קינדער; מוהרא"ש האט דערציילט, א איד איז אמאל געקומען צום הייליגן חפץ חיים זכותו יגן עלינו בעטן א ברכה אויף גוטע קינדער, האט דער הייליגער חפץ חיים גענומען א תהלים וואס איז געווען אויפגעבלאזן פון נאסקייט און דאס געוויזן פאר דעם איד און אים געזאגט: "דאס איז דער תהלים פון מיין מאמע עליה השלום, וואו זי פלעגט יעדן טאג וויינען צום אייבערשטן זי זאל זוכה זיין צו גוטע קינדער, אזוי איז מען זוכה צו גוטע קינדער".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זען אסאך נחת פון דיינע קינדער.
